AKTUALNOŚCI

→

RIO: W § 459 lub 460 należy ująć

odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia

nieruchomości

2

→

WSA: gmina powinna doliczyć

podatek od towarów i usług do opłat

za korzystanie z przystanków

3

→

WSA: Odzyskanie VAT od inwestycji

realizowanych przez zakłady

budżetowe jest możliwe

3

RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA

TEMAT MIESIĄCA:

Szkody w mieniu

i odszkodowania należy księgować

na kontach zespołu siódmego

1

→

Jednostki budżetowe mogą przejąć

majątek za zaległości podatkowe

8

→

Podatek klasyfikuje się w tym

paragrafie, z którego dokonano zakupu

towaru

9

→

Wystawienie faktury korygującej

za energię elektryczną nie wiąże się

z obowiązkiem korekty deklaracji VAT

10

→

Umorzenie naliczonych odsetek

należy zaksięgować na koncie 761 jako

„Pozostałe koszty operacyjne”

11

→

Fakturę dotyczącą najmu i mediów

ewidencjonuje się na dwóch kontach

– 221 oraz 700

12

PODATKI

→

Nie zawsze trzeba płacić VAT

za użyczenie miastu

państwowego gruntu

13

→

Przeniesienie własności z mocy

prawa w zamian za odszkodowanie

należy uznać za dostawę towarów

14

FINANSE PUBLICZNE

→

Organ wykonawczy zadecyduje

o zaciągnięciu przez jednostkę

zobowiązania długoterminowego

15

KADRY I PŁACE W JSFP

→

Pracownika nie można zmusić do

przejścia na emeryturę

16

w   n u m e r z e

ciąg dalszy na stronie 2

Szkody w mieniu i odszkodowania należy

księgować na kontach zespołu siódmego

Nieprzewidziane zdarzenia losowe, które wywołały ubytek w mieniu jednostki

i są stratą nadzwyczajną, trzeba księgować na koncie 771. Natomiast odszko-

dowania uzyskane z tego tytułu ujmuje się na koncie 770 „Zyski nadzwyczajne”.

Kierownicy jednostek sektora finansów publicznych na podstawie art. 4 ust. 1 i 2

oraz art. 20 ust. 1 ustawy o rachunkowości są zobowiązani do wprowadzenia do

ksiąg rachunkowych wszystkich zdarzeń gospodarczych, które nastąpiły w okresie

sprawozdawczym. Umowy ubezpieczeniowe zostały określone dokładnie w Księdze

III zobowiązania Tytuł XXVII – umowa ubezpieczenia, w artykułach od 805 do 820

Kodeksu cywilnego (dalej: kc).

T E M AT M I E S I Ą C A

ciąg dalszy na stronie 4

Rząd popiera oskładkowanie nieprawidłowych

wypłat z ZFŚS

Nakładanie na jednostkę obowiązku zapłaty zaległych składek ZUS w przypadku

niestosowania kryterium socjalnego przy realizacji wypłat z ZFŚS jest prawnie

uzasadnione – twierdzą przedstawiciele rządu. W przypadku sporów płatnika z za-

kładem ubezpieczeń w tym zakresie jedynym rozwiązaniem jest droga sądowa.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych od pewnego czasu intensywniej kontroluje spo-

sób wydatkowania środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jeśli

uzna, że jednostka robi to nieprawidłowo, nalicza składki, nakładając jednocześnie

wysokie kary. Od decyzji urzędnika można odwołać się wyłącznie do sądu. Te pro-

cedury są jednak kosztowne i długotrwałe. W tej sprawie poseł Romuald Ajchler

złożył do prezesa Rady Ministrów interpelację nr 25544. Spytał w niej premiera,

czy w związku z tym, że aktualnie obserwuje się, że każdy urzędnik inaczej rozu-

mie treść ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych w odniesieniu do

wydatków z ZFŚS, rząd nie powinien jej zmienić w taki sposób, aby w całym kraju

istniała jedna interpretacja.

sierpień 2014

12

issn 1689-4634

RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ

P r a k t y c z n e r o z w i ą z a n i a d l a k s i ę g o w y c h i   s k a r b n i k ó w J S F P

ktualności

A

NOWY E-BOOK DLA PRENUMERATORÓW

Co miesiąc na portalu SerwisRB znajdziesz e-book przygotowany

tylko dla stałych klientów miesięcznika. Kolejna propozycja z serii to:

„Wyroki, opinie i interpretacje organów państwowych cz. III”

Już dziś wejdź na

www.serwisrb.pl

i ściągnij publikację.

