SOFTWARE

46

PC

Format

11/2007



Badanie komputera

Trzy bardzo ważne podzespoły kom-

putera – procesor, układ graficzny

i

chipset

2

48>01

płyty głównej

(a właściwie jego

mostek północ-

ny

2

48>02

) – są najbardziej obcią-

żonymi elementami elektroniczny-

mi komputera. Zazwyczaj pracują

przy bardzo wysokiej temperaturze,

w ekstremalnych sytuacjach docho-

dzącej do 100 stopni Celsjusza. Tym-

czasem są to podzespoły projekto-

wane do pracy w znacznie lepszych

warunkach. Np. większość proceso-

rów nie powinna pracować w tem-

peraturze przekraczającej 60 stopni,

choć tak naprawdę optymalna war-

tość to 40 stopni. Każdy wzrost tem-

peratury, nawet o kilka–kilkanaście

stopni przyczynia się do spadku ży-

wotności tych elementów. Ponadto

może sygnalizować, że chłodzenie

nie działa prawidłowo.

Kontrolowanie temperatury pro-

cesora nie jest zbyt trudne. Wy-

starczy do tego oprogramowanie

diagnostyczne dołączone do płyty

głównej. Podobnie można sprawdzić

skuteczność chłodzenia karty gra-

ficznej i mostka północnego chip-

setu. W wypadku grafiki wystarczy

posłużyć się odpowiednią funkcją

sterowników karty graficznej. Do

sprawdzenia temperatury chipsetu

czy płyty głównej można użyć opro-

gramowania dołączonego do płyty

głównej – temperatura rejestrowana

przez sensor umieszczony na płycie

jest często wyświetlana pod nazwą

System

. Jeśli przy obciążeniu zbliża

się do uzyskiwanej przez procesor,

nie wróży to najlepiej.

Temperaturę wszystkich radia-

torów można sprawdzić, dotykając

każdego palcem, jednak wymaga to

zdjęcia blach obudowy. Jeśli któryś

parzy, jest to znak, że jego tempera-

tura jest zdecydowanie za wysoka

i trzeba usunąć przyczynę przegrze-

wania się. Jak to zrobić, piszemy

w artykule na

2

50.

W przypadku każdej płyty głównej sprawdzenie

skuteczności chłodzenia jest możliwe po pełnym

obciążeniu podzespołów komputera. Umożliwia

to m.in. program Orthos (znajduje się na naszej

płycie CD) lub Super Pi (do pobrania np. ze stro-

ny www.pcformat.pl/u/9). Najlepszy efekt daje

jednoczesne uruchomienie obu programów. Oto

procedura, jaką można zastosować dla każdego

komputera i każdej płyty głównej.

1

Rozpakuj i umieść na dysku (w dowolnym

folderze) programy Orthos oraz Super Pi.

2

U r u c h o m

program Or-

thos, klikając dwu-

krotnie ikonę

n

.

3

Uruchom też Super Pi, kli-

kając dwukrotnie ikonę

n

.

4

Przejdź do okna głównego programu Or-

thos:

Kliknij w nim listę, w której

domyślnie jest zaznaczona opcja

n

.

Z rozwiniętej listy wybierz

.



Maksymalne obciążenie komputera

5

Kliknij przycisk

. Program rozpocz-

nie swą pracę, co będzie widoczne w górnej

części okienka. Napis

n

zamieni się na

n

.

Zmieni się też kolor jego tła.

6

Przejdź teraz do okienka programu Super

Pi i w menu głównym kliknij

n

.

7

W otwartym okienku:

kliknij

. Z rozwiniętej palety wybierz

i kliknij przycisk

.

8

W nowo otwartym oknie:

jeszcze raz kliknij

n

.

Możesz mieć pewność, że z tak uruchomionymi

programami procesor będzie w pełni obciążony

i osiągnie maksymalną temperaturę pracy. W wie-

lu przypadkach górnym pułapem temperatury

pracy procesora jest 60 stopni Celsjusza. Jednak

niektóre odmiany procesorów nominalnie pra-

cują z wyższą temperaturą. Należą do nich m.in.

układy Pentium 4, dla których maksymalną tem-

peraturą pracy jest 70 stopni. Oczywiście usta-

lenie alarmów na niższym poziomie, np. 50

stopni, pozwala na wcześniejsze wykrycie ewen-

tualnych problemów.

Płyty firm Asus, Gigabyte i MSI stanowią znaczną

część rynku, ale istnieje na nim jeszcze wielu innych

producentów. Część z nich w ogóle nie dołącza do

płyt żadnego oprogramowania diagnostycznego.

Można wtedy wykorzystać znany, choć już nieroz-

wijany program Motherboard Monitor (wystarczy do

starszych komputerów). Dobrym rozwiązaniem jest

też narzędzie o nazwie Hardware Sensors Monitor.

