ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.pl

KWIECIEŃ • 4/2014

cych komórek organizmu tworzących
poszczególne tkanki. Białka w tej fazie
wzrostu nie powinny być wykorzysty-
wane przez organizm jako źródło ener-
gii – jeżeli tak się dzieje, powstają m.in.
ciała ketonowe i aldehydy, które nega-
tywnie wpływają na funkcję wątroby
i śledziony. Równie ważna jak ilość biał-
ka jest jakość białka, rozumiana przede
wszystkim jako zawartość w jego skła-
dzie wszystkich niezbędnych amino-
kwasów, których organizm rosnącego
psa nie jest w stanie sam zsyntetyzo-
wać. Na podstawie badań bilansowych
zauważono, że dieta psów rosnących
musi zawierać zwiększone ilości wybra-
nych aminokwasów, np. argininy, tryp-
tofanu i metioniny. Powszechna opi-
nia wskazuje wysokogatunkowe mięso
jako idealne źródło białka – jest to opi-
nia częściowo prawidłowa. Nawet polę-
dwica wołowa czy pierś drobiowa nie
dostarczają wszystkich niezbędnych
aminokwasów. Dopiero połączenie
różnych składników spożywczych bę-
dących źródłami poszczególnych ami-
nokwasów daje nam pewność, że dieta
zawierać będzie prawidłowo zestawio-
ne ze sobą, zarówno ilościowo, jak i ja-
kościowo, białko. Dlatego też białko
w diecie rosnącego psa powinno po-
chodzić z kilku dobrze zestawionych
ze sobą źródeł, których wysoka straw-
ność gwarantuje ich dobrą przyswa-
jalność. Surowce te nie powinny być
poddawane drastycznej obróbce ter-
micznej (np. pieczenie), a jedynie ta-
kiej, która nie wpływa w znaczący spo-
sób na wchłanianie białek.

Żywienie szczeniąt to jedno z najwięk-
szych wyzwań dla hodowców. Prawidło-
wy wzrost i rozwój szczeniaka to gwa-
rancja jego zdrowia w wieku dorosłym.
Współczesne teorie żywieniowe, opar-
te na badaniach ﬁ zjologicznych i epide-
miologicznych, jednoznacznie wskazu-
ją na związek między jakością żywienia
w czasie wzrostu organizmu a jego po-
datnością na choroby i jakością życia
w wieku dorosłym. Okres intensywne-
go wzrostu jest ważnym okresem w ży-
ciu szczeniąt ras dużych, gdyż wadliwe
postępowanie żywieniowe – zarówno
zbyt szybki, jak i powolny wzrost – od-
bije się na komforcie życia psów do-
rosłych.

Rola białka

w prawidłowym wzroście

rozwijającego się organizmu

W powszechnej świadomości hodow-
ców, jak i właścicieli szczeniąt istnieje
przekonanie, że składnikiem niezbęd-
nym, którego ilość musi być bezwzględ-
nie zapewniona, jest białko – traktowa-
ne jako niezbędny czynnik do wzrostu
organizmu rozwijającego się. Przeko-
nanie z jednej strony jest prawidłowe,
ale należy pamiętać, że oprócz białka
dieta musi dostarczać szereg innych
składników odżywczych. Dodatkowo
wiadomo, że zbyt duża ilość białka
w stosunku do innych składników od-
żywczych jest przyczyną zatrucia me-
tabolicznego organizmu i doprowadza
do zahamowania wzrostu.

Podstawowa rola białka polega na za-

pewnieniu wzrostu dla nowo powstają-

dr inż. Jacek Wilczak, dr Michał Jank

Katedra Nauk Fizjologicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie

Żywienie psów rosnących
ras dużych – cz. II

Nutrition of the growing large breed dogs. Part II

Streszczenie

W opracowaniu zestawiono podstawowe
informacje na temat specyﬁ ki żywienia
rosnących psów ras dużych. Omówiono
zapotrzebowanie na składniki dostarcza-
jące energię, białko, tłuszcz i składniki
mineralne. Szczególną uwagę zwróco-
no na możliwość wykorzystania karmy
domowej w żywieniu tych psów, wska-
zując na niebezpieczeństwa wynikające
ze stosowania nieprawidłowo zbilanso-
wanej diety. Zaprezentowany materiał
jest tematycznie związany z poprzednim
artykułem, dotyczącym żywienia rosną-
cych psów ras małych.

