M

AGDALENA

M

ENDAK

, E

WA

K

AROLEWSKA

Piercing (kolczykowanie) jamy ustnej
– opis przypadków

Oral Piercing – Case Series

Katedra Periodontologii, Zakład Patologii Jamy Ustnej AM we Wrocławiu

Dent. Med. Probl. 2004, 41, 1, 145–149
ISSN 1644−387X

PRACE KAZUISTYCZNE

Streszczenie

Piercing (kolczykowanie) jest jedną z najstarszych form ozdabiania ciała sięgającą ponad 5 tysięcy lat wstecz. Za−
bieg piercingu stwarza ryzyko wystąpienia wielu powikłań zarówno miejscowych, jak i ogólnych. Do powikłań
miejscowych należą: ból, obrzęk, trudności w żuciu, połykaniu i mowie, zaburzenia wydzielania śliny, przedłużo−
ne krwawienie, a także uszkodzenie lub porażenie nerwów (twarzowego, trójdzielnego, podjęzykowego, języko−
wo−gardłowego). Innymi powikłaniami mogą być uszkodzenia twardych tkanek zęba (abrazje, złamania), urazy
dziąseł i błony śluzowej (recesje dziąseł, blizny i keloidy), obecność prądów elektrogalwanicznych i wystąpienie
alergii kontaktowych. Wśród powikłań ogólnych wymienia się: mechaniczne blokowanie drożności dróg oddecho−
wych i pokarmowych, aspirację lub połknięcie kolczyka oraz zakażenia (wirusowe, bakteryjne, grzybicze). Lekarz
stomatolog, badając pacjenta z kolczykiem, winien zwrócić szczególną uwagę na miejsca narażone na uraz, aby
podjąć decyzję o pozostawieniu bądź usunięciu kolczyka. Celem pracy było przedstawienie 14 przypadków pa−
cjentów w wieku 19–26 lat z kolczykiem jamy ustnej. U czterech osób stwierdzono abrazje w obrębie siekaczy,
u jednej osoby uraz wędzidełka wargi dolnej wywołany umieszczonym kolczykiem (Dent. Med. Probl. 2004, 41,
1, 145–149).

Słowa kluczowe: piercing, jama ustna.

Abstract

Piercing is one of the oldest forms of body ornamentation counting over 5 thousand years back. Piercing procedure
causes the risk of various local and systemic complications. Local complications include: pain, oedema, problems
with mastication, deglutition and speech, hyper− or hyposalivation, prolonged bleeding, oral mucous membrane and
gingival trauma, nerve damage or paraesthesia (facial, trigeminal, hypoglossal, glossopharyngeal nerves). Other
complications may be: tooth’s hard tissue damage (abrasion, fracture), trems, mucosal and gingival trauma (gingi−
val recessions, scars and keloids), dental galvanism and contact allergy. Among systemic complications may be:
mechanical blockade of air ways or alimentary canal, jewelry aspiration or ingestion, infections (viral, bacterial,
fungal). Dentist while examining the patient with oral jewelry, should pay special attention to the places exposed
to trauma, in order to decide whether to remove or leave the jewelry. The aim of this study was to present 14 ca−
ses of patients aged 19–26 with oral piercing. In four cases dental abrasion of incisor teeth and in one case lower
lip fraenum trauma was observed (Dent. Med. Probl. 2004, 41, 1, 145–149).

Key words: piercing, oral cavity.

Od najdawniejszych lat człowiek ozdabiał

swoje ciało ze względów religijnych, kulturowych
oraz estetycznych. Sposób zdobienia przyjmował
najróżniejsze formy: od ozdabiania ciała rysunka−
mi czy tatuażami, przez celowe wywoływanie
blizn, aż do przekłuwania niemal całego ciała
i osadzania w nim biżuterii (tzw. body piercing).
Doniesienia o tego rodzaju praktykach historycy

odnajdują w wielu kulturach: rzymscy setnicy
przekłuwali brodawki piersi, faraonowie pępki,
a Majowie języki, co miało pomóc w nawiązywa−
niu kontaktów z duchami. Współcześnie zwyczaj
ozdabiania ciała wciąż jest często spotykany
wśród niecywilizowanych plemion regionu Ama−
zonki i Afryki [1].

