14522-źródła prawa administracyjnego, st. Administracja notatki


Źródła prawa administracyjnego

ADMINISTRACJA PUBLICZNA, PRAWO ADMINISTRACYJNE

Cechy i definicja administracji publicznej

W języku łacińskim słowo „administrare” oznacza „być pomocnym”. Oddaje to charakter administracji jako działalności organizatorskiej zmierzającej do realizacji określonego celu. Realizacja taka może mieć miejsce np. przez zarządzanie domem, organizacja społeczną, itd. Oznacza działanie w celu wykonania zaplanowanej, celowej i trwałej czynności.

Zakres jest sprawowania jest przy tym możliwe jak najszerszy: "Administracja publiczna jest sprawowana przez państwo w najszerszym tego słowa znaczeniu". Wskazuje to na zakres podmiotowy sprawowania administracji przez: organy państwa, samorząd terytorialny wszystkich szczebli, różne związki publiczne i inne.

W latach 1950 -1990 nie posługiwano się pojęciem „administracja publiczna”, które z przyczyn politycznych zastąpione zostało terminem „administracja państwowa”, definiowanym jako: "system podmiotów utworzonych i wyposażonych przez ustawę w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności na podstawie ustaw w kierunku wewnętrznym oraz zewnętrznych, przy czym zarówno przebieg, jak i skutki działalności zewnętrznej przypisywane są zawsze państwu jako takiemu."

W 1990 r., po zmianie ustroju państwa, powrócono do pierwotnego terminu „administracja publiczna”.

Administracja w ujęciu podmiotowym ( organizacyjnym ) określa ogół podmiotów administracji - organów administracji oraz innych podmiotów realizujących funkcje z zakresu administracji publicznej.

Administracja w ujęciu przedmiotowym ( materialnym ) oznacza wszelką działalność państwa, której przedmiotem jest sprawa administracyjna lub określone zadania i kompetencje należące do władzy wykonawczej.

Przez ujęcie formalne administracja oznacza wszelką działalność wykonywaną przez podmioty administracyjne bez uwzględniania przez nie administracyjnego bądź nie charakteru administracyjnego tej działalności.

Nie są to pojęcia zakresowo wyłączne, mogą się one wzajemnie zazębiać, ale wyjątkowo trudno określić ich dokładny zakres, gdyż ich granice są płynne. Dlatego też sformułowano negatywną definicję administracji publicznej, przez którą rozumie się działalność państwa znajdującą się poza sferą działań ustawodawczych i sądowniczych. Wydzielono w ten sposób administrację od władzy ustawodawczej i sądowniczej.

Negatywną definicją administracji publicznej jest np. materialno - negatywna definicja wprowadzona przez S. Kasznicę, głosząca iż „administracja jest tą częścią działalności państwowej, która pozostaje po wyeliminowaniu z niej działalności prawodawczej i sądowej." Innym przykładem takiej doktrynalnej definicji administracji jest definicja T. Bigo, który rozumiał ją jako "planową działalność państwa zmierzającą do pewnych celów, nie będącą ustawodawstwem ani sądownictwem." Ta definicja najbardziej odzwierciedlała charakter administracji publicznej w okresie międzywojennym a po II wojnie światowej - do 1950 r.

Z uwagi na bardzo złożony charakter administracji nie jest możliwie zdefiniowanie jej w sposób uniwersalny. Administracja to wielość różnorodnych zadań, wielość różnorodnych cech w formach działania i jej strukturze. Dlatego też w doktrynie istnieje co najmniej kilka definicji administracji. Przytoczyć można tu jedną z nich, definicję E. Ochendowskiego, wg którego "można ją definiować w różny sposób w zależności od celu, jakiemu ma służyć dana definicja." Dlatego też stworzono pojęcia mieszane, np. podmiotowo- przedmiotowe, jak np. termin wprowadzony przez H. Izdebskiego i M. Kuleszę: "przez administracje rozumie się zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach."

Administracja publiczna charakteryzuje się tym, iż posiada pewnie typowe cechy, które nie zawsze są stałe, ale występują regularnie. Przede wszystkim dba ona o ogólny interes społeczeństwa, uwzględniając przy tym słuszny interes strony i przysługujące jemu prawa. W poprzednim systemie interes społeczny znacznie przodował przed interesem jednostki, pozostawiając go na marginesie administracji. Obecnie oba interesy są równorzędne, a organ ma obowiązek badać, który w konkretnej sprawie przeważa, i na podstawie tego wydać słuszną decyzję. Może zdarzyć się, że oba te interesy pokrywają się w całości lub w części lub też wykluczają się nawzajem. Organ administracji publicznej ma więc w tym przedmiocie wydać rozstrzygnięcie opierając się na zadaniach administracji publicznej: "(...) zadaniem administracji publicznej jest celowa, podejmowana również z własnej inicjatywy, działalność ukierunkowana na przyszłość (...)". Wskazuje to na cechy administracji: inicjatywę, aktywność oraz ukierunkowaną na przyszłość działalność.

Następna cechą administracji, odróżniająca ja od ustawodawstwa, jest działanie konkretnymi środkami w sprawach dotyczących indywidualnych sytuacji jednostek i urzeczywistnianie określonych przedsięwzięć. Rolą ustawodawstwa jest natomiast wydawanie generalnych i abstrakcyjnych regulacji obejmujących nieograniczoną liczbę przypadków, a nie tak jak w administracji - konkretnej osoby.

Definicja prawa administracyjnego

Prawo administracyjne to jeden z działów prawa stanowiący ogół norm, które regulują stosunki społeczne związane z działalnością o charakterze administracyjnym organów państwowych, samorządowych i innych podmiotów działających w administracji publicznej. Stanowi też swego rodzaju rozwinięcie i skonkretyzowanie norm praw konstytucyjnego używanego w codziennej działalności państwa.

Początki prawa administracyjnego sięgają XVIII w., a konkretnie rewolucji francuskiej ( 1789 r. ). Wówczas to na skutek rewolucyjnych zmian zlikwidowano poddaństwo, a poddani stali się obywatelami. Jako obywatele uzyskali uprawienie do żądania od organów państwowych określonego, nie naruszającego uchwalonego przez parlament prawa, zachowania. W ówczesnym państwie liberalnym prawo administracyjne zakreślało ramy działania administracji. Poza nimi była natomiast sfera działania przedsiębiorcy prywatnego. W miarę rozszerzania interwencjonizmu państwowego zwiększał się zasięg oddziaływania prawa administracyjnego.

Doktryna wykształciła różne definicje prawa administracyjnego. Często dzieli się zakres znaczenia terminu administracja na dwa ujęcia: w znaczeniu wąskim ( sensu stricto ) i w znaczeniu szerokim ( sensu largo ). Takie rozgraniczenie można znaleźć np. w publikacji pod redakcją J. Służewskiego „Polskie prawo administracyjne”.

Prawo administracyjne w ujęciu szerokim to ogół norm prawnych regulujących organizację oraz zachowanie się administracji państwowej stanowiącej część aparatu państwowego, również - zachowanie się osób fizycznych, innych podmiotów nieregulowane przez normy prawne należące do innych gałęzi prawa.

W takim ujęciu prawa administracyjnego można rozróżnić:

funkcjonowania aparatu państwowego jako powołanego do realizacji zadań

państwowych w ustawowych formach właściwych dla tej gałęzi prawa; działa

poprzez przepisy które:

administracyjnych, ich systemu, form i metod działania,

Można przeprowadzić podział przepisów proceduralnych według

kryterium funkcjonalnego na:

Prawo administracyjne w ujęciu wąskim ( sensu stricto ) to ogół norm dwustronnie wiążących, ustanawiających bezpośrednio bądź pośrednio poprzez określone akty prawne konkretne obowiązki i uprawnienia organów administracji państwowej i innych podmiotów niepodporządkowanych organizacyjnie administracji. W tym ujęciu do prawa administracyjnego należą następujące normy:

Według innego przedstawiciela doktryny, J. Bocia, prawo administracyjne ujęte jest natomiast bardzo skrupulatnie i przemyślanie, gdyż: "prawo administracyjne jest to zespół norm regulujących działalność administracyjną (administrację w sensie przedmiotowym) lub prawo administracyjne jest to prawo, które normuje administracje publiczną."

Prawo administracyjne określane jest także jako prawo zawierające elementy władztwa, które obrazują możliwości administracji jednostronnego rozstrzygania sytuacji indywidualnych konkretnych osób, rozstrzygania o charakterze trwałym i obowiązującym wszystkie podmioty prawne w państwie oraz gdy rozstrzygnięcie dotyczy nałożenia obowiązków - zabezpieczenia przymusem państwowym.

