STRATEGIE NA RYNKU OPCJI

DŁUGI STELAŻ

(Long Straddle)

* * *

Niniejsza broszura ma charakter jedynie edukacyjny i nie stanowi oferty kupna ani oferty sprzedaży
żadnych instrumentów finansowych ani usług inwestycyjnych. Podstawowym źródłem informacji o
opcjach są warunki obrotu dla opcji dostępne na stronie internetowej

www.opcje.gpw.pl

. Giełda

Papierów Wartościowych nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe w
wyniku wykorzystania informacji zawartych w niniejszej broszurze.

* * *

Warszawa 14 czerwca 2006 roku

oprac. Krzysztof Mejszutowicz

Spis Treści

1.

Informacje podstawowe ..................................................................................... 3

2.

Składniki strategii ............................................................................................... 3

3.

Koszt strategii..................................................................................................... 3

4.

Zyski................................................................................................................... 4

5.

Straty.................................................................................................................. 5

6.

Profil zyskowności.............................................................................................. 5

7.

Zamknięcie pozycji............................................................................................. 6

8.

Upływ czasu do wygaśnięcia ............................................................................. 7

9.

Przykład z rynku................................................................................................. 7

10. Podsumowanie................................................................................................... 9
11. Arkusz kalkulacyjny.......................................................................................... 10
12. Zadaj pytanie.................................................................................................... 13

-2-

1. Informacje podstawowe

Długi stelaż jest strategią, którą możemy tworzyć przy wykorzystaniu opcji na WIG20
oraz opcji na akcje pojedynczych spółek notowanych na GPW. Umożliwia zarabianie
w efekcie wzrostu zmienności instrumentu bazowego, czyli wówczas gdy mamy do
czynienia, że znacznymi zmianami jego ceny (następują duże wzrosty lub duże
spadki). Strategia pozwala na osiąganie zysków niezależnie od kierunku tej zmiany,
ważne jest jednak to, aby zmiany te były duże.

2. Składniki strategii

Strategię tworzy się przy wykorzystaniu jednocześnie opcji kupna jak i opcji
sprzedaży z tym samym terminem wygaśnięcia oraz kursem wykonania. W strategii
tej zajmujemy tylko długie pozycje w opcjach (czyli opcje kupujemy). Kupujemy opcje
kupna oraz opcje sprzedaży co ważne w tej samej ilości (np. jeżeli kupiliśmy 10 opcji
kupna wówczas musimy również kupić 10 opcji sprzedaży). Najczęściej kupuje się
opcje o kursie wykonania najbliższym bieżącej wartości instrumentu bazowego (czyli
kupuje się opcje at-the-money (skrót ATM)).

Przykład nr 1

Bieżąca wartość
indeksu WIG20

3.225 pkt

Oczekiwania

Oczekujemy wzrostu zmienności instrumentu bazowego

Składniki strategii

a. Kupno opcji kupna z kursem wykonania 3.200 pkt,
b. Kupno opcji sprzedaży z kursem wykonania 3.200 pkt.
Kursy wykonania opcji najbliższe bieżącej wartości
indeksu WIG20

3. Koszt strategii

Z utworzeniem strategii związany jest koszt początkowy równy sumie premii
zapłaconych za nabyte opcje kupna i sprzedaży. W skład strategii nie wchodzą opcje
wystawione, dlatego w tej strategii nie jest wymagane utrzymywanie depozytów
zabezpieczających (dzięki temu inwestor nie musi martwić się o utrzymywanie
depozytu na minimalnym poziomie oraz od początku inwestycji wie ile maksymalnie
może na inwestycji stracić).

K = PK

kupna

+ PK

sprzedaży

gdzie:
K – koszt strategii długi stelaż
PK

kupna

– premia zapłacona za opcję kupna

PK

sprzedaży

– premia zapłacona za opcję sprzedaży

Wszystkie poniższe przykłady nie uwzględniają opłat pobieranych przez biura
maklerskie.

-3-

Przykład nr 2

Przykładowa premia za
nabytą opcję kupna

Premia zapłacona (PK

kupna

) – 900 zł (kurs 90 pkt x 10 zł)

Przykładowa premia za
kupioną opcję
sprzedaży

Premia zapłacona (PK

sprzedaży

) – 1.200 zł (kurs 110 pkt x

10 zł)

Koszt strategii długi
stelaż (K)

= PK

kupna

+ PK

sprzedaży

= 900 zł + 1.200 zł
= 2.100 zł

4. Zyski

W omawianej strategii możemy zrealizować duży zysk (z dźwignią finansową), jeżeli
wartość instrumentu bazowego znacznie się zmieni (wzrośnie lub spadnie). Zyski w
tej strategii są nieograniczone. Im większe zmiany nastąpią tym więcej na tej strategii
zarobimy.

