Zrodla prawa administracyjnego

ROZDZIAŁ V

ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Problematyka źródeł prawa stanowi w teorii państwa i prawa od dawna przedmiot

ywej dyskusji, przy czym jej wyniki nie są jednoznaczne, przede wszystkim ze względu na

występujące w przyjmowanych założeniach różnice metodologiczne. Utrzymuje się nadal

pogląd, że źródła prawa są hononimem czy polisemią (czyli nazwą o wielorakim znaczeniu).

Skłania to przedstawicieli nauki prawa administracyjnego do wyboru takiej koncepcji

terminologicznej, która wydaje się najbardziej funkcjonalna w prawie administracyjnym.

Rozróżnia się źródła prawa (fontes iuris): w znaczeniu formalnym – są to akty

normatywne, zawierające w swej treści nakazy, zakazy, uprawnienia lub obowiązki; w

znaczeniu materialnym - ogół okoliczności o społecznym, gospodarczym, ekonomicznym,

politycznym i kulturowym charakterze, których oddziaływanie wpłynęło na treść i formę

obowiązującego prawa; w znaczeniu instytucjonalnym - odnoszone do instytucji, które prawo

tworzą lub sankcjonują tzw. źródła pochodzenia prawa (fontes iuris oriundi) oraz źródła

poznania prawa (fontes iuris cognoscendi) - są to dokumenty, publikacje a zwłaszcza

urzędowe organy promulugacyjne z których można czerpać wiadomości o prawie.

W gruncie prawa administracyjnego terminem „źródła prawa” określano: „sposoby

powstania lub składniki gatunkowe porządku prawnego” – F. Longchamps; „akty prawne

wydawane przez uprawnione do tego organy” – E. Ura; „akty prawne zawierające przepisy

prawa” – J. Starościak; „akt stanowienia prawa” – J. Lang; „akty normatywne” – J.

Szreniawski.

Cechami charakterystycznymi źródeł prawa administracyjnego są:

duża ilość i różnorodność form aktów prawnych, którymi posługuje się administracja,

większość źródeł prawa administracyjnego pochodzi od samej administracji

prawo administracyjne materialne nie jest skodyfikowane,

część prawa administracyjnego stanowi prawo miejscowe,

prawo administracyjne nie jest jednolite w sensie wyróżnienia go jako działu (w skład

wchodzi m.in. prawo wodne, prawo budowlane, prawo geodezyjne, kartograficzne)

Konstytucja RP dokonuje podziału źródeł prawa na:

ródła prawa powszechnie obowiązującego – zaliczając do nich: Konstytucję, ustawy,

ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, oraz akty prawa miejscowego na

obszarze działania organów, które je ustanowiły (art. 87),

ródła prawa wewnętrznego – zaliczając do nich: uchwały Rady Ministrów oraz

zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów.

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego,

który stwierdził, że „system prawa wewnętrznego ma – w przeciwieństwie do systemu aktów

będących źródłami prawa powszechnie obowiązującego – charakter systemu otwartego”

(wyrok TK z dnia 1.12.1998 r., K 21/98, OTK ZU 1998/7/645).

Podział źródeł prawa administracyjnego można dokonać przyjmując jako kryterium

podziału pozycję organu stanowiącego akt normatywny, za E. Urą wyodrębniając:

ródła prawa stanowione przez naczelne organy państwa (Zgromadzenie Narodowe, Sejm

i Senat, Prezydent RP, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie ).

ródła prawa stanowione przez organy terenowe (organy rządowej administracji ogólnej i

specjalnej niezespolonej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego).

Konstytucja jest to jedyny tej rangi i o tej nazwie akt normatywny zajmujący naczelne

miejsce w systemie źródeł prawa. Jest to akt normatywny o najwyższej mocy obowiązywania,

fundamentem systemu prawnego, innymi słowy postanowienia konstytucji mają

pierwszeństwo przed postanowieniami niższych aktów normatywnych w procesie stosowania

prawa. Przepisy konstytucji stosuje się bezpośrednio (tzn. bez potrzeby rozwijania materii w

ustawie), chyba że stanowi ona inaczej.

