background image

                                       PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA 
 
 

1.

 

Zadania psychologii rozwojowej: 

 
 
Psychologia rozwojowa dąŜy do poznania istoty rozwoju psychicznego, nie poprzestaje na 
obserwacji, rejestrowaniu i opisie procesów i zjawisk rozwojowych, lecz stara się równieŜ 
wyjaśnić ich źródła i przyczyny. 
Szuka zatem podłoŜa  warunków w jakich rozwój przebiega, zmierza do wykrywania 
prawidłowości w rozwoju psychicznym w aspekcie filogenezy antropogenezy i ontogenezy. 
 
2.Kierunki i rodzaje zmian w rozwoju ontogenetycznym: 
 
 
Rozwój jako postęp: 
Rozwój człowieka cechują zmiany, mające określony kierunek: prowadzą one do zapewnienia 
jednostce coraz lepszej równowagi z otoczeniem, do doskonalenia form regulacji jej stosunku 
ze środowiskiem. Mają one zatem charakter zmian progresywnych, postępowych. 
Najwyraźniej ta prawidłowość rozwoju przejawia się w okresie dzieciństwa i młodości- do 
czasu osiągnięcia przez jednostkę dojrzałości fizycznej i psychicznej. NaleŜy jednak 
podkreślić, Ŝe osiąganie dojrzałości w róŜnych dziedzinach Ŝycia psychicznego nie następuje 
w tym samym czasie. 
Tak więc dojrzałość umysłową uzyskuje  jednostka wcześniej niŜ dojrzałość w sferze 
emocjonalnej czy społecznej. 
W wieku dojrzałym człowiek nadal rozwija się i zmienia. Zmiany te są wielokierunkowe i 
wielowymiarowe tzn. dotyczą  róŜnych  dziedzin rozwoju  zdarzeń i doświadczeń, jakie 
napotyka i przeŜywa człowiek  w ciągu  swego Ŝycia w rozmaitych sferach swej aktywności i 
działalności. 
 
 
ROZWÓJ- to jakby łańcuch procesów rozgrywających się w czasie, złoŜony z wielu ogniw. 
Ogniwa te mogą róŜnić się u poszczególnych jednostek pod względem długości, natęŜenia i 
szybkości procesów zachodzących w organizmie i w świadomości ludzkiej, lecz następstwo 
tych ogniw jest zwykle stałe.  
Inaczej mówiąc, poszczególne stadia rozwoju (będziemy je później rozwaŜać bardziej 
szczegółowo) następują po sobie w jednakowej kolejności. 
Od niŜszych czynności i funkcji jednostka przechodzi do wyŜszych  form działania. 
 
 
Rodzaje zmian rozwojowych: 
W psychologii rozwojowej istnieje wiele propozycji odnośnie do klasyfikacji zmian 
zachodzących w toku ontogenezy. 
 
Zmiany ilościowe- polegają na stopniowym wzrastaniu danej cechy lub zespole cech 
somatycznych i psychicznych. Dziecko, na przykład, przybiera z wiekiem na wadze, poszerza 
się pojemność jego płuc itp. 
 

background image

Zmiany jakościowe- o takich zmianach mówimy wtedy, gdy dana funkcja lub czynność 
psychiczna nie tylko wzrasta i rozszerza swój zasięg, lecz takŜe przekształca się w sposób 
zasadniczy, staje się nową jakością rozwojową. 
 
 
 

3.

 

Związek zmian ilościowych i jakościowych: 

Między zmianami o charakterze ilościowym i jakościowym nie moŜna jednak 
przeprowadzić ostrej granicy, poniewaŜ w wyniku ilościowego wzrostu następuje zwykle 
w jakimś momencie jakościowe przekształcenie cechy lub funkcji. 
Dotyczy to zarówno rozwoju fizycznego jak i psychicznego. W dziedzinie rozwoju 
somatycznego moŜna łatwiej dokonywać ścisłych  pomiarów wzrostu cech fizycznych i 
fizjologicznych.  
 
 
 
 
 
4.

 

Periodyzacja rozwoju: 

 
Okres prenatalny:                                                                     
od poczęcia do narodzin 
 
Okres wczesnego dzieciństwa:
                                                 od narodzin do 3.r.Ŝ 
Podokres weku niemowlęcego:                                                od narodzin do końca 1.r.Ŝ 
Podokres wieku poniemowlęcego                                            od 2 do 3 r.Ŝ 
 
 
Okres średniego dzieciństwa – wiek przedszkolny-:  
            od 4 do 6 r.Ŝ 
 
Okres późnego dzieciństwa- młodszy wiek szkolny:      
        od 7 do 10/12 r.Ŝ 
 
Okres adolescencji:                                                               
od 10/12  do 20/23 r.Ŝ 
Podokres wczesnej adolescencji- wiek dorastania:              od 10/12 do 15 r.Ŝ 
Podokres późnej adolescencji – wiek młodzieńczy:              od 16 do 20/23 r.Ŝ 
 
Okres wczesnej dorosłości:
                                                   od 20/23 do 35/40 r.Ŝ 
 
Okres średniej dorosłości- wiek średni:
                               od 35/40 do 55/60 r.Ŝ 
 
Okres późnej dorosłości- wiek starzenia się:
                       od 55/60 r.Ŝ i więcej