POWIATOWY URZĄD PRACY

ul. Michalusa 18, 38-300 Gorlice,

tel./fax. [phone]

poczta elektroniczna e-mail: [e-mail]

PUPIIC-RW-410-1/09

Informacja o lokalnym rynku pracy w zakresie podaży

i popytu na pracę za rok 2008

Niniejszy dokument dostarcza jedynie poglądowych danych, a wnioski płynące

z poniższych analiz powinny być interpretowane z zachowaniem ostrożności. W dokumencie

zawarto m.in. dane o aktualnych niewykorzystywanych zasobach kwalifikacji zawodowych

osób bezrobotnych, strukturze zawodowej popytu na lokalnym rynku pracy, obserwowanych

deficytach kwalifikacji zawodowych w skali regionu i powiatu, dotychczasowych obszarach

wzrostu poziomu zatrudnienia oraz bieżącą ocenę sytuacji w opinii lokalnych

przedsiębiorców.

Dane które udało się zgromadzić w analizie nie uwzględniają wielu istotnych

informacji, m.in. o pełnym zapotrzebowaniu na pracowników, jasnych prognoz (zwłaszcza

obecnie w związku z niepewną sytuacją na rynkach) zapotrzebowania na pracowników

w zawodach, jakości kształcenia w zawodach, gotowości do podjęcia pracy w wyuczonym

zawodzie przez absolwentów. Brak m.in. powyższych informacji zaburza rzeczywisty obraz

popytu pracodawców i podaży pracobiorców na rynku pracy.

Ponadto wartym wzmianki we wstępie jest pogląd, że w obecnych realiach

rynkowych i politycznych (dopuszczających dużą mobilność przestrzenną pracowników),

formułowanie wniosków na temat kształcenia zawodowego nie może wynikać wyłącznie

z analiz lokalnego rynku.

Użyte w niniejszym opracowaniu pojęcia: „specjalność”, „zawód”, „grupa zawodów”

zdefiniowane zostały szczegółowo w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki Pracy z dnia

8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz

zakresu jej stosowania (Dz.U. nr. 265, poz. 2644 z późn. zm.)

POWIATOWY URZ

Ą

D PRACY

2

1.

Podaż pracy, bezrobocie rejestrowane - aktualne
niewykorzystane zasoby siły roboczej

W ostatnich latach notowany był dynamiczny spadek bezrobocia rejestrowanego.

Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Gorlicach,
najwięcej osób legitymowało się wykształceniem zasadniczym zawodowym - według stanu
na koniec 2008 roku ich udział wynosił 35,6% (odsetek systematycznie maleje, w 2003 roku
bezrobotni z tym wykształceniem stanowili 46,4% ogółu bezrobotnych).

Drugą co do wielkości grupę zarejestrowanych bezrobotnych stanowiły osoby

z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym – 32,5% (odsetek systematycznie
wzrasta, w 2003 roku osoby te stanowiły 28,5% bezrobotnych). Osoby bezrobotne
zarejestrowane w PUP Gorlice coraz częściej posiadają wyższe wykształcenie -
na 31.12.2008r. było to 8,0% ogółu zarejestrowanych (w 2003 roku tylko 2,9%) oraz średnim
ogólnokształcącym (obecnie to 8,7% ogółu zarejestrowanych, zaś w 2003 roku 5,0%).

W końcu 2008 roku w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy w Gorlicach figurowało

5690 osób bezrobotnych. Jej struktura zawodowa (zgodna z Klasyfikacją Zawodów
i Specjalności) przedstawiała się następująco

1

:

Tabela: Struktura osób bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych i zawodów w których było
zarejestrowanych na 31.12.2008 roku co najmniej 20 osób bezrobotnych.

kod

nazwa grupy i zawodu

liczba osób

bezrobotnych

(31.12.2008)

udział

w ogółem

bezrobotnych

-

Bez zawodu

620

10,9%

„1”

Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy

6

0,1%

„2”

Specjaliści

536

9,4%

247901

Specjalista administracji publicznej

54

0,9%

224101

Pielęgniarka

53

0,9%

241102

Ekonomista

52

0,9%

241912

Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży]

51

0,9%

241915

Specjalista do spraw organizacji usług gastronomi., hotelarskich i turystycznych

24

0,4%

„3”

Technicy i inny średni personel

1446

25,4%

341902

Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista]

249

4,4%

321402

Technik żywienia i gospodarstwa domowego

179

3,1%

341501

Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec]

160

2,8%

311502

Technik mechanik

138

2,4%

321208

Technik rolnik

108

1,9%

311204

Technik budownictwa

99

1,7%

311913

Technik technologii odzieży

57

1,0%

341903

Organizator agrobiznesu [zawód szkolny: Technik agrobiznesu]

43

0,8%

311209

Technik ochrony środowiska

40

0,7%

322404

Terapeuta zajęciowy

39

0,7%

343101

Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji]

34

0,6%

312102

Technik informatyk

32

0,6%

311911

Technik technologii drewna

25

0,4%

311302

Technik elektryk

25

0,4%

311401

Technik elektronik

22

0,4%

341401

Organizator obsługi turystycznej [zawód szkolny: Technik obsługi turystycznej]

20

0,4%

„4”

Pracownicy biurowi

106

1,9%

419101

Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych]

58

1,0%

412102

Asystent rachunkowości [zawód szkolny: Technik rachunkowości]

20

0,4%

1

Nieodłączną częścią sprawozdawczości o rynku pracy jest statystyka bezrobotnych według zawodów

i specjalności. Metodologia zakłada, że osobie bezrobotnej jest nadany tylko jeden zawód, który został nabyty
w wyniku kształcenia bądź praktyki.