Określenie piercing pochodzi od angielskiego

słowa pierce, które oznacza przekłuwać, przebijać.
„Piercing jamy ustnej” w polskim przekładzie ozna−
czałby więc przekłuwanie tkanek jamy ustnej i osa−
dzanie w nich kolczyków oraz innych precjozów.

Przekłuwane może być całe ciało, a w ostat−

nich latach obserwuje się modę na zdobienie biżu−
terią twarzy (kolczyki w nosie, brwiach, okolicy
ust) i samej jamy ustnej (tzw. oral piercing). Ta
forma zdobienia ciała obejmuje najczęściej język
i wargi, spotyka się również kolczyki w policz−
kach, bruździe wargowo−bródkowej, w wędzideł−
kach (języka i warg), a także w języczku podnie−
bienia [2]. Do innej formy biżuterii wewnątrzust−
nej należy biżuteria nazębna. Są to różnokolorowe
cyrkonie, elementy wykonane z metali szlachet−
nych lub tatuaże nazębne, które są przyklejane
bezpośrednio do zęba.

Oral piercing cieszy się największym powo−

dzeniem wśród młodzieży, szczególnie z dużych
miast i staje się coraz bardziej popularne. Ozdabia−
nie kolczykami jamy ustnej stanowi dowód kultu−
rowej odrębności młodych ludzi i jest formą pod−
kreślenia ich indywidualności [3]. W związku
z rosnącą liczbą osób noszących kolczyki w jamie
ustnej należy liczyć się z pewną grupą pacjentów,
którzy mogą zgłosić się do gabinetu stomatolo−
gicznego z powikłaniami po zabiegu piercingu lub
chcących zasięgnąć porady co do bezpieczeństwa
samego zabiegu.

Biżuteria noszona w obrębie twarzy i jamy

ustnej najczęściej jest wykonana ze stali chirur−
gicznej, niklu, tytanu, złota, platyny oraz akrylu
i ceramiki. Zdarzają się również elementy biżute−
rii z kości słoniowej, drewna lub tworzyw synte−
tycznych, takich jak nylon, teflon [4]. Przyjmuje
najróżniejsze formy: pierścieni, kulek, płaskich
blaszek, różnej grubości sztyftów zakończonych
obustronnie fantazyjnymi kształtami (ryc. 1).

Kolczyk w jamie ustnej można założyć w ga−

binecie tatuażu i piercingu. Zabieg zwykle jest wy−
konywany przez osobę niemającą wykształcenia
medycznego, a jedynie przeszkoloną w tym zakre−
sie. Pracownik taki stosuje się najczęściej tylko do
podstawowych wymogów higieny i używa jedno−
razowych rękawiczek, materiałów i autoklawu.
Podczas zabiegu zakładania kolczyka w jamie ust−
nej stosuje się jedynie znieczulenie powierzchnio−
we lub zamraża przekłuwaną tkankę chlorkiem
etylu. Przekłucie języka poprzedza zaznaczenie
ołówkiem miejsca wkłucia. Język jest przytrzymy−
wany pęsetą i zostaje przebity igłą z wenflonem
o dużej średnicy w kierunku od dna jamy ustnej do
grzbietu języka. W światło wenflonu zostaje wpro−
wadzony właściwy element kolczyka – metalowy
łącznik, na którego końcach – po wyjęciu wenflo−
nu zostają przykręcone metalowe kulki. Długość
łącznika między kulkami musi być początkowo

większa i wynosi około 2 cm. Uwarunkowane jest
to pojawiającym się po zabiegu obrzękiem języka
i co za tym idzie – ryzykiem wrośnięcia biżuterii
do tkanek [4]. Pojawiający się po zabiegu obrzęk
i ból utrzymują się około 7 dni.

