Egzamin – pisemny => opisówka lub test + opisówka
Wykłady + traktaty (głównie lizbooski o UE i funkcjonowanie)
Na dwiczeniach przerabiane jest prawo gospodarcze i konkurencji (4 lub 5 zwalnia z tych pytao na
egzaminie – 1/3)
Jak będziemy grzeczni to będzie opisówka. Podał pytania: obywatelstwo europejskie, swobodny
przepływ kapitału, funkcje parlamentu, pytania z parlamentu: status prawny posła, organizacja
wewnętrzna PE, funkcje, podobnie do Komisji i Rady *taki model: organy wewnętrzne, struktura,
funkcje]

Na wykładzie 3 stycznia doktorantka rzuciła takie pytania
Kwestia aktów prawnych – nowy system prawny
Co to są akty prawodawcze, nieprawodawcze
Dyrektywy rozporządzenia, zasady prawne


Od stycznia ma byd nowa książka. Zwrócid uwagę na Rozdział X (Swobodny przepływ towarów, usług,
osób, kapitału, prawo gospodarcze), przy prawie instytucjonalnym (geneza raczej nie), Status prawny
UE tak (rozdział II), zasady te co na wykładzie, system instytucjonalny z wykładu (RE, PE, Rada, KE, TS
UE) – pod kątem organy wewnętrzne, funkcje, postępowanie prejudycjalne; źródła prawa (288TfUE)
UE – rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie

Na wykładzie z 10 stycznia podał rozdziały (2,3,4,5,6,13) i przykładowe pytania:
Status prawny UE
Unia euro a paostwa członkowskie
Organizacja wewnętrzna organów
Funkcje organów
Podstawowe zasady skutku bezpośredniego, pierwszeostwa, równowagi instytucjonalnej

Skrypt zawiera wykład z 2010/2011 do wykładu z 10 stycznia, resztę trzeba sobie doczytad. Jak

znajdziecie błędy to gratuluję, ale nie musicie mi pisad maili. Nagród nie przewiduję z tej okazji. Każdy

bierze mój skrypt na własną odpowiedzialnośd. Prawo gospodarcze ująłem na samym koocu, ale jest

ono z notatek z 2006, więc nie mam marchewkowego pojęcia czy jest ono aktualne.

bartez

1.Historia integracji UE

Po II Wojnie Światowej niezbędne stało się stworzenie struktur umożliwiających odbudowę i
pokojowe współistnienie narodów.

Paostwa Europy zachodniej cechowały się:

1) Podobny stopieo rozwoju i zniszczeo
2) Podobne zasady ustrojowe
3) Wykorzystywały na podstawie planu Marshalla pomoc w podobnym zakresie

Interes USA -> integracja gospodarcza dawała gwarancje stabilizacji i pokoju; interes ekonomiczny ->
szybki rozwój gospodarczy gwarantuje szybką spłatę środków finansowych

Zauważono, że dla rozwoju militaryzacji istotne znaczenie ma rozwój przemysłu górniczego i
stalowego. Już w 1944 roku Jean Monet, francuski minister spraw zagranicznych stworzył projekt
nacjonalizacji produkcji węgla i stali w Niemczech i Francji.

W 1946r. z pierwszą ideą wyszedł W. Churchil w Zurichu. W 1949r. pojawiło się NATO. Powołanie Rady
Europy miało sprawid, że będzie ona stała na straży demokracji i ochrony praw człowieka.

9 czerwca 1950 również francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawił plan
utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS). Jej celem miało byd poddanie całości
przemysłu węgla i stali (głównie na terenie Niemiec i Francji) wspólnej kontroli organizacji
międzynarodowej, otwartej dla innych paostw.

18 kwietnia 1951 w Paryżu podpisano traktat o utworzeniu EWWiS. 25 marca 1957 paostwa
członkowskie EWWiS podpisały traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). W
tym samym czasie utworzono podpisano również traktat o utworzeniu Euratomu.

7 lutego 1992 w Maastricht paostwa wspólnot europejskich podpisały traktat o utworzeniu Unii
Europejskiej (UE), który wszedł w życie 1 listopada 1993. Ujmował on UE jako konstrukcję zbudowaną
z trzech filarów:

Wspólnota Europejska i Europejska Wspólnota energii Atomowej
Wspólna Polityka zagraniczna i Bezpieczeostwa
Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych

Ostatnim etapem był traktat lizbooski z 13.12.2007r., w życie wszedł 1.12.2009

Włochy są depozytariuszami traktatów. Dokumenty trafiły tam w listopadzie, a zasadą jest, że

w życie wchodzą od 1 kolejnego miesiąca, stąd u nas grudzieo.

I traktat paryski - EWWiS

18 kwietnia 1951 w Paryżu podpisano traktat o utworzeniu EWWiS przez sześd paostw: Belgia,
Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy. Wszedł w życie 23.07.1952r. Powołana była na 50
lat (terminowy) i nie została przedłużona. Wygasł w lipcu 2002

Cele EWWiS:

Doprowadzenie do integracji sektorowej w dziedzinie węgla
Doprowadzenie do usamodzielnienia militarnego i gospodarczego Niemiec,
Poddanie potencjału Niemiec pod kontrolę ponadnarodową.

4 zasady (zakazy):

Zakaz nakładania ceł eksportowych i importowych jak również opłat podobnych do ceł między

paostwami członkowskimi na węgiel i stal

Zakaz stosowania środków i praktyk dyskryminujących

Zakaz przyznawania subwencji czy też innych form pomocy paostwowej

Zakaz podziału eksploatacji rynków wydobywczych

Budowa wewnętrzna EWWiS:

Wysoka Władza (prawo tworzenia i wykonywania prawa wspólnotowego, w skład jej wchodzą

niezależni funkcjonariusze międzynarodowi)

Specjalna Rada Ministrów (przedstawiciele paostw członkowskich; harmonizacja działao

Wielkiej Władzy i rządów krajowych)

Wspólne Zgromadzenie (kontrola Wysokiej Władzy; przedstawiciele parlamentów paostw

członkowskich)

Trybunał Sprawiedliwości (zapewnia przestrzegania prawa wspólnotowego przez instytucje

EWWiS i paostwa członkowskie

Pojawiły się także inne idee integracji:

- idea stworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (wspólna armia, pomysł upadł)

- Europejska Wspólnota Polityczna (wspólna dyplomacja, dopiero przy UE się to udało)

Rezolucja z Messyny - 1-2 czerwca 1955 w Messynie odbyła się konferencja ministrów spraw
zagranicznych paostw członkowskich EWWiS, gdzie zapadła decyzja o poszerzeniu integracji o nowe
dziedziny oraz o utworzeniu nowych wspólnot. W tym celu utworzono Komitet Międzynarodowy pod
przewodnictwem holenderskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Spaaka . Przedstawił on w
1956 raport zwany dzisiaj Raportem Spaaka . Zakładał on połączenie rynków gospodarczych przez
ustanowienie unii celnej, zniesienie ograniczeo ilościowych, swobodę świadczenia usług i wspólną
politykę rolną.

25 marca 1957 paostwa członkowskie EWWiS podpisały 2 traktaty w Rzymie:

I)

O utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG).

II)

O utworzeniu EURATOM

I Traktat Rzymski – EWG

Traktat został zawarty na czas nieokreślony. Chodziło głównie o przeniesienie części suwerennych
kompetencji na rzecz wspólnoty. Wspólnota uzyskała podmiotowośd prawną.

Cele:

Stworzenie i zapewnienie harmonijnego rozwoju gospodarczego paostw członkowskich,

Doprowadzenie do podniesienia poziomu życia ludności

Rozwój przez znoszenie ograniczeo, by stworzyd unię celną i zapewnid swobody

4 etapy integracji:

1) Tzw. Strefa wolnego handlu – zniesiono cła i inne ograniczenia pozataryfowe w

stosunkach między paostwami

2) Unia celna – zlikwidowanie ceł i ograniczeo w handlu, wprowadzenie wspólnej taryfy

celnej w stosunkach z innymi paostwami

3) Wspólny rynek – swoboda przepływu towarów, osób, usług i kapitału
4) Unia gospodarcza i pieniężna – unia celna i swoboda wspólnego rynku, a także

centralizacja polityki pieniężnej czego przejawem miało byd Euro.

Wspólne polityki:

1) Handlowa – paostwa członkowskie nie mogą zawierad umów naruszających rynek

wewnętrzny

2) Rolna – swobodny i regularny przepływ towarów rolnych, popieranie unijne
3) Transportowa

Utworzono także Europejski Fundusz Społeczny

Instytucje EWG:

Rada Ministrów (organ stanowiący prawo)
Komisja (organ wykonawczy i zarządzający )
Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne (organ kontrolny)
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (organ sądowy)

W tym samym czasie utworzono podpisano również traktat o utworzeniu Euratomu, zawierał on:

- wolne kształtowanie cen na materiały atomowe
- kontrola i bezpieczeostwo obrotu materiałami rozszczepialnymi
- rozwój działalności gospodarczej

- wspólny rynek dla materiałów i urządzeo wyspecjalizowanych
- swobodne zatrudnienie specjalistów na terytorium Euratomu
- swobodny przepływ kapitału w dziedzinie inwestycji jądrowych

Instytucje Euratomu:

Rada
Komisja
Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne
Europejski Trybunał Sprawiedliwości

Podpisano również Konwencje o niektórych instytucjach wspólnotowych:
utworzony wspólny Trybunał Sprawiedliwości (ETS) i Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne
ujednolicono niektóre sprawy budżetowe

8 kwietnia podpisano Traktat o fuzji ustanowił on jednolitą dla wspólnot Komisję i Radę , scalono
administrację wspólnot i ujednolicono budżet wspólnot. W połowie 1968 utworzono w ramach
wspólnot unię celną. Stopniowo zredukowano cła wewnętrzne Wspólnot, zniesiono ograniczenia
ilościowe na towary przemysłowe oraz rolne.

1 stycznia 1973 do wspólnot przystępuje Dania, Irlandia i Wielka Brytania

20 września 1976 Rada Ministrów wydaje akt o wprowadzeniu powszechnych i bezpośrednich
wyborach do Parlamentu Europejskiego, które się odbywają 1979.

1981 przystąpienie Grecji

14 czerwca 1985 paostwa członkowskie wspólnot podpisują Traktat tzw. Traktat z Schengen mający
na celu zredukowad bariery na drodze do stworzenia unii gospodarczej. Traktat wszedł w życie 19
czerwca 1990. Do jego głównych postanowieo warto zaliczyd:

- ograniczenie kontroli granicznej i celnej na granicach wewnętrznych wspólnot do kontroli

wizualnej

- wprowadzenie wspólnych posterunków granicznych
- utworzenie Systemu Informacyjnego z Schengen będący systemem współpracy pomiędzy

władzami policyjnymi paostw członkowskich

1986 przystąpienie Hiszpanii i Portugalii do wspólnot

W latach 80. Podjęto pierwsze próby reform.
17 lutego 1986 podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego w Luksemburgu przez paostwa
członkowskie wspólnot. Wszedł on w życie 1 lipca 1987.Otworzył on nowy etap integracji. Zakładał on
utworzenie w Europie rynku wewnętrznego do 1992 roku (tzw. Program „Europa 1992”) oraz
pobudzanie mechanizmów konkurencji. W wyniku przyjęcia JAE doszło do:

- zwiększenia uprawnieo Parlamentu Europejskiego (wyrażanie zgody na przystąpienie i

stowarzyszenie nowych paostw)

- powiększenie liczby spraw, w których Rada podejmowała decyzję kwalifikowaną większością

głosów(rynek wewnętrzny, transport morski i lotniczy, polityka socjalna, harmonizacja społeczno-
gospodarcza, badania naukowe, rozwój technologiczny, ochrona środowiska)

- stworzono podstawy prawne do powołania Sądu I Instancji
- koordynacji polityki zagranicznej

7 lutego 1992 w Maastricht paostwa wspólnot europejskich podpisały traktat o utworzeniu Unii
Europejskiej (UE), który wszedł w życie 1 listopada 1993. Wprowadził od do traktatu

wprowadzającego Wspólnotę Europejską takie pojęcia jak obywatelstwo europejskie, z którym
wiązało się wiele praw.

Odróżniaj 3 pojęcia:

a) Rada Europy – w strukturach pozaunijnych
b) Rada Europejska – głowy paostw i szefowie paostw członkowskich
c) Rada Unii Europejskiej – obecna Rada w oparciu o wspólnoty europejskie

Obecnie Rada Europejska i Rada (UE; dziś Rada) działają w ramach Unii Europejskiej

2 października 1997 roku paostwa UE podpisały traktat w Amsterdamie (Traktat Amsterdamski), który
wszedł wżycie 1 czerwca 1999. Powoływał Wysokiego Przedstawiciela ds. wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczeostwa (pełnił też funkcję sekretarza UE).

Traktat Amsterdamski nie rozwiązał tak naprawdę żadnego z problemów UE, dlatego też na
posiedzeniu RE w Nicei w dniach 7-11 grudnia 2001 szefowie paostw i rządów zaakceptowali projekt
KE strategię w sprawie rozszerzenia oraz sprecyzowali ramy czasowe procesu akcesji nowych paostw
członkowskich. 26 lutego 2001 podpisano Traktat z Nicei, który zmienia traktaty konstytuujące UE,
umożliwiając funkcjonowanie Unii po rozszerzeniu. Wszedł w życie 1 lutego 2003 roku. Głównym
założeniem była zmiana sposoby głosowania w Radzie – odejście od jednomyślności

W czasie obrad RE w Laeken 14-15 grudnia 2001 powołano Konwent Europejski w sprawie
przyszłości Europy podjął prace 1 marca 2002 pod przewodnictwem Valery’ego Giscarda d’Estaing.
Efektem prac było Konwentu było przyjęcie w dniach 13 czerwca i 10 lipca 2003 roku projektu
Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. W dniu 29 października 2004 roku 25 szefów
paostw członkowskich UE podpisało Traktat Konstytucyjny. Miał stworzyd bardzo silną integrację,
odwoływano się do Boga, religii chrześcijaoskiej jako korzeni – w inwokacji. Szereg paostw nie chciał
jednak wyższości traktatów nad konstytucjami paostw członkowskich. Po podpisaniu nie mógł wejśd
w życie.

Rozpoczęły się prace nad traktatem lizbooskim. Zakładał on szereg reform:

- UE z organizacji o charakterze ponadnarodowym przekształciła się w organizację

międzynarodową, uzyskała podmiotowośd

- UE stała się następcą prawnym WE; od Lizbony nie mówimy WE a UE, nie prawo

wspólnotowe, a unijne

- w ramach UE funkcjonują wszystkie instytucje funkcjonujące w WE

STATUS PRAWNY UE

Jest to organizacja międzynarodowa

Traktat rzymski -> Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską -> traktat o funkcjonowaniu UE

Traktat z Lizbony – 13.12.2007, w życie 1.12.2009

- referendum w Irlandii skooczyło się negatywnie – koniecznośd powtórzenia

- zreformował w sensie instytucjonalnym prawo UE

- ta wersja skonsolidowana traktatów opublikowana w Dz. U. UE z 30 marca 2010

- Traktat o UE

- Traktat o funkcjonowaniu UE

Traktat o UE to traktat z Maastricht, ale znowelizowany
Traktat o funkcjonowaniu UE to traktat rzymski, który zmienił intytulację -> wykreślono przymiotnik

„wspólnotowy”

Spójnośd UE jest dośd wątpliwa, bo chod zrezygnowano z trójfilarowej konstrukcji to wspólna polityka
bezpieczeostwa pojmowana jest inaczej niż gospodarcza. Integrację polityczną rozpoczęto traktatem z
Maastricht, który był nowelizowany. Według artykułu 1 wersji Amsterdamskiej substrat materialny
stanowiły Wspólnota Europejska i EURATOM.

W obecnej skonsolidowanej wersji – Unia zastąpiła Wspólnotę Europejską i jest jej „następcą
prawnym” . Czy UE stała się jednolitą organizacją?
Art. 47 TUE stanowi, że Unia ma osobnośd prawną

- orzeczenie ETS Cady i Baracad v Rada (ECR 2008)

W ramach reformy lizbooskiej zniesiono 3 filarową strukturę Unii, ale praktyka antycypowała
rzeczywistośd

- ius tractatorum czy ius legationis? – antycypowało podmiotowośd prawną

Maastricht postrzegane było jako etap przejściowy do Unii. Przypominało to strukturę drzewa ze
wspólnotowym pniem, ale później wybrano strukturę świątyni z 3 filarami:



Filar I - Wspólnota Europejska (unia gospodarcza) - wspólny rynek, wspólna polityka rolna i
strukturalna, unia walutowa i rozwój regionów



Filar II - Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeostwa (unia polityczna) - UE w stosunkach
zewnętrznych występuje jako jeden podmiot



Filar III - Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (unia policyjno-sądownicza) -
współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych, wspólne rozwiązywanie problemów
imigracji, przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i patologii społecznej.

A kopułą świątyni miały byd postanowienia traktatu.

Unia to organizacja międzyrządowa ze wspólnymi politykami takimi jak zagraniczna czy
bezpieczeostwa. Docelowo myśli się także o armii europejskiej. Można mied jednak wątpliwości czy
chodzi tu o jednolitośd UE.
Przyznanie UE osobowości prawnej w art. 47 TUE tego nie stanowi. Chodzi tu o zadania traktatowe,
granice tej zdolności pojawiają się w celach:

- prawo zawierania umów (ius tractatum) -> traktaty przewidują koniecznośd zawarcia umowy

itp., akcentują celowośd współpracy

Art. 6 TUE -> UE dostała pozwolenie na przystąpienie do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności (dzięki Protokołowi z 2004r.)

Art. 35 TfUE -> UE posiada w każdym kraju tzw. Krajową osobowośd prawną – może nabywad ziemię i
zbywad itp., występowad przed sądem (Komisja)

UE wyróżnia się spośród innych organizacji międzynarodowych -> ponadpaostwowośd,
supranacjonalnośd – UE jest niezależna od paostw członkowskich, liczy się interes UE, a nie jej
poszczególnych członków. Traktat o EWG czy EURATOM nie używają tych pojęd, mówią o
niezależności.
Ponadnarodowośd nie oznacza federacji czy konfederacji.

Wyróżniamy 3 cechy:

a) Autonomia prawna UE

a. Van Gend and Loos v. Holenderska Administracja Skarbowa 1962
b. Costa v. Enel 1964
Nie ma konieczności ingerencji ustawodawcy krajowego

b) Bezpośrednia (wewnątrzpaostwowa) skutecznośd w paostwie członkowskim

a. Zasada prawna UE
b. Norma europejska jest źródłem praw i obowiązków nie tylko dla paostw, ale też

wobec obywateli, obywatele (os. Fiz.) mogą powoływad się na prawo europejskie

c) Prymat wobec prawa krajowego, supremacja

a. Corpus Iuris
b. Niejako konsekwencja a i b
c. Gdy ma miejsce kolizja norm z różnych systemów to nie rozstrzygamy konfliktu za

pomocą zasad lex posteriori itp., ale prymat ma prawo UE

d. ETS powiedział to już w latach 60. – prymat prawa UE nad konstytucjami krajowymi
e. Tylko jedna konstytucja potwierdza prymat prawa UE -> Holandii
f. Traktat z Lizbony milczy na temat takiego prymatu (dlatego chyba wszedł w życie, bo

jego poprzednik – konstytucja UE – mówił o prymacie i dlatego go odrzucono w
referendum we Francji i Holandii

g. Powołano za to Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki

W piśmiennictwie Unia przedstawiana jest jako wspólnota prawna, na wzór paostwa prawnego. ETS
jak i doktryna + opinio Iris dopatrują się w Unii paostwa prawnego. Charakterystyka oparta na
znamionach rządów prawa np. poszanowanie praw człowieka, pewne zasady z prawa rzymskiego,
międzynarodowego są przestrzegane przez UE.
Unia posiada jednolity system (integralnośd UE), a także sądowy system ochrony praw

Art.1 TUE – unia przestrzega m.in. rządów prawa, respektowane jest zachowanie narodowych
konstytucji.

Kontrola legalności, „konstytucyjności” aktów prawnych ma wymiar 2-instancyjny, a w paostwach
członkowskich (27) Trybunały są 1-instancyjne. Kontrola jest prawomocna, orzeczenia są ostateczne i
prawomocne od chwili wydania. W UE od orzeczeo dotyczących zgodności rozporządzeo czy dyrektyw
z traktatami założycielskimi, sądowi I instancji (kiedyś ta nazwa) służy odwołanie do Trybunału
Sprawiedliwości.
Unia przystąpiła do Konwencji Praw Człowieka, jest jej stroną, ale nie jest członkiem organizacji.
UE nie jest organizacja koherentną, spójną. Funkcjonują 2 traktaty o UE: TUE i TfUE. Obowiązują one
paralelnie i są stosowane.

Celem Unii jest wspieranie pokoju i wartości z art.1 -> równości, godności osoby ludzkiej,
sprawiedliwości itp. Te cele są realizowane poprzez stworzenie przestrzeni bez granic wewnętrznych,
gdzie zagwarantowany jest swobodny przepływ towarów itp.

Żadna strefa aktywności paostwa nie została wyraźnie wyłączona spod kompetencji UE. Istnieje
pewien porządek aksjologiczny, wartości wyróżnione w art. 1 TUE są wspólne dla Paostw
Członkowskich. Traktat ustanawia formalną gwarancję przestrzegania tych wartości:

a) Art. 7 – Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Paostw Członkowskich, Parlamentu

Europejskiego lub Komisji, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po
uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzid istnienie wyraźnego ryzyka
poważnego naruszenia przez Paostwo Członkowskie zasad wymienionych w artykule 6 ustęp 1
i skierowad do tego Paostwa stosowne zalecenia. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia
Rada wysłuchuje dane Paostwo Członkowskie i stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może
wezwad osoby niezależne do przedłożenia w rozsądnym terminie sprawozdania w sprawie
sytuacji w tym Paostwie.

b) Rada Europejska może stwierdzid poważne naruszenie tych wartości i kwalifikowaną

większością głosów może zdecydowad o zawieszeniu niektórych paostw członkowskich przez
głosowanie.

Ta procedura ostrzegawcza zwana jest lex austria.

PODZIAŁ KOMPETENCJI MIĘDZY UE A PAOSTWA CZŁONKOWSKIE

Istnieje zasada powinności realizacji celów opisana w art. 5 TUE. Kompetencje UE i paostw
członkowskich zostały oparte o zasadę kompetencji (kiedyś zasada kompetencji powierzonych lub
przyznanych). Oznacza ona, że wszelkie kompetencji nie przyznane Unii w traktatach pozostają przy
paostwie członkowskim.

Zasada poszanowania tożsamości paostw członkowskich mówi, że Unia szanuje tożsamośd narodową
paostwa i uznaje równośd paostw wobec traktatów itp.

Unia podejmuje tylko działania wtedy, gdy ze względu na cele działao, gdy ich osiągnięcie jest
łatwiejsze, lepsze na poziomie UE – zasada pomocniczości, subsydiarności. Ta zasada stosowana jest w
dziedzinach tzw. Kompetencji dzielonych, które nie należą do kompetencji UE. UE podejmuje
działania, gdy paostwo nie jest w stanie osiągnąd celów samodzielnie oraz gdy ze względu na skutki
tych działao możliwe jest lepsze ich osiągnięci na poziomie UE.

Zasada proporcjonalności mówi, że zakres i forma działalności UE nie wykraczają poza to, co jest
konieczne dla osiągnie celów traktatowych. Do traktatu lizbooskiego dołączono szereg protokołów w
tym: Protokół o stosowaniu zasad proporcjonalności i subsydiarności.

Kompetencje Legislacyjne UE

a) Wyłączne

i. Wyłącznie UE może przyjmowad akty prawne, a paostwa mogą podejmowad

akty prawne tylko z upoważnieniem UE

ii. Określone enumeratywnie w art. 3 TfUE:

1.

unia celna;

2.

ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania ryn-
ku wewnętrznego;

3.

polityka pieniężna w odniesieniu do Paostw Członkowskich, których
walutą jest euro;

4.

zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej po-
lityki rybołówstwa;

5.

wspólna polityka handlowa (ius tractatum)

b) Dzielone

i. UE dzieli kompetencje z paostwami członkowskimi.

ii. I UE i paostwa mogą stanowid prawo, przyjmowad akty w danej dziedzinie

iii. Do paostw członkowskich tylko w takim zakresie w jakim UE ich nie wykonała

lub zaprzestała wykonywad je w danej dziedzinie (np. środowisko naturalne,
ochrona konsumenta)

c) Koordynujące

i. Działania mające na celu wspieranie działao paostw członkowskich

ii. Np. ochrona zdrowia, turystyka, kultura, przemysł, sport, współpraca

administracyjna, edukacja kształcenie zawodowe

iii. Odpowiedź na pytanie o kompetencje – art. 4 TfUE

d) Uzupełniające (komplementarne)

i. Art. 352 TfUE – gdy działania ER mogą okazad się niezbędne dla osiągnięcia

celów (w jednej z polityk), a traktaty nie przewidziały takich kompetencji,
wtedy kompetencje ma UE -> Rada upoważniona, by jednomyślnie
przyjmowad akty prawa niezbędne dla realizacji celów traktatowych za zgodą
Parlamentu Europejskiego (zgoda ta jest wymagana dla przyjęcia aktu przez
Radę)

Art. 260 TfUE – jeśli TS stwierdza, że paostwo członkowskie uchybiło jednemu ze swoich zobowiązao,
jest ono zobowiązane do podjęcia działao, by wykonad wyrok TS

Art. 4 ust. 3 – paostwa członkowskie zobowiązane są podejmowad wszelkie środki o charakterze
szczególnym bądź ogólnym dla wykonywania zobowiązao członkowskich
A z drugiej strony
Paostwo członkowskie zobowiązuje się powstrzymywad od działao zapobiegającym urzeczywistnienie
celów UE.
Powyższa zasada nazywana jest zasadą lojalności, solidarności bądź wierności paostwa
członkowskiego wobec UE. TS nazwał to zasadą współpracy paostwa członkowskiego z UE. W jego
wyrokach funkcjonuje też nazwa zasada efektywności.

Istnieje zakaz podejmowania środków destabilizujących działalnośd organizacyjną UE,
destabilizujących finanse UE. Adresatami są: paostwa członkowskie, PE, Rada Europejska

Art. 4 nie można stosowad bezpośrednio, jest zbyt mało klarowny, nie stanowi normy samo
wykonalnej wg TS. Wypowiadał się on też w wielu wyrokach o powinnościach. Chodziło głownie o
wykonywanie powinności wynikających z przepisów prawa UE głównie z dyrektyw. Wyprowadził także
z tego zasadę prymatu prawa UE i zasadę odpowiedzialności paostwa za naruszenie prawa UE (kazus
Frankovic)

Wpływ paostwa członkowskiego na funkcjonowanie UE jest tak znaczący, że cznkowie są określani
jako „Władcy traktatów założycielskich” (zgodnie z art. 48 mogą te traktaty zmieniad). De facto
decydują one głownie o obsadzie personalnej .

Stosowanie prawa między UE a paostwami człon. Wyznacza też zasada kooperacji, lojalności i art. 3
ust 3 TUE

Zasada suwerenności

UWAGA! UE nie jest suwerenna!!!
Pytanie czy paostwa członkowskie dzielą się z UE swoją suwerennością? Był czas, gdy TS lansował taki
pogląd. Ale paostwa członkowskie dzielą się kompetencjami a nie suwerennością. Od Bodinusa
suwerennośd rozumiana była jako samowładnośd i całowładnośd. Należy odróżniad suwerennośd od
jej wykonywania. Już w latach 80. XX wieku Francuska Rada Konstytucyjna stwierdziła, że
suwerennośd nie może byd przeniesiona na wspólnotę. Procesy integracji nie powodują przekazania
suwerenności.

Są granice w przenoszeniu kompetencji np. art. 90 konstytucji RP – RP może przekazad niektóre
kompetencje. Granicę tę stanowi tzw. Tożsamośd konstytucji paostwa członkowskiego tzn. nie mogą
zostad zniesione podstawowe zasady konstytucyjne dotyczące podstawowych wartości (np. zasada
zwierzchnictwa narodu, paostwa prawa, demokracji)

Przystąpienie do UE ogranicza działania w pewnych zakresach.

