Bit
Wielokrotności bitów
Nazwa
Symbol
Mnożnik
Nazwa
Symbol
Mnożnik
bit
b
10
0
b
2
0
kbit
10
3
Kibit
2
10
Mbit
10
6
Mibit
2
20
Gbit
10
9
Gibit
2
30
Tbit
10
12
Tibit
2
40
Pbit
10
15
Pibit
2
50
Ebit
10
18
Eibit
2
60
Zbit
10
21
Zibit
2
70
Ybit
10
24
Yibit
2
80
Bit (w
kawałek,
od binary digit, czyli
– najmniejsza ilość
potrzebna do określenia, który z dwóch równie prawdopodobnych stanów przyjął układ.
Jednostka logiczna.
Jest to również najmniejsza
używana w odniesieniu do sprzętu
komputerowego a oznaczana jest za pomocą „b”. Przeważnie stosuje się podstawowe
przedrostki wielokrotności
, czyli o mnożniku 1000.
Bit
przyjmuje jedną z dwóch wartości, które zwykle określa się jako 0 (zero) i 1 (jeden), choć
można przyjąć dowolną inną parę wartości, np. prawda i fałsz, tak lub nie czy -1 i +1. W
pierwszym przypadku bit jest tożsamy z
w systemie dwójkowym.
Binarny sposób zapisu informacji związany jest z tym, że komputer jako urządzenie elektroniczne
rozpoznać może dwa stany prądowe:
0
– brak napięcia lub bardzo niskie (mniej niż 10% wartości
wysokiego)
1
– wysokie napięcie.
Z te
go względu, obliczenia wykonywane przez procesor opierają się na
(dwójkowym)
We wczesnej h
istorii komputeryzacji istniały komputery opierające się na
(dziesiętnym) systemie liczenia, lecz okazał się on mało efektywny w praktyce. Powstał także
jeden ko
mputer liczący w systemie
danych mierzy się w
(bps, bit/s),
(Kb/s),
(Mb/s) czy w
Bajt (informatyka)
Wielokrotności bajtów
Nazwa
Symbol
Mnożnik
Nazwa
Symbol
Mnożnik
bajt
B
10
0
bajt
B
2
0
KB/kB
10
3
KiB/kiB
2
10
MB
10
6
MiB
2
20
GB
10
9
GiB
2
30
TB
10
12
TiB
2
40
PB
10
15
PiB
2
50
EB
10
18
EiB
2
60
ZB
10
21
ZiB
2
70
YB
10
24
YiB
2
80
Bajt (
kęs) - najmniejsza adresowalna
składająca się z
W praktyce przyjmuje się, że jeden bajt to 8 bitów, choć to nie wynika z powyższej definicji. Aby
uniknąć niejednoznaczności, jednostka składająca się z ośmiu bitów zwana jest również
Bywa też że "bajt" definiuje się jako 8 bitów, najmniejszą adresowalną jednostkę pamięci
nazywając
W pierwszych
bajt mógł mieć również 4, 6, 7, 9 czy 12 bitów. Ośmiobitowy bajt po
raz pierwszy pojawił się pod koniec
roku, a został rozpowszechniony i uznany za standard
r. po tym jak
wprowadził
. W starszych maszynach nie stosowano
pojęcia bajt ani oktet, najmniejszą jednostką było
Honeywell). W Odrach serii
ałające na znakach adresowały pojedynczy znak
używając specjalnego dla nich trybu adresowania (dodatkowych 2 bitów adresu znaku w słowie).
Bajt 8-
bitowy można podzielić na dwie połówki 4-bitowe nazywane tetradami (bądź nibblami od
ang. nibble -
kąsek). Rozróżniamy mniej znaczącą (dolną) i bardziej znaczącą (górną) tetradę.
Spotyka się też określenie strefa i cyfra wywodzące się od kodowania znaków kodem
oznaczające odpowiednio starszą i młodszą tetradę.
Spis treści
Oznaczenia
Najczęściej stosowanym skrótem dla bajtu jest wielka litera "
" (w odróżnieniu od
oznaczanego małą literą "b"). Takie oznaczenie koliduje wprawdzie z oznaczeniem
, ale nie
sprawia to większych problemów, ponieważ bela używa się przeważnie z przedrostkiem decy-
(
– dB), którego to przedrostka (podobnie jak innych podwielokrotności) nie stosuje się
dla bajtów.
Można się także spotkać z oznaczeniem bajtu małą literą "b" (bit oznacza się wtedy słowem
"bit"), które jednak wprowadza konflikt z najczęstszym oznaczeniem bitu.
Wielokrotności
Praktycznie używane
na oznaczenie wielokrotności bajtu to:
1 KB = 1024 B (KB - kilobajt)
1 MB = 1024 KB (MB - megabajt)
1 GB = 1024 MB (GB - gigabajt)
1 TB = 1024 GB (TB - terabajt)
1 PB = 1024 TB (PB - petabajt)
1 EB = 1024 PB (EB - eksabajt)
1 ZB = 1024 EB (ZB - zettabajt)
1 YB = 1024 ZB (YB - jottabajt)
1 BB = więcej niż 1024 YB (jednostka hipotetyczna o nieustalonej wielkości, BB -
Warto zauważyć, że stosowanie przedrostków kilo, mega, giga i tera (oraz większych) w tej
terminologii jest niezgodne z
(np. kilo w układzie SI oznacza 1000, a nie
1024
, jak stosuje się dla bajtów). Jest to częstym źródłem nieporozumień zwłaszcza co do
faktycznej pojemności dysków oraz prędkości urządzeń sieciowych (podawanych w bitach),
których producenci z powodów
wolą oznaczać zgodnie z układem SI.
Prefiks
Nazwa
Znaczenie
Znaczenie
Różnica wielkości
k
10
3
= 1000
1
2
10
= 1024
1
2.40%
M
10
6
= 1000
2
2
20
= 1024
2
4.86%
G
10
9
= 1000
3
2
30
= 1024
3
7.37%
T
10
12
= 1000
4
2
40
= 1024
4
9.95%
P
10
15
= 1000
5
2
50
= 1024
5
12.59%
E
10
18
= 1000
6
2
60
= 1024
6
15.29%
Próby rozwiązania
W celu odróżnienia przedrostków o mnożniku 1000 od przedrostków o mnożniku 1024, już w
styczniu 1997
r. pojawiła się propozycja ujednoznacznienia opracowana przez
, polegająca
na dodawaniu litery "i" po symbolu przedrostka dwójkowego, oraz "bi" po jego nazwie.
Przedrostki dwójkowe wyglądałyby wtedy następująco:
Symbol Nazwa Mnożnik Mnożnik (dziesiętnie)
Ki kibi 1024
1
1 024
Mi mebi 1024
2
1 048 576
Gi gibi 1024
3
1 073 741 824
Ti tebi 1024
4
1 099 511 627 776
Pi pebi 1024
5
1 125 899 906 842 624
Ei eksbi 1024
6
1 152 921 504 606 846 976
i wtedy:
1 KiB = 1024 B (KiB - kibibajt)
1 MiB = 1024 KiB (MiB - mebibajt)
1 GiB = 1024 MiB (GiB - gibibajt)
1 TiB = 1024 GiB (TiB - tebibajt)
1 PiB = 1024 TiB (PiB - pebibajt)
1 EiB = 1024 PiB (EiB - eksbibajt)
Jednak ta propozycja rozwiązania problemu niejednoznaczności przedrostków nie przyjęła się.
Oktet (informatyka)
Ten artykuł dotyczy informatyki. Zobacz też:
Oktet
również najmniejszą adresowalną jednostką pamięci, czyli
, przez co pojęcia te często są
używane zamiennie. Jednak rozmiar bajtu zależy od architektury konkretnego systemu
komputerowego: niektóre starsze maszyny używały większych bajtów, składających się z 9, 10
lub 12 bitów, inne mniejszych – 5-, 6-bitowych. Pojęcie oktetu natomiast zawsze oznacza
dokładnie 8 bitów i jest najczęściej spotykane w standardach sieciowych.
składa się z 32 bitów, a więc z 4 oktetów. Przedstawiając adres w postaci
czytelnej dla ludzi zazwyczaj wartość każdego oktetu zapisuje się osobną liczbą dziesiętną,
poszczególne oktety oddzielając kropkami, np.: 212.22.12.66.
Przedrostek dwójkowy
Przedrostki dwójkowe – stosowane w
nazwach i oznaczeniach jak
, ale o mnożniku 10
3
zastąpionym przez 2
10
(10
3
=
1
000 ≈ 1024 = 2
10
jest często oznaczany literą K, a nie k jak w
. Zastosowanie przedrost
ków dwójkowych jest bardzo praktyczne, jeśli operujemy
wielkościami dla których naturalnym jest
Ponieważ takie użycie przedrostków SI nie jest zgodne z ich oryginalnym przeznaczeniem, w
r.
zaproponowało metodę wyeliminowania rozbieżności. Polegała ona na dodaniu po
znaku mnożnika (pisanym zawsze wielką literą) litery i, i zastąpienie drugiej sylaby nazwy
mnożnika przez bi. Przykładowo
ma oznaczać 1024
, w odróżnieniu od
czyli
oznaczającego 1000 bajtów.
