AUTORZY DODATKU

MICHAŁ GRZYBOWSKI

doradca podatkowy,
dyrektor Zespołu Human Capital
w Ernst & Young

ŁUKASZ ZIÓŁEK

doradca podatkowy,
partner w Ernst & Young

MAREK JAROCKI

doradca podatkowy,
menedżer w Ernst & Young

RAFAŁ GARBARZ

doradca podatkowy,
menedżer w Ernst & Young

MAŁGORZATA BERLING

menedżer w zespole zarządzania
wiedzą Ernst & Young

TOMASZ SOCHA

doradca podatkowy,
menedżer w Ernst & Young

KAROL RAŹNIEWSKI

menedżer w Ernst & Young

AGNIESZKA SMOLEŃSKA

doradca podatkowy,
menedżer w Ernst & Young

MARCIN OPIŁOWSKI

doradca podatkowy,
menedżer w Ernst & Young

ŁUKASZ STRZELEC

doradca podatkowy,
menedżer w Ernst & Young

N

ajbardziej oczekiwane
zmiany w ustawie o po-
datku dochodowym od

osób fizycznych na rok 2009
zostały opublikowane już dwa
lata temu. Chodzi o obniżkę
progów i stawek podatkowych,
uchwaloną jeszcze przez parla-
ment poprzedniej kadencji,
a wchodzącą w życie od
1 stycznia 2009 r. W sytuacji
kryzysu gospodarczego taka
zmiana, powodująca pozosta-
wienie w kieszeniach znacznej
część podatników istotnych
środków, może wpłynąć pozy-
tywnie na podtrzymanie popy-
tu wewnętrznego.

Dwie stawki PIT

Największy proporcjonalnie

efekt obniżenia skali PIT po-
winny odczuć osoby, których
dochody mieściły się dotych-
czas w drugim progu podatko-
wym. Podatnicy ci zapłacą po-
datek według 18-proc., a nie
30-proc. stawki. Oznacza to, że
ich obciążenia z tytułu podat-
ków osobistych powinny

zmniejszyć się o około jedną
trzecią. Zmniejszenie ciężarów
podatkowych odczują również
pozostali podatnicy zarówno ci,
którzy dotychczas płacili podat-
ki według najwyższej stawki,
jak również osoby, których do-
chody nie przekraczały granicy
najniższego progu.

Wprowadzona zmiana sta-

wek spowodowała, że wiele
podmiotów zdecydowało się
na działania optymalizacyjne,
związane z dokonaniem wypłat
przychodów pracowniczych
należnych za rok 2008 –
w styczniu 2009 r. Jeżeli taka
operacja została przeprowa-
dzona z uwzględnieniem wy-
mogów prawa pracy, z podat-
kowego punktu widzenia jest to
działanie mieszczące się w gra-
nicach dopuszczalnego plano-

wania podatkowego. Ponadto
gdyby ustawodawca zamierzał
wykluczyć takie działania,
wprowadziłby odpowiednie
przepisy, tak jak zrobiono to
np. w Czechach przy wprowa-
dzaniu podatku liniowego.

PIT w Unii

Wśród zmian wprowadzo-

nych przez nowelizację ustawy
o PIT, tj. ustawę z 6 listopada
2008 r., należy wskazać te, któ-

re dostosowują regulacje krajo-
we do wymogów unijnych. Są
to przepisy umożliwiające
wspólne rozliczenie małżon-
ków będących nierezydentami
podatkowymi w Polsce, a mają-
cymi miejsce zamieszkania dla
celów podatkowych w kraju
Unii Europejskiej, Europejskie-
go Obszaru Gospodarczego lub
Szwajcarii. Ponadto, co wy-
mógł na ustawodawcy wyrok
Trybunału Konstytucyjnego (K
18/06), wprowadzono możli-

wość odliczenia od dochodu
lub podatku w Polsce składek
ubezpieczeniowych zapłaco-
nych w tych krajach.

Mimo że zmiany te są pozy-

tywne, możliwość zastosowa-
nia tych preferencji została do-
puszczona pod warunkiem
spełnienia wielu wymogów
formalnych. Może to skutecz-
nie zniechęcić podatników do
skorzystania z nowych możli-
wości. Dodatkowo, planując
dostosowanie rozliczeń osób
samotnie wychowujących dzie-
ci do wymogów wspólnego
rynku UE, wprowadzono prze-
pisy, które de facto z mocą
wsteczną ograniczają krąg
osób mogących korzystać z ta-
kiego sposobu rozliczenia PIT.
Zgodnie z nowymi regulacjami
osoby niemające miejsca za-
mieszkania w krajach UE, EOG
i Szwajcarii, nie będą mogły –
już w zeznaniach za rok 2008
– rozliczyć się na zasadach
określonych dla osób samotnie
wychowujących dzieci. Można
się zatem spodziewać, że kwe-
stią zgodności tych przepisów
z konstytucją zajmie się
w przyszłości TK.

■

MICHAŁ GRZYBOWSKI

Opracowanie i redakcja EWA MATYSZEWSKA

N

agłe restrukturyzacje,
kłopoty z płynnością,

przerwane inwestycje, ko-
nieczność szybkiej spłaty poży-
czek – takich problemów mo-
żemy spodziewać się w naj-
bliższym czasie w związku
z istotnym obniżeniem dyna-
miki krajowego wzrostu go-
spodarczego i recesją w kra-
jach, które są naszymi partne-
rami handlowymi.

Reforma CIT

Ustawą z 6 listopada 2008 r.

dokonano w ustawie o podatku
dochodowym od osób praw-
nych zmian, które mogą mieć
istotny wpływ na finanse po-
datników. Wskazują one na dą-
żenie do urealnienia podstawy
opodatkowania, tak by
uwzględniała ona w większym
stopniu wymierne ryzyka po-
noszone przez podatników,
uszczelnienie systemu opodat-
kowania dla wyeliminowania
możliwości stosowania wybra-
nych technik planowania po-
datkowego i stopniowe wdra-
żanie technicznych zmian

przepisów, które były nieprecy-
zyjne.

Ograniczenie ryzyk

Dla podatników, wobec

oczekiwanego spowolnienia
gospodarki, najistotniejszymi
zmianami są te, które zmierza-
ją do eliminowania unormo-
wań powodujących, że pono-
szone przez nich koszty w ża-
den sposób nie przekładają się
na wymiar podstawy opodat-
kowania. Wprowadzono kilka
zmian, których skutkiem bę-
dzie zapobieżenie takim sytu-
acjom. Warto tu wspomnieć
chociażby o odliczeniu kosztów
zaniechanych inwestycji i roz-
liczeniu różnic kursowych
w przypadku pożyczek walory-
zowanych obcą walutą.

Z uwagi na trudności z pozy-

skaniem kapitału i obniżane
prognozy wzrostu wiele inwe-
stycji nie doczeka się realizacji.
Gdyby zmiana dotycząca kosz-
tów zaniechanych inwestycji
nie została wprowadzona, po-
niesione koszty w dalszym cią-
gu nie wpływałyby na wyso-

kość podstawy opodatkowania.
Bez wątpienia spowodowałoby
to trudności wielu podmiotów,
zwłaszcza że znalezienie kon-
trahenta zainteresowanego
kontynuowaniem inwestycji
może być niemożliwe.

