Zał
ą
cznik do zarz
ą
dzenia Nr 6/2012
Zarz
ą
du PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
z dnia 24 stycznia 2012 r.
Instrukcja o technice wykonywania manewrów
Ir-9
Tekst ujednolicony uwzgl
ę
dniaj
ą
cy zmiany wprowadzone zarz
ą
-
dzeniem Nr 27/2014 Zarz
ą
du PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
z dnia 12 sierpnia 2014r.
Warszawa, 2012 rok
Regulacja wewn
ę
trzna spełnia wymagania okre
ś
lone w ustawie z dnia 28 marca 2003r.
o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007r. Nr 16 poz. 94 z pó
ź
n. zm.) w zakresie zapew-
nienia bezpiecze
ń
stwa ruchu kolejowego.
Wła
ś
ciciel: PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Wydawca: PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Centrala Biuro Eksploatacji
ul. Targowa 74, 03-734 Warszawa
tel. (+48 22) 47 320 16, fax. (+48 22) 47 324 76
www.plk-sa.pl
, e-mail:
ies@plk-sa.pl
Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
Modyfikacja, wprowadzenie do obrotu, publikacja, kopiowanie i dystrybucja
w celach komercyjnych cało
ś
ci lub cz
ęś
ci instrukcji bez uprzedniej zgody
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. – s
ą
zabronione.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
3
SPIS TRE
Ś
CI
Rozdział I POSTANOWIENIA OGÓLNE
..................................................... 5
§ 1. Cel i zakres stosowania instrukcji
..................................................... 5
§ 2. Podstawowe definicje
......................................................................... 5
§ 3. Cel manewrów
..................................................................................... 8
§ 4. Sposoby wykonywania manewrów
................................................... 8
§ 5. Pracownicy zatrudnieni przy manewrach
........................................ 9
§ 6. Udział pracowników posterunków nastawczych
w wykonywaniu manewrów
............................................................. 10
§ 7. Obowi
ą
zki kierownika manewrów
................................................... 11
§ 8. Obowi
ą
zki manewrowego
................................................................ 14
§ 9. Obowi
ą
zki prowadz
ą
cego pojazd kolejowy z nap
ę
dem
.............. 16
Rozdział II TECHNIKA WYKONYWANIA MANEWRÓW
....................... 19
§ 10. Wykonywanie manewrów i podawanie sygnałów
przy manewrach
................................................................................ 19
§ 11. Odrzucanie i staczanie pojazdów oraz stosowane
ograniczenia
....................................................................................... 26
§ 12. Hamowanie pojazdów
....................................................................... 31
§ 13. Sprz
ę
ganie i rozprz
ę
ganie pojazdów kolejowych
......................... 33
§ 14. Zabezpieczanie pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem
........ 35
§ 15. Manewry na torach głównych
.......................................................... 37
§ 16. Manewry przez przejazdy kolejowe i przej
ś
cia dla pieszych
...... 39
§ 17. Manewry z wagonami z lud
ź
mi, wagonami zawieraj
ą
cymi
towary niebezpieczne lub przesyłki nadzwyczajne,
pojazdami kolejowymi gro
żą
cymi wykolejeniem
......................... 40
§ 18. Manewrowanie pojazdami kolejowymi bez u
ż
ycia pojazdu
trakcyjnego
......................................................................................... 41
§ 19. Prowadzenie manewrów przy obsłudze punktów ładunkowych
. 42
§ 20. Posługiwanie si
ę
płozami hamulcowymi
........................................ 43
Rozdział III ZESTAWIANIE POCI
Ą
GÓW
.................................................. 47
§ 21. Zasady zestawiania poci
ą
gów
......................................................... 47
§ 22. Długo
ść
i masa poci
ą
gu
................................................................... 49
Rozdział IV PODSTAWOWE WYMAGANIA W ZAKRESIE
BEZPIECZE
Ń
STWA PRACY
................................................ 51
§ 23. Wyposa
ż
enie pracowników zatrudnionych przy manewrach
..... 51
§ 24. Poruszanie si
ę
po torach
.................................................................. 51
§ 25. Jazda na pojazdach kolejowych
...................................................... 52
§ 26. Zachowanie ostro
ż
no
ś
ci na torach zelektryfikowanych
............... 53
Zał
ą
cznik 1. Karta rozrz
ą
dowa
.................................................................. 55
Zał
ą
cznik 2. Oznaczenia na wagonach
................................................... 60
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
4
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
5
Rozdział I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
§ 1.
Cel i zakres stosowania instrukcji
1. Instrukcja o technice wykonywania manewrów, zwana dalej instrukcj
ą
Ir-9
podaje zasady i sposób wykonywania manewrów na liniach kolejowych
zarz
ą
dzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
2. Celem instrukcji Ir-9 jest okre
ś
lenie zasad zapewniaj
ą
cych bezpiecze
ń
stwo
osób, pojazdów kolejowych i ładunków przy wykonywaniu manewrów.
3. Postanowienia instrukcji Ir-9 nale
ż
y wykorzysta
ć
przy opracowywaniu
regulaminów technicznych i regulaminów pracy bocznicy kolejowej.
4. Zasady wykonywania manewrów pojazdami kolejowymi wyposa
ż
onymi
w urz
ą
dzenia pokładowe systemu ERTMS/ETCS poziomu 1, zarówno na
torach obj
ę
tych systemem ERTMS/ETCS poziomu 1, jak równie
ż
na to-
rach nie obj
ę
tych tym systemem, nale
ż
y wykonywa
ć
według postanowie
ń
okre
ś
lonych w „Instrukcji o prowadzeniu ruchu poci
ą
gów z wykorzysta-
niem systemu ERTMS/ETCS poziomu 1 Ir-1a”
1)
§ 2.
Podstawowe definicje
1. Bocznica kolejowa - droga kolejowa poł
ą
czona z lini
ą
kolejow
ą
i słu
żą
ca do
wykonywania załadunku i wyładunku wagonów lub wykonywania czynno
ś
ci
utrzymaniowych pojazdów kolejowych lub postoju pojazdów kolejowych oraz
przemieszczania i wł
ą
czania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejo-
wej; w skład bocznicy kolejowej wchodz
ą
równie
ż
urz
ą
dzenia sterowania ru-
chem kolejowym oraz inne urz
ą
dzenia zwi
ą
zane z bezpiecze
ń
stwem ruchu
kolejowego, które s
ą
na niej usytuowane.
2. Długo
ść
u
ż
yteczna toru - długo
ść
cz
ęś
ci toru przeznaczona na postój po-
ci
ą
gu lub wagonów, mierzona pomi
ę
dzy punktem ustawienia semafora, tar-
czy zaporowej lub manewrowej a ukresem, ko
ń
cem odcinka izolowanego,
punktem zwalniaj
ą
cym przebieg poci
ą
gu, miejscem usytuowania wykolejni-
cy lub miejscem przejazdu lub przej
ś
cia kolejowego, je
ż
eli s
ą
one czynne
w czasie postoju poci
ą
gu lub wagonu; je
ż
eli przy torze nie znajduje si
ę
se-
mafor, tarcza zaporowa lub manewrowa, to długo
ść
u
ż
yteczn
ą
okre
ś
la odle-
gło
ść
mi
ę
dzy ukresami.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
6
3. Hamulec postojowy - hamulec, który umo
ż
liwia unieruchomienie pojazdu na
postoju; zwykle jest to hamulec mechaniczny, uruchamiany przez zakr
ę
ce-
nie koła lub korby.
4. Hamulec r
ę
czny - w wagonie hamulec mechaniczny, który umo
ż
liwia za-
równo unieruchomienie wagonu na postoju (jak hamulec postojowy) jak
i hamowanie wagonu w czasie jazdy; hamulec r
ę
czny uruchamiany jest
z wn
ę
trza wagonu osobowego lub pomostu hamulcowego w wagonie towa-
rowym, przez zakr
ę
cenie koła lub korby.
5. Hamulec torowy - urz
ą
dzenie systemu regulacji pr
ę
dko
ś
ci zabudowane
w torze słu
żą
ce do spowalniania biegu odprz
ę
gów.
6. Manewry - wszelkie zamierzone ruchy pojazdów kolejowych oraz zwi
ą
zane
z nimi czynno
ś
ci na torach z wyj
ą
tkiem wjazdu, wyjazdu i przejazdu poci
ą
gu.
7. Odprz
ę
g - jeden wagon lub grupa wagonów poł
ą
czonych ze sob
ą
, odcze-
pionych od lokomotywy lub od pozostałych przy tej lokomotywie pojazdów,
a nast
ę
pnie staczanych z górki rozrz
ą
dowej lub odrzuconych.
8. Plan pracy manewrowej - przyj
ę
ty do realizacji porz
ą
dek wykonania pracy
manewrowej, w okre
ś
lonym przedziale czasu, ustalony przez kieruj
ą
cego
manewrami i podany do wiadomo
ś
ci uczestnikom manewrów.
9. Poci
ą
g - skład wagonów lub innych pojazdów kolejowych sprz
ę
gni
ę
tych
z czynnym pojazdem trakcyjnym lub pojazd trakcyjny - osygnalizowany
i przygotowany do jazdy lub znajduj
ą
cy si
ę
w drodze.
10. Pojazd kolejowy - pojazd dostosowany do poruszania si
ę
na własnych ko-
łach po torach kolejowych; pojazdy kolejowe dziel
ą
si
ę
na tabor kolejowy
i pojazdy pomocnicze.
11. Pojazd pomocniczy - pojazd kolejowy, którego budowa nie pozwala na wł
ą
-
czenie do składu poci
ą
gu, a w szczególno
ś
ci: maszyny budowlane na ko-
łach, ci
ą
gniki szynowe, drezyny i wózki robocze oraz niektóre typy pojazdów
ratunkowych.
12. Pojazd trakcyjny - pojazd kolejowy z nap
ę
dem własnym.
13. Prowadz
ą
cy pojazd kolejowy z nap
ę
dem - maszynista pojazdu trakcyjne-
go, kierowca lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM, drezyny i wózka
motorowego lub maszynista wieloczynno
ś
ciowych i ci
ęż
kich maszyn do ro-
bót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej, zwany dalej prowadz
ą
cym po-
jazd.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
7
14. Przewo
ź
nik kolejowy - przedsi
ę
biorca, który na podstawie licencji wykonu-
je przewozy kolejowe lub
ś
wiadczy usług
ę
trakcyjn
ą
.
15. Regulamin techniczny - dokument zawieraj
ą
cy szczegółowe postanowie-
nia dotycz
ą
ce pracy posterunku ruchu lub odcinka zdalnego prowadzenia
ruchu, uwzgl
ę
dniaj
ą
cy warunki miejscowe w zakresie czynno
ś
ci zwi
ą
za-
nych z prowadzeniem ruchu poci
ą
gów i manewrów.
16. Rejon manewrowy - obszar stacji wydzielony pod wzgl
ę
dem organizacji
i technologii manewrów, w którym zasadniczo zatrudniona jest jedna dru-
ż
yna manewrowa z lokomotyw
ą
manewrow
ą
lub innym urz
ą
dzeniem tech-
nicznym słu
żą
cym do manewrów.
17. Rewident taboru - pracownik wykonuj
ą
cy czynno
ś
ci zwi
ą
zane z obsług
ą
techniczn
ą
wagonów, elektrycznych zespołów trakcyjnych i autobusów
szynowych.
18. RID - regulamin dla mi
ę
dzynarodowego przewozu kolejami towarów nie-
bezpiecznych.
19. Rozrz
ą
dzanie wagonów - rozstawianie wagonów na odpowiednie tory,
najcz
ęś
ciej w celu zestawiania poci
ą
gu.
20. Skład manewrowy - pojazdy kolejowe sprz
ę
gni
ę
te z pojazdem kolejowym
z nap
ę
dem lub zespół trakcyjny wykonuj
ą
cy manewry. Pojazd kolejowy
z nap
ę
dem mo
ż
e znajdowa
ć
si
ę
za, przed lub mi
ę
dzy pojazdami kolejo-
wymi.
21. Skład poci
ą
gu - zestawione pojazdy kolejowe bez czynnego pojazdu trak-
cyjnego przygotowane do poci
ą
gu lub znajduj
ą
ce si
ę
w nim.
22. Tabor kolejowy - pojazdy kolejowe przystosowane do kursowania samo-
dzielnie lub w składzie poci
ą
gu, przeznaczone do przewozu osób i rzeczy
lub słu
żą
ce do prac remontowo-budowlanych i ratunkowych.
23. Wagon z przekroczon
ą
skrajni
ą
- wagon załadowany przesyłk
ą
o przekroczonej skrajni ładunkowej, b
ą
d
ź
wagon o przekroczonej skrajni
taboru kolejowego.
24. Zał. 2 do SMGS - Zał
ą
cznik 2 do Umowy SMGS - Przepisy o przewozie
towarów niebezpiecznych do Umowy o Mi
ę
dzynarodowej Kolejowej Ko-
munikacji Towarowej (SMGS).
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
8
§ 3.
Cel manewrów
1. Podstawowym celem manewrów jest rozrz
ą
dzanie wagonów, zestawianie
składów poci
ą
gów, podstawianie i zabieranie wagonów na i z punktów ła-
dunkowych, przestawianie pojazdów kolejowych z jednego toru na drugi
oraz koordynacja jazd manewrowych pojazdów trakcyjnych luzem.
2. Pod wzgl
ę
dem organizacji manewrów stacja mo
ż
e by
ć
podzielona na
rejony manewrowe.
3. W jednym rejonie manewrowym dopuszcza si
ę
prac
ę
wi
ę
cej ni
ż
jednej
lokomotywy manewrowej z dru
ż
yn
ą
manewrow
ą
po uprzednim wzajem-
nym porozumieniu si
ę
kieruj
ą
cych manewrami i po uzgodnieniu z pracow-
nikiem posterunku nastawczego.
4. Podział stacji na rejony manewrowe, dozwolone sposoby manewrowania
oraz wszelkie ograniczenia dotycz
ą
ce manewrów nale
ż
y wskaza
ć
w regu-
laminie technicznym i regulaminie pracy bocznicy kolejowej.
5. Manewry zasadniczo maj
ą
charakter planowy i odbywaj
ą
si
ę
na podstawie
omówionego planu pracy manewrowej.
§ 4.
Sposoby wykonywania manewrów
1. Stosowane s
ą
nast
ę
puj
ą
ce sposoby wykonywania manewrów:
1) odstawczy;
2) odrzutem (pojedynczo lub seryjnie);
3) grawitacyjny (z wykorzystaniem siły ci
ęż
ko
ś
ci).
2. Odstawianie polega na przestawianiu pojazdów kolejowych na wyznaczo-
ny tor i ich odczepieniu po zatrzymaniu. Odstawianie mo
ż
e by
ć
wykony-
wane pojazdem trakcyjnym, pojazdem drogowym, podci
ą
gark
ą
, przesuw-
nic
ą
wagonow
ą
lub innym urz
ą
dzeniem technicznym przeznaczonym do
przemieszczania pojazdów kolejowych.
3. Odrzucanie pojedyncze polega na tym,
ż
e lokomotywa manewrowa, pcha-
j
ą
c odprz
ę
gni
ę
te wagony, przy pewnej okre
ś
lonej pr
ę
dko
ś
ci zatrzymuje
si
ę
, co powoduje,
ż
e odprz
ę
gni
ę
te od niej wagony tocz
ą
si
ę
dalej samo-
dzielnie na wyznaczony tor.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
9
4. Odrzucanie seryjne polega na tym,
ż
e po odczepieniu pierwszego odprz
ę
-
gu lokomotywa manewrowa rozp
ę
dza skład manewrowy do pr
ę
dko
ś
ci za-
pewniaj
ą
cej dojechanie odprz
ę
gu do wyznaczonego miejsca, nast
ę
pnie
zatrzymuje si
ę
w celu umo
ż
liwienia odjechania odczepionego odprz
ę
gu
i odczepienia nast
ę
pnego odprz
ę
gu, po czym znowu zwi
ę
ksza pr
ę
dko
ść
pozwalaj
ą
c na odjechanie odczepionego odprz
ę
gu.
5. Sposób grawitacyjny polega na staczaniu wagonów z górki rozrz
ą
dowej
lub z torów poło
ż
onych na spadku.
§ 5.
Pracownicy zatrudnieni przy manewrach
1. Przy manewrach nale
ż
y zatrudnia
ć
pracowników posiadaj
ą
cych wymaga-
ne kwalifikacje zawodowe.
2. W wykonywaniu manewrów uczestnicz
ą
:
1) pracownicy posterunków nastawczych (dy
ż
urny ruchu, nastawniczy,
zwrotniczy);
2) kierownik manewrów;
3) dy
ż
urny ruchu przewo
ź
nika kolejowego;
4) manewrowi;
5) prowadz
ą
cy pojazd kolejowy z nap
ę
dem.
3. Kierownikiem manewrów mo
ż
e by
ć
:
1) ustawiacz;
2) kierownik poci
ą
gu;
3) dy
ż
urny ruchu, nastawniczy, zwrotniczy przy jazdach bez dru
ż
yny ma-
newrowej (§ 10 ust. 28);
4) inny pracownik posiadaj
ą
cy kwalifikacje ustawiacza lub kierownika po-
ci
ą
gu.
4. Kierownikowi manewrów mo
ż
e by
ć
przydzielona do pracy manewrowej
potrzebna liczba manewrowych i innych pracowników posiadaj
ą
cych wy-
magane kwalifikacje do wykonywania manewrów.
5. Zespół pracowników zło
ż
ony z kierownika manewrów i co najmniej jedne-
go pracownika, o którym mowa w ust. 4, nazywa si
ę
dru
ż
yn
ą
manewrow
ą
.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
10
6. Kierownik manewrów stosownie do potrzeb i okoliczno
ś
ci, je
ż
eli posiada
wymagane kwalifikacje, mo
ż
e wykonywa
ć
równie
ż
czynno
ś
ci manewrowe-
go.
7. Prowadz
ą
cy pojazd oraz pracownik posterunku nastawczego powinni zo-
sta
ć
powiadomieni, kto jest kierownikiem manewrów. W przypadku gdy kie-
rownik manewrów przekazuje innym uprawnionym pracownikom kierowanie
lub wykonanie pewnych czynno
ś
ci, musi o tym powiadomi
ć
zainteresowa-
nych.
8. Pracownicy bior
ą
cy udział w manewrach powinni zna
ć
postanowienia
regulaminu technicznego oraz regulaminu pracy obsługiwanej bocznicy
kolejowej, dla rejonu w którym wykonuj
ą
manewry.
§ 6.
Udział pracowników posterunków nastawczych
w wykonywaniu manewrów
1. Do obowi
ą
zków pracowników posterunków nastawczych nale
ż
y:
1) obsługa urz
ą
dze
ń
srk i udzielanie zezwole
ń
stosownie do
żą
da
ń
kie-
rownika manewrów lub wskaza
ń
zawartych w karcie rozrz
ą
dowej;
2) koordynowanie jazd manewrowych z uwzgl
ę
dnieniem realizacji planu
pracy manewrowej omówionego z kieruj
ą
cym manewrami;
3) współpraca z pracownikami przewo
ź
nika kolejowego przy realizacji
zada
ń
wynikaj
ą
cych z rozkładu jazdy poci
ą
gów i planów wewn
ę
trznych
przewo
ź
nika kolejowego;
4) uzgadnianie jazd manewrowych mi
ę
dzy okr
ę
gami nastawczymi;
5) sprawdzenie stanu sprawno
ś
ci urz
ą
dze
ń
sterowania rozrz
ą
dem i ł
ą
cz-
no
ś
ci w rejonach manewrowych;
6) zapoznanie uczestników manewrów z ograniczeniami pr
ę
dko
ś
ci i in-
nymi ograniczeniami, maj
ą
cymi wpływ na organizacj
ę
i bezpiecze
ń
-
stwo manewrów, wynikaj
ą
cymi ze stanu infrastruktury.
2. Obowi
ą
zki pracowników posterunków nastawczych przy jazdach bez dru-
ż
yny manewrowej w okr
ę
gu nastawczym polegaj
ą
na:
1) koordynowaniu i ustaleniu planu jazdy manewrowej wg potrzeb zgło-
szonych przez prowadz
ą
cego pojazd;
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
11
2) wydaniu zezwolenia na jazd
ę
manewrow
ą
, które dla prowadz
ą
cego
pojazd jest równocze
ś
nie poleceniem wykonania ruchu manewrowego;
3) obserwacji jazdy manewrowej w obr
ę
bie własnego okr
ę
gu nastawcze-
go.
