1.

Powódź i ryzyko, porównać mapy zagrożenia i ryzyka
powodziowego
Powódz – czasowe pokrycie przez wode terenu, normalnie
niepokrytego woda, powstałe na skutek wezbrania wody w
ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od
strony morza
Ryzyko powodziowe – kombinacja prawdopodobienstwa
wystapienia powodzi i negatywnych skutków powodzi dla
zdrowia ludzi, srodowiska, dziedzictwa kulturowego oraz
działalnosci gospodarczej
Cele zarzadzania ryzykiem powodziowym – ograniczenie
potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla zdrowia ludzi,
srodowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalnosci
gospodarczej
Mapy zagrozenia powodziowego – mapy, przedstawiajace
obszary narazone na niebezpieczenstwo powodzi; przedstawiony
zasieg powodzi
Mapy ryzyka powodziowego – mapy, przedstawiajace
potencjalne negatywne skutki powodzi, uwzgledniaja informacje
na temat szacunkowej liczby mieszkanców potencjalnie
dotknietych powodzia, rodzaju działalności gospodarczej i
waznych instalacjach na danym obszarze.
Zagrozenia nadzwyczajne – sa to zagrozenia wywołane
przyczynami naturalnymi lub antropogenicznymi, mogace
spowodowac znaczne zniszczenie srodowiska, lub istotne
pogorszenie jego stanu albo zagrozenie zycia lub zdrowia ludzi
w wyniku wystapienia ekstremalnych zjawisk przyrodniczych
lub cywilizacyjnych.
Bezposrednie

strefy

zalewów to strefy przylegajace

bezposrednio do cieku a także obejmujace tereny narazone
zalaniem w przypadku przelania sie wód przez korone wału
przeciwpowodziowego w przypadku niewystarczajacej jego
wysokosci
Zakres map zagrozenia powodziowego
A) Zasiegi stref zalewowych dla nastepujacych scenariuszy :
• niskie prawdopodobienstwo powodzi – raz na 500 lat
• srednie prawdopodobienstwo powodzi – raz na 100 lat
• wysokie prawdopodobienstwo powodzi – raz na 10 lat
B) Głebokosci wody
c) Predkosci przepływu – w szczególnie uzasadnionych
przypadkach
Mapy ryzyka powodziowego
- Szacunkowa liczba mieszkanców na terenach zagrozonych.
- Rodzaj działalnosci gospodarczej.
- Instalacje (infrastruktura).
- Inne informacje

2.

Różnice wykorzystywania wody w warunkach zwykłych i
szczególnych

Korzystanie z wód polega na ich użytkowaniu na potrzeby ludności
oraz gospodarki, nie może powodować pogorszenia stanu wód i
ekosystemów od ich zależnych, a także marnotrawstwa wody,
marnotrawstwa energii wody.
Korzystanie powszechne – służy do zaspokajania potrzeb
osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego bez stosowania
specjalnych urządzeń technicznych, do wypoczynku, uprawiania
turystyki, sportów wodnych.
Korzystanie zwykłe – właścicielowi gruntu przysługuje prawo do
zwykłego korzystania. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu
potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa
rolnego. Nie stanowi zwykłego korzystania z wód:

 nawadnianie gruntów lub upraw wodą podziemną za pomocą

deszczowni;

 pobory wód powiedzeniowych lub podziemnych w ilości

większej niż 5m

2

/d;

 korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej.

Korzystanie szczególne:
 pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub

podziemnych;

 wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi.

