I grupa układu

okresowego

pierwiastków i

charakterystyka

najważniejszych

pierwiastków.

Jest to zestawienie wszystkich pierwiastków chemicznych w postaci

rozbudowanej tabeli, uporządkowane według ich rosnącej liczby

atomowej, grupujące pierwiastki według ich cyklicznie powtarzających

się podobieństw właściwości, zgodnie z prawem okresowości Dmitrija

Mendelejewa.

Składa się z Wodoru i Litowców

(Lit, Sód, Potas, Rubid, Cez, Frans).

Litowce

(metale alkaliczne)

grupa pierwiastków I

grupy ukŁadu

okresowego

(bez wodoru)

o silnych wŁasnoŚciach

metalicznych,

tworzĄcych z wodĄ

silnie zasadowe

(alkaliczne)

wodorotlenki.

IZOTOPY:

1

H (prot)

2

H (deuter, D)

3

H (tryt, T).

WYSTĘPOWANIE:

W stanie wolnym występuje

w postaci gazowych

cząsteczek dwuatomowych

H

2

, tworząc wodór

cząsteczkowy.

Na Ziemi występuje w górnej

warstwie atmosfery.

W postaci związanej

wchodzi w skład wielu

związków nieorganicznych

(np.: wody, kwasów, zasad,

wodorotlenków) oraz

związków organicznych

(węglowodory i ich

pochodne).

ZASTOSOWANIE:

Dawniej wodór był

używany do napełniania

sterowców. Skroplony

wodór jest używany jako

paliwo w silnikach

rakietowych, ponad to

używa się go w

elektrowniach do

chłodzenia generatorów

o dużej mocy

Mimo iż wodór
jest
niemetalem, w
warunkach
wysokiego
ciśnienia
przechodzi do
stanu
metalicznego.

Metal należący do grupy

litowców w układzie

okresowym.

Jest najlżejszym ciałem

stałym.

Występowanie:

W górnych warstwach Ziemi występuje

w ilości 0,0018%, w postaci izotopu 7Li

z dodatkiem 3,75%-7,5% 6Li. W

warunkach naturalnych pierwiastek

ten występuje tylko w postaci

związanej. Wchodzi w skład

minerałów: ambligonitu, lepidolitu,

tryfilinu i spodumenu.

ZASTOSOWANIE:

Lit jest stosowany do produkcji

akumulatorów. Mydło litowe stosuje się

w produkcji smarów. W stopach (np z

glinem) stosowany w lotnictwie. Ciekły

lit jest stosowany jako chłodziwo w

reaktorach jądrowych. Deuterek litu jest

istotnym składnikiem broni

termonuklearnej.

SÓD

Pierwiastek z grupy metali

alkalicznych w układzie

okresowym. Czysty sód jest

srebrzystym, miękkim,

kowalnym metalem. Sód

jest bardzo reaktywny.

Występowanie:

Nie występuje w

przyrodzie w wolnej

postaci. W oceanach

występuje głównie jako

składnik soli kuchennej

NaCl, w skorupie ziemskiej

jako węglan i siarczan

sodu.

Zastosowanie:

Tlenki i wodorotlenek sodu

są stosowane w łodziach

podwodnych i statkach

kosmicznych jako środki

pochłaniające dwutlenek

węgla z powietrza. Chlorek

sodu pod nazwą sól

kuchenna jest powszechnie

używanym dodatkiem do

potraw, wykorzystywany

jest też do topienia śniegu

na drogach; natomiast

zmieszany z lodem tworzy

mieszaninę oziębiającą.

POTAS

Jest bardzo lekkim, miękkim metalem i

może być krojony nożem. Świeżo

przekrojony ma srebrzystobiałą barwę i

jasny połysk, który bardzo szybko

zanika na skutek reakcji z tlenem

atmosferycznym. Jest bardzo

reaktywnym pierwiastkiem,

błyskawicznie utlenia się na powietrzu,

burzliwie reaguje z wodą wydzielając

wodór, który zapala się od ciepła

reakcji. Jest ważnym składnikiem

tkanek roślin i zwierząt.

Występowanie:

Występuje w

przyrodzie w dość

dużych ilościach,

głównie w wodzie

morskiej w małych

ilościach w skorupie

ziemskiej.

Zastosowanie:

Stosowany jako ciecz chłodząca w reaktorach

jądrowych.

Związki potasu znajdują zastosowanie jako

nawozy sztuczne.

Używany do wytwarzania jodyny (jodek)a także

do produkcji szkła (węglan)

i mydła (wodorotlenek) oraz jako pochłaniacz

CO2 (wodorotlenek) i utleniacz (chloran).

W postaci czystej rubid jest metalem o srebrzysto-szarym połysku. Jego

własności chemiczne są zbliżone do potasu, tyle że jest jeszcze bardziej

reaktywny. Na powietrzu zapala się, z wodą reaguje wybuchowo.

Występuje w skorupie ziemskiej w postaci minerałów lepidolitu i

karmalitu. Rubid posiada aż 30 różnych izotopów.

Jest jednym z najbardziej reaktywnych pierwiastków, na powietrzu bardzo

szybko pokrywa się ciemnym nalotem tlenku cezu, z wodą i kwasami

reaguje wybuchowo. Minerałem w którym Cez często występuje jest

pollucyt lub inaczej Polluks. Izotop cezu 137Cs jest często

wykorzystywany w przemyśle oraz w badaniach geofizycznych.

Jest najaktywniejszym metalem alkalicznym. Nazwa pochodzi od Francji

gdzie w 1939 roku został odkryty przez Marguerite Perey. Frans reaguje

gwałtownie z wodą i kwasami. Łącznie na kuli ziemskiej występuje

naturalnie nie więcej niż kilkadziesiąt gramów fransu. Frans nie ma

stabilnych izotopów. Standardowa masa atomowa nie może być podana,

dlatego wymienia się masę atomową najtrwalszego izotopu.