METABOLIZM AMINOKWASÓW

KATABOLIZM AMINOKWASÓW

W przeciwieństwie do kwasów tłuszczowych i glukozy, aminokwasy występujące w

organizmie w nadmiarze w stosunku do poziomu koniecznego do biosyntezy nie mogą być

przechowywane. Nadmiar aminokwasów jest wykorzystywany jako paliwo komórkowe.

Grupa α-aminowa jest usuwana, a powstający szkielet węglowy ulega przekształceniu w jeden z
głównych intermediatów metabolicznych

Grupy α-aminowe są przekształcane w jony amonowe w

procesie deaminacji

oksydacyjnej glutaminianu

asparaginian +

α-ketoglutaran

↔ szczwiooctan +

glutaminian

alanina +

α-ketoglutaran

↔ pirogronian +

glutaminian

1. Przeniesienie grupy α-aminowej z α-aminokwasów na α-ketokwas
katalizowane przez aminotransferazy -

TRANSAMINACJA

2. Atom azotu, przeniesiony w reakcji transaminacji na α-ketokwasm, zostaje przez
deaminację oksydacyjną uwolniony jako jon amonowy

glutaminian →

NH

4

+

+

α-ketoglutaran

KATABOLIZM AMINOKWASÓW

zwierzęta urykoteliczne

- zwierzęta, wydalające azot w postaci

kwasu moczowego

 gady
 ptaki
 lądowe ślimaki płucodyszne

zwierzęta amonioteliczne

- zwierzęta, wydalające azot w postaci

amoniaku

 ryby kostnoszkieletowe
 larwy płazów
 żółwie, krokodyle
 bezkręgowce wodne
 bezszczękowce
 mięczaki
 pierścienice

zwierzęta ureotyliczne

- zwierzęta, wydalające azot w postaci

mocznika

 ryby chrzęstnoszkieletowe
 dorosłe płazy
 ssaki

KATABOLIZM AMINOKWASÓW

LOSY ŁAŃCUCHÓW WĘGLOWYCH AMINOKWASÓW

szczawiooctan

fumaran

bursztynylo-CoA

α-ketoglutaran

cytrynian

acetylo-CoA

acetoacetylo-CoA

pirogronian

fosfoenolopirogronian

glukoza

Alanina
Cysteina
Glicyna
Seryna
Treonina
Tryptofan

Izoleucyna
Leucyna
Tryptofan

Leucyna
Lizyna
Fenyloala
nina
Tryptofan
Tyrozyna

Arginina
Glutaminian
Glutamina
Histydyna
Prolina

Izoleucyna
Metionina
Treonina
Walina

Asparaginian
Fenyloalanina
Tyrozyna

Asparagina
Asparaginian

Z aminokwasów mogą powstawać intermediaty cyklu kwasu
cytrynowego, kwasy tłuszczowe, ciała ketonowe i glukoza

CYKL MOCZNIKOWY

C

N

H

2

+

NH

3

+

N

H

(CH

3

)

3

C

H

NH

3

+

COO

MATRIX

MITOCHONDRIALNA

CYTOZOL

arginina

ornityna

cytrulina

argininobursztynian

karbamoilofosforan

mocznik

fumaran

asparaginian

H

2

O

C

NH

3

+

O

P

O

O

O

O

C

N

H

3

+

O

N

H

(CH

3

)

3

C

H

NH

3

+

COO

CH

CO

CH

2

CO

N

H

3

+

O

O

CH

CO

CH

CO

O

O

C

N

H

2

+

NH

N

H

(CH

3

)

3

C

H

C

H

2

CO

CO

C

H

NH

3

+

COO

O

O

C

N

H

2

NH

2

O

CO

2

+

NH

4

+