Słowa kluczowe

psy ras dużych, zapotrzebowanie na ener-
gię, białko, tłuszcz, dieta domowa

Abstract

The paper provides basic information
on the nutrtional needs of growing lar-
ge breed dogs, taking into consideration
components which deliver energy, pro-
tein, fat and minerals. The possibilties
of using home-made diet in nutrition
of these dogs were thoroughly conside-
red, pointing to harmful eﬀ ects on ani-
mal health following the use of an impro-
perly balanced diet. The paper content
is closely connected to the previous stu-
dy on the nutrition of the growing small
breed dogs.

Keywords

large breed dogs, nutritional needs for
energy, protein, fat, home-made-die

EKSTRA TEKST

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.pl

KWIECIEŃ • 4/2014

Aminokwas

Tryptofan Treonina Izoleucyna Leucyna Lizyna Metionina Cystyna

Fenylo-
alanina

Tyrozyna Walina Histydyna

Mięso

Wołowina,
polędwica

115

140

Wołowina

mielona,

średnio tłusta

113

126

Wieprzowina,

tusza

122

149

Wieprzowina

mielona,

średnio tłusta

103

124

163

Kurczak, tuszka

111

117

Kaczka, tuszka

109

100

Indyk, tuszka

124

122

Królik, tuszka

100

101

121

114

Jagnięcina,

mielona

121

129

Cielęcina,

mielone

113

148

Surowce pochodzenia mięsnego

Wątroba

wołowa

108

109

100

126

Wątroba

wieprzowa

106

103

106

111

Nerki

wieprzowe

100

104

100

102

Ozór

wieprzowy

113

102

Śledziona

wołowa

102

100

134

146

Śledziona

wieprzowa

103

Nasiona strączkowe, zboża

Soja 110

110

Soczewica

czerwona

115

Makaron

pszenny

125

Płatki owsiane

107

159

Groszek zielony

Nabiał

Ser biały tłusty

100

102

100

116

137

120

Ser biały chudy

101

110

119

111

100

134

135

Tab. 4. Porównanie składu aminokwasowego różnych źródeł białka z białkiem wzorcowym – białkiem jaja kurzego. Idealny skład aminokwasowy białka = 100%, wartości poniżej
świadczą o niedostatecznej ilości danego aminokwasu w białku (opracowanie własne na podstawie danych bazy www.nutritiondata.com). Wszystkie dane w tabeli podane są w %

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.pl

KWIECIEŃ • 4/2014

Białko, oprócz zapewnienia prawi-

dłowych podziałów komórkowych, za-
pewnia prawidłowe funkcje enzymów,
jest czynnikiem warunkującym trans-
port hormonów oraz utrzymania pra-
widłowego ciśnienia krwi i objętości
płynów zewnątrzkomórkowych.

O stopniu odżywienia rosnącego

organizmu świadczy stężenie albu-
min we krwi – składników białkowych
krwi, które są czynnikiem transportu-
jącym dla wszystkich ważnych meta-
bolicznie związków, takich jak: hor-
mony, witaminy, składniki lipidowe
czy inne związki biologicznie czynne,
których źródłem jest dieta.

Ważnym czynnikiem, który związa-

ny jest z białkiem w diecie zwierząt
rosnących, jest odpowiednia ilość
składników energetycznych, które wa-
runkują prawidłowy przebieg proce-
sów anabolicznych białek.

Wybór karmy

– modelu żywieniowego

Ze względu na świadomość roli, jaką
odgrywa jakość żywienia szczeniąt
na ich dorosłe życie, właściciele po-

winni bardzo świadomie wybierać
model żywienia szczeniąt. O ile mo-
del zakładający wybór karmy komer-
cyjnej – zarówno suchej, jak i mo-
krej – daje gwarancję prawidłowego
dostosowania karmy do potrzeb ży-
wieniowych, o tyle żywienie domowe
jest metodą, która wymaga dostatecz-
nie dużej wiedzy właściciela lub po-
siadania gotowej receptury/receptur
opracowanych przez dietetyka wete-
rynaryjnego. W przypadku karm ko-
mercyjnych należy tylko i wyłącznie
przestrzegać ilości karmy, którą nale-
ży podać psu do miski.

