Puijila, chodząca foka – piękna skamielina brakującego ogniwa

Autor tekstu: Ed Yong

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Foki i lwy morskie wdzięcznie poruszają się po dzisiejszych oceanach przy pomocy łap, które

stały się szerokimi, płaskimi płetwami. Nie zawsze tak jednak było.

Foki

(http://en.wikipedia.org/wiki/Seal_(musician%2529) wyewoluowały z mięsożernych przodków,

którzy chodzili po lądzie na solidnych nogach; później dopiero wyewoluowały one w płetwy,
z których znana jest ta rodzina. Teraz piękna, nowa skamielina nazwana Puijila ilustruje jak

wyglądały takie wczesne kroki w ewolucji fok. Z czterema łapami i długim ogonem musiała
przypominać dużą wydrę, ale w rzeczywistości była to chodząca foka.

Natalia Rybczynski

(http://www.carleton.ca/biology/people/adjuncts/rybc zynski/) wykopała to

nowe zwierzę na wyspie Devon w Kanadzie i ustaliła, że musiało ono pływać w wodach północnego

koła podbiegunowego około 20-24 miliony lat temu. Nazwała je Puijila darwini od słowa Inuitów
oznaczającego młodą fokę i nazwiska pewnego mało znanego biologa. Szkielet jest wspaniale

zachowany; ponad 65% zwierzęcia jest nienaruszona, włącznie z kończynami i większością czaszki.

Puijila jest potężnym dobrodziejstwem dla biologów próbujących zrozumieć ewolucję

płetwonogich, grupy obejmującej foki, lwy morskie i morsy. Nie jest to bezpośredni przodek, bo
odgałęził się od ścieżki ewolucyjnej wiodącej do współczesnych płetwonogich. Zachował jednak wiele

cech, które miałby bezpośredni przodek. Rybczynski wyjaśnia: „Puijila jest brakującym ogniwem.
Pokazuje nam, jak wyglądały najwcześniejsze stadia ewolucji płetwonogich, zanim miały one płetwy.

Sugeruje również, że w przejściu z lądu do morza płetwonogie miały fazę słodkowodną”.

Ta znana grupa wyewoluowała z lądowych mięsożernych i ich najbliższymi żyjącymi krewnymi

są niedźwiedzie i łasicowate (wydry, łasice, skunksy i borsuki). Dla innych ssaków morskich, takich
jak walenie i delfiny, dane kopalne dają nam

dramatyczne ilustracje

(http://scienceblogs.com/notrocketscience/2009/02/fo

ssil_foetus_shows_that_early_wh

ales_gave_birth_on_land.php)

stopniowej transformacji

(http://scienceblogs.com/laelaps/2009/02/

maiacetus_t he_good_mother_whal.php) od zwierząt lądowych do pływaków na pełen etat. Dla
płetwonogich jednak to przejście jest znacznie mniej przejrzyste, ponieważ do teraz najwcześniejsza

znana foka Enaliarctos , już miała pełen zestaw prawdziwych płetw. Puijila zmienia to radykalnie.

W O powstawaniu gatunków zawsze przewidujący Darwin napisał: „Zwierzę ściśle lądowe,

polując od czasu do czasu na płytkich wodach, a potem w strumieniach i jeziorach, może w końcu
przekształcić się w zwierzę tak całkowicie wodne, że zmierzy się z otwartym oceanem”. W tym roku,

Racjonalista.pl

Strona 1 z 4

w 150 rocznicę publikacji tej książki, chodząca foka, która nosi jego imię, składa właściwy hołd

przenikliwości Darwina.

Puijila miała nieco ponad metr długości i miała długi ogon. Jej cztery łapy były krótkie, ale silne

i były przyczepione do tułowia potężnymi mięśniami. Kości palców były nieco spłaszczone, co silnie

sugeruje, że miały błonę pławną. Pod wieloma względami jej szkielet był bardzo podobny do
współczesnej wydry, ale kształt czaszki i zęby określają ją jako fokę.

Na przykład w dolnej szczęce miała cztery siekacze zamiast standardowych sześciu u innych

mięsożernych. I miała duże „otwory podoczodołowe” – otwór pod każdym okiem, przez który

przechodziły nerwy włosów czuciowych. Ten szeroki otwór sugeruje, że podobnie jak współczesne
foki, to zwierzę miało wrażliwe wąsy.

W oparciu o te cechy Rybczynski zbudowała nowe drzewo rodowe i — włączając Puijila i inne

prehistoryczne mięsożerne – zmieniła niektóre z ich stosunków pokrewieństwa. Według analizy

Rybczynskiej Puijila i Enaliarctos należą do małej rodziny wczesnych płetwonogich, która obejmuje
także Potamotherium (dawniej grupowano go z łasicowatymi) i Amphicitceps (dawniej

klasyfikowanego z niedźwiedziami).

W porównaniu do wszystkich innych płetwonogich Puijila była najmniej wyspecjalizowana do

życia w wodzie, ale żyła w tym samym czasie, co wyraźnie podobny do foki Enaliarctos . „W swoich

czasach Puijila była ‘żyjącą skamieliną’”, mówi Rybczynski. Był to relikt poprzedniego planu ciała,
przerobiony do tego czasu do lepszego pływania.

Rybczynski sądzi, że Puijila pływała używając wszystkich czterech łap i dalece nie była równie

pełna gracji, jak jej nowocześni kuzyni. Większość wydr pływa pchając równocześnie tylnymi łapami

i używając długich ogonów. Także foki używają tylnych płetw, machając nimi z boku na bok,
podczas gdy lwy morskie polegają na przedniej parze, żeby fruwać przez wodę. Czworonożne

pływanie Puijila reprezentowało styl, z którego łatwo mogła powstać każda technika używana dzisiaj
przez płetwonogie.

Odkrycie Puijila mówi nam także, gdzie mogły wyewoluować najwcześniejsze foki. Nie była ona

najlepiej przystosowana do życia na morzu i prawdopodobnie polowała w słodkich wodach, co

sugeruje, że foki przeszły z lądu do morza poprzez rzeki i jeziora. Żyły w Arktyce i 23 miliony lat
temu ten obszar był chłodny i umiarkowany, z jeziorami słodkowodnymi, które zamarzały zimą.

Rybczynski rozważa możliwość, że te warunki mogły pchnąć przodków fok do eksperymentowania
z środowiskiem nadbrzeżnym. Ponieważ było ono wolne od lodu, mogło dostarczać im okazji

polowania także w środku zimy.

Z ostatniej chwili

: Kanadyjskie Muzeum Przyrody ma

całą podstronę

(http://nature.ca/puijila/fb_e.cfm) poświęconą temu nowemu znalezisku. Bardzo mi to

zaimponowało – są tam fantastyczne szczegóły, wspaniałe użycie animacji Flash i 3D. Wejdź tam i z
bliska obejrzyj Puijila .

Obejrzyj także

Brian's excellent take

(http://scienceblogs.com/laelaps/2009/04/puijila_dar

wini_a_significant.php) w Lealaps.

Nature doi:10.1038/nature07985
Ilustracje : Obraz – Mark Klingler; 3D rekonstrukcja – Alex Tribasso; szkielet – Martin

Lipman.

Not Exactly Rocket Science, 22 kwietnia 2009

Ed Yong

Mieszka w Londynie i pracuje w Cancer Research UK. Jego blog „Not Exactly

Rocket Science” jest próbą zainteresowania nauką szerszej rzeszy
czytelników poprzez unikanie żargonu i przystępną prezentację.

Strona www autora

Pokaż inne teksty autora

(Publikacja: 28-04-2009 Ostatnia zmiana: 29-04-2009)

Oryginał..

(http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,6510)

Contents Copyright

©

2000-2009 Mariusz Agnosiewicz

Programming Copyright

©

2001-2009 Michał Przech

Autorem portalu Racjonalista.pl jest Michał Przech, zwany niżej Autorem.

Właścicielami portalu są Mariusz Agnosiewicz oraz Autor.

Żadna część niniejszych opracowań nie może być wykorzystywana w celach

komercyjnych, bez uprzedniej pisemnej zgody Właściciela, który zastrzega sobie

niniejszym wszelkie prawa, przewidziane

w przepisach szczególnych, oraz zgodnie z prawem cywilnym i handlowym,

w szczególności z tytułu praw autorskich, wynalazczych, znaków towarowych

do tego portalu i jakiejkolwiek jego części.

Wszystkie strony tego portalu, wliczając w to strukturę katalogów, skrypty oraz inne

programy komputerowe, zostały wytworzone i są administrowane przez Autora.

Stanowią one wyłączną własność Właściciela. Właściciel zastrzega sobie prawo do

okresowych modyfikacji zawartości tego portalu oraz opisu niniejszych Praw

Autorskich bez uprzedniego powiadomienia. Jeżeli nie akceptujesz tej polityki możesz

nie odwiedzać tego portalu i nie korzystać z jego zasobów.

Informacje zawarte na tym portalu przeznaczone są do użytku prywatnego osób

odwiedzających te strony. Można je pobierać, drukować i przeglądać jedynie w celach

informacyjnych, bez czerpania z tego tytułu korzyści finansowych lub pobierania

wynagrodzenia w dowolnej formie. Modyfikacja zawartości stron oraz skryptów jest

zabroniona. Niniejszym udziela się zgody na swobodne kopiowanie dokumentów

portalu Racjonalista.pl tak w formie elektronicznej, jak i drukowanej, w celach innych

niż handlowe, z zachowaniem tej informacji.

Plik PDF, który czytasz, może być rozpowszechniany jedynie w formie oryginalnej,

Racjonalista.pl

Strona 3 z 4

w jakiej występuje na portalu. Plik ten nie może być traktowany jako oficjalna

lub oryginalna wersja tekstu, jaki zawiera.

Treść tego zapisu stosuje się do wersji zarówno polsko jak i angielskojęzycznych

portalu pod domenami Racjonalista.pl, TheRationalist.eu.org oraz Neutrum.eu.org.

Wszelkie pytania prosimy kierować do

[e-mail]