W tym czasie zaleca się pacjentowi płukanie

jamy ustnej płukankami antyseptycznymi dostęp−
nymi w aptekach bez recepty, ssanie kostek lodu,
spożywanie półpłynnej, niedrażniącej diety oraz
unikanie w diecie mleka i jego przetworów [5].
Cały proces gojenia trwa najczęściej 3–5 tygodni.
Po ustąpieniu obrzęku dłuższy łącznik między kul−
kami zostaje zastąpiony krótszym, około 1,5−cen−
tymetrowym. Tego typu kolczyk językowy można
rozkręcać, sam kolczyk wyjmować. Podobne po−
stępowanie stosuje się przy zakładaniu biżuterii
w innych miejscach jamy ustnej.

Powikłania po zabiegu założenia kolczyka

można podzielić na wczesne i późne. Najczęstszy−
mi powikłaniami wczesnymi są: ból, obrzęk, trud−
ności w żuciu, połykaniu i mowie, zwiększone
wydzielanie śliny, przedłużone krwawienie, a tak−
że zakażenia. Mogą wystąpić również uszkodze−

M. M

ENDAK

, E. K

AROLEWSKA

146

Ryc. 1. Różne kształty kolczyków

Fig. 1. Different kinds of oral jewelry

nia błony śluzowej, dziąseł oraz uszkodzenie lub
porażenie nerwów (twarzowego, trójdzielnego,
podjęzykowego, językowo−gardłowego). Możliwe
jest powstawanie zespołu Tapii (połowiczne
uszkodzenie nerwu błędnego i podjęzykowego po−
wodujące zmiany zanikowe na powierzchni
grzbietowej języka i jego zbaczanie w stronę pora−
żoną).

Do późnych powikłań miejscowych zalicza

się: uszkodzenia twardych tkanek zęba (abrazje,
złamania), powstawanie trem, urazy dziąseł i bło−
ny śluzowej (recesje dziąseł, blizny i keloidy),
obecność prądów elektrogalwanicznych i wystą−
pienie alergii kontaktowych [1, 4].

Wśród powikłań ogólnych wymienia się me−

chaniczne blokowanie drożności dróg oddecho−
wych i pokarmowych, aspirację lub połknięcie
kolczyka oraz zakażenie. W wyniku zabiegu pier−
cingu może dojść do zakażenia wirusami: HIV,
HSV, HPV, w.z.w. (typu A, B, C, D). Powikłania−
mi bakteryjnymi mogą być: posocznica, zespół
wstrząsu toksycznego, ropowica dna jamy ustnej,
tężec [1, 4]. Opisywane były przypadki bakteryj−
nego zapalenia wsierdzia [5] i ropnia mózgu [6]
jako powikłanie ogólne po zabiegu założenia kol−
czyka w języku. Może dojść również do wystąpie−
nia wstrząsu oligowolemicznego na skutek
przedłużonego krwawienia z przekłutego naczynia
[7]. Rana po zabiegu stanowi także wrota zakaże−
nia dla infekcji grzybiczych. Obecność metalo−
wych kolczyków w jamie ustnej może też powo−
dować zaburzenia w obrazach RTG.

Najczęstszymi odległymi powikłaniami miej−

scowymi są: recesje dziąseł i abrazje zębów.
W wielu pracach zwraca się uwagę na związek
między kolczykami w języku i wardze dolnej a po−
wstawaniem recesji dziąsłowych w obrębie sieka−
czy dolnych [4, 8–11]. Piercing języka może po−
wodować recesje od strony językowej siekaczy
dolnych. Nasilenie zmian zależy od wielkości
ozdoby i czasu jej noszenia. Stwierdzono, że im
dłużej pacjent nosi kolczyk w języku i im bliżej
koniuszka języka jest umieszczona ozdoba oraz im
dłuższy jest metalowy łącznik między kulkami,
tym większe jest ryzyko wystąpienia recesji [8].

Wśród badanych pacjentów z piercingiem ob−

serwuje się często parafunkcje związane z noszo−
ną biżuterią. Na przykład przygryzanie kolczyka
powoduje uszkodzenie brzegów siecznych zębów,
a „wkładanie” biżuterii między zęby może wywo−
ływać ich przemieszczenia lub powstawanie trem
oraz powiększanie się już istniejących [1].

Dodatkową rolę odgrywa również utrudnienie

zabiegów higienicznych w miejscu noszonej biżu−
terii. Kolczyki to miejsca retencyjne do odkłada−
nia się płytki bakteryjnej i niezbędne jest ich do−
kładne czyszczenie.

Celem pracy było opisanie przypadków pa−

cjentów z kolczykami w jamie ustnej oraz porów−
nanie występujących u nich powikłań związanych
z założeniem i użytkowaniem biżuterii z danymi
opisywanymi w dostępnym piśmiennictwie.

Materiał i metody

Zbadano 14 osób noszących kolczyki w jamie

ustnej (w tym 10 kobiet). Wiek badanych wynosił
19–26 lat.

Badanych pytano o ogólny stan zdrowia, niko−

tynizm, alergie, skłonność do zakażeń, częstość
szczotkowania zębów oraz o stosowanie dodatko−
wej higieny związanej z użytkowaniem biżuterii
w jamie ustnej. Zadawano również pytania o okres
i przebieg gojenia bezpośrednio po założeniu kol−
czyka. W wywiadzie dotyczącym obecnego stanu
pytano o dolegliwości bólowe, zaburzenia smaku,
wrażliwość na bodźce termiczne, zaburzenia ru−
chomości (języka i warg), mowy, czucia, występo−
wanie suchości lub nadmiernego wydzielanie śliny
oraz o inne dolegliwości związane z noszeniem
kolczyka.

Badanie kliniczne obejmowało dokładną oce−

nę wgojenia się biżuterii i ocenę okolic kolczy−
ków, występowanie płytki nazębnej (wskaźnik PI1
według Löe i Silnessa, API według Lange et al.),
ocenę recesji dziąsła (wysokość, szerokość i klasa
według Millera). Oceniano występowanie wad
zgryzu i zaburzeń topografii zębów oraz odnoto−
wywano obecność parafunkcji i abrazji zębowych.

Wyniki i omówienie

W grupie badanych 8 osób nosiło kolczyk

w języku, 4 osoby w języku i wardze (ryc. 2),
2 osoby miały kolczyk w wardze dolnej. Okres no−
szenia kolczyka wynosił od tygodnia do 7 lat.
Okres gojenia rany po zabiegu przekłucia języka
wahał się od 4 dni do miesiąca, po przekłuciu war−
gi od 3 dni do 3 tygodni.

Wśród badanych wskaźnik API w zakresie

0–20% stwierdzono u 3 osób, w zakresie 21–50%
u 6 osób, API > 50% stwierdzono u 5 osób.
W związku z tym tylko u 3 osób higiena była za−
dowalająca.

Wszyscy badani mieli kolczyk wykonany ze

stali chirurgicznej, dodatkowo jedna osoba miała
element kolczyka wykonany z akrylu. Cztery oso−
by podały, że pojawiły się u nich trudności w go−
jeniu po zabiegu piercingu. Opisywały je jako ból
i zaburzenia ruchomości języka utrzymujące się
do pół roku po zabiegu. U 8 osób stwierdzono pa−
rafunkcje typu dens−corpus alienum.

Piercing jamy ustnej

147

U czterech osób stwierdzono abrazje w obrę−

bie siekaczy (ryc. 3), u jednej osoby uraz wędzi−
dełka wargi dolnej wywołany nieprawidłowo
umieszczonym kolczykiem (ryc. 4). Nie stwier−
dzono recesji dziąseł, które byłyby wywołane
piercingiem jamy ustnej, ale u 4 osób występowa−
ły recesje wywołane dodatnim objawem zespołu
pociągania i obecnością płytki nazębnej. U żadnej
z badanych osób nie wystąpiły powikłania ogólne.