W strategii długi stelaż możemy zidentyfikować dwa punkty opłacalności. Jeden
(górny) określa moment od którego zaczniemy zarabiać jeżeli wartość instrumentu
bazowego rośnie, drugi (dolny)– gdy wartość instrumentu bazowego spada. Górny
punkt opłacalności wyznacza się poprzez dodanie do kursu wykonania opcji
wyrażony w jednostce notowania koszt utworzenia strategii. Dolny poprzez odjęcie
od kursu wykonania kosztu strategii.

BE

1

= X + (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

) = BE (górny)

BE

2

= X - (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

) = BE (dolny)

gdzie:
BE1, BE2 – punkty opłacalności
PK

kupna

– premia zapłacona za opcję kupna

PK

sprzedaży

– premia zapłacona za opcję sprzedaży

Przykład nr 3

Opierając się na danych z przykładu nr 2.
Pierwszy punkt
opłacalności (BE

1

)

= X + (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

)

= 3.200 pkt + (90 pkt + 120 pkt)
= 3.410 pkt

Drugi punkt opłacalności
(BE

2

)

= X - (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

)

= 3.200 pkt - (90 pkt + 120 pkt)
= 2.990 pkt

Zakładając, że inwestycja potrwa do terminu wygaśnięcia, zarobimy gdy wartość
indeksu WIG20 wzrośnie ponad poziom 3.410 pkt lub spadnie poniżej poziomu 2.990
pkt.

-4-

5. Straty

Stratę ponosimy gdy wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia
pozostanie wewnątrz punktów opłacalności. Maksymalnie możemy stracić sumę
premii zapłaconych za opcje kupna i sprzedaży. Tracimy wszystko jeżeli w terminie
wygaśnięcia wartość instrumentu bazowego (a dokładnie kurs rozliczeniowy opcji –
szczegóły patrz standard opcji) osiągnie poziom dokładnie równy kursowi wykonania
nabytych opcji.

S

max

= PK

kupna

+ PK

sprzedaży

gdzie
K – koszt strategii długi stelaż
PK

kupna

– premia zapłacona za opcję kupna

PKsprzedaży – premia zapłacona za opcję sprzedaży

Przykład nr 4

Opierając się na danych z powyższych przykładów maksymalną stratę poniesiemy
jeżeli indeksu WIG20 w terminie wygaśnięcia osiągnie poziom 3.200 pkt. W takim
przypadku strata wyniesie 2.100 zł. Tracimy również jeżeli WIG20 pozostanie
wewnątrz punktów opłacalności czyli w zakresie wartości indeksu WIG20 od 2.990
do 3.410 pkt.

6. Profil zyskowności

Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności strategii długi stelaż (wyliczony dla
danych z wcześniejszych przykładów). Niebieska linia przedstawia profil nabytej opcji
kupna, czerwona przedstawia nabytą opcję sprzedaży, a czarna przedstawia długi
stelaż. Wykres został utworzony na podstawie danych z ww. przykładów. Na osi X
znajdują się wartości instrumentu bazowego (indeks WIG20) - zaznaczono również
kurs wykonania opcji. Oś Y prezentuje zyski i straty ze strategii.

-5-

Wykres nr 1 – Profil zyskowności strategii długi stelaż (w terminie wygaśnięcia).

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

2 840

2 900

2 960

3 020

3 080

3 140

3 200

3 260

3 320

3 380

3 440

3 500

3 560

3 620

Kupno opcji kupna
Kupno opcji sprzedaży
Długi stelaż

Zysk/Strata
(pkt.)

Wartość indeksu

WIG20 (pkt.)

Z wykresu można odczytać, że:

a. Maksymalną stratę ponosimy gdy indeks ukształtuje się na poziomie 3.200

pkt. W tym przypadku wyniosłaby ona 2.100 zł czyli 210 pkt. (kalkulacje w
przykładzie nr 4),

b. Punkty opłacalności wynoszą 2.990 oraz 3.410 pkt. (kalkulacje w przykładzie

nr 3),

c. Zysk jest nieograniczony.