Druga ze zmian ma funda-

mentalne znaczenie z uwagi na
znaczne fluktuacje kursów wa-
lut. Dotąd podatkowe rozlicze-
nie różnicy między wyrażoną
w złotych wartością sumy po-
życzki czy kredytu a często
znacznie wyższą wyrażoną
w złotych wartością spłaty było
utrudnione. Obecnie skutki po-
datkowe umowy zawartej
w walucie obcej i waloryzowa-
nej kursem waluty obcej zosta-
ną zbliżone.

Szacowanie dochodów

Zmianą skutkującą urealnie-

niem podstawy opodatkowania
jest także uchylenie art. 13
ustawy przewidującego szcze-
gólną podstawę dla szacowania
dochodów z tytułu nieodpłat-
nego udostępniania nierucho-
mości. Konsekwencją jego sto-
sowania była możliwość po-
dwójnego opodatkowania do-
chodów: po stronie udostęp-
niającego i korzystającego, dla

którego skutkiem umowy było
powstanie tzw. świadczenia
nieodpłatnego. Ustawodawca,
eliminując tę regulację, jedno-
cześnie przewiduje możliwość
traktowania kosztów związa-
nych z udostępnianą nieodpłat-
nie nieruchomością jako kosz-
tów uzyskania przychodu,
nakazując podatnikowi udo-
stępniającemu nieruchomość
zawieszenie dokonywania od-
pisów amortyzacyjnych.

Istotne są także te zmiany,

które umożliwiają przyspiesze-
nie rozliczenia kosztu. W tym
kontekście prezentujemy nowe
unormowania dotyczące odli-
czania kosztów płacowych
i ograniczenia sankcji z tytułu
zaliczenia do kosztów wydat-
ków na nabycie składników
trwałych majątku.

Zakres tych kierunkowo

słusznych zmian pozostawia
jednak pewien niedosyt. Brak
szerszych, systemowych zmian
w zakresie opodatkowania do-
chodów osób prawnych w wa-
runkach obniżenia opłacalno-
ści inwestycji może przyczynić
się do pogłębienia spowolnie-
nia gospodarczego.

■

ŁUKASZ ZIÓŁEK

MAŁGORZATA BERLING

ROZLICZENIA | Skutki nowelizacji ustawy o CIT

Podatki w przedsiębiorstwach w dobie kryzysu

Ważne! Dzięki nowelizacji ustawy o PIT rozliczenie dochodów osobistych nie

będzie prostsze. Wręcz przeciwnie, zarówno podatnicy, jak i płatnicy
będą musieli podjąć znacznie większy wysiłek, aby prawidłowo roz-
liczyć podatki własne, swoich pracowników czy zleceniobiorców

ROZLICZENIA | Skutki nowelizacji ustawy o PIT

PIT: niższy i bardziej europejski

P

R

A

K

T

Y

K

A

P

R

Z

E

P

I

S Y

E

K

S

P

E

R T

Y

Z

Y

E

ekspertyzy

nowe prawo

nr 249

(2371) PONIEDZIAŁEK, 22 grudnia 2008

partnerem raportu jest Ernst & Young

Dzięki obniżce stawek PIT w 2009 roku wszyscy podatnicy uzyskujący
dochody podlegające opodatkowaniu według skali powinni zapłacić
proporcjonalnie niższe podatki osobiste. To powód do zadowolenia.

Nowelizacja ustawy o CIT wprowadza kilka rozwiązań, które pomogą
przedsiębiorcom w dobie kryzysu. Ich zakres pozostawia jednak
pewien niedosyt.

n o w e p r a w o

E K S P E R T Y Z Y

P O D A T K I D O C H O D O W E W 2 0 0 9 R O K U

E2

PONIEDZIAŁEK

22 GRUDNIA

2008 | nr 249

Od 1 stycznia 2009 r. wejdą
w życie zmiany w zakresie
opodatkowania PIT przychodów
ze sprzedaży nieruchomości.
W konsekwencji będą już
obowiązywać trzy sposoby
rozliczania tego typu transakcji.

K

olejne zmiany do ustawy
o

PIT dokonywane

w ostatnich latach z reguły
przynosiły nowości w zakre-
sie opodatkowania przycho-
dów ze zbycia nieruchomo-
ści. Nie inaczej stało się i tym
razem: ostatnia nowelizacja
w sposób istotny zmodyfiko-
wała reguły dotyczące zwol-
nienia przedmiotowego. No-
we zasady będą jednak miały
zastosowanie tylko do docho-
dów ze zbycia nieruchomości
nabytych lub wybudowanych
po 1 stycznia 2009 r. W efek-
cie po 31 grudnia 2008 r. bę-
dziemy mieli już do czynienia
z trzema reżimami podatko-
wymi, w zależności od tego,
kiedy nabyto lub wybudowa-
no nieruchomość.

Nieruchomości sprzed 2007 roku

Trzeba zacząć od nierucho-

mości nabytych lub wybudo-
wanych (oddanych do użytko-
wania) do 31 grudnia 2006 r.
Jeśli zostaną one sprzedane
w przyszłości, podlegają daw-
nym zasadom, obowiązującym
w ustawie o PIT do końca 2006
roku. Oznacza to, że podatek
wynosi przy zbyciu nierucho-
mości 10 proc. i płacony jest od
przychodu, który zdefiniowa-

ny jest jako wartość wyrażona
w cenie określonej w umowie,
pomniejszona o koszty odpłat-
nego zbycia. Te, co ważne, nie
obejmują jednak wydatków na
nabycie nieruchomości. Zapła-
cie podatku powinna towarzy-
szyć deklaracja o osiągniętych
przychodach z odpłatnego zby-
cia nieruchomości lub praw
majątkowych objętych zryczał-
towanym podatkiem dochodo-
wym (PIT-23). Podatnik, po
spełnieniu określonych w usta-
wie o PIT warunków, może
skorzystać ze zwolnienia od
podatku, któremu podlegają

przychody uzyskane ze sprze-
daży nieruchomości lub
odpowiednich praw majątko-
wych, w części wydatkowanej
na wskazane w ustawie cele,
m.in. na nabycie w kraju w cią-
gu dwóch lat nieruchomości
lub niektórych praw mieszka-
niowych, a także na rozbudo-
wę lub remont własnego bu-
dynku lub lokalu. Skorzystanie
ze zwolnienia poprzedzone po-
winno być złożeniem oświad-
czenia o zamiarze przeznacze-
nia środków ze sprzedaży na te
właśnie cele.

Nieruchomości po 2007 roku

Dochodzimy do drugiego

trybu rozliczeń PIT – nierucho-

mości nabytych lub wybudo-
wanych (oddanych do użytko-
wania) w okresie od 1 stycznia
2007 r. do 31 grudnia 2008 r.
Tu zastosowanie mają przepisy
ustawy o PIT obowiązujące
właśnie w tych dwóch latach.
Oznacza to, że podatek z tytu-
łu odpłatnego zbycia nierucho-
mości wynosi 19 proc. i płacony
jest od dochodu. Podstawą
opodatkowania w odniesieniu
do nieruchomości nabytych
lub wybudowanych po 31
grudnia 2006 r. zawsze jest do-
chód, rozumiany jako różnica
pomiędzy przychodem z od-

płatnego zbycia (pomniejszo-
nym o koszty odpłatnego zby-
cia) a kosztami uzyskania tego
przychodu (z uwzględnieniem
dokonanych odpisów amorty-
zacyjnych). Powinny to być
udokumentowane koszty na-
bycia lub udokumentowane
koszty wytworzenia, powięk-
szone o udokumentowane na-
kłady poczynione w czasie po-
siadania tych nieruchomości.
Stąd kluczowe jest więc posia-
danie dowodów nie tylko zaku-
pu lub wybudowania domu
lub mieszkania, ale również
dokonanych wydatków na ich
remont, modernizację lub po-
niesienia innych nakładów.
W odniesieniu do tych nieru-

chomości również przewidzia-
no zwolnienie od opodatkowa-
nia: przychody uzyskane z od-
płatnego zbycia: budynku
mieszkalnego, lokalu, spół-
dzielczego własnościowego
prawa do lokalu mieszkalnego,
prawa do domu jednorodzin-
nego w spółdzielni mieszkanio-
wej będą zwolnione z opodat-
kowania w całości, jeśli podat-
nik był zameldowany w takim
budynku lub lokalu na pobyt
stały przez okres nie krótszy niż
12 miesięcy przed datą zbycia.
To ulga meldunkowa. Do 2008
roku zwolnienie to ma zastoso-
wanie do przychodów podatni-
ka, który, w terminie 14 dni od
dnia dokonania odpłatnego
zbycia nieruchomości lub pra-
wa majątkowego, złoży we
właściwym urzędzie skarbo-
wym oświadczenie, że spełnia
warunki do zwolnienia. We-
dług nowych zasad oświadcze-
nie to będzie się składać w ter-
minie złożenia zeznania,
a więc do końca kwietnia roku
następującego po tym, w któ-
rym miało miejsce odpłatne
zbycie nieruchomości. Termin
14-dniowy nie będzie więc
miał już zastosowania.

Zasady od 2009 roku

Trzeci tryb odnosi się do

zbycia nowych nieruchomo-
ści, nabytych lub wybudowa-
nych (oddanych do użytkowa-
nia) po 31 grudnia 2008 r.
Opodatkowaniu podlegać bę-
dzie dochód według stawki
19-proc. Zmianie ulegną jed-

nak zasady dotyczące zwol-
nienia przedmiotowego.
W tym zakresie ustawodaw-
ca powraca do ulgi reinwe-
stycyjnej, zmieniając jednak
jej zasady w porównaniu
z poprzednio obowiązującą.
W przyszłości zwolnienie bę-
dzie miało zastosowanie, jeże-
li począwszy od dnia odpłat-
nego zbycia, nie później niż
w okresie dwóch lat od końca
roku podatkowego, w którym
nastąpiło odpłatne zbycie,
przychód uzyskany ze zbycia
tej nieruchomości zostanie
wydatkowany na własne cele
mieszkaniowe. Nie wynika ja-
sno z przepisów ustawy o PIT,
czy już w chwili uzyskania
przychodu podatnicy nabędą
prawo do zwolnienia w kwo-
cie przewidywanych wydat-
ków, tak jak to było w przy-
padku dawnej ulgi reinwesty-
cyjnej. Wydaje się, że takie
prawo powinno przysługiwać,
a zasady wykładni językowej
nie sprzeciwiają się takiemu
podejściu. Ostatecznie zwol-

nieniu będzie podlegał do-
chód z odpłatnego zbycia nie-
ruchomości, w wysokości, któ-
ra odpowiada iloczynowi tego
dochodu i udziału wydatków
poniesionych na własne cele
mieszkaniowe w przychodzie
z odpłatnego zbycia nierucho-
mości. Przy tym należy pamię-
tać, że udokumentowane wy-
datki poniesione na te cele
uwzględniać się będzie do wy-
sokości przychodu z odpłatne-
go zbycia nieruchomości
i praw majątkowych.

Bez względu na datę naby-

cia lub wybudowania nieru-
chomości należy pamiętać,
że wciąż obowiązywać bę-
dzie zasada (z pewnymi wy-
jątkami dotyczącymi działal-
ności gospodarczej), że ich
zbycie po upływie pięciu lat
od końca roku kalendarzo-
wego, w którym nastąpiło
nabycie lub wybudowanie,
niezmiennie wyłącza z opo-
datkowania wszystkie uzy-
skane środki.

■

MAREK JAROCKI

PIT | Transakcje związane ze zbyciem domów i mieszkań

Sposób opodatkowania przy sprzedaży
nieruchomości zależy od daty ich nabycia

Nabycie lub wybudowanie

Do 31 grudnia

Od 1 stycznia 2007 r. Od 1 stycznia

2006 r.

do 31 grudnia 2008 r.

2009 r.

10 proc. od przychodu

19 proc. od dochodu

19 proc.

(brak odliczenia

(możliwość odliczenia

od dochodu

np. kosztów nabycia)

np. kosztów nabycia)

Ulga reinwestycyjna

Ulga

Nowa ulga

(oświadczenie)

meldunkowa

reinwestycyjna

PIT-23

PIT-36

PIT-39

OPODATKOWANIE PIT SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI

Podatnicy, którzy skorzystali
z refinansowania kredytu
mieszkaniowego, nadal będą
mogli korzystać z ulgi
odsetkowej. Takie prawo
przysługuje już w rozliczeniu
za 2008 rok.

P

odatnicy, którzy zacią-
gnęli kredyt na naby-

cie nieruchomości przed
1 stycznia 2007 r., nabyli
wówczas prawo do ulgi od-
setkowej i mogą korzystać
z niej nadal, na zasadzie
praw nabytych. Po 1 stycz-
nia 2007 r. część z nich
zdecydowała się na zacią-
gnięcie kredytu refinanso-
wego, w celu uzyskania ko-
rzystniejszego oprocento-
wania, co jednak powodo-
wało utratę prawa do ulgi
odsetkowej. Z dzisiejszej
perspektywy okazuje się,
że podjęcie tej decyzji mo-
gło się jednak opłacać.

Zgodnie z nowelizacją

ustawy o PIT odzyskują oni
prawo do odliczania wydat-
ków na spłatę odsetek od
tzw. kredytów refinanso-
wych, czyli zaciągniętych

na spłatę kredytu mieszka-
niowego. Odsetki od kredy-
tu refinansowego zapłaco-
ne w latach 2002–2007
w związku z inwestycją za-
kończoną przed 1 stycznia
2008 r. podlegają odlicze-
niu na starych zasadach od
dochodu (przychodu) uzy-
skanego w roku 2008 lub
2009. Prawo to dotyczyć
będzie też każdego kolejne-
go kredytu (pożyczki) za-
ciągniętego na spłatę kre-
dytu refinansowego do
upływu terminu spłaty
określonego w

umowie

o pierwotny kredyt miesz-
kaniowy, zawartej przed
dniem 1 stycznia 2007 r.,
nie dłużej jednak niż do 31
grudnia 2027 r.

W przypadku gdy kredyt

refinansowy stanowi część

kredytu przeznaczonego
na spłatę również innych
niż wymienione w tym
przepisie zobowiązań kre-
dytowych, odliczeniu pod-
legają odsetki od tej części
kredytu, która proporcjo-
nalnie przypada na spłatę
kredytu mieszkaniowego.

Zasady odliczania odse-

tek od kredytu refinanso-
wego stosuje się też do zo-
bowiązań zaciągniętych
w banku lub w spółdzielczej
kasie oszczędnościowo-kre-
dytowej, mających siedzi-
bę w państwie członkow-
skim Unii Europejskiej lub
w innym państwie należą-
cym do Europejskiego Ob-
szaru Gospodarczego albo
w Szwajcarii.

■

MAREK JAROCKI

Już w rozliczeniu PIT za 2008 rok
podatnicy, którzy opłacali za
granicą składki ubezpieczeniowe,
będą mogli uwzględnić je
w polskim zeznaniu.

N

owelizacja ustawy o po-
datku dochodowym od

osób fizycznych wprowadziła
istotne zmiany dotyczące
możliwości odliczania od
dochodu i podatku składek
na ubezpieczenia społeczne
i zdrowotne zapłaconych za
granicą. Nowe regulacje we-
szły w życie od 1 grudnia
2008 r.

Składki obowiązkowe

Ustawodawca zezwolił na

odliczenie obowiązkowych
składek zapłaconych ze środ-
ków podatnika do systemu
ubezpieczeń społecznych
w krajach Unii Europejskiej,
Europejskiego Obszaru Go-
spodarczego oraz Szwajcarii.
Należy podkreślić, że odlicze-
nie składek będzie możliwe
już w zeznaniu podatkowym
składanym za cały rok 2008.

Jednak stosowanie tej ulgi

obwarowane jest wieloma
ograniczeniami i będzie wy-
magało od podatników znajo-
mości zagranicznych regulacji

prawnych, zarówno w zakre-
sie ubezpieczeń społecznych,
jak i podatków. Tym samym
może to spowodować wiele
wątpliwości i utrudnień przy
ich stosowaniu.

Wyłączenia z odliczenia

Nie podlegają odliczeniu

składki, których podstawę sta-
nowi przychód lub dochód
zwolniony z opodatkowania
na podstawie umów o unika-
niu podwójnego opodatkowa-
nia. Istotnym ograniczeniem
jest również zakaz odliczenia
składek, które zostały już odli-
czone dla potrzeb kalkulacji
podatku w innym państwie.
Podatnik będzie musiał więc
monitorować, czy sfinanso-
wane przez niego składki nie
zostały odliczone przez jego
zagranicznego pracodawcę
podczas kalkulacji miesięcz-
nej listy płac lub przy sporzą-
dzeniu zagranicznego rozli-
czenia podatkowego.

Generalnie zagraniczne

składki na ubezpieczenie spo-
łeczne podlegają odliczeniu
od dochodu, z kolei składki na
ubezpieczenie zdrowotne są
odliczalne od podatku. W re-
zultacie podatnik będzie mu-
siał zidentyfikować, czy skład-

ki zapłacone przez niego za
granicą dotyczyły ubezpie-
czeń społecznych czy też
zdrowotnych.

W przypadku składek na

ubezpieczenie zdrowotne
obowiązuje analogiczne ogra-
niczenie odliczenia jak
w przypadku polskiego odpo-
wiednika, tj. nie więcej niż
7,75 proc. podstawy wymiaru
składki na ubezpieczenie
zdrowotne, obowiązującego
w kraju, gdzie zostały zapła-
cone. Podatnik będzie więc
musiał wykazać się znajomo-
ścią zagranicznych przepisów
w zakresie ustalania podsta-
wy ich wymiaru.

W przypadku stosowania

tej ulgi konieczne jest rów-
nież, aby istniała podstawa
prawna wynikająca z umowy
o unikaniu podwójnego opo-
datkowania lub innych umów
międzynarodowych do wy-
miany informacji pomiędzy
Polską a krajem, w którym
składki zostały opłacone.
Umożliwi to organom podat-
kowym weryfikację popraw-
ności odliczenia przy współ-
pracy odpowiednich zagra-
nicznych instytucji.

■

RAFAŁ GARBARZ

PIT | Zwolnienia podatkowe

Po refinansowaniu kredytu nadal
można korzystać z ulgi odsetkowej

ROZLICZENIA | Pomniejszenie dochodu lub podatku w zeznaniu rocznym

Zagraniczne składki w polskim PIT

Ważne! Podatnik, który będzie chciał odliczyć odsetki od kredytu

konsolidacyjnego, będzie musiał ustalić, jaka część tych
odsetek dotyczy konsolidowanego kredytu mieszkanio-
wego, a jaka innych zobowiązań. Ułatwi mu to nowy for-
mularz PIT-2K

Sprzedaż nieruchomości nabytych do końca
2006 roku w darowiźnie lub spadku jest
zwolniona z podatku dochodowego od osób
fizycznych

„

E3

P O D A T K I D O C H O D O W E W 2 0 0 9 R O K U

WWW.GAZETAPRAWNA.PL/SERWISY

Niepodzielone zyski w spółkach
kapitałowych podlegają
opodatkowaniu na poziomie
wspólników w momencie
przekształcenia.

Z

miany w

przepisach

ustawy o podatku do-

chodowym od osób fizycz-
nych oraz prawnych dotyczą
m. in. opodatkowywania nie-
podzielonych zysków w spół-
kach kapitałowych i ich po-
datkowego traktowania w
momencie przekształcenia
w spółki osobowe.

Co do zasady, spółka

osobowa powstała w wyni-
ku przekształcenia spółki
kapitałowej wstępuje
w przewidziane w przepi-
sach prawa podatkowego
prawa i obowiązki prze-
kształcanej spółki kapitało-
wej. Zatem spółka osobowa
staje się sukcesorem praw
i obowiązków wynikają-
cych z przepisów podatko-
wych, które spoczywały na
spółce kapitałowej.

W stanie prawnym przed

nowelizacją ustawy o PIT
kwestia powstania przychodu
do opodatkowania u wspól-
ników (zarówno osób fizycz-
nych, jak i prawnych) w mo-
mencie przekształcenia była
traktowana przez organy po-
datkowej niejednolicie.

Część interpretacji wska-

zywała, że w dacie prze-
kształcenia nie powstaje
obowiązek podatkowy w po-
datku dochodowym ani dla
spółki ani jej wspólników,
ponieważ zmianie ulega tyl-
ko prawna forma istnienia
spółki. Dodatkowo, zarówno
ustawa o PIT, jak i ustawa
o CIT nie przewidywała
wprost opodatkowania nie-
podzielonych zysków w spół-
kach kapitałowych w związ-
ku z przekształceniem takich
spółek w spółki osobowe.
Jednak ze względu na

otwarty katalog przychodów
z tytułu udziału w zyskach
osób prawnych kwestia była
niejasna.

Powodowało to, że w ob-

rocie prawnym funkcjono-
wały również odmienne in-
terpretacje organów podat-
kowych, zgodnie z którymi
niepodzielone zyski spółki
kapitałowej stanowiły przy-
chód podatkowy wspólni-
ków spółki osobowej po
przekształceniu. Sytuacja ta-
ka miała miejsce w szczegól-
ności, gdy zdaniem organów
podatkowych wspólnicy
spółki osobowej uzyskali
przychód podatkowy w mo-
mencie jej przekształcenia,
tj. gdy pozostałe w spółce
kapitałowej na dzień prze-
kształcenia środki podwyż-
szyłyby wartość wkładów
w spółce osobowej w stosun-
ku do wartości udziałów
w spółce kapitałowej.

Niektóre interpretacje

sugerowały, że niepodzielo-
ny zysk spółki kapitałowej
po przekształceniu w spółkę
osobową nie podlega opo-
datkowaniu w momencie
przekształcenia, ale w chwili
wycofania wkładów.

Zgodnie z nowymi regula-

cjami, dochodem (przycho-
dem) z tytułu udziału w zy-
skach osób prawnych jest do-
chód (przychód) faktycznie
uzyskany z tego udziału,
w tym także: wartość niepo-
dzielonych zysków w spół-
kach kapitałowych w przy-
padku przekształcenia tych
spółek w spółki osobowe,
przychód określa się na
dzień przekształcenia.

W konsekwencji tych

zmian ustaw podatkowych
niepodzielone zyski w spół-
kach kapitałowych generalnie
podlegają opodatkowaniu na
poziomie wspólników w mo-
mencie przekształcenia.

■

RAFAŁ GARBARZ

Wydatki poniesione na
zaniechane inwestycje będą
mogły być kosztem uzyskania
przychodów w dacie ich
likwidacji bądź zbycia.

U

chylony nowelizacją
ustawy o CIT art. 16 ust.

1 pkt 41 wyłączał z kosztów
uzyskania przychodów kosz-
ty zaniechanych inwestycji
(środków trwałych w budo-
wie w rozumieniu ustawy
o rachunkowości). Unormo-
wania wprowadzone noweli-
zacją ustawy o CIT skutko-
wać będą możliwością odli-
czenia kosztów zaniechanych
inwestycji w dacie jej likwi-
dacji bądź zbycia. Zmiana
w zakresie odpłatnego zbycia
zaniechanych inwestycji ma
charakter jedynie doprecyzo-

wujący. Za istotne uznać na-
tomiast należy natomiast po-
szerzenie zakresu czynności,
które skutkować mogą zali-
czeniem kosztów zaniecha-
nych inwestycji do kosztów
uzyskania przychodu, tj. li-
kwidację lub, jak można
wnioskować z literalnego
brzmienia przepisu, również
nieodpłatne zbycie zaniecha-
nej inwestycji. Zmianę nale-
ży rozpatrywać w kontekście
ogólnej definicji kosztu uzy-
skania przychodu: jeśli
wydatki na inwestycję były
uzasadnione gospodarczo,
a z określonych przyczyn jej
kontynuowanie nie jest pożą-
dane, to koszt takiej zanie-
chanej inwestycji podatnik
może odliczyć.

■

MARCIN OPIŁOWSKI

Obcokrajowcy będą mogli
złożyć małżeński PIT lub
rozliczyć się jako rodzic
samotnie wychowujący
dziecko w Polsce. Będzie to
możliwe po spełnieniu
pewnych warunków.

N

owelizacja ustawy o PIT
istotnie zmienia krąg

osób uprawnionych do
wspólnego rozliczenia się
małżonków, jak również
osób samotnie wychowują-
cych dzieci. Zmiany te mają
zastosowanie także do do-
chodów uzyskanych od
1 stycznia 2008 r.

Jeden PIT męża i żony

Możliwość wspólnego roz-

liczenia się małżonków, po-
cząwszy od 2008 roku obok
osób mających w Polsce miej-
sce zamieszkania, tzw. rezy-
dentów podatkowych w Pol-
sce, będą mieli również mał-
żonkowie mający miejsce
zamieszkania dla celów po-
datkowych w innym niż Pol-
ska państwie członkowskim
Unii Europejskiej lub w in-
nym państwie należącym do

Europejskiego Obszaru Go-
spodarczego albo Konfedera-
cji Szwajcarskiej. Zasada ta
będzie miała również zasto-
sowanie do tych małżonków,
z których jeden podlega nie-
ograniczonemu obowiązko-
wi podatkowemu w Polsce –
rezydent podatkowy w Pol-
sce, a drugi ma miejsce za-
mieszkania w jednym z wy-
mienionych krajów. Warun-
kami koniecznymi, w przy-
padku takich osób, sko-
rzystania z tej preferencyjnej
metody opodatkowania swo-
ich przychodów jest spełnie-
nie łącznie poniższych wa-
runków:

■

podleganie opodatkowa-
niu w Polsce łącznie, co naj-
mniej 75 proc. całkowitego
przychodu osiągniętego
przez małżonków w danym
roku,

■

udokumentowanie certyfi-
katem rezydencji miejsca
zamieszkania dla celów po-
datkowych,

■

istnienie podstawy prawnej
wynikającej z

umowy

o unikaniu podwójnego
opodatkowania lub innych

ratyfikowanych umów
międzynarodowych, któ-
rych stroną jest Polska, do
uzyskania przez organ po-
datkowy informacji podat-
kowych od organu podat-
kowego państwa, w którym
osoba fizyczna ma miejsce
zamieszkania dla celów po-
datkowych.

Podatnicy, którzy dokona-

ją rozliczenia podatkowego
na podstawie nowych zasad,
na żądanie organów podat-
kowych lub organów kontro-
li skarbowej, będą zobowią-
zani udokumentować wyso-
kość całkowitych przycho-
dów osiągniętych w roku
podatkowym. W tym celu po-
winni przedstawić zaświad-
czenie wydane przez właści-
wy organ podatkowy pań-
stwa, w którym mają miejsce
zamieszkania dla celów po-
datkowych lub inny doku-
ment potwierdzający wyso-
kość całkowitych przycho-
dów osiągniętych w danym
roku podatkowym.

Pozostałe wymogi warun-

kujące możliwość wspólnego
opodatkowania przychodów

małżonków to: związek mał-
żeński i wspólność majątko-
wa trwająca przez cały rok
podatkowy; nieosiąganie
przychodów z działalności
gospodarczej opodatkowa-
nych stawką liniową i nie-
podleganie niektórym prze-
pisom ustawy o zryczałtowa-
nym podatku dochodowym
czy podatku tonażowym;
złożenie wniosku o łączne
rozliczenie w terminie złoże-
nia zeznania za rok podatko-
wy. Wymogi te pozostają
bez zmian i mają zastosowa-
nie zarówno do rezydentów,

jak i nierezydentów podatko-
wych w Polsce.

Samotny rodzic

W przypadku osób samot-

nie wychowujących w roku
podatkowym dzieci, chcą-
cych z nimi dokonać wspól-
nego rozliczenia, nowelizacja
ustawy o PIT wprowadza za-
mknięty katalog osób upraw-
nionych w tym zakresie. Ma-
ją do niego prawo podatnicy
mający miejsce zamieszkania
dla celów podatkowych
w Polsce oraz w innym niż
Polska państwie członkow-
skim UE lub innym państwie
należącym do EOG albo
Szwajcarii. Wydaje się, że
wbrew intencji ustawodawcy
ta zmiana oznacza ograni-
czenie w stosunku do osób
spełniających warunki i chcą-
cych skorzystać z preferen-
cyjnej metody rozliczenia,
mających jednak miejsce za-
mieszkania poza wskazany-
mi państwami. Dla takiego
rozliczenia dodatkowo ko-
nieczne jest spełnienie tych
samych warunków, jak przy
małżeńskim rozliczeniu oso-
by/ osób niemających w Pol-
sce miejsca zamieszkania.

Korzystną zmianą jest też

możliwość wspólnego rozli-
czenia z dzieckiem do ukoń-
czenia przez nie 25 roku
życia, uczącego się w szko-
łach, o których mowa w prze-
pisach regulujących system
oświatowy lub szkolnic-
two wyższe obowiązujących
w Polsce i poza nią. Ta zmia-
na pozwoli na korzystne roz-
liczenie podatników, których
dzieci kształcą się w szkołach
np. Europy czy USA.

■

TOMASZ SOCHA

PIT | Zeznanie małżeńskie i samotnego rodzica

Nowe zasady preferencyjnych rozliczeń

Nieograniczony obowiązek podatkowy – osoby fizyczne (rezydenci
podatkowi), jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, pod-
legają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez
względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Ograniczony obowiązek podatkowy – osoby fizyczne (nierezydenci
podatkowi), jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania,
podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiąganych
na terytorium Polski. W szczególności będą to np. dochody z pracy wy-
konywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku pracy, bez
względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia.

Całkowite przychody – za całkowite przychody uważane będą przycho-
dy osiągnięte ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT, bez
względu na miejsce położenia tych źródeł przychodów.

SŁOWNIK

ROZLICZENIA | Konsekwencje przekształcania spółek

Wspólnicy mogą być
opodatkowani

CIT | Kwalifikacja wydatków firmowych

Zlikwidowane
inwestycje kosztem

Zmiany wprowadzone w CIT
są niewystarczające dla
złagodzenia skutków kryzysu.
W konsekwencji rola
planowania podatkowego
znacznie wzrośnie.

M

ając na uwadze obec-
ną sytuację gospodar-

czą, wśród głównych grze-
chów zaniechania ustawo-
dawcy przy noweli CIT wska-
zać należy brak nowych
unormowań upraszczających
procedury związane z odli-
czeniem należności nieścią-
galnych. Powszechne proble-
my z płynnością z dużym
prawdopodobieństwem prze-
łożą się na trudności w za-
kresie egzekwowania należ-
ności, a obecnie obowiązu-
jące procedury ze wzglę-
dów czysto praktycznych
skutkują koniecznością po-
noszenia nadmiernych na-
kładów.

Zabrakło także regulacji

pozwalających na zaliczenie
w poczet kosztów szerzej de-
finiowanej wartości likwido-
wanych środków trwałych.
Przypadki zmian rodzaju
działalności w czasach kry-
zysu są częstsze niż zazwy-

czaj. Trudniej też takie
składniki majątku zbyć.

Uszczelnienie systemu

Postulowane zmiany wy-

magałyby jednoczesnego
uszczelnienia systemu opo-
datkowania dochodów osób
prawnych. To jednak zadanie
wykonalne i częściowo reali-
zowane przez omawianą
ustawę o CIT. Wśród zmian
mających na celu realizację
tego celu wskazać należy te
w zakresie katalogu docho-
dów z udziału w zyskach
osób prawnych. Dotąd kata-
log ten, sformułowany przez
ustawodawcę jako otwarty,
nie wskazywał wśród przy-
kładów tych dochodów war-
tości niepodzielonych zy-
sków spółek kapitałowych
w przypadku ich przekształ-
cenia w spółki osobowe.
Kwestia ta budziła wątpliwo-
ści doktryny. Interpretacje
organów skarbowych były
różne. Nie powstała też usta-
lona linia orzecznictwa wska-
zująca właściwą wykładnię
w tym zakresie. Wątpliwości
te, stanowiące kanwę dla wy-
korzystywania (z sukcesem)
tego typu przekształceń dla

celów planowania podatko-
wego, obecnie zostały wyeli-
minowane. Z chwilą prze-
kształcenia spółki kapitało-
wej w osobową, niepodzielo-
ny zysk spółki kapitałowej
podlega opodatkowaniu jako
dochód z udziału w zysku
osoby prawnej.

Skuteczne umowy

Zmianą, która potencjal-

nie może mieć istotne konse-
kwencje, jest ta wyłączająca
z kategorii kosztów świad-
czenia wynikające z czynno-
ści, które nie mogą być przed-
miotem skutecznej umowy.
Spowoduje ona wzrost zain-
teresowania organów podat-
kowych badaniem wszelkich
czynności, które mogą, w jej
świetle, budzić wątpliwości.

Niepokojący jest brak sze-

rzej zakrojonych działań
zmierzających do zwiększe-
nia atrakcyjności Polski jako
kraju dokonywania inwesty-
cji. Niekonkurencyjne wzglę-
dem krajów sąsiednich opo-
datkowanie przepływów pa-
sywnych i zysków kapitało-
wych, a

także kontro-

wersyjne konstrukcje różno-
rodnych unormowań proin-

westycyjnych w warunkach
obniżenia stóp zwrotu z wie-
lu inwestycji mogą przyczy-
nić się do pogłębienia spadku
dynamiki inwestycji zagra-
nicznych.

Wobec opisanych działań

i zaniechań ustawodawcy ro-
la planowania podatkowego
zdecydowanie rośnie. Plano-
wanie to, zważywszy na kli-
mat gospodarczy, opierać się
musi na innych niż dotąd
technikach pozwalających na
optymalizację skutków po-
datkowych zbycia składni-
ków majątku, które nie są
niezbędne dla dalszej działal-
ności, przyspieszenia odpi-
sów należności, zmian strate-
gii amortyzacji i poszerzenia
jej bazy, efektywnego plano-
wania rozliczenia strat po-
datkowych, specyficznych
zmian struktury finansowa-
nia, urealnienia wartości za-
pasów, podatkowej quasi-
-konsolidacji. Zmiana strategii
może być konieczna dla zła-
godzenia skutków kryzysu.
Może przynieść także długo-
falowe skutki optymalizacyj-
ne, gdy dobiegnie on końca.

■

ŁUKASZ ZIÓŁEK

MAŁGORZATA BERLING

CIT | Oczekiwania dalszych zmian w podatkach

Wzrośnie rola planowania podatkowego

n o w e p r a w o

E K S P E R T Y Z Y

P O D A T K I D O C H O D O W E W 2 0 0 9 R O K U

E4

PONIEDZIAŁEK

22 GRUDNIA

2008 | nr 249

Płatnicy w rozliczeniu za 2009
rok nie rozliczą w PIT-40 za
podatnika ulgi na dziecko.
Z drugiej strony w PIT-11 będą
musieli podawać bardziej
szczegółowe dane.

T

egoroczna noweliza-
cja ustawy o PIT
wprowadza kilka

istotnych zmian w zakresie
obowiązków płatnika. Część
z tych uregulowań weszła
w życie od 1 grudnia 2008 r.,
a pozostałe zmiany staną się
obowiązujące niewiele póź-
niej, bo już od 1 stycznia
2009 r. Część z tych zmian
przynosi dodatkowe obo-
wiązki dla płatnika, a część
obowiązki te ogranicza.

Szerszy zakres PIT-11

Jedną z

ciekawszych

zmian, choć związanych z do-
datkowymi wymogami sta-
wianymi płatnikom, jest ko-
nieczność uwzględnienia
w PIT-11 także dochodów
zwolnionych na podstawie
umów o unikaniu podwójne-
go opodatkowania lub innych
umów międzynarodowych.
Dotyczy to przede wszystkim
płatników, którzy zatrudniają
osoby wykonujące pracę za
granicą i które na podstawie
odpowiednich umów między-
narodowych podlegają tam
opodatkowaniu. Należy do-
precyzować, że chodzi tu nie
o wszystkie kraje, lecz o te, dla
których stosowna umowa
międzynarodowa przewiduje
wyłączenie z progresją, jako
metodę unikania podwójnego

opodatkowania. Obowiązek
ten pociąga za sobą wiele
komplikacji. Jak dotąd, po-
wszechną praktyką akcepto-
waną przez urzędy skarbowe
było uwzględnianie
w PIT-11 wszystkich
przychodów podat-
ników z wyjątkiem
tych podlegających
wyraźnemu zwolnie-
niu na podstawie art.
21 ustawy o PIT.
W obliczu wprowa-
dzonych zmian na
płatniku spoczywa
obowiązek ustalenia,
czy i w jakiej wysoko-
ści wypłacane przez
niego przychody
podlegają opodatko-
waniu w innym kraju, i roz-
dzielenia w formularzu do-
chodów podlegających opo-
datkowaniu w Polsce i podle-
gających omawianemu
zwolnieniu. Bardzo często
trudno płatnikowi zdobyć ta-
ką wiedzę w momencie przy-
gotowywania deklaracji PIT-
11. Biorąc pod uwagę przepi-
sy międzynarodowych umów
w tym zakresie, o fakcie opo-
datkowania za granicą może
decydować liczba spędzonych
przez podatnika dni w takim
kraju lub ponoszenie przez
zagraniczne podmioty kosz-
tów oddelegowania. Tego ty-
pu informacje wielokrotnie
gromadzone są dużo później
lub wyłącznie przez samego
podatnika, np. w momencie
sporządzania zeznania rocz-
nego czy na zakończenie od-
delegowania. W praktyce

płatnik stawiany był przed
tym problemem już w ciągu
2007 roku gdyż na podstawie
art. 32 ust. 6 ustawy o PIT nie
pobiera on zaliczek na poda-

tek dochodowy od
dochodu, który jest
lub może być opo-
datkowany w innym
kraju. Te problemy
nakładają na płatni-
ków praktyczną ko-
nieczność wdrażania
specjalnych proce-
dur dla uzyskiwania
niezbędnych infor-
macji o podleganiu
podatników opodat-
kowaniu za granicą.
Zmiana zakresu in-
formacji objętych

PIT-11 dotyczy dochodów
uzyskiwanych od 1 stycznia
2009 r.

Składki zagraniczne

Nowelizacja ustawy o PIT

wprowadza możliwość odli-
czania zagranicznych skła-
dek na ubezpieczenia spo-
łeczne. Nakłada to na płatni-
ka obowiązki gromadzenia
informacji o tego typu skład-
kach oraz o warunkach, któ-
re składki te muszą spełniać,
aby mogły zostać odliczone.
Przede wszystkim możliwość
odliczenia dotyczy jedynie
składek zapłaconych w kra-
jach Unii Europejskiej, Euro-
pejskiego Obszaru Gospodar-
czego oraz Szwajcarii. Po-
nadto składki te muszą wyni-
kać z lokalnych przepisów
ubezpieczeniowych i być
składkami obowiązkowymi.

Ustawodawca wyraźnie wy-
kluczył odliczenie składek,
dla których podstawa wyli-
czenia jest zwolniona z opo-
datkowania na podstawie
umowy o unikaniu podwój-
nego opodatkowania w tym
kraju. Podobnie odliczeniu
nie podlegają składki, które
uprzednio zostały odliczone
od dochodu, przychodu lub
podatku w innym kraju.
Dodatkowo ustawodawca za-
bezpiecza się warunkiem
istnienia podstawy prawnej
wynikającej w umowy o uni-
kaniu podwójnego opodat-
kowania lub umowy między-
narodowej dla uzyskania in-
formacji podatkowych z kra-
ju, w którym te składki są
opłacane. Należy zatem spo-
dziewać się, że fiskus ma za-
miar weryfikować, czy odli-
czane w ten sposób składki
zostały opłacone należnie
i czy przypadkiem nie zosta-
ły w tych krajach odliczone
dla celów podatkowych.

Warto zauważyć, że zmia-
na ta weszła w

życie

w grudniu tego roku, a za-
tem dotyczy już grudnio-
wej podstawy wyliczenia
zaliczki na podatek.

Analogiczne zmiany prze-

pisów dotyczą składek na
ubezpieczenie zdrowotne.
Dotyczy to zarówno podsta-

wy ich naliczania, jak i za-
granicznych składek.

PIT zryczałtowany

Nowelizacja ustawy o PIT

wprowadza także możliwość
opodatkowania przychodów
osób niebędących pracowni-
kami płatnika (np. z tytułu
zasiadania w

zarządzie,

umowy zlecenia, umowy
o dzieło) ryczałtową stawką
18 proc., pod warunkiem że
suma należności określonych
w umowie lub umowach nie
przekracza miesięcznie kwo-
ty 200 zł. Jest to powrót do
koncepcji obecnej w przepi-
sach podatkowych kilka lat
temu. O ile preferencyjne
opodatkowania należy oce-
nić zdecydowanie korzystnie
dla podatników, o tyle dla
płatnika oznacza to koniecz-
ność administracyjnego roz-
dzielenia zleceniobiorców na
tych, których wynagrodzenie
przekracza 200 zł miesięcz-
nie, oraz tych, którzy mogą

podlegać opodatkowaniu
zryczałtowanemu.

Korzystne dla płatników

wydaje się z kolei wprowa-
dzenie możliwości pobiera-
nia przez cały rok podatko-
wy zryczałtowanego podat-
ku według stawki 20-proc.
od określonych dochodów
uzyskanych przez nierezy-

dentów podatkowych w Pol-
sce (m.in. z tytułu wynagro-
dzenia za zasiadanie w za-
rządzie). Możliwość ta doty-
czy jedynie podatników po-
siadających miejsce zamiesz-
kania na terenie UE, EOG
oraz Szwajcarii. Istotną no-
wością jest tu wprowadzenie
konieczności udokumento-
wania miejsca zamieszkania
certyfikatem rezydencji.
Zmiana ta ma istotne zna-
czenie ze względu na zdjęcie
z płatnika obowiązku roz-
strzygania rezydencji podat-
kowej dla celów poboru po-
datku zryczałtowanego, pod
warunkiem że podatnik ten
przedstawi zagraniczny cer-
tyfikat rezydencji. W takiej
sytuacji płatnik nie musi oce-
niać, gdzie znajduje się cen-
trum interesów życiowych
podatnika ani ile dni spędził
on w Polsce w roku kalenda-
rzowym, tak jak to miało
miejsce do tej pory.

Interesująca dla płatnika

wydaje się także zmiana
zasad obliczania podatku
i deklarowania dochodu
pracowników na formula-
rzu PIT-40. Zgodnie z prze-
pisami obowiązującymi od
2009 roku (a więc w odnie-
sieniu do rozliczenia przy-
szłorocznego) w deklaracji
tej nie wykazuje się ulgi na
dzieci. Dla płatnika jest to
znaczące udogodnienie.
Podatnicy chcący skorzy-
stać z ulgi będą musieli spo-
rządzać rozliczenia samo-
dzielnie.

■

KAROL RAŹNIEWSKI

Podatnicy będą mogli
rozpoznawać swego rodzaju
różnice kursowe w przypadku
spłaty kapitału kredytów
(pożyczek) waloryzowanych
kursem waluty obcej.

Z

godnie z

dominującą

w sądach administracyj-

nych i wśród urzędów skarbo-
wych interpretacją obecnie
obowiązujących przepisów
podatnicy nie mają możliwo-
ści rozpoznawania dla celów

podatkowych dodatnich oraz
ujemnych różnic kursowych
z tytułu spłaty kapitału kredy-
tów (pożyczek) waloryzowa-
nych kursem waluty obcej.

Sytuacja taka prowadzi

w sposób nieuzasadniony do
zróżnicowania sytuacji podat-
kowej podmiotów zaciągają-
cych pożyczkę w walucie ob-
cej oraz podmiotów zaciąga-
jących pożyczkę w złotych
z tzw. klauzulą waloryzacyj-
ną. Nowelizacja ustawy CIT

znosi wspomniane zróżnico-
wanie poprzez doprecyzo-
wanie odpowiednich regula-
cji pozwalających na rozpo-
znawanie różnic kursowych
w przypadku spłaty kapitału
kredytów (pożyczek) walo-
ryzowanych kursem waluty
obcej. Odpowiednio przy-
chód lub koszt dla każdej ze
stron umowy pożyczki / kre-
dytu będzie stanowić różni-
ca pomiędzy kwotą otrzyma-
nej/udzielonej pożyczki

(kredytu) a kwotą zwróco-
nego kapitału wynikającą ze
zmiany kursu walutowego.
W efekcie wprowadzonej
zmiany podatnicy, którzy
w przeszłości nie byli skłon-
ni do zawierania umów po-
życzek waloryzowanych wa-
lutą obcą z przyczyn podat-
kowych, mogą w bardziej
przychylny sposób spojrzeć
na tę formę zaciągania zobo-
wiązań.

■

ŁUKASZ STRZELEC

Wynagrodzenia
pracowników będą kosztem
pracodawcy w miesiącu,
za który są należne, jeśli
zostaną wypłacone
w terminach, o których
mowa w ustawie.

O

becnie należności ze
stosunku pracy (i po-

dobnych tytułów), zasiłki
pieniężne z ubezpieczenia
społecznego wypłacane
przez zakład pracy oraz
składki do ZUS w części fi-
nansowanej przez płatnika
(a także, co do zasady,
składki na Fundusz Pracy –
FP, oraz Fundusz Gwaran-
towanych Świadczeń Pra-
cowniczych – FGŚP) są roz-
liczane przez pracodawców
metodą kasową, tj. stano-
wią koszt uzyskania przy-
chodów dopiero w momen-
cie faktycznej zapłaty (po-
stawienia do dyspozycji)
wynagrodzenia, zasiłku lub
składki. Nowelizacja usta-
wy o CIT wprowadza zasa-
dę, zgodnie z którą wymie-
nione płatności mogą sta-
nowić koszt podatkowy już
w miesiącu, za który są na-

leżne (a więc na zasadzie
memoriału), pod warun-
kiem jednak, że zostały wy-
płacone lub postawione do
dyspozycji w terminie wy-
nikającym z przepisów pra-
wa pracy, umowy lub inne-
go stosunku prawnego łą-
czącego strony, a w przy-
padku składek do ZUS, na
FP i FGŚP – pod warun-
kiem że zostały opłacone
w terminach określonych
w ustawie o CIT (dodany
art. 15 ust. 4h ustawy
o CIT). W razie uchybienia
terminom wypłaty należ-
ności (opłacenia składek)
pracodawca będzie mógł je
zaliczyć do kosztów podat-
kowych na zasadach do-
tychczasowych (na podsta-
wie metody kasowej).

Zmiana umożliwi przy-

spieszenie rozliczenia
przedmiotowych kosztów
tym pracodawcom, któ-
rzy terminowo wywiązu-
ją się ze swoich zobowią-
zań.

Analogiczne rozwiząnia

znalazły się w ustawie o
PIT.

■

AGNIESZKA SMOLEŃSKA

ROZLICZENIA | Zakres działań płatników

Płatnik będzie miał zmienione obowiązki

Ważne! Gdy pobór zaliczek ustał w ciągu roku, płatnik zobowią-

zany będzie do wystawienia na wniosek podatnika de-
klaracji PIT-11

14

dni

będzie miał

płatnik

na wystawienie

PIT-11 na wniosek

podatnika, jeśli

pobór zaliczek

ustał w ciągu roku

ROZLICZENIA | Zobowiązania w walutach obcych

Będą różnice kursowe przy waloryzacji pożyczek

CIT | Rozliczenie firmowych wydatków

Szybsze odliczenie
kosztów wynagrodzeń

Jeśli okres używania składnika
majątku o wartości wyższej niż
3,5 tys. zł przekroczy rok,
a podatnik wydatki na jego
nabycie czy wytworzenie
zaliczył w koszty, musi zapłacić
odpowiednie odsetki.

Z

godnie z obecnie obo-
wiązującymi przepisami

ustawy o CIT podatnik, któ-
ry nabędzie lub wytworzy
we własnym zakresie skład-
nik majątku o wartości po-

czątkowej przekraczającej
3,5 tys. zł oraz o przewidy-
wanym okresie używania
równym lub krótszym niż
rok, może bezpośrednio ująć
go w rozliczeniu kosztów po-
datkowych.

W sytuacji jednak, gdy fak-

tyczny okres używania prze-
kroczy rok, podatnik zobowią-
zany jest do odpowiedniego
obliczenia oraz wpłaty do
urzędu skarbowego odsetek
w wysokości 0,1 proc. za każ-

dy dzień, licząc od dnia, w któ-
rym dany składnik majątku
powinien być ujęty jako śro-
dek trwały lub wartość niema-
terialna i prawna. Podstawą
obliczenia odsetek jest różnica
między ceną nabycia lub kosz-
tem wytworzenia danego
składnika majątku a kwotą od-
pisów amortyzacyjnych, przy-
padającą na okres jego do-
tychczasowego używania.

Nowelizacja przepisów

ustawy CIT, która wejdzie

w życie 1 stycznia 2009 r.,
łagodzi wysokość odsetek
poprzez powiązanie ich
wysokości z odsetkami za
zwłokę w realizacji zobo-
wiązań podatkowych.

Zmiana przepisów ozna-

cza zatem obniżenie wyso-
kości sankcji w skali roku
z 36,5 proc. do wysokości
odsetek za zwłokę, która
obecnie wynosi 14,5 proc.

■

ŁUKASZ STRZELEC

CIT| Składniki majątku o wartości wyższej niż 3,5 tys. zł

Niższa sankcja za dłuższy okres używania