plik

m C

elln

niik

kó

ów

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/98

...Jako załącznik do listu przesyłam op−

racowany przeze mnie przełącznik elekt−
ryczny sterowany pilotami sprzętu RTV.

Podobne układy były już niejedno−

krotnie publikowane w różnych gaze−
tach o tematyce elektronicznej (np.
EdW 9/96).

Mój układ jest znacznie prostszy, tań−

szy oraz bardziej uniwersalny, odpada bo−
wiem problem programowania rozka−
zów, pod wpływem których przełącznik
zmieni swój stan (mało kto zna sekwen−

cje  zer  i jedynek  odpowiadające  odpo−
wiednim  przyciskom  na  pilocie,  a nie
wszyscy  są  szczęśliwymi  posiadaczami
opisanego pilota Elemis). Przedstawiony
układ reaguje na każdy przycisk standar−
dowego  pilota  RTV,  nadającego  w częs−
totliwości 36Hz.

Aby jednak urządzenie nie reagowało

na czynności związane na przykład ze
zmianą kanału telewizyjnego, zastosowa−
łem linię opóźniającą. Sprawia ona, iż aby
uaktywnić przełącznik należy trzymać

wciśnięty przycisk na pilocie przez około
dwie sekundy (zmiana kanału trwa o wie−
le krócej). W celu przełączenia układu za−
lecam  skasowanie  przycisków  nie  mają−
cych  bezpośrednio  wpływu  na  pracę  te−
lewizora (innych urządzeń RTV), na przy−
kład używając funkcji sterujących telega−
zetą  podczas  normalnego  odbioru  pro−
gramu  nie  wpływamy  na  zmianę  stanu
pracy telewizora, ale za to możemy włą−
czyć  lub  wyłączyć  dowolne  urządzenie
elektryczne.

Przełącznik sterowany pilotem

ORUM

ZYTELNIKÓW

Forum Czytelników ma służyć celom edukacyjnym, wymianie doświadczeń i pomysłów.
Zasady są następujące:
– publikujemy wyłącznie projekty opracowane samodzielnie i nigdzie dotychczas nie publikowane

(należy dołączyć stosowne oświadczenie z własnoręcznym podpisem);

– oprócz tekstu i rysunków, prosimy przysłać działający model lub jego fotografie (model odeślemy);
– publikacja projektu nie oznacza jego pozytywnej oceny przez redakcję EdW, lecz stanowi punkt

wyjścia do publicznej dyskusji nad proponowanym rozwiązaniem. Etap dyskusji nazywany „Do−
grywką”, trwa dwa miesiące. W tym czasie oczekujemy nie tylko listów z uwagami krytycznymi, ale
przede wszystkim propozycji innych, lepszych rozwiązań (tym razem wystarczy schemat z opisem
działania układu);

– nagroda za opublikowany projekt wynosi 100 zł (brutto) za stronę artykułu w EdW. Nagroda nie

zostanie przyznana, jeśli „Dogrywka” wykaże, iż projekt stanowi plagiat. Jeśli w ”Dogrywce” zosta−
ną zaproponowane lepsze rozwiązania, wówczas część nagrody (w proporcji uznanej przez redakcję
EdW) zostanie przyznana autorom lepszych rozwiązań.

Prosimy też o załączenie do projektu fotografii paszportowej i kilku zdań życiorysu.
Prosimy nie przysyłać opisów urządzeń, które powstały tylko na papierze, a nie zostały zrealizowane
w praktyce. Znamy się trochę na elektronice i wiemy, że większość takich układów nie będzie działać.
Stąd nasza prośba o model lub przynajmniej fotografię modelu.

Nazywam się Dawid Gnida, mam 17 lat i jestem uczniem trzeciej klasy Technikum Tele−
komunikacyjnego w Katowicach.
Elektronika pasjonuje mnie od dobrych paru lat. Od samego początku próbuję budować
własne układy elektroniczne (z różnym skutkiem).
Na wstępie chciałbym serdecznie pozdrowić cały zespół redagujący EdW oraz pogratulo−
wać wydawania tak wspaniałego pisma...

m C

elln

niik

kó

ów

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/98

Jako element odbiorczy zastosowa−

łem  niejednokrotnie  opisywaną  na  ła−
mach EdW kość odbiornika podczerwieni
TFMS5360 (jeżeli nasz pilot nadaje na od−
miennej  częstotliwości  niż  36Hz,  należy
ją  wymienić  na  inną  z rodziny  TFMS).
W momencie, gdy na odbiornik pada od−
powiednio  zmodulowana  wiązka  pod−
czerwieni, na wyjściu TFMS pojawiają się
ujemne  impulsy  elektryczne,  które  po−
przez potencjometr PR1 ładują kondensa−
tor C2. Gdy napięcie na tym kondensato−
rze wzrośnie do napięcia przełączania się
bramki  U1A,  na  jej  wyjściu  zmieni  się
stan  z zera  na  jedynkę.  Rezystorem  na−
stawnym PR1 możemy ustawić czas, po
jakim  ma  nastąpić  przełączenie  bramki.
Sygnał  ten  zostanie  podany  na  wejście
zegarowe  przerzutnika  JK  (działającego
jako dzielnik przez dwa), czego skutkiem
będzie zmiana stanu niskiego na wysoki,

spowoduje  to  otwarcie  tranzystora  1,
a co  za  tym  idzie  włączenie  przekaźnika
(urządzenia  podłączonego  do  wyjścia).
Stan włączonego przekaźnika sygnalizuje
dioda LED2. Gdy na wyjściu Q pojawi się
stan niski przekaźnik zostanie wyłączony.

Zwolnienie przycisku na pilocie spo−

woduje  pojawienie  się  stanu  wysokiego
na wyjściu TFMS, który to poprzez diodę
D5 oraz rezystor nastawny rozładuje kon−
densator  C2.  Kolejne  przełączenie  może
nastąpić  dopiero  po  ustabilizowaniu  się
stanu kondensatora.

Do zasilania układu zastosowałem

standardowy transformator, prostowni−
czy mostek diodowy, kondensator stabili−
zujący oraz stabilizator napięcia 7805 ob−
niżający napięcie z około 15V do 5V, wy−
magane przez TFMS. Obecność napięcia
na układzie sygnalizuje dioda kontrolna

LED1. Do diody podłączyłem
rezystor nastawny umożliwia−
jący sterowanie intensywnoś−
cią świecenia diody.

Stosując przekaźniki na niż−

sze napięcia można jego drugie
wprowadzenie  z cewki  podłą−
czyć  za  stabilizatorem  napięcie  (na  sche−
macie  przed  stabilizatorem).  W tym  przy−
padku  prąd  płynący  przez  stabilizator  bę−
dzie wynosił około 100mA, co jest granicą
od której należy stosować radiatory (oma−
wiam stabilizator w obudowie TO−220).

Urządzenie posiada na obudowie

przycisk  umożliwiający  ręczne  sterowa−
nie  układem.  W tym  wypadku  zastoso−
wałem mikrostyk bezpośrednio połączo−
ny  z wejściem  zegarowym  przerzutnika
JK  (przełącznik  nie  jest  umieszczony  na

schemacie). Aby ręczne sterowanie ukła−
dem  było  bardziej  komfortowe,  należy
pokusić  się  o zrobienie  prostego  układu
odkłócającego.  Mimo  iż  zastosowałem
mikrostyk,  czasami  następują  odbicia
między  stykami  nieco  komplikujące  ob−
sługę urządzenia.

Innym udogodnieniem jakie

zastosowałem jest możliwość
przemieszczania

odbiornika

TFMS.  Opcja  ta  jest  szczegól−
nie  przydatna,  gdy  gniazdko
elektryczne znajduje się w miej−
scu, gdzie nie docierają sygnały
z pilota.  W takim  przypadku
można  wyciągnąć  odbiornik
i poprzez  niedługi  przewód
umieścić  go  w bardziej  dogod−
nym miejscu.

Przydatnym elementem jest również

gniazdo, w którym umieszczony jest od−
biornik. Umożliwia on łatwą wymianę ele−
mentu TFMS, gdy okaże się, iż częstotli−
wość nadawania pilota jest inna niż częs−
totliwość przyjmowana przez ten element.

Do układu przełącznika dołączyłem pi−

lot  zdalnego  sterowania  przeznaczony
wyłącznie  do  tego  układu.  Przy  sterowa−
niu  tym  pilotem  nie  występuje  kilkuse−
kundowe (opisane wcześniej) opóźnienie.

c.d. na str. 22

s.. 1

1.. S

att iid

azz e

elle

nttó

ów

ezzy

stto

orry

R1: 2,2k

Ω

PR1: 4,7k

Ω

PR2: 1k

Ω

atto

orry

C1: 1000µF/16V
C2: 47µF/16V

Pó

ółłp

prrzze

niik

kii

D1−D4: 1N4001...7
D5: 1N4148
T1: dowolny NPN np. BC 548
LED1, LED2: dowolne diody LED
U1: CMOS 4093
U2: CMOS 4027
U3: CMOS 7805
REL1 RM81 12V
TR1 TS 2/15

Fakt ten wynika z tego, iż piloty RTV

wysyłają informacje „porcjami” o częs−
totliwości kilkunastu herców. Pilot dołą−
czony do układu w ciągu sekundy wysyła
o wiele więcej takich „porcji”, więc kon−
densator C2 ładuje się znacznie szybciej.

Pilot jest zrealizowany na dwóch po−

pularnych układach NE555. Jeden z nich
generuje częstotliwość 36kHz, adrugi kil−
kudziesięciu  herców.  Zastosowałem  nie−
typowe połączenie tych elementów. Zasi−
lanie  pierwszego  generatora  jest  podłą−
czone  do  wyjścia  generatora  drugiego.
W momencie, gdy na wyjściu generatora
nr 2 jest stan wysoki, generator pierwszy
generuje impulsy nośne.

Warta opisu jest także metoda jaką

wykorzystałem do wykonania płytki dru−
kowanej. Zastosowałem opisywaną

w „Forum Czytelników” EdW 11/96, me−
todę  przenoszenia  odbitki  xero  na  lami−
nat.  Odbity  na  przezroczystą  folię  układ
ścieżek,  przełożyłem  do  wcześniej  roz−
grzanej żelazkiem płytki laminatowej. Fo−
lię delikatnie oderwałem, gdy płytka była
jeszcze  letnia  (toner  zdążył  dobrze  prze−
nieść  się  na  miedź,  a folia  była  jeszcze
wystarczająco  elastyczna).  Rezultat  był
rewelacyjny.  Cała  odbitka  idealnie  prze−
niosła się na płytkę. Należy jednak zwró−
cić uwagę, aby xero miało wystarczająco
mocny  kontrast  (przez  folię  nie  powinno
przenikać światło). Najlepsze efekty uzys−
kuje się, gdy czarny nadruk wykonuje się
na  kopiarce  kolorowej  (toner  jest  nano−
szony grubą warstwą).

Układ mój może stać się bardzo wy−

godnym urządzeniem nie tylko dla osób,

które aby wieczorem wstać z łóżka i zga−
sić  światło  potrzebują  silnej  motywacji,
lecz  przede  wszystkim  dla  osób  star−
szych  i niepełnosprawnych,  dla  których
taka czynność może być niemałym wysił−
kiem.

Uwaga!
Po każdorazowym włączeniu układu

do sieci oraz dokonaniu przęłączenia nale−
ży odczekać około 5 sekund w celu usta−
bilizowania się układu.

wiid

d G

niid

a,, C

orrzzó

ów

ORUM

ZYTELNIKÓW

c.d. ze str. 20