Aktualności

2

Szanowni Czytelnicy,

od renty planistycznej samorządy

nie powinny pobierać odsetek –

tak twierdzi warszawska izba

obrachunkowa. Problem z tzw.

rentą planistyczną pojawia się,

gdy podmioty zobowiązane do jej uiszczenia spóźniają

się z wpłatami. W gminach powstają wątpliwości, czy

należy w takim przypadku naliczać odsetki. Mazowieckie

samorządy zastanawiały się, czy do należności z tytu-

łu wzrostu wartości nieruchomości można stosować

przepisy rozdziału 7 działu IIII Ordynacji podatkowej.

Na tej podstawie od zaległości podatkowej niezapła-

conej w terminie naliczane są odsetki za zwłokę. Na

wątpliwości gminy odpowiedziała RIO w Warszawie

(nr WA.023.26.2013). W jej ocenie przepisy dotyczące

planowania przestrzennego nie dają podstaw do nali-

czania i obowiązku zapłaty odsetek w razie naruszenia

terminów na wniesienie renty. Nie odwołują się także

do innych regulacji, z których wynikałoby takie prawo.

Monika Zabrocka-Kutera

redaktor prowadząca

Rząd popiera oskładkowanie nieprawidłowych wypłat z ZFŚS

ciąg dalszy ze strony 1

W odpowiedzi Marek Bucior, podsekre-

tarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polity-

ki Społecznej, wskazał, że w podstawie

wymiaru składek nie uwzględnia się m.in.

przychodów wymienionych w rozporzą-

dzeniu ministra pracy i polityki socjalnej

w sprawie szczegółowych zasad ustalania

podstawy wymiaru składek na ubezpie-

czenia emerytalne i rentowe. W świetle § 2

ust. 1 pkt 19 powołanego rozporządzenia

nie stanowią podstawy wymiaru składek

na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

świadczenia pracowników finansowane ze

środków przeznaczonych na cele socjalne

w ramach ZFŚS.

Ustawa o zakładowym funduszu świad-

czeń socjalnych stanowi, że przyznawanie

ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość

dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji

życiowej, rodzinnej i materialnej osoby

uprawnionej do korzystania z funduszu.

Uwzględnienie kryterium socjalnego przy

podziale środków z ZFŚS jest więc warun-

kiem koniecznym do oceny, aby dane

świadczenie było uznane za socjalne.

W sytuacji, w której pracownicy otrzymują

świadczenia na bazie innych kryteriów niż

socjalne bądź bez zastosowania kryteriów,

tj. z naruszeniem przepisów ustawy o zakła-

dowym funduszu świadczeń socjalnych, do

tych świadczeń nie ma zastosowania § 2

ust. 1 pkt 19 powołanego rozporządzenia.

Faktycznie Zakład Ubezpieczeń Społecz-

nych przeprowadza kontrole obejmujące

swoim zakresem prawidłowość i rzetelność

obliczania, potrącania i opłacania składek

wypłat, w tym z ZFŚS. Te ostatnie wywołują

liczne reakcje płatników składek. Należy

jednak podkreślić, że działania ZUS mają

swoje uzasadnienie, fundusz świadczeń

socjalnych jest bowiem instytucją prawną,

która ma złagodzić różnice w poziomie

życia pracowników i ich rodzin.

Kryterium socjalne, co z resztą potwierdza

liczne orzecznictwo, jest tu najważniejsze.

Dodatkowo należy podkreślić, że w świet-

le art. 68 ustawy o systemie ubezpieczeń

społecznych w przypadku stwierdzenia

nieprawidłowości w ustaleniu przez płat-

nika podstawy wymiaru składek w toku

postępowania wyjaśniającego lub kontroli

obowiązkiem zakładu jako dysponenta

Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest

podejmowanie działań zmierzających do usu-

nięcia takich nieprawidłowości. W sprawach

spornych wydawana jest decyzja, od której

przysługuje odwołanie do właściwego sądu.

