Konta syntetyczne to konta, w których ujmuje się zbiorcze zapisy operacji dotyczących całych grup środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia. Z tych kont zazwyczaj można uzyskać informacje, które są wykazywane w bilansie i innych sprawozdaniach.
Inaczej mówiąc konta syntetyczne służą do księgowej ewidencji operacji gospodarczych w sposób zapewniający zbilansowanie danych liczbowych ujętych na wszystkich kontach syntetycznych, które są prowadzone w danej jednostce gospodarczej. W tego typu kontach stosuje się zasadę podwójnego zapisu.
Do kont syntetycznych można też zaliczyć konta pozabilansowe, na których ewidencja może być prowadzona jednostronnie, co oznacza, że po jednej stronie konta bez korespondencji z innymi kontami.
Konta analityczne to konta, które służą do uszczegółowienia zapisów obrotów i sald danego konta syntetycznego. Powstają w drodze poziomego podziału tych kont. Mają one charakter ksiąg pomocniczych. Stosuje się je głównie dla:
- środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
- rozrachunków z dostawcami i odbiorcami,
- rozrachunków z pracownikami,
- operacji sprzedaży i zakupu,
- kosztów,
- innych istotnych składników majątku rzeczowego lub finansowego.
Na kontach analitycznych obowiązuje tzw. zapis powtarzany, który polega na tym, że księgowanie jest dokonywane po tej samej stronie, w tej samej kwocie, na podstawie tego samego dowodu, czyli musi wystąpić zgodność co do strony konta (Wn lub Ma) i co do kwoty, która może zostać rozdzielona na kilka kont analitycznych. Konsekwencją tej zasady jest brak korespondencji kont analitycznych z innymi kontami. Jest ono przypisane do określonego konta syntetycznego, bez którego nie może istnieć.
Różnica zapisu między kontami syntetycznymi a analitycznymi polega na tym, że na kontach syntetycznych zawsze obowiązuje zasada podwójnego zapisu, a na kontach analitycznych obowiązuje zasada jednostronna, gdyż zapisy są tu tylko powtórzeniem zapisu z konta syntetycznego.
Konsekwencjami zasady zapisu powtarzanego są następujące równości:
Obrót debetowy konta syntetycznego jest równy sumie obrotów debetowych wszystkich kont analitycznych
Obrót kredytowy konta syntetycznego jest równy sumie obrotów kredytowych zbioru kont analitycznych
Saldo Dt(lub Ct) konta syntetycznego jest równe sumie sald Dt (lub Ct) wszystkich kont analitycznych.
Dla celów kontroli czy powyższe równości są spełnione powinny być dokonywane okresowe zestawienia obrotów i sald kont analitycznych prowadzonych do danego konta syntetycznego.
Środki pieniężne
Środki pieniężne
Banknoty i monety oraz rozrachunkowe jednostki pieniężne krajowe i zagraniczne, tak w gotówce, jak i na rachunkach bankowych lub w formie lokaty pieniężnej, czeki i weksle obce płatne w ciągu trzech miesięcy od daty ich wystawienia oraz metale szlachetne, jeżeli nie są zaliczane do rzeczowych składników majątku obrotowego.
I. ROZLICZENIA GOTÓWKOWE.
Rozliczenia gotówkowe dokonywane są za pośrednictwem kasy. Obrót gotówkowy jest realizowany przez kasjera, który ponosi pełną odpowiedzialność materialną za stan gotówki w kasie oraz za prawidłowość operacji kasowych. Obroty gotówkowe powinny być udokumentowane dowodami źródłowymi lub zastępczymi dowodami kasowymi.
Wpływy gotówkowe są dokonywane za pomocą znormalizowanych druków "Dowód Wpłaty - KP" wystawianych w dwóch egzemplarzach.
Wypłaty gotówkowe mogą być dokonywane na podstawie dokumentów źródłowych (np. faktury obce, listy płac, delegacje służbowe, pokwitowane przez bank dowody wpłat własnych) lub dokumentu zastępczego "Dowód wypłaty - KW".
Wszystkie operacje kasowe dnia winny być ujęte w dokumencie wtórnym RK - "Raport Kasowy". Dopuszcza się sporządzanie raportów kasowych za okresy dłuższe ( tydzień, dekada), nieprzekraczające jednak jednego miesiąca. Niedozwolone jest także objęcie jednym raportem kasowym okresu stanowiącego przełom dwóch kolejnych miesięcy.
Po sporządzeniu raportu kasjer powinien sprawdzić zgodność salda raportu ze stanem rzeczywistym gotówki w kasie.
Do obrotu gotówkowego zaliczamy również płatności dokonywane za pomocą czeku gotówkowego, bądź też wpłat na rachunek wierzyciela. Czek gotówkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku (dłużnika) udzieloną trasatowi do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku ( czek na okaziciela) lub osobie wskazanej na czeku ( czek imienny).
Czek gotówkowy jest przedstawiony do zapłaty bezpośrednio u trasata lub w innym banku. Zapłata czeku gotówkowego przedstawionego do zapłaty w innym banku następuje po uzyskaniu przez ten bank od trasata funduszy wystarczających do zapłaty czeku.
II. ROZLICZENIA BEZGOTÓWKOWE.
Rozliczenia bezgotówkowe dokonywane są za pośrednictwem banku. Do podstawowych ich form należą:
1. polecenie przelewu - płatnik ( dłużnik ) dla uregulowania zobowiązania wydaje swemu bankowi zlecenie przekazania środków pieniężnych z własnego rachunku bankowego na rachunek wierzyciela ( beneficjenta) w dowolnym banku.
Polecenie przelewu składa się z 4 egzemplarzy, z których :
o odcinek A - oryginał, jest dokumentem obciążenia rachunku dłużnika;
o odcinek B - jest dokumentem uznania rachunku wierzyciela;
o odcinek C - jest załącznikiem do wyciągu bankowego z rachunku wierzyciela;
o odcinek D - jest załącznikiem do wyciągu z rachunku dłużnika;
1. żądanie zapłaty - polega na złożeniu przez wierzyciela w banku żądania zapłaty w celu pobrania od dłużnika zapłaty. Taka forma rozliczenia jest rzadko stosowana. Dotyczy towarów i usług, w których nie wymagana jest kontrola jakościowo-ilościowa ( np. dostawa energii elektrycznej ).