MIKROEKONOMIA

dr Elżbieta Lorek

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

1/26

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

2/26

ELASTYCZNOŚĆ

Elastyczność

reakcja jednej wielkości,

przyjętej jako zmienna zależna
na zmianę innej wielkości,
przyjętej jako zmienna niezależna

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

3/26

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY

Elastyczność popytu/podaży

mierzy siłę reakcji popytu/podaży na własne determinanty

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

4/26

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

ogólna formuła elastyczności

procentowa zmiana wielkości popytu

procentowa zmiana czynnika wpływającego na popyt

E =

współczynnik

E

informuje jaka jest reakcja

konsumentów na zmieniające się determinanty
popytu

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

5/26

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Wrażliwość popytu na własne determinanty

współczynniki elastyczności popytu

• współczynnik cenowej elastyczności popytu

(E

P

)

• współczynnik dochodowej elastyczności popytu

(E

DP

)

• współczynnik krzyżowej (mieszanej) elastyczności popytu

(E

M

)

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

6/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Elastyczność cenowa popytu – stosunek względnej

zmiany wielkości popytu na dane dobro względem
zmiany jego ceny

Cenowa elastyczność popytu mierzy jak zmienia się popyt

na skutek zmiany ceny

procentowa zmiana wielkości popytu na dobro

procentowa zmiana ceny dobra

E

P

=

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

7/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

% ∆ QD

x

%∆ P

x

E

P

=

lub

E

P

=

∆ QD

x

QD

x

∆ P

x

P

x

=

wartości QD

x

oraz P

x

– średnia arytmetyczna

∆ QD

x

QD

x

x

P

x

∆ P

x

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

8/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

• cenowa elastyczność popytu – posiada zawsze wartość ujemną

• ujemna wartość elastyczności popytu – związana z przeciwnym

kierunkiem zmiany popytu i ceny

• w interpretacji współczynnika cenowej elastyczności popytu

– bierze się pod uwagę jego wartość bezwzględną

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

9/26

P

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

⏐E

P

⏐ =

∞

popyt doskonale elastyczny

∞

>

⏐E

P

⏐ > 1 popyt elastyczny

●

●

●

⏐E

P

⏐ = 1 elastyczność jednostkowa

0 <

⏐Ep⏐ < 1 popyt nieelastyczny

⏐Ep⏐ = 0 popyt doskonale nieelastyczny

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

10/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

⏐Ep⏐ = ∞

popyt doskonale elastyczny

zmiana wielkości popytu nie jest spowodowana
zmianą ceny, gdyż cena jest stała

∞ >⏐Ep⏐ > 1

popyt elastyczny

zmiana wielkości popytu jest większa niż zmiana ceny,
przykład - dobra wyższego rzędu, na które wydatki
stanowią poważną część ogółu wydatków

⏐Ep⏐ = 1

elastyczność jednostkowa

zmiana wielkości popytu jest równa zmianie ceny

0 <

⏐Ep⏐ < 1

popyt nieelastyczny

nawet znaczna zmiana ceny wywołuje nieznaczne
zmiany popytu przykład - dobra pierwszej
potrzeby,żywność oraz produkty, na które wydatki
stanowią niewielką część ogółu wydatków

⏐Ep⏐ = 0

popyt doskonale nieelastyczny

Zmiana ceny nie wywołuje zmian w wielkości popytu
– przykład: dobra o fundamentalnym znaczeniu dla
człowieka, np. leki

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

11/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Krzywa popytu przy różnych poziomach elastyczności cenowej popytu

popyt doskonale nieelastyczny (sztywny)

popyt doskonale elastyczny

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

12/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Krzywa popytu przy różnych poziomach elastyczności cenowej popytu

elastyczność jednostkowa

popyt elastyczny

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

13/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Krzywa popytu przy różnych poziomach elastyczności cenowej popytu

popyt nieelastyczny

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

14/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Dobra

Elastyczność

Sól

0,1

Woda

0,2

Kawa

0,3

Jajka

0,3

Papierosy

0,5

Buty

0,7

Mieszkania

1,0

Samochody

1,2

Podróże zagraniczne

1,8

Posiłki w restauracjach

2,3

Podróże lotnicze

2,4

Autobus

0,20

Energia elektryczna

0,13

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

15/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Determinanty cenowej elastyczności popytu

• poziom ceny

• wysokość dochodu

• dostępność substytutów

• gusty nabywców

• rodzaj dobra (podstawowe, luksusowe)

• czas

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

16/26

DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

procentowa zmiana popytu na dobro

procentowa zmiana dochodu

E

DP

=

Elastyczność dochodowa popytu – stosunek względnej

zmiany wielkości popytu na dane dobro spowodowana
zmianą dochodów

Reakcja popytu na zmianę poziomu realnego dochodu
nabywcy dobra

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

17/26

DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

E

DP

Rodzaj dóbr

E

DP

dodatni (+)

Dobra normalne

E

DP

ujemny (-)

Dobra niższego rzędu

E

DP

> 1

Dobra luksusowe

E

DP

< 1

Dobra podstawowe

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

18/26

DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Dobra

E

DP

Samochód

2,5

Mieszkanie

1,5

Meble

1,5

Książki

1,4

Odzież

1,0

Usługi lekarskie

0,75

Papierosy

0,64

Mięso wieprzowe

-0,20

Mąka

-0,36

dr Elżbieta Lorek

14/14

MIESZANA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

procentowa zmiana popytu na dobro X

procentowa zmiana ceny dobra Y

E

M

=

Mieszana elastyczność popytu - zmiana wielkości
popytu na dobro X pod wpływem zmiany ceny dobra Y

E

M

dodatnia (+) dla substytutów

E

M

ujemna (-) dla dóbr komplementarnych

E

M

= 0 dla dóbr niezależnych

Mikroekonomia

19/26

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

20/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY

procentowa zmiana wielkości podaży dobra

procentowa zmiana ceny dobra

E

S

=

Cenowa elastyczność podaży – mierzy zmiany wielkości
podaży danego dobra spowodowane zmianą ceny tego
dobra

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

21/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY

E

S

= 0

podaż doskonale nieelastyczna (sztywna)

0 < E

S

< 1 podaż nieelastyczna

E

S

= 1

podaż neutralna

E

S

> 1

podaż elastyczna

E

S

=

∞

podaż doskonale elastyczna

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

22/26

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY

E

S

> 1

E

S

= 1

E

S

< 1

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

23/26

ELASTYCZNOŚĆ A DOCHODY PRZEDSIĘBIORSTW

E

P

> 1

Cena

↓

Wydatki
konsumentów

↑

Przychody
producentów

↑

Cena

↑

Wydatki
konsumentów

↓

Przychody
producentów

↓

E

P

< 1

Cena

↓

Wydatki
konsumentów

↓

Przychody
producentów

↓

Cena

↑

Wydatki
konsumentów

↑

Przychody
producentów

↑

E

P

= 1

Zmiana ceny nie powoduje zmian w wydatkach
konsumentów i przychodach producentów

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

24/26

ELASTYCZNOŚĆ A DOCHODY PRZEDSIĘBIORSTW

Przykład:

Producent sprzedaje produkty po cenie

P

,

osiąga przychód całkowity

PC = PxQ

P

Q

PC

PM

11

0

0

-

10

1

10

9

2

18

8

3

14

7

4

28

6

5

30

5

6

30

4

7

28

3

8

24

2

9

18

1

10

10

PP =

Q

PC

PM = PC

Q

dr Elżbieta Lorek

Mikroekonomia

25/26

ELASTYCZNOŚĆ A DOCHODY PRZEDSIĘBIORSTW

P

Q

PC

PM

11

0

0

-

10

1

10

0

9

2

18

8

8

3

14

6

7

4

28

4

6

5

30

2

5

6

30

0

4

7

28

-2

3

8

24

-4

2

9

18

-6

1

10

10

-8

-5

-3

-1

1

3

5

7

9

11

13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

P
PM

PC

0

5

10

15

20

25

30

35

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Mikroekonomia

26/26