PODSTAWA PRAWNA:

„

„

ustawa z 13 października 1998 r. o systemie

ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U.

z 2013 r. poz. 1442 ze zm.),

„

„

rozporządzenie ministra pracy i polityki

socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie

szczegółowych zasad ustalania podstawy wy-

miaru składek na ubezpieczenia emerytalne

i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.),

„

„

ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym

funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.:

Dz.U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.).

Rafał Kuciński

prawnik,

specjalista z zakresu VAT

RIO: W § 459 lub 460 należy ująć odszkodowanie z tytułu

wywłaszczenia nieruchomości

Wydatki na wypłatę kwot wynikających z decyzji o zezwoleniu na realizację

inwestycji drogowej powinny być traktowane jako kary i odszkodowania wypła-

cane na rzecz osób fizycznych, prawnych lub innych jednostek organizacyjnych

– twierdzi Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach.

Przedstawiciele jednej z podległych jed-

nostek zwrócili się do Regionalnej Izby

Obrachunkowej w Katowicach (RIO) z prośbą

o wyjaśnienie kwestii rozliczenia odszkodo-

wań wypłacanych przez samorząd w związ-

ku z wywłaszczeniem nieruchomości pod

budowę dróg. Następuje ono na mocy

decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji

drogowej, która przenosi własność nieru-

chomości na Skarb Państwa lub jednostkę

samorządu terytorialnego. Organ, który

wydał taką decyzję, ustala również wysokość

odszkodowania za nieruchomość, które ma

rekompensować poniesione straty. W odpo-

wiedzi (pismo nr WA-0250/118/13) izba

uznała, że tego typu wydatki nie stanowią

zapłaty za nieruchomość. Jej nabycie nie

następuje bowiem w formie umowy, lecz

z mocy prawa. Z tego względu powinny

zostać ujęte w § 459 „Kary i odszkodowania

wypłacane na rzecz osób fizycznych” lub

w § 460 „Kary i odszkodowania wypłacane

na rzecz osób prawnych i innych jednostek

organizacyjnych”. Podobne zdanie wyraził

resort finansów w piśmie nr ST1-4834-82/

BTM/2008/1690. W księgach rachunkowych

wypłatę taką jednostka powinna ująć na

koncie 761 „Pozostałe koszty operacyjne”.

PODSTAWA PRAWNA:

„

„

ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych

zasadach przygotowania i realizacji inwesty-

cji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.:

Dz.U. z 2013 r. poz. 687),

„

„

rozporządzenie ministra finansów z 2 marca

2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji

dochodów, wydatków, przychodów i rozcho-

dów oraz środków pochodzących ze źródeł

zagranicznych (Dz.U. nr 38, poz. 207 ze zm.).

Karol

Zawadzki

specjalista ds. finansów

publicznych

Aktualności

3

Dochód samorządu

Należności pobierane od przewoźników

stanowią dochód gminy i mogą być

przeznaczone wyłącznie na utrzymanie

przystanków komunikacyjnych, wiat lub

innych budynków służących pasażerom.

Lidia Pogodzińska

prawnik, specjalista

ds. prawa finansowego

Karol

Zawadzki

specjalista ds. finansów

publicznych

WSA: gmina powinna doliczyć podatek od towarów i usług do opłat

za korzystanie z przystanków

Należności pobierane przez samorząd od przewoźników z tytułu zatrzymywania

się na przystankach komunikacyjnych podlegają VAT. Działanie takie ma charak-

ter cywilnoprawny. Nie ma przy tym znaczenia, że nie została zawarta umowa

w formie pisemnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gli-

wicach rozpatrzył spór między gminą

a organem podatkowym dotyczący opo-

datkowania czynności polegających na

udostępnianiu przystanków komunika-

cyjnych.

Uchwała rady

Gmina będąca stroną postępowania, na

podstawie ustawy o publicznym transpor-

cie zbiorowym, podjęła uchwałę w sprawie

stawek opłat za korzystanie z tego typu

budowli.

w takim przypadku umów cywilnopraw-

nych, a czynności wykonywane w tym

zakresie mieszczą się w granicach zadań

własnych realizowanych przez organ wła-

dzy publicznej.

W takich okolicznościach nie ma potrzeby

doliczania do wartości opłat podatku od

towarów i usług.

Forma umowy

Organ podatkowy, do którego zwróciła się

gmina, nie podzielił jej stanowiska. Wskazał,

że między działaniami jednostki polegającymi

na udostępnianiu przystanków komunikacyj-

nych, a opłatą wnoszoną przez przewoźnika

występuje bezpośredni związek – należy je

zatem traktować jako usługę.