Polskie prawo administracyjne można podzielić na :

PRAWO ADMINISTRACYJNE A INNE GAŁĘZIE PRAWA - PRAWO KONSTYTUCYJNE I PRAWO CYWILNE

Rozgraniczenie między prawem administracyjnym a innymi gałęziami prawa nie jest trudne, gdyż przedmiot regulacji prawa administracyjnego odróżnia się wyraźnie. Reguluje ono bowiem przede wszystkim władcze stosunki miedzy organami administracji państwowej oraz między organem a indywidualnymi podmiotami. Pewne problemy mogą pojawić się wówczas, gdy dana sytuacja znajduje się na pograniczu regulacji prawa administracyjnego i innej gałęzi prawa. W takiej sytuacji, w zależności od tego, jaki pierwiastek przeważy, z takiej dziedziny przepisami prawnymi będzie dana sytuacja regulowana. Problem rozróżnienia gałęzi prawa dotyczy najczęściej zależności prawo administracyjne a prawo konstytucyjne lub cywilne.

Prawo administracyjne jest w dość ścisłym związku z prawem konstytucyjnym i z tego powodu pojawiają się trudności w dokładnym ich rozgraniczeniu. Dotyczy to przede wszystkim ustrojowego prawa administracyjnego, gdyż zarówno prawo materialne jak i procesowe administracyjne można dość wyraźnie oddzielić od prawa konstytucyjnego. Dlatego też nie można zgodzić się z wyrażaną niekiedy tezą, iż prawo administracyjne to w rzeczywistości skonkretyzowane prawo konstytucyjne. Te gałęzie są w istocie powiązane ze sobą w dość ścisłym związku, gdyż należą do prawa publicznego, jednak jedno nie jest pochodną drugiego. Te swoiste zależności podkreśla E. Ochendowski w podręczniku „Prawo administracyjne”: „prawo konstytucyjne i prawo administracyjne należą do dziedziny prawa publicznego, która dotyczy ustroju i działań organów państwa podejmowanych w interesie publicznym."

Dlatego też "pod względem teoretyczno - prawnym prawo konstytucyjne i administracyjne stanowią jedność, bowiem posługują się tymi samymi konstrukcjami, metodami i regułami. Prawo administracyjne nie jest wszak izolowane, jest częścią konstytucyjnego porządku prawnego. Konstytucja jest głównym normatywnym źródłem ustroju i działań administracji, a także prawną podstawą nieustannego procesu wyważania interesów ogólnych i indywidualnych, co jest jurydyczną treścią zadań wykonywanych przez administrację."

Nieco inaczej wygląda problem rozgraniczenia prawa administracyjnego i prawa cywilnego. Wśród poglądów na tą kwestię istnieje i taki, iż takie rozgraniczenie teoretycznie jest niemożliwe. Rozwiązaniem tego problemu zajęła się doktryna niemiecka, a za podstawę uczyniła kwestię rozgraniczenia prawa publicznego od prawa prywatnego. W wyniku tego powstały liczne teorie, często dość dyskusyjne. Poszeregowano je na trzy grupy:

  1. teoria interesu - oparta na założeniach prawa rzymskiego: "prawo publiczne służy interesowi publicznemu, natomiast prawo prywatne urzeczywistnia interesy prywatne",

  2. teoria podmiotu ( teoria praw specjalnych ) - według której na prawo publiczne składają się normy prawne zobowiązujące lub uprawniające podmioty państwowe skupiające władzę państwową, natomiast na prawo prywatne składają się normy prawne, które zobowiązują lub uprawniają każdego,

  3. teoria podporządkowania - tu kryterium wyróżnienia stanowi charakter stosunku prawnego; prawo publiczne oparte jest na stosunku nadrzędności państwa oraz subordynacji obywatela, w prawie prywatnym natomiast zagwarantowana jest równość stron stosunku prywatnego.

Żadna z tych teorii nie daje jednak pełnej i satysfakcjonującej odpowiedzi umożliwiającej rozgraniczenie prawa administracyjnego od prawa cywilnego. Według twierdzenia

J. Łętowskiego, które poparł E.Ochendowski, nie istnieje żadna materialnie nieprzekraczalna granica między prawem cywilnym a administracyjnym, a o każdorazowej kwalifikacji konkretnego stosunku prawnego powinna decydować analiza jego treści i przyjętej przez ustawodawcę metody rozwiązywania powstających na jego tle konfliktów. Nie ma zatem spraw „z natury rzeczy” cywilnych ani administracyjnych; więcej - nie ma żadnej „natury” ani „istoty rzeczy”, które mogłyby mieć decydujące znaczenie dla kwalifikowania przynależności konkretnych stosunków prawnych. Trzeba więc odrzucić przekonanie, że stosunek prawny zawsze musi być albo prywatno-, albo publicznoprawny, nie może być natomiast nigdy publiczno- i prywatnoprawny łącznie."

ŹRÓDŁA PRAWA STANOWIONEGO PRZEZ ORGANY CENTRALNE

Źródła prawa - definicja i ich klasyfikacja

Pod pojęciem „źródła prawa” rozumie się wieloznaczne terminologicznie i zakresowo definicje. Są to, z jednej strony, czynniki wpływające na treść norm prawnych, jak np. stosunki społeczno - ekonomiczne, wola narodu, prawodawcy, stopień świadomości prawne. Z drugiej strony zaś są to zróżnicowane formy przekazywania norm prawnych, uznanych lub ustanowionych, m.in. dokumenty, teksty, różne nośniki informacji.

Wyróżnia się źródła prawa w ujęciu szerokim ( sensu largo ) i ujęciu wąskim ( sensu stricto ). W znaczeniu szerokim za źródło prawa uważa się każdy fakt o mocy prawotwórczej. Będzie to więc każde orzeczenie określonego organu, doktryna, precedens, zwyczaj oraz tradycyjne źródła prawa - konstytucja, ustawa, rozporządzenie. W ujęciu wąskim źródłem prawa jest natomiast jeden z czynników wymienionych wyżej, który wpływa na treść prawa tworząc konkretną formę przekazu, konkretny rodzaj lub typ tego przekazu - są to więc akty prawne zawierające normy prawne wprost - konstytucja, ustawy, rozporządzenia, umowy międzynarodowe.

Źródła można podzielić na źródła opisowe i normatywne. Można bowiem mówić o danym fakcie, jako źródle prawa, w kontekście mającego rzeczywiście miejsce, np. poprzez wskazanie, który fakt ma właściwość prawotwórczą w systemie prawa, lub też jako o fakcie, który powinien mieć taką właściwość w danym systemie prawa według mówiącego. Zaliczenie faktu do grupy faktów prawotwórczych następuje na podstawie określonych, przyjętych wcześniej kryteriów, które kwalifikują dany fakt jako prawotwórczy bądź postuluje taką kwalifikację zrobić w odniesieniu do danego systemu.

Między poszczególnymi źródłami prawa występują powiązania merytoryczne i kompetencyjne. Powiązania merytoryczne między aktami prawotwórczymi nawiązują do relacji pomiędzy treścią stosunków społecznych regulowanych w aktach prawnych. Powiązania kompetencyjne natomiast odnoszą się do hierarchicznej budowy aparatu państwowego, co ma wpływ na różnicowanie mocy prawnej aktów prawnych wydawanych przez organy władzy państwowej a także samorządowej oraz tworzenie ich hierarchii.

Hierarchiczny charakter aktów prawnych wyraża się, według doktryny i praktyki, następującymi zasadami:

W Konstytucji z 1997 r. charakterystykę i rodzaje źródeł prawa polskiego umieszczono w rozdziale III ( art. 87 ust. 1 oraz ust. 2, art. 93 ). Ujęte są one w następujących grupach:

  1. źródła prawa powszechnie obowiązującego na obszarze całego państwa,

2. źródła prawa powszechnie obowiązującego o ograniczonym zasięgu terytorialnym

(prawo miejscowe),

3. źródła prawa wewnętrznego.

Źródłami prawa powszechnie obowiązującego są:

- Konstytucja,

- ustawy,

- ratyfikowane umowy międzynarodowe,

- rozporządzenia.

Źródłami prawa miejscowego ( o zasięgu ograniczonym terenowo ) są:

- akty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego

( uchwały organów kolegialnych samorządu terytorialnego),

- akty prawa stanowione przez terenowe organy administracji rządowej.

Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego należą także następujące akty normatywne:

Źródłami prawa wewnętrznego są:

- uchwały Rady Ministrów,

- niektóre uchwały Sejmu i Senatu,

- zarządzenia Prezydenta RP,

- zarządzenia Prezesa Rady Ministrów,

- zarządzenia ministrów,

- regulamin Zgromadzenia Narodowego,

- niektóre akty innych centralnych organów państwowych.

