Specyfika prowadzenia zajęć

aktywności ruchowej z osobami

niesłyszącymi , głuchymi i z

uszkodzeniem narządu wzroku.

Magdalena Baltaziuk

Monika Koszewska

Gabriela Matusiewicz

Ewelina Ejsmund

Aleksandra Urbańska

Agnieszka Warszawska

II grupa

Narząd wzroku ma wszechstronne znaczenie

w życiu człowieka, polegające przede
wszystkim

na

poznaniu

otaczającej

rzeczywistości i
bezpośrednim zdobywaniu doświadczenia,
ponadto umożliwia między innymi:

1.

Samodzielne poruszanie się,

2.

Wykonywanie czynności samoobsługi,

3.

Pracy zawodowej,

4.

Orientację przestrzenną,

5.

Ekspresję emocjonalną,

6.

Komunikowanie się.

Przyczyny uszkodzenia wzroku:

1.

Czynniki genetyczne (dziedziczna zaćma –

katarakta, zanik nerwu wzrokowego)

2.

Czynniki wrodzone (na skutek chorób matki

w czasie ciąży lub w wyniku konieczności

przebywania wcześniaka w inkubatorze)

3.

Chorób oczu, które mogą wystąpić w każdym

okresie życia (jaskra, zaćma, nowotwory oka)

4.

Chorób ogólnych (cukrzyca, gruźlica, guz

mózgu)

5.

Niewłaściwa dieta (niedobór witaminy A

w pożywieniu)

6.

Urazy mechaniczne

Brak wzroku, zwłaszcza od urodzenia,

powoduje wiele utrudnień w procesie
adaptacyjnym

i

poznawczym,

ponieważ

zmniejsza

zakres

i

różnorodność doświadczeń, zdolność
poruszania się, kontrolę środowiska
oraz samego siebie w stosunku do
środowiska.

Konsekwencją utraty wzroku jest:

1.

Niemożność odbierania bodźców

zewnętrznych –wizualnych, które istotnie
wpływają na przebieg procesów myślowych,

2.

Ograniczenie możliwości uczestnictwa w

codziennych przyjemnościach i obowiązkach
dnia codziennego,

3.

Ograniczenie samodzielności w różnych

sytuacjach życiowych,

4.

Ograniczenie możliwości kształtowania

własnych zainteresowań,

5.

Zawężenie możliwości rozwinięcia własnej

osobowości w życiu społecznym i zawodowym.

Głównym zadaniem rehabilitacji jest

rozwijanie maksymalnych zdolności do

wykonywania podstawowych,

codziennych zajęć, przygotowanie do

pracy zawodowej oraz kontaktowania się

z otoczeniem.

Aktywność ruchowa pod postacią

wychowania fizycznego, sportu, rekreacji

i turystyki są najbardziej skutecznymi

formami rehabilitacji i rewalidacji.

Przy prowadzenie zajęć należy

pamiętać o:

1.

Stopniu utraty wzroku,

2.

Czasie utraty wzroku,

3.

Osobowości,

4.

Wieku,

5.

Doświadczeniu,

6.

Współistnieniu innej choroby.

Cele aktywności ruchowej:

1.

Kształtowanie u niewidomych potrzeby

ruchu oraz dążenie do wyrobienia trwałych
nawyków ruchowych decydujących o
zaradności życiowej,

2.

Rozwijanie podstawowych zdolności

motorycznych równoczesnym utrwaleniem
umiejętności wykorzystywania sprawnych
zmysłów (słuchu, równowagi, dotyku, węchu)

3.

Niwelowanie ewentualnych napięć

psychicznych związanych z
niepełnosprawnością.

W nauczaniu osób z dysfunkcją narządu

wzroku najważniejsze są zasady

indywidualizacji i stopniowania

trudności ćwiczeń. W nauczaniu czynności

ruchowych osób niewidomych należy

uwzględnić brak możliwości naśladowania,

samokontroli wykonywania ćwiczeń

zwłaszcza w pierwszym etapie

nauczania, a przez to nauczanie czynności

ruchowych trwa znacznie dłużej u osób

niewidomych niż u osób ociemniałych i

niedowidzących.

Ważne jest, aby w nauczaniu czynności

ruchowych osób niewidomych
zachować właściwą kolejności, która
jest odmienna niż w nauczaniu osób
pełnosprawnych tj. :

1.

Podanie nazwy czynności i wyjaśnieniu

czemu ma ona służyć ( należy pamiętać
aby udzielać informacji zwięzłych,
wyczerpujących i zrozumiałych,

2.

Pokaz z objaśnieniem (zapoznanie się

ruchem poprzez dotyk),



Próba wykonania czynności ruchowej z

pomocą instruktora ( instruktor kontroluje
ruch i koryguje niewłaściwe wykonanie np.
dotykowo),



Samodzielne wykonanie czynności ruchowej

pod kontrolą instruktora np. kontrola słowna
( instruktor powinien mówić donośnie
i wyraźnie ale nie krzyczeć, unikaj zmian
pozycji podczas mówienia, dokładnie określ
kierunek przemieszczania się).



Samodzielne wykonanie czynności ruchowej

oraz doskonalenie czynności poprzez
wielokrotne powtarzanie.

Osoby odpowiedzialne za realizację zajęć

ruchowych powinny:



Zabezpieczyć teren (usunięcie

niebezpiecznych przedmiotów, zbędnych
źródeł dźwięku)



Przedstawić siebie i innych uczestników

zajęć,



Zapoznać z rozkładem sali, boiska,

wyposażeniem, źródłami dźwięku i światła –
ćwiczący powinien mieć możliwość
samodzielnego zapoznania się z otoczeniem,



Wykorzystywać w zajęciach różne sygnały

akustyczne, głos, gwizdek, kasety audio,



Naprowadzanie głosem,



Dążyć do rozwijania samodzielności i

pewności siebie – unikać nadopiekuńczości,



Stworzyć atmosferę zaufania i

odpowiedzialności.

Wyniki licznych badań potwierdzają

pozytywny wpływ uprawiania

aktywności ruchowej i sportu zarówno

rekreacyjnie jak i wyczynowo na

możliwości psychofizyczne osób z

uszkodzeniem narządu wzroku.

Ważna rolę w podnoszeniu sprawności

fizycznej oraz aktywizacji ruchowej
niewidomych odgrywają gry
zespołowe tj.:



Gra z piłka dźwiękową



Piłka bramkowa



Piłka toczona



Piłka nożna pięcioosobowa - rozwijają

ogólną sprawność, zwłaszcza koordynację,
orientację przestrzenną i współdziałanie w
zespole,



Jazda na rowerze – tandemie, specjalnie

przystosowanym dla osób niewidomych,
rozwija kontakt ze środowiskiem, odczuwanie
szybkości , rozwinięcie wydolności oraz siły kkd



Gry i zabawy ruchowe – rozwijają zręczność,

szybkość, zwinność, kształtują uwagę,
myślenie, wyobraźnię,



Taniec – korzystnie di zła na cechy

psychofizyczne,



Łucznictwo, strzelectwo, gra w kręgle

wymagają dobrej koncentracji uwagi,
koordynacji, rozwijają zmysł równowagi.

Ze względu na język komunikowania się

osoby głuche i niedosłyszące postrzegają

siebie jako grupę odrębną kulturowo, a nie

jako grupę osób z niepełnosprawnością.

Milion osób w Polsce ma uszkodzony słuch w

takim stopniu, że utrudnia im to normalne

funkcjonowanie w społeczeństwie.

Większość z nich to osoby

niedosłyszące, które na co dzień posługują

się mową i korzystają z aparatów

słuchowych oraz innych urządzeń

ułatwiających słyszenie.

Około 50 tysięcy to osoby głuche od
urodzenia lub wczesnego dzieciństwa

(w tym osoby głuchonieme) dla

których podstawowym językiem jest

język migowy. Oprócz języka

migowego osoby głuche wykorzystują

w komunikowaniu alfabet palcowy,

język migany, fonogesty i

odczytywanie z ust.