3. W razie otrzymania polecenia, którego wykonanie mo
ż
e stwarza
ć
zagro-
ż
enie bezpiecze
ń
stwa ruchu, pracownik posterunku nastawczego obowi
ą
-
zany jest odmówi
ć
jego wykonania, podaj
ą
c przyczyn
ę
.
4. Podczas manewrów pracownik posterunku nastawczego powinien zwra-
ca
ć
szczególn
ą
uwag
ę
na bezpiecze
ń
stwo ruchu kolejowego, a w razie
zauwa
ż
enia nieprawidłowo
ś
ci lub gro
żą
cego niebezpiecze
ń
stwa wstrzy-
ma
ć
wykonywanie manewrów.
§ 7.
Obowi
ą
zki kierownika manewrów
1. Manewry s
ą
wykonywane pod kierownictwem pracownika posiadaj
ą
cego
wymagane kwalifikacje tj. kierownika manewrów, który odpowiada za bez-
pieczne i terminowe wykonanie manewrów.
2. Przed przyst
ą
pieniem do pracy, kierownik manewrów powinien:
1) ustali
ć
plan pracy manewrowej i zapozna
ć
z nim dru
ż
yn
ę
trakcyjn
ą
oraz obsług
ę
posterunków nastawczych;
2) sprawdzi
ć
skład dru
ż
yny manewrowej i trakcyjnej i ich przygotowanie do
pracy;
3) dokona
ć
podziału czynno
ś
ci mi
ę
dzy manewrowych;
4) zapozna
ć
si
ę
ze stanem zaj
ę
to
ś
ci torów oraz sprawdzi
ć
, które tory s
ą
za-
mkni
ę
te;
5) sprawdzi
ć
zabezpieczenie pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem oraz
czy nie stoj
ą
w granicach ukresów;
6) ustali
ć
miejsce postoju wagonów wymagaj
ą
cych zachowania szcze-
gólnej ostro
ż
no
ś
ci np. z przesyłk
ą
nadzwyczajn
ą
, z towarami niebez-
piecznymi itd.;
7) sprawdzi
ć
stan i liczb
ę
u
ż
ywanych przy manewrach płozów hamulco-
wych, o
ś
wietlenia i urz
ą
dze
ń
ł
ą
czno
ś
ci.
3. W czasie wykonywania pracy, do obowi
ą
zków kierownika manewrów nale
ż
y:
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
12
1) dopilnowanie terminowego dor
ę
czania kart rozrz
ą
dowych zainteresowa-
nym pracownikom;
2) kierowanie rozrz
ą
dzaniem i zestawianiem poci
ą
gów;
3) dawanie sygnałów manewrowych;
4) sprz
ę
ganie i rozprz
ę
ganie pojazdów kolejowych;
5) zabezpieczanie pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem;
6) obsługa punktów ładunkowych i bocznic, a w przypadku braku wyzna-
czonych pracowników tak
ż
e przyjmowanie i zdawanie wagonów – sto-
sownie do ustale
ń
regulaminu technicznego i regulaminu pracy bocznicy
kolejowej;
7) sprawdzenie pojazdów kolejowych na podstawie ogl
ę
dzin wzrokowych,
czy pojazdy te nie posiadaj
ą
widocznych usterek dyskwalifikuj
ą
cych je
do ruchu. Je
ż
eli kierownikowi nasuwaj
ą
si
ę
w
ą
tpliwo
ś
ci, co do przy-
datno
ś
ci pojazdów do ruchu, to powinien on zasi
ę
gn
ąć
w tym wzgl
ę
-
dzie opinii rewidenta taboru, a tam gdzie go nie ma – prowadz
ą
cego
pojazd;
8) przydzielanie manewrowym torów do hamowania odprz
ę
gów przy roz-
rz
ą
dzaniu wagonów z górki rozrz
ą
dowej;
9) wyznaczanie manewrowych do:
a) obsługi hamulców r
ę
cznych,
b) hamowania odprz
ę
gów przy odrzucaniu,
c) rozł
ą
czania odprz
ę
gów za pomoc
ą
dr
ąż
ka, (długo
ść
dr
ąż
ka nie
powinna przekracza
ć
230 cm),
d) obsługi, przydzielonych regulaminem technicznym i regulaminem
pracy bocznicy kolejowej dru
ż
ynie manewrowej, zwrotnic i wyko-
lejnic,
e) zabezpieczenia pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem;
10) współpraca z pracownikami przygotowuj
ą
cymi drogi przebiegu dla
manewrów;
11) sprawdzenie stanu o
ś
wietlenia rejonu manewrowego w porze ciemnej;
12) przygotowanie dróg przebiegu
,
zwrotnic i wykolejnic nastawianych
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
13
r
ę
cznie.
4. Kierownik manewrów lub na jego polecenie manewrowy mo
ż
e jednooso-
bowo wykonywa
ć
nast
ę
puj
ą
ce manewry:
1) z wł
ą
czonym hamulcem zespolonym:
a) przestawia
ć
pró
ż
ne składy pasa
ż
erskie,
b) przestawia
ć
pró
ż
ne lub zaj
ę
te przez podró
ż
nych wagony silnikowe
i zespoły trakcyjne; podczas przestawiania maszynista powinien
prowadzi
ć
pojazd z pierwszej kabiny patrz
ą
c w kierunku jazdy,
c) wyci
ą
ga
ć
bez zmiany kierunku jazdy składy poci
ą
gów towarowych
z torów przyjazdowych na tory wyci
ą
gowe, z torów kierunkowych na
tory odjazdowe itp.,
d) przestawia
ć
z toru na tor (ze zmian
ą
kierunku jazdy) składy towaro-
we nieprzekraczaj
ą
ce 60 osi rzeczywistych; w przypadku przesta-
wiania składów poci
ą
gowych lub manewrowych na sygnały manew-
rowe podawane na sygnalizatorach, gdy pojazd trakcyjny wykonuj
ą
-
cy manewry i pracownik przestawiaj
ą
cy skład posiada sprawny ra-
diotelefon – mo
ż
na przestawia
ć
składy poci
ą
gowe lub manewrowe
bez ogranicze
ń
długo
ś
ci;
2) bez czynnego hamulca zespolonego przestawia
ć
grupy wagonów nie-
przekraczaj
ą
ce 8 osi rzeczywistych;
3) przemieszcza
ć
wagony w obr
ę
bie podci
ą
garki wagonów w ilo
ś
ci okre-
ś
lonej w regulaminie technicznym (regulaminie pracy bocznicy kolejo-
wej).
5. Je
ż
eli kierownik manewrów wykonuje manewry bez udziału manewrowego,
nie wolno wówczas odrzuca
ć
pojazdów kolejowych. Ograniczenie to obo-
wi
ą
zuje równie
ż
w przypadku wykonywania manewrów przez samego ma-
newrowego (na polecenie kierownika manewrów).
6. Składy poci
ą
gów nale
ż
y pozostawia
ć
w stanie
ś
ci
ś
ni
ę
tych spr
ęż
yn zderzako-
wych. W tym celu przed odjazdem pojazdu trakcyjnego nale
ż
y zahamowa
ć
hamulec r
ę
czny w ostatnim poje
ź
dzie kolejowym,
ś
cisn
ąć
skład oraz zaha-
mowa
ć
hamulcem r
ę
cznym najbli
ż
szy pojazd kolejowy od pojazdu trakcyjne-
go.
7. W przypadku za
ś
nie
ż
enia lub oblodzenia główek szyn, nale
ż
y przed rozpo-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
14
cz
ę
ciem staczania lub odrzucania przejecha
ć
po tych torach lokomotyw
ą
ma-
newrow
ą
, pchaj
ą
c przed ni
ą
wagon.
8. Przed jazd
ą
przez przejazd (przej
ś
cia) nale
ż
y sprawdzi
ć
stan czysto
ś
ci
ż
łob-
ków (oblodzenie, zamulenie).
9. Po zako
ń
czeniu manewrów kierownik manewrów powinien sprawdzi
ć
, czy
pojazdy kolejowe znajduj
ą
si
ę
w granicach ukresów oraz czy s
ą
nale
ż
ycie za-
bezpieczone przed zbiegni
ę
ciem.
§ 8.
Obowi
ą
zki manewrowego
1. Przed przyst
ą
pieniem do pracy manewrowy powinien:
1) zgłosi
ć
si
ę
u kierownika manewrów przepisowo ubrany z potrzebnymi
do pracy przyborami sygnałowymi;
2) na polecenie kierownika manewrów obej
ść
wyznaczone tory
i sprawdzi
ć
:
a) jaki jest stan zapełnienia ka
ż
dego toru i które tory s
ą
wolne,
b) czy pojazdy kolejowe s
ą
dopchni
ę
te i poł
ą
czone sprz
ę
gami,
c) czy nie ma torów zamkni
ę
tych dla ruchu,
d) czy pod kołami pojazdów kolejowych nie ma płozów lub innych
przedmiotów, które mog
ą
spowodowa
ć
wykolejenie,
e) czy na torach nie znajduje si
ę
pojazd kolejowy wykolejony, uszko-
dzony, z przesuni
ę
tym lub uszkodzonym ładunkiem lub pojazdy ko-
lejowe wymagaj
ą
ce zachowania szczególnej ostro
ż
no
ś
ci,
f) czy płozy do zabezpieczenia pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
-
ciem znajduj
ą
si
ę
na wła
ś
ciwym miejscu, w odpowiedniej ilo
ś
ci
i w odpowiednim stanie,
g) czy pojazdy kolejowe znajduj
ą
si
ę
w granicach ukresów,
h) czy przejazdy kolejowe s
ą
wolne od pojazdów kolejowych,
w
ż
łobkach nie ma lodu, piasku i innych zanieczyszcze
ń
,
i) czy o
ś
wietlenie działa nale
ż
ycie,
j) czy nie ma innych przeszkód zagra
ż
aj
ą
cych bezpiecze
ń
stwu ruchu
kolejowego, ludzi
i pojazdów kolejowych.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
15
Informacj
ę
o stanie torów, pojazdów kolejowych oraz zauwa
ż
onych nie-
prawidłowo
ś
ciach lub przeszkodach, manewrowy powinien zgłosi
ć
kierow-
nikowi manewrów po uko
ń
czeniu sprawdzania.
2. Do obowi
ą
zków manewrowego nale
ż
y:
1) rozprz
ę
ganie i sprz
ę
ganie pojazdów kolejowych;
2) przestawianie zwrotnic i wykolejnic przewidzianych do obsługi przez
manewrowych;
3) dawanie sygnałów manewrowych;
4) hamowanie manewruj
ą
cych pojazdów;
5) zabezpieczanie pojazdów przed zbiegni
ę
ciem;
6) luzowanie i rozł
ą
czanie odprz
ę
gów;
7) obsługiwanie hamulca r
ę
cznego;
8) inne czynno
ś
ci zwi
ą
zane z prac
ą
manewrow
ą
, zlecone przez kierowni-
ka manewrów.
3. Zwrotnice obsługiwane r
ę
cznie przez pracowników dru
ż
yn manewrowych
oznaczone s
ą
dwoma czerwonymi paskami na białej cz
ęś
ci przeciwwagi. Po-
ło
ż
enie przeciwwagi z białym półkolem u góry oznacza zasadnicze poło
ż
enie
zwrotnicy.
4. Manewrowy powinien zwraca
ć
uwag
ę
, czy zwrotnice dla rozrz
ą
dzanych po-
jazdów kolejowych s
ą
odpowiednio nastawione, a pojazd kierowany jest na
wła
ś
ciwy tor zgodnie z przeznaczeniem.
5. Manewrowy powinien dawa
ć
sygnały samodzielnie w nast
ę
puj
ą
cych sytu-
acjach:
1) przed dojechaniem do wagonów, które manewrowy ma poł
ą
czy
ć
;
2) gdy na polecenie kierownika manewrów, wykonuje manewry jednooso-
bowo;
3) celem wstrzymania manewrów w razie gro
żą
cego niebezpiecze
ń
stwa.
6. Przed zako
ń
czeniem pracy manewrowy powinien:
1) sprawdzi
ć
, czy nie pozostawiono pojazdów kolejowych poza ukresami to-
rów;
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
16
2) zabezpieczy
ć
pojazdy kolejowe przed zbiegni
ę
ciem zgodnie z § 14;
3) nieu
ż
yte do zabezpieczenia pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem
płozy hamulcowe zło
ż
y
ć
w wyznaczonym do tego miejscu (płozy uszko-
dzone nale
ż
y składowa
ć
w osobno wyznaczonym miejscu);
4) pozawiesza
ć
sprz
ę
gi hamulcowe (nie powinny zwisa
ć
ni
ż
ej ni
ż
140 mm
ponad główk
ę
szyny) na wsporniki.
Wykonanie powy
ż
szych czynno
ś
ci nale
ż
y zgłosi
ć
kierownikowi manewrów.
7. Manewrowemu nie wolno oddala
ć
si
ę
z wyznaczonego miejsca pracy bez
wiedzy i zgody kierownika manewrów.
8. Manewrowy podczas wykonywania pracy manewrowej zobowi
ą
zany jest
zapewni
ć
bezpieczne jej wykonanie, a w razie jakiegokolwiek zagro
ż
enia nie-
zwłocznie powiadomi
ć
kierownika manewrów i podj
ąć
wszelkie mo
ż
liwe
ś
rod-
ki w celu zapobie
ż
enia wypadkowi.
§ 9.
Obowi
ą
zki prowadz
ą
cego pojazd kolejowy z nap
ę
dem
1. Prowadz
ą
cy pojazd powinien obserwowa
ć
:
1) sygnały i wska
ź
niki oraz
ś
ci
ś
le si
ę
do nich stosowa
ć
;
2) czy zwrotnice, wykolejnice, obrotnice, przesuwnice itp. s
ą
prawidłowo
nastawione;
3) czy na drodze przebiegu nie ma przeszkód do jazdy (ludzi, maszyn na
torze i w skrajni, hamulców w gotowo
ś
ci do hamowania, obni
ż
onej lub
oberwanej sieci trakcyjnej, nało
ż
onych wykolejnic na tor itp.);
4) czy pojazdy kolejowe znajduj
ą
si
ę
w granicach ukresów oraz w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci ruch pojazdów kolejowych po s
ą
siednich torach.
2. Prowadz
ą
cy pojazd przed rozpocz
ę
ciem manewrów powinien dokona
ć
sprawdzenia urz
ą
dze
ń
ł
ą
czno
ś
ci na poje
ź
dzie kolejowym.
3. Prowadz
ą
cy pojazd powinien wykonywa
ć
manewry na polecenie kierowni-
ka manewrów, je
ż
eli nie s
ą
sprzeczne z postanowieniami niniejszej in-
strukcji i nie zagra
ż
aj
ą
bezpiecze
ń
stwu ruchu, ludzi i pojazdów kolejo-
wych.
4. Prowadz
ą
cy pojazd powinien odmówi
ć
wykonania polecenia je
ż
eli nie był
omówiony plan pracy manewrowej albo podany sygnał lub polecenia zo-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
17
stały wydane w sposób niezgodny z przepisami lub w sposób budz
ą
cy
w
ą
tpliwo
ś
ci.
5. W razie konieczno
ś
ci pozostawienia pojazdu kolejowego z nap
ę
dem na
postoju, prowadz
ą
cy pojazd zobowi
ą
zany jest wył
ą
czy
ć
silnik i zabezpie-
czy
ć
pojazd przed zbiegni
ę
ciem.
6. Polecenie zatrzymania lub zmniejszenia pr
ę
dko
ś
ci jazdy powinno by
ć
niezwłocznie wykonane bez wzgl
ę
du na to, kto je wydał.
7. Podczas jazd manewrowych przez przejazdy kolejowe (przej
ś
cia), miejsca
gdzie pracuj
ą
ludzie itp. maszynista powinien odpowiednio wcze
ś
niej po-
dawa
ć
sygnał „Baczno
ść
”.
8. Przy manewrach wagonem silnikowym, lokomotyw
ą
dwukabinow
ą
lub
zespołem trakcyjnym, maszynista powinien zaj
ąć
czołow
ą
kabin
ę
sterow-
nicz
ą
. Nie dotyczy to spychania wagonów lokomotyw
ą
dwukabinow
ą
–
w takim przypadku maszynista powinien zaj
ąć
miejsce w tej kabinie, z któ-
rej ma lepsze warunki obserwacji spychanego składu, drogi przebiegu
i dru
ż
yny manewrowej.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
18
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
19
Rozdział II
TECHNIKA WYKONYWANIA MANEWRÓW
§ 10.
Wykonywanie manewrów i podawanie sygnałów przy manewrach
1. Bez polecenia kierownika manewrów nie wolno wykona
ć
ż
adnego ruchu
manewrowego.
2. Przed rozpocz
ę
ciem manewrowania nale
ż
y sprawdzi
ć
skład manewrowy,
nast
ę
pnie odhamowa
ć
pojazdy i usun
ąć
spod kół płozy hamulcowe.
3. Polecenie na wykonanie ruchu manewrowego po sprz
ę
gni
ę
ciu lub roz-
prz
ę
gni
ę
ciu taboru kolejowego wolno da
ć
dopiero po wyj
ś
ciu pracownika
spomi
ę
dzy wagonów.
4. Przy wykonywaniu manewrów pojazd trakcyjny powinien znajdowa
ć
si
ę
na
pocz
ą
tku lub na ko
ń
cu składu manewrowego, a na spadku - w miar
ę
mo
ż
-
liwo
ś
ci - od strony spadku. Wyj
ą
tkowo, podczas manewrów wykonywa-
nych na pochyleniu nie wi
ę
kszym ni
ż
2,5‰, pojazd trakcyjny mo
ż
e znaj-
dowa
ć
si
ę
mi
ę
dzy manewruj
ą
cymi wagonami pod warunkiem,
ż
e nie b
ę
-
dzie stosowane odrzucanie.
5. W czasie manewrowania na torze głównym o pochyleniu wi
ę
kszym ni
ż
2,5‰, pojazd trakcyjny powinien znajdowa
ć
si
ę
od strony spadku. Je
ż
eli
jest to niemo
ż
liwe - pr
ę
dko
ść
jazdy nale
ż
y zmniejszy
ć
do 15 km/h, wszyst-
kie wagony składu manewrowego nale
ż
y wł
ą
czy
ć
do hamulca zespolone-
go, przy czym co najmniej 1 wagon na ka
ż
de 10 wagonów oraz pierwszy
od strony spadku, musz
ą
mie
ć
czynny hamulec.
6. Grupa manewruj
ą
cych pojazdów powinna by
ć
ze sob
ą
sprz
ę
gni
ę
ta. Grupy
wagonów lub pojedyncze wagony nale
ż
y odprz
ę
ga
ć
bezpo
ś
rednio przed
odrzucaniem lub stoczeniem z górki rozrz
ą
dowej.
7. W czasie jazdy, wagony pchane powinny by
ć
zawsze sprz
ę
gni
ę
te
z pojazdem trakcyjnym. Odst
ę
pstwa dopuszczalne s
ą
tylko podczas dopy-
chania wagonów na torach kierunkowych, je
ż
eli regulamin techniczny i re-
gulamin pracy bocznicy kolejowej nie stanowi inaczej.
8. Drogi przebiegu dla manewrów, na
żą
danie kierownika manewrów, nasta-
wia pracownik obsługuj
ą
cy zwrotnice w okr
ę
gu nastawczym. Tam, gdzie
zwrotnic nie obsługuje posterunek nastawczy, nale
ż
y wskaza
ć
w regula-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
20
minie technicznym i regulaminie pracy bocznicy kolejowej, kto i które
zwrotnice obsługuje. Za prawidłowe nastawienie zwrotnic i wykolejnic pod-
czas manewrów ponosi odpowiedzialno
ść
pracownik, który je obsługuje.
W tym przypadku przekładaj
ą
cy zwrotnice musi dokona
ć
:
1) wzrokowego sprawdzenia stanu technicznego zwrotnic i wykolejnic
w celu wykrycia ewentualnych uszkodze
ń
;
2) prawidłowego uło
ż
enia zwrotnic i wykolejnic dla maj
ą
cej si
ę
odby
ć
jaz-
dy manewrowej;
3) sprawdzenia, czy pojazdy kolejowe na s
ą
siednich torach stoj
ą
w granicach ukresów i czy ich skrajnia nie jest przekroczona;
4) sprawdzenia stanu zaj
ę
to
ś
ci toru, na który ma si
ę
odby
ć
jazda.