Konstytucja jako ustawa zasadnicza

Konstytucja to najważniejszy polski akt prawny, dlatego tez zwana jest ustawą zasadniczą. Określa podstawy ustroju państwa i wyznacza podstawowe zasady porządku prawnego. Stanowi o prawach i wolnościach obywatelskich, wzajemnych stosunkach między władzą wykonawczą, ustawodawczą a sądowniczą, określa zasady wyboru i funkcjonowania najważniejszych organów państwowych - Sejmu, Senatu, Prezydenta RP, Rady Ministrów. Wyznacza także zasady funkcjonowania i organizacji samorządu terytorialnego i jego organów. Reguluje kwestie kontroli państwowej, organizacji administracji rządowej, finansów publicznych oraz sytuacji wyjątkowych ( stany nadzwyczajne ).

Polska jest pierwszym w Europie i drugim na świecie, po Stanach Zjednoczonych, państwem, które posiadało Konstytucje. Pierwsza polska Konstytucja uchwalona została 3 maja 1791 r. przez Sejm Rzeczpospolitej Obojga Narodów, i zyskała miano Konstytucji 3-go Maja.

Obecnie obowiązująca Konstytucja zastąpiła wcześniejszą tzw. Małą Konstytucję która w latach 1990 -1997 zastąpiła wcześniejszy akt konstytucyjny uchwalony w 1952 r., w epoce stalinizmu, i umożliwiała funkcjonowania państwa w po zmianie systemu ustrojowego.

Konstytucje uchwalono 2 kwietnia 1997 r. na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego 9 wspólnie obradującego Sejmu i Senatu pod przewodnictwem Marszałka Sejmu, zbierającego się w doniosłych dla państwa sprawach ). Naród wypowiedział się pozytywnie co do treści Konstytucji w ogólnokrajowym referendum konstytucyjnym 25 maja tego samego roku. Po podpisaniu przez ówczesnego Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego w dniu 16 lipca 1997 r. weszła ona w życie 17 października 1997 r. i od tego czasu obowiązuje. Tekst Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszony został w Dzienniku Ustaw z 1997 r. nr 78 poz. 483.

Konstytucja gwarantuje wszystkim polskim obywatelom równość wobec prawa ( bez względu na wyznanie, płeć, rasę, pochodzenie, wykształcenie i zawód ), wolność i nietykalność osobistą, postanowienie życia prywatnego i nienaruszanie miru domowego, wolność sumienia i wyznania, prawną ochronę życia, prawo do rzetelnego i sprawiedliwego postępowania przed sadem ( z uwzględnieniem zasady domniemania niewinności ).

Zapewnia też: wolność wybierania władz Rzeczpospolitej i obowiązek informowania o działalności organów władzy publicznej, wyrażania swoich poglądów ( wolność słowa ale bez nawoływania do nienawiści rasowej i z uwzględnieniem ochrony dóbr osobistych drugiego człowieka),

ochronę i wolność tajemnicy komunikowania się, wolność zrzeszania się i organizowania pokojowych zgromadzeń, uczestniczenia w służbie publicznej.

Konstytucyjnie chronione jest prawo do własności ( z czego wynika zakaz uwłaszczenia ), prawo do dziedziczenia, prawo do co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, prawo do bezpiecznych warunków pracy, prawo do ochrony zdrowia i do zabezpieczenia świadczeń społecznych, prawo do nauki ( z nałożeniem obowiązku nauki do 18 roku życia ). Konstytucja gwarantuje też wolność twórczości artystycznej, wolność nauczania i badań naukowych oraz korzystania z dóbr kultury.

Szczególnie chronionymi w Konstytucji wartościami jest dobro rodziny i prawa dziecka.

Oprócz szeregu uprawnień, Konstytucja reguluje też obowiązki obywateli wobec państwa. Jest to przede wszystkim wierność Rzeczpospolitej i troska o dobro wspólne.

Nad przestrzeganiem praw wynikających z Konstytucji czuwają wszystkie organy państwowe, ale przede wszystkim specjalnie powołany do tego organ - Trybunał Konstytucyjny, którego głównym zadaniem jest badanie zgodności stanowionego prawa z ustawą zasadniczą. Prawo do wnoszenia skargi na naruszenie norm konstytucyjnych do Trybunału Konstytucyjnego przysługuje każdemu obywatelowi, a pewnych kwestiach także cudzoziemcowi przebywającemu legalnie na terytorium RP.

Konstytucja normuj e poszczególnych rozdziałach podstawowe zasady funkcjonowania państwa Są to:

W konkretnych rozdziałach Konstytucja zawiera normy prawne regulujące kwestie istotne dla prawa administracyjnego. Są to rozdziały:

- rozdział I "Rzeczpospolita",

- rozdział II "Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela",

- rozdział III "Źródła prawa",

- rozdział VI "Rada Ministrów i administracja rządowa",

- rozdział VII "Samorząd terytorialny",

- rozdział IX "Organy kontroli państwowej i ochrony prawa".

Szczególne znaczenie dla administracji ma art. 2 Konstytucji głoszący, iż "Rzeczpospolita jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej", oraz art. 7 stanowiący, że: "Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa" mają dla administracji szczególne znaczenie.

Ustawa jako podstawowy akt prawa stanowionego

Ustawa to podstawowy akt prawa stanowionego o charakterze powszechnie obowiązującym. Uchwalana jest przez Sejm RP w drodze określonej konstytucyjnie procedury legislacyjnej. Konstytucja zawiera wskazania co do sposobu opracowania, uchwalania ustawy a także zasad współdziałania przy tym procesie Sejmu i Senatu.

"Z inicjatywą uchwalania ustawy może wystąpić grupa co najmniej 100 tys. Obywateli, grupa co najmniej 15 posłów, Senat, Prezydent RP lub Rada Ministrów."

Inicjatywa ustawodawcza dotyczy tylko tych obywateli, którzy, według Konstytucji, posiadają prawo wybierania do Sejmu. Wnioskodawcy przy przedstawianiu projektu ustawy Sejmowi muszą także dołączyć sprawozdanie o skutkach finansowych realizacji tej ustawy.

Aby sprawnie funkcjonować, szczególnie gdy inicjatorem jest większa grupa, niezbędne jest wyznaczenie upoważnionego przedstawiciela, który reprezentuje wnioskodawców w pracach nad złożonym projektem przed Sejmem. Sposób wykonywania inicjatywy ustawodawczej przez posłów ( także tych, których liczba jest niezbędna do poparcia projektu ) określa Regulamin Sejmu. Opracowany projekt ustawy w formie pisemnej składany jest na ręce Marszałka Sejmu.

Niezbędne jest także dołączenie do projektu ustawy uzasadnienia zawierającego przyczyny jej wniesienia, wyjaśniającego jej potrzebę i cel wydania, przedstawiającego stan faktyczny dziedziny, której ustawa dotyczy, wykazującego różnice między stanem dotychczasowym a prawnym oraz przedstawiającym skutki prawne, finansowe, gospodarcze i społeczne a także wskazującego źródła finansowania.

Procedura uchwalania ustawy określona jest w Konstytucji oraz Regulaminie Sejmu i Senatu.

Ustawa rozpatrywana jest przez Sejm w trzech czytaniach. W trakcie rozpatrywania prawo wnoszenia poprawek do jej projektu przysługuje wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów. Marszałek Sejmu ma prawo odmowy poddania pod głosowanie poprawki, nieprzedłożonej uprzednio komisji sejmowej. Do czasu ukończenia drugiego czytania projektu ustawy w toku postępowania legislacyjnego wnioskodawca może wycofać projekt. Ustawa uchwalana jest przez Sejm zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że przepisy konstytucyjne przewiduje inną większość dla aktów regulujących specyficzne kwestie. Uchwalona ustawa jest przekazywana przez Marszałka Sejmu do Senatu, który ma 30 dni na wypowiedzenie się co do ustawy. Może ją przyjąć bez zmian lub uchwalić poprawki albo też uchwalić jej odrzucenie w całości.

Po zakończeniu prac nad ustawą uwzględniających wszystkie wniesione zmiany, zostaje ona przekazana przez Marszałka Sejmu Prezydentowi RP w celu jej zatwierdzenia i podpisania.

Prezydent ma 21 dni na wypowiedzenie się w sprawie projektu ustawy. Jeśli w tym terminie ją podpisze, zarządza następnie ogłoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw RP. W przypadku gdy zarzuci ustawie niezgodność z przepisami Konstytucji, może ją przekazać Trybunałowi Konstytucyjnemu w celu zbadania ewentualnej niekonstytucyjności ustawy. W przypadku gdy Trybunał Konstytucyjny stwierdzi niezgodność, Prezydent nie podpisuje ustawy. Jeżeli jednak Trybunał Konstytucyjny uzna ustawę za zgodną z Konstytucją to Prezydent ma obowiązek podpisać ustawę.