3

„5”

Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy

829

14,6%

522107

Sprzedawca

364

6,4%

512201

Kucharz

266

4,7%

512302

Kelner

69

1,2%

512202

Kucharz małej gastronomii

30

0,5%

514102

Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich]

25

0,4%

„6”

Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy

218

3,8%

613101

Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik]

149

2,6%

631102

Robotnik leśny

30

0,5%

„7”

Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

1560

27,4%

741201

Cukiernik

221

3,9%

722204

Ślusarz

170

3,0%

743304

Krawiec

154

2,7%

712102

Murarz

87

1,5%

722304

Tokarz

77

1,4%

714101

Malarz budowlany

65

1,1%

742205

Stolarz galanterii drzewnej

57

1,0%

723105

Mechanik samochodów osobowych

57

1,0%

741203

Piekarz

52

0,9%

742204

Stolarz

47

0,8%

723306

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych

46

0,8%

743206

Tkacz

33

0,6%

744304

Obuwnik przemysłowy

29

0,5%

713901

Technolog robót wykończeniowych w budownictwie

29

0,5%

713604

Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych

27

0,5%

724101

Elektromechanik elektrycznych przyrządów pomiarowych

27

0,5%

722301

Frezer

24

0,4%

723304

Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych

23

0,4%

723106

Mechanik pojazdów samochodowych

20

0,4%

„8”

Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

123

2,2%

815401

Aparatowy procesów chemicznych

26

0,5%

832302

Kierowca samochodu ciężarowego

11

0,2%

„9”

Pracownicy przy pracach prostych

245

4,3%

931301

Robotnik budowlany

45

0,8%

932104

Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym

35

0,6%

913207

Sprzątaczka

33

0,6%

914103

Robotnik gospodarczy

27

0,5%

Ogółem

5690

100%

Zgromadzone dane wskazują, że obecnie najwięcej niewykorzystanych zasobów siły

roboczej dotyczy osób bezrobotnych sklasyfikowanych jako:

•

„Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy” – 27% ogółu, w szczególności są to:

Cukiernik,

Ślusarz, Krawiec, Murarz, Tokarz, Malarz budowlany, Stolarz galanterii drzewnej, Mechanik
samochodów osobowych, Piekarz, Stolarz, Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych

,

•

„Technicy i inny średni personel” – 25% ogółu, w szczególności są to:

Asystent

ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista], Technik żywienia i gospodarstwa
domowego, Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec], Technik mechanik, Technik
rolnik, Technik budownictwa, Technik technologii odzieży

,

•

„Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy” – 15% ogółu, w szczególności są to:

Sprzedawca, Kucharz, Kelner

,

Problem bezrobocia dotyczy obecnie wielu osób z wyższym wykształceniem.

Najpopularniejszymi zawodami w ramach grupy „Specjaliści” są:

Specjalista administracji

publicznej, Pielęgniarka, Ekonomista, Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży]

.

W przeciwstawnej grupie „Pracownicy przy pracach prostych”

: Robotnik budowlany, Robotnik

pomocniczy w przemyśle przetwórczym, Sprzątaczka.

Ze statystyki bezrobotnych wynika, że 620

osób (tj. 11% ogółu) znajduje się w grupie „bez zawodu” (wykształ. podstawowe i ogólne).

4

2.

Wielkość i struktura popytu na pracę
(oferty pracy zgłoszone do Urzędu)

W badanym horyzoncie czasowym – lata 2005-2008 pracodawcy zgłosili do Urzędu

7.800 ofert pracy. W tym samym czacie do rejestru Urzędu napłynęło z rynku 28.320 osób,
co potwierdza znaczną nadwyżkę podaży pracy nad popytem - wskazuje na wysoki poziom
bezrobocia na lokalnym rynku pracy.

W poniższym zestawieniu zamieszczono dane o popycie na kwalifikacje zawodowe na

tle podaży tychże kwalifikacji (uwzględniono wielkie grupy zawodowe). Dodatkowo w tabeli
zamieszczono informacje o udziale ofert pracy niesubsydiowanej w ogółem ofert dla
poszczególnych lat. Oferty niesubsydiowane w odróżnieniu od subsydiowanych

2

wydają się

w większym stopniu odwzorowywać faktyczne zapotrzebowanie na pracowników.

Tabela: Struktura zawodowa ofert pracy zgłoszonych do Urzędu w latach 2005-2008 na tle
struktury zawodowej osób bezrobotnych rejestrujących się w Urzędzie w latach 2005-2008.
Dodatkowo udział ofert niesubsydiowanych w poszczególnych latach wg grup zawodowych.