Ustawa zasadnicza zawiera podstawowe unormowania dotyczące spraw ustroju

politycznego, społecznego i gospodarczego państwa, organizacji, działania, zadań i

kompetencji oraz wzajemnych relacji między organami państwa, podstawy prawne dla

organizacji i funkcjonowania samorządu terytorialnego oraz katalog wolności, praw i

obowiązków człowieka i obywatela, a także zasady działania państwa w sytuacjach zagrożeń

(stanu: wojennego, wyjątkowego i klęski żywiołowej). Akt ten również reguluje zasady

kontroli administracji publicznej oraz ustala katalog źródeł prawa.

Uchwalanie, zmiana lub uchylanie obecnej konstytucje wiąże się z reguły ze

specjalnym, innym niż w przypadku zwykłych ustaw, trybem. Projekt ustawy o zmianie

Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent

Rzeczypospolitej. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym

brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat. Ustawę o

zmianie Konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w

obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Po zakończeniu postępowania,

Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę do podpisu.

Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i

zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa jest aktem prawotwórczym uchwalanym przez Sejm i Senat (parlament), a

warunkiem wejścia w życie ustawy jest jej ogłoszenie. W hierarchii źródeł prawa zajmuje ona

drugie miejsce po Konstytucji. Proces dochodzenia ustawy do skutku jest ujęty w szczególną

procedurę, zwaną trybem ustawodawczym. Jest to całokształt parlamentarnych i

pozaparlamentarnych etapów dochodzenia ustawy do skutku, tak jak określa je Konstytucja.

Podstawowymi etapami trybu ustawodawczego są: inicjatywa ustawodawcza, debata w

Sejmie i Senacie, podpisanie przez Prezydenta RP i ogłoszenie.

Prawo inicjatywy ustawodawczej to uprawnienie określonych podmiotów do

wnoszenia projektów ustaw pod obrady Sejmu, które skutkuje obowiązkiem rozpatrzenia

przez Sejm wniesionych projektów w określonej procedurze. Podmiotami prawa inicjatywy

ustawodawczej są: posłowie (grupa przynajmniej 15 posłów), komisje sejmowe, Senat,

Prezydent RP, Rada Ministrów oraz wyborcy w liczbie co najmniej 100 tysięcy mających

prawo wybierania do Sejmu (inicjatywa obywatelska).

Procedurę uchwalenia ustawy określa Konstytucja oraz Regulamin Sejmu i Senatu.

Projekty ustaw składane są Marszałkowi Sejmu. Rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm

odbywa się w trzech czytaniach, przedzielonych pracami komisji sejmowych. Dla jego

uchwalenia konieczna jest zwykła większość głosów w obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby posłów. W momencie uchwalenia przez Sejm projekt staje się ustawą, którą

Marszałek kieruje do Senatu. Procedura rozpatrywania ustawy przez Senat jest podobna do

procedury jej uchwalania przez Sejm..

Rozpatrzenie przez Sejm uchwały Senatu ma miejsce wtedy, gdy Senat zaproponował

odrzucenie ustawy lub gdy uchwalił do ustawy poprawki. Sejm może zarówno odrzucić

poszczególne poprawki Senatu, jak i wniosek o odrzucenie ustawy. Taka uchwała Sejmu musi

być jednak podjęta bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby posłów a jeżeli większości takiej zabraknie, wówczas propozycję Senatu

uznaje się za przyjętą. W takim wypadku postępowanie ustawodawcze zostaje zamknięte lub

też ustawa nabiera brzmienia, jakie wynika z poprawki Senatu, i w takim kształcie zostaje

przedstawiona Prezydentowi, który może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z

wnioskiem o zbadanie zgodności tej ustawy z Konstytucją.