Ponad 80% legislacji uchwalane jest przez UE

Ponad ½ ustaw inicjowana jest przez prawo unijne

Wymusza się na parlamentach koniecznośd uchwalania ustaw implementujących dyrektywy

UE

Czasami nawet konstytucja musi byd znowelizowana np. art. 55 w związku z wprowadzeniem

ENA

INSTYTUCJE UE

Prof. Lubi parlament

Ramy instytucjonalne UE
UE przechwyciła instytucje WE, do traktatu z Lizbony mówiło się o tzw. Zasadzie jednolitych ram
instytucjonalnych
Wcześniej wszystko opierało się na 3 filarach (wymienione były wcześniej)
Filary zlikwidowano, ale nadal pewna jednolitośd pozostała, np. wspólna polityka zagraniczna i
bezpieczeostwo podlegają szczególnym zasadom i procedurom – szczególna rola Rady Europejskiej i
Rady oraz wysokiego przedstawiciela ds. zagranicznych i bezpieczeostwa

Autonomiczne instytucje prawne -> decyzje
Traktat zastrzega, ze nie przyjmuje się tu aktów prawodawczych (aktów prawa przyjmowanyc w tybie
specjalnej procedury prawodawczej)

Traktat UE w art. 13 ust. 1 mówi, że Unia dysponuje instytucjami, które mają na celu propagowanie jej
wartości, realizowanie celów, służenie interesom jej obywateli oraza zapewnienie spójności działao.

1) Parlament Europejski – organ przedstawicielski
2) Rada Europejska
3) Rada (dawniej Rada UE)
4) Komisja Europejska
5) Trybunał Sprawiedliwości UE (dawniej ETS)
6) Trybunał Obrachunkowy

Zasady ogólne regulujące relacje między instytucjami UE

1. Zasada kompetencji powierzonych lub przyznanych.

a. Wyrażona wprost w traktacie – art. 13
b. Każda instytucja działa w granicach uprawnieo przyznawanych jej na mocy traktatów

zgodnie z procedurami na warunkach i w celach w nich wskazanych

c. Instytucje nie mogą np. zwiększad sobie kompetencji

2. Zasada równowagi instytucjonalnej (prof. Lubi)

a. Nie wyrażona wprost w traktatach, wynika z orzeczeo TS
b. Zaczęła kształtowad się w latach 80 XX wieku, związana z tzw. Zarzutem deficytu

demokracji – w tamtym okresie PE był jedyną instytucją wybieraną przez obywateli i
miał niewielki kompetencje: przyjmowanie aktów prawnych, były też tylko
konsultacje z PE, ale jego wypowiedź i tak nie miała znaczenia

c. Sprawa Rocket v. Rada 138/79 TS: nieprzeprowadzenie pełnej procedury konsultacji z

PE powoduje nieważnośd aktu prawnego, bo narusza równowagę instytucjonalną

d. Żadna instytucja nie może naruszad kompetencji innych instytucji, przyjmowad pozycji

dominującej w stosunkach do innych organizacji; ma działad w ramach przyznanych
kompetencji

e. Odzwierciedla funkcjonującą w Polsce zasadę trójpodziału władzy, chod w UE

kompetencje są mieszane, nie ma dokładnego podziału

3. Zasada autonomii instytucjonalnej

a. Wyłączne uprawnienie poszczególnych instytucji do określenia swojej organizacji i

procedur wewnętrznych

b. Art. 232 TUE – Parlament Europejski
c. Art. 235 TUE – Rada Europejska
d. Art. 240 TUE – Rada
e. Inne instytucje nie mogą wpływad na te regulaminy itp.
f. Ale w ramach tej zasady nie ma kompetencji do ustalania siedzib. To należy do

rządów paostw członkowskich (art. 341 TfUE)

1. PE ma swoją siedzibę w Strasburgu; dodatkowe posiedzenia plenarne w Brukseli
2. Rada Europejska ma swoją siedzibę w Brukseli i tam odbywa posiedzenia poza IV, VI, X wtedy

posiedzenia w Luksemburgu

3. Komisja w Brukseli.
4. Trybunał Sprawiedliwości i Sąd I Instancji w Luksemburgu;
5. Trybunał Obrachunkowy w Luksemburgu;
6. Komitet Ekonomiczny i Społeczny w Brukseli;
7. Komitet Regionów w Brukseli;
8. Europejski Bank Inwestycyjny w Luksemburgu;
9. Europejski Instytut Monetarny i Europejski Bank Centralny we Frankfurcie;
10. Europejskie Biuro Policji (Europol) w Hadze.

Rada Europejska

10 grudnia 1974 r. jest uważany za datę narodzin Rady Europejskiej.
O RE stanowi art. 15 TUE i 235 i 236 TfUE

Zadania Rady Europejskiej zostały w sposób lapidarny określone jako:

- nadaje Unii impulsy niezbędne do jej dalszego działania
- i określa ogólne wytyczne i priorytety jej polityki

Potwierdzono tym samym wiodącą rolę Rady Europejskiej w zapewnianiu postępów integracji
europejskiej. NIE pełni funkcji prawodawczej!

W każdym spotkaniu Rady Europejskiej - poza głowami paostw i szefami rządów - uczestniczy
przewodniczący Komisji oraz przewodniczący Rady Europejskiej. Może również Wysoki Przedstawiciel
Unii ds. zagranicznych i bezpieczeostwa. Członkowie Rady mogą podjąd decyzję, by szefowi rządu
towarzyszył minister (u nas najczęściej jest to od spraw zagranicznych).

Zbiera się 2 razy w ciągu półrocza (raz na kwartał), jest zwoływania przez Przewodniczącego RE, jej
posiedzenia odbywają się w Brukseli

W wyjątkowych sytuacjach Przewodniczący może wybrad inne miejsce

Może byd zwoływane także nadzwyczajne posiedzenie

Przewodniczący RE

- powołany traktatem z Lizbony

- wybór: większośd kwalifikowana przez RE

- na 2,5 roku, jednokrotnie może byd odnowiona

- obecnie Herman Van Rompuy

- gdyby uchybił obowiązkom, organ może go odwoład i pozbawid mandatu
- nie może pełnid w swoim paostwie funkcji publicznych

- kompetencje:

- przewodniczy Radzie

- zwołuje jej posiedzenia

- zapewnia ciągłośd prac

- nadzoruje kwestie przygotowania posiedzeo RE

- konsultuje się nieformalnie z politykami, żeby uzyskad konsensus

- przedstawia PE sprawozdania z działao RE

- może reprezentowad UE na zewnątrz, jeżeli nie wchodzi w kompetencje Wielkiego

Przedstawiciela Unii – Catherine Ashton (obecnie)

Przebieg prac:

- zwykle trwa to 2 dni od piątku wieczorem do niedzieli przed południem

- każda RE – zaczyna się od złożenia sprawozdania z prac przez członka RE z paostwa

sprawującego prezydencję

- posiedzenia RE są zamknięte, nie są jawne ze względu na swoją szczególną tematykę

- decyzje podejmowane co do zasady w drodze konsensusu, jednomyślności z inicjatywy

przewodniczącego (on poddaje pod głosowanie) lub członka RE za zgodą reszty członków

- quorum – 2/3 członków RE (przewodniczący to sprawdza)

- istnieje możliwośd udzielenia pełnomocnictwa przez członka do głosowania

- 1 paostwo może byd pełnomocnikiem tylko 1 paostwa

- na koniec sporządza się protokół

- decyzje podpisywane są przez Przewodniczącego i Sekretarza Generalnego Rady

- decyzje ogólne (bez adresata) są publikowane

- decyzje indywidualne – przekazywane adresatowi

Obecnie Sekretarzem Generalnym Rady jest Pierre de Boissieu.

PARLAMENT EUROPEJSKI

(konik prof.)

Historia:

- EWWiS – J. Monnet zaproponował oprócz klasycznych organów utworzenie posiedzenia

parlamentarzystów; tym organem była Wysoka Władza (odpowiednik Komisji Europejskiej) – wotum
nieufności

- potem 3 wspólnoty (EWWiS, EWG i EURATOM)

- w 1958r. wspólny organ parlamentarny, który zebrał się po raz pierwszy w Strasburgu

- w 1986r. zgromadzenie zmienia nazwę na Parlament Europejski; nazwa oficjalna

wprowadzona przez Jednolity Akt Europejski

- w 1979 – I bezpośrednie wybory do Parlamentu + częśd delegatów wybierały parlamenty

- art. 48 EWG przewidywał liczbę mandatów (36 dla dużych jak Niemcy, Włochy,

mniejsze proporcjonalnie mniej np. Holandia 14, Luksemburg 6)

- 7-10.06.1979 – 180 mln elektorat wybrał 410 posłów w oparciu o Akt o wyborach

bezpośrednich do PE z 20.09.1976. Wybory odbyły się na podstawie krajowych ordynacji wyborczych.
Akt o wyborach formułował pewne zasady.

- w 1998 (15.11 Rada przyjęła) – Parlament ustalił pewne ogólne zasady wyborów

- system proporcjonalny (nie dopuszczają wyborów większościowych)

- ustalono tzw. Klauzulę zaporową – progi wyborcze od 3 do 5%, u nas 5%

- 7.02.1992 Traktat z Maastricht wprowadził instytucję obywatelstwa Unii, możliwośd

wykonywania czynnego i biernego prawa wyborczego w miejscu pobytu

- 6.12.1993 – dyrektywa Rady nr 109

- kandydowanie lub głosowanie w paostwie pobyty lub pochodzenia

- implementowana przez paostwa członkowskie

- RP – 25.01.2004 – ordynacja wyborcza do PE

- dziś jest 736 deputowanych, 20 lat temu max było 700

W przypadku polskiej ordynacji wyborczej do PE – na wniosek grupy posłów trafiła ona do TK –
problem dotyczył art. 8, który miał byd niezgodny z konstytucją -> prawo głosowania obywatela Unii
niebędącego obywatelem Polski jeśli skooczy 18 lat, może on kandydowad

- zasada zwierzchności narodu

- art.61 – jedynie obywatele RP mają prawo wyborcze

TK orzekł, że nie ma niezgodności. Wnioskodawcy nie wpadli na to, żeby konfrontowad art. 8 z 61, a
TK bada tylko w granicach wniosku

E!!! Status prawny deputowanego (posła) do PE

- Art.4 Aktu o wyborze z ‘76

- mandat wolny

- euro deputowany reprezentuje cały naród, a nie poszczególne grupy obywateli

- nie są związani wytycznymi/instrukcjami wyborców

- działa zasada incompatibilitas – zakaz łączenia funkcji parlamentarzysty z mandatem

krajowym

- nie może byd członkiem rządu, RPO, członkiem Trybunału Obrachunkowego,

funkcjonariuszem, urzędnikiem w Brukseli

- mają pewne immunitety i przywileje – Protokół o przywilejach i immunitetach 8.04.1965

Status międzynarodowych funkcjonariuszy sensu stricte
- nietykalnośd poselska
- PE musi wyrazid zgodę na ściganie i karanie
- immunitet materialny – chroni od odpowiedzialności za określone czyny
(PE jest bardzo liberalny – polityk musi mied grubą skórę, to co u nas wyczerpuje znamiona z 212, tam
uchodzi na sucho)
- PE jest bezwzględny dla „kłamstwa oświęcimskiego”

- tego rodzaju wystąpienia nie podlegają ochronie immunitetem

Status finansowy członków PE

- do niedawna diety były tożsame z uposażeniem posła do parlamentu krajowego

PL ok. 3 tys. Euro

Euro poseł ok. 800 Euro

- dziś zunifikowane = 300 euro za każdy dzieo posiedzenia, PE obraduje tydzieo w miesiącu od

pn do pt lub Sb

- stałe uposażenie – 8 tys. Euro

- ryczałt na prowadzenie biura miesięcznie – 10 tys. Euro

E!!! Organizacja wewnętrzna PE
- Tryb funkcjonowania PE został elementarnie uregulowany
- PE odbywa sesje, w ciągu 5 letniej kadencji jest 5 rocznych sesji
- Zbiera się bez konieczności zwoływania w 2 wtorek marca każdego roku i ustala kolejne, z wyjątkiem
sierpnia
- możliwe jest zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia
- kadencja zaczyna się i kooczy wraz z posiedzeniem inauguracyjnym (nie ma przerw)
- siedziba od 1992

-12.12.1992 w Edynburgu RE podjęła decyzję, że siedzibą będzie stolica Alzacji – Ska…….

- dodatkowo może byd w Brukseli

- komisje były w Brukseli

- Sekretarz Generalny w Luksemburgu

Struktura organów wewnętrznych

- Prezydent (przewodniczący)

- Prezydium Parlamentu

- szczegółowe kompetencje -> Regulamin PE wersja skonsolidowana 3.07.2010

- Komisje parlamentarne

Prezydent (Przewodniczący)

- kieruje obradami

- czuwa nad tokiem prac

- zwołuje posiedzenia zwyczajne i nadzwyczajne

- przekazuje Radzie i Komisji rezolucje

- zapytania poselskie

- rozdziela komisjom problemy do analizy

- przewodniczy (lub jego zastępca), otwiera i zamyka posiedzenie, udziela głosu,

stwierdza ostateczne przyjęcie budżetu

- bardzo ważny udział w postępowaniu pojednawczym

- kompetencje o charakterze stricte administracyjnym

- obecnie: Jerzy Buzek

Prezydium

- organ kolegialny

- sprawuje główny nadzór nad komisjami

- rozstrzyga spory kompetencyjne

- zleca zadania do wykonania w ramach działalności komisji

- kontroluje ważnośd wyborów

- skład:

- przewodniczący

- 14 wiceprzewodniczących reprezentujących różne frakcje parlamentarne (więc łącznie 15

członków mimo rozszerzenia UE)

- od nas byli np. Adam Bielan z PiS, Marek Siwiec z SLD

- kwestorzy -> organ doradczy, 5 członków sprawujących obsługę finansową.