W przypadku gdy Prezydent uzna ustawę za sprzeczną z Konstytucją, ma także drugą możliwość - przekazania jej z umotywowanym wnioskiem do ponownego rozpatrzenia przez Sejm ( korzysta wtedy z tzw. prawa veta ). Sejm może ustawę ponownie uchwalić, ale kwalifikowaną większością 3/5 głosów w obecności połowy ustawowej liczby posłów. Uchwaloną w ten sposób ustawę Prezydent ma obowiązek podpisać w ciągu 7 dni i zarządzić jej opublikowanie w Dzienniku Ustaw RP.

Konstytucja przewiduje możliwość uznania przez Radę Ministrów projektu ustawy z pilny. Jest wówczas rozpatrywany w odpowiednio krótszym czasie. Termin rozpatrzenia takiej ustawy przez Sejm wynosi 14, a termin jej podpisania przez Prezydenta RP wynosi odpowiednio 7 dni.

Nieco odrębnie kształtuje się procedura ustawodawcza w przypadku projektu ustawy budżetowej. Musi on być wniesiony przez Radę Ministrów na co najmniej 3 miesiące przed końcem roku budżetowego. Termin uchwalenia poprawek w Senacie wynosi 20 dni, a Prezydent ma 7 dni na podpisanie ustawy i nie może przekazać jej Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Wobec Trybunału Konstytucyjnego nałożony jest konstytucyjny wymóg orzeczenia o ewentualnej niekonstytucyjności ustawy w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku przez Prezydenta w Trybunale Konstytucyjnym.

Konstytucja wskazuje, jakie ustawy mogą być uznane za pilne. Są to projektu ustaw:

a) podatkowej,

b) dotyczącej wyboru Prezydenta RP, Sejmu i Senatu oraz organów samorządu terytorialnego,

c) regulującej ustrój i właściwość władz publicznych,

d) dotyczącej kodeksów.

Ustawą można regulować wszystkie sprawy wymagające regulacji ze względu na ich państwowy charakter. Ograniczeniem są tylko te kwestie, które ze względu na ich ważność regulowane są w Konstytucji ( art. 8 Konstytucji ).

Aby ustawa weszła w życie, musi zostać ogłoszona w określony sposób. Dawna ustawa regulująca kwestię ogłaszania ustaw - ustawa z 1950 r. o wydaniu Dziennika Ustaw i Dziennika Urzędowego RP Monitor Polski zastąpiła obecnie obowiązująca ustawa z 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych ( Dz. U. z 2000 r., Nr 62, poz. 718 - tekst jednolity z późniejszymi zmianami), która nakłada obowiązek ogłaszania ustaw w Dzienniku Ustaw.

Akty prawne z mocą ustawy

Rozporządzenie z mocą ustawy wydawane jest przez organ władzy wykonawczej i zastępuje ustawę. Akt prawny o takim charakterze pojawił się pierwszy raz w noweli do Konstytucji Marcowej ( 17 marca 1921 r. ) z 2 sierpnia 1926 r. Na jej podstawie Prezydent na wniosek Rady Ministrów mógł, na podstawie ustawowego upoważnienia, wydawać rozporządzenia z mocą ustawy.

W okresie po drugiej wojnie światowej tylko rząd mógł wydawać dekrety z mocą ustawy, a w latach od uchwalenia Konstytucji z 22 lipca 1952 r. do 18 lipca 1989 r. - Rada Państwa. Ustawa z 17 października 1992 r., tzw. Mała Konstytucja, dawała upoważnienie do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy Radzie Ministrów.

W nowej Konstytucji z 1997 r. możliwość wydawania rozporządzeń z mocą ustawy przewidziana jest tylko dla Prezydenta RP. Takiej możliwość nie ma już Rada Ministrów. Upoważnienie dla Prezydenta zawarte jest w art. 234 Konstytucji,

zgodnie z którym w przypadku gdy w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent na wniosek Rady Ministrów, wydaje rozporządzenia z mocą ustawy, które określa zasady funkcjonowania organów władzy publicznej oraz zakres ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu wojennego oraz podstawy, tryb i zakres wyrównywania strat majątkowych powstałych wskutek tych ograniczeń. Te rozporządzenia mają charakter źródeł prawa powszechnie obowiązującego.

Umowa międzynarodowa jako źródło prawa administracyjnego

Ratyfikowane umowy międzynarodowe zaliczane są, na podstawie art. 87 Konstytucji, do źródeł powszechnie obowiązującego prawa. Według art. 91 ust. 1 Konstytucji, ratyfikowana umowa międzynarodowa po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP stanowi część krajowego - zarówno ogólnego jak i wewnętrznego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana. Jej stosowanie może być wyjątkowo uzależnione od wydania określonej ustawy. Umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie w systemie źródeł prawa ma pierwszeństwo przed ustawą, jeśli przepisów tej ustawy nie można pogodzić z umową.

Porównanie treści art. 87 ust. 1 Konstytucji oraz art. 91 ust. 2 zauważyć można pewną niekonsekwencję ustawodawcy. Art. 87 przy wymienianiu źródeł powszechnie obowiązującego prawa sytuuje ratyfikowaną umowę międzynarodową poniżej ustawy, co wskazywałoby na to, że umowa ma mniejszą moc prawną niż ustawa. Art. 91 stanowi natomiast, że umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawami, a więc powinna w hierarchii źródeł znajdować się przed ustawami. Nie uregulowane pozostają więc charakter i ranga umów międzynarodowych ratyfikowanych samodzielnie przez Prezydenta.

Umowy międzynarodowe zawierane są przez państwa - podmioty wykonujące treść umów poprzez działanie organów specjalnie upoważnionych do tego.

Ratyfikacja umowy następuje przez specjalnie uprawniony do tego organ państwowy. Oznacza zgodę na związanie się państwa ratyfikowaną już umową międzynarodową.

Konstytucja wyróżnia grupę umów międzynarodowych, których ratyfikacja oraz wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej ustawie. Są to umowy określone w art. 89 ust. 1 Konstytucji, dotyczące:

- pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,

- wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,

- członkostwa Polski w organizacji międzynarodowej,

- znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

- spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.

Zasady, tryb zawierania, ratyfikowania, wykonywania, wypowiadania oraz zmian zakresu obowiązywania umów międzynarodowych określa Ustawa z 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych.

Ustawa ta dzieli umowy na:

  1. umowy ratyfikowane - którymi są:

Konstytucji,

ratyfikacji obligatoryjnie lub fakultatywnie - w szczególnie uzasadnionych

okolicznościach.

  1. umowy nie podlegające ratyfikacji:

Ministrów,

obowiązywania ratyfikacji; obowiązują po podpisaniu przez określonego

Ministra.

Ratyfikowane umowy międzynarodowe publikowane są w Dzienniku Ustaw a zwykłe umowy międzynarodowe w Dzienniku RP Monitor Polski.

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO JAKO TERENOWE ŹRÓDŁA PRAWA

Klasyfikacja i zakres pojęciowy przepisów prawnych

Akty prawa miejscowego to akty zawierające przepisy prawne obowiązujące na określonym terenie. Wydawane są na podstawie ustawowego upoważnienia przez uprawnione do tego organy.

Organami uprawnionymi są: sejmik województwa, wojewoda, organy administracji niezespolonej, rada gminy.

W ustawie z 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej prawo miejscowe w formie rozporządzeń wykonawczych i porządkowych wydawał wojewoda. W ustawie z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym przepisy, de facto na tym samym poziomie obowiązywania, stanowione przez organy samorządu nazywane były przepisami gminnymi. Ujednolicenie tych przepisów nastąpiło w Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. poprzez wprowadzenie jednego pojęcia "prawo miejscowe" zarówno dla aktów stanowionych przez organy administracji rządowej jak i przez organy jednostek samorządu terytorialnego. Tego zakresu dotyczyła zmiana ustawy o samorządzie gminnym (pierwotny była nazwana: ustawa o samorządzie terytorialnym) dokonana ustawą z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Brzmienie tytułu rozdziału IV ustalone zostało na "Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę." Przepisy gminne zastąpione zostały nazwą „akty prawa miejscowego”.

Akty prawa miejscowego regulują zachowania wszystkich mieszkańców wyznaczonego, na podstawie podziału terytorialnego, terenu. Mają więc ograniczony terytorialnie zasięg obowiązywania. Stanowione są przez organy funkcjonujące na danym, wyznaczonym terenie.

Można wyróżnić kilka podziałów przepisów prawa miejscowego:

1.Ze względu na organy je wydające:

- przepisy wydawane przez organy administracji rządowej,

- przepisy wydawane przez organy samorządu terytorialnego.