Przy przestawianiu zwrotnicy (wykolejnicy), pracownik powinien by
ć
zwró-
cony przodem lub bokiem do toru, w którym znajduje si
ę
przestawiana
zwrotnica (wykolejnica), nast
ę
pnie ustawi
ć
si
ę
w bezpiecznej odległo
ś
ci od
toru poza skrajni
ą
taboru kolejowego. Nie wolno przestawia
ć
zwrotnicy
(wykolejnicy) tu
ż
przed zbli
ż
aj
ą
cym si
ę
pojazdem kolejowym. Po uko
ń
cze-
niu manewrów, wszystkie zwrotnice i wykolejnice nale
ż
y nastawi
ć
w poło
ż
enie
zasadnicze.
Je
ż
eli rozrz
ą
dzanie odbywa si
ę
na podstawie kart rozrz
ą
dowych, drogi
przebiegu dla poszczególnych odprz
ę
gów nastawiane s
ą
według karty roz-
rz
ą
dowej. Wszystkie zmiany wymagaj
ą
wstrzymania rozrz
ą
dzania, którego
wznowienie mo
ż
e si
ę
odby
ć
po omówieniu zmian z zainteresowanymi pra-
cownikami, nie dotyczy to zautomatyzowanych górek rozrz
ą
dowych.
Drogi przebiegu dla jazd bez dru
ż
yny manewrowej nastawia, na
żą
danie
prowadz
ą
cego pojazd, pracownik wyznaczony regulaminem technicznym
i regulaminem pracy bocznicy kolejowej obsługuj
ą
cy urz
ą
dzenia srk w da-
nym okr
ę
gu nastawczym. Pracownik ten pełni wówczas obowi
ą
zki kierowni-
ka manewrów.
9. Podczas przygotowywania drogi przebiegu dla manewrów, nale
ż
y zwrotni-
ce i wykolejnice nastawia
ć
kolejno, poczynaj
ą
c od najdalej poło
ż
onej, pa-
trz
ą
c w kierunku zamierzonej jazdy. Nie dotyczy to:
1) przebiegowego nastawiania zwrotnic i wykolejnic;
2) nastawiania zwrotnic i wykolejnic w czasie staczania i odrzucania od-
prz
ę
gów.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
21
10. Je
ż
eli pojazd kolejowy wjechał na zwrotnic
ę
z ostrza, nastawion
ą
na jazd
ę
z innego toru i nast
ą
piło rozprucie zwrotnicy, nie wolno cofa
ć
tego pojazdu.
Nast
ę
pny ruch przez t
ę
zwrotnic
ę
mo
ż
e si
ę
odby
ć
po zezwoleniu wyda-
nym przez pracownika posterunku nastawczego na podstawie stwierdze-
nia nale
ż
ytego stanu i prawidłowego działania zwrotnicy przez pracownika
utrzymania.
11. Kierownik manewrów, wykonuj
ą
cy manewry w granicach własnego rejonu
manewrowego, gdzie nastawianie drogi przebiegu dla manewrów zostało
powierzone dru
ż
ynie manewrowej, ponosi pełn
ą
odpowiedzialno
ść
za ich
wła
ś
ciwe wykonanie.
12. Jazda manewrowa do s
ą
siedniego rejonu manewrowego, bez wje
ż
d
ż
ania
w s
ą
siedni okr
ę
g nastawczy dozwolona jest po uzyskaniu zgody kierowni-
ka manewrów s
ą
siedniego rejonu.
13. Jazda manewrowa do s
ą
siedniego rejonu manewrowego, z wjazdem
w s
ą
siedni okr
ę
g nastawczy, dozwolona jest po porozumieniu si
ę
z kierownikiem manewrów s
ą
siedniego rejonu i po uzyskaniu zgody pra-
cownika posterunku nastawczego okr
ę
gu, do którego ma si
ę
odby
ć
jazda
manewrowa. Zgod
ę
t
ę
, kierownik manewrów mo
ż
e uzyska
ć
równie
ż
za
po
ś
rednictwem pracownika obsługuj
ą
cego zwrotnice własnego okr
ę
gu na-
stawczego. Jazda ta obowi
ą
zuje do:
1) najbli
ż
szego sygnalizatora s
ą
siedniego okr
ę
gu nastawczego wa
ż
nego
dla tej jazdy;
2) najbli
ż
szego ukresu lub styku przediglicowego rozjazdu, skrzy
ż
owania
torów - przy braku sygnalizatora dla tej jazdy;
3) wykolejnicy s
ą
siedniego okr
ę
gu nastawczego.
Dalsza jazda mo
ż
e si
ę
odbywa
ć
na zasadach wskazanych w ust. 15.
14. Je
ż
eli w s
ą
siednim rejonie manewrowym, do którego ma si
ę
odby
ć
ruch
manewrowy nie jest prowadzona praca manewrowa, to manewry w tym re-
jonie mog
ą
by
ć
wykonywane bez uzgodnienia do najbli
ż
szego sygnalizato-
ra wa
ż
nego dla tych jazd manewrowych, a je
ż
eli takiego sygnalizatora nie
ma – do najbli
ż
szego ukresu lub styku przediglicowego rozjazdu, skrzy
ż
o-
wania torów.
Manewry nale
ż
y prowadzi
ć
ostro
ż
nie, a pr
ę
dko
ść
jazdy nale
ż
y tak regulo-
wa
ć
, aby w przypadku zauwa
ż
enia jakiejkolwiek przeszkody pojazdy kole-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
22
jowe mogły by
ć
niezwłocznie zatrzymane.
Dalsza jazda mo
ż
e si
ę
odbywa
ć
po uzyskaniu zgody pracownika nastawiaj
ą
cego drogi przebiegu w tym
okr
ę
gu nastawczym.
15. Je
ż
eli nie ma przeszkód do jazdy manewrowej, to po nastawieniu drogi
przebiegu dla manewru, pracownik posterunku nastawczego daje zezwo-
lenie na jazd
ę
za pomoc
ą
sygnału na sygnalizatorze. Je
ż
eli nie ma sygna-
lizatora lub jest uszkodzony wówczas pracownik posterunku nastawczego
zezwolenie na jazd
ę
daje za pomoc
ą
sygnałów r
ę
cznych lub za pomoc
ą
urz
ą
dze
ń
ł
ą
czno
ś
ci.
16. Pozwolenie na wykonanie ruchu manewrowego nale
ż
y dawa
ć
dla ka
ż
de-
go przebiegu manewrowego oddzielnie. Po mini
ę
ciu sygnalizatora przez
manewruj
ą
ce pojazdy kolejowe, nale
ż
y sygnalizator nastawi
ć
na sygnał
zabraniaj
ą
cy jazdy manewrowej. Pojazdy trakcyjne przeje
ż
d
ż
aj
ą
ce jedno-
cze
ś
nie na ten sam sygnał na sygnalizatorze powinny by
ć
sprz
ę
gni
ę
te.
17. Je
ż
eli zwrotnice w przebiegach manewrowych nie s
ą
scentralizowane lub
nie s
ą
zamykane w przebiegu, wówczas w regulaminie technicznym i re-
gulaminie pracy bocznicy kolejowej mo
ż
na przewidzie
ć
,
ż
e po porozumie-
niu si
ę
kierownika manewrów z pracownikiem obsługuj
ą
cym zwrotnice na
czas rozrz
ą
dzania nie jest wymagane dawanie zezwolenia przez pracow-
nika obsługuj
ą
cego zwrotnice dla ka
ż
dego przebiegu oddzielnie.
18. Polecenia i informacje kierownika manewrów powinny by
ć
przekazywane
w sposób zwi
ę
zły, zrozumiały i wyra
ź
ny, aby ich wykonanie nie nasuwało
ż
adnych w
ą
tpliwo
ś
ci. W przypadku niejasno
ś
ci, na
żą
danie odbieraj
ą
cego,
polecenia lub informacje musz
ą
by
ć
przez kierownika manewrów bez-
wzgl
ę
dnie powtórzone.
19. Polecenia wydane za pomoc
ą
megafonu powinny by
ć
poprzedzone nazw
ą
odbiorcy, do którego s
ą
kierowane i podane dwukrotnie przez wydaj
ą
cego
polecenie. Zabrania si
ę
wydawania polece
ń
za pomoc
ą
megafonu dla jazd
manewrowych w kierunku szlaku. Przed wydaniem polecenia za pomoc
ą
radiotelefonu nale
ż
y najpierw wywoła
ć
odbiorc
ę
polecenia, a po jego zgło-
szeniu si
ę
i ustaleniu,
ż
e zgłosił si
ę
wła
ś
ciwy odbiorca, nale
ż
y wyda
ć
pole-
cenie. Tre
ść
polecenia musi by
ć
powtórzona przez odbieraj
ą
cego.
20. Przed daniem sygnału zezwalaj
ą
cego na jazd
ę
manewrow
ą
, kierownik
manewrów powinien osobi
ś
cie upewni
ć
si
ę
, czy pracownik obsługuj
ą
cy
zwrotnice albo manewrowy wyznaczony do obsługi zwrotnic dał pozwole-
nie na jazd
ę
manewrow
ą
oraz czy nie ma przeszkód do jazdy (płozy pod
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
23
kołami, zahamowane pojazdy, pojazdy poza ukresem, zagro
ż
enie bezpie-
cze
ń
stwa pracowników lub osób postronnych itp.). Usuni
ę
cie płozów spod
kół wagonów, odhamowanie wagonów oraz sprawdzenie ukresu, kierow-
nik manewrów mo
ż
e zleci
ć
manewrowym, którzy wykonanie polecenia
powinni zgłosi
ć
w sposób uprzednio ustalony. Polecenie jazdy manewro-
wej daje kierownik manewrów za pomoc
ą
obowi
ą
zuj
ą
cych sygnałów. Je-
ż
eli dru
ż
yna trakcyjna nie widzi sygnału kierownika manewrów, wówczas
sygnał ten mo
ż
na przekaza
ć
za po
ś
rednictwem manewrowych.
21. Dru
ż
yna manewrowa powinna by
ć
rozstawiona zasadniczo po tej stronie
składu manewrowego, po której znajduje si
ę
stanowisko maszynisty po-
jazdu trakcyjnego. Je
ż
eli obsada pojazdu trakcyjnego wykonuj
ą
cego ma-
newry jest dwuosobowa, sygnały manewrowe mog
ą
by
ć
dawane z drugiej
strony składu manewrowego, w takim przypadku pomocnik maszynisty ma
obowi
ą
zek obserwacji i przekazywania sygnałów maszyni
ś
cie. Je
ż
eli skład
manewrowy znajduje si
ę
na łuku, dru
ż
yna manewrowa powinna znajdo-
wa
ć
si
ę
po jego wewn
ę
trznej stronie.
22. Zezwolenia i polecenia na jazd
ę
manewrow
ą
kierownik manewrów prze-
kazuje prowadz
ą
cemu pojazd osobi
ś
cie, poprzez manewrowych lub za
pomoc
ą
urz
ą
dze
ń
radioł
ą
czno
ś
ci.
23. W czasie wykonywania manewrów, manewrowi powinni znajdowa
ć
si
ę
z tej strony manewruj
ą
cego składu, po której znajduje si
ę
kierownik ma-
newrów, w celu zapewnienia mi
ę
dzy nimi kontaktu wzrokowego.
24. Podczas wykonywania manewrów, kierownik manewrów powinien znajdo-
wa
ć
si
ę
w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci w takim miejscu, aby mógł obj
ąć
wzrokiem ma-
newruj
ą
cy skład, jego drog
ę
przebiegu, pracowników dru
ż
yny manewrowej
oraz mógł porozumiewa
ć
si
ę
sygnałami zarówno z nimi jak i pracownikami
przygotowuj
ą
cymi drogi przebiegu dla manewrów. Je
ż
eli kierownik manew-
rów nie mo
ż
e dokładnie widzie
ć
całej drogi przebiegu pchanego składu ma-
newrowego i szybko porozumiewa
ć
si
ę
z pracownikami wykonuj
ą
cymi ma-
newry, wówczas na pierwszym pchanym poje
ź
dzie kolejowym powinien
znajdowa
ć
si
ę
pracownik, który ma obowi
ą
zek obserwowania drogi przebie-
gu i w razie przeszkody do jazdy natychmiast poda
ć
sygnał „Stój”. Je
ż
eli
pracownik nie mo
ż
e zaj
ąć
miejsca na pierwszym pchanym poje
ź
dzie kole-
jowym, wówczas powinien on poprzedza
ć
pieszo (id
ą
c obok toru) pchany
skład manewrowy. W porze ciemnej pracownik ten powinien mie
ć
latark
ę
zwrócon
ą
ś
wiatłem w kierunku jazdy.
Przy doje
ż
d
ż
aniu w porze ciemnej do stoj
ą
cego taboru kolejowego w celu
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
24
sprz
ę
gni
ę
cia, przy czole stoj
ą
cego taboru powinien znajdowa
ć
si
ę
upraw-
niony pracownik i o
ś
wietla
ć
latark
ą
stoj
ą
cy tabor. Ponadto pracownik ten
ma za zadanie o
ś
wietlenie miejsca wykonania sprz
ę
gania oraz ubezpie-
czenie pracownika zatrudnionego przy sprz
ę
ganiu taboru kolejowego.
25. Po uko
ń
czeniu manewrów zabrania si
ę
pozostawiania pojazdów kolejo-
wych poza ukresami torów, na
ż
eberkach ochronnych, mi
ę
dzy rozjazdami
ł
ą
cz
ą
cymi s
ą
siednie tory oraz w innych miejscach, wskazanych w regula-
minie technicznym i regulaminie pracy bocznicy kolejowej.
26. Kierownik manewrów powinien zastosowa
ć
si
ę
niezwłocznie do polecenia
pracownika posterunku nastawczego dotycz
ą
cego przerwania manewrów,
zwolnienia toru albo nie zajmowania toru. Wykonanie polecenia nale
ż
y
zgłosi
ć
wydaj
ą
cemu to polecenie.
27. Manewry mog
ą
by
ć
wykonywane na torach zaj
ę
tych przez inne pojazdy
kolejowe, dlatego nale
ż
y je wykonywa
ć
z pr
ę
dko
ś
ci
ą
gwarantuj
ą
c
ą
zacho-
wanie bezpiecze
ń
stwa ludzi, pojazdów kolejowych i ładunku. Zachowanie
bezpiecze
ń
stwa zale
ż
ne jest od wzrokowej obserwacji dróg przebiegu, sy-
gnałów i przeszkód oraz stosowania bezpiecznej pr
ę
dko
ś
ci jazdy w zale
ż
-
no
ś
ci od warunków. Zasadnicza pr
ę
dko
ść
jazdy manewrowej wynosi
25 km/h, z wyj
ą
tkiem przypadków okre
ś
lonych w tabeli:
Pkt
Pr
ę
dko
ść
w km/h
W miejscach lub przypadkach:
1)
40
je
ż
eli pojazd trakcyjny luzem lub ci
ą
gniony skład manewrowy jedzie
po torze wolnym, a prowadz
ą
cy pojazd został o tym powiadomiony,
za wyj
ą
tkiem jazdy po rozjazdach
2)
20
a) jazdy przez przejazdy i przej
ś
cia niestrze
ż
one
b) jazdy w kierunku szlaku za wyprawionym poci
ą
giem
3)
15
a)
jazdy składu manewrowego pojazdami kolejowymi naprzód po
torze głównym o spadku ponad 2,5‰, a pojazd trakcyjny nie
mógł by
ć
umieszczony od strony spadku
b)
podpychania składu do górki rozrz
ą
dowej na sygnał na tarczy
rozrz
ą
dowej „Podepchn
ąć
skład do górki”
4)
10
a)
wykonywania manewrów z wagonami zaj
ę
tymi przez podró
ż
-
nych, za wyj
ą
tkiem manewrowania po zabezpieczonej drodze
przebiegu lub z wagonami posiadaj
ą
cymi blokad
ę
drzwi ste-
rowan
ą
z kabiny maszynisty
b)
manewrowania wagonami z przekroczon
ą
skrajni
ą
lub wyj
ą
t-
kowo ci
ęż
kimi o masie powy
ż
ej 60 ton w jednej sztuce, po
uprzednim zawiadomieniu maszynisty przez kierownika ma-
newrów
c)
manewrowania wagonami z towarami niebezpiecznymi,
z wyj
ą
tkiem przypadków wymienionych w pkt 6 lit. b, gdzie
obowi
ą
zuje pr
ę
dko
ść
mniejsza
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
25
5)
5,4
(1,5 m/s)
doje
ż
d
ż
ania odprz
ę
gów staczanych lub odrzucanych do stoj
ą
cych
pojazdów na zautomatyzowanych górkach rozrz
ą
dowych wyposa-
ż
onych w urz
ą
dzenia docelowego hamowania wagonów
6)
5
(je
ż
eli
regulamin
techniczny
i regulamin
pracy boczni-
cy kolejowej
nie postana-
wia dalszego
zmniejszenia
pr
ę
dko
ś
ci)
a) rozprz
ę
gania odprz
ę
gów dr
ąż
kiem
b)
manewrowania wagonami z towarami niebezpiecznymi ozna-
czonymi nalepkami ostrzegawczymi nr 8 i 15 oraz cystern
oznaczonych pasem koloru pomara
ń
czowego zgodnie
z RID/Zał. 2 do SMGS (zał
ą
cznik 2)
c)
jazdy składu manewrowego pojazdami kolejowymi naprzód
poprzedzanego przez pracownika, gdy nie mo
ż
e on zaj
ąć
miejsca na pierwszym pchanym poje
ź
dzie kolejowym
d)
spychania wagonów z górki rozrz
ą
dowej na sygnał na tarczy
rozrz
ą
dowej „Pcha
ć
z umiarkowan
ą
pr
ę
dko
ś
ci
ą
"
e)
manewrowania pojazdów kolejowych silnikowym pojazdem
drogowym
7)
3,6
(1 m/s)
doje
ż
d
ż
ania odprz
ę
gów staczanych lub odrzucanych do stoj
ą
cych
pojazdów
8)
3
a) sygnału na tarczy rozrz
ą
dowej „Pcha
ć
powoli"
(je
ż
eli regulamin
techniczny
nie postanawia dalszego zmniejszenia pr
ę
dko
ś
ci)
b) doje
ż
d
ż
ania do stoj
ą
cych pojazdów
c)
manewrowania pojazdów kolejowych za pomoc
ą
urz
ą
dze
ń
mechanicznych (np. urz
ą
dzenia do podci
ą
gania, przesuwania,
obracania itp.)
W czasie złych warunków atmosferycznych, w razie braku nale
ż
ytej wi-
doczno
ś
ci nale
ż
y zmniejszy
ć
pr
ę
dko
ść
jazdy tak, aby manewruj
ą
ce pojaz-
dy kolejowe mogły by
ć
zatrzymane natychmiast w przypadku pojawienia
si
ę
przeszkody do jazdy.
Ograniczenia pr
ę
dko
ś
ci, o których mowa w pkt 4 lit. c oraz pkt 6 lit. b, nie
dotycz
ą
pró
ż
nych oczyszczonych wagonów po towarach niebezpiecznych.
28. Bez dru
ż
yny manewrowej mo
ż
e odbywa
ć
si
ę
:
1) jazda manewrowa pojazdów pomocniczych;
2) jazda manewrowa taboru specjalnego;
3) jazda manewrowa pojazdów trakcyjnych bez doczepionego taboru;
4) jazda manewrowa pojazdów trakcyjnych ci
ą
gn
ą
cych nie wi
ę
cej ni
ż
cztery wagony towarowe albo dwa wagony pasa
ż
erskie bez podró
ż
-
nych;
5) jazda manewrowa pró
ż
nych składów zło
ż
onych z zespołów trakcyj-
nych;
6) przejazd ci
ą
gnionych składów poci
ą
gowych z torów przyjazdowych do
innego rejonu stacji oraz z torów kierunkowych na tory odjazdowe;
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
26
7) jazda manewrowa lokomotywy pchaj
ą
cej dwa wagony towarowe albo
jeden wagon pasa
ż
erski bez podró
ż
nych, gdy dru
ż
yna trakcyjna jest
dwuosobowa;
8) podstawienie pod perony pró
ż
nych składów pasa
ż
erskich prowadzo-
nych z przedniej kabiny patrz
ą
c w kierunku jazdy.
Szczegółowe postanowienia w tym zakresie, w zale
ż
no
ś
ci od warunków
miejscowych, nale
ż
y uj
ąć
w regulaminie technicznym i regulaminie pracy
bocznicy kolejowej.