Grupa zawodowa

Suma napływu

bezrobotnych w

latach 2005-2008

Suma zgłoszonych

oferty pracy w

latach 2005-2008

w tym oferty niesubsydiowane

(udział procentowy

w poszczególnych latach)

Rok

2005

Rok

2006

Rok

2007

Rok

2008

„0” Siły zbrojne

2

-

-

-

-

-

„1”

Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi
urzędnicy i kierownicy

21

40

86%

100%

100%

80%

„2” Specjaliści

2978

375

72%

66%

46%

47%

„3” Technicy i inny średni personel

7999

937

39%

45%

24%

32%

„4” Pracownicy biurowi

505

1100

28%

42%

12%

17%

„5” Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy

2804

1936

51%

51%

27%

30%

„6” Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy

789

6

0%

50%

0%

0%

„7” Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

8407

1538

71%

74%

59%

61%

„8” Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

574

457

78%

78%

76%

65%

„9” Pracownicy przy pracach prostych

1011

1411

36%

27%

23%

38%

-

bez zawodu

3230

-

-

-

-

-

ogółem

28320

7800

51%

52%

34%

39%

W latach 2005-2008 zgłaszane do Urzędu oferty pracy najczęściej dotyczyły zawodów

(stanowisk) z grup: „Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy”, „Robotnicy przemysłowi
i rzemieślnicy", „Pracownicy przy pracach prostych". Do rzadkości należały zgłoszenia ofert
pracy w zawodach z grup: „Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy", „Przedstawiciele władz
publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy".

Przewaga popytu nad podażą pracy wydaje się być tylko w przypadku grupy

„Pracownicy biurowi". Jest to jednak błędne spostrzeżenie i to z co najmniej dwóch przyczyn:
pracodawcy często utożsamiają pracę umysłową z zawodem pracownik biurowy i niezależnie
od charakteru wykonywanej pracy zgłaszają zapotrzebowanie na pracownika biurowego;
oferty pracy w zawodach z tej grupy to najczęściej oferty subsydiowane (głównie staże).

2

Oferty pracy które napływają do Urzędu można zasadniczo podzielić na dwie kategorie: oferty subsydiowanei

niesubsydiowane. Pierwsza z nich dotyczy miejsc pracy, które są organizowane w ramach instrumentów aktywnej polityki
rynku pracy m.in. takich jak: prace interwencyjne, roboty publiczne, staże, przygotowania zawodowe w miejscu pracy, prace
społecznie użyteczne (instrumenty organizowane są głównie ze środków FP i EFS). Do kategorii subsydiowanych ofert
zaliczają się również m.in. stanowiska utworzone w ramach środków PFRON dla osób niepełnosprawnych. Druga
z wymienionych kategorii – oferty niesubsydiowane, dotyczy stanowisk utworzonych w ramach środków własnych
pracodawców.

5

Do grup zawodów (z powyższej tabeli), na które pracodawcy zgłaszali najczęściej

oferty subsydiowane zaliczyć można również: „Techników i inny średni personel",
„Pracowników usług osobistych i sprzedawców", „Pracowników przy pracach prostych".

Oferty pracy niesubsydiowanej dotyczyły w dużej mierze grup: „Robotnicy

przemysłowi i rzemieślnicy, „Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń”, „Specjaliści”.

Celem uszczegółowienia informacji o popycie pracodawców na kwalifikacje

zawodowe, poniżej zamieszczono dane o konkretnych zawodach, na które zgłoszono
w ostatnich czterech latach najwięcej - co najmniej 50 ofert pracy.

Tabela: Zawody w których zgłoszono w latach 2005-2008 największą liczbę ofert pracy.
Dodatkowo dane o napływie bezrobotnych do rejestru w latach 2005-2008 w wymienionych zawodach.

kod

zawodu

Nazwa zawodu

Suma

zgłoszonych

oferty w

latach 2005-

2008

w tym

oferty z

2008 roku

Suma napływ

bezrobotnych

w latach

2005-2008

w tym napływ

bezrobotnych

z 2008 roku

522107

Sprzedawca

1256

292

1212

298

914103

Robotnik gospodarczy

779

201

143

33

419101

Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych]

654

158

293

56

343101

Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji]

239

64

157

31

512201

Kucharz

235

68

744

193

413103

Magazynier

214

43

92

12

931301

Robotnik budowlany

136

65

268

56

832302

Kierowca samochodu ciężarowego

123

33

74

13

512302

Kelner

116

32

287

66

712102

Murarz

115

17

770

133

513102

Opiekunka dziecięca

102

38

24

7

721203

Spawacz ręczny łukiem elektrycznym

101

24

24

6

931203

Robotnik drogowy

93

21

39

6

932103

Pakowacz

89

11

33

6

743304

Krawiec

83

10

459

111

343201

Księgowy [samodzielny]

80

21

10

1

722204

Ślusarz

80

21

1274

262

713901

Technolog robót wykończeniowych w budownictwie

79

19

338

74

514102

Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich]

76

20

153

41

741201

Cukiernik

72

24

538

163

741203

Piekarz

72

25

246

65

721202

Spawacz ręczny gazowy

62

11

18

4

811102

Operator koparek i zwałowarek

62

13

2

1

341503

Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny]

59

14

15

3

311104

Technik geodeta

51

33

18

2

Istotna przewaga ofert nad napływem bezrobotnych do rejestru Urzędu mogła

dotyczyć następujących, spośród wyżej wymienionych, zawodów: Kierowca samochodu
ciężarowego, Spawacz ręczny łukiem elektrycznym, Księgowy [samodzielny], Spawacz ręczny
gazowy, Operator koparek i zwałowarek, Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel
regionalny], Technik geodeta.

Nieistotna przewaga popytu, głównie za sprawą dużego udziału ofert subsydiownych,

mogła dotyczyć zawodów: Robotnik gospodarczy, Pracownik biurowy [Zawód szkolny:
Technik prac biurowych], Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji],
Magazynier, Opiekunka dziecięca, Robotnik drogowy. Na nieistotność przewagi wpływ mogły
mieć również elementarne kwalifikacje zawodowe (np. oferty dotyczące zawodu: Pakowacz)
w połączeniu z równoczesnym brakiem osób identyfikujących się z takim zawodem.