2. Ze względu na charakter przepisów:

- przepisy wykonawcze,

- przepisy mające charakter samoistnych norm w ramach upoważnień ustawowych.

Według doktryny:

"Podziały te mogą się krzyżować. Mogą być samoistne przepisy prawne samorządu terytorialnego, jak i przepisy wykonawcze wydawane przez organy tego samorządu.

Z kolei ograny administracji rządowej mogą być upoważnione do wydawania przepisów samoistnych, jak i - zwłaszcza - przepisów wykonawczych."

Rodzaje aktów prawa miejscowego

Przepisy prawa miejscowego można podzielić ze względu na ich charakter i przedmiot regulacji na:

1. Statuty

Statuty wydawane są w oparciu o upoważnienie o charakterze generalnym. Upoważnienie to przysługuje jednostkom samorządu terytorialnego w zakresie samodzielnego regulowania materii dotyczącej organizacji danej jednostki samorządu terytorialnego. W ten sposób państwo przenosi na niższy stopień organizacji pewien zakres kompetencji w przedmiocie stanowienia prawa. Korzystanie z tego prawa jest cechą wyróżniającą samorząd terytorialny w naszym kraju. Stanowienie to jest autonomiczne, gdyż decydują o tym tylko organy samorządu terytorialnego. Statuty uchwalane są w drodze uchwał przez organy stanowiące danych jednostek samorządu terytorialnego.

2. akty wydawane na podstawie upoważnień - akty wykonawcze

Akty prawa miejscowego wydawane są na podstawie i w granicach upoważnienia zawartego w ustawie przez organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej. To uprawnienia określają trzy ustawy uchwalone 5 czerwca 1998 r.: ustawa o samorządzie województwa, ustawa o administracji rządowej w województwie oraz ustawa o samorządzie powiatowym a także ustawa z 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym.

Aby przepisy wykonawcze zostały wydane, musi być wyraźne upoważnienie do tego w innym akcie prawnym, określające przedmiot regulacji przepisami, jej zakres i sposób oraz podmiot upoważniony do ich wydania.

3) przepisy porządkowe ( wydawane na podstawie upoważnienia generalnego )

Generalne upoważnienie do wydawania przepisów porządkowych znajdują się w ustawach: o administracji rządowej w województwie (art. 40), o samorządzie powiatowym (art. 41) i o samorządzie gminnym (art. 40 ust. 3 i 4).

Przepisy takie mogą wydawać także pewne specyficzne podmioty administracyjne: dyrektorzy urzędów morskich ( na podstawie art. 48 ustawy z 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej ) oraz okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego ( na podstawie art. 66 Ustawy z 6 września 2001 r. o rybołówstwie morskim ). Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie w art. 40 stanowi, iż wydawać przepisy porządkowe w formie rozporządzeń porządkowych może wojewoda. Na szczeblu powiatu przepisy porządkowe w formie uchwały wydaje Rada Powiatu . Wyjątkowo, na podstawie art. 42 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, w przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe w powiecie może wydawać także zarząd powiatu. Przepisy te muszą jednak zostać zatwierdzone na najbliższej sesji Rady Powiatu, a przypadku niezatwierdzenia zostają uchylone. W gminie przepisy porządkowe stanowione są przez radę gminy w drodze uchwały. Również tutaj istnieje upoważnienie do stanowienia przepisów porządkowych przez organ wykonawczy, bowiem w sytuacjach niecierpiących zwłoki, w drodze zarządzenia przepisy te może wydać wójt, burmistrz, prezydent w drodze zarządzenia. Także tu wymagane jest późniejsze zatwierdzenie przepisów przez Radę Gminy pod rygorem uchylenia.

Przepisy porządkowe nie mogą dotyczyć zakresu materii uregulowanej ustawowo lub na podstawie innych przepisów powszechnie obowiązujących. Mogą dotyczyć więc tylko materii nieustawowej i powszechnie nie obowiązującej powszechnie ( regulowanej w aktach wydawanych przez centralne organy państwa lub terenowe organy administracji rządowej ) a stanowionej w zakresie porządku publicznego, bezpieczeństwa, ochrony życia i zdrowia mieszkańców danej jednostki, ochrony ich mienia oraz ochrony środowiska.

Czyli przepisy porządkowe mogą być wydawane jedynie wówczas gdy dana kwestia nie jest uregulowana w ustawie ani w przepisach powszechnie obowiązujących stanowionych zarówno przez centralne organy państwa bądź terenowe organy administracji rządowej.

Nadzór nad aktami prawa miejscowego. Utrata mocy prawnej przez akty prawa miejscowego

Instytucje samorządu terytorialnego podlegają kontroli specjalnie powołanych organów kontrolnych. Organy te wykonują czynności kontrolne i na podstawie przeprowadzonych kontroli podejmują czynności prawne zmierzające do zmiany, eliminacji lub skorygowania zauważonych nieprawidłowości.

Nadzór natomiast nad jednostkami samorządu terytorialnego to zakresowo szersze pojęcie od kontroli. Obejmuje bowiem kontrolę łącznie z możliwością określonego władczego działania, np. nakładania kar za nieprzestrzeganie prawa. Sama kontrola ma możliwości tylko doradcze, polegające na sugerowaniu ww. postulowanych zmian. Nadzór inaczej wygląda w organach administracji rządowej i inaczej w organach jednostek samorządu terytorialnego. Konstytucja określa, iż samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej. Działalność natomiast samorządu terytorialnego podlega nadzorowi przez kryterium legalności.

Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad stanowieniem aktów prawa miejscowego: "Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, ustanowione przez wymienione organy, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a więc z rozporządzeniami. Tak więc w przypadku stwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów niezgodności aktu prawa miejscowego z prawem, zobowiązany jest on do zastosowania środka nadzoru w postaci uchylenia takiego aktu."

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o administracji rządowej w województwie Prezes Rady Ministrów może również uchylić akt prawa miejscowego,

jeśli jest on niezgodny z polityką rządu albo narusza zasadę rzetelności i gospodarności. W art. 41 ust. 2 tejże ustawy określone są formy kontroli sprawowanej przez Prezesa Rady Ministrów. Ustala on w rozporządzeniu tryb kontroli aktów prawa miejscowego stanowionych przez upoważnione do tego organy jednostek samorządu terytorialnego. Obecnie nadal w tym zakresie obowiązuje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 24 grudnia 1998 r. w sprawie trybu kontroli aktów prawa miejscowego ustanowionych przez wojewodę i organy administracji niezespolonej.

Utrata mocy obowiązującej aktu prawnego może być tylko w określonych przypadkach. Jest to między innymi wydanie wyroku sądowego uchylającego akt prawa miejscowego niezgodny z innym aktem prawnym o wyższej randze, uchylenie aktu wydanego przez wojewodę ( dotyczącego organów administracji rządowej ) przez Prezesa Rady Ministrów. W przypadku przepisów porządkowych, zarówno gminnych ( wydanych przez wójta, burmistrza, prezydenta ), jak i powiatowych ( wydawanych przez zarząd ), tracą one moc obowiązującą gdy rada gminy/powiatu odmówi ich zatwierdzenia na pierwszej sesji po ich uchwaleniu.

Jeśli akt prawa miejscowego był uchwalony na czas określony, traci on moc obowiązującą upływem wyznaczonego czasu obowiązywania, gdy upłynie czas jego obowiązywania. W przypadku aktu ustanowionego na czas nieokreślony zostaje on uchylony przez wydanie innego aktu prawa miejscowego.

SWOISTE ŹRÓDŁA PRAWA

Akty wewnętrzne i akty planowania

Jeszcze do niedawna akty prawa wewnętrznego nie były uważane za akty prawa stanowionego, ale za res internae, tzn. za sprawy wewnętrzne administracji. Aktualnie akty wewnętrzne administracji często zawierają już normy prawne. Adresatami ich są jednostki organizacyjne oraz ich pracownicy, a w przypadku zakładu publicznego - także użytkownicy tego zakładu, podporządkowane organowi stanowiącemu ten akt.

Do źródeł prawa wewnętrznego zalicza się także uchwały organów kolegialnych oraz organów zarządzenia o charakterze monokratycznym.

Akty wewnętrzne mogą być nazywane w różny sposób np. regulamin, instrukcja itp. Urząd gminy funkcjonuje np. na podstawie regulaminu organizacyjnego określającego organizację oraz zasady funkcjonowania urzędu. Podobnie w starostwie powiatowym istnieje regulamin uchwalany przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu, który dotyczy organizacji i funkcjonowania urzędu starostwa powiatowego. Inaczej nieco wygląda to w województwie, gdzie organizację zespolonej administracji rządowej reguluje status urzędu wojewódzkiego nadany przez wojewodę a następnie zatwierdzony przez Prezesa Rady Ministrów. Musi on być ogłoszony w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Tryb pracy oraz szczegółowa organizacja urzędu wojewódzkiego określona jest w regulaminie ustalonym przez wojewodę w drodze zarządzenia.

Na podstawie statutów funkcjonują również Kancelaria Prezesa Rady Ministrów i ministerstwa. Statuty te nadawane są przez Prezesa Rady Ministrów w drodze rozporządzenia.

Innym rodzajem aktów wewnętrznych są akty funkcjonujące w zakładach publicznych zawierające przepisy prawa zakładowego, które obowiązują wszystkich użytkowników oraz pracowników zakładów. Są one różnie nazywane, jak np. statut, regulamin itp.

Akty wewnętrzne oprócz kwestii organizacyjno - funkcjonalnych mogą także określać obowiązki, jak np. obowiązek zastosowania określonych sposobów wykładni przepisów prawnych.

Krąg adresatów przepisów prawa wewnętrznego nadaje im specyficzny charakter, odróżniający je od innych przepisów prawnych. Są one bowiem kierowane wyłącznie do podmiotów podporządkowanych służbowo i organizacyjnie organowi wydającemu ten akt. Dlatego też akty prawa wewnętrznego nie mogą regulować żadnych praw czy obowiązków obywateli lub osób prawnych i czy ich oddziałów oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Art. 93 Konstytucji określa charakter uchwał Rady Ministrów i zarządzeń Prezesa Rady Ministrów i ministrów:

„1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty.

2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem”.

Podstawę aktów wewnętrznych stanowią przepisy kompetencyjne lub szczegółowe upoważnienia ustawowe. "Akty wewnętrzne mające charakter poleceń służbowych wydawane są na podstawie przepisów regulujących zależność służbową."

Nad aktami wewnętrznymi kontrola sprawowana jest przez organ nadzorujący daną jednostkę organizacyjną. Może być określony wymóg zatwierdzenia aktu wewnętrznego przez organ nadzoru, ale nie zawsze jest to konieczne.

Akty wewnętrzne muszą być ogłoszone w taki sposób, aby dotarły do wszystkich swoich adresatów. Nie musi to być publikacja w organach publikacyjnych, ale ogólnie przyjęty sposób ogłaszania aktów wewnętrznych w danej jednostce.

Akt planowania nie do końca odpowiada pojęciu „akt normatywny”. "W okresie gospodarki centralnie zarządzanej przyjmowano, że normy planu mają charakter norm prawnych, ale szczególnego rodzaju." Szczególność tego rodzaju norm planowych wynika z tego, że określają one w bardzo konkretny sposób pewne zadania, jak określenie wielkości lub termin wykonania, oznaczonym adresatom. Zadania te planowane są do wykonania w określonym czasie w przyszłości. To ujęcie norm planowanych zawierało określenie także innych zjawisk, przeważnie ekonomicznych. Realizację norm uzależniano od spełnienia danych przesłanek, które zależały nie tylko od woli adresata.

Treść tych planów pomaga w określeniu, czy są to normy ogólne czy normy indywidualne. Zdarza się również, że w tym samym akcie są obok siebie obie te normy.

Według doktryny niemieckiej normy planu mogą mieć charakter:

a) informacyjny - gdy zawierają dane lub prognozy ułatwiające podejmowanie decyzji w

danych sprawach,

b) imperatywny - wiążą prawnie adresatów; przykładem są tu normy planu

zagospodarowania przestrzennego,

c) oddziaływujący - normy te są pośrednio między imperatywnymi a informacyjnymi;

wskazują na efektywne możliwości określonego zachowania.

Plany mogą mieć różne formy, także ustawy, jak np. ustawa budżetowa na określony rok kalendarzowy określająca dochody, wydatki i inne istotne sprawy finansowe państwa.

Plan zagospodarowania przestrzennego odgrywa istotną rolę w procesie administrowania i podejmowania decyzji. Jego szczególne cechy to generalność i konkretność. Obok ustaw posiadających normy prawa materialnego, Plan ten, obok ustaw zawierających normy prawa materialnego, stanowi podstawę wydawania decyzji administracyjnych. Jeśli przyjęte decyzje nie są dostosowane do planu, są nieważne. Przepisy ustawy z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity: Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 z późn. zm.) określają znaczenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W art. 33 tejże ustawy określone jest, iż "ustalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z innymi przepisami prawa, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości". Art. 7 stwierdza natomiast, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ma charakter przepisu gminnego.

Normy techniczne

Norma techniczna określa zachowanie adresata przy procesie produkcji i wykorzystywania dóbr.

Reguluje stosunki między ludźmi zachodzące w sferze produkcji i wykorzystywania dóbr materialnych, którego celem jest jak najbardziej racjonalne wykorzystanie sił przyrody. Oparte są na właściwościach rzeczy i prawach przyrody warunkujące poziom wiedzy i rozwój techniki. Występują we wszystkich dziedzinach produkcji czy życia. Ich zastosowywanie przynosi konkretne korzyści, natomiast ignorancja - ujemne skutki. Normami technicznymi są np. wskazania medycyny co do procesu diagnozowania, zootechniki, agrotechniki, receptury przygotowywania i przyjmowania leków, normy dotyczące przechowywania produktów itd. Brak przy nich związania z określonym ustrojem politycznym ,społecznym czy gospodarczym. Ich przestrzegane jest dobrowolne, gdyż służą wszystkim ludziom jednakowo. Prawo może wskazywać stosowanie norm lepszych, doskonalszych w przypadku gdy stosowane są gorsze, o mniejszej skuteczności. Może również przewidywać sankcje wobec osób niestosujących się do nich. Państwo powinno być bowiem zainteresowane rozwijaniem i udoskonalaniem norm technicznych. W tym celu powstały specjalne organy i instytucje państwowe, które zajmują się rejestrowaniem, upowszechnianiem i kontrolą przestrzegania norm technicznych.

Normy techniczne określone są jako Polskie Normy, których dotyczy ustawa z 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 55, poz. 251 z późn. zm.). Polskie Normy zawierają różne wymagania, metody badań oraz inne czynności dotyczące:

1) podstawowych cech jakościowych wspólnych dla asortymentowych grup wyrobów,

2) głównych parametrów i innych charakterystyk technicznych związanych z

klasyfikacją rodzajową i jakościową oraz zamiennością wymiarową i funkcjonalną wyrobów,

3) bezpieczeństwa pracy i użytkowania oraz ochrony życia, zdrowia, mienia i środowiska z uwzględnieniem potrzeb ludzi niepełnosprawnych,

4) dokumentacji technicznej,

5) projektowania obiektów budowlanych oraz warunków wykonania i odbioru oraz metod badań przy odbiorze robót budowlano-montażowych.

Podlegający Prezesowi Rady Ministrów Polski Komitet Normalizacyjny stanowi ww. normy techniczne. Wszystkie muszą być oznaczone numerami i symbolem "PN" na zasadzie wyłączności.

Ministrowie mają uprawnienie do wprowadzania obowiązku stosowania Polskiej Normy, w sytuacji gdy dotyczyć ma ona ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa i użytkowania, ochrony środowiska a także wyrobów zamawianych przez organy państwowe. Jeśli zostaną powołane w ustawach, ich zastosowanie jest wówczas obowiązkowe.

Ustawa z 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. Nr 55, poz. 250 z późn. zm.) określa, że Polskie Normy muszą stanowić podstawą oceny wyrobów krajowych i importowanych oraz usług, które mogą stwarzać zagrożenie lub które służą do ratowania życia, zdrowia i środowiska. Ustawa "ma służyć likwidowaniu barier technicznych w handlu, zwiększeniu konkurencyjności wyrobów i usług, a także ułatwieniu krajowego i międzynarodowego obrotu towarowego."

Wymagania obowiązujące wyroby z metali szlachetnych określa Prezes Głównego Urzędu Miar na podstawie przepisów ustawy z 3 kwietnia 1993 r. Prawo probiercze (Dz. U. Nr 55, poz. 249).

22 stycznia 2000r. uchwalono ustawę o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 15, poz. 179), w której określono wymagania bezpieczeństwa produktów. Wszystkie produkty muszą więc spełniać określone w tych przepisach wymagania. W przypadku gdy nie można zastosować do produktu przepisów szczególnych z zakresu bezpieczeństwa produktu, wówczas na podstawie art. 6 tej ustawy bezpieczeństwo produktu ocenia się przez uwzględnienie stopnia spełniania odpowiednich wymagań przez produkt, określonych w Polskich Normach.

Jeśli nie ma odpowiednich Polskich Norm, bezpieczeństwo produktu oceniane jest przez właściwe specyfikacje techniczne, zasady dobrej praktyki zawodowej a także przez odwołanie się do oczekiwań konsumentów czy stanu wiedzy i techniki.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem produktów. Pomaga mu w tym Inspekcja Handlowa.

Znaczenie zwyczaju i orzecznictwa w administracji publicznej

"Prawo zwyczajowe powstaje przez długotrwałe i jednolite stosowanie (consuetudo) i przekonanie zainteresowanych, że to stosowanie jest prawnie nakazane (opinio iuris)."

Zwyczaj nie jest źródłem prawa w polskim systemie prawnym. Obecnie mało jest norm prawnym o charakterze zwyczajowym, co wynika z zasad ustrojowych i ogólnego charakteru polskiego ustawodawstwa.

Możliwe jest jednak, iż na skutek długotrwałego stosowania w stosunkach społecznych, dany zwyczaj przekształca się w normę prawną, która staje się częścią powszechnie obowiązującego polskiego systemu prawnego.

Można wyróżnić dwa aspekty orzecznictwa administracyjnego. Jedno to ocena znaczenia orzeczeń w indywidualnych sprawach wydawanych przez organy administracji publicznej i stosowanie się przez te organy takich samych rozstrzygnięć w podobnych sprawach. Drugie to znaczenie orzeczeń Naczelnego Sadu Administracyjnego i Sądu Najwyższego w ujednoliceniu linii orzecznictwa organów administracji publicznej.

W prawie administracyjnym orzecznictwo nie stanowi źródła prawa ani nie tworzy prawa. Ma jednak ogromny wpływ na praktyczne stosowanie prawa administracyjnego oraz na jego wykładnię. Szczególną rolę odgrywa tu orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego.

Organy administracji związane są wykładnią przepisów prawa dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny pod sankcją uchylenia zaskarżonej decyzji w przypadku niezastosowania się do linii orzeczniczej NSA.

Orzeczenia stanowiące rozstrzygnięcie konkretnych spraw wiążą sąd z organami administracji w tej konkretnej sprawie.

Orzeczenia wydane przez Sąd Najwyższy wiążą tylko Naczelny Sąd Administracyjny, mają jednak także wpływ na rozstrzygnięcia organów administracji publicznej.

ZASADY OGŁASZANIA AKTÓW NORMATYWNYCH

Uwagi wstępne

Art. 88 ust. 1 Konstytucji stanowi, iż "warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie."

Wynika z tego więc konstytucyjny obowiązek ogłaszania wszystkich aktów prawnych. Tylko akt prawny należycie ogłoszony może wpływać na kształtowanie stosunków społeczno - prawnych, w tym nakładanie określonych obowiązków na obywateli. Dlatego też wszystkie rodzaje aktów normatywnych muszą być publikowane we właściwy, przyjęty sposób: "Można przyjąć, że publikowanie aktów normatywnych będących źródłami prawa powszechnie obowiązującego jest niezbędnym warunkiem dla uznania państwa za państwa prawa."

Informowanie obywateli o nowych przepisach prawnych, oprócz specjalnie powołanych do ego organów, może odbywać się także poprzez umieszczanie komunikatów w środkach powszechnego przekazu.

Początki obowiązku publikacji aktów prawnych sięgają wiele lat wstecz. Już w dwudziestoleciu międzywojennym wydawano specjalny dziennik, zawierający nowe akty prawne - "Dziennik Praw Królestwa Polskiego" ( w 1918 r. ), przemianowany następnie na "Dziennik Praw Państwa Polskiego".

Od 1919 r. do chwili obecnej wydawany jest "Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej", którego publikację nie przerwała nawet II wojna światowa. Był wówczas wydawany na emigracji. W tym Dzienniku Ustaw ogłaszano akty prawne o randze ustawowej od 1919 r. do 1950, kiedy to 30 grudnia weszła w życie nowa ustawa. Powołała ona, obok wychodzącego już Dziennika Ustaw, nowy dziennik publikujący akty prawne - Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" (Dz. U. Nr 58, poz. 524 z późn. zm.).

Ustawa z 30 grudnia 1950 roku zastąpiona została nową ustawą - z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 32, poz. 718, z 2001 r. Nr 46, poz. 499 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 113, poz. 984), która weszła w życie dnia 1 stycznia 2001 r. Reguluje ona kwestie ogłaszania wszystkich, nie tylko ustawowych, aktów prawnych.

Spod tej regulacji wyłączone są zasady ogłaszania umów międzynarodowych, które reguluje ustawa z 14 kwietnia 2000r. o umowach międzynarodowych w art. 18 i 19 (Dz. U. Nr 39, poz. 443), oraz zasady ogłaszania układów zbiorowych pracy uregulowane w ustawie z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Zasady i rodzaje dzienników urzędowych

Rodzaje dzienników urzędowych określają artykuły 9 -13 ustawy z dnia 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych w brzmieniu:

Art. 9. 1.

„W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej „Dziennikiem Ustaw”, ogłasza się:

1) Konstytucję,

2) ustawy,

3) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

4) rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

5) teksty jednolite aktów określonych w punktach 1-4,

6) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw,

7) uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra.

2. W Dzienniku Ustaw ogłasza się również akty prawne dotyczące:

1) stanu wojny i zawarcia pokoju,

2) referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,

2a) skrócenia kadencji Sejmu,

3) wyborów do Sejmu i Senatu,

4) wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

5) powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej,

6) stanu wojennego,

7) stanu wyjątkowego,

8) stanu klęski żywiołowej,

9) stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego.

3. W Dzienniku Ustaw ogłasza się ponadto inne akty prawne, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

Art. 10. 1. W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, zwanym dalej „Monitorem Polskim”, ogłasza się:

1) zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydane na podstawie ustawy,

2) uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, wydane na podstawie ustawy,

3) teksty jednolite aktów określonych w punktach 1 i 2,

4) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone.

2. W Monitorze Polskim ogłasza się również:

1) uchwały Zgromadzenia Narodowego dotyczące:

a) regulaminu Zgromadzenia Narodowego,

b) uznania trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia,

c) postawienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu,

2) uchwały Sejmu dotyczące:

a) regulaminu Sejmu,

b) (skreślone),

c) uchwalenia wotum zaufania Radzie Ministrów oraz absolutorium dla Rady Ministrów,

d) uchwalenia wotum nieufności Radzie Ministrów lub ministrowi,

e) pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu,

f) rozwiązania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego,

g) wyboru, powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe; uchwałę o powołaniu lub odwołaniu wymagającym zgody Senatu ogłasza się po wyrażeniu takiej zgody,

3) uchwały Senatu dotyczące:

a) regulaminu Senatu,

b) wyboru, powoływania, odwoływania, a także wyrażenia zgody na powoływanie lub odwoływanie przez Sejm na określone w Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe,

4) akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące:

a) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,

b) (skreślone),

c) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

d) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów,

e) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,

f) dokonywania zmian w składzie Rady Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów,

g) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,

h) powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe,

i) powoływania sędziów,

j) nadawania tytułu naukowego profesora,

k) mianowania na stopień generała i równorzędny,

l) nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

5) postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

6) postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

3. W Monitorze Polskim ogłasza się uchwały Sejmu i Senatu oraz Zgromadzenia Narodowego inne niż wymienione w ust. 2, wyroki Trybunału Stanu, a także postanowienia Marszałka Sejmu, jeżeli ich ogłoszenie w Monitorze Polskim jest przewidziane w tych uchwałach lub postanowieniach albo jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

4. W Monitorze Polskim ogłasza się również inne akty prawne, a także ogłoszenia, obwieszczenia i komunikaty organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

5. Prezes Rady Ministrów może zarządzić:

1) ogłoszenie w Monitorze Polskim również innych niż określone w art. 9 oraz w ust. 1 aktów prawnych,

2) ogłoszenie innych niż określone w ust. 2 aktów prawnych, ogłoszeń i obwieszczeń.

Art. 11. 1. W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski B”, zwanym dalej „Monitor Polski B”, ogłasza się:

1) sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości,

2) ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,

3) inne akty prawne, a także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

2. Ogłaszanie obwieszczeń i ogłoszeń, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, jest odpłatne.

3. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat, kierując się rzeczowymi i osobowymi kosztami wydawania Monitora Polskiego B.

Art. 12. 1. W dziennikach urzędowych ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz w dziennikach urzędowych urzędów centralnych ogłasza się:

1) akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i nadzorowanych przez niego urzędów centralnych,

2) uchwały Rady Ministrów uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik urzędowy,

3) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach aktów normatywnych, o których mowa w punktach 1 i 2.

2. W dziennikach urzędowych, o których mowa w ust. 1, mogą być publikowane informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia organów wymienionych w ust. 1 punktach 1.

