Dyrektywy techniki prawodawczej w zakresie legislacji administracyjnej (c.d.)



Nakaz zachowania komunikatywności tj. zrozumiałości tekstu

prawnego

(§ 6 ZTP- „Zasad techniki prawodawczej)
Przepisy prawne redaguje się tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów
zawartych w nich norm wyrażały intencje ustawodawcy.



Nakaz redagowania zgodnie z regułami składni języka

powszechnego (§ 7 ZTP)

- zdania w tekście prawnym redaguje się zgodnie z powszechnie przyjętymi regułami składni
języka polskiego, unikając zdań wielokrotnie złożonych.
- chodzi o to, by tekst prawny formułować w etnicznym języku powszechnym. Prawodawca
korzysta ze słownictwa języka powszechnego, a wyrażenia złożone buduje zgodnie z jego
regułami. Dzięki temu osiąga wysoki stopień komunikatywności swoich wypowiedzi dla
każdego użytkownika języka powszechnego. Stopień ten jest tym wyższy, im twórca teksu
bieglej włada językiem powszechnym i im większą ma umiejętność formułowania
wypowiedzi w sposób prosty.



Nakaz posługiwania się pojęciami w powszechnie przyjętym

znaczeniu (§ 8 ZTP)

- w tekście prawnym należy posługiwać się poprawnymi wyrażeniami językowymi w ich
podstawowym i powszechnie przyjętym znaczeniu
- komunikatywny jest wszak ten tekst prawny, który jest zrozumiały dla odbiorcy;
- używać powinno się jedynie tych form języka polskiego, które można znaleźć w słownikach
ogólnych.

Należy natomiast unikać posługiwania się:
- określeniami specjalistycznymi (profesjonalizmami), jeżeli mają odpowiedniki w języku
powszechnym;

- określeniami lub zapożyczeniami obcojęzycznymi, chyba, że nie mają dokładnego
odpowiednika w języku polskim;

- nowo tworzonymi pojęciami lub strukturami językowymi (neologizmami), chyba, że w
dotychczasowym słownictwie polskim brak jest odpowiedniego określenia;

- gdy słowo zastosowane w tekście prawnym ma wiele znaczeń, odrzucamy skrajne
znaczenia, np. wulgaryzmy, archaizmy itd.



Nakaz posługiwania się określeniami użytymi w ustawie

podstawowej (§ 9 ZTP)

- w tekście prawnym należy posługiwać się określeniami, które zostały użyte akcie prawnym
o charakterze podstawowym dla danej dziedziny spraw, w szczególności w ustawie określanej
jako „kodeks” lub „prawo”;

- np. pojęcia wyjaśnione w ustawie Prawo łowieckie albo Kodeks karny, mogą mieć
zastosowanie zewnętrzne, czyli ich rozumienie będzie takie same na gruncie innych aktów
prawnych;



Nakaz konsekwencji terminologicznej (zakaz wykładni

homonimicznej) (§ 10 ZTP)

- do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie
oznacza się tymi samymi określeniami. Z tego wynikają 2 istotne postanowienia dotyczące
konsekwencji redakcyjnej w posługiwaniu się terminami i pojęciami:

+ postanowienie pozytywne – należy używać tych samych terminów dla tych samych pojęć
we wszystkich przypadkach, w których pojęcia te powinny wystąpić; 3

+ postanowienie negatywne – zakazuje się stosowania tych samych terminów dla różnych
pojęć;
- zatem, gdy słowo powtarza się w tekście przyjmujemy, że za każdym razem ma to samo
znaczenie
- gdy zaś jakieś pojęcie oznaczone jest różnymi słowami, przyjmujemy, że chodzi jednak o
różne sprawy



Zakaz zamieszczania wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu
norm prawnych (§ 11 ZTP)

- w tekście prawnym nie zamieszcza się wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu norm
prawnych, a w szczególności apeli, postulatów, zaleceń, upomnień oraz uzasadnień
formułowanych norm.

- tekst prawny powinien zawierać jedynie te wypowiedzi, które służą wyrażeniu norm
postępowania lub dokonaniu aktów konwencjonalnych. Wadliwe jest zatem zamieszczanie w
tekście prawnym jakichkolwiek wypowiedzi, które służą innemu celowi, np. uzasadnieniu
wprowadzenia danych norm, zachęceniu do ich realizowanie itp. Takie nienormatywne
wypowiedzi musiałyby w procesie interpretacji być odczytane jako elementy wyznaczające
treść norm postępowania.

- w praktyce działania organów państwa (np. wymiaru sprawiedliwości) może się pojawić
potrzeba wpływania na sposób i kierunek działania podległych tym organom instytucji czy
jednostek organizacyjnych. W tego rodzaju przypadkach można kierować do nich pisemne
polecenia czy apele, ale nie mogą mieć one formy aktu normatywnego czy przepisu
zamieszczonego w akcie normatywnym (np. wytyczne ministra sprawiedliwości czy
prokuratora generalnego);

- czasami niestety zdarza się, że próbuje się regulować normatywnie kwestie nie nadające się
do normowania. Wtedy też tekst prawny, który miał wyrażać normy prawne, faktycznie
zawiera wiele wypowiedzi brzmiących jak postulaty, apele, itd.



Nakaz sporządzenia uzasadnienia decyzji (§ 12 ZTP)

- z ZTP wynika obowiązek uzasadnienia projektu ustawy, w tym celowości i zasadności
proponowanych rozwiązań prawnych, OSR itd.