7. Zamknięcie pozycji
Istnieją dwa sposoby zamknięcia pozycji w utworzonej strategii długi stelaż:

a) zamknięcie pozycji w terminie wygaśnięcia – Ostateczne rozliczenie strategii

następuje wg kursu rozliczeniowego. Opcje, które w dniu wygaśnięcia będą in-
the-money (ITM) zostaną wykonane. Pozostałe opcje wygasają bez wartości
(szczegóły dotyczące rozliczenia opcji w terminie wygaśnięcia patrz w innych
materiałach edukacyjnych GPW). Profil zyskowności z wykresu nr 1
przedstawia właśnie profil dla strategii wygasającej w terminie wygaśnięcia.

b) zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia - Strategię możemy zamknąć

w dogodnym dla nas momencie W tym celu należy osobno zamknąć pozycje
w tworzących ją opcjach. Sprzedajemy zatem zarówno kupioną opcję kupna
jak i opcję sprzedaży.

-6-

W takim przypadku należy pamiętać, że profil zyskowności ze strategii będzie
inny niż dla strategii zamykanej w terminie wygaśnięcia. Przykładowe profile
dla strategii zamykanych w różnym czasie przedstawia wykres nr 2.

8. Upływ czasu do wygaśnięcia

Ponieważ w strategii posiadamy jedynie opcje kupione dlatego upływający czas do
wygaśnięcia zawsze będzie działał na naszą niekorzyść.

Jak widać z wykresu nr 2 zamknięcie pozycji w strategii przed terminem wygaśnięcia
zawsze będzie dawało lepsze wyniki niż pozostawienie strategii do terminu
wygaśnięcia. Jeżeli zatem wartość instrumentu bazowego osiągnie oczekiwany
przez nas poziom wówczas należy zamknąć posiadaną pozycję. Pozostawienie
takiej otwartej pozycji nawet przy niezmieniającej się wartości instrumentu bazowego
będzie pogarszało wypracowane wyniki.

Wykres nr 2 – Profil zyskowności strategii długi stelaż w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie
wygaśnięcia).

-250

-200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

2 81

0

2 84

0

2 87

0

2 90

0

2 93

0

2 96

0

2 99

0

3 02

0

3 05

0

3 08

0

3 11

0

3 14

0

3 17

0

3 20

0

3 23

0

3 26

0

3 29

0

3 32

0

3 35

0

3 38

0

3 41

0

3 44

0

3 47

0

3 50

0

3 53

0

3 56

0

3 59

0

wygaśnięcie
1 miesiąc
15 dni
2 dni

Zysk/Strata
(pkt.)

Upływ czasu do wygaśnięcia

zmniejsza zyski strategii

Wartość indeksu

WIG20 (pkt.)

9. Przykład z rynku
Sesja w dniu 2 maja 2006 r. Indeks WIG20 na poziomie bliskim 3.200 pkt (na
zamknięciu sesji 3.186,50 pkt). Budujemy długi stelaż:

a. Kupujemy serię opcji kupna wygasającą w czerwcu 2006 r. z kursem

wykonania 3.200 pkt. (X) – seria OW20F6320. Jako koszt nabycia opcji

-7-

przyjmujemy premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia (100,00 pkt) czyli
1.000,00 zł (PK

kupna

),

b. Kupujemy serię opcji sprzedaży wygasającą w czerwcu 2006 r. z kursem

wykonania 3.200 pkt (X) – seria OW20R6320. Jako koszt nabycia opcji
przyjmujemy również premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia (119 pkt)
czyli 1.190 zł (PK

sprzedaży

),

Łączny koszt strategii (K) wyniósł zatem 2.190 zł. Zakładamy utrzymanie strategii do
terminu wygaśnięcia czyli do dnia 16 czerwca 2005 r.

W poniższej tabeli znajdują się kalkulacje oczekiwanych zysków i strat (z
pominięciem prowizji maklerskich).
Punkty opłacalności =

BE

1

= X + (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

)

= 3.200 pkt. + (100,00 pkt. + 119,00 pkt.)
= 3.200 pkt. + 219,00 pkt.
= 3.419,00 pkt.

= BE

2

= X - (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

)

= 3.200 pkt. - (100,00 pkt. + 119,00 pkt.)
= 3.200 pkt. - 219,00 pkt.
= 2.981,00 pkt.

Strata a.

Tracimy

jeżeli indeks WIG20 pozostanie pomiędzy

punktami opłacalności czyli w obszarze od 2.981 pkt.
do 3.419 pkt.,

b. Maksymalną stratę – 2.190 zł – poniesiemy jeżeli

WIG20 osiągnie poziom równy kursowi wykonania
kupionych opcji czyli 3.100 pkt.

Zysk a.