29. Szczegółowe postanowienia w zakresie pracy dru
ż
yn manewrowych, ob-
sady pojazdów trakcyjnych wykonuj
ą
cych manewry zawieraj
ą
regulacje
wewn
ę
trzne przewo
ź
nika kolejowego.
§ 11.
Odrzucanie i staczanie pojazdów oraz stosowane ograniczenia
1. Nie wolno odrzuca
ć
ani stacza
ć
pojazdów:
1) w kierunku drogi przebiegu przygotowanej dla poci
ą
gu, je
ż
eli istnieje
niebezpiecze
ń
stwo wtoczenia si
ę
na ni
ą
odprz
ę
gu (brak zwrotnicy
ochronnej lub wykolejnicy);
2) na tory, na których pracuj
ą
ludzie;
3) na tory maj
ą
ce spadek wi
ę
kszy ni
ż
2,5‰ lub wzniesienie wi
ę
ksze ni
ż
3,5‰ – z wyj
ą
tkiem torów bocznych, gdzie mo
ż
na odrzuca
ć
na tory le-
żą
ce na pochyleniu do 3,5‰, przy czym staczanie wagonów na tory
przeznaczone do rozrz
ą
dzania, le
żą
ce na spadku wi
ę
kszym ni
ż
2,5‰
mo
ż
e by
ć
dopuszczone regulaminem technicznym i regulaminem pra-
cy bocznicy kolejowej po ustaleniu sposobu zabezpieczenia przed
zbiegni
ę
ciem;
4) na
ż
eberka ochronne o długo
ś
ci mniejszej ni
ż
100 m;
5) na tory naprawcze;
6) na tory prowadz
ą
ce na obrotnic
ę
, przesuwnic
ę
, wagi pomostowe
z przerwanym tokiem szyn albo na tory prowadz
ą
ce do budynków lub
w kierunku bram, jak równie
ż
przez przejazdy (przej
ś
cia) niezabezpie-
czone rogatkami lub niestrze
ż
one przez pracownika;
7) na tory ładunkowe.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
27
Zakaz podany w pkt 1 nie obowi
ą
zuje na stacjach rozrz
ą
dowych
w przeciwległej głowicy torów przy staczaniu wagonów na tory kierunko-
wo-odjazdowe. Odrzucanie i staczanie na takie tory mo
ż
e si
ę
odbywa
ć
pod warunkiem zabezpieczenia w przeciwległej głowicy torów pierwszego
wagonu oddalonego od sygnalizatora, a gdy go nie ma - od najbli
ż
szego
ukresu, co najmniej 50 m; zabezpieczenie to powinno by
ć
wykonane przez
zahamowanie wagonu hamulcem r
ę
cznym lub postojowym
oraz płozem
hamulcowym. Je
ż
eli pierwszy wagon nie ma hamulca r
ę
cznego lub posto-
jowego, to powinien on by
ć
sprz
ę
gni
ę
ty z grup
ą
pojazdów kolejowych, któ-
ra posiada hamulec r
ę
czny. Hamulec r
ę
czny lub postojowy nale
ż
y zaha-
mowa
ć
. Tory, na których zabronione jest odrzucanie wagonów, powinny
by
ć
wymienione w regulaminie technicznym i regulaminie pracy bocznicy
kolejowej.
2. Odrzucanie i staczanie poszczególnych odprz
ę
gów powinno odbywa
ć
si
ę
z tak
ą
pr
ę
dko
ś
ci
ą
, aby odst
ę
py umo
ż
liwiały bezpieczne przestawianie
zwrotnic pomi
ę
dzy tocz
ą
cymi si
ę
odprz
ę
gami i aby nie dopu
ś
ci
ć
do starcia
odprz
ę
gów w ukresie.
3. Odrzucanie mo
ż
na prowadzi
ć
wtedy, gdy:
1) wszystkie zwrotnice s
ą
obsługiwane przez wyznaczonych pracowni-
ków;
2) odst
ę
py mi
ę
dzy odprz
ę
gami umo
ż
liwiaj
ą
bezpieczne nastawianie
zwrotnic oraz wykluczaj
ą
starcie odprz
ę
gów w ukresie;
3) ruch odprz
ę
gów b
ę
dzie tak regulowany,
ż
e dojad
ą
one do pojazdów
stoj
ą
cych na torze z pr
ę
dko
ś
ci
ą
nie powoduj
ą
c
ą
szkody albo zostan
ą
zatrzymane na torze w wyznaczonym miejscu.
4. Przed rozpocz
ę
ciem rozrz
ą
dzania na górce rozrz
ą
dowej, kierownik ma-
newrów powinien sprawdzi
ć
:
1) czy skład został przygotowany do rozrz
ą
dzania (sprz
ę
gi pomi
ę
dzy od-
prz
ę
gami
s
ą
poluzowane,
sprz
ę
gi
hamulcowe
rozł
ą
czone
i pozakładane na wsporniki, a wagony wyluzowane);
2) prawidłowo
ść
sporz
ą
dzenia karty rozrz
ą
dowej;
3) czy wszyscy zainteresowani rozrz
ą
dzaniem pracownicy otrzymali karty
rozrz
ą
dowe;
4) czy pracownicy wyznaczeni do hamowania wagonów znajduj
ą
si
ę
przy
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
28
wyznaczonych im torach i hamulce torowe s
ą
przygotowane do pracy;
5) zapełnienie torów, a w razie konieczno
ś
ci poda
ć
ewentualne zmiany
dotycz
ą
ce karty rozrz
ą
dowej;
6) czy na torach kierunkowych pojazdy nie zajmuj
ą
ukresów torów.
Po wykonaniu sprawdzenia kierownik manewrów powinien zarz
ą
dzi
ć
roz-
pocz
ę
cie rozrz
ą
dzania.
5. Kierownik manewrów powinien obserwowa
ć
jak odbywa si
ę
hamowanie
odprz
ę
gów oraz zwraca
ć
uwag
ę
manewrowym na odprz
ę
gi, które wyma-
gaj
ą
szczególnej uwagi (np. gdy odprz
ę
g toczy si
ę
na zapełniony tor, gdy
odprz
ę
g toczy si
ę
z wi
ę
ksz
ą
pr
ę
dko
ś
ci
ą
za odprz
ę
giem tocz
ą
cym si
ę
z mniejsz
ą
pr
ę
dko
ś
ci
ą
na t
ę
sam
ą
wi
ą
zk
ę
torów itp.).
6. Pojazd kolejowy wymagaj
ą
cy zachowania szczególnej ostro
ż
no
ś
ci pod-
czas manewrowania nie powinien uderza
ć
si
ę
z innymi pojazdami. Wago-
ny z przesyłk
ą
lub pojazdy kolejowe wymagaj
ą
ce szczególnie ostro
ż
nego
manewrowania oznakowane s
ą
nalepkami lub napisami (zał
ą
cznik 2).
7. Kierownik manewrów odpowiedzialny jest za to, aby nie staczano i nie od-
rzucano pojazdów obj
ę
tych zakazem staczania lub odrzucania oraz,
ż
eby
pojazdy takie były odstawiane na odpowiednie tory pojazdem trakcyjnym
wykonuj
ą
cym manewry i odpowiednio zabezpieczone od najechania.
8. Do pojazdów, których nie wolno odrzuca
ć
ani stacza
ć
i na które nie wolno
odrzuca
ć
ani stacza
ć
zaliczamy:
1) wagony z podró
ż
nymi;
2) wagony salonowe, do
ś
wiadczalne, laboratoryjne, pomiarowe, wagowe,
podstacje elektryczne, inne słu
żą
ce ró
ż
nym celom np.: gospodarczym,
socjalnym itp.;
3) nieczynne pojazdy trakcyjne;
4) pojedyncze wagony ci
ęż
kie o masie brutto wi
ę
kszej ni
ż
120 ton;
5) wagony załadowane przesyłk
ą
przekraczaj
ą
c
ą
skrajni
ę
ładunkow
ą
lub
przesyłk
ą
o masie ponad 60 ton w jednej sztuce oraz wagony załadowa-
ne kontenerami wielkimi (o długo
ś
ci 6 m i wi
ę
kszej);
6) wagony ogrzewcze, wagony z czynnym ogrzewaniem ogniowym
oraz
wagony uszkodzone oznaczone nalepkami oznaczaj
ą
cymi nieprzy-
datno
ść
wagonu do jazdy na własnych kołach;
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
29
7) pojazdy specjalne (np.
ż
urawie kolejowe, maszyny do robót torowych,
pługi od
ś
nie
ż
ne itp.);
8) wagony bez ław pokr
ę
tnych z ładunkiem le
żą
cym na dwóch lub wi
ę
cej
wagonach (np. długie szyny, pr
ę
ty stalowe i inne długie elastyczne
przedmioty);
9) wagony oznaczone nalepk
ą
ostrzegawcz
ą
nr 8 lub 15 zgodnie
z zał
ą
cznikiem 2, za wyj
ą
tkiem pró
ż
nych oczyszczonych wagonów po
towarach niebezpiecznych;
10) wagony cysterny oznaczone pasem koloru pomara
ń
czowego, za wy-
j
ą
tkiem pró
ż
nych oczyszczonych wagonów po towarze niebezpiecz-
nym;
11) wagony do przewozu podró
ż
nych, sypialne i restauracyjne oraz pocz-
towe i baga
ż
owe.
9. Wagony, które oznaczone s
ą
nalepk
ą
ostrzegawcz
ą
nr 13 wg zał
ą
cznika 2
wolno odrzuca
ć
i stacza
ć
pod warunkiem,
ż
e odprz
ę
g b
ę
dzie hamowany
hamulcem r
ę
cznym, a je
ż
eli jest to niemo
ż
liwe dwoma płozami hamulco-
wymi. Pozostałe wagony, które wolno odrzuca
ć
i stacza
ć
pod warunkiem,
ż
e odprz
ę
g b
ę
dzie hamowany hamulcem r
ę
cznym lub płozami, okre
ś
laj
ą
regulacje wewn
ę
trzne
przewo
ź
nika kolejowego.
10. Zabrania si
ę
przejazdu przez tor na górce rozrz
ą
dowej pojazdom ozna-
czonym znakiem zabraniaj
ą
cym takiego przejazdu, o ile regulamin tech-
niczny nie stanowi inaczej.
11. Dla ochrony pojazdów, wymienionych w ust. 8 i 9, od uderzenia przez inne
pojazdy, nale
ż
y zastosowa
ć
odpowiednie
ś
rodki ostro
ż
no
ś
ci wskazane
przez regulacje wewn
ę
trzne przewo
ź
nika kolejowego.
12. Bez obsadzenia hamulców grupa odrzucanych wagonów nie mo
ż
e prze-
kracza
ć
trzech wagonów.
Bez obsadzenia hamulców grupa staczanych wagonów nie mo
ż
e przekra-
cza
ć
:
1) na górkach rozrz
ą
dowych wyposa
ż
onych w hamulce torowe oraz na
stacjach, gdzie istnieje mo
ż
liwo
ść
wykładania płozów pod wi
ę
cej ni
ż
jedn
ą
o
ś
biegn
ą
cego odprz
ę
gu - liczby wagonów ustalonej w regula-
minie technicznym;
2) na górkach rozrz
ą
dowych bez hamulców torowych i mo
ż
liwo
ś
ci wy-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
30
mienionych w pkt 1 - trzech wagonów ładownych lub pró
ż
nych; w razie
odrzucania lub staczania grupy o liczbie wagonów wi
ę
kszej od ustala-
nej, ka
ż
da nast
ę
pna grupa wagonów ponad ustalon
ą
musi by
ć
hamo-
wana jednym hamulcem r
ę
cznym na ka
ż
d
ą
nast
ę
pn
ą
rozpocz
ę
t
ą
gru-
p
ę
.
13. Z górek rozrz
ą
dowych wyposa
ż
onych w szcz
ę
kowe hamulce torowe, za-
brania si
ę
hamowania staczanych wagonów z pomalowanymi lub pokry-
tymi substancjami smarnymi bocznymi powierzchniami kół oraz ładownych
i pró
ż
nych cystern po materiałach posiadaj
ą
cych wła
ś
ciwo
ś
ci smarne.
Wagony takie kwalifikuje i oznacza rewident taboru, który powiadamia kie-
ruj
ą
cego rozrz
ą
dzaniem według zasad okre
ś
lonych w regulaminie tech-
nicznym.
14. Odprz
ę
g staczany z górek rozrz
ą
dowych wyposa
ż
onych w hamulce toro-
we nie mo
ż
e przekracza
ć
liczby wagonów i masy okre
ś
lonej w regulaminie
pracy manewrowej dla danego rodzaju hamulców.
15. Z górek rozrz
ą
dowych wyposa
ż
onych w hamulce ETH zabrania si
ę
sta-
czania wagonów:
1) z obr
ę
czami kół o szeroko
ś
ci innej ni
ż
133 - 140 mm;
2) wszystkich wagonów szerokotorowych przestawionych na wózki nor-
malnotorowe;
3) o nacisku na o
ś
mniejszym ni
ż
40 kN (4 tony) i wi
ę
kszym ni
ż
210 kN
(21 ton).
16. Na stacjach rozrz
ą
dowych, wyposa
ż
onych w hamulce torowe szcz
ę
kowe
typu ETH, zezwala si
ę
na staczanie z górki rozrz
ą
dowej wagonów obj
ę
tych
zakazem staczania, wymienionych w ust. 8 i 9, z zachowaniem warunku
podanego w ust. 14:
1) pojedynczych o masie brutto wi
ę
kszej ni
ż
120 ton, za wyj
ą
tkiem wago-
nów posiadaj
ą
cych oznaczenie zakazu staczania z górki rozrz
ą
dowej;
2) z przesyłkami o masie ponad 60 ton w jednej sztuce i załadowanych
wszelkiego typu kontenerami;
3) wagonów ogrzewczych i wagonów z czynnym ogrzewaniem ognio-
wym, o których mowa w ust. 8 pkt 6;
4) wagonów, o których mowa w ust. 9 bez potrzeby hamowania ich ha-
mulcem r
ę
cznym lub dwoma płozami hamulcowymi.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
31
17. Na zautomatyzowanych górkach rozrz
ą
dowych wyposa
ż
onych w system
pomiaru wolnej długo
ś
ci torów kierunkowych, po dłu
ż
szym przestoju
w pracy górki rozrz
ą
dowej (spowodowanym np. planowym remontem itp.)
nale
ż
y przejecha
ć
po torach kierunkowych pojazdem trakcyjnym, dla star-
cia rdzy z główek szyn, w celu wyeliminowania nieprawidłowego działania
urz
ą
dze
ń
srk.
18. Szczegółowe ograniczenia dotycz
ą
ce staczania odprz
ę
gów na zauto-
matyzowanych górkach rozrz
ą
dowych reguluje regulamin techniczny
w oparciu o dokumentacj
ę
techniczno ruchow
ą
(DTR) zabudowanych ha-
mulców torowych.
§ 12.
Hamowanie pojazdów
1. Manewruj
ą
cy pojazd trakcyjny powinien posiada
ć
czynny hamulec zespo-
lony i postojowy. Bez czynnego hamulca zespolonego pojazd trakcyjny nie
mo
ż
e by
ć
u
ż
yty do wykonywania manewrów. Pojazdem trakcyjnym mo
ż
na
manewrowa
ć
w granicach jego siły poci
ą
gowej, je
ż
eli regulamin techniczny
i regulamin pracy bocznicy kolejowej, z uwagi na warunki miejscowe, nie
wprowadza w tym zakresie ogranicze
ń
.
2. W czasie wykonywania manewrów pojazdem trakcyjnym, długo
ść
składu
manewrowego powinna wynosi
ć
:
Na pochyleniu
Bez obsługiwa-
nych hamulców
wagonowych
[wag.]
Je
ż
eli liczba wagonów przekracza wielko
ść
podan
ą
w kol. 2, to powinien by
ć
obsługiwany
1 r
ę
czny lub postojowy hamulec wagonowy
lub 2 wagony z czynnym hamulcem zespolo-
nym na ka
ż
de rozpocz
ę
te
1
2
3
Na poziomie i pochyleniu
do 1‰
20
20 wag.
> 1‰ do 2,5‰
15
15 wag.
> 2,5‰ do 5‰
12
12 wag.
> 5‰ do 8‰
10
10 wag.
> 8‰ do 10‰
5
5 wag.
> 10‰
3
3 wag.
3. Je
ż
eli długo
ść
składu manewrowego wynosi wi
ę
cej ni
ż
dozwolona liczba
wagonów bez czynnych hamulców r
ę
cznych i ma by
ć
on hamowany ha-
mulcem zespolonym, wówczas dru
ż
yna manewrowa powinna sprawdzi
ć
działanie hamulców zespolonych.
Je
ż
eli przed ładownymi wagonami z ławami pokr
ę
tnymi poł
ą
czonymi ze
sob
ą
rozwor
ą
lub samym ładunkiem znajduj
ą
si
ę
inne wagony, to popy-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
32
chanie takiej grupy jest zabronione. Wagony załadowane w ten sposób na-
le
ż
y dosuwa
ć
oddzielnie z du
żą
ostro
ż
no
ś
ci
ą
.
4. Pojazd pchany na górk
ę
rozrz
ą
dow
ą
mo
ż
e nie by
ć
hamowany.
5. Do hamowania wagonów w czasie manewrów słu
żą
:
1) płozy hamulcowe;
2) r
ę
czne i postojowe hamulce wagonowe;
3) hamulce torowe.
6. Przed rozpocz
ę
ciem manewrów nale
ż
y sprawdzi
ć
, czy maj
ą
ce by
ć
u
ż
yte
r
ę
czne lub postojowe hamulce wagonowe i hamulce torowe działaj
ą
sprawnie.
7. Je
ż
eli skład manewrowy ma by
ć
hamowany hamulcem r
ę
cznym to nale
ż
y
obsadzi
ć
przede wszystkim hamulce wagonów ładownych znajduj
ą
ce si
ę
na
pomostach wagonów. Przed uruchomieniem wagonów nale
ż
y sprawdzi
ć
działanie hamulców r
ę
cznych. Sprawdzenie polega na dokr
ę
ceniu d
ź
wigni
hamulca a
ż
do oporu, po czym nale
ż
y przekona
ć
si
ę
, czy klocki hamulcowe
mocno obejmuj
ą
obr
ę
cz koła np. naciskaj
ą
c silnie stop
ą
na klocek hamul-
cowy. Nast
ę
pnie przez odkr
ę
cenie d
ź
wigni hamulca w odwrotn
ą
stron
ę
, na-
le
ż
y hamulec wyluzowa
ć
oraz sprawdzi
ć
, czy klocki hamulcowe odsun
ę
ły
si
ę
od obr
ę
czy koła na dostateczn
ą
odległo
ść
(nie ocieraj
ą
o obr
ę
cze kół).
8. Płozy hamulcowe słu
żą
do zmniejszania pr
ę
dko
ś
ci biegu odprz
ę
gów, do
zatrzymywania odprz
ę
gów odrzucanych lub staczanych z górki rozrz
ą
do-
wej oraz do zabezpieczania pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem.
9. Hamowanie z u
ż
yciem dwóch płozów nale
ż
y wykonywa
ć
nast
ę
puj
ą
co:
1) wyło
ż
enie jednego płoza, cofni
ę
cie si
ę
na odległo
ść
15 – 20 m
i przygotowanie do wyło
ż
enia drugiego płoza w razie, gdyby pierwszy
nie spełnił swojego zadania;
2) wyło
ż
enie dwóch płozów w pewnej odległo
ś
ci od siebie (15 – 20 m) tak,
aby było mo
ż
liwe bezpieczne usuni
ę
cie płoza, je
ż
eli pierwszy rozpocz
ą
ł
hamowanie.
Płozy nale
ż
y wykłada
ć
na tym samym toku szynowym w celu unikni
ę
cia
konieczno
ś
ci przechodzenia przez tor przed nadje
ż
d
ż
aj
ą
cym odprz
ę
giem.
10. Nie wolno układa
ć
dwóch płozów na obu tokach szyn na tej samej
wyso-
ko
ś
ci.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
33
11. Podczas pracy, manewrowy powinien by
ć
zwrócony twarz
ą
w kierunku
biegn
ą
cych odprz
ę
gów i obserwowa
ć
je, uwa
ż
aj
ą
c na sygnały podawane
przy manewrach, jak równie
ż
na polecenia wydawane dora
ź
nie przez kie-
rownika manewrów.