Przewodniczący i kwestorzy wybierani są w wyborach tajnych, bezwzględną większością głosów
W połowie kadencji PE następuje odnowienie tych organów – wybór nowych przewodniczącego i
wice (obecnie na luty 2013)

PE tworzy komisje stałe lub ad hoc, ogólne lub np. śledcze

- z regulaminu wynika, że są one powoływane, gdy PE nie byłby w stanie podjąd decyzji,

dlatego są to organy (?) przygotowujące projekty pod obrady

- tendencja do zwiększania ich ilości

- obecnie 20 komisji stałych

- częśd wykazuje właściwośd resortową np. komisja gospodarcza

- ale są też problemowe np. ds. budżetu, prawna, równego statusu kobiet

Rozdział miejsc – proporcjonalnie do liczby posłów

Np. RFN – 99 posłów

PL – 50 posłów, a od Lizbony 51

Komisje przedstawiają opinie co do propozycji aktów prawnych zgłaszanych przez Komisję Europejską
(wyznaczają posłów sprawozdawców)

Frakcje – to nie organy, ale to forma organizacji posłów, według przynależności partyjnej

- dziś mamy 7 frakcji

- chrześcijaoska-demokaracja

- konserwatywna – Europejska Partia Ludowa – 280

- liberałowie ok. 90

- socjaldemokraci ok. 200

- socjaliści

- skrajna prawica i partie lewackie 2-3%

Przeciwnicy integracji – 1,5% (kiedyś Frakcje „tęczy”)
Ok. 10% to posłowie niezależni (bo nie ma przymusu zrzeszania się)

Obecnie w PE jest reprezentowanych 90 partii (to konglomerat partii politycznych)
Dochodzi do absurdu np. niektóre partie reprezentowane są w 2 frakcjach

Regulamin jest liberalny, ale zakazuje tworzenia frakcji, w których byłyby osoby wszystkie z jednego
paostwa

Frakcja zgłasza kandydata na Przewodniczącego, co ma potem wpływ na wice i członków komisji
W wyroku z 18.10.1977 – frakcja ma zdolnośd do działao prawnych

Sekretariat Generalny
- skład:

- Sekretarz Generalny Pierre de Boissieu

- dyrekcje generalne

- Kancelaria PE

- dyr. Gen. Komisji parlamentarnych

- dyr. Ds. informacji, administracji, personelu, finansów, badao naukowych,

dokumentacji

Ponad 3 tys. Urzędników
Pewna fasadowośd rozwiązao strukturalnych PE

- każdy organ sam decyduje o swej strukturze

FUNKCJE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Głównie wyprowadzane z art. 14 TUE

Funkcja prawodawcza i budżetowa

Funkcje tą sprawuje wspólnie z Radą UE
W Traktatach Rzymskich – Parlament nie posiada kompetencji prawodawczych. Zgromadzenie
wydawało jedynie stanowisko wobec „pomysłów”

W EWG – 23 przypadki, gdy wymagana była opinia

- orzeczenie TS z 1980 – zaniechanie wystąpienia o opinię stanowi przesłankę unieważnienia

aktu

- Rada nie była jednak związana opinią

JAE – poszerzył listę przypadków obligatoryjnej opinii

Parlament mógł odrzucid projekt Rady. Rada mogła odrzucid sprzeciw Parlamentu w głosowaniach
(przez aklamację) i przyjąd akt.

Traktat z Maastricht – 1992 – współdziałanie parlamentu poszerzone o kompetencje
współdecydowania

(„veto absolutne”) – Parlament mógł odrzucid projekt Rady bezwzględną większością i Rada

nie mogła wtedy jednomyślnie uchwalid aktu

- obszary:

- swobodny przepływ osób

- ochrona zdrowia itp.

Traktat z Amsterdamu i Nicei poszerzył katalog spraw, w których parlament mógł się sprzeciwid.

Lizbona – „zrównanie” Parlamentu i Rady – działają wspólnie

- art. 294 TfUE – współdecydowanie to dziś zwykła procedura prawodawcza (na wniosek

Komisji)

- specjalna procedura prawodawcza to przyjęcie przez Parlament aktu z udziałem Rady lub

przez Radę z udziałem Parlamentu.

Procedura: art. 294 TfUE

Komisja przedstawia projekt Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
Pierwsze czytanie

- Parlament Europejski uchwala stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je Radzie.
- Jeżeli Rada zatwierdzi stanowisko Parlamentu Europejskiego, projektowany akt zostaje

przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Parlamentu Europejskiego.

- Jeżeli Rada nie zatwierdzi stanowiska Parlamentu Europejskiego, przyjmuje własne

stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu.

Drugie czytanie

- Jeżeli w terminie trzech miesięcy od tego przekazania Parlament Europejski:

a) zatwierdzi stanowisko Rady w pierwszym czytaniu lub nie wypowie się, dany akt

uważa się za przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Rady;

b) odrzuci, większością głosów wchodzących w jego skład członków, stanowisko Rady

w pierwszym czytaniu, proponowany akt uważa się za nieprzyjęty;

c) zaproponuje większością głosów wchodzących w jego skład członków poprawki do

stanowiska Rady w pierwszym czytaniu, zmieniony w ten sposób tekst jest przekazywany
Radzie i Komisji, która wydaje opinię w przedmiocie tych poprawek.
- Jeżeli w terminie trzech miesięcy od otrzymania poprawek Parlamentu Europejskiego Rada,

stanowiąc większością kwalifikowaną:

a) przyjmie wszystkie te poprawki, dany akt uważa się za przyjęty;
b) nie przyjmie wszystkich poprawek, przewodniczący Rady w porozumieniu z

przewodniczącym Parlamentu Europejskiego zwołuje komitet pojednawczy w terminie sześciu
tygodni.

Procedura pojednawcza

- Komitet pojednawczy, w którego skład wchodzą członkowie Rady lub ich przedstawiciele

oraz taka sama liczba członków reprezentujących Parlament Europejski, ma za zadanie doprowadzid
do porozumienia w sprawie wspólnego projektu większością kwalifikowaną członków Rady lub ich
przedstawicieli oraz większością głosów członków reprezentujących Parlament Europejski, w terminie
sześciu tygodni od jego zwołania, na podstawie stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady w drugim
czytaniu.

- Komisja uczestniczy w pracach komitetu pojednawczego i podejmuje wszelkie niezbędne

inicjatywy na rzecz zbliżenia stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady.

- Jeżeli w terminie sześciu tygodni od jego zwołania komitet pojednawczy nie zatwierdzi

wspólnego projektu, proponowany akt uważa się za nieprzyjęty.

Trzecie czytanie

- Jeżeli w tym terminie komitet pojednawczy zatwierdzi wspólny projekt, Parlament

Europejski i Rada dysponują terminem sześciu tygodni od tego zatwierdzenia na przyjęcie danego
aktu zgodnie z tym projektem, przy czym Parlament Europejski stanowi większością oddanych głosów,
a Rada – większością kwalifikowaną. Jeżeli nie uczynią tego, proponowany akt uważa się za
nieprzyjęty.

Większośd aktów przyjmowana jest w zwykłej procedurze. Traktat Lizbooski zlikwidował procedurę

współpracy!

Funkcja uchwałodawcza

Oświadczenia parlamentu:

- rezolucje

- opinie

- zalecenia

- rekomendacje

Corocznie PE przyjmuje kilkaset uchwał.
Polityczny charakter dotyczy spraw wewnętrznych UE jak i poszczególnych paostw członkowskich

Np. rezolucja z 1980 potępiająca stan wojenny w PRL

Rezolucja popierająca pomaraoczową rewolucję

Uchwały w kwestiach ekonomicznych (zasada kategoryczności)

- sposoby dalszej integracji

- działalnośd inspirująca

Polityka socjalno-społeczna – charakter postulatywny

- bezrobocie, zasiłki, równouprawnieni, ochrona mniejszości narodowych

Ta działalnośd uchwałodawcza nie ma charakteru normatywnego, ale uchwały są publikowane w
załączniku do dziennika urzędowego UE – mają wartośd aksjologiczną

Funkcja ustalania linii polityki UE

- Współudział wspólnie z Radą w uchwalaniu budżetu

- 5 faz (art. 314 i następne TfUE) (brak w kserówce, więc wrzucam przepis z traktatu)
Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą,

ustanawiają roczny budżet Unii zgodnie z poniższymi postanowieniami.

Każda instytucja, z wyjątkiem Europejskiego Banku Centralnego, sporządza przed 1 lipca swój

preliminarz wydatków na następny rok budżetowy.

Komisja przedkłada wniosek zawierający projekt budżetu Parlamentowi Europejskiemu i

Radzie nie później niż 1 września roku poprzedzającego rok, w którym budżet ma byd wykonywany.

Rada przyjmuje stanowisko w sprawie projektu budżetu i przekazuje je Parlamentowi

Europejskiemu nie później niż 1 października roku poprzedzającego rok, w którym budżet ma byd
wykonywany.

Jeżeli w terminie czterdziestu dwóch dni od tego przekazania Parlament Europejski:

a) zatwierdzi stanowisko Rady, budżet zostaje przyjęty;
b) nie podejmie decyzji, budżet uważa się za przyjęty;
c) przyjmie większością głosów wchodzących w jego skład członków poprawki, zmieniony projekt jest
przekazywany Radzie i Komisji.

Przewodniczący Parlamentu Europejskiego w porozumieniu z przewodniczącym Rady

niezwłocznie zwołuje komitet pojednawczy. Jednak komitet pojednawczy nie zbiera się, jeżeli w
terminie dziesięciu dni od przekazania projektu, Rada poinformuje Parlament Europejski o przyjęciu
wszystkich jego poprawek.

Jeżeli w terminie dwudziestu jeden dni, komitet pojednawczy doprowadzi do porozumienia w

sprawie wspólnego projektu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada dysponują terminem
czternastu dni od daty tego porozumienia na przyjęcie wspólnego projektu.

Jeżeli w terminie czternastu dni:

a) Parlament Europejski i Rada zatwierdzą wspólny projekt lub nie podejmą decyzji, lub jeżeli jedna z

tych instytucji zatwierdzi wspólny projekt, podczas gdy druga nie podejmie decyzji, budżet uznaje się
za ostatecznie przyjęty zgodnie ze wspólnym projektem; lub
b) Parlament Europejski, stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład członków, i Rada
odrzucą wspólny projekt, lub jedna z tych instytucji odrzuci wspólny projekt, podczas gdy druga nie
podejmie decyzji, Komisja przedkłada nowy projekt budżetu; lub
c) Parlament Europejski, stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład członków, odrzuci
wspólny projekt, podczas gdy Rada go zatwierdzi, Komisja przedkłada nowy projekt budżetu; lub
d) Parlament Europejski zatwierdzi wspólny projekt, podczas gdy Rada go odrzuci, Parlament
Europejski może, w terminie czternastu dni od dnia odrzucenia projektu przez Radę i stanowiąc
większością głosów wchodzących w jego skład członków i trzech piątych oddanych głosów,
zdecydowad o potwierdzeniu wszystkich lub niektórych poprawek.

W przypadku gdy procedura przewidziana w niniejszym artykule została zakooczona,

przewodniczący Parlamentu Europejskiego stwierdza, że budżet jest ostatecznie przyjęty.

Parlament jest ostatecznym decydentem jeśli chodzi o wydatki fakultatywne, a Rada

obligatoryjne

7-10.06.1973 – I bezpośrednie wybory do parlamentu. Nowy parlament po raz pierwszy

odrzucił projekt budżetu
- Wyraża zgodę na związanie się UE umową

- Zgoda na stowarzyszenie
- Zgoda na członkostwo
- Ta władcza kompetencja wynika z JAE z 1980r.

- Stworzenie planu finansowego UE

Funkcja kreacyjna

Wynika z art. 14.

- wybiera przewodniczącego Komisji Europejskiej

- po przeprowadzeniu konsultacji Rada Europejska większością głosów przedstawia

Parlamentowi kandydata, Parlament ma miesiąc na przegłosowanie jego kandydatury większością
głosów, bo jak nie to inny kandydat

- Po wyborze przewodniczący + Rada wybierają na podstawie sugestii paostw członkowskich

komisarzy

- PE powołuje na 5 lat Rzecznika Praw Obywateli UE (możliwa reelekcja). RPO rozpatruje

skargi obywateli UE, wykrywa nieprawidłowości w działaniu instytucji europ., rozpatruje wszelkie
przypadki niewłaściwego zarządzania. Od 1993r. Składa sprawozdania ze swej działalności. Skargi
składane pośrednio – przez europosła.

- Przewodniczący i wice zatwierdzani są przez Radę Europejską i Parlament. Brak aprobaty w

PE powoduje zamknięcie postępowania kreacyjnego i poszukiwanie kolejnego kandydata.

(w lutym 2010 zatwierdzono po pół roku skład Komisji, bo nie podobał się kandydat Bułgarii)
- Trybunał Obrachunkowy – członków mianuje na 6 lat Rada, ale konsultuje kandydatury z PE

Parlament nie tworzy aktów prawnych, które by powoływały do życia jakieś organy, ale wykonuje
proste czynności o charakterze nominacyjnym np. Ombudsman

KOMPETENCJE KONTROLNE PARLAMENTU

- głównie wobec Komisji
- znacząca sfera aktywności PE
- traktaty nie przewidują kontroli działalności Rady przez Parlament

- ta, podobnie jak PE jest kontrolowana przez TS -> pod kątem legalności aktów prawnych
- zwyczajowo prawo zapytania poselskiego do Rady – ale to usus, a nie norma traktatowa

Środki kontroli:

- procedura interpelacyjna

-> uprawnienie każdego posła

-> interpelacje i odpowiedzi drukowane są w załączniku do Dz. Urz. UE

-> na podst. Regulaminu Parlamentu

-> od 27 lat tzw. Godzina pytao

- instytucja w porządku obrad – ustne pytanie dotyczące bieżących spraw i

konkretnych zdarzeo (w pierwszym lub drugim dniu posiedzenia)

-> zapytanie składa się tydzieo wcześniej na ręce Przewodniczącego, że Komisja miała

czas na odpowiedź

-> odpowiedzi często nieprecyzyjne, Parlament nie ma możliwości ich skorygowania

-> służy realizacji idei dialogu między instytucjami

- debata nad corocznym sprawozdaniem Komisji

- poszczególne części raportu trafiają do poszczególnych komisji parlamentarnych

- w PE podejmuje się decyzję o przyjęciu bądź nieprzyjęciu sprawozdania

- jest to lex imperfecta – brak sankcji

- podobnie jest z absolutorium o wykonanie budżetu

- votum nieufności

-> wniosek na piśmie wniesiony przez Frakcję PE lub m.in. 1/10 deputowanych

-> kwalifikowana liczba głosów przy obecności regulaminowej liczby deputowanych

-> głosowanie jawne i imienne

-> potrzeba 2/3 głosów

-> jeszcze nigdy ta procedura nie skooczyła się powodzeniem

-> od EWWiS było 7 wniosków – 3 wycofano przed głosowaniem, 4 nie miały

większości

Rada zobowiązana jest do składania oświadczeo tylko na forum PE

Komisje śledcze

- dla zbadania określonej sprawy

- od traktatu z Maastricht na wniosek ¼ ogólnej liczby posłów

- po zbadaniu sprawy Komisja ipso iure rozwiązana

Petycje

- dotyczą bezpośrednich osób

- obywatele UE

- siedziba / miejsce zamieszkania na terenie UE

- osoba fizyczna lub prawna

- Komisja Petycji jest jedną z 20 stałych komisji

RADA (dawnie Rada UE)

Poniżej używam skrótu R (UE), żeby nie myliło się z Radą Europejska i żeby pamiętad o zmianie nazwy

Nie mylid Rady (UE) z Radą Europy – to są odrębne organizacje międzynarodowe. Ta druga grupuje 43
paostwa Europy, oparta na systemie konwencji!

W skład Rady (UE) wchodzą przedstawiciele paostw członkowskich (ministrowie działają na podstawie
mandatu swego rządu, a jednocześnie są członkami organu UE)

Dziś mamy 10 konfiguracji Rady, wyróżnia się Radę:

- Ogólną – koordynuje

- ds. Spraw Zagranicznych – główne działania
- ds. Finansów i Gospodarki (Ecofin)
- ds. Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości
- ds. Zatrudnienia, Polityki Socjalnej, Zdrowia i Konsumentów
- ds. Konkurencji
- ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii
- ds. Rolnictwa i Rybołówstwa
- ds. Środowiska
- ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury

Ciągłośd prac R(UE) zapewnia tzw. Trójka w skład, której wchodzą: paostwo, które pełni obecnie
funkcję przewodniczącego w R(UE) , paostwo, które poprzednio pełniło tę funkcję oraz paostwo, które
w następnym okresie będzie przewodniczyd R(UE). Przewodniczącym jest minister paostwa
sprawującego prezydencję

- od 1.07 – 31.12 2010 Belgia

- od 1.01 – 30.06 2011 Węgry

- od 1.07 – 31.12 2011 Polska

Funkcje przewodniczącego:

- przewodniczenie spotkaniom R(UE)
- zwoływanie posiedzeo R(UE)
- ustanawianie wstępnego porządku obrad, który trafia do pozostałych członków R(UE)
- przedkładanie propozycji stanowiska R(UE) do projektów aktów zgłoszonych przez KE
- kierowanie organami pomocniczymi R(UE)
- podpisywanie aktów uchwalonych przez R(UE)
- notyfikacja dyrektyw, decyzji i zaleceo R(UE) adresatom
- reprezentowanie R(UE) na zewnątrz i na forum PE

Obrady są niejawne ze względu na tajemnicę służbową

Do wejścia w życie Traktatu z Maastricht byli też wiceministrowie, potem tylko minister. Uczestniczą
też funkcjonariusze europejscy, urzędnicy, służby cywilne i dyplomatyczne akredytowane przy UE, ale
wszyscy bez prawa głosu.

Siedzibą jest Bruksela, poza IV, VI, X – Rada obraduje wtedy w Luksemburgu

Członkowie R(UE) nie mogą ciągle przebywad ciągle w Brukseli ze względu na sprawowane przez nich
funkcje w kraju, dlatego też w 1958 Rada utworzyła Komitet Stałych przedstawicieli Paostw
Członkowskich (COREPER). Wspiera on R(UE) w powierzonych jej zadaniach. COREPER działa jako:

COREPER I (zastępcy szefów przedstawicieli szefów paostw członkowskich akredytowanych w

Brukseli w randze ambasadorów; zajmuje się sprawami technicznymi)

COREPER II (ambasadorzy, zajmuje się sprawami ogólnymi)

COREPER nie jest odrębną instytucją UE, lecz częścią R(UE). Nie może podejmowad samodzielnych
decyzji. Pełni funkcję głównego organu pomocniczego R(UE). Działa na zasadzie filtra przedkładanych
decyzji RUE. Prowadzi on negocjacje z KE .Efektem prac COREPER są propozycje przedkładane RUE
ujęte w liście A i B.

Lista A znajdują się punkty obrad zaakceptowane przez COREPER i mogą byd przyjęte przez

RUE bez prowadzenia dyskusji.

Lista B zawiera sprawy sporne, co do których COREPER nie wypracował wspólnego

stanowiska.

System głosowania w ramach Rady (UE)

- zwykła większośd głosów

1. Przy podejmowaniu decyzji mniejszej wagi

- większośd kwalifikowana

1. Większośd decyzji merytorycznych
2. To system głosów ważonych stosowany w wielu organizacjach międzynarodowych
3. Ważnośd głosów zależna od potencjału ekonomicznego i demograficznego danego
paostwa (głównie potencjał ludnościowy)
Od Nicei – 01.02.2001

RFN, WB, Włochy, Francja – 29 głosów ważonych
Hiszpania, PL – 27 głosów ważonych
Malta – 3 głosy ważone
Luksemburg, Łotwa – 4 głosy ważone

Wszystkie paostwa mają łącznie 345 głosów, większośd kwalifikowana 255
głosów ważonych -> gdy na wniosek Komisji
Gdy na inny wniosek to 232 głosy przez 17 paostw członkowskich

4. Członek Rady może żądad sprawdzenia czy też większośd kwalifikowana stanowi

62% ogólnej liczny ludności UE. Jeśli nie to uchwała, akt nie może zostad przyjęty

5. Ten system od 1.11.2014 ma byd zastąpiony przez system podwójnej większości

55% paostw członkowskich (nie mniej niż 15 paostw)

65% ludności muszą te paostwa reprezentowad

Mniejszośd blokująca to 4 paostwa

6. Od 1.11.2014 do 1.03.2017 każde z paostw będzie mogło zażądad, by głosowanie

było w systemie głosów ważonych a nie podwójną większością

Funkcje Rady (UE)

a. Prawodawcza i budżetowa wspólnie z PE (art. 16)

a. Od traktatu z Maastricht, który dowartościował PE, wcześniej Rada była jedynym

organem z tą kompetencją

b. Lizbona zrównała status przewodniczącego Rady i Parlamentu (przy zwykłej

procedurze)

c. Art. 14 i 16 TUE
d. Przepisy traktatów przewidują też specjalną procedurę prawodawczą:

i. Wyłącznie z udziałem Rady

ii. Bądź Rada tylko zobowiązana do konsultacji

e. Przy polityce celnej Rada działa samodzielnie
f. Pomoc publiczna – Rada działa samodzielnie
g. W wielu obszarach Rada ma tylko funkcję konsultacyjną z Parlamentem

1. Większośd rozporządzeo, dyrektyw, decyzje zapadają w zwykłej

procedurze

2. Rada przy konsultacji nie jest związana taką opinią, ale w niektórych

przypadkach musi uzasadnid

h. Rada może wydad stosowne przepisy, aby osiągnąd cel – za zgodą PE (w poprzedniej

wersji potrzebna była tylko opinia)

i. Kompetencje przewodniczącego Rady – art. 288 TfUE
j. W przypadku art. 241 TfUE monopol inicjatywy ustawodawczej ma Komisja, ale Rada

może „wymusid” inicjatywę ustawodawczą

1. Rada może do TS wnieśd skargę na bezczynnośd Komisji

W przypadku funkcji budżetowej:

a. Reforma budżetowa uprzywilejowała pozycję PE
b. Art. 14 i 16 TUE

c. Projekt budżetu -> Komisja -> trafia do Rady -> do Parlamentu -> poprawki ->

niezaakceptowane przez Radę -> koncyliacyjna mediacja (Komisja i Rada) -> przyjęcie
projektu

d. W przypadku gdy ktoś odmawia – patrz wcześniej w skrypcie przepisy o procedurze

legislacyjnej

!!! Odróżniaj Rady:

1) Rada Europejska – szefowie paostw i rządów; przedstawia ogólne strategie w zakresie polityki

zagranicznej i bezpieczeostwa; stwierdza naruszenie wartości z art. 2

2) Rada (UE) – złożona z ministrów; konkretne decyzje, wspólna polityka zagraniczna i

bezpieczeostwa; może pozbawid paostwo członkostwa

b. Określa polityki UE

a. Chodzi tu o ustalanie kierunków polityki względem paostw trzecich
b. Art. 219 TfUE
c. Ius tractatum
d. Rada zawiera umowy o stowarzyszenie paostw 3 z UE
e. Częśd zadao wymaga zgody PE

c. Funkcja kreacyjna

a. Traktat wyraźnie nie stanowi; art. 16 TUE, ale są inne przepisy pozwalające na

kreacyjną funkcję organu

b. To nie są proste kompetencje nominacyjne
c. Rada powołuje członków niektórych organów
d. przyjmowanie, sporządzonych zgodnie z propozycjami paostw członkowskich list

członków Komitetu Ekonomicznego i Społecznego, Komitetu Regionów i Trybunału
Obrachunkowego

d. Funkcja koordynująca

a. Rada koordynuje ogólne polityki poszczególnych paostw członkowskich (art. 213

TfUE)

b. Dotyczy polityki gospodarczej paostw członkowskich
c. Rozdzielone jest to między funkcję decyzyjną a koordynacyjną
d. TS – Rada koordynuje działania również poprzez akty wiążące – np. co do kryteriów

konwergencji

e. Funkcja z art. 352 TfUE

a. Kompetencja dorozumiana, jest cel z art. 3, a brak jest środka – kompetencja

przewodniczącego Rady

b. Udział Rady w zapewnieniu zupełności systemu traktatów
c. Działanie ograniczone poprzez wskazanie celu

f. Funkcja regulacyjna Rady

a. Ogólne kompetencje decyzyjne
b. Harmonizacja przepisów prawa
c. Wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego
d. Ustala ruch wizowy względem obywateli z paostw trzecich
e. Określa wysokośd wynagrodzenia, emerytur komisarzy, sędziów
f. Określa statut służb cywilnych

KOMISJA EUROPEJSKA

KE składa się z 27 członków zwanych komisarzami, po jednym z każdego paostwa. Ta zasada nie
zawsze miała miejsce, były czasy kiedy np. RFN, WB, Francja i Włochy miały po 2. Liczba komisarzy
może ulec zmianie na skutek jednomyślnej decyzji RUE. Jej siedzibą jest Bruksela a służb

administracyjnych Luksemburg.

Komisarze są wybierani na 5-letnią kadencję. Ich mandat jest odnawialny. Muszą:

a. byd obywatelami paostw członkowskiego
b. mied ogólne kwalifikacje
c. całkowicie niezależni od swoich rządów.

Komisarze posiadają status funkcjonariusza międzynarodowego. W czasie trwania swojej kadencji nie
może podejmowad żadnej zarobkowej lub nie zarobkowej działalności zawodowej. Komisarzom
przysługują specjalne przywileje i immunitety.

Traktaty nie ustanawiają obowiązków komisarzy. Są oni całkowicie niezależni, nie są kierowani
żadnymi instrukcjami i poleceniami rządowymi. Nie mogą oni wykonywad żadnej odpłatnej jak i
nieodpłatnej działalności, poza naukową. Presja na komisarzy może byd zaskarżona do TS

Złożenie urzędu może nastąpid także przez utratę zdolności do pełnienia funkcji lub poważne
uchybienie. Oceną uchybienia zajmuje się TS. Orzeka on o złożeniu urzędu na wniosek Rady lub
Komisji.

PE wybiera przewodniczącego Komisji, kandydata wskazuje Rada Europejska. Może dojśd do sytuacji,
kiedy kandydat nie zostanie zaakceptowany (jak np. w przypadku Rocco Butiliogne). KE działa pod
przewodnictwem politycznym przewodniczącego (obecnie Jose Barroso). Kadencja przewodniczącego
trwa 5 lat, a więc tyle ile kadencja samej KE. Wybierani są też wice. Jednym z nich jest Wysoki
Przedstawiciel UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeostwa. Pozostali wice wybierani są przez skład
Komisji.

Przewodniczący decyduje o organizacji wewnętrznej KE mając na względzie zapewnienie spójności,
skuteczności i kolegialności działao. Ustala również zakres obowiązków każdego z komisarzy, którzy są
przed nim odpowiedzialni. Przewodniczący może zażądad od każdego z nich po uzyskaniu zgody
kolegium podania się do dymisji.

Każdemu komisarzowi podlega jeden bądź więcej sektorów tzw. Dyrekcjami Generalnymi. Dyrekcjami
Generalnymi zarządzają dyrektorzy generalni., którzy ponoszą odpowiedzialnośd przed komisarzami.
Nie powinni byd tej samej narodowości co komisarze. Dyrekcje Generalne dzielą się na dyrekcje te zaś
na oddziały.

KE jest organem kolegialnym i wszelkie decyzje podejmowane przez komisję są decyzjami
wspólnotowymi, a nie poszczególnych komisarzy. KE ponosi odpowiedzialnośd za działania swoich
komisarzy. Odpowiedzialnośd taką ponosi przed PE cała KE. Obrady KE są tajne.

Decyzje są podejmowane:

a. Na posiedzeniach plenarnych, które odbywają się raz w tygodniu w Brukseli

a. Głosowanie bezwzględną większością głosów od ogólnej liczby członków (50%+1 – 14

paostw członkowskich

b. W trybie obiegowym – currenda – Sekretariat Generalny przesyła komisarzom projekt uchwał,

wyznaczając termin na odpowiedź, chodzi tu o projekty bardzo pilne

c. W procedurze delegowania –polega ona na upoważnieniu jednego lub kilku komisarzy do

przygotowania aktu prawnego w imieniu KE i pod jej kontrolą

a. Doktryna kwestionuje tą metodę

Organizacja wewnętrzna
Od 1.11.2014 Komisja będzie składała się z takiej liczby członków, która odpowiadad będzie 2/3 liczby

paostw członkowskich -> na stan dzisiejszy 18. Wśród nich będzie Wysoki Przedstawiciel UE ds.
polityki zagranicznej i bezpieczeostwa. Ten system bezwzględnej rotacji pozwala odzwierciedlid
różnorodnośd demograficzną

Funkcja Komisji Europejskiej (E!!!!)
- reprezentuje interes UE (według traktatu „wspiera”)
- inicjatywa prawodawcza -> monopol
- nadzoruje stosowanie prawa unijnego, jest ona określana mianem „strażniczki Traktatów
założycielskich” ( niezależnym, ostatecznym sędzią jest TS UE, ale to Komisja kieruje do niego skargi
- wykonuje budżet
- zarządza funduszami strukturalnymi
- funkcja koordynacyjna - Koordynacja polityki np. wspólna polityka handlowa, rolna, rybołówcza,

transportowa z wyjątkiem polityki zagranicznej – tutaj Przewodniczący Rady Europejskiej

- podejmuje inicjatywy co do wieloletnich programów UE,( funkcja zarządzająca)
- funkcje nie pochodzą tylko z art. 17 TUE

- ius legationis (funkcja legacji)
- nadzoruje wykonywanie orzeczeo TS

- 70 razy w traktacie kompetencje Komisji są wzmiankowane

Funkcja prawodawcza została ograniczona bo skreślono art. 211 TWE. Dawniej dzięki niemu Komisja
wydawała rozporządzenia, dyrektywy i zalecenia, decyzje, opnie i uchwały nienazwane. Teraz mówi o
tym art. 288 TfUE, który wskazuje, że to Rada wspólnie z Parlamentem lub samodzielnie wydaje
rozporządzenia, dyrektywy i decyzje.
Komisja może na mocy upoważnienia Rady, bądź Parlamentu wydawad (art. 290 TfUE) tzw. Akty
delegowane – akty o zasięgu ogólnym, które nie mogą zmieniad istotnych elementów aktu
prawodawczego (wchodzi w życie gdy brak jest sprzeciwu Rady/PE)

Gdy to konieczne dla jednolitego wykonywania aktów wewnętrznych Komisja może powierzyd
funkcję, na mocy której wydaje ona akty wykonawcze (dyrektywy wykonawcze, decyzje wykonawcze,
zarządzenia wykonawcze).

Procedura Komitologii jest to inaczej procedura komitetów, czyli podejmowania działao na podstawie
działalności komitetów, które tworzą eksperci z paostw członkowskich. Polega ona ogólnie rzecz
biorąc na kontroli przez paostwa członkowskie wykonywania funkcji wykonawczych przez Komisję art.
256 TfUE

Od 30 lat Komisja sporządza roczny program prawodawstwa UE, uzgadnia go z PE.

Funkcja kontrolna (nadzorcza) nad stosowanie prawna unijnego -

W razie wadliwego wykonywania lub zaniechania wykonania zobowiązania Komisja może
podjąd pewne środki.

Np. w przypadku Rady i PE jest to skarga o unieważnienie aktu sprzecznego z prawem
UE, skarga na bezczynnośd tych organów

W stosunku do paostw członkowskich -> stwierdza członkowskiego stwierdza popełnienie
deliktu (naruszenie traktatów itp.) Najpierw zwraca się z upomnieniem do tego paostwa,
potem kreuje opinię do tego paostwa itd. (szczegółowo jest to opisane przy skargach).

Komisja wydała już ok. 3000 opinii, ok.1000 skarg do dawnego ETS.

Wobec przedsiębiorców może wydawad wiążące decyzje, które zaskarżane są do TS
Na osoby fizyczne może nakładad kary pieniężne i grzywny

Działalnośd wykonawcza Komisji jest kontrolowana w systemie komitologii.

System komitetowy – powołuje się komitety o różnych nazwach np. administracyjny,

doradczy. Jednakże np. opinia komitetu doradczego jest niewiążąca – Rada sama podejmuje decyzję.
Dawniej wydawano decyzje, teraz rozporządzenia wydawane wspólnie z PE (wymaga tego traktat)
W ramach funkcji wykonawczej Komisja działa też w stosunkach zewnętrznych UE, ale z upoważnienia
Rady i zgodnie z jej wytycznymi (art. 220 TfUE). Np. WTO – Unia jako jej członek działa poprzez
Komisję (funkcja takiego quasi-rządu

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

- funkcja orzecznicza
- Trybunał to sąd szczególny nawet w PL nomenklaturze
- To nazwa zbiorcza według art. 19 TUE

- Trybunał sprawiedliwości

- sąd ( niegdyś Sąd I Instancji)

- sąd wyspecjalizowany (1 od 2004r.)

- sąd ds. służby publicznej UE – rozstrzyga spory pracownicze, urzędnicze

- o TS mówią przepisy art. 19 TUE i art. 258 TfUE oraz następne
- zagadnienia strukturalno-organizacyjne zostały opisane w statucie TS UE – to załącznik do Traktatu
założycielskiego w pierwotnej wersji z 25 marca 1957r. (wielokrotnie nowelizowany)
-regulamin pochodzi z 19.06.1991r.

Organizacja wewnętrzna:
- początkowo 7 sędziów, później poszerzono wraz z poszerzeniem Unii
- był czas gdy największe paostwa desygnowały dodatkowego kandydata w formule rotacyjnej, ale od
Nicei jest zasada 1 paostwo – 1 sędzia
- dziś mamy 27 sędziów i 8 rzeczników Generalnych (wybitni prawnicy, którzy sporządzają opinie
odnośnie spraw w niektórych językach)
- Lizbona zwiększyła liczbę Rzeczników

3 stadia procesu (In pleno):

- po postępowaniu pisemnym, gdy rozstrzyga co do kontynuacji

- w toku rozprawy

- obrady nad wyrokiem

W pełnym składzie obraduje gdy paostwo tego żąda, gdy jest postępowanie prejudycjalne. Najczęściej
jednak wszystko odbywa się w Izbach -> 3 i 5 sędziów. Skład izb ustalany jest na początku roku
sądowego -> od 7.10 (data rozpoczęcia działalności trybunału 7.10.1958 – Pierwszy traktat o fuzji
organów połączył 2 trybunały EWG, EWWiS i EURATOM). Wielka Izba składa się z 13 sędziów. Skład
izb publikowany jest w załączniku do dz. UE

Trybunał mógł przekazad określone kategorie spraw Izbie, po wysłuchaniu opinii Rzecznika
Generalnego o ile regulamin nie stanowił inaczej (ciężar sprawy). W 1985r. wydano ok. 200 orzeczeo
w tym 33 – 3 sędziów i 80 – 5 sędziów. Lata 90 – 70 spraw w izbach, dziś bardzo rzadko w pełnym
składzie

Siedzibą TS UE jest Luksemburg. Nie mylid z ETPrCzłowieka w Strasburgu.

TS UE funkcjonuje w trybie permanentnym z wyjątkiem ferii w lipcu i styczniu.

Paostwa członkowskie i instytucje UE reprezentowane są przez swoich pełnomocników. Na
pozostałych osobach ciąży przymus adwokacki.

Postępowanie przed TS

- częśd pisemna

- Skarga na 5 odpisach do Kanclerza TS

- musi spełniad warunki pisma procesowego

- 30 dni od dostarczenia pozwany składa pisemną odpowiedź, potem replika,
duplika itd.

- Sędzia sprawozdawca

- wnioski dowodowe

- wypowiada się w sprawach przekazanych izbie

- częśd ustna

- odczytanie raportu sędziego sprawozdawcy

- wysłuchanie rzeczników

Sprawy wpływają do sędziego sprawozdawcy, a następnie każda sprawa jest przydzielana jednemu
sędziemu i rzecznikowi generalnemu.
Cała procedura dzieli się na dwie fazy: najpierw pisemną, a potem ustną.
Podczas pierwszej fazy wszystkie strony, których dana sprawa dotyczy, przedkładają pisemne
oświadczenia, po czym sędzia przydzielony do danej sprawy sporządza sprawozdanie
podsumowujące te oświadczenia oraz wskazujące na podstawę prawną danej sprawy. Opierając się
na tym sprawozdaniu, rzecznik generalny przydzielony do danej sprawy wyciąga własne wnioski. W
świetle tych wniosków sędzia sporządza projekt wstępnego rozstrzygnięcia, który jest przedkładany
pozostałym członkom Trybunału do rozważenia.
Potem następuje faza druga - publiczne przesłuchanie. Z reguły, odbywa się ono przed Trybunałem w
pełnym składzie (na sesji plenarnej), chod może również odbywad się przed izbami, w skład których
wchodzi trzech lub pięciu sędziów w zależności od wagi lub złożoności sprawy. Podczas
przesłuchania, adwokaci stron przedstawiają sędziom i rzecznikowi generalnemu swoje stanowisko w
danej sprawie i odpowiadają na zadane przez sędziów i rzecznika pytania. Następnie rzecznik
generalny przedstawia własne wnioski, po czym sędziowie udają się na naradę i wydają orzeczenie.
Orzeczenia Trybunału podejmowane są większością głosów i odczytywane podczas publicznego
przesłuchania. Odmienne opinie nie są brane pod uwagę.

Orzeczenia:
- zapadają na jawnym posiedzeniu
- postępowanie przed sądem – zaskarżane do TS
- z wyjątkiem orzeczeo wstępnych – wolne od kosztów
- pozostałe – rozstrzygnięcia o kosztach

Właściwym językiem jest język pozwanego (paostwa lub obywatela). Językiem roboczym TS jest
francuski.

TS UE jest w swoich działaniach wspierany przez 8 (a po Lizbonie ma byd 9) Rzeczników (w tym jeden z
PL – dziś Niemka, Hiszpan, Portugalczyk, Włoch, Francuz, Anglik, Słowak i Słowenka)

Francuscy komisarze przy Radzie Paostwa -> byli wzorem dla Rzeczników Generalnych. Status prawny
rzecznika generalnego zrównany jest z sędziami. Powoływani są w podobny sposób, na 6-letnią
kadencję. Wystąpienie rzecznika kooczy rozprawę. Składa on wniosek koocowy – konkretna
propozycja rozstrzygnięcia sporu. Celem wniosku jest zapewnienie poszanowania prawa UE. Działa on
bezstronnie z racji zrównania statutu z pozycją sędziego. Bardzo rzadko zdarza się, żeby TS wyrokował
inaczej niż wniosek rzecznika.

Przesłanki wyboru:

- rękojmia niezależności

- kwalifikacja do zajmowania wysokich stanowisk (PL – prof. Marek Safjan)

Członkowie TS:
- 6 lat
- przez rządy paostw członkowskich w drodze porozumienia
- możliwa reelekcja
- brak wieku emerytalnego
- mogą byd z urzędu pozbawieni praw do emerytury w razie utraty zdolności do wykonywania
obowiązków
- korzystają z immunitetów (protokół z 8.04.1965 o immunitetach i przywilejach funkcjonariuszy UE)

Kanclerz:
- do niego kierowane są pisma
- na 6 lat przez ogół sędziów i rzeczników generalnych
- ma immunitet
- znajomośd języków
- 2 zadania:

- troszczy się o regularny przebieg postępowania

- kieruje ogólną administracją Trybunału

RODZAJE SKARG

Skargi wnoszone przeciwko paostwu członkowskiemu o naruszenie zobowiązao traktatowych:

- skargi wnoszona przez Komisję

Art. 258 TfUE Jeśli Komisja uzna, że Paostwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązao, które na
nim ciążą na mocy Traktatów, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednim
umożliwieniu temu Paostwu przedstawienia swych uwag.

- Ma służyd obiektywnej kontroli legalności działao paostw członkowskich – nie ochrania praw czy
przywilejów KE.

Kontrola legalności działao – skarga ma na celu nadanie pełnej skuteczności traktatowi jak i

prawu wtórnemu.

Istotne: KE jest wyłącznie kompetentna do decydowania czy wnieśd skargę czy nie. Nie jest

zobligowana. To uprawnienie a nie obowiązek.

Etapy
- przesądowy

- procedura wstępna (nieformalna)

Polega na tym żeby KE poinformowała paostwo, że jej zdaniem paostwo członkowskie dopuszcza się
naruszenia prawa unijnego i żeby coś z tym zrobid. Dążą do zawarcia ugody lub jakiś nieformalnych
rozstrzygnięd. Paostwo może złożyd wyjaśnienie albo deklarację, że już podjęło działania

- procedura zasadnicza (formalna) charakter bardziej inkwizycyjny, przesyła 2 pisma:

- upomnienie(pismo ostrzegawcze)

Informuje o naruszeniu i wyznacza określony termin do usunięcia naruszenia. Określa przedmiot
sporu, termin i zwięzłe podsumowanie. Niezbędny do drogi sądowej. Jeśli nie wywoła odpowiednich
skutków, lub nie było odpowiedzi w terminie to:

- umotywowana opinia

Szczegółowo KE opisuje naruszenia, które zarzuca paostwu członkowskiemu. Wskazuje dokładne
podstawy. Przedstawia całościowy stan faktyczny. Wszelkie środki dowodowe i precyzyjne
uzasadnienie prawne. Nie powinny różnid się od zarzutów z pisma ostrzegawczego. Muszą byd tylko

bardziej rozwinięte

-sądowy (charakter kontradyktoryjny)

Wszczynana na skutek skargi komisji, którą składa się po bezskutecznym upływie terminu z

pisma ostrzegawczego

TS może skargę:
- niedopuszczalną – odrzucid
- nieuzasadnioną – oddala
- uwzględnid – stwierdza naruszenie zobowiązania przez paostwo członkowskie

W wyroku zobowiązuje paostwo do podjęcia środków, które umożliwią wykonanie

zobowiązania. Skutkiem wydania takiego orzeczenia może byd odpowiedzialnośd odszkodowawcza za
naruszenie zobowiązania. Jeśli paostwo nie wdrożyło odpowiednich dyrektyw, to można dochodzid od
skarbu paostwa odszkodowania (chyba 417kc)

- skarga wnoszona przez paostwo członkowskie

Art. 259TfUE Każde Paostwo Członkowskie może wnieśd sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej, jeśli uznaje, że inne Paostwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązao, które na nim
ciążą na mocy Traktatów.

Inicjowane przez paostwo członkowskie. Nie muszą od razu kierowad sprawy do TS – dyplomatyczne
skutki. Szczególną rolę sprawuje tutaj KE. W pierwszej kolejności powinna zostad wniesiona do KE,
która pełni swoistą rolę mediatora. Wysłuchuje obu paostw i próbuje polubownie wszystko załatwid.
Jak się nie uda to w ciągu 3 miesięcy od wniesienia skargi powinna wydad uzasadnioną opinię. Strony
mają prawo do wypowiedzenia się. Jeśli jej nie wyda w terminie to paostwo członkowskie kieruje
skargę do TS. Do tej pory tylko 3 skargi były na razie.
Zapadł wyrok stwierdzający naruszenie, paostwo członkowskie zostało zobowiązane w terminie
uregulowad, a paostwo mówi nie. KE wtedy może złożyd ponownie skargę na:

- skarga Komisji na niewykonanie wyroku TS

Art. 260 TfUE Jeżeli Komisja uzna, że dane Paostwo Członkowskie nie podjęło środków zapewniają-
cych wykonanie wyroku Trybunału, może ona wnieśd sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej, po umożliwieniu temu Paostwu przedstawienia uwag.

KE może określid wysokośd sankcji, które można zastosowad wobec paostwa.