Za względu na moment wystąpienie

uszkodzenie słuchu oraz czynnik

etiologiczny wyróżniamy:

1.

Głuchotę dziedziczną (recesywną – nie ujawnia

się w każdym pokoleniu; lub dominująca - nie

zawsze pojawia się od urodzenie, czasem

połączona jest z innymi zespołami dziedzicznymi,

2.

Głuchotę wrodzoną – może wynikać z choroby

matki w czasie ciąży, konfliktu serologicznego,

niedotlenienia noworodka w trakcie porodu,

mechanicznego urazu porodowego,

3.

Głuchotę nabytą – może wynikać z choroby uszu,

choroby ogólnoustrojowej, urazu mechanicznego,

czynników toksycznych, urazu psychicznego,

procesu starzenia.

Poziom aktywności fizycznej dzieci

i młodzieży głuchej i

niedosłyszącej nie różni się od norm

przewidzianych dla dzieci i młodzieży

pełnosprawnej. Wyjątek mogą stanowić

osoby głuche i niedosłyszące, u

których uszkodzony jest narząd

równowagi. Zaleca się wprowadzenie

do programów ćwiczeń zadań

ruchowych kształtujących i

doskonalących równowagę.



Przy prowadzenie zajęć sportowych

na poziomie sportu powszechnego i

rekreacji uczestnicy mogą korzystać z

aparatów słuchowych z wyjątkiem
zajęć prowadzonych w środowisku

wodnym oraz sportów kontaktowych.

Wskazania do aktywności fizycznej u

osób głuchych i niedosłyszących nie

różnią się od wskazań dla osób

pełnosprawnych. Należy zwrócić

szczególną uwagę na odpowiednie

zabezpieczenie uszu przed wodą,

niską temperaturą oraz wiatrem u

osób z częstymi bólami i infekcjami

uszu.

Pozytywne efekty aktywności ruchowej

wpływające na integrację osób
głuchych i niedosłyszących z
rówieśnikami, można uzyskać
wykorzystują formę gier i zabaw,
które uczą:



Współzawodnictwa w zespole,



Przestrzegania przepisów i zasad,



Zaufania do koleżanek i kolegów

pełniących rolę sędziów,



Zdyscyplinowania,



Wnoszenia własnej inicjatywy,



Panowania nad sobą i własnymi

ambicjami.

Specyfika nauczania aktywności

ruchowej osób głuchych i

niedosłyszących wiąże się głównie ze

sposobem komunikowania oraz

odpowiednim doborem form.

Prowadząc zajęcia należy uwzględnić:



Wyeliminowanie zbędnych źródeł dźwięków, po

to aby sygnały istotne (np. komendy czy
gwizdek) były lepiej słyszalne dla osób
niedosłyszących,



Ustaw się przy objaśnianiu zadań ruchowych

tak, aby twoje usta były widoczne dla osób,
które potrafią odczytywać z ust,



Przekazuj proste, zwięzłe i zrozumiałe

instrukcje,



Postaraj się aby tempo mówienia było

dostosowane do umiejętności uczestników

odczytywania mowy z ust,



W trakcie instruowania rozdziel etap

objaśnienia i pokaz,



W trakcie zajęć na świeżym powietrzu

zwróć uwagę na ustawienie uczestników

względem słońca tak, aby mogli swobodnie

odczytywać mowę z ust,



Bądź przygotowany do powtarzania tej

samej instrukcji przy użyciu innych słów,



Wykorzystuj sygnały wizualne np. światło,

gesty, tabliczki,



Używaj tablic do zobrazowania sytuacji np.

początkowego ustawienia grupy, przebiegu
złożonego zadania ruchowego (np.
sekwencji poszczególnych elementów) czy
położenia boiska, trasy oraz punktów
pomocy np. w trackie zawodów,



Opanuj podstawowe znaki języka migowego

i wykorzystuj je w trakcie zajęć wraz z
przekazem werbalnym kierowanym do
wszystkich, zarówno słyszących, jak i
niedosłyszących i głuchych,

Dziękujemy za uwagę! 