3. Jak powstaje susza w Polsce? Sposoby monitorowania suszy.
Susze stanowi niedobór wilgoci w powietrzu i w glebie, powodujacy
zakłócenie bilansu wodnego, w efekcie wystepuje nadmierne
przesuszenie gleby, obnizenie poziomu wód podziemnych oraz
zmniejszenie przepływów w rzekach
Wystepuja w róznych porach roku (przewaznie w letnim półroczu),
ma charakter dynamiczny i okreslony cykl rozwoju
Susza hydrologiczna:
podstawa wyznaczenia nizówki jest przepływ graniczny SNQ.
Poczatek suszy hydrologicznej wystepuje najczesciej po 2-3
miesiacach znacznego niedoboru opadów atm.
Okres nizówek wystepuje w sposób zróznicowany w dorzeczu Wisły
i Odry:
a) w dorzeczu górnej i czesciowo srodkowej Wisły – nizówki
jesienne (wrzesien – pazdziernik), a w dorzeczu Bugu i w dorzeczu
dolnej Wisły – nizówki letnie (lipiec, rzadziej sierpien);
b) w dorzeczu górnej i srodkowym Odry nizówki wystepuja w
miesiącach letnich (lipiec- pazdziernik), w dorzeczach Bobru, Nysy
Łuzyckiej i warty nizowki wystepuja sierpien – wrzesien, a w
dorzeczu dolnej Odry nizówki najczesciej wystepuja pazdziernik –
listopad
Ochrona przed susza
Plan przeciwdziałania skutkom suszy
•analiza mozliwosci powiekszania dyspozycyjnych zasobów
wodnych
•propozycje budowy, rozbudowy urzadzen wodnych
•propozycje niezbednych zmian w zakresie korzystania z zasobów
Monitorowanie zjawiska suszy- porównania miesięcznej sumy
opadu ze średnim miesięcznym opadem wyliczonym z wielolecia co
pozwala określić deficyt lub nadwyżkę opadu dla danego miesiąca.
4. Omów jakie strefy ochronne ustala się wokół ujęcia wód. Podaj
jaki organ i w jakiej formie je ustala.
Strefe ochronna dzieli sie na teren ochrony:
1)bezposredniej:

odprowadzac wody opadowe w sposób

uniemożliwiający przedostawanie sie ich do urzadzen słuzacych do
poboru wody; odprowadzac poza

granice terenu ochrony

bezposredniej scieki sanitarnych, teren ogrodzony oznaczony
2) posredniej; moze byc zabronione lub ograniczone: wprowadzanie
scieków do wód lub do ziemi; rolnicze wykorzystanie scieków;
składowanie odpadów, budowa autostrad, dróg oraz torów
kolejowych; lokalizowanie zakładów przemysłowych; lokalizowanie
magazynów produktów ropopochodnych,urzadzanie parkingów,
obozowisk oraz kapielisk; lokalizowanie nowych ujec wody;

Strefe ochronna ustanawia, w drodze rozporzadzenia dyrektor
RZGW, na wniosek i koszt własciciela ujecia wody, wskazujac
zakazy, nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których obowiazuja
Dopuszcza sie ustanowienie strefy ochronnej obejmujacej wyłacznie
teren ochrony bezposredniej, jezeli jest to uzasadnione lokalnymi
warunkami

hydrogeologicznymi,

hydrologicznymi

i

geomorfologicznymi oraz zapewnia konieczna ochrone ujmowanej
wody.

5. Mała retencja
Mała retencja jest to wydłuzenie czasu i wykorzystanie zdolności do
okresowego magazynowania wody opadowej lub roztopowej zlewni,
majace na celu poprawe stosunków wodnych.
a) techniczne formy małej retencji wód: małe zbiorniki wodne,
jazy, zastawki
b) nietechniczne formy małej retencji wód (zwiekszenie
powierzchni przepuszczalnych, zadrzewienia skwerów, ochrona
oczek wodnych, stawów, mokradeł ,… itp. ):
- metody planistyczne (kształtowanie ładu przestrzennego w celu
opóznienia

odpływu

wód

powierzchniowych

i

spływu

powierzchniowego)
- metody agrotechniczne (zwiekszenie retencji glebowej, wzrost
próchnicy gleby, zwiekszenie zasilania wód podziemnych,).

Metody ograniczajace odpływ do kanalizacji
-Zwiekszenie udziału powierzchni srednio i przepuszczalnych,
-Zwiekszenie intercepcji szaty roslinnej,
-Wykorzystanie wody opadowej do celów uzytkowych
-Infiltracja powierzchniowej: Niecki filtracyjne, Powierzchnie
porowate, Zbiorniki filtracyjnoretencyjne
-Infiltracji podziemnej:Studnie chłonne, rowy chłonne, rury
drenarskie
Mała retencja na obszarach leśnych: zwiększenie lesistości zlewni,
tworzenie roślinności buforowych: las-pole, las-woda, przywrócenie
lasom naturalnej struktury gatunkowej.
Mała retencja na obszarach wiejskich: zachowanie lub
odtworzenie torfowisk, lasów łęgowych, łąk wilgotnych, rozlewisk
powodowanych przez bobry, zachowanie i odnowa naturalnych koryt
rzecznych, ochrona i odtworzenie starorzeczy jako naturalnych
zbiorników retencyjnych, renaturyzacja rzek i biotopów dolinowych.