Zarabiamy

jeżeli indeks WIG20 wzrośnie ponad

powyżej górnego punkt opłacalności czyli 3.419 pkt. lub
spadnie poniżej dolnego punktu opłacalności czyli
2.981 pkt.

b. Zyski są nieograniczone

W terminie wygaśnięcia kurs rozliczeniowy dla ww. opcji wyniósł 2.590 pkt. Oznacza
to, że opcja sprzedaży wygasa w cenie (in-the-money) i z niej otrzymujemy kwotę
rozliczenia natomiast opcja kupna wygasa poza-ceną (out-of-the-money) i w tym
przypadku kwoty rozliczenia nie otrzymujemy.

a. Dla opcji kupna otrzymana kwota rozliczenia wyniesie 6.100 zł – kalkulacje

(3.200 pkt. – 2.590 pkt.) x 10 zł = 610 pkt. x 10 zł = 6.100 zł,

b. Utworzenie strategii długi stelaż kosztowało nas 2.190 zł,
c. Zysk netto na strategii wyniesie zatem 3.910 zł – kalkulacje (6100 zł – 2.190 zł

= 3.910 zł).

-8-

Wykres nr 3 – Profil zyskowności długiego stelaża dla ww. przykładu.

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

500

600

700

2 480

2 600

2 720

2 840

2 960

3 080

3 200

3 320

3 440

3 560

3 680

3 800

3 920

4 040

Opcja kupiona
Opcja wystawiona
Długi stelaż

Zysk/Strata
(pkt.)

Zysk

3.910 zł

Max strata
2.190 zł

Wartość indeksu
WIG20 (pkt.)

2.590 pkt.
Kurs rozliczeniowy w
terminie wygaśnięcia

10. Podsumowanie
Najważniejsze cechy strategii długi stelaż:

a) Strategia zarabiająca na wzroście zmienności instrumentu bazowego.

Osiągamy zyski jeżeli nastąpi znaczna zmiana wartości instrumentu
bazowego niezależnie od kierunku tej zmiany,

b) Strategię tworzy się poprzez jednoczesny zakup opcji kupna oraz sprzedaży

na ten sam instrument bazowy oraz z tym samym terminem do wygaśnięcia.
Nabywamy opcje at-the-money (ATM),

c) Strategia charakteryzuje się nieograniczonym zyskiem, oraz ograniczonymi

stratami.

Podsumowanie wzorów.

a) Koszt strategii (K) = Maksymalna strata (S

max

)

K = S

max

= PK

kupna

+ PK

sprzedaży

b) Górny punkt opłacalności (BE1)

BE

1

= X + (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

)

c) Dolny punkt opłacalności (BE2)

BE

2

= X - (PK

kupna

+ PK

sprzedaży

)

-9-

gdzie
X – kurs wykonania,
PK

kupna

– premia zapłacona za opcję kupna,

PK

sprzedaży

– premia zapłacona za opcję sprzedaży.

11. Arkusz kalkulacyjny

Na stronie internetowej Giełdy, w sekcji dotyczącej opcji (

www.opcje.gpw.pl

) znajdują

się arkusze kalkulacyjne które ułatwiają planowanie strategii na rynku opcji (patrz
podsekcja ‘narzędzia i wskaźniki’). Zamieszczono tam dwa arkusze – prosty i
rozbudowany. Pierwszy z nich umożliwia symulację strategii przy założeniu, że
wygasa ona w terminie wygaśnięcia. Drugi umożliwia symulację strategii również w
przypadku, gdy strategia jest zamykana przed upływem terminu wygaśnięcia.
Dostępne są również obszerne instrukcje obsługi arkuszy. Arkusze dostępne są
bezpłatnie. Wykresy przedstawione w tej broszurze zostały przygotowane właśnie
przy zastosowaniu tych arkuszy.

Poniżej pokazano jak należy zdefiniować ww. strategię długi stelaż przy
zastosowaniu arkusza prostego i rozbudowanego.

-10-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona,
C – opcja kupna (call),
3 200 – kurs wykonania
100 – kurs nabycia opcji

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona
P – opcja sprzedaży (put),
3 200 – kurs wykonania
119 – kurs nabycia opcji

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

-11-

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

-12-

12. Zadaj

pytanie

Jeżeli po przeczytaniu tej broszury masz pytania, napisz na adres

[e-mail]

. Postaramy się udzielić odpowiedzi w ciągu 24 godzin (nie licząc

sobót i niedziel), ale tylko na pytania dotyczące opcji. Pytania z innych tematów
prosimy kierować do odpowiedniej skrzynki tematycznej lub na ogólny adres Giełdy

[e-mail]

. Zapraszamy.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

ul. Książęca 4, 00-498 Warszawa

tel.: [phone], fax.: [phone]

Internet: http://www.gpw.pl, e-mail: [e-mail]

-13-