12. Płozy nale
ż
y zakłada
ć
w bezpiecznej odległo
ś
ci przed tocz
ą
cym odprz
ę
-
giem tj. 15 – 20 m, po czym nale
ż
y odsun
ąć
si
ę
od uło
ż
onego płoza w kie-
runku zgodnym z biegiem odprz
ę
gu, aby nie ulec zranieniu w razie wybicia
płoza.
13. Płóz nale
ż
y usun
ąć
spod koła wagonu po zatrzymaniu si
ę
odprz
ę
gu (wyko-
rzystuj
ą
c wsteczny ruch odprz
ę
gu lub pomagaj
ą
c sobie dr
ąż
kiem), nie
pó
ź
niej jednak ni
ż
przed rozpocz
ę
ciem dopychania odprz
ę
gów pojazdem
trakcyjnym.
14. W miejscu obsługi hamulców torowych powinna znajdowa
ć
si
ę
instrukcja
ich obsługi, w której w zale
ż
no
ś
ci od warunków miejscowych i typu hamul-
ców powinien by
ć
wskazany dokładny sposób ich obsługi, dozwolona dłu-
go
ść
i masa odprz
ę
gu oraz post
ę
powanie w przypadku powstania uszko-
dzenia.
15. Przed zatrudnieniem przy obsłudze hamulców torowych, ka
ż
dy pracownik
powinien by
ć
uprzednio zapoznany z instrukcj
ą
ich obsługi, co powinno
zosta
ć
potwierdzone autoryzacj
ą
.
§ 13.
Sprz
ę
ganie i rozprz
ę
ganie pojazdów kolejowych
1. Manewruj
ą
ce pojazdy kolejowe powinny by
ć
sprz
ę
gni
ę
te ze sob
ą
i z pojazdem trakcyjnym wykonuj
ą
cym manewry (sprz
ę
giem ci
ę
głowym
i hamulcowym) z wyj
ą
tkiem odprz
ę
gów, które s
ą
odrzucane lub staczane
z górki rozrz
ą
dowej.
2. Zabrania si
ę
r
ę
cznego sprz
ę
gania i rozprz
ę
gania pojazdów kolejowych b
ę
-
d
ą
cych w ruchu. Dozwolone jest natomiast doci
ś
ni
ę
cie pojazdów kolejowych
pojazdem trakcyjnym celem ich sprz
ę
gni
ę
cia lub rozprz
ę
gni
ę
cia. Wej
ś
cie
pomi
ę
dzy pojazdy kolejowe lub wyj
ś
cie spomi
ę
dzy tych pojazdów mo
ż
e na-
st
ą
pi
ć
, gdy pojazdy te nie s
ą
w ruchu.
3. Przy wchodzeniu pomi
ę
dzy pojazdy kolejowe dla dokonania sprz
ę
gni
ę
cia
lub rozprz
ę
gni
ę
cia pojazdów nale
ż
y zachowa
ć
szczególn
ą
ostro
ż
no
ść
.
Wchodz
ą
c nale
ż
y schyli
ć
si
ę
poni
ż
ej zderzaka, chwytaj
ą
c r
ę
k
ą
za uchwyt
umocowany pod zderzakiem do czołownicy pojazdu kolejowego. Przy wy-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
34
chodzeniu spomi
ę
dzy pojazdów kolejowych nale
ż
y zwraca
ć
uwag
ę
, czy
nie zbli
ż
a si
ę
po s
ą
siednim torze inny pojazd kolejowy. Przy sprz
ę
ganiu
lub rozprz
ę
ganiu nale
ż
y zwraca
ć
uwag
ę
, czy z pojazdów kolejowych lub
ładunku nie wystaj
ą
poza skrajni
ę
przedmioty mog
ą
ce zagra
ż
a
ć
bezpie-
cze
ń
stwu ludzi. Pracownik nie powinien znajdowa
ć
si
ę
pomi
ę
dzy pojaz-
dami kolejowymi dłu
ż
ej, ni
ż
wymaga tego wykonanie koniecznych czynno-
ś
ci zwi
ą
zanych ze sprz
ę
ganiem i rozprz
ę
ganiem pojazdów kolejowych.
4. Skład manewrowy powinien by
ć
sprz
ę
gni
ę
ty mo
ż
liwie krótko (dla unikni
ę
-
cia nadmiernych szarpni
ęć
w czasie manewrów). Pojazd trakcyjny wyko-
nuj
ą
cy manewry nale
ż
y sprz
ę
gn
ąć
z pierwszym wagonem w ten sposób,
aby zderzaki stykały si
ę
ze sob
ą
.
5. Przy sprz
ę
ganiu pojazdów kolejowych nale
ż
y zachowa
ć
kolejno
ść
wyko-
nywania nast
ę
puj
ą
cych czynno
ś
ci:
1) zało
ż
y
ć
na hak sprz
ę
g ci
ę
głowy i odpowiednio go skr
ę
ci
ć
;
2) poł
ą
czy
ć
sprz
ę
gi hamulcowe i zasilaj
ą
ce;
3) poł
ą
czy
ć
sprz
ę
gi ogrzewcze i poł
ą
czenie elektryczne;
4) otworzy
ć
kurki powietrzne i ogrzewcze.
Przy rozprz
ę
ganiu pojazdów kolejowych czynno
ś
ci odbywaj
ą
si
ę
w odwrotnym porz
ą
dku, przy czym najpierw nale
ż
y zamyka
ć
kurek prze-
wodu hamulcowego od strony pojazdu trakcyjnego, a po tym w parowym
przewodzie ogrzewczym kurek od strony
ź
ródła ogrzewania. Je
ś
li rozkr
ę
-
cenie sprz
ę
gu
ś
rubowego jest niemo
ż
liwe, nale
ż
y powiadomi
ć
o tym rewi-
denta taboru lub maszynist
ę
pojazdu trakcyjnego. Rozł
ą
czone sprz
ę
gi
hamulcowe i ogrzewcze nale
ż
y zało
ż
y
ć
na wsporniki.
Zamykanie kurków przewodu głównego, zasilaj
ą
cego, ogrzewczego, roz-
ł
ą
czanie sprz
ę
gów hamulcowych, zakładanie tych sprz
ę
gów na wsporniki
mo
ż
e by
ć
dokonywane tylko po całkowitym zatrzymaniu pojazdów kolejo-
wych.
6. Sprz
ę
ganie i rozprz
ę
ganie czynnego pojazdu trakcyjnego ze składem
poci
ą
gu dokonuje uprawniony pracownik przewo
ź
nika kolejowego.
7. Przy sprz
ę
ganiu pojazdów kolejowych nale
ż
y zwraca
ć
uwag
ę
na wła
ś
ciwe
trzymanie sprz
ę
gu.
Pał
ą
k sprz
ę
gu ci
ę
głowego nale
ż
y trzyma
ć
w dolnej jego cz
ęś
ci przy na-
kr
ę
tce, przestrzegaj
ą
c przy tym, aby palce r
ą
k znajdowały si
ę
po ze-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
35
wn
ę
trznej stronie pał
ą
ka.
Zarzucanie pał
ą
ka sprz
ę
gu na hak ł
ą
czonego pojazdu kolejowego powin-
no by
ć
dokonywane szybko, a r
ę
ce natychmiast usuni
ę
te. Zdejmowanie
pał
ą
ka sprz
ę
gu z haka nale
ż
y dokonywa
ć
w kolejno
ś
ci odwrotnej, zwraca-
j
ą
c przy tym uwag
ę
, aby opuszczony sprz
ę
g nie zranił nóg pracownika
rozprz
ę
gaj
ą
cego pojazdy kolejowe.
8. Nieu
ż
yte do sprz
ę
gania sprz
ę
gi ci
ę
głowe powinny by
ć
zało
ż
one na haki,
a pozostałe sprz
ę
gi (hamulcowy, ogrzewczy, zasilaj
ą
cy) na wsporniki.
9. Sprz
ę
ganie pojazdów kolejowych w poci
ą
gach utrzymaniowo – napraw-
czych nale
ż
y wykonywa
ć
w ten sposób, aby tarcze zderzakowe stykały si
ę
ze sob
ą
tj. od momentu styku zderzaków skr
ę
ci
ć
sprz
ę
g
ś
rubowy nie wi
ę
-
cej ni
ż
o jeden obrót
ś
ruby.
10. Szczegółowe zasady sprz
ę
gania i rozprz
ę
gania pojazdów kolejowych
w poci
ą
gach pasa
ż
erskich i towarowych okre
ś
laj
ą
regulacje wewn
ę
trzne
przewo
ź
nika kolejowego.
§ 14.
Zabezpieczanie pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem
1. Do zabezpieczenia pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem słu
żą
: płozy
hamulcowe
,
hamulec r
ę
czny, hamulec postojowy i dodatkowo hamulec
zespolony.
2. Za odpowiednie zabezpieczenie pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem
odpowiedzialny jest pracownik dru
ż
yny manewrowej. Odstawione pojazdy
kolejowe przed odczepieniem pojazdu trakcyjnego nale
ż
y zabezpieczy
ć
przed zbiegni
ę
ciem.
Szczegółowy sposób zabezpieczania pojazdów kolejowych przed zbie-
gni
ę
ciem nale
ż
y okre
ś
li
ć
w regulaminie technicznym i regulaminie pracy
bocznicy kolejowej.
3. Pojazdy kolejowe nie b
ę
d
ą
ce w ruchu nale
ż
y zabezpiecza
ć
przed zbie-
gni
ę
ciem w nast
ę
puj
ą
cych przypadkach:
1) w czasie wykonywania manewrów, je
ż
eli zachodzi mo
ż
liwo
ść
zbie-
gni
ę
cia pojazdów kolejowych, a zwłaszcza gdy pochylenie toru prze-
kracza 2,5‰, wieje silny wiatr itp.;
2) po uko
ń
czeniu manewrów – pozostawione na postój.
4. Pozostawiaj
ą
c pojazdy kolejowe w pobli
ż
u ukresu, przejazdu (przej
ś
cia) lub
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
36
innego miejsca, które powinno by
ć
wolne od pojazdów kolejowych, nale
ż
y
uwzgl
ę
dni
ć
odpowiedni odst
ę
p na ewentualne przesuni
ę
cia si
ę
odstawio-
nych pojazdów kolejowych, wskutek rozpr
ęż
enia si
ę
spr
ęż
yn zderzako-
wych lub uderzenia przez inne pojazdy kolejowe.
5. Zabezpieczania pojazdów kolejowych przed zbiegni
ę
ciem dokonuje si
ę
w poszczególnych przypadkach przez sprz
ę
gni
ę
cie i zahamowanie lub wy-
ło
ż
enie płozów, a mianowicie:
1) stoj
ą
ce pojazdy kolejowe nale
ż
y na ka
ż
dym torze sprz
ę
gn
ąć
ze sob
ą
z wyj
ą
tkiem tych pojazdów, które zostały podstawione na wyznaczone
miejsca (punkty ładunkowe, naprawcze itp.); pojazdy kolejowe w gru-
pie powinny by
ć
sprz
ę
gni
ę
te ze sob
ą
;
2) oprócz sprz
ę
gni
ę
cia nale
ż
y zahamowa
ć
hamulcem r
ę
cznym lub posto-
jowym:
a) jeden pojazd kolejowy - gdy grupa poł
ą
czonych pojazdów nie
przekracza 10 pojazdów,
b) dwa skrajne pojazdy kolejowe - gdy grupa poł
ą
czonych pojazdów
przekracza 10 pojazdów.
Je
ż
eli w grupie pojazdów kolejowych znajduje si
ę
tylko jeden pojazd
z hamulcem r
ę
cznym lub postojowym, to oprócz zahamowania nale
ż
y
u
ż
y
ć
płozów od tej strony, od której brak jest pojazdu z hamulcem
r
ę
cznym lub postojowym lub od strony, w któr
ą
istnieje mo
ż
liwo
ść
zbiegni
ę
cia pojazdów kolejowych. Pojazd kolejowy oddzielnie stoj
ą
cy
nale
ż
y zahamowa
ć
hamulcem r
ę
cznym lub postojowym;
3) je
ż
eli brak jest wymaganych hamulców r
ę
cznych lub postojowych, to
oprócz sprz
ę
gni
ę
cia pojazdów kolejowych nale
ż
y u
ż
y
ć
płozów, zabez-
pieczaj
ą
c skrajne koła grupy pojazdów lub pojedynczo stoj
ą
cego po-
jazdu;
4) je
ż
eli tor znajduje si
ę
na pochyleniu ponad 2,5 ‰ lub posiada poł
ą
cze-
nie z torami, po których odbywaj
ą
si
ę
przebiegi poci
ą
gowe i przebiegi
te nie s
ą
zabezpieczone
ż
eberkami ochronnymi, zwrotnicami ochron-
nymi lub wykolejnicami, to oprócz zabezpieczenia pojazdów kolejo-
wych według pkt 2 nale
ż
y pojazdy zabezpieczy
ć
płozami od tej strony,
w kierunku której istnieje mo
ż
liwo
ść
zbiegni
ę
cia w drog
ę
przebiegu in-
nego poci
ą
gu.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
37
6. Po uko
ń
czeniu manewrów nale
ż
y nało
ż
y
ć
wykolejnice, które zostały zdj
ę
te
dla wykonania manewrów.
§ 15.
Manewry na torach głównych
1. Manewry na torach głównych mog
ą
odbywa
ć
si
ę
tylko za pozwoleniem
dy
ż
urnego ruchu dysponuj
ą
cego.
2. Manewry na torze, po którym ma jecha
ć
poci
ą
g, nale
ż
y przerwa
ć
i z drogi
przebiegu poci
ą
gu usun
ąć
pojazdy kolejowe. Wydanie polecenia kierowni-
kowi manewrów na przerwanie manewrów i dopilnowanie jego wykonania
nale
ż
y do obowi
ą
zków pracownika posterunku nastawczego, w którego
okr
ę
gu odbywaj
ą
si
ę
manewry.
Przerwanie manewrów przed jazd
ą
poci
ą
gu powinno nast
ą
pi
ć
z odpowied-
nim wyprzedzeniem, wskazanym w regulaminie technicznym.
Manewry nale
ż
y przerwa
ć
po otrzymaniu polecenia przygotowania drogi
przebiegu dla poci
ą
gu albo na wcze
ś
niejsze polecenie dy
ż
urnego ruchu.
Manewry nale
ż
y uwa
ż
a
ć
za przerwane, gdy manewruj
ą
ce pojazdy kolejowe
zostały usuni
ę
te z drogi przebiegu poci
ą
gu i zatrzymane w miejscu nieza-
gra
ż
aj
ą
cym bezpiecze
ń
stwu jazdy poci
ą
gu, odpowiednie sygnały wskazuj
ą
zakaz manewrowania, a kierownik manewrów zgłosił,
ż
e manewry zostały
przerwane.
3. Je
ż
eli przygotowano drog
ę
przebiegu dla poci
ą
gu, manewry na torach ł
ą
-
cz
ą
cych si
ę
z torem, po którym ma odbywa
ć
si
ę
jazda poci
ą
gu s
ą
dozwolo-
ne tylko wtedy, gdy droga przebiegu dla poci
ą
gu jest zabezpieczona zwrot-
nicami ochronnymi, wykolejnicami lub sygnalizatorami zabraniaj
ą
cymi jazd
manewrowych. Je
ż
eli pewne ruchy manewrowe zagra
ż
ałyby jad
ą
cemu po-
ci
ą
gowi, nie nale
ż
y wydawa
ć
zezwole
ń
i wykonywa
ć
tych ruchów. Szczegó-
łowe postanowienia w tym zakresie powinny by
ć
uj
ę
te w regulaminie tech-
nicznym.
4. Wyjazd manewruj
ą
cego taboru na szlak poza wska
ź
nik oznaczaj
ą
cy gra-
nic
ę
przetaczania, a gdzie wska
ź
nika tego nie ma – poza ostatni rozjazd
(skrzy
ż
owanie torów) odbywaj
ą
cy si
ę
w kierunku:
1) szlaku jednotorowego;
2) toru lewego szlaku dwutorowego (w kierunku przeciwnym do zasadni-
czego);
3) toru prawego szlaku dwutorowego (w kierunku zasadniczym), po któ-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
38
rym prowadzony jest ruch dwukierunkowy;
dozwolony jest tylko za zezwoleniem dy
ż
urnego ruchu przekazanym rozka-
zem pisemnym „S”, z okre
ś
leniem numeru toru szlakowego, kilometra na
szlaku, do którego mo
ż
e odby
ć
si
ę
jazda manewrowa, godziny powrotu i ro-
dzaju sygnału b
ę
d
ą
cego zezwoleniem na wjazd na stacj
ę
(powrót ze szla-
ku). Rozkaz ten mo
ż
e by
ć
wykorzystany do wielokrotnych jazd, w czasie
ustalonym przez dy
ż
urnego ruchu.
Dy
ż
urny ruchu przed wydaniem zezwolenia zobowi
ą
zany jest wyjazd taki
uzgodni
ć
z dy
ż
urnym ruchu s
ą
siedniego posterunku zapowiadawczego.
5. Na tor prawy (w kierunku zasadniczym) szlaku dwutorowego, gdy po tym
torze prowadzi si
ę
ruch jednokierunkowy, jazda składu manewrowego po-
za wska
ź
nik oznaczaj
ą
cy granice przetaczania, a gdzie wska
ź
nika tego
nie ma – poza ostatni rozjazd (skrzy
ż
owanie torów) mo
ż
e odby
ć
si
ę
po
otrzymaniu przez kierownika manewrów, ustnego zezwolenia dy
ż
urnego
ruchu.
Zezwolenie to dy
ż
urny ruchu mo
ż
e da
ć
, je
ż
eli po tym torze w kierunku
przeciwnym do zasadniczego dla tego toru nie pojedzie
ż
aden poci
ą
g
(bocznicowy, popychacz od poci
ą
gu itp.).
Przed daniem zezwolenia dy
ż
urny ruchu informuje kierownika manewrów,
ustnie lub za pomoc
ą
urz
ą
dze
ń
ł
ą
czno
ś
ci, o sposobie realizacji planu pra-
cy manewrowej, z podaniem: kilometra na szlaku, do którego mo
ż
e doje-
cha
ć
skład manewrowy, czasu powrotu i rodzaju sygnału b
ę
d
ą
cego ze-
zwoleniem na wjazd (powrót ze szlaku).
6. Jazda manewrowa za wyprawionym poci
ą
giem mo
ż
e si
ę
odbywa
ć
tylko na
ś
ci
ś
le okre
ś
lonej drodze niezb
ę
dnej do wykonania manewru, przy dobrej
widoczno
ś
ci, w odległo
ś
ci nie mniejszej ni
ż
500 m od poci
ą
gu, je
ż
eli po-
chylenie na szlaku jest mniejsze ni
ż
10 ‰. Pr
ę
dko
ść
składu manewrowe-
go nie mo
ż
e przekracza
ć
20 km/h i nale
ż
y j
ą
tak regulowa
ć
, by nie nast
ą
-
piło najechanie na tył poci
ą
gu, gdyby ten poci
ą
g si
ę
zatrzymał.
7. Dozwolony przez dy
ż
urnego ruchu czas prowadzenia manewrów na torze
szlakowym, jak równie
ż
czas pobytu składu manewrowego na torze głów-
nym, musi by
ć
ś
ci
ś
le przestrzegany, o ile pracy nie zako
ń
czono wcze
ś
niej
lub dy
ż
urny ruchu nie zarz
ą
dził wcze
ś
niejszego przerwania manewrów
i zwolnienia toru.
8. Jazda manewrowa na tor szlakowy powinna si
ę
odbywa
ć
tylko na odle-
gło
ść
niezb
ę
dn
ą
dla wykonania manewru, nie dalej jednak ni
ż
do granicy
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
39
najbli
ż
szego posterunku nast
ę
pczego lub najbli
ż
szego semafora odst
ę
po-
wego blokady samoczynnej.
9. Polecenie przerwania manewrów i zwolnienia toru wydane przez dy
ż
urne-
go ruchu dysponuj
ą
cego lub w jego zast
ę
pstwie przez nastawniczego
(zwrotniczego lub dró
ż
nika przejazdowego) powinno by
ć
niezwłocznie wy-
konane i zgłoszone wydaj
ą
cemu takie polecenie.
§ 16.
Manewry przez przejazdy kolejowe i przej
ś
cia dla pieszych
1. Manewry przez przejazdy i przej
ś
cia wolno prowadzi
ć
tylko po zamkni
ę
ciu
rogatek. Je
ż
eli przejazdy i przej
ś
cia nie s
ą
chronione rogatkami, manewry
mog
ą
odbywa
ć
si
ę
tylko przy zachowaniu nast
ę
puj
ą
cych warunków:
1) pr
ę
dko
ść
jazdy nie powinna przekracza
ć
20 km/h;
2) zbli
ż
aj
ą
c si
ę
do przejazdu, maszynista obowi
ą
zany jest poda
ć
d
ź
wi
ę
-
kowy sygnał ostrzegawczy „Baczno
ść
”;
3) w razie pchania składu manewrowego, manewrowy powinien znajdowa
ć
si
ę
na pierwszym poje
ź
dzie lub poprzedza
ć
go oraz podawa
ć
odpowied-
nie sygnały.
2. W razie dłu
ż
szego manewrowania przez przejazdy nale
ż
y cyklicznie
umo
ż
liwia
ć
przejazd pojazdom drogowym, przerywaj
ą
c manewry
w odst
ę
pach nie dłu
ż
szych ni
ż
10 minut. Manewry nale
ż
y przerwa
ć
na-
tychmiast dla umo
ż
liwienia przejazdu uprzywilejowanych pojazdów dro-
gowych b
ę
d
ą
cych w akcji.
3. Odrzucanie wagonów przez przejazd (przej
ś
cie) bez rogatek mo
ż
e odby-
wa
ć
si
ę
pod warunkiem,
ż
e przejazd (przej
ś
cie) w tym czasie jest strze
ż
o-
ny przez uprawnionego pracownika przewo
ź
nika kolejowego, a ruch dro-
gowy i pieszy zostanie na czas prac wstrzymany.
4. W razie potrzeby dodatkowe warunki i
ś
rodki ostro
ż
no
ś
ci w czasie ma-
newrowania przez przejazdy i przej
ś
cia nale
ż
y umie
ś
ci
ć
w regulaminie
technicznym i regulaminie pracy bocznicy kolejowej.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
40
§ 17.
Manewry z wagonami z lud
ź
mi, wagonami zawieraj
ą
cymi towary niebez-
pieczne lub przesyłki nadzwyczajne, pojazdami kolejowymi
gro
żą
cymi wykolejeniem
1. Podczas manewrowania wagonami z lud
ź
mi lub w pobli
ż
u których pracuj
ą
ludzie, załadowanymi ładunkiem ulegaj
ą
cym przesuni
ę
ciu, wagonami
z przesyłk
ą
nadzwyczajn
ą
oraz wagonami załadowanymi towarami nie-
bezpiecznymi i oznaczonymi nalepkami ostrzegawczymi (zał
ą
cznik 2) na-
le
ż
y zachowa
ć
szczególn
ą
ostro
ż
no
ść
.
2. Warunki manewrowania i przewozu towarów niebezpiecznych, ich podział
oraz oznaczenie wagonów nalepkami ostrzegawczymi reguluj
ą
:
1) Regulamin dla mi
ę
dzynarodowego przewozu kolejami towarów nie-
bezpiecznych (RID);
2) Zał
ą
cznik nr 2 do Umowy o mi
ę
dzynarodowej kolejowej komunikacji
towarowej (SMGS);
3) Instrukcja o post
ę
powaniu przy przewozie kolej
ą
towarów niebez-
piecznych (Ir-16);
4) regulacje wewn
ę
trzne przewo
ź
ników kolejowych.
3. Wagony załadowane przesyłkami przekraczaj
ą
cymi skrajni
ę
ładunkow
ą
lub
wyj
ą
tkowo ci
ęż
kimi o masie ponad 60 ton w jednej sztuce, powinny by
ć
oznaczone odpowiednimi nalepkami.
4. Podczas manewrów z przesyłk
ą
nadzwyczajn
ą
nale
ż
y zastosowa
ć
szcze-
gólne
ś
rodki ostro
ż
no
ś
ci, jak np. zmniejszenie pr
ę
dko
ś
ci manewrowania
(do 10 km/h), unikanie szarpania, nagłego hamowania itp. przestrzegaj
ą
c
ustalonych dla danej przesyłki warunków przewozu okre
ś
lonych w regula-
cjach wewn
ę
trznych przewo
ź
nika kolejowego.
5. Manewrowanie pojazdem uszkodzonym, zagra
ż
aj
ą
cym wykolejeniem
dozwolone jest jedynie przy udziale rewidenta taboru lub innego uprawnio-
nego pracownika, do którego wskazówek kierownik manewrów powinien
si
ę
ś
ci
ś
le zastosowa
ć
.
6. Za pojazdy kolejowe zagra
ż
aj
ą
ce wykolejeniem uwa
ż
a si
ę
pojazdy, na
których rewidenci lub inni uprawnieni pracownicy umie
ś
cili nalepki okre
ś
la-
j
ą
ce niezdatno
ść
pojazdu do ruchu na własnych kołach, a tak
ż
e pojazdy
kolejowe nie zaopatrzone w te nalepki, je
ż
eli widoczne jest uszkodzenie
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
41
cz
ęś
ci biegowych pojazdu mog
ą
ce spowodowa
ć
wykolejenie (uszkodze-
nie, oberwanie ma
ź
nicy, wideł ma
ź
niczych, układu hamulcowego, odpad-
ni
ę
cie lub uszkodzenie zderzaków itp.). Je
ż
eli na nalepce umieszczone
zostały uwagi odnosz
ą
ce si
ę
do sposobu post
ę
powania z uszkodzonym
pojazdem, to kierownik manewrów powinien si
ę
do nich zastosowa
ć
.
§ 18.
Manewrowanie pojazdami kolejowymi bez u
ż
ycia
pojazdu trakcyjnego
1. Silnikowym pojazdem drogowym lub za pomoc
ą
innych urz
ą
dze
ń
mecha-
nicznych wolno manewrowa
ć
tylko tak
ą
liczb
ą
pojazdów kolejowych i z ta-
k
ą
pr
ę
dko
ś
ci
ą
, aby te pojazdy w razie potrzeby mogły by
ć
natychmiast za-
trzymane.
2. Pr
ę
dko
ść
manewrowania pojazdów kolejowych
ś
rodkami wymienionymi
w ust. 1 nie mo
ż
e przekracza
ć
:
1) 5 km/h - silnikowym pojazdem drogowym;
2) 3 km/h - innymi
ś
rodkami (urz
ą
dzeniami mechanicznymi np. urz
ą
-
dzeniami do podci
ą
gania, przesuwania, obracania itp.).
3. Przy manewrowaniu pojazdów kolejowych silnikowym pojazdem drogo-
wym, pojazd powinien znajdowa
ć
si
ę
na zewn
ą
trz toru.
4. Ła
ń
cuch lub lina u
ż
yta do ci
ą
gni
ę
cia pojazdów kolejowych powinny mie
ć
długo
ść
co najmniej 2,5 m przy czym powinny by
ć
zaczepione w sposób
wykluczaj
ą
cy
mo
ż
liwo
ść
uszkodzenia
pojazdów
kolejowych,
a umo
ż
liwiaj
ą
cy natychmiastowe ich odczepienie w razie potrzeby.
5. Kierowca silnikowego pojazdu drogowego nie mo
ż
e równocze
ś
nie wyko-
nywa
ć
czynno
ś
ci dru
ż
yny manewrowej.
6. W przypadku manewrowania pojazdów kolejowych na pochyleniu wi
ę
k-
szym ni
ż
2,5‰,
ś
rodkami wymienionymi w ust. 1, niezale
ż
nie od
ś
rodków
stosowanych do zatrzymania pojazdów kolejowych, nale
ż
y w odpowiedniej
odległo
ś
ci od strony spadku wyło
ż
y
ć
płóz hamulcowy.
7. Pojazdy kolejowe podczas manewrowania powinny by
ć
ze sob
ą
sprz
ę
-
gni
ę
te.
8. Kierowanie manewrami bez u
ż
ycia pojazdu trakcyjnego wymaga równie
ż
kwalifikacji kierownika manewrów oraz znajomo
ś
ci warunków miejsco-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
42
wych.
9. Warunki manewrowania za pomoc
ą
zdalnie sterowanej lokomotywy, pod-
ci
ą
garek, dopycharek itp. urz
ą
dze
ń
nale
ż
y poda
ć
w regulaminie technicz-
nym i regulaminie pracy bocznicy kolejowej.
§ 19.
Prowadzenie manewrów przy obsłudze
punktów ładunkowych
1. Manewry przy obsłudze punktów ładunkowych powinny si
ę
odbywa
ć
na
warunkach wskazanych w regulaminie pracy bocznicy kolejowej.
2. Zabrania si
ę
przy obsłudze punktów ładunkowych prowadzenia manewrów
odrzutem.
3. Przed dojechaniem pojazdu trakcyjnego lub składu manewrowego do po-
jazdów, przy których odbywaj
ą
si
ę
czynno
ś
ci ładunkowe, dru
ż
yna manew-
rowa powinna:
1) za
żą
da
ć
od zatrudnionych tam pracowników przerwania czynno
ś
ci ła-
dunkowych oraz zabezpieczenia znajduj
ą
cego si
ę
w wagonach ładun-
ku przed mo
ż
liwo
ś
ci
ą
uszkodzenia w czasie manewrów;
2) za
żą
da
ć
odsuni
ę
cia od składu manewrowego na bezpieczn
ą
odległo
ść
wszelkich pojazdów drogowych;
3) za
żą
da
ć
pozamykania drzwi wagonów i opuszczenia wagonów przez
pracowników wykonuj
ą
cych czynno
ś
ci ładunkowe; w wagonach mog
ą
pozostawa
ć
tylko konwojenci przesyłek i pracownicy wykonuj
ą
cy prac
ę
(pracownicy pocztowi, wagonów restauracyjnych, sypialnych itp.), którzy
nie s
ą
traktowani jako podró
ż
ni lub osoby postronne;
4) sprawdzi
ć
, czy pomi
ę
dzy ramp
ą
a wagonami lub pomi
ę
dzy wagonami
nie znajduj
ą
si
ę
ludzie;
5) sprawdzi
ć
, czy na torze nie ma cz
ęś
ci wagonowych, przyborów ładun-
kowych, usypów ładunku lub innych przedmiotów mog
ą
cych spowo-
dowa
ć
uszkodzenie pojazdu lub jego wykolejenie;
6) sprawdzi
ć
, czy składowany na rampach i placach ładunek znajduje si
ę
poza skrajni
ą
budowli oraz nie grozi obsuni
ę
ciem si
ę
w czasie ruchu po-
jazdów - nale
ż
y przy tym mie
ć
na uwadze,
ż
e składowanie obok toru do-
zwolone jest w odległo
ś
ci co najmniej:
a) 800 mm od zewn
ę
trznej kraw
ę
dzi szyny - materiały w pryzmach
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
43
(w
ę
giel, tłucze
ń
, kamie
ń
, piasek itp.),
b) 1450 mm od zewn
ę
trznej kraw
ę
dzi szyny - wszelkie przedmioty nie
uj
ę
te pod lit. a;
7) upewni
ć
si
ę
,
ż
e wagony stoj
ą
ce na torach ładunkowych s
ą
odpowied-
nio zabezpieczone, aby nie nast
ą
piło zbiegni
ę
cie ich w momencie do-
je
ż
d
ż
ania pojazdu trakcyjnego
lub składu manewrowego.
4. Sprawdzenia wymienione w ust. 3 pkt 4, 5, 6 i 7 powinny by
ć
dokonane
niezale
ż
nie od tego, czy w czasie obsługi odbywaj
ą
si
ę
czynno
ś
ci ładun-
kowe, czy te
ż
nie.
5. Nie wolno doje
ż
d
ż
a
ć
składem manewrowym do wagonów stoj
ą
cych na
torach naprawczych, bez uprzedniego stwierdzenia czy przy pojazdach nie
pracuj
ą
ludzie, czy pojazdy nie znajduj
ą
si
ę
na podno
ś
nikach, czy sprz
ę
t
słu
żą
cy do naprawy usuni
ę
ty jest poza skrajni
ę
budowli.
6. Podobne zasady prowadzenia manewrów jak przy obsłudze punktów ła-
dunkowych obowi
ą
zuj
ą
przy obsłudze hal, gara
ż
y, punktów napraw itp.
§ 20.
Posługiwanie si
ę
płozami hamulcowymi
1. Płóz hamulcowy składa si
ę
z nast
ę
puj
ą
cych cz
ęś
ci:
1) podeszwy
ś
lizgowej z dwiema wargami; przy podeszwie
ś
lizgowej roz-
ró
ż
niamy: spód
ś
lizgowy, wierzch podeszwy, wargi i j
ę
zyk podeszwy;
2) korpusu (koziołka) z nasadk
ą
lub bez;
3) uchwytu.
2. W zale
ż
no
ś
ci od typów szyn stosowane s
ą
płozy o ró
ż
nej szeroko
ś
ci po-
wierzchni
ś
lizgowej (rozst
ę
pu pomi
ę
dzy wargami), a mianowicie:
1) typu PL1 o szeroko
ś
ci 73 mm, malowane na kolor czerwony - do szyn
typu S42, S49;
2) typu PL2 o szeroko
ś
ci 78 mm, malowane na kolor
ż
ółty - do szyn typu
8, S60/UIC60/60E1 oraz R65 (tor szeroki);
3) typu PL3 uniwersalne (wzmocnione) o szeroko
ś
ci 78 mm, malowane
na kolor pomara
ń
czowy - do szyn typu 8, S42, S49, S60/UIC60/60E1,
R65.
3. Zabrania si
ę
stosowania płozów o wymiarach nieprzewidzianych dla da-
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
44
nego typu szyn.
4. Płozów nie wolno wykłada
ć
w nast
ę
puj
ą
cych miejscach:
1) bezpo
ś
rednio przed i za zł
ą
czami szyn - w odległo
ś
ci mniejszej ni
ż
1 m
od zł
ą
cza;
2) na opornicy rozjazdu przed przylegaj
ą
c
ą
do niej iglic
ą
, gdy
ż
mo
ż
e to
spowodowa
ć
zaci
ę
cie si
ę
płoza i uszkodzenie iglicy - w razie koniecz-
no
ś
ci mo
ż
na płóz zakłada
ć
przed rozjazdem zwyczajnym tylko na tej
opornicy, do której nie przylega iglica;
3) na rozje
ź
dzie przed krzy
ż
ownic
ą
i przed skrzy
ż
owaniem torów;
4) przed zł
ą
czem izolowanym lub na nim, przy scentralizowanym nasta-
wianiu zwrotnic - płóz nale
ż
y układa
ć
za zł
ą
czem w takiej odległo
ś
ci,
aby wagon na płozie nie wjechał na nast
ę
pne zł
ą
cze izolowane;
5) na zewn
ę
trznym toku szynowym w łukach;
6) tu
ż
przed przejazdami i na przejazdach;
7) na szynach rozpłaszczonych i z widocznymi spływami metalu;
8) przed i na hamulcach torowych;
9) w miejscach zamontowania czujników samoczynnej sygnalizacji prze-
jazdowej.
5. Płozy hamulcowe przed wydaniem do u
ż
ytku powinny by
ć
oznaczone skró-
tem posterunku technicznego i kolejnym numerem.
6. Miejsce składowania płozów zarz
ą
dcy i przewo
ź
nika kolejowego powinno by
ć
okre
ś
lone regulaminem technicznym i regulaminem pracy bocznicy kolejowej.
7. Nie wolno u
ż
ywa
ć
płozów uszkodzonych. Płozy hamulcowe powinny by
ć
wył
ą
czone z u
ż
ycia, je
ż
eli maj
ą
nast
ę
puj
ą
ce wady:
1) nieprzepisowe wymiary;
2) j
ę
zyk podeszwy jest ułamany, spłaszczony, p
ę
kni
ę
ty lub zadarty do gó-
ry;
3) podeszwa jest skrzywiona, bardzo zu
ż
yta lub p
ę
kni
ę
ta;
4) wargi s
ą
uszkodzone lub bardzo zu
ż
yte;
5) korpus jest złamany lub p
ę
kni
ę
ty;
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
45
6) nasadka jest złamana, trzyma si
ę
na jednym nicie lub zupełnie odpada;
7) uchwyt jest złamany lub tak skrzywiony,
ż
e u
ż
ywanie płoza jest niewy-
godne;
8) nity ł
ą
cz
ą
ce stopk
ę
z podeszw
ą
s
ą
obluzowane lub widoczne jest p
ę
kni
ę
-
cie spawu.
8. Powierzchni
ę
ś
lizgow
ą
płoza nale
ż
y chroni
ć
przed zabrudzeniami.
9. Płóz, który uległ zaci
ę
ciu lub zrzuceniu z szyny nale
ż
y uwa
ż
a
ć
jako uszkodzo-
ny do czasu ogl
ę
dzin przez kierownika manewrów i okre
ś
lenia dalszej przydat-
no
ś
ci.
10. Po zestawieniu składu poci
ą
gu nale
ż
y obej
ść
go z obu stron celem spraw-
dzenia i usuni
ę
cia wszystkich płozów spod pojazdów kolejowych, pozo-
stawiaj
ą
c tylko płozy pod kołami skrajnymi pojazdów kolejowych dla za-
bezpiecze
ń
składu przed zbiegni
ę
ciem.
11. Po uko
ń
czeniu manewrów nale
ż
y usun
ąć
z torów zb
ę
dne płozy i umie
ś
ci
ć
je na wyznaczonym miejscu.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
46
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
47
Rozdział III
ZESTAWIANIE POCI
Ą
GÓW
§ 21.
Zasady zestawiania poci
ą
gów
1.
Za zestawienie poci
ą
gu odpowiada zestawiaj
ą
cy skład poci
ą
gu
.