Nazw
a
Oznaczen
ie
Podstaw
a 2
Podstawa 16
Podstawa 10
kibi
Ki
0x400
= 1 024
mebi
Mi
0x10 0000
= 1 048 576
gibi
Gi
0x4000 0000
= 1 073 741 824
tebi
Ti
0x100 0000 0000
= 1 099 511 627 776
pebi
Pi
0x4 0000 0000 0000
= 1 125 899 906 842 624
eksbi
Ei
0x1000 0000 0000 0000
= 1 152 921 504 606 846 976
zebi
Zi
0x40 0000 0000 0000 0000
=
1 180 591 620 717 411 303 424
jobi
Yi
0x1 0000 0000 0000 0000 0
000
=
1 208 925 819 614 629 174 706
176
Logika
Logika (
względem prawomocności
z nimi związanych. Zajmuje się badaniem
ogólnych praw, według których przebiegają wszelkie poprawne
, w szczególności
. Logika, jako dyscyplina normatywna, nie tylko opisuje jak faktycznie przebiegają
rozumowania, ale także formułuje twierdzenia normatywne, mówiące o tym, jak rozumowania
powinny przebiegać.
S
pis treści
Logika filozoficzna
Zobacz więcej w osobnym artykule:
Logika filozoficzna
to dział filozofii zajmujący się:
Filozoficznymi problemami logiki (filozofią logiki),
Zastosowaniem logiki do zagadnień filozoficznych (logiką filozofii),
Zagadnieniami
Logika matematyczna
Zobacz więcej w osobnym artykule:
, który wyodrębnił się jako samodzielna dziedzina na
przełomie
, wraz z dążeniem do dogłębnego zbadania podstaw
Koncentruje się on na analizowaniu zasad rozumowania oraz pojęć z nim związanych z
wykorzystaniem sformalizowany
ch oraz uściślonych metod i narzędzi matematyki.
Formalizowanie logiki filozoficznej przez logikę matematyczną polega na tworzeniu systemów
, dzięki którym można zamiast słownych określeń stosować symbole zdań oraz
dokonywać obliczeń symbolicznych.
Twórcami logiki matematycznej byli m.in.
, a do jej rozwoju przyczyni
li się między innymi:
Kubit
Kubitem (
) nazywamy najmniejszą i niepodzielną jednostkę
. Nazwa pochodzi z połączenia angielskich słów quantum -
Z fizycznego punktu widzenia kubit
opisany dwuwymiarową
, w związku z tym różni się od klasycznego
tym, że może znajdować
się w dowolnej
dwóch stanów.
Jako model fizyczny kubitu najczęściej podaje się przykład cząstki o
1/2, np.
Formalizm matematyczny
Niech H
2
będzie dwuwymiarową
}. Kubit
reprezentowany jest przez unormowany wektor w tej przestrzeni:
gdzie
). Dowolny stan kubitu jest
opisany przez
wektorów bazowych. Współczynniki α i β tej kombinacji liniowej
nazywamy amplitudami stanu (wektora)
. Stosując
można zapisać:
Po wykonaniu na kubicie
| α |
2
w stanie
i z
prawdopodobieństwem | β |
2
w stanie
. Widzimy więc, że dokonanie pomiaru trwale zmienia
stan kubitu.
Interpretacja uzyskanego
zostaje użyta w klasycznych obliczeniach. Jeśli
wartość kubitu była początkowo nieznana, niemożliwe jest określenie wartości α oraz β. Dlatego
w celu zwiększenia wiarygodności wyniku można do generowania pojedynczego bitu
wykorzystać układy wielu kubitów.
Bit parzystości
Bit parzystości (
jednostka binarna używana przy
wyszukiwaniu
. Jest to szczególny przypadek jednobitowego kodu
generowanego przez
. Odwrotnością bitu parzystości jest
binarnego w ten sposób, by liczba jedynek w całym słowie
(wraz z bitem parzystości) była zawsze parzysta. Innymi słowy mamy tu do czynienia z bitem
dopełnienia do parzystości. Obliczanie dodatkowego bitu można zrealizować poprzez proste
drzewo bramek XOR, realizujące operację:
, gdzie n -
liczba bitów w słowie
Przykłady
Słowo 10111101
2
ma parzystą liczbę jedynek, więc bit parzystości wynosi 0. Słowo z
dołączonym bitem parzystości to 101111010
2
.
Słowo 01110011
2
ma nieparzystą liczbę jedynek, więc bit parzystości wynosi 1. Słowo z
dołączonym bitem parzystości to 011100111
2
.
Wykrywanie błędów
Kod z pojedynczym bitem parzystości charakteryzuje się
równą 2, co
pozwala na detekcję wszystkich błędów pojedynczych. Obecnie odchodzi się od stosowania tego
typu kodów z uwagi na ich niewielkie możliwości. Niekwestionowaną zaletą jest prosta budowa, z
czym wiąże się niski koszt koderów i detektorów.
Kolejność bajtów
lub jakiekolwiek inne dane zapisywane są przy użyciu wielu
, nie istnieje jeden unikalny sposób uporządkowania tych bajtów w
pamięci lub w czasie transmisji przez dowolne medium i musi być użyta jedna z wielu konwencji
ustalająca kolejność bajtów (
byte order lub endianness). Jest to analogiczne do zapisu
pozycyjnego liczb lub kierunku
w różnych językach – ze strony lewej na prawą albo z
prawej na lewo.
Spis treści
Procesory z możliwością zmiany kolejności bajtów
Big endian
Big endian (spot
ykane także grubokońcowość) to forma zapisu danych, w której
(zwany też górnym bajtem, z
high-order byte) umieszczony jest jako pierwszy.
Procesory, które używają formy big endian, to między innymi
, IBM
Jest ona
analogiczna do używanego na co dzień sposobu zapisu liczb.
Procesor zapisujący 32-bitowe wartości w pamięci, przykładowo 4A3B2C1D pod adresem 100,
umieszcza dane, zajmując adresy od 100 do 103 w następującej kolejności:
100
101
102
103
...
4A
3B
2C
1D
...
Little endian
Little endian
(spotykane także cienkokońcowość) to forma zapisu danych, w której mniej
znaczący bajt (zwany też dolnym bajtem, z
low-order byte) umieszczony jest jako pierwszy.
Procesory, które używają formy little endian, to między innymi
Jest ona
odwrotna do używanego na co dzień sposobu zapisu liczb.
Procesor zapisujący 32-bitowe wartości w pamięci, przykładowo 4A3B2C1D pod adresem 100,
umieszcza dane zajmując adresy od 100 do 103 w następującej kolejności:
100
101
102
103
...
1D
2C
3B
4A
...
Procesory z możliwością zmiany kolejności bajtów
Istnieją także procesory, w których można przełączyć tryb kolejności bajtów, należą do nich na
przykład
(do serii
Etymologia
Angielskie nazwy big endian i little endian
pochodzą z książki
i odnoszą się do mieszkańców Liliputu, których spór o to, czy ugotowane jajko należy
tłuc od grubego (tępego), czy od cienkiego (ostrego) końca, doprowadził do podziału na dwa
stronnictwa toczące ze sobą niekończące się, choć bezsensowne dysputy i wojny.
Słowo maszynowe
Ten artyku
ł dotyczy słowa jako pojęcia z dziedziny
jako pojęcie z
dziedziny
Słowo maszynowe lub po prostu słowo to podstawowa porcja
, na której operuje
. Słowo, w przypadku maszyn operujących na arytmetyce binarnej, jest
złożoną z odgórnie określonej ilości
. Liczbę bitów w słowie nazywamy długością lub
szeroko
ścią słowa i z przyczyn praktycznych zazwyczaj jest ona potęgą liczby 2. Wielkość
oraz
Przykładowo słowo:
00110101 11110010
ma szerokość 16 bitów albo 2 bajtów, czyli jest to słowo 16-bitowe albo 2-bajtowe. W takiej
postaci jest prz
echowywane w pamięci, choć kolejność bajtów słowa czasem jest zmieniana. Dla
wygody słowa zapisuje się zwykle szesnastkowo:
35F2
a dwa bajty, które wchodzą w jego skład to 35 i F2.
W przypadku systemów operujących na arytmetyce innej niż
zamiast bitów występują
inne, charakterystyczne dla danej maszyny atomowe jednostki informacji, na przykład w
komputerach operujących na arytmetyce trójkowej słowa zbudowane są z
W komputerach PC, w zależności od architektury, dla procesora słowem jest 2-
), 4-bajtowy (32-bitowy) lub 8-bajtowy (64-bitowy) element danych.
Słowa podwójne i poczwórne
Słowo podwójne lub dwusłowo (dword - ang. double word) to ilość informacji równa dwóm
słowom. Słowo poczwórne (qword - ang. quadword, quadruple word) to ilość informacji równa
czterem słowom. Istnieją dwa, aczkolwiek mało popularne, angielskie terminy na określenie
słowa ośmiokrotnego: dqword - ang. double quadruple word oraz oword - ang. octuple word.
W odniesieniu do maszyn opartych na architekturze
, term
iny słowo podwójne i słowo
poczwórne mogą być mylące. W architekturze x86 długość słowa maszynowego wynosi 16
bitów, ale z biegiem lat architekturę tą rozszerzono.
oraz
są architekturami
odpowiednio 32- i 64-
bitowymi. Mówiąc jednak o dwusłowie i słowie poczwórnym mamy jednak
zwykle na myśli porcje cztero- i ośmiobajtowe.