6. Różnice miedzy bilansem wodnym a wodno-gospodarczym.
Cele bilansu wodno gospodarczego



Bilans wodny – zestawienie obiegu wody w przyrodzie na

poszczególnych obszarach (np. dorzecze, zlewisko itd.), z
rozróżnieniem na przychody i rozchody (odpływy). Mierzy się go,
biorąc pod uwagę ilość opadów na danym terenie, odpływ
powierzchniowy i podziemny z danego terenu, parowanie.

Do obliczania bilansu wodnego stosuje się "Równanie bilansu

wodnego Pencka-Oppokowa"

P=H+E+ΔR gdzie

P - opady;
H - odpływ (podziemny, powierzchniowy);
E - parowanie;
ΔR - zmiana retencji

Równanie to wyznacza się dla określonego obszaru (zlewni,
dorzecza) dla roku hydrologicznego.
Bilansowanie wodno – gospodarcze. podstawa prowadzenia GW
a) Z<P – koncepcja pokrycia deficytu:



program zwiększenia retencji wodnej;



budowa zbiorników;



zmiana technologii produkcji dla przemysłu;



przeżuty wody;



system ochrony przed suszą.

b) Z=P – koncepcja optymalnego zaspokojenia potrzeb:



systemy wodno – gospodarcze.

c) Z>P – koncepcja zagospodarowania nadmiarów:



aktywizacja gospodarcza terenu;



przerzuty wody;



system ochrony przeciwpowodziowej.

Cele bilansu wodno – gospodarczego:

* ocena możliwości zaspokojenia potrzeb wodnych użytkowników;
*ocena stopnia spełnienia wymagań związanych z ochroną

środowiska (np. zapewnienia przepływów nienaruszalnych
hydrobiologicznych i krajobrazowych, częstości występowania
wiosennych zalewów doliny rzecznej);

* ocena wpływu obecnego i przewidywanego użytkowania zasobów

wodnych oraz oddziaływania obiektów hydrotechnicznych na
reżim hydrologiczny rzek;

* ocena sposobu działania istniejących obiektów hydrotechnicznych

(zbiorników retencyjnych, kanałów przerzutowych) wraz z
propozycjami zmiany sposobu gospodarowania wodą;

* określenie lokalizacji, parametrów oraz zasad pracy nowych

obiektów hydrotechnicznych;

* określenie obszarowego i czasowego rozkładu dyspozycyjnych

zasobów wodnych (zwrotnych i bezzwrotnych) z podaniem
uwarunkowań i ograniczeń ich wykorzystywania dla zaspakajania
potrzeb nowych użytkowników.

7. Cele Ramowej Dyrektywy wodnej

Nadrzędnym celem Ramowej Dyrektywy Wodnej jest
osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód do 2015 roku.

Cel wynika z wprowadzenia do polityki zasady zrównoważonego
rozwoju i dotyczy:



zaspokojenia zapotrzebowania na wodę ludności, rolnictwa i
przemysłu,



promowania zrównoważonego korzystania z wód,



ochrony wód i ekosystemów od wód zależnych pozostających w
dobrym stanie,



poprawy jakości wód i stanu ekosystemów zdegradowanych
działalnością człowieka,



zmniejszenia zanieczyszczenia wód podziemnych,



zmniejszenia skutków powodzi i suszy.

Zapisy RDW wprowadzają system planowania gospodarowania
wodami w podziale na obszary dorzeczy. Dla potrzeb osiągnięcia
dobrego stanu wód opracowuje się plany gospodarowania wodami
na obszarach dorzeczy, które zawierają między innymi
podsumowanie zharmonizowanych działań zawartych w programie
wodno-środowiskowym kraju.