Treścią zarzutu musi być niezgodność ustawy z Konstytucją, mogąca polegać na

sprzeczności treściowej, naruszeniu trybu wymaganego przepisami prawa dla wydania ustawy

lub naruszeniu kompetencji do wydawania ustaw. Prezydent może wycofać wniosek jeżeli

ustawa nie została jeszcze rozstrzygnięta przez Trybunał Konstytucyjny i wówczas

postępowanie ulega umorzeniu a Prezydent ma obowiązek podpisać ustawę. Orzeczenie

Trybunału ma charakter wiążący. Jeżeli Trybunał uzna ustawę za zgodną z Konstytucją, po

stronie Prezydenta pojawia się bezwzględny obowiązek jej podpisania. Jeśli natomiast

Trybunał uzna ustawę za niezgodną z Konstytucją, to po stronie głowy państwa pojawia się

bezwzględny obowiązek odmowy jej podpisania. Odmowa ta ma charakter ostateczny a

postępowanie ustawodawcze ulega zamknięciu.

Jeżeli Prezydent nie wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie

zgodności ustawy z konstytucją, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę

Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Korzysta w ten sposób z tzw. prawa weta. Po

ponownym jednak uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3\5 głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent musi podpisać ustawę i zarządzić jej

ogłoszenie.

Podpisanie ustawy przez głowę państwa określa się mianem promulgacji. Prawnym

skutkiem podpisania ustawy jest powstanie obowiązku jej ogłoszenia. Ogłoszenie ustawy w

Dzienniku Ustaw jest warunkiem jej wejścia w życie, co następuje po 14 dniach od dnia

ogłoszenia. Sama ustawa może jednak sama ustalić inny termin.

Konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku nie formułuje ogólnego pojęcia ustawy, w

związku z tym należy przyjąć, że ustawa jest to: akt parlamentu, o charakterze normatywnym,

zajmujący najwyższe miejsce w systemie źródeł prawa krajowego po Konstytucji, o

nieograniczonym zakresie przedmiotowym, przy czym niektóre materie mogą być

regulowane tylko w drodze ustawy np. zasady organizacji i tryb pracy Rady Ministrów (art.

146 ust. 4 pkt 12 Konstytucji) lub z jej wyraźnego upoważnienia np. nałożenie na gminę

obowiązku wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej (art. 8 ustawy o

samorządzie terytorialnym), dochodzący do skutku w szczególnej procedurze, która znajduje

unormowanie konstytucyjne.

Charakter ustawy jako aktu parlamentu oznacza, że żaden inny organ państwowy nie

może stanowić ustaw, co jest oczywistą konsekwencją zarówno zasady podziału władz (na

ustawodawczą, sądowniczą i wykonawczą), jak i zasady demokratycznego państwa

prawnego.

Charakter ustawy jako aktu normatywnego oznacza, że wszystkie postanowienia

ustawy muszą być sformułowane w sposób pozwalający im stać się budulcem dla norm

prawnych - nie może być w ustawie wypowiedzi pozbawionych normatywnego charakteru.

Będąc aktem normatywnym ustawa jest zarazem aktem ogólnym, tzn. ustanawiającym normy

prawne o charakterze generalnym (kierowanym do pewnej klasy adresatów wyróżnionych ze

względu na wspólną cechę) i abstrakcyjnym (ustanawiającym pewne wzory zachowań).

Ustawa zajmuje najwyższe miejsce w systemie prawa krajowego, gdyż żaden inny akt

normatywny nie łączy w sobie szczególnej mocy prawnej i nieograniczonego zakresu

podmiotowego. Szczególna moc prawna ustawy polega na tym, iż: normy w niej zawarte

mają samoistnie moc obowiązującą; do wydania i obowiązywania ustawy nie jest potrzebne

jakiekolwiek szczegółowe upoważnienie, ustawa może być zmieniona, uchylona lub

zawieszona tylko przez inną normę ustawową, ale nigdy przez normę niższego rzędu, ustawa

może zmieniać, uchylać lub zawieszać każdą inną normę prawną prawa krajowego,

wydawanie innych aktów normatywnych prawa krajowego, o ile mają one być źródłami

powszechnie obowiązującego prawa, dopuszczalne jest tylko na podstawie szczegółowego

upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.