Programy tego typu pełnią wiele różnych funkcji – nie

tylko monitorują pracę komputera, ale też wyświetlają

różne wskaźniki, zapisują monitorowane parametry do

plików, mają różne funkcje powiadamiania itd.

Płyty główne innych marek

Niezawodny pecet

TEMAT NUMERU

2_temat numeru.indd 46

2007-09-21 20:30:42

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

SOFTWARE

TEMAT NUMERU

48

PC

Format

11/2007



Płyty główne firmy MSI

MSI również do swoich płyt dołącza oprogra-

mowanie pozwalające na monitorowanie para-

metrów pracy komputera. W zależności od mo-

delu płyty dołączone oprogramowanie do

monitoringu może się nieco różnić od programu

opisanego w niniejszym artykule. Jednak zasada

działania nie powinna się znacznie różnić.

1

Uruchom program PC Alert 4. Odnajdziesz

go w menu

,

,

w grupie

,

,

.

2

Po uruchomieniu okienko programu monito-

rującego zostanie zmniejszone i umieszczo-

ne w zasobniku systemowym



.

Kliknij dwukrotnie tę ikonę.

3

W sekcji

umieszczono okien-

ka wskazujące temperaturę procesora



Obok znajduje się informacja o temperatu-

rze płyty głównej, ale nie będzie ona dla nas

istotna.

4

Kliknij suwak



i przytrzymując lewy

przycisk myszki, przesuń go

w lewo. Na górnej belce pro-

gramu będzie wyświetlana

wartość temperatury stano-

wiąca górny pułap



.

Ustaw go na 60 stopni Celsjusza, a w przypadku

starszych procesorów Intela (np. Pentium 4 czy

Pentium D) zalecana wartość to 70 stopni.

5

Uruchom programy Orthos oraz Super Pi,

postępując według opisu w rozdziale „Mak-

symalne obciążenie komputera”, by maksymalnie

rozgrzać procesor.

6

Jeśli po kilku minutach

temperatura przekro-

czy 60–70 stopni, na wskaź-

niku wartość temperatury

zostanie zaznaczona na

czerwono



.

Zostaniesz też o tym poin-

formowany dodatkowym komunikatem:

7

Ustawienie alarmu w programie PC Alert

4 powoduje, że po przekroczeniu wyzna-

czonej temperatury rozpocznie się odliczanie

czasu do automatycznego wyłączenia kompute-

ra (to zabezpieczenie przed przegrzaniem). Jeśli

naciśniesz przycisk

, system zostanie

zamknięty natychmiast, a gdy naciśniesz

, zamykanie zostanie wstrzymane.

W naszym przypadku można anulować zamy-

kanie systemu i po prostu wyłączyć programy

Orthos i Super Pi.



Płyty główne marki Asus

Firma Asus do większości swoich płyt dołącza

program PC Probe II. Zanim zabierzesz się do

pomiaru temperatury, musisz zainstalować tę

aplikację.

1

By uruchomić PC Probe II, kliknij przycisk

, następnie

oraz

,

i

.

2

Otworzy się główne okno

programu:

oraz okienka wskazujące mię-

dzy innymi temperaturę pro-

cesora i płyty głównej



.

3

W okienku programu PC Probe kliknij

, aby otworzyć okno konfi gura-

cyjne:

Możesz w nim ustalać górne wartości tempera-

tury, przy których będzie włączany alarm.

4

Za pomocą suwaka



ustaw temperaturę 60 stopni, a dla procesorów

Pentium 4 ustaw 70 stopni. Dzięki alarmowi

procesor nigdy nie osiągnie wyższej temperatu-

ry, a więc nie będzie się przegrzewał i z pewno-

ścią będzie dłużej sprawny.

5

W celu zatwierdzenia wprowadzonych

zmian kliknij przycisk

, a następnie

potwierdź, klikając

. Zamknij okienko kon-

fi guracyjne.

6

Uruchom programy Orthos i Super Pi, jak

pokazaliśmy w rozdziale „Maksymalne

obciążenie komputera”.

7

Jeśli po 10 minutach temperatura nie prze-

kroczy ustalonego wcześniej pułapu, będzie

to znakiem prawidłowego chłodzenia procesora.

Jeśli natomiast pro-

cesor przekroczy

wyznaczony pułap,

zobaczysz

okno

z komunikatem



.

Wskaźnik termiczny proceso-

ra zostanie zabarwiony na

czerwono



.

01

chipset

zestaw układów sterują-

cych płyty głównej, który

odpowiada za komunika-

cję pomiędzy procesorem

a pozostałymi kompo-

nentami; zwykle składa

się z dwóch układów,

tzw. mostka północnego

i południowego

02

mostek północny

część chipsetu zawiera-

jąca kontroler pamięci,

odpowiedzialna za wy-

mianę danych pomiędzy

procesorem a modułami

RAM; za mostek północny

można też uznać część

chipsetu zawierającą

układ grafi czny

03

overclocking

inaczej przetaktowywanie;

podnoszenie częstotli-

wości pracy procesora

ponad częstotliwość zde-

fi niowaną przez producen-

ta; zazwyczaj wykonywane

jest w celu zwiększenia

wydajności układu, a za-

razem całego komputera

04

PATA

ang. Parallel ATA; typ

starszej magistrali dysków

twardych oraz napędów

optycznych, która do

komunikacji wykorzystuje

transmisję równoległą

(parallel); obecnie do tych

celów stosuje się komuni-

kację szeregową (SATA)

05

SATA

Serial Advanced Tech-

nology Attachment

– szeregowa magistrala

o przepustowości 150 lub

300 MB/s, wykorzystująca

cieńsze i bardziej elastycz-

ne kable z mniejszą ilością

styków niż w magistrali

równoległej PATA

06

SCSI

ang. Small Computer

Systems Interface, magi-

strala służąca do podłą-

czania różnych urządzeń

do komputera (np. dys-

ków, skanerów), obecnie

wypierana przez SATA czy

USB, powszechnie stoso-

wana jeszcze w serwerach

Słownik: trudne terminy

Niezawodny pecet

2_temat numeru.indd 48

2007-09-21 20:30:52

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

TEMAT NUMERU



Płyty główne firmy Gigabyte

Gigabyte nie ma osobnego programu do moni-

torowania parametrów pracy komputera. Jest on

zintegrowany z programem do

overclockingu



48>03

procesora i pamięci.

1

Po zainstalowaniu narzędzia Easy Tune

i restarcie systemu program uruchomi się

w postaci zminimalizowanej. Jego ikonka zosta-

nie umieszczona w zasobniku systemowym



.

Kliknij ją dwukrotnie, by otworzyć

główne okno programu:

2

Kliknij



,

a okno główne zmieni swoją zawartość – po-

jawią się opcje diagnostyczne:

Kliknij



.

3

W oknie programu pojawią się opcje, dzię-

ki którym będziesz mógł zmienić górny

poziom temperatury dla płyty głównej



i procesora



.

Domyślnie progi temperatur

ustawione są na 60 stopni. Mo-

żesz je zmienić, klikając



.

4

W sekcji

zmniejsz do zera

dolny pułap prędkości obrotowej wiatracz-

ka obudowy



,

oraz dodatkowego wiatraczka zasilacza



.

W większości komputerów tych wiatraczków po

prostu nie ma. Zmniejsz także prędkość obro-

tową wiatraczka procesora

do 1500. Dzię-

ki zmianom alarm nie będzie uruchamiany bez

potrzeby.

5

By zapamiętać ustawienia, kliknij przycisk

. Wyjdź z tej sekcji ustawień, kli-

kając

.

6

Klikając opcję

,

przejdziesz do sekcji, w której można zde-

fi niować rodzaj sygnału dźwiękowego. Kliknij

przycisk



i przycisk



.

Dzięki temu będziesz informowany sygnałem

dźwiękowym (oprócz komunikatu na ekranie)

o przekroczeniu ustalonej temperatury.

7

Kliknij przycisk

i

, aby

wyjść z sekcji dotyczącej alarmów.

8

Uruchom programy Orthos i Super Pi, jak

pokazaliśmy w rozdziale „Maksymalne

obciążenie komputera”. Umożliwią one maksy-

malne rozgrzanie układów.

9

W głównym oknie programu kliknij sek-

cję

zawierającą

funkcje informacyjne dotyczące pracy monito-

rowanych podzespołów.

10

W nowo otwartym oknie będziesz mógł

obserwować napięcia



,

prędkości obrotowe wiatraczków



i temperaturę płyty głównej oraz procesora



.

11

Jeśli ustawiony przez ciebie próg tempe-

ratury zostanie przekroczony, usłyszysz

sygnał dźwiękowy. Dodatkowo przy procesorze

pojawi się ostrzeżenie w postaci żółtej ikonki

z wykrzyknikiem:

Kontrola temperatury w taki sposób, jak poka-

zaliśmy w artykule, nie powinna odbywać się

okazyjnie, lecz regularnie. Wszystkie wymienio-

ne programy diagnostyczne mają możliwość

pracy w tle, w postaci zminimalizowanej. Dzię-

ki temu mogą stale monitorować najważniejsze

parametry sprzętu, by jak najwcześniej wykryć

symptomy jego awarii.

W razie wzrostu temperatury czasami wy-

starczy podjąć proste kroki zapobiegawcze, na

przykład postawić komputer w miejscu pozwala-

jącym na skuteczną wentylację wnętrza obudowy.

Jeśli tak proste rozwiązanie nie pomoże, trzeba

otworzyć komputer, wyczyścić i uporządkować

jego wnętrze. Piszemy o tym na następnych stro-

nach.

REKLAMA



Niezawodny pecet

2_temat numeru.indd 49

2007-09-21 20:31:03

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER