PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA

1.

Zadania psychologii rozwojowej:

Psychologia rozwojowa dąży do poznania istoty rozwoju psychicznego, nie poprzestaje na
obserwacji, rejestrowaniu i opisie procesów i zjawisk rozwojowych, lecz stara się również
wyjaśnić ich źródła i przyczyny.
Szuka zatem podłoża warunków w jakich rozwój przebiega, zmierza do wykrywania
prawidłowości w rozwoju psychicznym w aspekcie filogenezy antropogenezy i ontogenezy.

2.Kierunki i rodzaje zmian w rozwoju ontogenetycznym:


Rozwój jako postęp:
Rozwój człowieka cechują zmiany, mające określony kierunek: prowadzą one do zapewnienia
jednostce coraz lepszej równowagi z otoczeniem, do doskonalenia form regulacji jej stosunku
ze środowiskiem. Mają one zatem charakter zmian progresywnych, postępowych.
Najwyraźniej ta prawidłowość rozwoju przejawia się w okresie dzieciństwa i młodości- do
czasu osiągnięcia przez jednostkę dojrzałości fizycznej i psychicznej. Należy jednak
podkreślić, że osiąganie dojrzałości w różnych dziedzinach życia psychicznego nie następuje
w tym samym czasie.
Tak więc dojrzałość umysłową uzyskuje jednostka wcześniej niż dojrzałość w sferze
emocjonalnej czy społecznej.
W wieku dojrzałym człowiek nadal rozwija się i zmienia. Zmiany te są wielokierunkowe i
wielowymiarowe tzn. dotyczą różnych dziedzin rozwoju zdarzeń i doświadczeń, jakie
napotyka i przeżywa człowiek w ciągu swego życia w rozmaitych sferach swej aktywności i
działalności.


ROZWÓJ- to jakby łańcuch procesów rozgrywających się w czasie, złożony z wielu ogniw.
Ogniwa te mogą różnić się u poszczególnych jednostek pod względem długości, natężenia i
szybkości procesów zachodzących w organizmie i w świadomości ludzkiej, lecz następstwo
tych ogniw jest zwykle stałe.
Inaczej mówiąc, poszczególne stadia rozwoju (będziemy je później rozważać bardziej
szczegółowo) następują po sobie w jednakowej kolejności.
Od niższych czynności i funkcji jednostka przechodzi do wyższych form działania.


Rodzaje zmian rozwojowych:
W psychologii rozwojowej istnieje wiele propozycji odnośnie do klasyfikacji zmian
zachodzących w toku ontogenezy.

Zmiany ilościowe- polegają na stopniowym wzrastaniu danej cechy lub zespole cech
somatycznych i psychicznych. Dziecko, na przykład, przybiera z wiekiem na wadze, poszerza
się pojemność jego płuc itp.

Zmiany jakościowe- o takich zmianach mówimy wtedy, gdy dana funkcja lub czynność
psychiczna nie tylko wzrasta i rozszerza swój zasięg, lecz także przekształca się w sposób
zasadniczy, staje się nową jakością rozwojową.

3.

Związek zmian ilościowych i jakościowych:

Między zmianami o charakterze ilościowym i jakościowym nie można jednak
przeprowadzić ostrej granicy, ponieważ w wyniku ilościowego wzrostu następuje zwykle
w jakimś momencie jakościowe przekształcenie cechy lub funkcji.
Dotyczy to zarówno rozwoju fizycznego jak i psychicznego. W dziedzinie rozwoju
somatycznego można łatwiej dokonywać ścisłych pomiarów wzrostu cech fizycznych i
fizjologicznych.





4.

Periodyzacja rozwoju:

Okres prenatalny: od poczęcia do narodzin

Okres wczesnego dzieciństwa: od narodzin do 3.r.ż
Podokres weku niemowlęcego: od narodzin do końca 1.r.ż
Podokres wieku poniemowlęcego od 2 do 3 r.ż


Okres średniego dzieciństwa – wiek przedszkolny-: od 4 do 6 r.ż

Okres późnego dzieciństwa- młodszy wiek szkolny: od 7 do 10/12 r.ż

Okres adolescencji: od 10/12 do 20/23 r.ż
Podokres wczesnej adolescencji- wiek dorastania: od 10/12 do 15 r.ż
Podokres późnej adolescencji – wiek młodzieńczy: od 16 do 20/23 r.ż

Okres wczesnej dorosłości: od 20/23 do 35/40 r.ż

Okres średniej dorosłości- wiek średni: od 35/40 do 55/60 r.ż

Okres późnej dorosłości- wiek starzenia się: od 55/60 r.ż i więcej