Ze względu na rosnącą popularność piercingu

zwiększa się liczba osób noszących kolczyk w ja−
mie ustnej. Mimo iż prawidłowo założony kolczyk
może być ozdobą, badając pacjenta z tego rodzaju
biżuterią, szczególną uwagę należy zwracać na
miejsca narażone na uraz, aby odpowiednio wcze−
śnie podjąć decyzję o usunięciu kolczyka. Zabieg
kolczykowania jamy ustnej ze względu na jej bo−
gate unaczynienie i unerwienie może stwarzać ry−

zyko wystąpienia poważnych powikłań ogólnych
zagrażających życiu pacjenta. Są to jednak przy−
padki rzadkie. O wiele częściej spotyka się powi−
kłania miejscowe, wpływające głównie na nie−
znaczne pogorszenie estetyki. Determinacja no−
szenia kolczyka w jamie ustnej jest jednak najwy−
raźniej tak duża, że młodym pacjentom nie prze−
szkadzają tego typu powikłania.

M. M

ENDAK

, E. K

AROLEWSKA

148

Ryc. 2. Kolczyk w języku i wardze dolnej

Fig. 2. Piercing of the tongue and lower lip

Ryc. 3. Abrazja zęba 11 jako powikłanie piercingu

Fig. 3. Abrasion of tooth No. 11 as the piercing com−
plication

Ryc. 4. Uraz wędzidełka wargi dolnej

Fig. 4. Trauma of the lower lip fraenum

Piśmiennictwo

[1] B

ETHKE

G., R

EICHART

P. A.: Risiken des oralen Piercings. Mund. Kiefer. Gesichts. Chir. 1999, 3, 98–101.

[2] P

ETICOLAS

T., T

ILLISS

T. S. I., C

ROSS

−P

OLINA

G. N.: Oral and perioral piercing: a unique form of self−expression.

J. Contemp. Dent. Pract. 2000, 1, 3, 1–10.

[3] S

ALAMAGA

M.: Kolczyki ciała. Praca dyplomowa. Wyższa Szkoła Dziennikarska im. Melchiora Wańkowicza

w Warszawie. Warszawa 2002.

[4] L

OUP

P−J., M

OMBELII

A.: Piercing im Mundbereich. ZM. 2002, 21, 11, 48–56.

[5] T

RONEL

H., C

HAUDEMANCHE

H., P

ECHIER

N., D

OUTRELANT

L., H

OEN

B.: Endocardistis due to Neisseria mucosa

after tongue piercing. Clin. Microb. Infect. 2001, 7, 275–276.

[6] M

ARTINELLO

R. A., C

OONEY

E. L.: Cerebellar brain abscess associated with tongue piercing. Clin. Infect. Dis.

2003, 36, 32–33.

[7] H

ARDEE

P. S. G. F., M

ALLYA

L. R., H

UTCHISON

I. L.: Tongue piercing resulting in hypotensive collapse. Br. Dent.

J. 2000, 188, 657–658.

[8] C

AMPBELL

A., M

OORE

A., W

ILLIAMS

E., S

TEPHENS

J., T

ATAKIS

D. N.: Tongue piercing: impact of time and barbell

stem length on lingual gingival recession and tooth chipping. J. Periodontol. 2002, 73, 289–297.

[9] S

ARDELLA

A., P

EDRINAZZI

M., B

EZ

C., L

ODI

G.: Labial piercing resulting in gingival recession. A case series.

J. Clin. Periodontol. 2002, 29, 961–963.

[10] O’D

WYER

J. J., H

OLMES

A.: Gingival recession due to trauma caused by a lower lip stud. Br. Dent. J. 2002, 192,

615–616.

[11] T

HEODOSSY

T.: A complication of tongue piercing. A case report and review of literature. Br. Dent. J. 2003, 194,

551–552.

Adres do korespondencji:

Magdalena Mendak
Zakład Patologii Jamy Ustnej
Katedra Periodontologii AM
ul. Kuźnicza 43/45
50−138 Wrocław
e−mail: m−[e-mail]

Praca wpłynęła do Redakcji: 16.11.2003 r.
Po recenzji: 12.01.2004 r.
Zaakceptowano do druku: 14.01.2004 r.

Received: 16.11.2003
Revised: 12.01.2004
Accepted: 14.01.2004

Piercing jamy ustnej

149