2. Skład poci
ą
gu powinien odpowiada
ć
nast
ę
puj
ą
cym warunkom:
1) długo
ść
składu i jego masa nie mog
ą
by
ć
wi
ę
ksze ni
ż
ustalone dla da-
nego poci
ą
gu kursuj
ą
cego na okre
ś
lonej linii kolejowej – odst
ę
pstwa
dozwolone s
ą
za zgod
ą
Centrum Zarz
ą
dzania Ruchem Kolejowym
PKP PLK S.A.;
2) nie wolno wł
ą
cza
ć
pojazdów kolejowych z uszkodzeniami lub brakami
mog
ą
cymi zagra
ż
a
ć
bezpiecze
ń
stwu ruchu lub ładunku, pojazdów po
wykolejeniu;
3) wszystkie pojazdy kolejowe, znajduj
ą
ce si
ę
w poci
ą
gu musz
ą
by
ć
poł
ą
-
czone przewodem głównym hamulca zespolonego poci
ą
gu, a sprawne
hamulce zespolone powinny by
ć
czynne, o ile nie musz
ą
by
ć
wył
ą
czo-
ne;
4) rozmieszczenie wagonów z czynnymi hamulcami zespolonymi
w składzie poci
ą
gu towarowego powinno by
ć
równomierne w stosunku
do masy poci
ą
gu, przy czym:
a) w jednej grupie nie mo
ż
e by
ć
wi
ę
cej ni
ż
4 wagony 2-osiowe lub
2 wagony 4(i wi
ę
cej)-osiowe maj
ą
ce tylko przewód główny lub ha-
mulec wył
ą
czony z działania,
b) w poci
ą
gu kursuj
ą
cym na odcinku o wi
ę
kszym pochyleniu (pochy-
lenie miarodajne wi
ę
ksze od 15‰ na długo
ś
ci co najmniej 1000 m
lub wi
ę
ksze od 10‰ na długo
ś
ci wi
ę
kszej ni
ż
5 km), w jednej gru-
pie nie mo
ż
e by
ć
wi
ę
cej ni
ż
2 wagony 2-osiowe lub 1 wagon
4 (i wi
ę
cej)-osiowy, maj
ą
ce tylko główny przewód powietrzny lub
hamulec wył
ą
czony z działania, a dwa ostatnie wagony musz
ą
po-
siada
ć
sprawnie działaj
ą
cy hamulec zespolony,
5) dwa ostatnie wagony, a przy zmianie kierunku jazdy równie
ż
dwa
pierwsze, musz
ą
mie
ć
czynny hamulec zespolony, wyj
ą
tek stanowi w
poci
ą
gach towarowych przypadek, w którym istnieje konieczno
ść
przesłania wagonu z uszkodzonym hamulcem, którego nie mo
ż
na
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
48
wł
ą
czy
ć
w inne miejsce ni
ż
koniec poci
ą
gu;
6) pojazd kolejowy znajduj
ą
cy si
ę
na czole poci
ą
gu pchanego powinien
by
ć
wyposa
ż
ony w czynny hamulec zespolony;
7) w razie rozerwania poci
ą
gu, składy rozł
ą
czonych pojazdów musz
ą
si
ę
samoczynnie zatrzyma
ć
w wyniku hamowania z maksymaln
ą
sił
ą
;
8) w składzie poci
ą
gu na hamulcach zespolonych powinny znajdowa
ć
si
ę
równie
ż
wagony z czynnym hamulcem r
ę
cznym lub postojowym w ilo-
ś
ci okre
ś
lonej regulacjami
wewn
ę
trznymi przewo
ź
nika kolejowego;
9) ostatni wagon powinien posiada
ć
wsporniki do zakładania sygnału
ko
ń
ca poci
ą
gu;
10) pojazdy kolejowe powinny by
ć
odpowiednio sprz
ę
gni
ę
te w sposób
okre
ś
lony w regulacjach wewn
ę
trznych przewo
ź
nika kolejowego;
11) wagony z towarami niebezpiecznymi oraz wagony pró
ż
ne nieoczysz-
czone po tych towarach powinny by
ć
rozmieszczone zgodnie z regu-
lacjami wewn
ę
trznymi przewo
ź
nika kolejowego wykonuj
ą
cego dany
przewóz oraz zasadami okre
ś
lonymi w RID/Zał.2 do SMGS i Instruk-
cj
ą
o post
ę
powaniu przy przewozie kolej
ą
towarów niebezpiecznych
(Ir-16);
12) pojazdy kolejowe wchodz
ą
ce w skład poci
ą
gu oraz kolejno
ść
ich ze-
stawiania musz
ą
wykazywa
ć
zgodno
ść
z wymaganiami technicznymi
obowi
ą
zuj
ą
cymi na trasie przejazdu poci
ą
gu;
13) wszystkie pojazdy kolejowe wchodz
ą
ce w skład poci
ą
gu musz
ą
by
ć
przystosowane do osi
ą
gania maksymalnej pr
ę
dko
ś
ci wskazanej dla
poci
ą
gu;
14) maksymalna pr
ę
dko
ść
jazdy poci
ą
gu musi uwzgl
ę
dnia
ć
wszelkie
ograniczenia dotycz
ą
ce danej trasy, parametrów hamowania, nacisku
osi oraz rodzaju pojazdu;
15) wszystkie pojazdy kolejowe wchodz
ą
ce w skład poci
ą
gu musz
ą
znaj-
dowa
ć
si
ę
w trakcie okresów mi
ę
dzyprzegl
ą
dowych;
16) ładunek musi by
ć
zabezpieczony w ten sposób, aby zapobiec jego
niepo
żą
danemu przemieszczaniu si
ę
podczas jazdy;
17) materiały wykorzystane do przykrycia ładunku na poje
ź
dzie powinny
by
ć
bezpiecznie przymocowane do pojazdu lub do ładunku;
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
49
18) je
ż
eli w składzie poci
ą
gu znajduje si
ę
przesyłka nadzwyczajna, to
przewóz taki wymaga zezwolenia Centrum Zarz
ą
dzania Ruchem Ko-
lejowym PKP PLK S.A.;
19) przewóz transportów wojskowych
odbywa si
ę
na zasadach okre
ś
lonych
w regulacjach wewn
ę
trznych przewo
ź
nika kolejowego oraz na zasa-
dach podanych w niniejszej
instrukcji;
20) pojazd trakcyjny powinien znajdowa
ć
si
ę
na przodzie poci
ą
gu, wyj
ą
t-
kiem s
ą
poci
ą
gi pchane, cofane, poci
ą
gi z wagonem na przodzie
z urz
ą
dzeniami zdalnego sterowania pojazdem trakcyjnym;
21) w poci
ą
gu mog
ą
by
ć
u
ż
yte nie wi
ę
cej ni
ż
dwa pojazdy trakcyjne ci
ą
gn
ą
-
ce i jeden pojazd trakcyjny popychaj
ą
cy; w przypadkach wyj
ą
tkowych
Centrum Zarz
ą
dzenia Ruchem Kolejowym PKP PLK S.A. mo
ż
e zezwo-
li
ć
na u
ż
ycie dwóch pojazdów trakcyjnych popychaj
ą
cych;
22) tabor specjalny w stanie nieczynnym mo
ż
e by
ć
wł
ą
czony do składu
poci
ą
gu w miejscu stosownie do napisu na tym poje
ź
dzie;
23) w komunikacji mi
ę
dzynarodowej mog
ą
kursowa
ć
tylko wagony
z oznaczeniem przydatno
ś
ci dla danej komunikacji.
§ 22.
Długo
ść
i masa poci
ą
gu
1. Jako długo
ść
poci
ą
gu przyjmuje si
ę
długo
ść
jego składu bez czynnych
pojazdów trakcyjnych (z tendrami). Długo
ść
poci
ą
gu okre
ś
la si
ę
w me-
trach.
2. Długo
ść
poci
ą
gu zale
ż
na jest od rodzaju poci
ą
gu, istniej
ą
cych warunków
technicznych na stacjach i szlakach oraz rodzaju hamulców.
3. Długo
ść
poci
ą
gów pasa
ż
erskich nie powinna by
ć
wi
ę
ksza od długo
ś
ci
peronów, przy których poci
ą
g zatrzymuje si
ę
zgodnie z rozkładem jazdy
poci
ą
gów, a długo
ść
poci
ą
gów towarowych – od długo
ś
ci u
ż
ytecznej torów
głównych na stacjach.
4. Długo
ść
poci
ą
gu w metrach nale
ż
y ustali
ć
na podstawie napisów na po-
jazdach kolejowych wł
ą
czonych do składu poci
ą
gu. Do obliczenia długo
ś
ci
poci
ą
gu w metrach nale
ż
y przyjmowa
ć
długo
ść
pojazdów kolejowych ze
zderzakami.
5. Masa ogólna poci
ą
gu jest to suma mas pojazdów kolejowych wraz
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
50
z ładunkiem, przy czym:
1) dla poci
ą
gu kursuj
ą
cego z pr
ę
dko
ś
ci
ą
do 120 km/h jest to suma mas
wszystkich pojazdów kolejowych bez czynnego pojazdu z nap
ę
dem;
2) dla poci
ą
gu kursuj
ą
cego z pr
ę
dko
ś
ci
ą
wi
ę
ksz
ą
ni
ż
120 km/h oraz dla
poci
ą
gów o masie składu poci
ą
gu mniejszej od 200 t jest to suma mas
wszystkich pojazdów kolejowych wraz z czynnym pojazdem z nap
ę
-
dem.
6. W przypadku elektrycznych zespołów trakcyjnych lub wagonów silniko-
wych masa ogólna składu poci
ą
gu równa si
ę
masie ogólnej poci
ą
gu.
7. Masa ogólna składu poci
ą
gu nie powinna by
ć
wi
ę
ksza od dopuszczalnego
obci
ąż
enia pojazdu trakcyjnego wyznaczonego do prowadzenia danego
poci
ą
gu.
8. Dopuszczalne długo
ś
ci i masy składów poci
ą
gów powinny by
ć
podane
w rozkładzie jazdy i w dodatkach do wewn
ę
trznego rozkładu jazdy.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
51
Rozdział IV
PODSTAWOWE WYMAGANIA W ZAKRESIE
BEZPIECZE
Ń
STWA PRACY
§ 23.
Wyposa
ż
enie pracowników zatrudnionych przy manewrach
1. Pracownicy zatrudnieni przy manewrach powinni u
ż
ywa
ć
podczas pracy
przydzielonych im
ś
rodków ochrony indywidualnej oraz odzie
ż
y i obuwia
roboczego, zapewniaj
ą
cych swobod
ę
ruchów oraz bezpiecze
ń
stwo osobi-
ste.
2. Pracownicy zatrudnieni przy manewrach powinni w czasie wykonywania
pracy posiada
ć
:
1) chor
ą
giewk
ę
sygnałow
ą
, a w porze ciemnej latark
ę
sygnałow
ą
;
2) gwizdek;
3) hełm ochronny i r
ę
kawice ochronne;
4) kamizelk
ę
ostrzegawcz
ą
– pomara
ń
czow
ą
z elementami odblaskowymi
lub odzie
ż
pomara
ń
czow
ą
z elementami odblaskowymi.
3. Dru
ż
yna manewrowa powinna by
ć
wyposa
ż
ona w radiotelefon przeno
ś
ny
zapewniaj
ą
cy ł
ą
czno
ść
mi
ę
dzy sob
ą
, z
prowadz
ą
cym
pojazd i z obsług
ą
posterunku nastawczego.
4. Ilo
ść
i rodzaj dodatkowego sprz
ę
tu nie wymienionego w ust. 2, jaki powinni
posiada
ć
pracownicy zatrudnieni przy wykonywaniu manewrów, okre
ś
la
regulamin techniczny i regulamin pracy bocznicy kolejowej.
§ 24.
Poruszanie si
ę
po torach
1. W czasie wykonywania pracy, wszyscy pracownicy zatrudnieni przy ma-
newrach powinni zwraca
ć
uwag
ę
na zachowanie osobistego bezpiecze
ń
-
stwa.
2. Przed przej
ś
ciem przez tory nale
ż
y sprawdzi
ć
, czy nie ma przeszkód do
przej
ś
cia i przechodzi
ć
przez tory prostopadle do ich osi. Nie wolno prze-
chodzi
ć
po główkach szyn.
3. Przy przechodzeniu przez tory zastawione pojazdami kolejowymi nale
ż
y
korzysta
ć
z pomostów hamulcowych, przerw mi
ę
dzy stoj
ą
cymi pojazdami,
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
52
o ile odległo
ść
mi
ę
dzy nimi wynosi co najmniej 20 m lub obej
ść
stoj
ą
ce po-
jazdy kolejowe przechodz
ą
c przez tor w odległo
ś
ci co najmniej 10 m od
ostatniego pojazdu.
4. Nie wolno przechodzi
ć
przez tory bezpo
ś
rednio przed nadje
ż
d
ż
aj
ą
cym, jak
i bezpo
ś
rednio za przeje
ż
d
ż
aj
ą
cym poci
ą
giem lub pojazdem kolejowym.
5. Nie wolno przechodzi
ć
pod pojazdami kolejowymi oraz po ich zderzakach
i sprz
ę
gach.
6. Nie wolno przebywa
ć
na mi
ę
dzytorzu w czasie jazdy poci
ą
gów po obu
torach, je
ż
eli odległo
ść
mi
ę
dzy osiami tych torów jest mniejsza ni
ż
5 m.
7. Nale
ż
y unika
ć
chodzenia po rozjazdach, a szczególnie przy ich scentrali-
zowanym nastawianiu. W przypadku koniecznej potrzeby przej
ś
cia przez
rozjazd nie stawia
ć
stopy na główkach szyn, pomi
ę
dzy iglic
ą
i opornic
ą
,
ani na innych ruchomych cz
ęś
ciach rozjazdu i nap
ę
du.
8. Zabrania si
ę
chodzenia po hamulcach torowych i innych urz
ą
dzeniach
b
ę
d
ą
cych cz
ęś
ci
ą
automatycznego sterowania.
9. Nie wolno przechodzi
ć
mi
ę
dzy torem kolejowym, po którym dokonywane
s
ą
manewry, a rampami, magazynami, wagami itp. obiektami przylegaj
ą
-
cymi do tego toru.
10. Nie wolno sta
ć
lub chodzi
ć
po materiałach zgromadzonych na mi
ę
dzyto-
rzach do wymiany nawierzchni wzgl
ę
dnie budowy urz
ą
dze
ń
oraz po mate-
riałach i przedmiotach pozostałych po dokonywanych robotach, jak rów-
nie
ż
po kopcach
ś
niegu, lodu, piasku,
ż
wiru, kamieni itp.
11. Nale
ż
y zachowa
ć
szczególn
ą
ostro
ż
no
ść
w miejscach robót z uwagi na
mo
ż
liwo
ść
wyst
ę
powania niezabezpieczonych wykopów ziemnych.
§ 25.
Jazda na pojazdach kolejowych
1. Pracownik jad
ą
cy na stopniu pojazdu kolejowego powinien by
ć
zwrócony
twarz
ą
w kierunku jazdy oraz trzyma
ć
si
ę
r
ę
k
ą
za uchwyt pojazdu kolejo-
wego.
2. W czasie, gdy pojazd kolejowy znajduje si
ę
w ruchu, zabrania si
ę
:
1) wychyla
ć
si
ę
poza skrajni
ę
taboru kolejowego;
2) przebywa
ć
na zderzakach, sprz
ę
gach, stopniach strzemi
ą
czkowych,
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
53
drabinkach, na stopniach bez uchwytu, z uchwytem uszkodzonym lub
umocowanym wył
ą
cznie do drzwi rozsuwanych;
3) przebywa
ć
na stopniach uszkodzonych lub tak umieszczonych,
ż
e
uniemo
ż
liwiaj
ą
one znajdowanie si
ę
pracownika w skrajni taboru kole-
jowego;
4) przebywa
ć
na stopniach pojazdów kolejowych od strony wysokich
ramp, peronów i innych urz
ą
dze
ń
, gdy stopnie znajduj
ą
si
ę
poni
ż
ej
kraw
ę
dzi tych urz
ą
dze
ń
;
5) przebywa
ć
na stopniach pojazdów kolejowych w czasie przejazdu
obok bram, ogrodze
ń
, estakad itp. gdy zagra
ż
a to bezpiecze
ń
stwu
pracownika;
6) przebywa
ć
na stopniach wej
ś
ciowych do pojazdów trakcyjnych;
7) zajmowa
ć
miejsca w wagonie załadowanym towarami niebezpieczny-
mi;
8) przebywa
ć
na ładunkach i dachach pojazdów kolejowych.
3. Zabrania si
ę
zeskakiwania lub wskakiwania do pojazdów kolejowych b
ę
-
d
ą
cych w ruchu.
§ 26.
Zachowanie ostro
ż
no
ś
ci na torach zelektryfikowanych
1. Je
ż
eli pojazdy kolejowe znajduj
ą
si
ę
na torze, nad którym zawieszona jest
sie
ć
jezdna nie wolno wchodzi
ć
ani przebywa
ć
na pojazdach kolejowych,
a tak
ż
e na przewo
ż
onych na wagonach odkrytych ładunkach, je
ż
eli wyso-
ko
ść
ładunku jest wi
ę
ksza ni
ż
1 m licz
ą
c od podłogi wagonu.
2. Nie wolno przechodzi
ć
przez pomosty hamulcowe na wagonach, ani prze-
bywa
ć
na nich, o ile pomost jest wyniesiony wy
ż
ej ni
ż
1 m od poziomu
podłogi pojazdu kolejowego, a tak
ż
e wchodzi
ć
na drabinki pojazdów kole-
jowych.
3. Nie wolno dotyka
ć
przewodów trakcyjnych i innych urz
ą
dze
ń
poł
ą
czonych
z tymi przewodami. Nie wolno dotyka
ć
tych urz
ą
dze
ń
jakimikolwiek
przedmiotami i narz
ę
dziami. Bezpieczna odległo
ść
od takich przewodów
i urz
ą
dze
ń
wynosi 1,4 m. Zabrania si
ę
dotykania poł
ą
cze
ń
elektrycznych
(kable, linki, ł
ą
czniki) sieci powrotnej oraz urz
ą
dze
ń
elektrycznego ogrze-
wania rozjazdów.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
54
4. Nie wolno wchodzi
ć
na konstrukcje wsporcze sieci jezdnej (słupy, bramki),
na których zawieszone s
ą
przewody trakcyjne i elektroenergetyczne.
5. W razie zauwa
ż
enia zerwanych przewodów sieci trakcyjnej oraz przewo-
dów linii elektroenergetycznych nie wolno zbli
ż
a
ć
si
ę
do nich na odległo
ść
mniejsz
ą
ni
ż
10 m. Analogicznie, w przypadku zerwanych poł
ą
cze
ń
elek-
trycznych (linki) sieci powrotnej. O zauwa
ż
onej awarii sieci nale
ż
y powia-
domi
ć
dy
ż
urnego ruchu oraz dyspozytora zasilania elektroenergetycznego.
6. Z uwagi na mo
ż
liwo
ść
wyst
ą
pienia awarii sieci trakcyjnej wyst
ę
puj
ą
c
ą
głównie podczas trudnych warunków atmosferycznych (opady
ś
niegu, ob-
lodzenie sieci, silne wiatry) i mo
ż
liwo
ść
pora
ż
enia pr
ą
dem, nale
ż
y zacho-
wa
ć
szczególn
ą
ostro
ż
no
ść
w trakcie wykonywania manewrów na torach
zelektryfikowanych.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
55
Zał
ą
cznik 1.
Karta rozrz
ą
dowa
1. Karta rozrz
ą
dowa stanowi plan rozrz
ą
dzania.
2. Kart
ę
rozrz
ą
dow
ą
sporz
ą
dza wyznaczony pracownik przewo
ź
nika kolejo-
wego.
3. W wyj
ą
tkowych przypadkach mo
ż
na zezwoli
ć
na prowadzenie rozrz
ą
dza-
nia bez sporz
ą
dzania karty rozrz
ą
dowej, ale tylko na stacjach o małym ob-
ci
ąż
eniu prac
ą
rozrz
ą
dow
ą
(nie dotyczy rozrz
ą
du z wykorzystaniem górki
rozrz
ą
dowej).
4. Kart
ę
rozrz
ą
dow
ą
sporz
ą
dza pracownik przewo
ź
nika kolejowego wskaza-
ny w regulaminie technicznym, który jest jednocze
ś
nie odpowiedzialny za
jej terminowe dostarczenie w ilo
ś
ci egzemplarzy przewidzianej regulami-
nem pracy manewrowej.
5. Karta rozrz
ą
dowa mo
ż
e by
ć
stosowana tak
ż
e przy rozrz
ą
dzaniu płaskim.
6. Sporz
ą
dzenie karty rozrz
ą
dowej powinno nast
ą
pi
ć
dopiero po dokonaniu
ogl
ę
dzin technicznych i handlowych składu poci
ą
gu.
7. Sporz
ą
dzaj
ą
cy kart
ę
rozrz
ą
dow
ą
przy ustalaniu wielko
ś
ci odprz
ę
gu powinien
stosowa
ć
si
ę
do postanowie
ń
regulaminu technicznego i niniejszej instrukcji.
Je
ż
eli sporz
ą
dzaj
ą
cy kart
ę
rozrz
ą
dow
ą
z uwagi na rodzaj ładunku lub długo
ść
odprz
ę
gu wyznaczył do obsadzenia hamulec r
ę
czny, to powinien wcze
ś
niej
sprawdzi
ć
, czy hamulec ten jest czynny i nale
ż
ycie hamuje. W karcie rozrz
ą
-
dowej poszczególne odprz
ę
gi nale
ż
y wyznacza
ć
na tory kierunkowe zgodnie
z ustalonym w regulaminie technicznym przeznaczeniem toru. Wyznaczanie
odprz
ę
gów na inne tory dopuszczalne jest wył
ą
cznie na ka
ż
dorazowe polece-
nie kierownika manewrów.
8. Karta rozrz
ą
dowa mo
ż
e by
ć
sporz
ą
dzona (przez kalk
ę
, w odpowiedniej
liczbie egzemplarzy) odr
ę
cznie przez odpowiednie wypełnienie rubryk go-
towych ju
ż
druków, lub te
ż
pismem maszynowym albo w formie wydruku
komputerowego na czystym arkuszu papieru, z zachowaniem układu usta-
lonego dla kart rozrz
ą
dowych. W ka
ż
dym przypadku rubryki karty rozrz
ą
-
dowej musz
ą
by
ć
wypełniane czytelnie i zgodnie z ich przeznaczeniem,
a tre
ść
ich nie mo
ż
e nasuwa
ć
ż
adnych w
ą
tpliwo
ś
ci.
9. Na stacjach wyposa
ż
onych w ł
ą
czno
ść
radiotelefoniczn
ą
lub sie
ć
kompu-
terow
ą
wykorzystywan
ą
do rejestracji pracy i prowadzenia dokumentacji
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
56
zwi
ą
zanej z obróbk
ą
poci
ą
gów, sposób sporz
ą
dzania, kontroli i przekazy-
wania kart rozrz
ą
dowych okre
ś
la regulamin techniczny.
