Badanie pacjenta urazowego,

wykonanie wstępnego unieruchomienia.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Po obejrzeniu tego kursu słuchacz

powinien umieć:

• zdecydować o formie badania (badanie miejscowe,

badanie urazowe)

• zbadać pacjenta urazowo
• rozpoznać urazy zagrażające życiu
• unieruchomić złamania, zwichnięcia, skręcenia
• prawidłowo stabilizować kręgosłup szyjny
• zakładać kołnierz ortopedyczny
• przenieść pacjenta urazowego na deskę ortopedyczną
• znać zastosowanie noszy podbierakowych oraz

kamizelki KED

Przygotowane przez rat. med. Paweł Łukasiewicz

Decyzja o sposobie badania

Po

wykonaniu

oceny

wstępnej

stanu

poszkodowanego oraz badania ABCD należy
zdecydować o dalszej formie badania.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Decyzja o sposobie badania

• Zogniskowany uraz

badanie miejscowe

• Uogólniony lub nieznany uraz

badanie urazowe

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Szybkie badanie urazowe

Tkliwość, napięcie, deformacja

wyrostków kręgosłupa szyjnego

• Ocena pod względem wentylacji –

unoszenie się klatki piersiowej, ran otarć

•Zaopatrzenie rany ssącej (odma otwarta

– opatrunek trójstronny)

•Zaopatrzenie wiotkiej klatki piersiowej

(wyłamane okienka kostnego – paradoksalny oddech)

Badanie palpacyjne: stabilność, bolesność, deformacja)

Osłuchać szmery oddechowe

(obecne, symetryczne)

Ocena pod względem otarć, ran,siniaków

tkliwości i napięcia – zaopatrzenie wytrzewienia

Zwiększenie obwodu brzucha

Ocena głowy

Klatka piersiowa

Brzuch

Stan wypełnienia żył szyjnych zewnętrznych

oraz położenie tchawicy (chrząstki tarczowatej)

Obecność guzów, krwiaków,

ran, stabilność kości czaszki,twarzoczaszki,

szerokość źrenic,

Wyciek płynu m-r, krwawienia

Zaleca się

założenie kołnierza !!

Ocena szyi

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Szybkie badanie urazowe

1. ściśnięcie miednicy w płaszczyźnie poziomej

2. naciśnięcie na kolce biodrowej

(obecny ból, niestabilność, trzeszczenia –

bezwzględny zakaz rolowania na bok)

Obrys kończyny,

Stabilność kości długich

(kości uda o podudzia),

ocena czucia i ruchomośći na obwodzie

Obrys kończyny

Stabilność kości długich (kości ramienia i przedramienia),

ocena czucia i ruchomości na obwodzie

Ocena palpacyjna wszystkich wyrostków kręgosłupa

(tkliwość, bolesność, deformacja),

plecy, pośladki, rany, otarcia, krwawienia

Miednica

Kończyny dolne

Kończyny
górne

Plecy

UWAGA!!!
Decyzja o
Unieruchomieniu na
desce:

•Filia NRC (życia)
•Zapięcie pasów
(z uwzględnieniem
obrażeń
poszkodowanego)
•Stabilizacja (klocki) –
kołnierz ortopedyczny o
ile wcześniej nie był
założony.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Szybkie badanie urazowe

• Badanie może przerwać tylko konieczność wykonania

zabiegów

resuscytacyjnych

oraz

zapewnienie

drożności dróg oddechowych

• Ocena stanu poszkodowanego oraz szybkie badanie

urazowe nie powinno Ci zająć więcej niż 90sek. (?)

• Nie przerywaj badania, usunięcie rozpoznanych

stanów zagrożenia życia oraz innych zabiegów zleć
partnerowi z zespołu

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Badanie miejscowe

Wykonuje się:

• po ocenie wstępnej i jest ograniczone do obszaru obrażeń
• gdy obrażenie (uraz) dotyczy jednej okolicy ciała

Ponadto zbiera się:
•

wywiad – SAMPLE

• mierzy RR, tętno i oddechy, SpO2, glukozę

zwrócić należy szczególną uwagę na dolegliwości

zgłaszane przez pacjenta oraz wydarzenia poprzedzające
wypadek

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Złamania

Oznaki złamania:

• Bolesność i Tkliwość
• Obrzęk i podbiegnięcia krwawe
• Deformacja
• Tarcie odłamów i trzeszczenie
• Widoczne odłamy
• Patologiczna ruchomość
• Ograniczenie ruchomości

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Złamania

Obecność, któregokolwiek z w/w objawów jest

wystarczającym wskazaniem do zabezpieczenia
urazu!

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zwichnięcia

Zwichnięcie (luxatio) lub podwichnięcie (subluxatio)

oznacza całkowitą lub częściową utratę kontaktu
powierzchni stawowych, które pozostają w wadliwym
ustawieniu

.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zwichnięcia

Objawy:

• Ból
• Tkliwość
• Zniekształcenie (zwykle widoczne )

i bolesność uciskowa wokół stawu

• Obrzęk i zasinienie
• Ograniczenie lub całkowite upośledzenie ruchu w

stawie

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Skręcenia

Całkowita lub częściowa utrata kontaktu powierzchni

stawowych.

Częściowe lub całkowite rozdarcie więzadeł.

Może spowodować tyle samo uszkodzeń co

zwichnięcie.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Skręcenia

Objawy:

• Ból
• Tkliwość
• Obrzęk i zasinienie
• Ograniczenie lub całkowite upośledzenie ruchu w

stawie

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Stłuczenie

W zależności od siły urazu dochodzi do stłuczenia

skóry, lub stłuczenia obejmującego tkanki położone
głębiej.

W wyniku urazu występują w tkankach krwawe

wylewy, które są przyczyną bólu i dają typowy objaw
krwiaka zasinienie skóry
i obrzęk.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Złamanie, Zwichnięcie, Skręcenie,

Stłuczenie

Celem unieruchomienia jest:

• zmniejszenie bólu,
• ułatwienie opanowania krwawienia
• w przypadku złamań otwartych, zapobieganie

uszkodzeniom wtórnym tkanek miękkich.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Złamanie, Zwichnięcie, Skręcenie,

Stłuczenie

Podstawowe zasady unieruchamiania to:

• przy złamaniu kości długiej należy unieruchomić

dwa sąsiadujące z nią stawy,

• przy uszkodzeniu stawu należy unieruchomić

kości tworzące dany staw.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Złamanie, Zwichnięcie, Skręcenie,

Stłuczenie

Jeżeli masz wątpliwości UNIERUCHOM

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Stabilizacja kręgosłupa szyjnego

Do

pierwszego

unieruchomienia

głowy

wykorzystujemy najczęściej własne ręce i kolana.
Pacjentowi należy jak najszybciej założyć kołnierz
ortopedyczny, jednak do momentu ostatecznego
unieruchomienia kręgosłupa szyjnego musi być
utrzymywana ręczna stabilizacja głowy - kołnierz
zabezpiecza jedynie przed ruchami o dużej
amplitudzie, w płaszczyźnie strzałkowej.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Stabilizacja kręgosłupa szyjnego

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Stabilizacja kręgosłupa szyjnego

W warunkach przedszpitalnych stabilizacja ręczna

powinna być wdrożona po podejściu do pacjenta.
Definitywne unieruchomienie nie powinno jednak
zabierać czasu niezbędnego do prowadzenia
czynności ratujących życie! Nawet w przypadku
zespołu podstawowego możliwe jest stabilizowanie
głowy i szyi poszkodowanego przez kolana ratownika,
który

jednocześnie

zapewnia

drożność

dróg

oddechowych oraz odpowiednią tlenoterapię.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Stabilizacja kręgosłupa szyjnego

Jeśli szyja poszkodowanego nie jest w pozycji

neutralnej, to należy podjąć próbę uzyskania tej
pozycji. Pacjent przytomny i współpracujący:
aktywnie pomaga w przywróceniu pozycji neutralnej,
pacjent

nieprzytomny

lub

niewspółpracujący-

pasywnie uzyskujemy pozycję neutralną. Ból,
pogorszenie stanu neurologicznego lub wyczuwalny
opór podczas uzyskiwania pozycji neutralnej skłaniają
do przerwania próby i unieruchomienia szyi w
pozycji, w której się znajduje.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zakładanie kołnierza

• Podczas zakładania kołnierza trzeba pamiętać o

tym, żeby ustawić jego wielkość już wcześniej i
dobrze podłożyć środek tylnej ściany pod
kręgosłup. Założonym kołnierzem nie należy już
manewrować. Próba zmiany położenia kołnierza,
dokonana ze zbyt dużą siłą może spowodować
uraz kręgosłupa

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zakładanie kołnierza

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Przekładanie na deskę

PRZEZ TRZECH RATOWNIKÓW

Przekładanie na deskę ortopedyczną przez rolowanie.

Nie nadaje się do stosowania u poszkodowanego z

niestabilną miednicą.

Najlepiej umieścić poszkodowanego od razu na środku

deski, jeżeli to się nie uda to zastosować
przemieszczanie osiowe.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Przekładanie na deskę

PRZEZ CZTERECH RATOWNIKÓW

Przekładanie poszkodowanego na leżącą obok

lub

wsuniętą

przez

pomocnika

deskę

ortopedyczną.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Przekładanie na deskę

PRZEZ PIĘCIU RATOWNIKÓW

Podjęcie poszkodowanego

Przy podnoszeniu ręce wkładamy jak najgłębiej

pod poszkodowanego.

Niedopuszczalne jest trzymanie np. za pasek lub

ubranie.

Ręce ratowników powinny się splatać, co

umożliwia synchroniczną współpracę

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Przekładanie na deskę

Ułożenie pacjenta na desce z pozycji stojącej

Dwóch lub trzech ratowników

Ratownicy stają przodem do pacjenta, po obu

stronach. Ratownicy przykładają przyśrodkową
(w stosunku do pacjenta) rękę pod jego
ramieniem i wysoko chwytają deskę. Drugą
ręką wykonują stabilizację głowy.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Przekładanie na deskę

Ułożenie na desce pacjenta leżącego na brzuchu
Dwóch lub trzech ratowników

Jeśli wyniki badania ABC nie odbiegają od normy

przed obróceniem pacjenta na plecy należy je
najpierw dokładnie zbadać

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Przekładanie na deskę

• Wszystkie czynności wykonujemy na wyraźne

polecenie ratownika stabilizującego głowę

• Przed przemieszczeniem przytomnego pacjenta

należy najpierw uprzedzić go o mającej nastąpić
zmianie pozycji ciała

• Za ostateczne unieruchomienie przyjmuje się

założenie kołnierza oraz stabilizatorów bocznych po
uprzednim przypięciu do deski pasami

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zastosowanie noszy

podbierakowych

Nosze podbierakowe

Służą do bezpiecznej ewakuacji, zabezpieczenia i

transportu osób poszkodowanych z podejrzeniem lub
rozpoznaniem urazu kręgosłupa, miednicy i urazów
wielonarządowych z miejsca zdarzenia.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Nosze podbierakowe

Właściwości:

• Specjalna konstrukcja noszy pozwala na ich rozpięcie i podłożenie

pod pacjenta bez jego podnoszenia, przekładania czy obracania.

• Zalecane do stosowania przy uszkodzeniach miednicy i kręgosłupa.
• Wykonane z aluminium, lekkie, wytrzymałe na kontakt z szorstkim

podłożem.

• Regulowana długość (166-200cm) pozwala na dopasowanie do

wzrostu pacjenta.

• Wklęsła powierzchnia minimalizuje ruchy pacjenta podczas

transportu.

• Wyposażone w trzy regulowane pasy z łatwym do obsługi

zapięciem.

• Nosze po złożeniu nie zajmują wiele miejsca.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zastosowanie noszy podbierakowych

Nosze zbierakowe COMBI –ZBIERAK

Nosze podbierakowe do ewakuacji i transportu pacjentów z

podejrzeniem urazów kręgosłupa, miednicy, pełniące jednocześnie

dwie funkcje noszy podbierakowych i deski ortopedycznej

•

pełny podgłówek;

• wklęsła konstrukcja zapewnia maksimum stabilności pacjenta;
• dzięki dodatniej pływalności ma zastosowanie w ratownictwie wodnym;
• przechowanie jak standardowej deski ortopedycznej;
• możliwość podłożenia noszy pod pacjenta bez konieczności podnoszenia,

obracania, przekładania;

• materiał – gładkie tworzywo sztuczne, wypełnione pianką;
• wbudowane trzpienie -5 po każdej stronie do mocowania pasów

zabezpieczających;

• prześwietlana dla promieni X w stopniu umożliwiającym diagnostykę RTG;
• system dwuczęściowych pasów zabezpieczających;
• zapięcie pasów w postaci metalowego szybkozłącza

;

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zastosowanie materaca

próżniowego

Zastosowanie:
• unieruchomienie i stabilizacja pacjentów z urazami
kręgosłupa, miednicy oraz z urazami wielonarządowymi
• transport pacjentów urazowych poprzez przenoszenie
• transport pacjentów w materacu na noszach

specjalistycznych – noszach karetkowych oraz w koszu

ratowniczym.

Materiał:
powłoka wytrzymała, łatwo zmywalna, nie wchłaniająca
płynów, wypełnienie granulat z tworzywa sztucznego.
Możliwość wykonania zdjęć RTG pacjenta w materacu

.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Zastosowanie kamizelki KED

• jedynie wobec pacjentów w dość dobrym stanie ogólnym,
• bez znacznych zaburzeń oddychania i krążenia.

• U których mechanizm urazu sugeruje obrażenia kręgosłupa

• Należy pamiętać o uprzednim założeniu kołnierza

ortopedycznego.

• Kamizelka i kołnierz stanowią pełną immobilizację kręgosłupa

szyjnego.

• U kobiet w widocznej ciąży podczas ewakuacji z pojazdu

należy zapiąć jedynie dwa górne pasy piersiowe kamizelki KED

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Bibliografia:

• „Podstawy ratownictwa medycznego” opracował

zespół pod kierunkiem G. Gugały w składzie: L.
Smolarczyk, J. Wojtania,

• „Ratownik medyczny” J. Jakubaszko
• Artykuł: „To be or not to be – unieruchomienie

kręgosłupa dr. N.med. B. Wudarska

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca

2010 r. w sprawie centrum urazowego.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz