Edukacja
Modernizm |
Postmodernizm |
- jednostka ma jedną, konkretną określoną z góry tożsamość - szkoły są uniwersalizującymi instytucjami promującymi ideały
- wiedza szkolna przedstawiona jest jako politycznie neutralna oraz ponadhistoryczna
- nauczyciel jest uosobieniem mądrości i moralności
- nauczyciel posiada instytucjonalny autorytet (z racji roli jakąż pełni)
-szkoła kształtuje jasno określoną tożsamość ucznia
-szkolnictwo jest jedną z płaszczyzn represjonowania różnic - jednostka w szkole dowiadywała się kim jest a kim być nie może, unieszkodliwianie wszystkich odszczepieńców, inaczej myślących, poprzez niszczeni ich wprost, bądź poprzez przypisywania im miana „ dewiacji”, „niedostosowania społecznego”, „patologii społecznej” - jednolity system wychowania - zbiór wierzeń i nawyków postępowania zgodnego z narzuconą odgórnie ideologią
- pedagog jest zawsze podmiotem wobec wychowanka, a ten przedmiotem jego oddziaływań - przywłaszczenie sobie prawa do decydowania o losie wychowanków
- apelowanie do posłuszeństwa, przestrzegania norm, postępowania według wzorów
- system klasowo - lekcyjny, program nauczania - taki sam dla wszystkich w takim samym okresie i w takich samych jednostkach czasowych, zaplanowany w szczegółach, zmierzający do końca realizacji treści programowych dla danego rocznika uczniów.
PYTANIA - Przy pomocy jakich metod i ku jakim celom musimy dzisiaj wychowywać? - Jaki model rodziny jest najlepszy?
- Jak najskuteczniej chronić dzieci przed przemocą? |
- zmierza się do możliwości „wyzwolenia się z tożsamości” - wartości i normy są uznawane za stwarzane i zmieniane przez polityczne procesy, rozwój społeczny i techniczny oraz przez modę.
- wiedza uważana jest za typową dla danego okresu historycznego, nie ma jednej wiedzy każda wiedza jest uzasadniona - nauczyciel nie ma podstaw do narzucania jednej perspektywy rzeczywistości, jest otwarty na wartości i styl życia przynoszone przez uczniów (moda, muzyka, elementy subkulturowe) - autorytet nauczyciela nabiera charakteru osobistego (wynika ze zdolności wchodzenia z wychowankami w partnerski dialog - nie można kształtować tożsamości odgórnie ponieważ rzeczywistość jest sfragmentaryzowana, przez co nie ma jasno określonego wzorca tożsamości
- nastąpiło uprawomocnienie różnic kulturowych, etnicznych, płciowych i religijnych różnica staje się jedną z ważnych podstaw działania pedagogicznego- świat jest różny, ludzie są różni, odmienność jest wyrazem bogactwa społeczeństwa
- zerwanie z poszukiwaniem optymalnego wychowania, poddając w wątpliwość każdy rodzaj międzyludzkich interakcji w ich całości - pedagog nie jest wolny od pomyłek, uznaje prawo do wolności nie tylko swoich wychowanków ale i sam odnosi je do siebie, pomimo realizowania istotnych funkcji oświatowych z ramienia państwa czy narodu. - interakcje pedagogiczne oparte są na wzajemnym zaufaniu i przyjaźni między dorosłymi a dziećmi i na rezygnacji z nieuzasadnionej uległości autorytetom. - postmodernizm cechuje cząstkowość, parcjalność wiedzy, toteż nie może być mowy o jakichś uniwersalnych treściach kształcenia, konieczna jest mnogość stylów uczenia się, akceptacja strategii uczenia się, stworzenia odpowiednich warunków do uczenia się, uczniowie powinni uczyć się w szkole formułowania pytań, które są właściwym mechanizmem napędowym rozwoju intelektualnego człowieka. PYTANIA - Jaką społeczną funkcję spełnia jeszcze dzisiaj wychowanie? - Jak stosowany jest termin „rodzina”, jakie wywołuje asocjacje i oczekiwania? - Gdzie moglibyśmy dzisiaj i jutro rozpoznać we współżyciu struktury niosące przemoc, które domagają się od nas przemian?
|
Postmodernizm założenia
nauka nie jest uprzywilejowana formą rozumu, ani pośrednikiem prawdy
odrzucenie prymatu wiedzy naukowej
prawa naukowe i formalne, na których oparte są teorie nie są ani niezależne ani obiektywne
mity to: wiara że nauka może wyzwolić ludzkość oraz wiara w istnienie jednej wiedzy
zakwestionowanie istnienia związku między nauką, oświecenie publicznym i postępem społecznym
nie istnieje nic poza językiem - to jedyny dostęp człowieka do rzeczywistości
kontekstualna teoria rzeczywistości - twierdzenia dotyczące wiedzy prawdy są zrozumiałe i możliwe do dyskusji jedynie wewnątrz ich kontekstu społecznego
nie istnieje definitywna wersja rzeczywistości
nie istnieje żadna nadrzędna interpretacja wobec innych
świadoma rezygnacja z dążenia do poszukiwania prawdy
istnieją tylko osobiste, lokalne formy prawdy
dekonstrukcja jest metoda analizy rzeczywistości- czyli demistyfikowanie tekstu by ujawnić przyjęte z góry założenia autora
rezygnacja z tworzenia projektów politycznych - jedynie działalność polityczna wywodząca się z wartości preferowanych przez lokalne społeczności, a nie wartości uniwersalne
nie ma jednego metajęzyka
każda teoria może w jakimś stopniu opisywać świat (jest on różnorodny, skomplikowany, wewnętrznie sprzeczny, dynamiczny),może pozwolić dotrzeć do jakiegoś zakątka rzeczywistości społecznej lub spojrzeć na dany zakatek z innej perspektywy
ZALETY POSTMODERNIZMU:
postmodernizm powoduje rozstanie się z autorytaryzmem. Przynosi ludziom ulgę, pozbawia poczucia winy, zdejmuje ciężar niepotrzebnych obowiązków.
znika podstawa do wyniszczających sporów, do budowania hierarchii. Mając świadomość że wszystko jest siłą pojawia się szansa by jej stosowanie było łagodniejsze i lepiej kontrolowane
postmodernizm daje nadzieję na ogólnoludzką solidarność, na więzi braterstwa zbudowane tam gdzie brak jest jakichkolwiek podstaw
dzięki przyjęciu postawy podejrzliwości postmodernista nigdy nie popadnie w żadną ideologizację czy fundamentalizm
twierdzenie o wielości i względności prawa prowadzi do tolerancji, sprzyja twórczemu ich współistnieniu, przez co może czynić sferę kultury i polityki środowiskiem bardziej przyjaznym dla ludzi.
KRYTYKA POSTMODERNIZMU:
postmodernizm ma kłopoty sam ze sobą, z samookreśleniem. Demaskuje wprawdzie fałszywe nadzieje ponowoczesności ale sam nie proponuje niczego w zamian.
podważanie poglądów starych mistrzów może pozbawić ich odbiorców mądrości jaka w tych dziełach jest zawarta, może dokonać w kulturze wielu zniszczeń.
osoby, którym przypisuje się miano klasyków postmodernizmu sami nie uważają się za jego reprezentantów
niektóre poglądy opierają się na wnioskowaniu, którego konkluzja nie wynika logicznie z przesłanek
sterylność postmodernizmu wynika stąd że jego zwolennicy w dużej mierze koncentrują się nie tyle na problemach dotyczących rzeczywistości ile na metaproblemach, czyli na sposobie mówienia o rzeczywistości. To niekończące się analizy czytania, mówienia, pisania. Prędzej czy później musimy wrócić do rzeczy bo ludzi interesuje Bóg, dobro, prawda.
tezy postmodernistów uznaje się za banalne lub niezrozumiałe. Jedni bowiem uważają że postmodernizm jest kontynuacją modernizmu inni argumentują że jest właśnie negacją moderny.
postmodernizm prowadzi do wielości prawd przez co może przyczynić się do rozchwiania czy zakwestionowania wszelkich wartości. Postmodernizm odrywa człowieka od Boga i postuluje całkowite wyzwolenie się od wszelkiej religii
nie ma jednej prawdy , jednego systemu wartości, który pozwoliłby na dokonanie zmiany czy rekonstrukcję rzeczywistości
w ciągłych próbach odpowiedzi na dramatyczne pytanie o źródło wartości i ideałów nie sięga się już do natury, tradycji, historii, religii czy rozumu
idea maksymalnej wartości człowieka lansowana przez postmodernizm jest utopijna ponieważ zakłada że ludzie są zdolni do samoorganizacji, swobodnego kształtowania własnego życia. Pomija problemy, które mogą wyniknąć z funkcjonowania wolnych jednostek.
krytycy twierdzą że ruch postmodernistyczny w pedagogice nie rozwiąże żadnego problemu współczesnej edukacji lecz doprowadzi do upadku i degradacji współczesnej kultury i cywilizacji. Aby demokracja przetrwała szkoły musza utrwalać w swoich uczniach jasno określone zasady, przekonania, wartości.