Na rynku znajduje się wiele karm

komercyjnych przeznaczonych dla
psów rosnących. Niektóre z nich
są przeznaczone wyłącznie w pierw-
szym okresie po odsadzeniu, inne
są przeznaczone do żywienia szcze-
niąt od odsadzenia do osiągnięcia
wieku dorosłego. Dokonując wyboru
karmy dla swego pupila, należy pamię-
tać, że karmy dla szczeniąt ras dużych
różnią się nieco od karm dla szczeniąt
ras małych i średnich. W karmach dla
szczeniąt ras dużych jest nieco mniej

wapnia i mniej energii niż w karmach
dla szczeniąt ras małych i średnich.
Mniejsza ilość energii ma za zada-
nie wyrównanie nieco tempa wzro-
stu szczeniąt ras dużych i rozłożenie
go na dłuższy czas. Dzięki temu moż-
liwe będzie uniknięcie zaburzeń kost-
no-stawowych, które mogą wystąpić
w momencie, gdy szybkiemu przyro-
stowi masy mięśniowej nie towarzyszy
równie szybki rozwój kości. Wybór
karmy komercyjnej musi być dosto-
sowany do potrzeb żywieniowych psa
danej rasy lub dostosowany do masy
ciała dorosłego osobnika.

Osobną kwestią, która musi być po-

ruszona w przypadku wyboru modelu
żywieniowego i karmy dla szczeniąt/
juniorów, jest to, że żadna z metod
nie wyklucza stosowania w żywieniu
zwierząt związków biologicznie czyn-
nych, które, zgodnie z wiedzą właści-
ciela, mogą stanowić cenne uzupełnie-
nie diety psa. Oczywiście w większości
karm komercyjnych, szczególnie su-
chych, producenci już dodają szereg
takich związków, ale nie oznacza to,
że ich ilość nie może ulec zwiększeniu.

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.pl

KWIECIEŃ • 4/2014

Szczególnie istotne z punktu widze-
nia wpływu na rozwój młodych orga-
nizmów są przede wszystkim niezbęd-
ne nienasycone kwasy tłuszczowe,
zwłaszcza te z rodziny n-3 i ich koń-
cowe metabolity – kwasy EPA i DHA.
Należy tylko pamiętać, że niosą one
ze sobą też pewną wartość energetycz-
ną – 1 łyżeczka tranu to około 30 kcal.
W diecie rosnących psów mogą zna-
leźć się także pro- i prebiotyki, jako
czynniki, które regulują i stymulują
rozwój przewodu pokarmowego oraz
niwelują skutki nietolerancji pokarmo-
wych. Autor niniejszego opracowania
zwraca uwagę, że w wypadku stoso-
wania gotowych karm komercyjnych
takiej suplementacji nie powinno się
stosować, zaś w przypadku żywienia
domowego tylko i wyłącznie ilości
tych składników wynikają z bilansu
dawki pokarmowej.

W jaki sposób wprowadzić

nowy model żywienia

u młodych psów?

Wybór modelu żywienia szczenięcia
może nastąpić już w czwartym tygo-
dniu życia. Można wtedy raz dziennie
podsuwać szczeniakowi nowy stały
pokarm. Ilość powinna być niewiel-
ka, taka, którą szczenię zje jednora-
zowo, oraz taka, która nie zakłóci/
nie zmniejszy ilości wyssanego mleka
od suki. Hodowcy – bowiem na tym
etapie rozwoju tylko oni mają do czy-
nienia z tak młodymi szczeniakami
– preferują podawanie wysokogatun-
kowego mięsa cielęcego, wołowego,
bardzo dokładnie zmielonego, oraz
niewielkich ilości twarogu (najlepiej
nie kwaśnego). Ważna informacja do-
tycząca szczególnie żywienia szcze-
niąt – chociaż w dorosłym życiu psa
też istotna: każdy pokarm, który po-
dajemy szczenięciu/psu, musi mieć
temperaturę pokojową. Szczególnie
w młodym wieku wykluczone jest po-
dawanie pokarmu zimnego „prosto
z lodówki”. Temperatura pokarmu sta-
je się dodatkowym czynnikiem wpły-
wającym na odbiór sensoryczny no-
wego pokarmu oraz może zakłócać
ssanie mleka przez szczeniaka. Do-
datkowym czynnikiem, który musi być
uwzględniony, gdy wykorzystujemy
surowe mięso w żywieniu szczenię-
cia/psa, jest ryzyko zatruć pokarmo-
wych. Mięso nieświeże, pochodzące

z nieznanego źródła, może być źró-
dłem zakażenia mikrobiologicznego,
doprowadzając np. do biegunki, której
skutki dla młodego organizmu są bar-
dzo niebezpieczne.

Układ pokarmowy szczeniąt, mimo

że wcześniej nie zetknął się z tego
typu pokarmem, jest w stanie sobie
z nim poradzić. Wysoka aktywność
enzymów proteolitycznych pozwoli
na strawienie i wchłonięcie produk-
tów trawienia w jelicie cienkim. Do-
datkowo pojawienie się stałego po-
karmu stymuluje warstwę nabłonkową
przewodu pokarmowego do szybkie-
go wzrostu i liczniejszych podziałów,
dzięki czemu szybciej powstają cha-
rakterystyczne kosmki jelitowe, któ-
rych głównym zadaniem jest zwięk-
szenie powierzchni wchłaniania
składników odżywczych.

Wbrew powszechnym opiniom jest

to także moment na wprowadzenie
do jadłospisu szczenięcia docelo-
wej formy karmy. Jeżeli jest to kar-
ma sucha, należy ją wcześniej bardzo
uwodnić poprzez moczenie w ciepłej
wodzie o temperaturze pokojowej. De-
cyzja podjęta w tym momencie nie po-
winna być zmieniana aż do osiągnię-
cia wieku dorosłego przez psa – wtedy
dopiero jego przewód pokarmowy jest
wystarczająco ukształtowany, aby bez
większego trudu znieść zmianę me-
tody żywienia. Nie oznacza to więc,
że raz obrana metoda żywienia psa
nie może ulec zmianie.

W momencie odbioru szczeniaka

przez przyszłych właścicieli od ho-
dowcy należy przeprowadzić dokład-
ny wywiad na temat metody żywienia
szczeniaka. W celu zminimalizowa-
nia stresu wynikającego z rozdzie-
lenia z matką i rodzeństwem więk-
szość hodowców daje także karmę,
którą szczenię było dotychczas kar-
mione. Jest to bardzo ważne, aby ten
rodzaj żywienia kontynuować, zwra-
cając jednocześnie uwagę na zacho-
wanie szczeniaka podczas jedzenia
oraz kontrolować jakość kału. Poja-
wienie się biegunek w pierwszych
dniach po odebraniu od hodowcy nie
musi być od razu związane z jakością
karmy, a wynika najczęściej ze stre-
su. Dopiero przedłużające się bie-
gunki mogą niepokoić. Należy w ta-
kim przypadku wziąć pod uwagę fakt,
że hodowca, oddając nam szczenia-

ka, błędnie przekazał nam informa-
cję na temat żywienia go. W takim
przypadku należy koniecznie zmie-
nić metodę żywienia/rodzaj karmy/
producenta karmy i obserwować za-
chowanie szczenięcia. Należy wte-
dy koniecznie kontrolować dzien-
ne przyrosty masy ciała. Jest to etap
w rozwoju młodego organizmu chyba
najbardziej stresujący właściciela.

Jak przygotować dietę

domową dla rosnącego psa?

Tak jak wcześniej już wspomniano,
metody żywienia domowego to jed-
ne z bardziej wymagających metod
w żywieniu psa. Jest to sposób, któ-
ry można wykorzystać w żywieniu
szczeniąt, ale musi opierać się o bar-
dzo dobrze skonstruowany plan ży-
wienia, uwzględniający następujące
parametry:
1. wielkość dorosłego osobnika (rasy:

miniaturowa, mała, średnia, duża,
olbrzymia);

2. aktualną masę ciała;
3. wiek (inaczej wygląda zapotrzebo-

wanie na wszystkie składniki od-
żywcze przed 14. tygodniem życia
i po 14. tygodniu życia);

4. intensywność i rodzaj aktywności

ﬁ zycznej;

5. preferencje żywieniowe;
6. wrażliwość i pojawiające się dolegli-

wości po konkretnych produktach
spożywczych;

7. możliwość interwencji żywieniowej

niwelującej dolegliwości/schorze-
nia.
Układanie dawki pokarmowej przez

wyspecjalizowanego dietetyka wete-
rynaryjnego musi być poprzedzone
dokładnym wywiadem z właścicielem
rosnącego psa – pozwoli to uniknąć
tych produktów spożywczych, które
nie są tolerowane przez zwierzę, jak
i – z różnych powodów – nie będą
mogły być przygotowywane przez
właściciela.

Przygotowując karmę dla rosnące-

go psa, należy wykorzystywać te me-
tody obróbki termicznej, które nie
wpływają w istotny sposób na straw-
ność składników odżywczych. Go-
towanie mięsa i produktów pocho-
dzenia mięsnego nie powinno trwać
długo – preferowana forma to zapa-
rzanie we wrzątku drobno pokrojo-
nych fragmentów mięsa i podrobów.

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.pl

KWIECIEŃ • 4/2014

Wyklucza się pieczenie, duszenie –
procesy, które zmniejszają w istotny
sposób wchłanianie większości skład-
ników odżywczych. Jeżeli ktoś w tym
momencie decyduje się żywić psa
za pomocą karmy typu BARF, dla bez-
pieczeństwa powinien na tym etapie
rozwoju młodego psa poddawać mię-
so i inne mięsne produkty chociażby
parzeniu za pomocą wrzącej wody.

Wykorzystując gotowanie jako

główną metodę obróbki termicznej
mięsa, warzyw, surowców węglowo-
danowych, nie należy stosować długo-
trwałej obróbki, a wywar, szczególnie
mięsny, nie powinien być stosowany
na tym etapie rozwoju psa. Pobudza
on żołądek i trzustkę do zbyt dużego
wydzielania soków trawiennych, dzię-
ki czemu dochodzić może do niepra-
widłowego pobierania pokarmu i pro-
blemów z trawieniem na etapie jelita
cienkiego.

Gotowa karma dla rosnącego psa

powinna być pokrojona, ale niezbyt
drobno. Wyklucza się homogenizo-
wanie pokarmu i dokładne rozciera-
nie. Tak przygotowany pokarm może
zaburzać zarówno prawidłowy rozwój
zębów, jak i ulegać gwałtownemu tra-
wieniu w przewodzie pokarmowym,
przyczyniając się do pojawienia się
biegunek.

Przygotowując karmę domową, bez-

względnie należy przestrzegać takich
samych zasad higieny, jak w przypad-
ku przygotowywania posiłków jak dla
pozostałych domowników. Pamiętaj-
my o prawidłowym postępowaniu
z surowym mięsem czy ze świeży-
mi warzywami. Z własnych doświad-
czeń autorzy wiedzą, że przygotowy-
wanie karmy dla psa metodą domową
jest czynnością pochłaniającą dużą
ilość czasu. Przygotowanie surow-
ców, obróbka termiczna i pozosta-
łe czynności wymagają poświęcenia
czasu. Rozwiązaniem może być wcze-
śniejsze przygotowanie dużej por-
cji gotowej karmy i zamrożenie jej.
Mrożenie żywności jest jedną z bez-
pieczniejszych metod utrwalania żyw-
ności. Straty składników odżywczych
(szczególnie witamin) są najmniejsze
ze wszystkich metod. Zamrożenie np.
samego mięsa w mniejszych porcjach
może być wygodnym rozwiązaniem
w codziennym przygotowywaniu kar-
my domowej.

Składniki wykorzystywane

do przygotowania diety

domowej dla psa rosnącego

Żywienie psa, niezależnie od jego wie-
ku, metodą wykorzystującą karmę sa-
modzielnie przygotowaną w domu jest
jedyną metodą, w której stosujemy
podstawową zasadę prawidłowej die-
ty, mianowicie jej urozmaicenie. Pod-
stawą do konstruowania takiej diety
są produkty spożywcze w większości
przypadków wykorzystywane w ży-
wieniu pozostałych domowników.
Ich wykorzystanie jest ograniczone
tylko wyobraźnią właścicieli (oczywi-
ście byłoby zbyt pięknie, gdyby bez-
względnie wszystkie surowce spo-
żywcze wykorzystywane w żywieniu
człowieka mogły być wykorzystywa-
ne w żywieniu psa – niektóre z nich
w diecie psa nie mogą być obecne, ale
temu aspektowi żywienia psa będzie
poświęcony osobny materiał). Aby
wykorzystać możliwość urozmaica-
nia codziennej diety rosnącego psa,
powinniśmy mieć kilka profesjonal-
nie przygotowanych, zbilansowanych
dawek pokarmowych, które stosujemy
naprzemiennie. W ten sposób dieta
każdego psa nie będzie monodietą,
a bogatą, urozmaiconą i spełniającą
wymogi diety optymalnej.

W żywieniu rosnącego organizmu

ważne jest zwrócenie uwagi na opisa-
ne poniżej surowce.

Surowce mięsne
i pochodzenia mięsnego
Wśród różnych gatunków mięs ważne
z punktu żywieniowego są: wołowina,
drób, w mniejszym stopniu wieprzo-
wina oraz podroby drobiowe. Mięso
nie musi być koniecznie pozbawio-
ne tłuszczu i elementów ścięgnistych.
Zasada jest następująca: im zwierzę
jest starsze, tym elementów ścięgni-
stych, mięsa przerośniętego tkanką
tłuszczową może być więcej – pa-
miętajmy tylko o ilości energii, którą
niesie ze sobą tłuszcz międzytkanko-
wy. W żywieniu młodych zwierząt ta-
kie elementy jak skórki drobiowe czy
podroby drobiowe mogą występować
chociażby z powodu wysokiej zawar-
tości kwasów tłuszczowych n-6. Źró-
dła białko pochodzenia zwierzęce-
go komponujemy tak, by wyrównać
skład aminokwasowy i żeby żadne
z nich nie występowało pojedynczo.

W ciągu jednej doby nie stosujemy
samej wołowiny, ale razem z drobiem.
Ze względu na wysoką zawartość wi-
tamin rozpuszczalnych w tłuszczach
stosowanie wątróbki drobiowej, nerek
wieprzowych ograniczamy do kilku
podań w ciągu miesiąca.

Ważnym zagadnieniem jest zbi-

lansowanie dawki pokarmowej pod
względem zawartości składników mi-
neralnych. Możemy sobie pomóc, wy-
korzystując gotowe suplementy die-
ty lub samemu spróbować uzupełnić
dietę psa poprzez dodatek np. zmie-
lonych skrzydełek kurczaka lub in-
nych miękkich kości – ogranicza nas
tylko wytrzymałość i zdolności naszej
maszynki do mielenia mięsa. Podawa-
nie kości rosnącym psom można sto-
sować jako ciekawą alternatywę, ale
kości te nie mogą być twarde, ostro
zakończone lub łamiące się w spo-
sób zagrażający życiu spożywającego
je psa. Właściciele szczególnie szcze-
niąt/rosnących psów ras dużych i ol-
brzymich stosują kości cielęce (głów-
nie mostki, łopatki, miednice), które
w czasie rozłupywania nie powodują
zagrożenia dla psa. Zagadnienie zwią-
zane z podawaniem psu kości zostanie
szczegółowo omówione w dalszych
materiałach.

Nabiał
Źródłem białka oraz łatwo wchłanial-
nych składników mineralnych jest na-
biał i jego przetwory. Zwierzęta mogą
spożywać nabiał w postaci sera bia-
łego – od chudego do tłustego, jo-
gurtów, keﬁ rów czy serków homoge-
nizowanych. Ilość tych składników
w diecie można samemu regulować,
biorąc pod uwagę zapotrzebowanie
energetyczne zwierząt: jeżeli jest ono
duże, można podawać jogurt lub se-
rek homogenizowany, natomiast przy
niższym zapotrzebowaniu energe-
tycznym bezpieczniej jest podawać
keﬁ r lub ser biały chudy. Fermentowa-
ne produkty mleczne są cenne przede
wszystkim dlatego, że wprowadza-
jąc do przewodu pokarmowego sub-
stancje zakwaszające, poprawiamy
wchłanianie większości składników
odżywczych z treści przewodu pokar-
mowego oraz stymulujemy pożytecz-
ną ﬂ orę jelitową, co ma niebagatelne
znaczenie dla zapobiegania choro-
bom przewodu pokarmowego.

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

www.weterynaria.elamed.pl

KWIECIEŃ • 4/2014

Warzywa
Bardzo cennym uzupełnieniem die-
ty rosnących psów są warzywa, po-
dawane jako źródło węglowodanów,
składników witaminowych i mineral-
nych. Warzywa dodatkowo dostarcza-
ją cennych frakcji włókna pokarmo-
wego, które reguluje pracę przewodu
pokarmowego. W przypadku psów
rosnących ras dużych czy olbrzymich
stanowią idealny sposób na zapeł-
nienie przewodu pokarmowego, za-
pewniając psu komfortowe uczucie
sytości, a właściciela pozbawiają wy-
rzutów sumienia, że uległ ciepłemu
spojrzeniu psa i podzielił się swoim
posiłkiem.

Surowce
dostarczające węglowodanów
Mimo że w diecie rosnącego psa
przeważającą część stanowić powin-
ny mięso i warzywa, to cenne są tak-
że różnego rodzaju kasze, płatki,
makarony czy ryż. Należy tylko pa-
miętać, że część z tych produktów
należy do wysoko przetworzonych,
które są tylko i wyłącznie źródłem
wysokoenergetycznych węglowoda-
nów. Z drugiej strony niektóre z kasz
ze względu na wysoką zawartość
włókna pokarmowego nie mogą być
w nadmiarze stosowane w żywie-
niu zwierząt rosnących – pogarszają
strawność całej dawki oraz podraż-
niają przewód pokarmowy, powodu-
jąc biegunki. Takimi kaszami są ka-
sza gryczana i gruboziarniste kasze
pszenne. Wśród surowców dostar-
czających węglowodany powinni-
śmy wybierać np.: płatki jęczmien-
ne, owsiane, drobnoziarniste kasze
pszenne, kaszę jaglaną. Szczególnie
płatki owsiane są polecane ze wzglę-
du na wysoką zawartość beta-glu-
kanów, składników, które w istotny
sposób odpowiedzialne są za niespe-
cyﬁ czne stymulowanie odporności
w organizmie.

Inne surowce
Wśród cennych surowców, które po-
winny/muszą się znaleźć w prawi-
dłowo zestawionej diecie domowej,
są m.in.: oleje roślinne, tłuszcz rybi,
zmielone siemię lniane, ryby (np. sar-
dele). Ich skład i rola zostaną szcze-
gółowo omówione w dalszej części
materiału (5).

Czego należy unikać

w żywieniu psa rosnącego?

Okres wzrostu organizmu i różni-
cowania tkanek jest specyficznym
okresem życia każdego organizmu.
W tym czasie przemiany metabolicz-
ne są głównie nastawione na prze-
miany anaboliczne, czyli syntezy
składników służących do budowy ko-
mórek i tkanek i zapewniających ich
prawidłowe funkcjonowanie. Skład-
niki diety w tym okresie muszą być
podawane w takiej postaci, aby ich
wchłanianie było jak najlepsze. Wy-
sokie zapotrzebowanie na amino-
kwasy będzie pokr yte, jeżeli ich
źródłem będzie wysokogatunkowe
mięso, podroby, a nie w przeważają-
cej części białko pochodzenia roślin-
nego. Wolne kwasy tłuszczowe będą
lepiej wchłanialne z oleju roślinnego
aniżeli z tłuszczu zwierzęcego, gdzie
występują one w połączeniach z gli-
cerolem w postaci trójglicerydów.
Węglowodany powinny być w prze-
ważającej części złożone, a nie pro-
ste – czyli raczej makaron pełno-
ziarnisty aniżeli z mąki białej, raczej
płatki jęczmienne, a nie kasza man-
na. Zbyt duża ilość węglowodanów
prostych prowadzi do zbyt szybkie-
go uwalniania energii i zapoczątko-
wania procesów fermentacyjnych
w przewodzie pokarmowym rosną-
cego psa.

Oprócz wyżej wymienionych pro-

duktów w diecie rosnącego psa
i w przeważającej części także w die-
cie psa dorosłego nie mogą się zna-
leźć następujące produkty:
1. Czekolada i produkty przemiału

ziaren kakaowca, ze względu na wy-
soką zawartość metyloksantyny
oraz niewystarczającą zdolność
jej metabolizowania przez wą-
trobę psa. Co prawda, aby został
wywołany efekt śmiertelny, pies
o masie ciała 20 kg musiałby spo-
żyć 180-360 g proszku kakaowego,
2-4 kg czekolady mlecznej lub 320-
640 g czekolady gorzkiej.

2. Cebula, ze względu na zawartość

alkaloidów i związków siarki, które
u psów rosnących mogą wywołać
anemię. Dawka toksyczna to 15-
30 g cebuli w przeliczeniu na każdy
kg m.c.

3. Awokado, mimo bardzo cennego

składu kwasów tłuszczowych nie-

nasyconych, nie może się znaleźć
w diecie psa rosnącego, gdyż ob-
niża strawność substancji odżyw-
czych.

4. Rodzynki i winogrona, nie do koń-

ca wiadomo, który ze składników
działa niebezpiecznie, ale taką za-
leżność zauważono i nie są to pro-
dukty zalecane do spożywania
przez psy.

5. Orzechy makadamia w ilości 2,4-

62,4 g/kg m.c.

6. Ksylitol, w przypadku którego każ-

da ilość może być toksyczna dla
rosnącego psa.

Podsumowanie

Żywienie szczeniąt powinno być do-
stosowane do indywidualnych po-
trzeb danej rasy psów – dotyczy to za-
równo psów ras małych, jak i dużych
oraz olbrzymich. Wybór modelu ży-
wienia powinien być dokonany przez
właściciela na podstawie wiedzy, któ-
rą posiada, lub po konsultacji ze spe-
cjalistą. Niezależnie jednak od wybo-
ru modelu żywienia należy pamiętać,
że jakość żywienia szczenięcia praw-
dopodobnie odgrywa decydującą rolę
w utrzymaniu zdrowia przez zwierzę
dorosłe. Dieta, nie tylko szczeniąt, po-
winna być urozmaicona, ciekawa, ade-
kwatna do aktualnego stanu zdrowia
psa, niezależnie od wieku, oraz bez-
pieczna.

Piśmiennictwo
1. Hand M.S. et al.: Small Animal Nutrition.

ed. Mark Morris Institute. Topeka,

USA, 2010.

2. Linder D.E., Freeman L.M., Morris P.:

Theoretical evaluation of risk for nutri-
tional deﬁ ciency with caloric restriction
in dogs. „Vet. Q.”, 2012, 123-129.

3. Dillitzer N., Becker N., Kienzle E.: Intake

of minerals, trace elements and vitamins
in bone and raw food rations in adult dogs.
„Br. J. Nutr.”, 2011, 53-56.

4. Nap R.C., Hazewinkel H.A.: Growth and

skeletal development in the dog in relation
to nutrition; a review. „Vet. Q.”, 1994,
50-59.

`5. Schenck P.: Home-prepared Dogs & Cats

Diets. 2

ed.Wiley-Blackwell, USA,

2010.

dr inż. Jacek Wilczak

Katedra Nauk Fizjologicznych

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

SGGW w Warszawie

02-776 Warszawa

ul. Nowoursynowska 159

Document Outline

WWP_4_2014 57
WWP_4_2014 58
WWP_4_2014 59
WWP_4_2014 60
WWP_4_2014 61
WWP_4_2014 62

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Żywienie psów rosnących ras dużych – cz I
Żywienie psów rosnących ras małych
Żywienie psów rosnących ras małych
ch stawow o podl imm psow i kotow cz. II
socjologia cz II
BADANIA DODATKOWE CZ II
Wykład 5 An wsk cz II
AUTOPREZENTACJA cz II Jak w
Podstawy Pedagogiki Specjalnej cz II oligo B

więcej podobnych podstron

Żywienie psów rosnących ras dużych – cz II

Document Outline