Zdaniem fiskusa opłata taka ma charakter

cywilnoprawny. Świadczy o tym po pierw-

sze to, że za korzystanie z przystanków

samorząd może, lecz nie musi pobierać

należności, a po drugie istnieje możliwość

określenia maksymalnej wartości tej opłaty.

Gmina, pobierając omawiane kwoty, działa

więc w charakterze podatnika VAT.

Nie zgadzając się z taką interpretacją, jed-

nostka złożyła skargę do Wojewódzkiego

Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Ten,

w wyroku z 18 listopada 2013 r. (sygn. akt

III SA/Gl 1454/13), przyznał rację organowi

podatkowemu.

Sędziowie stwierdzili, że sam fakt, że mię-

dzy gminą a przewoźnikami nie została

zawarta osobna, pisemna umowa, nie

oznacza, że pobierane opłaty nie mają

charakteru cywilnoprawnego. Świadczy

o tym chociażby to, że są one egzekwowa-

ne za zatrzymywanie się na przystankach

należących nie tylko do gminy. Zdaniem

sędziów, przyjęcie argumentacji gminy

prowadziłoby do tego, że w identycznej

sytuacji prawnej samorząd byłby uprzywi-

lejowany w stosunku do innych właścicieli

przystanków.

PODSTAWA PRAWNA:

„

„

ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od to-

warów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r.

nr 177, poz. 1054 ze zm.),

„

„

ustawa z 16 grudnia 2010 r. o publicznym

transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2011 r. nr 5,

poz. 13 ze zm.).

Jak podkreślili przedstawiciele samorządu,

udostępnianie przystanków następuje

przez wydanie uzgodnienia określają-

cego zasady korzystania z tego rodzaju

mienia. Ich zdaniem gmina nie zawiera

WSA: Odzyskanie VAT od inwestycji realizowanych przez zakłady

budżetowe jest możliwe

Gmina ma prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z budową

sieci kanalizacyjnej, mimo że po rozliczeniu zostanie przekazana w nieodpłatny

zarząd zakładowi budżetowemu. Takie stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Admi-

nistracyjny w Gdańsku (wyrok o sygn. akt I SA/Gd 983/13).

Gmina, jako inwestor, poniosła wydatki na

budowę kanalizacji sanitarnej, która w wyniku

realizacji inwestycji zostanie przekazana w nie-

odpłatny zarząd (administrowanie) zakładowi

komunalnemu gminy (zakład budżetowy).

Wątpliwości gminy

Przedstawiciele samorządu mieli wątpliwo-

ści, czy w takim przypadku przysługuje mu

prawo do odliczenia podatku naliczonego

związanego z budową. Zwrócili się więc

do organu podatkowego z wnioskiem

o interpretację przepisów.

Stanowisko organów

Dyrektor izby stwierdził, że skoro faktury

dokumentujące poniesienie wydatków

inwestycyjnych przez gminę dotyczą

czynności wykonywanych przez odręb-

ny podmiot, jednostce nie przysługuje

odliczenie VAT. Zdaniem organu, sprzedaż

opodatkowaną w tym przypadku prowadzi

zakład budżetowy, nie zaś gmina, będąca

odrębnym podatnikiem VAT.

Samorząd, nie zgadzając się z taką inter-

pretacją, wniósł skargę do Wojewódzkiego

Sądu Administracyjnego w Gdańsku.

Zdaniem sądu

Sędziowie przyznali rację wnioskodawcy.

W ich ocenie w przypadku zakładu budżeto-

wego, wykonującego w imieniu samorządu

zadania własne gminy, nie może być mowy

o odrębności podmiotów w zakresie VAT.

Zakłócona zostałaby bowiem wówczas

neutralność rozliczenia VAT.

Ustawodawca uzależnił prawo do odlicze-

nia podatku naliczonego od wykorzysty-

wania towarów lub usług do wykonywania

czynności opodatkowanych. Gmina jest

w tym przypadku podatnikiem, mimo że

jest organem władzy publicznej. Budowa

kanalizacji ma związek z działalnością

opodatkowaną, ponieważ umowy zawarte

z dostawcami mają charakter cywilny.

PODSTAWA PRAWNA:

„

„

ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od to-

warów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r.

nr 177, poz. 1054 ze zm.).