Ustawy podpisuje i zarządza ich ogłoszenie Prezydent RP. Ma on obowiązek odmówić

podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z konstytucją.

Podmiotowe ograniczenia prawa inicjatywy ustawodawczej występują w odniesieniu

do projektu ustawy budżetowej i projektu ustawy o zmianie Konstytucji.

Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z

wyjątkiem projektów ustaw: podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta

Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących

ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów. W postępowaniu w sprawie

ustawy, której projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14

dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.

Konstytucje państw demokratycznych uznają umowy międzynarodowe jako część

krajowego porządku prawnego i za podlegające stosowaniu bezpośredniemu. Konstytucja RP

zalicza również ratyfikowaną umowę międzynarodową za źródło prawa powszechnie

obowiązującego.

Ratyfikacja umowy międzynarodowej dokonywana jest przez Prezydenta RP, za

uprzednią zgodą Sejmu wyrażoną w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:

1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,

2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,

3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,

4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.

Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma

pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Ratyfikacja umów międzynarodowych, które nie wymagają zgody wyrażonej w

ustawie, są przedstawiane Sejmowi przez Prezesa Rady Ministrów.

Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP,

stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej

stosowanie jest uzależnione od wydania odrębnej ustawy. Konstytucja RP w art. 9

gwarantuje, że Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

Istnieją umowy międzynarodowe zatwierdzane i wypowiadane przez Radę Ministrów,

o ile nie wymagają ratyfikacji.

Konstytucja w art. 90 dopuszcza na podstawie umowy międzynarodowej przekazanie

organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencji organów

władzy państwowej w niektórych sprawach. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację takiej

umowy międzynarodowej jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w

obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

Ratyfikowana przez Polskę Konwencja wiedeńska o prawie traktatów, w art. 2

definiuje ratyfikację. Ratyfikacja w rozumieniu Konwencji oznaczają każdorazowo tak zwany

akt międzynarodowy, przez który państwo wyraża na płaszczyźnie międzynarodowej swoją

zgodę na związanie się traktatem. Konwencja w art. 26 formuje zasadę Pacta sunt servanda -

każdy będący w mocy traktat wiąże jego strony i powinien być przez nie wykonywany w

dobrej wierze.

Najniższy szczebel w systemie obowiązującego prawa tworzą rozporządzenia ma

poziomie ogólnokrajowym. Konstytucyjną podstawą do wydawania rozporządzeń jest art. 92,

który określa charakter rozporządzenia i przesłanki jego wydawania. Wskazuje on m.in., że

rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie

szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Oznacza to, że

rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy tzn. punktem wyjścia musi być

zamieszczenie w ustawie przepisu ustalającego kompetencję danego organu do wydania

rozporządzenia (upoważnienie).

Upoważnienie zawarte w ustawie może mieć charakter fakultatywny (przyzwalać na

wydanie rozporządzenia) bądź obligatoryjny (nakazywać wydanie rozporządzenia), i musi

odpowiadać wymogowi szczegółowości, który jest ujmowany w trzech aspektach:

szczegółowości podmiotowej - przepis ustawy formułujący upoważnienia musi

wskazywać organ uprawniony lub zobowiązany do wydania rozporządzenia. Zakazana

jest natomiast tzw. subdelegacja, tzn. organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie

może przekazać swoich kompetencji innemu organowi (art. 92 ust. 2 Konstytucji);

szczegółowości przedmiotowej - przepis ustawy formułujący upoważnienia musi

wskazywać zakres spraw przekazanych do uregulowania. Organ stanowiący

rozporządzenie może normować tylko materie mieszczące się w tym zakresie. Zakazana

jest wszelka interpretacja rozszerzająca. Wyjście poza granice oznacza wyjście poza

zakres przyznanej kompetencji normodawczej, a więc- jako działanie pozbawione

podstawy prawnej- oznacza naruszenie Konstytucji;

szczegółowości treściowej- przepis ustawy formułujący upoważnienie musi określać

wytyczne dotyczące treści. Rozporządzenie jest wydawane w celu wykonania ustawy,

więc jego treści muszą być harmonizowane z wytycznymi zawartymi w upoważnieniu, ale

też nie mogą sprzeciwiać się ogólnemu celowi danej ustawy.

Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wykonania rozporządzenia i

zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

Postanowienia zawarte w Konstytucji jednoznacznie określa charakter rozporządzeń

jako aktów wykonawczych do ustaw, wymagających każdorazowo upoważnienia

ustawowego. Ustawa upoważniająca może przewidywać, iż przy wydawaniu rozporządzenia

mają współdziałać różne podmioty. Współdziałanie to może polegać na udzielaniu zgody

bądź tylko na wyrażeniu opinii.

Prawo do wydawania rozporządzeń Konstytucja przyznaje: Prezydentowi RP, Radzie

Ministrów, ministrom kierującym działem administracji rządowej oraz Krajowej Rady

Radiofonii i Telewizji. Rozporządzenia wydają ponadto Przewodniczący Komitetu Badań

Naukowych i Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, albowiem wchodzą oni w

skład Rady Ministrów i stosuje się do nich odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra

kierującego działem administracji rządowej.

Rozporządzenia wydawane przez wymienione organy podlegają ogłoszeniu w

Dzienniku Ustaw RP. Ogłoszenie rozporządzenia w Dzienniku Ustaw jest warunkiem wejścia

rozporządzenia w życie. W tekście ogłaszanego aktu należy podać podstawę prawną jego

wydania, tj. należy powołać się w jego tekście na wyraźne upoważnienie ustawowe oraz

wskazać jako podstawę prawną konkretny artykuł ustawy upoważniającej.

Rozporządzenia poddawane są zarówno kontroli wewnątrzadministracyjnej, jak i

kontroli Trybunału Konstytucyjnego pod względem ich zgodności z Konstytucją,

ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.

Należy także wspomnieć o rozporządzeniach z mocą ustawy. Jest to akt normatywny

wydawany przez organ władzy wykonawczej zastępujący ustawę. Konstytucja nie przewiduje

możliwości wydawania przez Radę Ministrów rozporządzeń z mocą ustawy, takie

upoważnienie daje Prezydentowi RP. Zgodnie z art.234, jeżeli w czasie stanu wojennego

Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent, na wniosek Rady Ministrów i po

uzyskaniu kontrasygnaty Premiera wydaje rozporządzenia z mocą ustawy określające zasady

działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności

i prawa człowieka i obywatela w czasie stanu wojennego, a także podstawy, zakres i tryb

wyrównywania strat majątkowych wynikających z tych ograniczeń. Rozporządzenia te nie

mogą zmieniać konstytucji, ordynacji wyborczych ani ustawy o stanach nadzwyczajnych, a

ich wydawanie musi przebiegać zgodnie z zasadami proporcjonalności, legalności i

celowości. Rozporządzenia te podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym

posiedzeniu, jednak od chwili wydania mają charakter źródła powszechnie obowiązującego

prawa o ustawowej randze.

Nie ma możliwości wydawania rozporządzeń z mocą ustawy w innych stanach

nadzwyczajnych, zwłaszcza w czasie obowiązywania stanu wyjątkowego.

Rozporządzenia są aktami o niższej mocy prawnej (stąd zalicza się je do grupy tzw.

aktów podustawowych, których celem jest konkretyzacja określonych postanowień ustawy).

ródłami prawa powszechnie obowiązującego na określonym terytorium są akty

prawa miejscowego. Z art. 94 Konstytucji wynika, że do ustanowienia takich źródeł prawa

powołane są organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej

na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach.

Obecnie brak jest ustawy zwykłej regulującej zasady i tryb wydawania aktów prawa

miejscowego. Wydawanie takich aktów zostało unormowane przepisami zawartymi w kilku

ustawach ustrojowych:

ustawie z dnia 5.06.1998 r. o administracji rządowej w województwie (rozdział 4 – „Akty

prawa miejscowego”);

ustawie z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie województwa (rozdział 8 – „Akty prawa

miejscowego stanowione przez samorząd województwa”);

ustawie z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym (rozdział 4 – „Akty prawa

miejscowego stanowione przez powiat);

ustawie z dnia 8.03.1980 r. o samorządzie gminnym( rozdział 4 – „Przepisy gminne”);

oraz niektóre ustawy o organach administracji rządowej administracji niezespolonej.

Rodzaj upoważnienia ustawowego do wydawania aktów prawa miejscowego może

być dwojaki: może to być upoważnienie szczególne – określające właściwy organ do wydania

aktu, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wskazówki dotyczące treści aktu albo

upoważnienie generalne – czyli ogólna norma kompetencyjna wskazująca organ oraz ogólne

przesłanki, jakie należy spełnić, aby organ ten mógł wydać dany akt.

W prawie administracyjnym istnieją normy, które są skierowane do wewnętrznej sfery

działania administracjnego tj. do podporządkowanych (organizacyjnie lub służbowo) organów

i jednostek organizacyjnych. Akty te mogą kształtować sytuację prawną podległych organów

i jednostek organizacyjnych, określać ich zadania i kompetencje, albo mogą też być to akty

interpretacyjne, a więc nakładające na adresata aktu obowiązek stosowania określonego

sposobu wykładni prawa.

ródłami prawa wewnętrznego mogą być:

uchwały organów kolegialnych, tj. Sejmu, Senatu i Rady Ministrów oraz

zarządzenia organów monokratycznych, tj. Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów i

ministra. Akty te są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić

podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

Akty wewnętrzne mogą nosić różne nazwy, jak np. regulaminy, statuty, instrukcje,

okólniki czy wytyczne.

Promulugacja oznacza oficjalne ogłoszenie aktu normatywnego nadającą mu moc

obowiązującą. Podstawą do publikowania aktów normatywnych jest ustawa z dnia 20.07.2000

r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Ustawa określa

zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz

zasady i tryb wydawania dzienników urzędowych. Ogłoszenie aktu normatywnego w

dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.

Dziennikami urzędowymi w rozumieniu ustawy są: Dziennik Ustaw RP, Dziennik

Urzędowy RP „Monitor Polski”, Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski B”, dzienniki

urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej, dzienniki urzędowe

urzędów centralnych oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe.

W Dzienniku Ustaw RP ogłasza się: a) Konstytucję, b) ustawy, c) rozporządzenia z

mocą ustawy, d) rozporządzenia, e) teksty jednolite aktów wymienionych w pkt a – d, f)

orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw, g) uchwały

Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra. Pond to, ogłasza się również akty

prawne dotyczące m.in.: stanu wojny i zawarcia pokoju, wyborów do Sejmu i Senatu, stanu

klęski żywiołowej.

W Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, ogłasza się: a) zarządzenia

Prezydenta RP wydawane na podstawie ustawy, b) uchwały Rady Ministrów i zarządzenia

Prezesa RM wydane na podstawie ustawy, c) teksty jednolite aktów wymienionych w pkt a –

b, d) uchwały Zgromadzenia Narodowego, Sejmu i Senatu e) postanowienia TK .

W Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski B”, ogłasza się: a) sprawozdania

finansowe, b) ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie

wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, c) inne akty prawne, a

także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób jeżeli

odrębne ustawy tak stanowią.

W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się: a) akty prawa miejscowego, b)

statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów, c) akty Prezesa RM

uchylające akty prawa miejscowego, d) wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi

na akty prawa miejscowego, e) porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych, f)

uchwałę budżetową województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa, g)

obwieszczenia o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy, h) statut

urzędu wojewódzkiego, i) inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i

ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne.