Strona 1

www.sgk.gofin.pl

2010-12-08 09:00:16

http://www.sgk.gofin.pl/11,2301,123042,konta-syntetyczne-i-konta-analityczne.html

Rachunkowość krok po kroku

Dodatek do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości

nr

9

z dnia 2010-07-01

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., www.sgk.gofin.pl

Konta syntetyczne i konta analityczne

Na system ewidencji ksi

ę

gowej składaj

ą

si

ę

konta syntetyczne (główne) i konta analityczne (pomocnicze do kont

głównych).

Konta syntetyczne

Konta syntetyczne, zwane tak

ż

e głównymi (konta ksi

ę

gi głównej), to wszystkie konta bilansowe i wynikowe obj

ę

te

wykazem w zakładowym planie kont danej jednostki. Słu

żą

do ewidencji ksi

ę

gowej operacji gospodarczych sumami

zbiorczymi, zgodnie z zasad

ą

podwójnego zapisu (tzn. odpowiedni

ą

, identyczn

ą

kwot

ę

ksi

ę

guje si

ę

na przeciwstawnych

stronach co najmniej dwóch kont).

Ewidencja syntetyczna (ewidencja na kontach ksi

ę

gi głównej) powinna spełnia

ć

równocze

ś

nie dwa warunki:

1) suma obrotów po stronie Wn (Dt) wszystkich kont syntetycznych powinna si

ę

równa

ć

sumie obrotów po

stronie Ma (Ct) tych kont,

2) suma sald debetowych wynikaj

ą

cych z zapisów na wszystkich kontach syntetycznych powinna si

ę

równa

ć

sumie sald kredytowych tych kont.

Konta ksi

ę

gi głównej stanowi

ą

podstawowe

ź

ródło informacji o zdarzeniach, które nast

ą

piły w danym okresie

sprawozdawczym. S

ą

to informacje o charakterze syntetycznym (zbiorczym), natomiast ich uszczegółowienie jest

mo

ż

liwe przez wprowadzenie kont ksi

ą

g pomocniczych (kont analitycznych). Na podstawie zapisów na kontach

syntetycznych i analitycznych sporz

ą

dza si

ę

sprawozdania finansowe.

Konta analityczne

Konta analityczne (konta ksi

ą

g pomocniczych) słu

żą

do uszczegółowienia i uzupełnienia (st

ą

d ich inna nazwa - konta

szczegółowe) zapisów kont ksi

ę

gi głównej. Ewidencj

ę

na kontach analitycznych prowadzi si

ę

w uj

ę

ciu (porz

ą

dku)

systematycznym jako wyodr

ę

bniony system ksi

ą

g, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów danych, uzgodniony

z saldami i zapisami na kontach syntetycznych (kontach ksi

ę

gi głównej).

Na kontach analitycznych mo

ż

na w ci

ą

gu okresu sprawozdawczego stosowa

ć

, obok lub zamiast jednostek pieni

ęż

nych,

jednostki naturalne. Nale

ż

y wówczas sporz

ą

dzi

ć

na koniec okresu sprawozdawczego zestawienie zapisów dokonanych

na kontach analitycznych w jednostkach naturalnych i ustali

ć

ich warto

ść

.

Konta analityczne prowadzi si

ę

w szczególno

ś

ci dla:

ś

rodków trwałych, w tym tak

ż

e

ś

rodków trwałych w budowie, warto

ś

ci niematerialnych i prawnych oraz

dokonywanych od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych,

rozrachunków z kontrahentami,

rozrachunków

z pracownikami,

a w szczególno

ś

ci

jako

imienn

ą

ewidencj

ę

wynagrodze

ń

pracowników

zapewniaj

ą

c

ą

uzyskanie informacji, z całego okresu zatrudnienia,

Strona 2

www.sgk.gofin.pl

2010-12-08 09:00:16

http://www.sgk.gofin.pl/11,2301,123042,konta-syntetyczne-i-konta-analityczne.html

operacji sprzeda

ż

y (kolejno numerowane własne faktury i inne dowody, ze szczegółowo

ś

ci

ą

niezb

ę

dn

ą

do celów

podatkowych),

operacji zakupu (obce faktury i inne dowody, ze szczegółowo

ś

ci

ą

niezb

ę

dn

ą

do wyceny składników aktywów i do

celów podatkowych),

kosztów i istotnych dla jednostki składników aktywów,

operacji gotówkowych w przypadku prowadzenia kasy.

W odniesieniu do rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostk

ę

mo

ż

liwe jest stosowanie

jednej z nast

ę

puj

ą

cych metod prowadzenia kont analitycznych dla tych grup składników:

ewidencja ilo

ś

ciowo-warto

ś

ciowa, w której dla ka

ż

dego składnika ujmuje si

ę

obroty i stany w jednostkach

naturalnych i pieni

ęż

nych,

ewidencja ilo

ś

ciowa obrotów i stanów, prowadzona dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup

wył

ą

cznie

w jednostkach

naturalnych.

Warto

ść

stanu

wycenia

si

ę

przynajmniej

na

koniec

okresu

sprawozdawczego, za który nast

ę

puj

ą

rozliczenia z bud

ż

etem z tytułu podatku dochodowego, dokonane na

podstawie danych rzeczywistych,

ewidencja warto

ś

ciowa obrotów i stanów towarów oraz opakowa

ń

, prowadzona dla punktów obrotu detalicznego

lub miejsc składowania, której przedmiotem zapisów s

ą

tylko przychody, rozchody i stany całego zapasu,

odpisywanie w koszty warto

ś

ci materiałów i towarów na dzie

ń

ich zakupu lub produktów gotowych w momencie

ich wytworzenia, poł

ą

czone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów

o warto

ść

tego stanu, nie pó

ź

niej ni

ż

na dzie

ń

bilansowy.

Decyzj

ę

o stosowaniu jednej z wymienionych wy

ż

ej metod prowadzenia kont analitycznych dla poszczególnych grup

rzeczowych składników aktywów obrotowych podejmuje kierownik jednostki, uwzgl

ę

dniaj

ą

c rodzaj i warto

ść

tych grup

składników.

Poszczególne konta analityczne s

ą

powi

ą

zane z macierzystym kontem syntetycznym na zasadzie tzw. zapisu

powtarzanego. Oznacza to,

ż

e zapis na koncie analitycznym jest powtórzeniem zapisu dokonanego na koncie

syntetycznym. Pami

ę

ta

ć

przy tym nale

ż

y,

ż

e do kont syntetycznych stosuje si

ę

- jak ju

ż

wspomniano - zasad

ę

podwójnego zapisu, natomiast konta analityczne funkcjonuj

ą

na zasadzie jednostronnego zapisu, gdy

ż

stanowi

ą

tylko

powtórzenie zapisu dokonanego na koncie syntetycznym.

Prowadzenie kont analitycznych na zasadzie zapisu powtarzanego sprawia,

ż

e pomi

ę

dzy saldami i zapisami na kontach

analitycznych a saldami i zapisami na kontach syntetycznych musi zachodzi

ć

zgodno

ść

. Zale

ż

no

ść

t

ę

mo

ż

na wyrazi

ć

w sposób nast

ę

puj

ą

cy:

obroty strony Wn konta syntetycznego s

ą

równe sumie obrotów stron Wn jego kont analitycznych,

obroty strony Ma konta syntetycznego s

ą

równe sumie obrotów stron Ma jego kont analitycznych,

saldo Wn konta syntetycznego jest równe sumie sald Wn jego kont analitycznych,

Strona 3

www.sgk.gofin.pl

2010-12-08 09:00:16

http://www.sgk.gofin.pl/11,2301,123042,konta-syntetyczne-i-konta-analityczne.html

saldo Ma konta syntetycznego jest równe sumie sald Ma jego kont analitycznych.

W celu sprawdzenia czy zale

ż

no

ś

ci te s

ą

spełnione, sporz

ą

dza si

ę

zestawienie obrotów i sald kont analitycznych

prowadzonych do danego konta syntetycznego.

Powi

ą

zanie kont analitycznych z kontami syntetycznymi ilustruje poni

ż

szy przykład.

Przykład

I. Zało

ż

enia:

W jednostce „X” na dzie

ń

31 grudnia 2009 r. warto

ść

pocz

ą

tkowa

ś

rodków trwałych zaewidencjonowana na koncie

syntetycznym 01 „

Ś

rodki trwałe” wynosi: 1.400.000 zł. Z ewidencji szczegółowej

ś

rodków trwałych wynika,

ż

e w skład

ś

rodków trwałych wchodz

ą

:

1) budynki i lokale (konto 01-1): 700.000 zł, w tym: budynek biurowo-magazynowy: 700.000 zł,

2) maszyny, urz

ą

dzenia i aparaty ogólnego zastosowania (konto 01-2): 370.000 zł, w tym: urz

ą

dzenia i aparaty

chłodnicze: 350.000 zł, zespoły komputerowe: 20.000 zł,

3)

ś

rodki transportu (konto 01-3): 290.000 zł, w tym: samochód ci

ęż

arowy: 220.000 zł, samochód osobowy:

70.000 zł,

4) narz

ę

dzia, przyrz

ą

dy, ruchomo

ś

ci i wyposa

ż

enie (konto 01-4): 40.000 zł, w tym: kserokopiarki: 15.000 zł,

telefony (fax): 5.000 zł, meble biurowe: 20.000 zł.

II. Otwarcie kont na dzie

ń

1 stycznia 2010 r.:

Konta syntetyczne

Konta analityczne (do konta 01 „

Ś

rodki trwałe”)