10. W karcie rozrz
ą
dowej nie wolno stosowa
ć
innych oznaczników ni
ż
zostały
ustalone niniejsz
ą
instrukcj
ą
.
11. Karta rozrz
ą
dowa słu
ż
y do powiadamiania pracowników, zatrudnionych
przy rozrz
ą
dzaniu, o wielko
ś
ci i kolejno
ś
ci odprz
ę
gów kierowanych na po-
szczególne tory kierunkowe. Ponadto w karcie rozrz
ą
dowej, poprzez
umieszczenie obok odprz
ę
gu wła
ś
ciwego oznacznika nale
ż
y wskaza
ć
szczególne warunki rozrz
ą
dzania. W nagłówku karty rozrz
ą
dowej nale
ż
y
wskaza
ć
dat
ę
, numer poci
ą
gu, liczb
ę
wagonów, tor z którego dokonuje si
ę
rozrz
ą
dzania oraz rozpocz
ę
cie i zako
ń
czenie rozrz
ą
dzania.
12. Na podstawie karty rozrz
ą
dowej kierownik manewrów wyznacza manew-
rowych do obsługi torów kierunkowych i hamulców r
ę
cznych przy odprz
ę
-
gach, które powinny by
ć
hamowane. Dokonane ustalenia wpisuje do karty
rozrz
ą
dowej i przekazuje j
ą
do powielania.
13. Kierownik manewrów, podczas przygotowania poci
ą
gów do rozrz
ą
du,
wskazuje kolejno
ść
sporz
ą
dzania kart rozrz
ą
dowych.
14. Przeznaczenie odprz
ę
gów nale
ż
y ustala
ć
zgodnie z przeznaczeniem to-
rów kierunkowych kieruj
ą
c si
ę
nalepkami na wagonach, napisami kredo-
wymi umieszczonymi w tym celu na wagonach oraz otrzymanymi polece-
niami z odprawy poci
ą
gów lub od kierownika manewrów.
15. Przy wypełnianiu karty rozrz
ą
dowej nale
ż
y stosowa
ć
nast
ę
puj
ą
ce oznacz-
niki:
/
jeden wagon dwuosiowy ładowny
//
dwa wagony dwuosiowe ładowne
///
trzy wagony dwuosiowe ładowne
/4
cztery wagony dwuosiowe ładowne
0
jeden wagon dwuosiowy pró
ż
ny
00
dwa wagony dwuosiowe pró
ż
ne
000 trzy wagony dwuosiowe pró
ż
ne
04
cztery wagony dwuosiowe pró
ż
ne
/000 jeden wagon dwuosiowy ładowny i trzy wagony dwuosiowe pró
ż
ne
N
wagon trzyosiowy ładowny
Y
wagon trzyosiowy pró
ż
ny
X
wagon czteroosiowy ładowny
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
57
V
wagon czteroosiowy pró
ż
ny
M
wagon sze
ś
cioosiowy ładowny
P
wagon sze
ś
cioosiowy pró
ż
ny
h
czynny r
ę
czny hamulec wagonowy, który musi by
ć
obsadzony np.: /h –
jeden wagon ładowny z hamulcem, który musi by
ć
obsadzony, 12h3 –
dwana
ś
cie wagonów ładownych z 3 hamulcami, które musz
ą
by
ć
obsa-
dzone
u
wagon, który musi by
ć
hamowany przy u
ż
yciu dwóch płozów np.: //u –
dwa wagony ładowne, które musz
ą
by
ć
hamowane przy u
ż
yciu dwóch
płozów
z
wagon, którego nie wolno stacza
ć
i odrzuca
ć
zp
wagon ze znakiem zabraniaj
ą
cym przejazdu przez górk
ę
rozrz
ą
dow
ą
.
Wagon taki powinien by
ć
wył
ą
czony ze składu przed grzbietem górki
rozrz
ą
dowej
dł
długi wagon na wózkach z rozstawem osi wewn
ę
trznych wi
ę
kszym ni
ż
14,0 m, który mo
ż
e przeje
ż
d
ż
a
ć
przez górki rozrz
ą
dowe. Przed manew-
rowaniem takim wagonem przez górk
ę
rozrz
ą
dow
ą
nale
ż
y wył
ą
czy
ć
automatyczne przestawianie zwrotnic i przej
ść
na r
ę
czne sterowanie
16. Przy stosowaniu oznaczników obowi
ą
zuje zasada,
ż
e je
ż
eli odprz
ę
g nie
przekracza 3 wagonów, to liczba wagonów w odprz
ę
gu oznacza si
ę
przez
wpisanie odpowiedniej liczby oznaczników. Przy wi
ę
kszej liczbie wagonów
w odprz
ę
gu liczb
ę
wagonów wpisuje si
ę
cyfr
ą
arabsk
ą
z tym,
ż
e je
ż
eli s
ą
to wagony pró
ż
ne, to przed cyfr
ą
umieszcza si
ę
„0” np.: 5 wagonów pró
ż
-
nych – 05.
17. Kart
ę
rozrz
ą
dow
ą
nale
ż
y wypełnia
ć
w nast
ę
puj
ą
cy sposób:
1) w kolumnie 1 wpisuje si
ę
numer kolejny odprz
ę
gu;
2) w kolumnie 2 wpisuje si
ę
liczb
ę
wagonów w odprz
ę
gu, oraz inne nie-
zb
ę
dne informacje według wy
ż
ej podanych zasad stosowania oznacz-
ników;
3) w kolumnie 3 wpisuje si
ę
cyfr
ę
okre
ś
laj
ą
c
ą
mas
ę
brutto całego odprz
ę
-
gu wyra
ż
on
ą
w tonach, z zaokr
ą
gleniem do pełnej wielko
ś
ci;
4) w kolumnie 4 wpisuje si
ę
numer toru, na który biegnie odprz
ę
g;
5) w kolumnie 5 wpisuje si
ę
numer odprz
ę
gu, który musi by
ć
hamowany
r
ę
cznym hamulcem wagonowym. Numer odprz
ę
gu nale
ż
y wpisa
ć
na
wysoko
ś
ci numeru tego manewrowego, któremu przydzielono ten od-
prz
ę
g do hamowania. Wpisanie numeru odprz
ę
gu z prawej strony nu-
meru ewidencyjnego manewrowego oznacza dla niego,
ż
e w odpo-
wiednim czasie bez wezwania powinien uda
ć
si
ę
na grzbiet górki dla
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
58
obsługi hamulca, manewrowy przed opuszczeniem przydzielonych mu
do obsługi torów powinien zabezpieczy
ć
je do czasu powrotu przez
wyło
ż
enie płozów w odległo
ś
ci około 30 m od stoj
ą
cych pojazdów;
6) jako zako
ń
czenie karty rozrz
ą
dowej nale
ż
y wpisa
ć
w kolumnie 2 liter
ę
„K” oznaczaj
ą
c
ą
koniec rozrz
ą
dzanego składu.
18. Kart
ę
rozrz
ą
dow
ą
powinni otrzyma
ć
:
1) kieruj
ą
cy prac
ą
na górce rozrz
ą
dowej;
2) kieruj
ą
cy prac
ą
manewrowych w torach kierunkowych (ustawiacz lub
wyznaczony manewrowy);
3) pracownicy zatrudnieni przy obsłudze hamulców torowych;
4) manewrowi zatrudnieni przy hamowaniu wagonów płozami;
5) pracownicy zatrudnieni przy przygotowaniu dróg przebiegu dla rozrz
ą
-
dzania;
6) pracownicy zatrudnieni przy rozł
ą
czaniu odprz
ę
gów;
7) inni pracownicy wymienieni w regulaminie pracy manewrowej.
19. Wszelkie niezb
ę
dne informacje dotycz
ą
ce prowadzenia pracy rozrz
ą
dowej
powinny by
ć
przekazywane zainteresowanym pracownikom drog
ą
radio-
w
ą
, ustnie lub za pomoc
ą
megafonu. Nie wolno prowadzi
ć
rozrz
ą
dzania
z górki rozrz
ą
dowej bez sporz
ą
dzenia kart rozrz
ą
dowych w przypadku
niesprawnej ł
ą
czno
ś
ci radiowej.
20. Na zautomatyzowanych górkach rozrz
ą
dowych karta rozrz
ą
dowa dostar-
czana na stanowisko operatorskie mo
ż
e zawiera
ć
dodatkowe informacje
o składzie, odprz
ę
gach oraz wagonach maj
ą
cych wpływ na sposób ich
pó
ź
niejszego rozrz
ą
dzania.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
59
KARTA ROZRZ
Ą
DOWA
Data ...................................................... Nr poc. ..............................................................
Rozrz
ą
dzanie z toru ............................... Liczba wagonów ................................................
Rozp. rozrz
ą
dzania ............................... Zako
ń
czenie rozrz. ............................................
Nr Kol.
rzutu
liczba wag.
i oznaczniki
Masa brutto
odprz
ę
gu (ton)
Nr toru
Nr odprz
ę
gu hamowa-
nego ham. wag.
1
2
3
4
5
1.
/
36*
45
2.
//
72
56
3.
v
20*
63
4.
///
108
52
12
5.
000
30
44
6.
//X
144
78
7.
000
66
53
8.
0
10*
44
9.
Xz
72*
64
10.
VV
40
63
11.
4
144
72
22
12.
/h
36
77
13.
X
72
67
22
14.
00
20
44
15.
//u
72
62
16.
/
36
51
17.
04
40
44
18.
/zp
36
19.
/
36
61
20.
//
72
65
21.
///
108
54
22.
12h3
432
76
23.
05
50
44
24.
/
36
51
25.
//
72
62
26.
X
72
65
27.
/u
36
53
28.
//
72
74
29.
K
30.
31.
32.
33.
34.
35.
* dla podanych przykładów w kolumnie 3 przyj
ę
to mas
ę
w
ę
glarki dwuosiowej i czteroosiowej,
w stanie pró
ż
nym i ładownym.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
60
Zał
ą
cznik 2.
Oznaczenia na wagonach
1. Stałe oznaczenia i napisy ostrzegawcze na wagonach wymagaj
ą
cych
zachowania szczególnej ostro
ż
no
ś
ci przy wykonywaniu manewrów.
Znak ostrzegawczy - zabroniony przejazd przez
górk
ę
rozrz
ą
dow
ą
o promieniu
krzywizny
(w płaszczy
ź
nie pionowej) mniejszym, ni
ż
podany
pod znakiem.
Znak koloru białego, umieszczony na ostojnicy
z lewej strony wagonu.
Znak ostrzegawczy - dopuszcza si
ę
manewrowa-
nie przez górk
ę
rozrz
ą
dow
ą
tylko przy zachowaniu
szczególnych
ś
rodków ostro
ż
no
ś
ci.
Znak dotyczy wagonów na wózkach z rozstawem
osi wewn
ę
trznych ponad 14 m. Znak koloru białe-
go, umieszczony na ostojnicy z lewej strony wa-
gonu.
Ostrożnie przetaczać
Konieczno
ść
ostro
ż
nego manewrowania.
Napis koloru białego, na jasnym tle – czarny.
Umieszczony na ka
ż
dej
ś
cianie bocznej z lewej
strony, a w przypadku braku miejsca – z prawej
strony. Na wagonach-cysternach napis umiesz-
czony na dennicach.
Znak umieszczony na wagonach do przewozu
blachy w zwojach, zakazuj
ą
cy jazdy z otwartymi
i nie
zaryglowanymi
przesuwnymi
ś
cianami
i dachem (przesuwne segmenty pudła).
Poza tym na wagonie obok znaku nale
ż
y umie
ś
ci
ć
napis:
„Podczas jazdy dach i
ś
ciany powinny by
ć
za-
mkni
ę
te i zaryglowane”.
Znak umieszczony na
ś
cianie wagonu.
Przejazd przez hamulce torowe oraz inne urz
ą
-
dzenia hamuj
ą
ce lub rozrz
ą
dowe w trakcie ich
działania jest zabroniony.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
61
Zakaz rozrz
ą
dzania na górkach rozrz
ą
dowych.
Znaczenie znaku:
−
zachowa
ć
szczególne
ś
rodki ostro
ż
no
ś
ci przy
rozformowaniu /formowaniu poci
ą
gu,
−
wagon nie mo
ż
e naje
ż
d
ż
a
ć
na inne wagony
i musi by
ć
chroniony przed naje
ż
d
ż
aniem
przez inne pojazdy.
Zakaz odrzutu i staczania z górek rozrz
ą
dowych.
Znaczenie znaku:
−
zakaz odrzucania i staczania z górki rozrz
ą
-
dowej,
−
wagon musi by
ć
odstawiany i wł
ą
czany po-
jazdem trakcyjnym,
−
wagon nie mo
ż
e naje
ż
d
ż
a
ć
na inne wagony
i musi by
ć
chroniony przed naje
ż
d
ż
aniem
przez inne pojazdy.
Znaki na wagonach z przewodem elektrycznego
ogrzewania informuj
ą
ce o przeznaczeniu przewo-
du w zale
ż
no
ś
ci od wielko
ś
ci napi
ę
cia (1000, 1500
lub 3000 V) oraz rodzaju pr
ą
du stosowanego na
liniach zelektryfikowanych. Sprz
ę
gu
ś
rubowego
mi
ę
dzy wagonami nie wolno rozł
ą
cza
ć
przed
rozczepieniem przez rewidenta taboru przewodów
ogrzewania elektrycznego i ostrzega przed nie-
bezpiecze
ń
stwem pora
ż
enia pr
ą
dem elektrycz-
nym.
Znaki umieszcza si
ę
na dolnej cz
ęś
ci słupków
naro
ż
nych po stronie bocznej i czołowej, a na
wagonach nie maj
ą
cych słupków naro
ż
nych - na
tablicy blaszanej.
Znak ostrzegawczy przed pora
ż
eniem pr
ą
dem na
wagonach, przy których najwy
ż
szy stopie
ń
lub
szczebel drabinki znajduje si
ę
na wysoko
ś
ci
wi
ę
kszej, ni
ż
2 m nad górn
ą
powierzchni
ą
główki
szyny:
Kolor znaku -
ż
ółty odblaskowy; strzałka oraz
obwódka koloru czarnego dla taboru nowego
oraz naprawianego, wielko
ść
znaku dostosowa-
na do miejsca, w którym jest on umieszczony.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
62
33
1088
Znak ostrzegawczy na zbiornikach przeznaczo-
nych do przewozu gazów skroplonych pod ci
ś
nie-
niem.
Znak w kształcie pasa o kolorze pomara
ń
czowym
szeroko
ś
ci 30 cm naniesiony wokół zbiornika na
wysoko
ś
ci jego osi poziomej. Wagonów tak ozna-
czonych nie wolno odrzuca
ć
, ani stacza
ć
z górki
rozrz
ą
dowej oraz nie wolno odrzuca
ć
i stacza
ć
taboru na takie wagony taboru.
Tablica identyfikacyjna na wagonach cysternach
do przewozu towarów niebezpiecznych.
Tablica identyfikacyjna umieszczona na obu
ś
cia-
nach bocznych wagonu cysterny lub kontenera,
a tak
ż
e wagonów du
ż
ych, kontenerów i małych
kontenerów dla towarów przewo
ż
onych luzem.
Oznaczenie mo
ż
e by
ć
podane w postaci tablicy,
folii samoprzylepnej lub rysunku. W przypadku
wagonu cysterny z dzielonym zbiornikiem, znak
umieszczany jest dla ka
ż
dego zbiornika na od-
dzielnej tabliczce. Tablica oznacza,
ż
e przesyłka
w wagonie stanowi zagro
ż
enie okre
ś
lone kodem
licznika, jakie mo
ż
e stwarza
ć
dany materiał. Po-
szczególne cyfry oznaczaj
ą
:
2 – emisja gazu w wyniku ci
ś
nienia lub reakcji
chemicznej,
3 – zapalno
ść
materiałów ciekłych i gazów,
4 – zapalno
ść
materiałów stałych,
5 – działanie utleniaj
ą
ce (podtrzymuj
ą
ce palenie),
6 – wła
ś
ciwo
ś
ci truj
ą
ce (toksyczno
ść
),
7 – wła
ś
ciwo
ś
ci promieniotwórcze,
8 – działanie
ż
r
ą
ce,
9 – niebezpiecze
ń
stwo samorzutnej gwałtownej
reakcji.
X – materiał niebezpiecznie reaguje z wod
ą
.
Podwojenie cyfr wskazuje na nasilenie zagro
ż
e-
nia. Je
ż
eli zagro
ż
enie od materiału mo
ż
e by
ć
wystarczaj
ą
co okre
ś
lone jedn
ą
cyfr
ą
, wówczas
po tej cyfrze stawia si
ę
zero. Cyfry w dolnej cz
ę
-
ś
ci tablicy okre
ś
laj
ą
numer identyfikacyjny towaru
niebezpiecznego.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
63
2. Wzory nalepek ostrzegawczych (zgodnie z cz
ęś
ci
ą
5 RID/Zał. 2 do
SMGS).
Nr 1
Materiały wybuchowe
Podklasy 1.1, 1.2, 1.3
Nr 1.4
Materiały wybuchowe
podklasa 1.4
Nr 1.5
Materiały wybuchowe
Podklasa 1.5
Nr 1.6
Materiały wybuchowe
podklasa 1.6
** Dane dotycz
ą
ce podklasy: brak danych, je
ś
li wybuchowo
ść
przedstawia zagro
ż
enie
dodatkowe
* Dane dotycz
ą
ce grupy zgodno
ś
ci: brak danych, je
ś
li wybuchowo
ść
przedstawia zagro-
ż
enie dodatkowe
Nr 2.1
Gazy zapalne
Nr 2.2
Gazy niezapalne, nietruj
ą
ce
Nr 2.3
Gazy truj
ą
ce
Nr 3
Materiały ciekłe zapalne
Nr 4.1
Materiały stałe zapal-
ne, samoreaktywne,
stałe wybuchowe
odczulone
Nr 4.2
Materiały samozapal-
ne
Nr 4.3
Materiały wytwarzaj
ą
ce w zetkni
ę
ciu z wod
ą
gazy zapalne
Nr 5.1
Materiały utleniaj
ą
ce
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
64
Nr 5.2
Nadtlenki organiczne
Nr 6.1
Materiały truj
ą
ce
Nr 6.2
Materiały zaka
ź
ne
Nr 7A
Materiały promienio-
twórcze kategoria I –
BIAŁA
Nr 7B
Materiały promienio-
twórcze kategoria II –
Ż
ÓŁTA
Nr 7C
Materiały promienio-
twórcze kategoria III –
Ż
ÓŁTA
Nr 7E
Materiały promienio-
twórcze rozszcze-
pialne klasy 7
Nr 8
Materiały
ż
r
ą
ce
Nr 9
Ró
ż
ne materiały
i przedmioty niebez-
pieczne
Nr 13
Ostro
ż
nie przetacza
ć
Nr 15
Zakaz odrzutu i
staczania. Nie
naje
ż
d
ż
a
ć
, chroni
ć
Znak dla materiałów, które s
ą
przewo
ż
one w podgrzanym stanie
Oznakowanie kierunku ustawienia przesyłki
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
65
3. Inne nalepki.
Towar łatwo tłuk
ą
cy si
ę
, kruchy. Wagon wymaga
ostro
ż
nego manewrowania.
Nalepka dla przesyłek z przekroczon
ą
skrajni
ą
.
Wagonów oznaczonych tak
ą
nalepk
ą
nie wolno odrzu-
ca
ć
i stacza
ć
oraz na tak oznaczony wagon nie wolno
odrzuca
ć
i stacza
ć
innych pojazdów.
Baczno
ść
! Dozorca w wagonie !
Znak dla materiałów zagra
ż
aj
ą
cych
ś
rodowisku.
PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A.
66
TABELA ZMIAN
Lp.
zmiany
Przepis wewn
ę
trzny,
którym zmiana została
wprowadzona (rodzaj,
nazwa i tytuł)
Jednostki redakcyjne,
w obr
ę
bie których wprowa-
dzono zmiany
Data wej
ś
cia
zmiany w
ż
ycie
Biuletyn PKP
Polskie Linie Kole-
jowe S.A., w którym
zmiana została
opublikowana
(Nr/poz./rok)
1.
2.
3.
4.
5.
1
Zarz
ą
dzenie Nr 27/2014
Zarz
ą
du PKP Polskie
Linie Kolejowe S.A. z dnia
12 sierpnia 2014r.
§1 ust. 4
1.12.2014r.
07/18/2014