6

W poniższym zestawieniu przedstawiono kilka zawodów, w których następował

w ostatnich latach wzrost liczby zgłoszeń ofert pracy do Urzędu. Klasyfikując zawody do
poniższej tabeli starano się wybierać te u których notowano systematyczny wzrost

liczby

ofert pracy. W wyniku dokonanej selekcji otrzymano:

Tabela: Zawody w których następował systematyczny wzrost zgłaszanych ofert pracy w lat 2005-2008
(dotyczy tylko zawodów, których bilans wzrostu w latach 2005-2008 osiągnął minimum 5 ofert pracy).

kod

zawodu

Nazwa zawodu

oferty z

2005 roku

oferty z

2006 roku

oferty z

2007 roku

oferty z

2008 roku

oferty

niesubsydio

wane (udział
procentowy)

914103

Robotnik gospodarczy

93

241

244

201

9%

931301

Robotnik budowlany

15

25

31

65

73%

512201

Kucharz

38

62

67

68

25%

311104

Technik geodeta

4

13

1

33

75%

224101

Pielęgniarka

2

4

12

27

57%

741201

Cukiernik

4

19

25

24

29%

513102

Opiekunka dziecięca

20

18

26

38

9%

723106

Mechanik pojazdów samochodowych

0

0

6

12

67%

832302

Kierowca samochodu ciężarowego

22

34

34

33

92%

724301

Elektromonter instalacji elektrycznych

2

2

4

13

92%

916201

Robotnik placowy

0

16

2

11

90%

743604

Szwaczka

6

3

17

17

41%

713604

Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych

1

1

9

11

59%

932104

Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym

7

4

9

17

49%

712301

Cieśla

1

2

4

10

90%

512302

Kelner

23

25

36

32

54%

722303

Szlifierz metali

0

1

4

8

79%

741203

Piekarz

17

13

17

25

63%

832201

Kierowca autobusu

5

13

11

12

86%

722304

Tokarz

9

12

12

16

73%

414101

Listonosz

0

0

1

6

100%

522108

Sprzedawca w stacji paliw

0

0

3

6

89%

722102

Kowal

2

1

2

8

85%

914202

Operator myjni

0

4

3

6

80%

742207

Stolarz meblowy

7

8

4

13

78%

412104

Fakturzystka

0

0

0

6

67%

915202

Dozorca

2

5

2

8

44%

343101

Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik
administracji]

58

48

69

64

9%

714202

Lakiernik wyrobów drzewnych

0

0

5

5

-

514109

Fryzjer damski

0

0

2

5

43%

Należy zaznaczyć, że wzrost ofert pracy w zawodach: Robotnik gospodarczy, Kucharz,

Cukiernik, Opiekunka dziecięca, Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik
administracji] oraz po części: Szwaczka, Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym,
Dozorca, dotyczył głównie ofert subsydiowanych.

W ostatnich czterech latach realne zatrudnienie w powiecie gorlickim mogło dotyczyć

w szczególności zawodów wymienionych poniżej. W prezentowanym zestawieniu
zamieszczono zawody, które charakteryzował duży udział ofert pracy niesubsydiowanej,
a więc takiej gdzie pracodawca rezygnował z pomocy finansowej przy zatrudnieniu
pracownika. Zatrudnienie niesubsydiowane wydaje się być trwalsze oraz wynikać
z faktycznego zapotrzebowania na pracownika (korzyści z przyjęci pracownika przewyższają
koszty zatrudnienia).

7

Tabela: Zawody o największym udziale ofert pracy niesubsydiowanej z lat 2005-2008.

3

Dodatkowo napływ osób bezrobotnych do rejestru Urzędu w latach 2005-2008.

kod

zawodu

Nazwa zawodu

Suma zgłoszonych

oferty w latach

2005 - 2008

(sortowanie)

Udział ofert

pracy

niesubsydiowa.

Suma napływ

bezrobotnych w

latach

2005-2008

931301

Robotnik budowlany

136

73%

268

832302

Kierowca samochodu ciężarowego

123

92%

74

512302

Kelner

116

54%

287

712102

Murarz

115

75%

770

721203

Spawacz ręczny łukiem elektrycznym

101

82%

24

932103

Pakowacz

89

53%

33

743304

Krawiec

83

66%

459

722204

Ślusarz

80

60%

1274

343201

Księgowy [samodzielny]

80

53%

10

713901

Technolog robót wykończeniowych w budownictwie

79

74%

338

514102

Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich]

76

80%

153

741203

Piekarz

72

63%

246

811102

Operator koparek i zwałowarek

62

90%

2

721202

Spawacz ręczny gazowy

62

87%

18

341503

Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny]

59

57%

15

311104

Technik geodeta

51

75%

18

722304

Tokarz

49

73%

523

832101

Kierowca samochodu osobowego

46

72%

39

832201

Kierowca autobusu

41

86%

6

721290

Pozostali spawacze i pokrewni

36

84%

0

241912

Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży]

36

75%

313

742207

Stolarz meblowy

32

78%

38

916201

Robotnik placowy

29

90%

61

724301

Elektromonter instalacji elektrycznych

21

92%

33

713203

Posadzkarz

21

71%

20

724201

Elektromonter [elektryk] zakładowy

21

71%

189

931205

Robotnik torowy

20

100%

7

232108

Nauczyciel języka obcego

17

96%

35

712204

Zbrojarz

11

100%

9

713101

Dekarz

11

100%

3

826101

Operator maszyn do przygotowania włókien

11

100%

0

722390

Pozostali ustawiacze-operatorzy obrabiarek skrawających do metali

10

100%

0

932106

Sortowacz

10

100%

9

725201

Monter instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych [telemonter]

8

100%

2

833202

Operator maszyn drogowych [zawód szkolny: Mechanik maszyn i
urządzeń drogowych]

8

100%

0

933102

Ładowacz

8

100%

15

214501

Inżynier mechanik – maszyny i urządzenia do obróbki metali

7

100%

13

322402

Technik fizjoterapii

7

100%

26

414101

Listonosz

7

100%

9

721404

Oczyszczacz konstrukcji stalowych

7

100%

5

121205

Zastępca dyrektora/prezesa do spraw techniczno-produkcyjnych

5

100%

0

123901

Kierownik wewnętrznej jednostki organizacyjnej gdzie indziej
niesklasyfikowany

5

100%

0

833308

Operator suwnic [suwnicowy]

5

100%

2

921190

Pozostali robotnicy pomocniczy w rolnictwie i pokrewni

5

100%

3

Dodatkowa informacja o napływie osób bezrobotnych do rejestru Urzędu

w wymienionych wyżej zawodach ukazuje duże nadwyżki podaży siły roboczej. W tym
miejscu należy wspomnieć, że ilościowy napływ nie odzwierciedla jego aspektu
jakościowego. Wiele z zarejestrowanych osób nie poszukuje pracy w swoim zawodzie np.
z uwagi na fakt, że nabyli go w wyniku kształcenia lub praktyki w odległej przeszłości.
Ponadto zawody ulegają ciągłym zmianom a kwalifikacje, zwłaszcza w obecnych czasach,
przedawnieniom.

3

nie brano pod uwagę zawodów do 5 ofert pracy, z zawodów od 6 do 20 ofert wybrano tylko te które miały

100% udziały ofert niesubsydiowanych, z zawodów od 21 do 50 ofert wybrano tylko te które miały min. 70%
ofert niesubsdiowaniwanych, z zawodów od 51 ofert tylko te które miały min. 50% ofert niesubsydiowanych)

8

3.

Deficyty w kwalifikacjach zawodowych

3.1.

Deficyty stwierdzone w analizach rynku pracy i badaniach popytu na
pracę prowadzonych przez samorząd województwa małopolskiego

na podstawie dokumentów:
„Monitoring ofert pracy w Małopolsce”, opracowanie: InterActive – Agencja Komunikacji
Marketingowej, Kraków 2006; dokument dostępny na stronie
http://www.obserwatorium.malopolska.pl
„Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie małopolskim w 2007 roku”,
opracowanie Wojewódzki Urząd pracy w Krakowie, Kraków maj 2008; dokument dostępny na stronie
http://www.wup-krakow.pl)

W raportach z „Monitoringu ofert pracy w Małopolsce” przygotowanych w ramach

projektu Małopolskiego Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji autorzy wskazali cenne
z punktu widzenia regionalnego, jak i zarazem naszego - lokalnego rynku pracy, braki
w zakresie kwalifikacji kandydatów do zatrudnienia. Na podstawie badań ankietowych wśród
1000 reprezentatywnych organizacji (dominujące przedsiębiorstwa z sektora MŚP) oceniono
jednocześnie trudności w pozyskiwaniu pracowników.

Ze wspomnianych badań wynika, że najczęstsze braki w kwalifikacjach kandydatów

dotyczą umiejętności zawodowych oraz doświadczenia zawodowego. Co piąty ankietowany
pracodawca wskazuje wśród kandydatów brak uzdolnień, a co siódmy brak formalnych
uprawnień niezbędnych do zatrudnienia na stanowisku.

W dalszej części badania autorzy wskazali, że największe trudności z naborem

zgłaszają przedsiębiorstwa zajmujące się pośrednictwem finansowym, przedsiębiorstwa
budowlane, a także zakłady związane z przetwórstwem przemysłowym.

W opublikowanym na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie raporcie

z „Monitoringu Ofert Pracy w Małopolsce” zapisano, że wśród stanowisk, na które trudno
znaleźć odpowiedniego kandydata znajdują się w szczególności

4

: „Specjaliści szkolnictwa”

(pod tym względem wyróżniono nauczycieli języków obcych), „Robotnicy obróbki metali
i mechanicy maszyn i urządzeń”, „Pracownicy pozostałych specjalności”, „Pozostali robotnicy
przemysłowi i rzemieślnicy”, „Górnicy i robotnicy budowlani”, „Kierowcy i operatorzy
pojazdów”, „Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy”.

Wnioski z analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych sporządzonej przez

Wojewódzki Urząd Pracy wskazują, że w nieodległej przeszłości na małopolskim rynku pracy
rosło zapotrzebowanie na następujące zawody

5

:

•

zawody „ery społeczeństwa informacyjnego”

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach tej grupy to:
programiści, operatorzy sprzętu komputerowego, projektanci i analitycy systemów komputerowych,
kreślarze i graficy komputerowi, inżynierowie elektronicy i telekomunikacji, operatorzy
wprowadzania danych, pracownicy bibliotek i informacji naukowej, archiwiści i muzealnicy;

4

Wymieniono tylko najliczniej występujące grupy zawodowe spośród przedstawionego w raporcie „Monitoring ofert pracy

w Małopolsce, część II – raport z badań pracodawców” rankingu stanowisk, na które szczególnie trudno znaleźć
kandydatów.

5

Prezentowane zestawienie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, jak wskazuje WUP, może być obarczone błędem.

Raport jest sporządzony w większości w oparciu o dane statystyczne Urzędów Pracy, a więc dane dotyczące wyłącznie
bezrobocia rejestrowanego oraz ofert pracy którymi dysponowały Urzędy (dane te stanowią wyłącznie wycinek j informacji
o istniejącej na rynku podaży pracy oraz rzeczywistym popycie na pracę)

9

•

specjalistów

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach tej grupy to:
urzędnicy ds. podatków, animatorzy kultury, pośrednicy ubezpieczeniowi, dealerzy i maklerzy
aktywów finansowych, farmaceuci, spedytorzy, inżynierowie elektrycy;

•

nauczycieli

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach tej grupy to:
specjaliści metod nauczania, nauczyciele szkół specjalnych, nauczyciele praktycznej nauki zawodu
i instruktorzy, nauczyciele przedszkoli;

•

pracowników budownictwa i branż okołobudowlanych

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach tej grupy to:
inspektorzy budowlani i przeciwpożarowi, tynkarze, betoniarze, robotnicy budowy dróg, robotnicy
pomocniczy w budownictwie drogowym i wodnym, robotnicy przygotowujący i wznoszący
konstrukcje metalowe, cieśle i stolarze budowlani, dekarze, kierownicy wewnętrznych jednostek
organizacyjnych działalności podstawowej w budownictwie, robotnicy przygotowujący drewno,
szklarze;

•

pracowników obróbki metali, mechanika maszyn i urządzeń

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach tej grupy to:
spawacze, ciągacze i tłoczarze, robotnicy przy pracach prostych w przemyśle, operatorzy maszyn
i urządzeń w tym: wózków podnośnikowych, maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów chemicznych,
maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, urządzeń do produkcji wyrobów
farmaceutycznych, kosmetycznych i sanitarnych, maszyn do produkcji wyrobów z gumy, maszyn
górniczych, maszyniści i operatorzy maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych, maszyn do
produkcji wyrobów papierniczych, maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów piekarniczych i
cukierniczych oraz koncentratów spożywczych, robotów i manipulatorów przemysłowych, urządzeń
do obróbki drewna, maszyn i urządzeń do produkcji betonu, asfaltobetonu, elementów betonowych i
kamiennych, maszyn drukujących oraz introligatorskich monterzy w tym: aparatury, maszyn i sprzętu
elektrycznego, sieci komunalnych, sprzętu elektronicznego, wyrobów z drewna, wyrobów z metalu,
gumy i tworzyw sztucznych;

•

zawody związane z usługami bezpośrednimi

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach tej grupy to:
pracownicy domowej opieki osobistej, opiekunki dziecięce, kasjerzy bankowi, kasjerzy i sprzedawcy
biletów, recepcjoniści i rejestratorzy, sprzedawcy uliczni, myjący pojazdy i szyby, praczki ręczne
i prasowacze;

•

zawody związane z usługami w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach tej grupy to:
sekretarki, pracownicy usług ochrony, księgowi, magazynierzy, gońcy, pracownicy obsługi biurowej,
gospodarze budynków, pracownicy administracyjni, pomoce i sprzątaczki biurowe i hotelowe,

•

inne

wymienione w raporcie WUP za 2007 r. zawody deficytowe występujące w ramach „innych” to:
kierowcy samochodów ciężarowych, kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów, kodowacze
i korektorzy, ładowacze nieczystości, asystenci usług pocztowych i telekomunikacyjnych, kopiści,
trawiacze i grawerzy, doręczyciele pocztowi i pokrewni.

Równocześnie WUP sygnalizował, że na małopolskim rynku pracy spadało wówczas

zapotrzebowanie w następujących grupach zawodów:

•

zawody związane z rolnictwem, leśnictwem oraz hodowlą zwierząt,

•

zawody związane z produkcja i przetwórstwem żywności,

•

zawody związane z przetwórstwem odzieżowym.

10

3.2.

Deficyty na powiatowym rynku pracy, niezaspokojone potrzeby
zatrudnieniowe i problemy z rekrutacją lokalnych pracodawców
w ostatnich dwóch latach

•

na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie
gorlickim za lata 2005-2008

•

na podstawie badania lokalnego rynku pracy zleconego przez Urząd firmie BD Center Consulting

6

Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych do którego zobowiązane są

Publiczne Służby Zatrudnienia, jest prowadzony w oparciu o ustaloną przez Ministerstwo
Pracy i Polityki Społecznej metodologię (stwierdzone przez Wojewódzki Urząd Pracy
w Krakowie we wcześniejszym rozdziale deficyty również zostały wywnioskowane na
podstawie przyjętej metodologii). Niestety przyjęte sposoby wyliczeń odznaczają się wieloma
niedoskonałościami wynikającymi głównie z ograniczenia analiz do danych o bezrobociu
i ofertach pracy rejestrowanych w Urzędach. Szczególnie uwidacznia się to na poziomie
powiatu, gdzie obliczeń dokonuje się na małych liczbach, a wyniki w wielu przypadkach są
sprzeczne z logiką.

Obserwacja ostatnich kilku lat (od 2005 roku) wskazuje głównie na duże nadwyżki

w wielu zawodach na lokalnym rynku pracy. Podstawowym wyznacznikiem jest tutaj duża
(jedna z większych w regionie) podaż pracy w stosunku do notowanego popytu na pracę.
Wśród zawodów występujących na lokalnym rynku znajdują się nieliczne, których może
dotyczyć deficyt podaży pracy. Monitoring może potwierdzać trwale występujący śladowy
deficyt w następujących zawodach: Spawacz ręczny łukiem elektrycznym i gazowy, Księgowy
(samodzielny), Operator ciężkiego sprzętu budowlanego (głównie: Operator koparko -
ładowarki), Kierowca samochodu ciężarowego, Kierowca autobusu, Przedstawiciel handlowy
(przedstawiciel regionalny), Technik geodeta oraz zwłaszcza w ostatnim okresie
Elektromonter instalacji elektrycznych, Robotnik budowlany, Cieśla.

Z uwagi na brak możliwości pełnego zdiagnozowania deficytu za pomocą danych,

które są w rejestrach Urzędu, ważnym uzupełnieniem są badania i analizy lokalnego rynku
pracy dokonywane na podstawie sondażów i ankietyzacji pracodawców.

Urząd posiada pewien zasób informacji pozyskanych bezpośrednio z lokalnego rynku

pracy. Z raportu przygotowanego na zlecenie Urzędu przez BD Center Consulting wynika, że
w ostatnich dwóch latach 20,8% badanych pracodawców z powiatu odczuło problemy
związane z brakiem odpowiednich kandydatów do pracy (badanie na podstawie próby 304
podmiotów z powiatu gorlickiego):

6

Na zlecenie Powiatowego Urzędu Pracy w Gorlicach firma BD Center Consulting przeprowadziła w okresie listopad-

grudzień 2008 r. badania lokalnego rynku pracy, których celem głównym było zdobycie wiedzy o szansach i możliwościach
osób w wieku 45+ na rynku pracy powiatu gorlickiego. W ramach badania Wykonawca przeprowadził wywiady
bezpośrednie z 304 podmiotami zlokalizowanymi na terenie powiatu, w wyniku których powstał raport pn.:

MOŻLIWOŚCI

UZYSKANIA ZATRUDNIENIA OSÓB W WIEKU 45+ NA RYNKU PRACY POWIATU GORLICKIEGO. Wśród zgromadzonych danych
w raporcie istniała ocena o problemach kadrowych na które napotykali lokalni pracodawcy.

11

Wykres: Problemy kadrowe związane z brakiem odpowiednich kandydatów u lokalnych pracodawców.
Czy w ostatnich dwóch latach Pana(i) firma odczuła problem związany z brakiem odpowiednich kandydatów
do racy?

Jak stwierdzili analitycy BD Center Consulting w swoim raporcie, owe niedobory

dotyczyły

najczęściej

pracowników

ogólnobudowlanych,

sprzedawców,

spawaczy,

mechaników, księgowych, stolarzy, osób do obsługi maszyn numerycznych, piekarzy,
przedstawicieli handlowych:

Tabela: Stanowiska, których najczęściej dotyczył problem braku kandydatów.

Stanowisko

Liczebność

Pracownik ogólnobudowlany

9

Sprzedawca

5

Spawacz

5

Mechanik

4

Księgowy

3

Stolarz

3

Obsługa maszyn numerycznych

3

Piekarz

3

Przedstawiciel handlowy

3

Kierowca

2

Monter

2

Inne

21

Ogółem

63

Powyższe dane, zgromadzone podczas badania, wydają się po części potwierdzać

obserwowane w prowadzonym monitoringu deficyty zawodów oraz wzbogacają posiadaną
wiedzę w tym zakresie.

12

4.

Motory zatrudnienia na krajowym rynku pracy w 2008 roku

Jak wynika z raportu GUS

7

o sytuacji społeczno-gospodarczej w zakresie rynku pracy za

2008 rok, przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w 2008 roku ukształtowało się
na poziomie 5398,3 tys. i było o 4,8% wyższe niż przed rokiem (wobec wzrostu o 4,7%
w poprzednim roku).

Wykres: Zmiana przeciętnego zatrudnienia (I-XII 2008) do analogicznego okresu poprzedniego (I-XII 2007).
Analogiczny okres poprzedni=100. Dane w nawiasach dotyczą przeciętnego zatrudnienia w 2008 roku (dane
w tysiącach).

Źródło: opracowanie własne na podstawi danych GUS, INFORMACJA O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ KRAJU, ROK 2008, Główny
Urząd Statystyczny, Warszawa, 28 stycznia 2009 r., s. 18

Największy wzrost przeciętnego zatrudnienia notowano w 2008 roku w obsłudze

nieruchomości i firm (9,2%), budownictwie (9,1%), handlu i naprawie (8,0%)

W oparciu o szczegółowe dane (dotyczące działów o znaczącym udziale w zatrudnieniu

wchodzących w obszarów wymienionych na wykresie) GUS podał, że największy wzrost
przeciętnego zatrudnienia odnotowano:

•

w produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 10,5%),

•

produkcji wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych (o 10,2%),

•

oraz w handlu detalicznym; naprawie artykułów użytku osobistego i domowego
(o 9,7%).

Z informacji zawartych w raporcie GUS wynika, że najgłębszy spadek przeciętnego

zatrudnienia w ujęciu rocznym miał miejsce w firmach produkujących odzież i wyroby
futrzarskie (o 5,7%).

7

INFORMACJA O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ KRAJU, ROK 2008, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 28 stycznia 2009 r.,

źródło:

http://www.stat.gov.pl/

, data odczytu 04.02.2009 r.

13

5.

Ocena bieżącej sytuacji w związku z kryzysem
Możliwości zatrudnienia nowych pracowników na 2009 rok

•

na podstawie badania lokalnego rynku pracy zleconego przez Urząd firmie BD Center Consulting

8

•

na podstawie danych ankietowych zebranych przez pośredników pracy w trakcie wizyt
u pracodawców w 2008 roku

Lokalni pracodawcy (badaniu poddano 304 podmioty z terenu powiatu gorlickiego)

wyrażają obawy związane z bieżącą trudną sytuacją na rynkach finansowych oceniając jej
wpływ na kondycję ekonomiczną ich firmy w sposób następujący:

Tabela: Rozpatrując bieżącą sytuację na rynkach finansowych, czy uważa Pan(i), że jest to sytuacja groźna
dla kondycji ekonomicznej Pana(i) firmy?

Odpowiedź

%

Zdecydowanie groźna

9,0

Raczej groźna

28,3

Trudno powiedzieć

32,7

Raczej niegroźna

25,3

Zdecydowanie niegroźna

4,7

Ogółem

100,0

Jak podają autorzy raportu przedsiębiorcy częściej sądzili, że owa sytuacja może być

groźna dla badanej firmy (37,3%) niż postrzegali ją jako niegroźną (30%). Co trzeci badany
przedsiębiorca miał trudności z określeniem wpływu sytuacji na rynkach finansowych na
kondycję ekonomiczną własnej firmy.

Podczas wizyt pracowników Urzędu (pośredników pracy) u lokalnych pracodawców

dokonanych w 2008 roku udało się pozyskać informacje o planach zatrudnieniowych na 2009
rok. Na dzień dzisiejszy można stwierdzić, że są to dane niepewne z uwagi, że część z nich
została pozyskana jeszcze przed rozpowszechnieniem się informacji o ogólnoświatowym
załamaniu na rynkach finansowych i możliwym kryzysem gospodarczym.

W 2008 roku badaniami sondażowymi objęto 472 pracodawców, uzyskując zwrotną

informację od 270 z nich. Poza pytaniami o przewidywane zatrudnienie w 2009 roku
pracodawców pytano również o aktualne wolne miejsca pracy, potrzeby szkoleniowe,
współpracę z Urzędem oraz chęć nawiązania takiej współpracy.

8

Na zlecenie Powiatowego Urzędu Pracy w Gorlicach firma BD Center Consulting przeprowadziła w okresie listopad-

grudzień 2008 r. badania lokalnego rynku pracy, których celem głównym było zdobycie wiedzy o szansach i możliwościach
osób w wieku 45+ na rynku pracy powiatu gorlickiego. W ramach badania Wykonawca przeprowadził wywiady
bezpośrednie z 304 podmiotami zlokalizowanymi na terenie powiatu, w wyniku których powstał raport pn.:

MOŻLIWOŚCI

UZYSKANIA ZATRUDNIENIA OSÓB W WIEKU 45+ NA RYNKU PRACY POWIATU GORLICKIEGO. Wśród zgromadzonych danych
w raporcie istniała ocena o bieżącej kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw oraz prognoza możliwości zatrudnienia nowych
pracowników w ciągu najbliższych 2 lat w opinii lokalnych przedsiębiorców.

14

W odpowiedzi na pytanie dotyczące przewidywanego zwiększenie zatrudnienia w 2009

roku pracodawcy wskazali 24 potencjalne stanowiska:

Tabela: Prognozy zatrudnieniowe na 2009 rok – wg zawodów i liczby przedsiębiorstw deklarujących potrzeby
(jeden przedsiębiorca mógł zgłosić przewidywania dotyczące więcej niż jednego zawodu).

Nazwa zawodu

Liczba przedsiębiorstw, które prognozowały

potrzeby zatrudnieniowe na 2009 rok

Sprzedawca

26

Pracownik produkcyjny

7

Magazynier

6

Kierowca

5

Robotnik budowlany

5

Stolarz

4

Elektromonter

3

Pracownik biurowy

3

Informatyk

2

Spawacz

2

Fryzjer

2

Krawcowa

2

Kelner

1

Recepcjonistka

1

Kucharz

1

Mechanik samochodowy

1

Pakowacz

1

Ciastkarz

1

Tokarz

1

Piekarz

1

Pracownik ochrony

1

Lakiernik

1

Geodeta

1

Szwaczka

1

Razem

79

Największym zainteresowaniem (26 pracodawców) cieszył się zawód sprzedawca,

kolejno ogólnie – pracownik produkcyjny, magazynier, kierowca, robotnik budowlany,
stolarz, elektromonter.

Najczęściej podawaną przez pracodawców przyczyną przewidywanego zwiększenia

zatrudnienia w 2009 roku był kolejno: rozwój firmy, wzrost obrotów, wzrost zamówień oraz
poszerzenie działalności.

W związku z obecną, niepewną sytuacją gospodarczą prognozy dotyczące przyszłego

popytu na pracowników mogą się nie sprawdzić. Wiele przedsiębiorstw ma trudności
w określeniu przyszłych przedsięwzięć związanych ze stanem zatrudnienia.