3. W dziennikach urzędowych nie zamieszcza się aktów prawnych, które podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim lub Monitorze Polskim B, jak również, z zastrzeżeniem ust. 1 punktach 1, aktów prawnych organów innych niż ten, który wydaje dziennik urzędowy.

Art. 13. W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się:

1) akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,

2) akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy,

3) statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów,

4) akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,

5) wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy,

6) porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte:

a) między jednostkami samorządu terytorialnego,

b) między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej,

7) uchwałę budżetową województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa,

8) obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy,

9) statut urzędu wojewódzkiego,

10) inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne”.

Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych określa obowiązek obwieszczania aktów, jako podstawę ich ogłoszenia. W przypadku gdy dany akt nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących, ustawa daje możliwość zwolnienia z obowiązku ogłaszania.

Akty prawne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące muszą być ogłaszane niezwłocznie. Zasadą jest wejście w życie po 14 dniach od ogłoszenia ( tzw. vacatio legis ), jednak dany akt może przewidzieć dłuższy termin wejścia w życie lub też - w wyjątkowych sytuacjach - skrócenie tego okresu poniżej 14 dni.

Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych określa także termin wejścia w życie przepisów porządkowych stanowionych przez organy samorządu gminy, powiatu oraz wojewodę.

Przepisy te wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. Dniem ich ogłoszenia jest dzień wskazany w obwieszczeniu. Termin ten może być wyjątkowo skrócony, gdy zwłoka mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenie życia, mienia lub zdrowia.

Przepisy porządkowe ogłasza są w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz przez obwieszczenia w środkach masowego przekazu i w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie jednostki samorządu terytorialnego.

Ustawa reguluje również zasady ogłaszania aktów wykonawczych do ustawy. Określa ona, iż akt ten może być ogłoszony przed dniem jej wejścia w życie ( czyli w czasie vacatio legis ), ale nie może zacząć obowiązywać przed ogłoszeniem danej ustawy ani przed jej wejściem w życie.

Aby akt prawny był prawidłowo ogłoszony, konieczny jest oryginalny podpis złożony pod aktem przez uprawniony do jego wydania organ. W przypadku zaś orzeczenia sądu lub orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego niezbędny jest odpis tego orzeczenia. Orzeczenie bądź jego odpis zostaje podany do powszechnej wiadomości, gdy zostanie zamieszczona na nim wiza.

Teksty jednolite

Ustawowo określone są również zasady wprowadzania nowelizacji do aktów prawnych - ustaw, rozporządzeń i innych. Proces wprowadzania zmian do obowiązującej już ustawy określa się jako nowelizację. Akt prawny zmieniający już obowiązujący - zwany nowelą -może mieć tylko ten sam charakter - oznacza to, ze ustawę może zmienić tylko inna ustawa. W przypadku gdy nowelizacja jest bardzo obszerna, lub gdy dany akt był już kilkakrotnie bądź kilkunastokrotnie nowelizowany, dla większej przejrzystości konieczne jest opublikowanie jednego tekstu aktu, zawierającego obowiązującą wersję - tzw. tekstu jednolitego.

Kwestię tekstu jednolitego reguluje art. 16 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych:

"Jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa była wielokrotnie uprzednio nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione, Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy."

Tekst jednolity danego aktu prawnego jest ogłaszany w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym zawierającym już wcześniej ogłoszony nowelizowany akt. Teksty jednolite aktów prawnych innych niż ustawy są natomiast ogłaszane przez organ właściwy do wydania tego aktu prawnego.

Sprostowanie błędów w aktach prawnych

W przypadku pojawienia się błędu w ogłoszonym akcie prawnym ich sprostowanie dokonywane jest w formie obwieszczenia.

Błędy znajdujące się w aktach, które ogłaszane są w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim i Monitorze Polskim B, Prezes Rady Ministrów prostuje z własnej inicjatywy albo na wniosek właściwego organu. Gdy błędy znajdują się w tekstach aktów ogłaszanych w innych dziennikach, prostują je organy wydające te dzienniki. Błędy będące w tekście jednolitym aktu prawnego prostowane są przez organ ogłaszający ten tekst. Sprostowania obowiązkowo ogłasza się w tym samym dzienniku urzędowym, w którym opublikowano sprostowany akt.

Wydawanie dzienników urzędowych

Wydawanie dzienników urzędowych uzależnione jest od zgromadzonego materiału i pilności aktów, dlatego też nie mają one określonych terminów wydawania. Numeracja dziennika zależy od kolejności jego wydania w ciągu całego roku kalendarzowego. W dzienniku każdy ogłaszany akt prawny ma określoną pozycję wyznaczoną liczbowo, wyraźnie wyodrębnioną od pozostałych aktów.

Art. 20 ust. 1 ww. ustawy określa zasady wydawania numerów - każdy dziennik wydawany być musi z zachowaniem kolejności numerów, pozycji i stron w ciągu całego roku kalendarzowego. Dniem wydania jest data nie wcześniejsza od dnia udostępnienia danego dziennika w siedzibie organu go wydającego w celu sprzedaży.

Dzień wydania dziennika jest zarazem dniem ogłoszenia aktów znajdujących się w danym numerze.

Art. 24 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych określa zasady ochrony nazw dzienników urzędowych : „Nazwy: Dziennik Ustaw, Monitor Polski i Monitor Polski B oraz wzór graficzny pierwszych stron tych dzienników mogą być wykorzystywane jedynie przez organ wydający te dzienniki. Nazwy oraz wzór graficzny pierwszych stron tych dzienników nie mogą być wykorzystywane przez inne podmioty w celach handlowych w publikacjach, wydawnictwach lub innych formach upowszechniania aktów prawnych."

Obecnie w zakresie szaty graficznej dzienników obowiązuje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2000 r. w sprawie określenia wzoru graficznego pierwszej i ostatniej strony dzienników urzędowych (Dz. U. Nr 120, poz. 1289).

Cena dzienników, na podstawie wytycznych znajdujących się w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych, powinna być ustalona przez organy je wydające w taki sposób, aby dzienniki te mogły być powszechnie dostępne.

Udostępniania dzienników

Powszechność dostępu do dzienników oraz zasady prenumeraty gwarantowane są w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych.

Prenumerata i sprzedaż w stałych punktach sprzedaży są zasadniczymi sposobami rozpowszechniania dzienników. Stałe punkty sprzedaży powinny znajdować się w siedzibach wyznaczonych organów samorządu terytorialnego, organów administracji rządowej oraz w sądach.

Zbiory Dzienników Ustaw, Monitora Polskiego i Monitora Polskiego B prowadzone są przez urzędy jednostek samorządu terytorialnego oraz terenowych organów administracji rządowej. Mają one obowiązek ich nieodpłatnego udostępniania do powszechnego wglądu w wyznaczonych do tego miejscach w swojej siedzibie i w godzinach jej pracy.

Także organy wydające dzienniki prowadzą ich zbiory oraz udostępniają je na tych samych zasadach co organy jednostek samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej.

W zakresie przepisów prawa miejscowego, na organach gminy ciąży obowiązek gromadzenia ich w zbiorach oraz udostępniania do powszechnego wglądu, w siedzibie urzędu gminy w godzinach jego urzędowania. Podobny obowiązek ciąży na starostwie powiatowym, które musi gromadzić akta prawa miejscowego wydawanego przez organy powiatu.

W zakresie publikacji i udostępniania dzienników urzędowych , w których ogłaszane są zbiory aktów prawnych zawierających informacje niejawne, stosuje się zasady określone w przepisach dotyczących ochrony informacji niejawnych.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl prawa autorskie do niniejszego materiału posiada Wydawnictwo GREG. W związku z tym, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody Wydawnictwa GREG podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
14499-źródła prawa administracyjnego, st. Administracja notatki
Zrodla prawa administracyjnego, Dokumenty- notatki na studia, Prawo Administracyjne
Zrodla prawa administracyjnego materialy dydaktyczne id 31242
zrodla prawa adminisracyjnego
Zrodla prawa administracyjnego
Źródła prawa administracyjnego, Prace do szkoły, Prawo Administracyjne
Źródła prawa o administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, Źródła prawa o administracyjnym postępowa
Sciagi z prawa, Administracja-notatki WSPol, Podstawy prawoznastwa
zrodla prawa, administracja, prawo administracyjne, Semestr I
Źródła prawa, Administracja i Prawo publiczne
UMOWA MIĘDZYNARODOWA JAKO ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO, Nauka, Administracja
Źródła prawa administracyjnego, prawo administracyjne
Źródła prawa administracyjnego w UE, Prace Kontrolne Technik Administracji
źródła prawa administracyjnego, Rózne z sieci sciagi Administracja
Źródła prawa administracyjnego(2), Rózne z sieci sciagi Administracja

więcej podobnych podstron