Anna Jaczewska

Justyna Kamińska

Internat Specjalnego Ośrodka-

Szkolno - Wychowawczego

W Kartuzach

„Dbam o siebie i o otoczenie” -program edukacyjny z zakresu higieny, bezpieczeństwa i ekologii
dla wychowanków internatu SOS-W w Kartuzach

Kartuzy 2006

WSTĘP

Celem nadrzędnym programu jest kształtowanie u wychowanków odpowiedzialności za swoje zdrowie i za stan otoczenia. Ma umożliwić poznanie siebie i otaczającego ich środowiska oraz współzależności między nimi. Dlatego treści zawarte w programie mają przekazywać wiedzę na temat zachowań prozdrowotnych oraz proekologicznych i wyposażyć wychowanków w umiejętność wykorzystania tej wiedzy w praktyce. Mają nauczyć szacunku dla własnej osoby i przyrody oraz korzystania z walorów przyrodniczych, nie niszcząc środowiska naturalnego.

Program kładzie nacisk w szczególności na:

1. Konieczność dbania o swoje zdrowie i bezpieczeństwo

2. Podniesienie świadomości ekologicznej poprzez zaznajomienie wychowanków
   z podstawowymi zasadami ochrony środowiska i wdrażanie działań sprzyjających zachowaniom proekologicznym

Cele rewalidacyjne:

• wdrażanie do codziennej troski o swoje ciało i zdrowie

• wdrażanie do dbałości o swoje miejsce zamieszkania

• zapoznanie z zagrożeniami cywilizacyjnymi i przeciwdziałanie im

• rozbudzenie zainteresowań przyrodniczych i potrzeby bezpośredniego z nią kontaktu

• wyrabianie umiejętności korzystania z dóbr przyrody bez jej degradacji i bezmyślnego niszczenia

• kształtowanie umiejętności krytycznej oceny działalności człowieka w przyrodzie

• kształtowanie umiejętności planowania i podejmowania działań na rzecz ochrony przyrody w najbliższym otoczeniu

• podniesienie świadomości zdrowotnej i ekologicznej

ZAGADNIENIA	TEMATYKA	SPOSÓB REALIZACJI
Higiena mojego ciała i umysłu	Czym jest higiena? Skutki braku higieny ciała i umysłu. Samopoczucie, zmęczenie, wypoczynek Codzienna dbałość o czystość ciała Pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne. Zapobieganie i sposoby walki z nimi Utrzymywanie czystości w internacie i w domu Dlaczego łatwiej jest żyć z planem dnia? Plan dnia i plan tygodnia. Zainteresowania, wymagania wobec siebie (higiena pracy i wypoczynku)	dbałość o higienę osobistą poprzez codzienną toaletę okresowe sprawdzanie czystości głów przepierki bielizny osobistej bieżące porządki w salach sypialnych pogadanki i dyskusje spotkania z higienistką spotkania z kosmetyczką konkurs czystości sal sypialnych
Jak się odżywiam?	Prawidłowe odżywianie się Estetyka, jakość i ilość spożywanych posiłków	rozmowy nauczające analiza reklam, ulotek zajęcia kulinarne
Sport to zdrowie	Dyscypliny sportu uprawiane przez wychowanków Znaczenie uprawiania sportu dla zdrowia	zachęcanie do uprawiania sportu poprzez wspólne zajęcia ruchowe marsze i marszobiegi na ścieżce zdrowia
Dlaczego nałogi są szkodliwe?	Nałogi i złe nawyki Przyczyny uzależnień w młodym wieku i konsekwencje zdrowotne w przyszłości	rozmowy nauczające zajęcia tematyczne w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki (Tydzień walki z uzależnieniami) spotkania z pielęgniarką spotkania z psychologiem konkurs na plakat „Złe nałogi”
Bawimy się bezpiecznie	Co to jest niebezpieczeństwo, niebezpieczna sytuacja? Niebezpieczne sytuacje w życiu i ich skutki Bezpieczeństwo podczas zabaw w internacie i w domu	pogadanki, rozmowy pouczające tematyczne zajęcia plastyczne pokaz i ćwiczenia w opatrywaniu omówienie działania ogólnodostępnych leków
Niewybuchy, niewypały i środki pirotechniczne	Niebezpieczne przedmioty i miejsca zagrożeń Zachowanie się w niebezpiecznych sytuacjach: pożar, powódź, miejsce skażenia, kąpiele słoneczne	rozmowy nauczające pokaz ilustracji, przegląd broszur
Małe środowiska życia organizmów	Ekosystemy miejskie (parki, skwery, pasy zieleni, oczka wodne) Ekosystem leśny. Drzewa i krzewy naszych lasów. Ptaki i ssaki naszych lasów. Rośliny i zwierzęta chronione. Walory gospodarcze i zdrowotne lasów. Ekosystem wodny. Zbiorniki wodne (oceany, morza, jeziora, rzeki, stawy). Znaczenie gospodarcze i wypoczynkowe.	Rozpoznawanie roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku poprzez wycieczki terenowe do parków, lasu, na łąkę, nad jezioro Pokazy ilustracji, zdjęć i filmów ukazujących bogactwo poszczególnych ekosystemów Spotkanie z leśnikiem Spotkanie z członkiem organizacji praw zwierząt
Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w środowisku przyrodniczym	Źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego. Zagrożenia wynikające z produkcji energii, składowania odpadów. Niszczenie środowiska przez rolnictwo, przemysł i usługi Zagrożenia cywilizacyjne w postaci smogu atmosferycznego, dziury ozonowej, globalnego ocieplenia, kwaśnych deszczów, katastrof tankowców i elektrowni atomowych, wycinki lasów, pożarów	Wycieczki terenowe ukazujące dewastację środowiska w najbliższej okolicy Pokazy ilustracji, zdjęć i filmów ukazujących skutki zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego Spotkanie z przedstawicielem organizacji działających na rzecz ochrony środowiska Konkurs rysunkowy pt. „Grzechy wobec przyrody”
Działalność na rzecz ochrony środowiska	Sposoby wykorzystywania surowców wtórnych Alternatywne źródła energii Ekologiczne uprawy Urządzenia wspomagające redukcję spalin, dymów i pyłów Organizacje działające na rzecz ochrony środowiska	Wycieczki tematyczne np. do pobliskiej oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody Organizowanie akcji np. Święta Ziemi, Sprzątanie Świata Prowadzenie ekologicznych miniupraw Segregacja odpadów na terenie internatu Zbiórki surowców wtórnych Organizowanie festynów ekologicznych Konkurs plastyczny „Śmiecio-sztuka” Wykonanie plakatów zachęcających do segregacji odpadów
Rozwijanie wrażliwości ekologicznej - udział w programie „Czym skorupka za młodu nasiąknie, czyli jak pokochać przyrodę, żeby ona pokochała nas...”	Jesteśmy wrażliwi doświadczenie własnej wrażliwości zmysłowej otwarcie na wszelkie przejawy życia w przyrodzie rozbudzenie poczucia więzi z otaczającym światem akceptacja dla innych osób Zdobywamy wiedzę rozbudzenie pasji samodzielnego poznawania przyrody rozwijanie umiejętności analizowania zjawisk przyrodniczych dostrzeganie i zrozumienie związków pomiędzy elementami przyrody zrozumienie roli człowieka w środowisku przyrodniczym Chronimy przyrodę w naszym otoczeniu poznanie zagrożeń dla środowiska ze strony człowieka uświadomienie własnej odpowiedzialności za stan otoczenia osobiste i trwałe zaangażowanie w ochronę przyrody we własnym otoczeniu	cykl zajęć z grupą przez 3 lata

Komentarz metodyczny

1. Wprowadzając program do planu wychowawczego internatu, wychowanek powinien nabyć następujące umiejętności:

• dbać o codzienną higienę osobistą

• przestrzegać zasad ładu i porządku w miejscu zamieszkania i w miejscach publicznych

• wiedzieć, że ma bezpośredni wpływ na stan środowiska naturalnego w swoim miejscu zamieszkania

• rozumieć konieczność ochrony środowiska przed zniszczeniem

• podejmować działania na rzecz ochrony środowiska

• Przy realizacji treści programu szczególnie przydatne są różne formy zajęć. Przykładem mogą być:

• wycieczki po najbliższej okolicy

• konkursy czystości, konkursy plastyczne

• ekologiczne akcje ogólnointernackie

• spotkania z ludźmi związanymi ze służbą zdrowia, ratownictwem, ochroną i ekologią środowiska

• zajęcia poglądowe w terenie (np. w oczyszczalni ścieków)

Zajęcia takie przez swą atrakcyjność pobudzą wychowanków do aktywnego w nich uczestnictwa, kształtując właściwe postawy prozdrowotne i proekologiczne.

3. Ewaluacja programu zostanie przeprowadzona na podstawie anonimowych ankiet
   w ramach Mierzenia Jakości Pracy Ośrodka.

Bibliografia

Bleja-Sosna B. :Poradnik dydaktyczny. Godziny wychowawcze. Wydawnictwo BEA-BLEJA; Toruń

Budnikowski A., Lubiński M., Rusiński M. :Polska a problemy ekologiczne świata. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988

Czołnik B. :Edukacja leśna różnych grup wiekowych. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa 2004

Czołnik B. :Wartości i kompetencje w edukacji leśnej. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa 2004

Grabowski A .:Spacerkiem po Oikosie, czyli co to jest ekologia. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1985

Hoppe L., Sternicka A .:Przyroda w mieście. Oficyna Wydawnicza Tempus

Jacyna I .:Czy zadepczemy przyrodę? Nasza Księgarnia, Warszawa 1987

Kopczewski J., Przynowski Z., Wróbel T. :Świat wokół nas. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1971

Krośkiewicz W., Szylarska E. :Poznaję swój kraj. WSiP, Warszawa 1980

Montmorillon B. :Wszystko o przyrodzie. Oficyna Wydawnicza „Delta W-Z”

---