PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO

NA WYDZIALE LEKARSKIM I

ROK AKADEMICKI 2015/2016

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku

1.

NAZWA PRZEDMIOTU

:

CHIRURGIA DZIECIĘCA

2.

NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot

:

Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej
Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

3 . Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę

:

• adres: ul. Szpitalna 27/33, 60-572 Poznań

• tel.: [phone] fax: [phone]

• strona WWW: www.sk5.am.poznan.pl

• e-mail: [e-mail]

4.

Kierownik jednostki

:

dr hab. n. med. Przemysław Mańkowski

5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS

dr hab. n. med. Przemysław Mańkowski

6.

Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do

platformy WISUS do listy studentów

(koordynator przedmiotu) :

dr med. Paweł Kroll

• tel. kontaktowy: 61 849 52 28

• możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce):

- od poniedziałku do piątku w godzinach 8

00

- 10

00

- Pracownia Neurourologii i Urodynamiki (Szpital UM im. Jonschera, p. III)

• e-mail: [e-mail]

osoba zastępująca: lek. Jakub Noskiewicz

• tel. kontaktowy: 61 849 54 75

• e-mail: [e-mail]

7.

Miejsce przedmiotu w programie studiów:

Rok: V

Semestr: IX i X

8.

Liczba godzin ogółem:

30

liczba pkt. ECTS:

2

Jednostki uczestniczące w nauczaniu

przedmiotu

Semestr zimowy liczba godzin
W

Ć

Ćwiczenia

kategoria

S

Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii
i Urologii Dziecięcej UM w Poznaniu

6

20

C

4

Razem:

6

20

C

4

Jednostki uczestniczące w nauczaniu

przedmiotu

Semestr letni liczba godzin

W

Ć

Ćwiczenia

kategoria

S

Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii
i Urologii Dziecięcej UM w Poznaniu

6

20

C

4

Razem:

6

20

C

4

9 .

Cel nauczania przedmiotu

Treści kształcenia: badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka. Odrębności
morfologiczno-fizjologiczne poszczególnych narządów i układów w wieku
rozwojowym. Działania profilaktyczne w wybranych stanach chorobowych. Choroby
poszczególnych narządów i układów w wieku rozwojowym. Patofizjologia okresu
noworodkowego. Wady wrodzone i choroby uwarunkowane genetycznie.
Symptomatologia - diagnostyka i zasady kwalifikacji chorych do leczenia
operacyjnego w ostrych i przewlekłych chorobach chirurgicznych - szczególnie
nowotworowych. Chirurgia wieku dziecięcego. Podstawy i problemy współczesnej
transplantologii. Zasady rozpoznawania i leczenia schorzeń urologicznych.
Patofizjologia -leczenie oparzeń. Chirurgiczne postępowanie ambulatoryjne.

Efekt kształcenia – umiejętności i kompetencje: przeprowadzania wywiadu
pediatrycznego;

wykonywania

badania

przedmiotowego;

rozpoznawania,

przeprowadzenia badań dodatkowych oraz leczenia schorzeń wieku dziecięcego
w oparciu o znajomość symptomatologii najczęstszych schorzeń dziecięcych;
chirurgicznego badania chorego; diagnostyki schorzeń chirurgicznych; rozpoznawania
objawów ostrego zapalenia brzucha u dzieci; rozpoznawania wrodzonych i nabytych
wad rozwojowych przewodu pokarmowego, układu moczowego oraz ośrodkowego
układu nerwowego; rozpoznawania i leczenia zakażeń chirurgicznych miejscowych
i ogólnych; postępowania w schorzeniach chirurgicznych - zwłaszcza w przypadkach
nagłych; przygotowywania chorego do operacji oraz monitorowania po operacji.

10.SYLABUS

Chirurgia urazowa i chirurgia jamy brzusznej
1. Odrębności złamań kości u dzieci.
2. Złamanie nadkłykciowe kości ramiennej, złamanie kości udowej.
3. Oparzenia.
4. Krwawienia z przewodu pokarmowego.
5. Przepuklina pachwinowa.
6. Zapalenie wyrostka robaczkowego i uchyłka Meckela.
7. Urazy jamy brzusznej, klatki piersiowej i kończyn u dzieci.
8. Podstawy desmurgii.
Chirurgia onkologiczna
1. Guzy nowotworowe u dzieci: diagnostyka i rola leczenia chirurgicznego.
2. Porty naczyniowe.
Chirurgia noworodka
1. Wrodzone niedrożności przewodu pokarmowego (przełyk, dwunastnica, jelito cienkie
i grube).
2. Przerostowe zwężenie odźwiernika.
3. Choroba Hirschsprunga.
4. Niedrożność odbytu i odbytnicy.
5. Wady wrodzone przedniej ściany brzucha.
6. Przepukliny przeponowe.
7.Spodziectwo, wierzchniactwo.
8. Stany naglące w torakochirurgii noworodka:
a/ płatowa rozedma płuc noworodków,
b/ ostra odma śródpiersia.
Neurochirurgia dziecięca
1. Wady dysraficzne układu nerwowego.
2. Wodogłowie.
3. Nowotwory OUN u dzieci.
4. Urazy OUN:
a/ okołoporodowe,
b/ urazy czaszkowo - mózgowe u dzieci starszych.
Urologia dziecięca
1. Wady wrodzone układu moczowego.
2. Odpływy pęcherzowo - moczowodowe.
3. Wodonercze wrodzone.
4. Moczowód olbrzymi przeszkodowy.
5. Zastawki cewki tylnej.
6. Urazy dróg moczowych.
5. Kamica dróg moczowych.
7. Zaburzenia zstępowania jąder.
8. Pęcherz neurogenny.

11.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów

Wykłady - Semestr zimowy

Tematyka wykładów

Imię i nazwisko osoby

prowadzącej zajęcia

Wykład 1.

Nowości w dziecięcej chirurgii endokrynologicznej.

dr hab. n. med.
Jerzy Harasymczuk

Wykład 2.

Nowe techniki i możliwości w chirurgii dziecięcej.

dr hab. n. med.
Przemysław Mańkowski

Wykład 3.

Wprowadzenie do chirurgii noworodka.

dr hab. n. med.
Michał Błaszczyński

Ćwiczenia - Semestr zimowy

Tematyka ćwiczeń

Osoba odpowiedzialna

Ćwiczenie 1.

Chirurgia noworodka.

dr hab. Michał Błaszczyński
(lek. Patrycja Sosnowska)

Ćwiczenie 2.

Chirurgia onkologiczna i jamy brzusznej u dzieci.
Praktyczne umiejętności chirurgiczne.

dr hab. Przemysław Mańkowski
(lek. Jakub Noskiewicz)

Ćwiczenie 3.

Traumatologia i chirurgia endokrynologiczna
u dzieci. Podstawy desmurgii.

dr hab. Jerzy Harasymczuk
(lek. Jakub Noskiewicz)

Ćwiczenie 4.

Urologia dziecięca. Elementy urodynamiki.

dr med. Paweł Kroll
(lek. Patrycja Sosnowska)

Ćwiczenia - Semestr letni

Tematyka ćwiczeń

Osoba odpowiedzialna

Ćwiczenie 1.

Chirurgia noworodka.

dr hab. Michał Błaszczyński
(lek. Patrycja Sosnowska)

Ćwiczenie 2.

Chirurgia onkologiczna i jamy brzusznej u dzieci.
Praktyczne umiejętności chirurgiczne.

dr hab. Przemysław Mańkowski
(lek. Jakub Noskiewicz)

Ćwiczenie 3.

Traumatologia i chirurgia endokrynologiczna
u dzieci. Podstawy desmurgii.

dr hab. Jerzy Harasymczuk
(lek. Jakub Noskiewicz)

Ćwiczenie 4.

Urologia dziecięca. Elementy urodynamiki.

dr med. Paweł Kroll
(lek. Patrycja Sosnowska)

Seminaria - Semestr zimowy

Tematyka seminariów

Imię i nazwisko osoby

prowadzącej zajęcia

Seminarium 1.

Elementy chirurgii noworodka.

dr hab. n. med.
Michał Błaszczyński

Seminarium 2.

Traumatologia dziecięca.

dr hab. n. med.
Przemysław Mańkowski

Chirurgia onkologiczna i jamy brzusznej
u dzieci.

dr hab. n. med.
Jerzy Harasymczuk

Seminarium 3.

Urologia dziecięca.

prof. dr hab. n. med.
Andrzej Jankowski
dr n. med. Paweł Kroll

Seminarium 4.

Studium przypadków medycznych.

lek. Jakub Noskiewicz
lek. Patrycja Sosnowska

Seminaria - Semestr letni

Tematyka seminariów

Imię i nazwisko osoby

prowadzącej zajęcia

Seminarium 1.

Elementy chirurgii noworodka.

dr hab. n. med.
Michał Błaszczyński

Seminarium 2.

Traumatologia dziecięca.
Chirurgia onkologiczna i jamy brzusznej
u dzieci.

dr hab. n. med.
Przemysław Mańkowski
dr hab. n. med.
Jerzy Harasymczuk

Seminarium 3.

Urologia dziecięca.

prof. dr hab. n. med.
Andrzej Jankowski
dr n. med. Paweł Kroll

Seminarium 4.

Studium przypadków medycznych.

lek. Jakub Noskiewicz
lek. Patrycja Sosnowska

12.

Organizacja zajęć:

W związku z umiejscowieniem zajęć w bloku „Pediatria i chirurgia dziecięca”

podziału grup studenckich dokonuje koordynator przedmiotu pediatria dla studentów

V roku kierunku lekarskiego. Aktualny podział grupy studenckiej dostępny jest na

stronie internetowej: www.sk5.am.poznan.pl lub w serwisie WISUS.

REGULAMIN ZAJĘĆ:

Regulamin zajęć w Katedrze i Klinice Chirurgii , Traumatologii i Urologii Dziecięcej

Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

dla studentów V roku Wydziału Lekarskiego I - rok akademicki 2015/2016

1. Na zajęcia z chirurgii dziecięcej składają się: wykłady, seminaria oraz ćwiczenia.
2. Ćwiczenia odbywają się w cyklach czterodniowych (poniedziałki, wtorki, czwartki
i piątki) w godzinach 7.30 do 12.30, na terenie Szpitala Klinicznego im. Jonschera
w Poznaniu.
/UWAGA: w środę – zajęcia prowadzone są w Klinice Kardiochirurgii Dziecięcej./
3. W jednym cyklu ćwiczy jedna grupa studencka według podziału dokonanego przez
Dziekanat Wydziału Lekarskiego I UMP.
4. Studenci zobowiązani są posiadać własne obuwie przeznaczone tylko na oddziały, kitle
lekarskie oraz identyfikatory. Wejście na sale operacyjne możliwe jest tylko po
przebraniu się w przeznaczone do tego ubiory, maski i czapki. Brak stosownego ubioru

lub zachowanie niegodne studenta kierunku lekarskiego może skutkować niezaliczeniem
ćwiczeń.
5. W tygodniu seminaryjnym (ostatni tydzień cyklu) zajęcia rozpoczynają się
o godzinie 7:30 w sali 1A (parter).
6. Ćwiczenia odbywają się w wyznaczonych podgrupach w godzinach 8:45 – 12:30.
Potwierdzeniem zaliczenia dnia jest pieczątka i podpis prowadzącego ćwiczenia asystenta
złożone w karcie ćwiczeń.
7. Udział w seminariach i ćwiczeniach jest obowiązkowy i konieczny do uzyskania
końcowego zaliczenia z przedmiotu.
8. Końcowe zaliczenie zajęć z chirurgii dziecięcej odbywa się w ostatni piątek bloku zajęć
pediatrycznych.
9. Kolokwium końcowe można zdawać po zaliczeniu całości ćwiczeń ostatniego dnia
w piątek lub w ramach sesji ciągłej u wyznaczonego asystenta.
10. Za nieobecność usprawiedliwioną uznaje się:
- chorobę udokumentowaną zwolnieniem lekarskim,
- sytuację losową w stosowny sposób udokumentowaną,
- wyjazd na konferencję naukową po uzyskaniu zgody przez opiekuna naukowego,
- reprezentowanie Uczelni na zawodach sportowych, udział w pracach organów
statutowych Uczelni.
11. Zasady zaliczania nieobecności:
a/ jedna nieobecność usprawiedliwiona nie wymaga zaliczenia dnia nieobecności, dwie
nieobecności usprawiedliwione wymagają zaliczenia opuszczonych seminariów i ćwiczeń
u asystenta,
b/ jedna nieobecność nieusprawiedliwiona wymaga zaliczenia seminarium do końca
trwania ćwiczeń,
c/ dwa spóźnienia powyżej 15 min. wymagają zaliczenia seminariów lub ćwiczeń
u prowadzącego asystenta,
d/ ponad dwa spóźnienia i dwie nieobecności nieusprawiedliwione lub trzy
usprawiedliwione wymagają odrobienia bloku ćwiczeń w całości.
12. Zaliczenie całości zajęć uzyskuje się po zaliczeniu wszystkich ćwiczeń i seminariów
oraz uzyskaniu pozytywnego wyniku z kolokwium końcowego.
13. Sytuacje sporne rozstrzyga Kierownik Katedry Chirurgii Dziecięcej lub asystent przez
Niego upoważniony.

Zasady zaliczania ćwiczeń dla V roku Wydziału Lekarskiego I

w Katedrze i Klinice Chirurgii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

w roku akademickim 2015/2016

1. Warunkiem dopuszczenia do kolokwium końcowego jest zaliczenie ćwiczeń
i seminariów w całości.
2. Kolokwium pisemne zdają studenci ostatniego dnia ćwiczeń w piątek lub innego dnia
uzgodnionego z asystentem, do końca sesji ciągłej.
3. Na kolokwium obowiązuje materiał z podręcznika „Zarys chirurgii dziecięcej” oraz
materiał i wiedza przekazane podczas seminariów i ćwiczeń.
4. Niezdane kolokwium można powtarzać dwukrotnie w formie testowej, ostatni raz
w formie ustnej u Kierownika Katedry i Kliniki Chirurgii, Traumatologii i Urologii
Dziecięcej lub wyznaczonego przez Niego asystenta.
5. Podstawą do formalnego zaliczenia zajęć jest wpis z pieczątką asystenta do karty
ćwiczeń w każdym dniu ćwiczeń (osobno dla seminariów i ćwiczeń) oraz podpis ze

stopniem uzyskanym ze sprawdzianu końcowego. Wypełnioną kartę ćwiczeń należy
przekazać asystentowi przeprowadzającemu kolokwium końcowe.

Zaliczenie ćwiczeń: test jednokrotnego wyboru (20 pyt.) – punkty i oceny:

20 - 18 – bdb (5.0)

17 - 15 – db (4.0)

14 - 12 – dst (3.0)

11 - 0 – ndst (2.0)

Każdy niezdany sprawdzian końcowy musi być poprawiony u wykładowcy, który
w danym dniu przeprowadzał zaliczenie. W przypadku uzyskania pozytywnego
wyniku z testu poprawkowego, oceną końcową jest średnia z ocen uzyskanych
podczas wszystkich zaliczeń, do których się podchodziło – przy czym nie może być
ona niższa od oceny dostatecznej (3.0).

PROGRAM ZAJĘĆ

:

1. SEMINARIA (7

30

– 8

15

) w sali 1A

/zawsze w trzecim tygodniu bloku zajęć: „Pediatria i chirurgia dziecięca”/

poniedziałek:

Elementy chirurgii noworodka.

wtorek:

Traumatologia dziecięca. Chirurgia onkologiczna i jamy brzusznej.

środa:

zajęcia prowadzi Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej.

czwartek:

Urologia dziecięca.

piątek:

Studium przypadków medycznych.

2. PRZERWA (8

15

– 8

45

)

3. ĆWICZENIA (8

45

– 12

30

) w salach i pracowniach KiKChTiUD

poniedziałek:

Chirurgia noworodka.

wtorek:

Chirurgia onkologiczna i jamy brzusznej u dzieci.

Praktyczne umiejętności chirurgiczne.
środa:

zajęcia prowadzi Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej.

czwartek:

Traumatologia i chirurgia endokrynologiczna u dzieci.

Podstawy desmurgii.
piątek:

Urologia dziecięca. Elementy urodynamiki.

4. ZALICZENIE – w ostatni piątek bloku, w godzinach 11

00

– 12

30

Tego dnia ćwiczenia kończą się o godzinie 11

00

.

PROGRAM NAUCZANIA

Wymagania wstępne:

- uzyskanie zaliczenia z zajęć z chirurgii oraz pediatrii na IV roku studiów,

- znajomość anatomii człowieka z uwzględnieniem odrębności anatomicznych dziecka,

- znajomość przyczyn, przebiegu oraz metod terapeutycznych w przypadku najczęstszych

chorób wieku dziecięcego,

- znajomość patofizjologii procesu zapalnego oraz mechanizmów reakcji wstrząsowych,

- znajomość zasad resuscytacji krążeniowo-oddechowej dzieci oraz zasad płynoterapii

w przypadku oparzeń.

Przygotowanie do zajęć:

- podręczniki (literatura podana poniżej),

- wiadomości przekazane podczas wykładów,

- materiały seminaryjne.

Wymagania końcowe:

- znajomość przyczyn, przebiegu oraz leczenia najczęstszych schorzeń chirurgicznych

u dzieci,

- umiejętność postępowania z dzieckiem chirurgicznym w warunkach SOR-u lub gabinetu

pomocy doraźnej,

- aktywny udział oraz uzyskanie zaliczeń ze wszystkich seminariów i ćwiczeń,

- zdanie kolokwium końcowego (zgodnie z kryteriami zaliczenia).

13

.

Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny

Egzamin teoretyczny – kryterium zaliczenia: forma egzaminu (ustny, pisemny,
testowy): wiedza z zakresu chirurgii dziecięcej obowiązuje na teoretycznych egzaminach
testowych z przedmiotów „Pediatria” (V rok studiów) oraz „Chirurgia” (VI rok studiów).
Egzamin praktyczny – kryterium zaliczenia: na V roku studiów po uzyskaniu
zaliczenia z chirurgii dziecięcej oraz pediatrii, w ramach egzaminu w przedmiotu
„Pediatria”.
Zaliczenie – kryterium zaliczenia: zaliczenie zajęć otrzyma student, który uzyska
zaliczenia z wszystkich ćwiczeń oraz seminariów (potwierdzone wpisem na karcie
ćwiczeń), a także zda kolokwium końcowe. Szczegółowe kryteria zaliczenia zajęć opisane
zostały w Regulaminie zajęć oraz Zasadach zaliczania ćwiczeń.

14.Literatura:

1. Piśmiennictwo podstawowe:
Jankowski A [red.]: Zarys chirurgii dziecięcej, Wydawnictwo Naukowe UMP, 2008

2. Piśmiennictwo uzupełniające:
Czernik J [red]: Chirurgia dziecięca, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005
Czernik J [red]: Chirurgia dziecięca: podręcznik dla studentów, AM Wrocław, 2008
Grochowski [red]: Wybrane zagadnienia z chirurgii dziecięcej, FoZD, 1999

Holcomb GW [red]: Ashcraft's Pediatric Surgery, Elsevier, 2014
Kaliciński P [red]: Chirurgia noworodka, Invest-Druk, 2004
Puri P [red]: Newborn Surgery, Butterworth Heinemann, 1996

15.Studenckie koło naukowe

SKN Chirurgii Dziecięcej

• opiekun koła: lek. Patrycja Sosnowska,

• tematyka: chirurgia, traumatologia i urologia dziecięca,

• miejsce spotkań: Szpital Kliniczny im. Jonschera UM w Poznaniu:

- spotkania teoretyczne: sala 1A [parter] (co najmniej raz w miesiącu),

- zajęcia praktyczne: Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej UMP

[piętro III i IV].

16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora

17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku
przedmiotów koordynowanych)