Kara pieniężna - do usunięcia naruszeo w jak najkrótszym czasie.
Kara w postaci ryczałtowej – żeby usunąd to dla dobra publicznego

Wysokośd kary pieniężnej to tylko sugestie dla TS. TS sam dokonuje kalkulacji.
Kryteria kalkulacji:
- powaga naruszenia tego prawa – jaki to przepis, czy traktatowy czy wtórny, jaki czas trwania
naruszenia, zapewnienie prewencji indywidualnej jak i generalnej. Jaka była postawa paostwa
członkowskiego.
- ta sankcja powinna byd zgodna z zasadą proporcjonalności


Skarga o stwierdzenie nieważności aktu wydanego przez instytucje lub organ (Art. 263TfUE):

TS dokonuje kontroli legalności różnego rodzaju aktów prawnych. Kontroluje:

Akty prawodawcze – wydane w ramach procedury prawodawczej
Akty Rady, KE, EBC innych niż zalecenia i opnie
Akty PE i Rady Europejskiej tych, które zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec

podmiotów trzecich

Legalnośd aktów organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które zmierzają do wywarcia

skutków prawnych wobec osób trzecich.

Orzeka w zakresie skarg wnoszonych przez
- Paostwo członkowskie
- PE
- Radę
- KE

Zarzuty:
- braku kompetencji
- mogą zarzucid naruszenie istotnych wymogów proceduralnych
- naruszenie traktatów
- naruszenie reguł prawnych w związku ze stosowaniem traktatów w tym zasad ogólnych prawa
europejskiego
- nadużycie władzy przez instytucję

W zakresie ochrony prerogatyw – wnoszonych przez EBC i komisję Regionów

Również osoby fizyczne lub prawne – podnosząc powyższe zarzuty – mogą wnieśd skargę na te akty,
których są adresatami (np. decyzje) lub które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie.

Termin zawity – 2 miesiące od:
- od daty publikacji aktu prawnego
- od notyfikacji aktu prawnego
- od chwili kiedy skarżący powziął wiadomośd o danym akcie.

Kontroli nie podlegają:
- akty prawne wydawane przez paostwo członkowskie
- akty wewnętrzne instytucji i organów UE, które nie wywołują żadnych skutków dla osób spoza
instytucji lub organu

Legitymacja bierna:
- przeciw instytucji lub organowi, który dany akt wydał

Legitymacja czynna:
- podmioty uprzywilejowane: paostwa członkowskie, Rada, KE i PE
- podmioty częściowo uprzywilejowane: EBC i Komitet Regionów
- nieuprzywilejowane – osoby fizyczne i prawne

Skutki orzeczenia nieważności:
- jeśli skarga jest zasadna to orzeczenie o nieważności aktu prawnego może spowodowad powstanie
odpowiedzialności poza umownej UE (za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy bądź instytucje)
- instytucja jest zobowiązana do podjęcia wszelkich środków mających na celu wykonanie wyroku TS


Skarga odszkodowawcza (Art. 268 TfUE )
- UE jest zobowiązana do naprawienia szkody za działania funkcjonariuszy i organów (art. 340 TfUE)
- odpowiedzialnośd umowna jak i pozaumowna
- pozaumowna – deliktowa i na zasadzie ryzyka. TS bardzo rzadko orzeka z tego tytułu

Pytanie prejudycjalne (Art. 267 TfUE)

- TS orzeka w trybie pytao wstępnych o wykładni traktatów i ważności i wykładni prawa wtórnego
- sąd nabiera wątpliwości – kieruje pytanie prejudycjalne – TS dokonuje wykładni przepisu prawa
europejskiego (nie krajowego!)

Kto jest zobowiązany do składania pytao
- fakultatywnie – sąd, który jest sądem pierwszej instancji, jeśli niezbędne dla wydania rozstrzygnięcia
- obligatoryjnie – sądy, od których nie ma odwołania, są ostatniej instancji.

Sąd – pojecie autonomiczne prawa wspólnotowego – w PL: powszechne, administracyjne,
arbitrażowe. Nie mogą organy administracyjne lub sądy zawodowe

Forma odwołania dowolna, z elementami obligacyjnymi:
- przedstawienie faktów
- podstawy prawnej
- powodu dla którego pyta
- argumenty stron ewentualnie

Istotne jest samo pytanie, które powinno byd wyodrębnione

Skutki:
- postępowanie zostaje zawieszone na ten czas
- jak jest wyrok to wiąże Inter partes. Chociaż doktryna wskazuje, że niektóre wyroki mają charakter
precedensów.

Porządek prawny

Źródła prawa, akty jednostronne, wielostronne, nie będzie pytał o konwencje, OECD czy OBWE. Prawo
UE w jakiej podlega jurysdykcji TS. Nie wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeostwa, ani dawny 3
filar.

Pierwotne i wtórne (pochodne) – art. 288 TfUE.

Pierwotne:
Traktaty założycielskie jako prawo pierwotne, ich wykonywanie, implementacja jako prawo wtórne.
Akt o wyborach do PE – prawo pierwotne.

Wtórne:
- Wiążące

- Prawodawcze (rozporządzenia, dyrektywy i decyzje) – przyjmowany w drodze prawodawczej

- dwie procedury:

- zwykła wspólnie przez PE i Radę na wniosek Komisji

- specjalna w przypadkach z traktatów przez Radę z udziałem PE lub

odwrotnie

- Nieprawo dawcze:

- delegowane – przekazanie uprawnieo KE do przyjęcia aktów o zasięgu ogólnym,

które nie zmieniają istotnych elementów

- wykonawcze – KE może mied uprawnienia wykonawcze, powierzone, aby zapewnid

jednolitośd aktów

- Niewiążące (zalecenia np. Rady, KE, EBC i opinie)

Akty prawa wtórnego muszą byd uzasadnione. Służy to stronom w postępowaniu przed TS.

Wewnętrznie obowiązujący akt: np. regulamin PE, regulamin TS. Także akty instytucji, które wiążą
tylko inną instytucje (Rada – wytyczne dla KE); pragmatyki – normują status prawny funkcjonariuszy
UE – o przywilejach i immunitetach

Zasada pojedynczych klauzul kompetencyjnych – instytucja może działad, jeśli została upoważniona
przez konkretną normę prawną

Wyj. 352 TfUE – jeśli działanie UE okaże się niezbędne do określ ego celu osiągnięcia, a brak

przepisów, Rada jednomyślnie na wniosek Komisji za zgodą PE może przyjąd przepisy. – Funkcja jest
realizacja celu, a traktaty nie ustanawiają szczegółowej normy

W rozdziale 6 nauczyd się o źródłach rozporządzenia, dyrektywa, decyzja

Ogólne zasady odróżniaj od tych, które zostały proklamowane w traktatach (subsydiarnośd, zasada
lojalności (solidarności) art. 4, 5 TUE)
Prof. Uwielbia zasadę równowagi instytucjonalnej (warto walnąd jakąś paremią)

UMOWNE (PIERWOTNE) PRAWO UE

akty wielostronne prawa UE (traktaty założycielskie: EWG – dzisiaj o TfUE, Maastricht – pierwotna
wersja, Lizbona ostatnia, traktat rzymski)
I jak to wszystko ewoluowało
Traktaty o fuzji organów – konwencje o wspólnych organach.
Traktaty akcesyjne – 6 paostw na początku, potem kolejne akcesy i lata!

Odróżniaj prawo pierwotne od aktów wielostronnych, czyli konwencji zawieranych między
paostwami, aby wykonywad traktaty np. konwencja o unikaniu podwójnego opodatkowania

Np. konwencja o siedzibach, która nie została zawarta.
Przy konwencjach pojawia się zasada solidarności np. konwencja o ochronie wspólnego rynku, kiedy
w jednym paostwie ogłoszono stan wojenny lub wyjątkowy (347 TfUE)

UE posiada ius tractatum – jeśli oczywiście traktaty założycielskie to przewidują. Umowy zawarte
przez UE wiążą paostwa członkowskie ale i instytucje.

Mix agreements – układy mieszane – kontrahentem umowy jest paostwo trzecie lub organizacja
międzynarodowa a z drugiej strony UE i paostwo (razem) – np. umowy o stowarzyszenia (PL w 1991
roku taką zawarła). Pierwszeostwo wobec prawa wtórnego, ale nie osiągają rangi prawa pierwotnego.

Akty jednostronne – Lizbona uprościła system aktów prawa (poza polityką zagraniczną i
bezpieczeostwa). Podział na wiążące i niewiążące (patrz wyżej)

Akty prawne dotyczące bezpieczeostwa i polityki zagranicznej – decyzje Rady Europejskiej i Rady

Forma aktów prawa wtórnego: 288 TfUE

Rozporządzenia

Zasięg ogólny
Wiąże w całości
Bezpośrednio stosowane w paostwach członkowskich
Wchodzi w życie po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE lub 20 dni od dnia ogłoszenia

jak nie ma terminu

Do obiektywnie określonych sytuacji

Adresat nie jest zindywidualizowany
Brak transformacji, implementacji – bezpośredni skutek prawny

Dyrektywy

Wiąże co do celu
Paostwo członkowskie ma swobodę wyboru, więc wymaga transpozycji, implementacji

Decyzje

ZASADY PRAWA UE

(omawiała je Paulina Justyoska)

Zasady się zmieniły. Różnica jest w rangach i numeracji oraz przesunięciu regulacji z TfUE (dawnej
TWE) do TUE.

ŹRÓDŁA ZASAD PRAWNYCH UE

1. Zasady własne

a. Wynikają z porządku prawnego UE
b. Są wprost wyrażone w regulacjach traktatowych lub z nich wyinterpretowane

2. Zasady zapożyczone

a. To zasady prawa UE uznane przez TS za zasady porządku prawnego UE wywiedzione z

prawa międzynarodowego publicznego bądź z porządków konstytucyjnych paostw
członkowskich

b. Zazwyczaj nie są wprost wyrażone w regulacjach traktatowych
c. Np. zasada rządów prawa w tym zasady pewności prawa;
d. Np. zasada ogólna poszanowania praw człowieka

i. Przed traktatem z Lizbony nie było tzw. Katalogu praw podstawowych praw

człowieka, chod przy traktacie z Nicei była deklaracja – Karta Praw Podsta-
wowych – ale bez mocy wiążącej - TS się do niej odnosił jak do wzoru (spra-
wa Solange I, Solange II)

RANGA ZASAD
Jest to kwestia kontrowersyjna, bo badamy czy mają rangę wyższą, równą czy niższą niż regulacje
traktatowe

- jeśli założymy, że wyższą – regulacje traktatowe mają byd tworzone w zgodzie z tymi

zasadami, więc kto ma pilnowad tej zgodności (legalności)

- równa – tu nie ma problemu

- niższa – muszą byd zgodne z traktatami

Wszystko zależy od kilku czynników:

- gdy zawarte lub wyinterpretowane z regulacji traktatowych – oczywiste jest, że mają one

rangę traktatową

- gdy z porządku międzynarodowego?

- civil law – co do zasady regulacje traktatowe delimitują działania UE, więc ranga

zasad niższa

- common law – mogą mied rangę wyższą niż traktaty

ROLA ZASAD PRAWA W PROCESIE INTEGRACJI
- są wzorcem legalności
- pełnią funkcję interpretacyjną
- wypełniają luki traktatowe – bardzo kontrowersyjne (nie ma zgodności)

- TS interpretuje zasady

- pytanie gdzie jest granica między stosowaniem prawa a jego tworzeniem

- np. Z. pierwszeostwa prawa UE – wprost nie wyrażona, ale z wyroków z ’63 i ‘64

ZASADY ZAWARTE W REGULACJACH TRAKTATOWYCH

Zasada kompetencji powierzonych

- opierają się na niej działania UE
- wynika z art. 1, 3, 4, 5, 13 UE
- konstrukcja:

- paostwa członkowskie poprzez zawarcie regulacji traktatowych przekazują instytucjom UE
częśd swoich kompetencji

- kompetencje instytucji Unii pochodzą z nadania

- te kompetencje zostały przekazane w formie traktatowej, tzn. że instytucje UE mogą działad
tylko w zakresie przekazanych im kompetencji traktatowych

- mogą dziad gdy mają kompetencje do działania ( gdy mają regulację traktatową)

- tylko w zakresie kompetencji przekazanych im przez paostwa w traktacie (nie mogą
zmieniad, poszerzad zakresu swoich kompetencji, ale nie mogą też nie podejmowad
działao)

- tylko zgodnie z procedurami określonymi w traktacie

- do działania są uprawnione tylko te instytucje wskazane w traktatach

- instytucje UE tworzą prawo, tworzą akty wtórne, które są przyjmowane na podstawie
zasady kompetencji powierzonych. Zobowiązane są do wskazania podstawy traktatowej

każdego działania

- instytucje mogą działad wyłącznie zgodnie z regulacjami traktatowymi, by osiągnąd cele

traktatowe, ale nie mogą nie podejmowad działao, gdy mają kompetencje do działania a cele
traktatowe wymagają realizacji działao

KONTROLA ISTYTUCJI UE – czy działają zgodnie z regulacją traktatową. Kontroluje TS

Skarga dotycząca kontroli zgodności prawa wtórnego z prawem pierwotnym (kontrola

legalności aktów instytucji UE)

- TS uchyla akt niezgodny z prawem traktatowym (263 TfUE)

Skarga z art. 265 TfUE – skarga na bezczynnośd

- instytucje miały kompetencje do podjęcia działa, cele traktatowe wymagały podjęcia

działania, a instytucja UE nie podjęła działania

Podmiotem właściwym do wniesienia skargi jest jednostka (=właściwy jest sąd). Nie ma możliwości
złożenia skargi przeciwko paostwu, a tylko przeciw instytucjom UE.

Do TS:

- TS

- sąd

- sądy wyspecjalizowane – obecnie sądy ds. służby publicznej

Skoro paostwa członkowskie przekazały swoje kompetencje instytucjom UE, podpisały Traktaty, wręcz
zobowiązały się do przestrzegania działao UE, wynika z tego, że paostwa nie mogą stosowad
argumentów niezgodnych z prawem UE, nawet jeśli utrzymują, że instytucje UE podjęły działania
niezgodne z traktatami. Są 2 rodzaje skarg do TS przeciwko paostwom członkowskim, gdy zarzuty, że
one nie wywiązują się ze swoich obowiązków są zasadne (art. 258 i 259 TfUE):

Skargi, które kieruje głównie Komisja (głównie to sprawy komisja v. pr. Czło.)

Skarga: paostwo członkowskie v. paostwo członkowskie

- zaangażowana jest tu Komisja, by wyeliminowad to, że paostwo wystąpi przeciw
paostwu

Kompetencje Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE):
- kontrola działao paostw (art. 258, 259, 260 TfUE)
- kontrola działao instytucji UE

- art. 263 TfUE – kontrola legalności aktów instytucji UE

- art. 265 TfUE – skarga na bezczynnośd

Art. 260 TfUE

- gdy stwierdzono naruszenie prawa UE a paostwo się nie zastosowało do wyroku

- dyrektywy wymagają podjęcia działao o charakterze legislacyjnym w paostwie; obowiązek

implementowania dyrektywy do porządku krajowego ciąży na paostwie

- nawet jeśli nie mamy wyroku TSUE stwierdzającego, że paostwo nie wywiązało się z

implementacji dyrektywy (TS – Polska w sprawie VAT)

- zdarza się, że po wyroku paostwo nadal nie podejmuje działao albo bardzo długo z tym

zwleka w związku z tym, w różnych paostwa członkowskich obowiązują różne przepisy

- art. 260 daje możliwośd złożenia skargi , gdy już mieliśmy wyrok stwierdzający naruszenie, a

paostwo nadal się nie dostosowało (istnieje możliwośd nałożenia sankcji finansowej)

Z praktycznego punktu widzenia paostwa członkowskie nie mogą się powoływad na jakiekolwiek
argumenty prawne, które miałyby nie stosowad prawa UE

Np. Konstytucja RP

- art. 8 – jest najważniejszym prawem

- 9 – przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego

- 91 – wyższośd prawa UE nad ustawami

TK nie jest uprawniony do badania zgodności Konstytucji z jakimkolwiek innym prawem obcym

Z prawa UE wyraźnie wynika, że prawo to ma byd stosowane we wszystkich paostwach w jednolity
sposób
Według TK są 3 rozwiązania:

- zmieniamy konstytucję Rp, by dostosowad ją do prawa UE (jak w przypadku ENA)

- Unia próbuje podjąd negocjację na jej poziomie, by doprowadzid do zmiany

- wystąpienie z UE

Zasada pierwszeostwa prawa UE

- nie została wpisana wprost w regulacje traktatowe

Ale: art. 4 ust. 3 TUE ma szersze znaczenie i kompetencje, ale orzeczenia TS wyrażające tą

zasadę połączone są z zasadą solidarności

- gdy prowadzono prace nad traktatem konstytucyjnym (nie wszedł w życie, bo brak pełnej akceptacji
przez wszystkie paostwa członkowskie) zawierał postanowienie wprost wyrażające zasadę
pierwszeostwa

- nie ma jej w traktacie z Lizbony

- pojawiły się głosy czy ta zasada obowiązuje

- orzecznictwo TS ją potwierdza
- gdy mamy kolizję prawa UE z prawem krajowym

- zasada ta nakazuje pominięcie regulacji prawa krajowego w procesie stosowania prawa i

zastosowanie przepisu prawa UE (UWAGA od Lizbony mówimy prawo unijne, nie wspólnotowe)

- nie oznacza to, ze taki przepis przestaje obowiązywad! Chodzi tu o jednostkową, konkretną

sytuację

Np. w przypadku podatku VAT nie implementowano dyrektywy, więc nie można

odliczyd podatku VAT – trzeba pominąd przepis ustawy i zastosowad przepis dyrektywy (ale: musi byd
to przepis nadający się do bezpośredniego zastosowania – por. z zasadą bezpośredniego skutku)

TS UE uzupełnił to swoje orzeczenie wskazując, że jednolite stosowanie prawa UE wymaga
dostosowania prawa krajowego do prawa UE (bo prawo kolizyjne jest tylko doraźnym rozwiązaniem)

DOSTOSOWANIE PRAWA KRAJOWEGO DO UNIJNEGO:

1. Wprowadzenie zmian do prawa krajowego
2. Uchylenie prawa krajowego niezgodnego z prawem UE
3. Przyjmowanie prawa krajowego tak, by zapewnid prawu unijnemu pełną skutecznośd
4. Koniecznośd przestrzegania interpretacji prawa unijnego wskazanej przez TS

a. Art. 267 TfUE tzw. prejudycalnośd
b. TS nie ma możliwości dokonywania oceny prawa krajowego z prawem unijnym
c. TS nie uchyla regulacji prawa krajowego! TS tylko interpretuje
d. Może wskazad sądowi krajowemu jak interpretowad dany przepis
e. Do TS zwraca się sąd krajowy z pytaniem prejudycjalnym

i. TS może odmówid

1. Acte claire – sprawa jasna
2. Acte a’clairee – sprawa, która była już wyjaśniana

ii. Sędzia krajowy zawiesza postępowanie i kieruje pytanie do TS

1. Sąd może lub musi jeśli ma wątpliwości interpretacyjne – 267

TfUE

iii. Pytanie: czy odpowiedź TS wiąże tylko sędziego, sąd, który zwrócił się o

odpowiedz czy ma szersze zastosowanie?

1. Różne poglądy ale:

a. TS dokonuje interpretacji przepisu. Jest to organ dokonu-

jący wykładni, ta wykładnia obowiązuje wszystkie pod-
mioty zobowiązane do stosowania prawa unijnego, a
podmioty uprawnione mogą wywodzid z tego konse-
kwencje

b. Gdy mamy wykładnie nie możemy inaczej interpretowad

Zasada pierwszeostwa zakłada też, że prawo krajowe będzie stosowane zgodnie z interpretacją
zgodną z prawem UE. Granicą jest tu zakres dokonywania wykładni contra legem.

Zasada solidarności

Polega na obowiązku wielostronnej współpracy
Wiąże się z zasada pierwszeostwa, ale wykracza poza jej kompetencje
Obejmuje obowiązek wspierania:

- paostw członkowskich z instytucjami UE

- instytucji UE z paostwami członkowskimi

- instytucji UE między sobą

- paostw czł. Między sobą

Nie mówi o tym na czym ta współpraca ma polegad, nie jest bezpośrednio skuteczna, nie jest
przepisem wyłącznie wskazującym na obowiązki paostw członkowskich – znajduje zastosowanie
łącznie z innymi regulacjami traktatowymi (np. określającymi obowiązki)

Obowiązki paostw członkowskich – art. 4 ust. 3

Paostwa członkowskie podejmują wszelkie właściwe środki służące realizacji ich zobowiązao

wynikających z traktatów

Paostwa członkowskie powstrzymują się od podejmowania działao, które mogłyby zagrozid

realizacji celów traktatów

Wszelkie właściwe środki – co to oznacza?

Np. mamy kolizję między regulacjami prawa krajowego i prawa UE

Koniecznośd przestrzegania i prawa pierwotnego i prawa wtórnego ( art. 288 TfUE)

Oznacza to więc koniecznośd postąpienia zgodnie z prawem UE (zastosowanie prawa UE),

więc jest koniecznośd pominięcia przepisu prawa krajowego niezgodnego z UE

Podstawowa konsekwencja kojarzona jest z zasadą pierwszeostwa to koniecznośd

stosowania prawa UE niezależnie od prawa krajowego

Sfera legislacyjna (obowiązywanie prawa)

- gdy regulacje prawa krajowego niezgodna z prawem UE – czy koniecznośd podjęcia

wszelkich właściwych środków nie będzie polegało na dostosowaniu go do prawa UE?

W zależności od tego czego wymaga prawo UE będzie konieczne uchylenie i przyjęcie

nowelizacji, uchylenie itp.

Zakaz podejmowania działao (…)

- gdy stosowanie prawa

- nie można zastosowad prawa krajowego niezgodnego z prawem UE

- gdy tworzenie

- zakaz tworzenia prawa krajowego niezgodnego z prawem UE

Właściwie wszelkie konsekwencje zasady pierwszeostwa wynikają wprost z zasady solidarności. TS
mógł wywieźd je wszystkie nie musząc powoływad się wprost na zasadę pierwszeostwa. Więc
dlaczego TS odwołuje się do zasady pierwszeostwa?

- Byd może istnieje obawa iż paostwa członkowskie zmienia zapis dotyczący zasady

solidarności?

- Cele procesu integracyjnego nie mogłyby byd realizowane gdyby nie pierwszeostwo prawa

UE. Jest koniecznośd jednolitego stosowania prawa unijnego

Przykład sprawy z Niemczech, gdzie chodziło o opłaty telefoniczne. Unia zakłada proporcjonalne
rozłożenie opłat do kosztów, a prawo niemieckie w wyniku niewłaściwej implementacji nakładało
wyższe. Kiedy dowiedziały się o tym niemieckim wyroku firmy złożyły odwołanie. Skooczyło się na
tym, że gdy decyzja jest rażąco sprzeczna z prawem unijnym to jest obowiązek uchylenia. Według TS
decyzja wydana niezgodnie z przepisami UE może byd uchylona, gdy przewiduje taką możliwośd
prawo krajowe. TS uzależnia to od prawa krajowego, a według Rzecznika Generalnego takie coś
powinno wynikad z jednolitego prawa unijnego.

ZASADY USTROJOWE I SYSTEMOWE

Zwrócid uwagę na ten podział

Zasada subsydiarności (pomocniczości)

Paostwa przekazują instytucjom UE częśd kompetencji, ale częśd ta jest do wyłącznego ich
wykonywania przez instytucję UE (sfera kompetencji wyłącznych Unii) i zgodziły się nie podejmowad
działao w tym zakresie

2 sfera kompetencji niewyłącznych lub dzielonych – do działania są tu uprawnione zarówno instytucje
UE jak i paostwa

Zasada subsydiarności jest regułą wskazującą na to, kto jest uprawniony do działania w tej drugiej
sferze.

Zasada ta mówi, że w sferze kompetencji niewyłącznych Unii, co do zasady działają paostwa
(domniemanie kompetencji paostw)

Kiedy samodzielnie działanie paostw nie pozwoli na osiągniecie celów UE w sposób wystarczający i
kiedy instytucje UE lepiej zrealizują cele traktatów

- jeśli te 2 warunki wystąpią łącznie = instytucje UE podejmują działanie

- wyklucza to wtedy możliwośd podjęcia konkurencyjnego działania przez paostwa

Paostwa mogą działad, gdy wynika to z działao instytucji UE – np. Instytucję zobowiązują paostwa do
podjęcia jakiegoś działania

Paostwa mogą podjąd działanie jeśli instytucje UE zaprzestaną działania w tym zakresie w sferze
kompetencji niewyłącznych

Art. 5 TUE – zasada pomocniczości; wynikają z niego:

1. Kompetencje powierzenia
2. Pomocniczośd
3. proporcjonalnośd

Protokół 2 dołączony do TUE i TfUE – dotyczy stosowania zasady subsydiarności i

proporcjonalności

Zasada proporcjonalności wskazuje na koniecznośd podejmowania działao przez instytucje UE w
określony sposób

TS odniósł też tą zasadę do działao paostw

Instytucje UE podejmujące działania nie wykraczają poza to, co niezbędne i konieczne do osiągnięcia
zamierzonego celu. TS bada czy te 2 przesłanki zostały spełnione.

Zasada skutku bezpośredniego

Bardzo istotna
Art. 288 TfUE – źródła prawa wtórnego – tworzonego przez instytucje UE na podstawie regulacji
traktatowych. Są wskazane i scharakteryzowane

Mają moc wiążącą! Wszystkie wiążą w równym stopniu

3 kategoria

a) rozporządzenia

a. wydawane przez instytucje UE w celu unifikacji prawa krajowego
b. rozporządzenie ma zasięg ogólny – kierowane jest do wszystkich paostw członkow-

skich

c. wiąże w całości
d. Wszystkie są bezpośrednio stosowane w paostwach członkowskich

i. od momentu wejścia w życie, rozporządzenia stają się w sposób automatycz-

ny częścią krajowych porządków prawnych

ii. muszą byd przez organy krajowe stosowane niezależnie od prawa krajowego

(gdy pojawia się kolizja)

e. Zasada bezpośredniego skutku

i. Możliwośd powoływania się przez jednostki (osoby fizyczne i prawne) na

prawo unijne (wprost, bez względu na regulację prawa krajowego)

ii. Jednostki są obok paostw adresatami rozporządzeo

b) dyrektywy

a. przyczyniają się do harmonizacji prawa, do upodabniania się tych porządków, ale nie

muszą sprawiad, że będą identyczne

b. wskazują cele jakie mają byd zrealizowane przez paostwa członkowskie
c. są kierowane do paostw członkowskich
d. nie wszystkie paostwa muszą byd adresatami dyrektyw, wiążą te paostwa do których

są skierowane

e. mają byd realizowane jakkolwiek byleby się udało – pozostawiają paostwom swobodę

metod i środków transpozycji dyrektywy

f. termin to średnio 2 lata
g. Z art. 288 nie wynika, że są wprost stosowane w paostwach. Wprost stosowane jest

prawo krajowe realizujące dyrektywę

h. Co gdy dyrektywa nie jest w pełni, w terminie zrealizowana? Skutek bezpośredni dy-

rektywy:

i. W doktrynie mówimy, że dyrektywy mają skutek warunkowy i ograniczony

1. Warunki

a. Dyrektywa nie została w terminie zrealizowana
b. W określony sposób musi byd sformułowana, jasno, przejrzy-

ście, klarownie i bezwarunkowo

i. Są dyrektywy o bardzo szerokim marginesie decyzyj-

nym paostwa – nie nadają się do bezpośredniego
stosowania

i. Ograniczenie skutków do pewnych sytuacji:

i. W relacjach poziomych pomiędzy jednostkami

1. Zasadniczo nie (nie można powoływad się na dyrektywy), ale czasem

to możliwe

2. Wyjątek: gdy nie ma najmniejszych wątpliwości, że ta druga jednost-

ka znała treśd dyrektyw

ii. W relacjach pionowych (wertykalnych) – paostwo v. jednostka

1. Jednostka przeciwko paostwu może się powoływad na dyrektywę po

spełnieniu wyżej wymienionych warunków

c) Decyzje

a. Decyzja, podobnie jak rozporządzenie i dyrektywa, jest aktem prawa wtórnego o cha-

rakterze wiążącym i wymaga podstawy prawnej.

b. W odróżnieniu od rozporządzenia, ma dokładnie określonego adresata, a od dyrek-

tywy odróżnia ją to, że obowiązuje w całości.

c. Podmiotem decyzji może byd osoba prawna lub fizyczna, organ wspólnotowy, a rów-

nież paostwo członkowskie.

d. Decyzje, które polecają paostwu członkowskiemu wydanie określonych przepisów

wywołują skutek prawny dopiero po wydaniu przez paostwo odpowiednich aktów.

A Olga chciała szlaczki
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~