filozofia podstawy ogólne

Filozofia – jest to umiłowanie mądrości (filo –
lubię, miłuję); (sofia- mądrość)
Przedmiotem badań filozofii SA zjawiska i byt.
Filozofia jest nauką o tym, co najważniejsze i
najcenniejsze dla ludzkości.
DZIAŁY FILOZOFII (w Akademii Platońskiej)
1/ ogólna nauka o bycie
2/ nauka o poznaniu
3/ ogólna nauka wartości

MATERIALIZM
Charakteryzuje się tym, ze uznaje za pierwotne
istnienie czegoś materialnego.
IDEALIZM
Jest przeciwieństwem materializmu. Za pierwotne
przyjmuje istnienie czegoś idealnego.
Idealizm dzielimy na – obiektywny - subiektywny
DUALIZM
Uznaje istnienie czynnika materialnego i czynnika
idealnego.
ZENON Z KITION był Stoic
TALES Z MILETU – znał sposób mierzenia piramid,
przepowiedział zaćmienie słońca. Wszystko, co
istnieje wg Talesa jest z wody.
JOŃSCY FILOZOFOWIE PRZYRODY : 2
1 ANAKSYMANDER – pochodził z Miletu, był uczniem
Talesa. Zaczął używać terminu, początek świata.
Jako pierwszy użył pojęcia – ARCHE – początek.
2 ANAKSYMENES (uczeń Anaksymandra) Zachował
zasadniczy pogląd poprzednika, że świat jest
bezkresny, a ruch wieczny.
HERAKLIT Z EFEZU – filozof, który odegrał znaczącą
rolę w filozofii jońskiej. Napisał traktat
składający się z 3 części a/ kosmologicznej; b/
politycznej; c/ teologicznej. Zyskał miano
Heraklita „ciemnego” , bo wyrażał się niejasno.
Zasadniczą własnością przyrody jest zmienność.
Sformułował słynne „PANTA REI”. Natura jest
ciągłym rodzeniem się i umieraniem.
Heraklit sformułował:
1/ ideę zmienności
2/ teorię rozumności

Strona 1

filozofia podstawy ogólne

3/ refleksje etyczne i humanistyczne
Twórcy szkoły Eleńskiej był:PARMENIDES: Uważał, ze
przeciwieństwa się wykluczają. Wysnuł wniosek, że
byt nie ma początku ( a więc nie ma i końca i jest
niezmienny). Parmenides dał początek
DEDUKCJONIZMOWI. Wg Parmenidesa 1/ byt jest
wieczny ( nie ma początku ani końca) 2/ byt jest
nieruchomy 3/ byt jest niezmienny 4/ byt jest
niepodzielny. Wysunął też tezę, że myśl i byt to,
to samo.
KSENOFANES – uważał, że pratworzywem wszystkiego
jest ziemia.
Drugim przedstawicielem tej szkoły był:
ZENON Z ELEI – Stał na stanowisku niezmienności
bytu, atakował pojęcie ruchu, stworzył szereg
argumentów, że ruchu nie ma.
Formułował AFORIE (ANTYMONIE)
SZKOŁA MEGAREJSKA : założyciel Euklides.
Tales – wodę, Anaksymenes – powietrze, Ksenofanes
–ziemię)
Empedokles połączył te opinie i przyjął cztery
składniki. Wodę, powietrze, ogień, ziemię. Nazywał
je „korzeniami świata”. Potem utarły się nazwy
„Żywioły” lub „Pierwiastki”. Empedokles był w
pewnym sensie twórcą teorii pierwiastków.
ANAKSAGORASA –Sformułował on tezę, że to, co jest
nie może przestać być. Stworzył jako pierwszy
teorię zarodkową przyrody. Wszystko, co istnieje
jest złożone.
DEMOKRYT Z ABDERY (460-360 p.n.e.) – był on główną
postacią naturalizmu.
(Twórcą ATOMIZMU, był, co prawda LEUKIPOS, – ale
Demokryt znacznie go rozwinął.)
PITAGORAS – Pitagoras nie zostawił po sobie
żadnych dzieł.
poglądu na świat. – Zwolennikiem tych teorii był
PLATON.
(wrócono do teorii heliocentrycznej dopiero w XIV
– Dzieło Kopernika „O obrocie ciał niebieskich”,
które zostało opublikowane dopiero po jego
śmierci).
SOFIŚCI – Arystoteles i Platon.

Strona 2

filozofia podstawy ogólne

Prawda dla każdego człowieka wg sofistów jest inna
– jest to RELATYWIZM POZNAWCZY.
Sofiści sformułowali zasadę NIESPRZECZNOŚCI.
PROTAGORAS – Jako pierwszy podjął badania
humanistyczne. EMPIRYZM.
SOKRATES – Interesował się też logiką.
Sokrates także rozwinął metodę ELENKTYCZNĄ (
metodę zbijania). Sokrates był twórcą słów „wiem
ze nic nie wiem”
Najbliższym uczniem Sokratesa był PLATON: –
AKADEMIA PLATOŃSKA. Był zajadłym przeciwnikiem
Atomizmu i Demokryta.
Wg Platona jest jeden byt – byt idealny – IDEE.
TELEOLOGIA – czyli nauką o celowości.
Platon wyróżniał cztery cnoty:mądrość, męstwo,
panowanie nad sobą, sprawiedliwość
ARYSTOTELES – uważa się go za ojca wszechnauk. -
tworca AKADEMII PERPATETYCKIEJ.
Sformułował też teorię SYLOGIZMU Kategorycznego
pogląd Arystotelesa nosi nazwę HILEMORFIZMU.
Bez Arystotelesa nie da się zrozumieć w pełni
rozwoju myśli ludzkiej.
Porządek świata wg stoików był boską pneumą, z
niej powstały wszystkie żywioły.
Stoicy jako pierwsi użyli terminu LOGIKA.
SZKOŁA EPIKUREJSKA - twórcą był Epikur
Sceptycyzm twórcą był: PIRRON
Głowni przedstawiciele sceptycyzmu oprócz Pirrona
to:
TYMON z FLIUNTU,AREZYLAKOS,KARNEADES
Budulec świata wg talesa z minetu to: WODA
Pantha Rei sformułował: HERAKLIT
Paramenides to przedstawiciel szkoły: ELEJSKIEJ
Atom demokrytejski to cząstka: NIEPODZIELNA
Arystoteles to uczeń: PLATONA
Pitagorejska zasada bytu to: LICZBA
Autorem dowodów kosmologicznych na istnienie Boga
jest: ARYSTOTELES, TOMASZ Z AKWINU
Franciszek Bacon to przedstawiciel: EMPIRYZMU
Spinoza to przedstawiciel: PANTENIZMU
Ideę powrotu do natury sformułował: ROUSSEAU
Pojęcie tabula rasa w filozofii nowożytnej

Strona 3

filozofia podstawy ogólne

sformułował: LOCKE
Pojęcie sądów syntetycznych a priori sformułował:
KANT
Autorem kapitału jest: MARKS
Metodę transcedentalnej redukcji sformułował: KANT

Przedstawiciel egzystencjalizmu: SARTRE, MARCEL,
JASPERS

Strona 4