Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie raka jajnika topotekanem

1

1.

Nazwa programu:

LECZENIE RAKA JAJNIKA TOPOTEKANEM

2.

Dziedzina medycyny:

Onkologia Kliniczna

Ginekologia Onkologiczna

3.

Dane dotyczące substancji czynnej, która będzie finansowana w ramach programu:

1) nazwa substancji czynnej

topotekan

2) postać farmaceutyczna, dawka:

fiolki a 4 mg

3)

dawkowanie:

1,5

mg/m

2

powierzchni ciała

Topotekan stosuje w dawce dobowej 1,5 mg/m

2

powierzchni ciała

przez 5 kolejnych dni,

począwszy od pierwszego dnia 21-dniowego cyklu. Preparat podawany jest w 30-minutowym

wlewie dożylnym. Kuracja obejmuje 4 cykle

4.

Opis problemu zdrowotnego

C 56 – nowotwór złośliwy jajnika

Patogeneza

Patogeneza raka jajnika nie jest dokładnie znana. Zachorowania przed 30 rokiem życia

są bardzo rzadkie. Ryzyko zachorowania w sposób istotny wzrasta powyżej 50 roku życia.

Czynniki ryzyka:

Jedynym ze znanych czynników ryzyka jest nosicielstwo mutacji genu BRCA-1,

odpowiedzialnych za 5-10% wszystkich przypadków raka jajnika.

W rozwoju raka jajnika mogą mieć udział zaburzenia czynności hormonalnej jajnika. Każde

dodatkowe ciąże zmniejszają ryzyko zachorowania o 10%. Stymulacja jajnika sprzyja

rozwojowi raka, czynniki hamujące owulację mają działanie protekcyjne - ryzyko rozwoju

raka jajnika zmniejsza się np. po zastosowaniu doustnej antykoncepcji

Przebieg choroby.

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie raka jajnika topotekanem

2

Pierwsze objawy raka jajnika są niecharakterystyczne. Są to wzdęcia, brak apetytu,

zaparcia, odbijanie, czkawka, uczucie pełności w jamie brzusznej, spadek wagi ciała.

Występują bóle brzucha, bóle w okolicy lędzwiowo-krzyżowej, powiększenie obwodu

brzucha. Objawami rozsiewu choroby może być duszność spowodowana rozsiewem do płuc

lub obecnością płynu w jamie opłucnej lub powiększenie obwodowych węzłów chłonnych.

Rokowanie.

Najlepiej rokują chore w stopniu IA i IB, u których przy niskim stopniu złośliwości

(G1 i G2) można oczekiwać 90 - 98% przeżyć 5-letnich. W pozostałych wczesnych stopniach

zaawansowania (I i II) odsetek ten wynosi 80%. W III stopniu zaawansowania przy małej

chorobie resztkowej po leczeniu chirurgicznym (pozostawione ogniska nowotworu <1 cm) 5

lat przeżywa 30-50% chorych, w przypadku przetrwałej masywnej choroby oraz w stopniu IV

przeżycie 5 letnie nie przekraczają 10%.

Epidemiologia (dane dla Polski za rok 2002) .

Standaryzowany współczynnik zachorowalności na raka jajnika wynosi w Polsce

11,3/100 000. W roku 2002 zarejestrowano 3267 nowych przypadków. W tym samym roku

zmarło z powodu nowotworów złośliwych jajnika 2171 chorych (standaryzowany

współczynnik umieralności 6,9/100.000).

5. Opis działania leku

Topotekan jest półsyntetyczną pochodną kamptotecyny. Jego mechanizm działania

polega na hamowaniu topoizomerazy I, w wyniku czego dochodzi do uszkodzenia struktury

podwójnych łańcuchów DNA. Zahamowanie replikacji DNA przyjmuje się za podstawę

cytotoksycznego działania topotekanu. Odsetek odpowiedzi waha się w granicach 16,3 –

32,6% u chorych z nawrotem po leczeniu cisplatyną, a średni czas do wystąpienia progresji

wynosi 47-61 tygodni. Lek jest skuteczny u chorych z nowotworem opornym na leczenie

cisplatyną.

W Polsce topotekan został zarejestrowany ze wskazaniem do leczenia z raka jajnika z

przerzutami u chorych, u których chemioterapia I rzutu okazała się nieskuteczna.

6. Zamierzony efekt terapeutyczny,

• wydłużenie całkowitego czasu przeżycia kobiet z rakiem jajnika;
• zmniejszenie śmiertelności kobiet rakiem jajnika;
• uzyskanie remisji choroby,

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie raka jajnika topotekanem

3

• wydłużenie czasu do progresji choroby;
• poprawa jakości życia chorych.

7. Kryteria włączenia do programu,

• potwierdzone histologicznie rozpoznanie raka jajnika;
• brak skuteczności zastosowanej uprzednio chemioterapii I rzutu (nawrót

choroby w okresie krótszym niż 6 miesięcy po wcześniejszym leczeniu

pierwszej linii z udziałem pochodnych platyny lub progresja choroby w czasie

leczenia pierwszej linii) lub progresja po chemioterapii II rzutu z udziałem

pochodnych platyny zastosowanej u chorych z grupy platynowrażliwych

(nawrót choroby po leczeniu I linii w okresie dłuższym niż 6 miesięcy);

• wiek: powyżej 18 r.ż.;
• stan sprawności ogólnej 0-2 wg skali WHO;
• liczba granulocytów obojętnochłonnych krwi > 1,5x10

9

/l;

• liczba trombocytów krwi > 100x10

9

/l;

• prawidłowe wskaźniki czynności nerek;
• stężenie bilirubiny ≤ górnej granicy normy;
• prawidłowe wskaźniki czynności wątroby;
• wykluczona ciąża.

8. Kryteria wykluczenia z programu,

• nadwrażliwość na topotekan;
• wystąpienie objawów toksycznych >2 stopnia wg skali WHO;
• stan sprawności wg WHO 3-4;
• progresja choroby w trakcie leczenia.

9. Monitorowanie wyników leczenia,

Obejmuje oceną odpowiedzi na leczenie (według skali WHO dla zmian mierzalnych) oraz

stopnia nasilenia działań niepożądanych (ocena stopnia toksyczności według skali WHO). Badania

należy przeprowadzać co 4 cykle leczenia:

Badanie podmiotowe i przedmiotowe;

• USG jamy brzusznej lub USG per vaginam lub tomografia komputerowa jamy

brzusznej (w zależności od oceny sytuacji klinicznej);

• EKG;

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie raka jajnika topotekanem

4

• RTG klp;
• badanie markerów nowotworowych CA-125;

10. Monitorowanie wyników programu

W dokumentacji pacjentki zarówno ambulatoryjnej jak i szpitalnej należy umieścić

następujące informacje dotyczące programu:

• informację dotyczącą wyników monitorowania leczenia programem;
• informację na temat zakończenia leczenia i osiągniętego efektu terapeutycznego.

Monitorowanie wyników programu obejmuje zbieranie i przekazywanie do oddziału

wojewódzkiego Funduszu następujących danych:

• PESEL chorego;
• rozpoznanie choroby podstawowej;
• wskazania do leczenia topotekanem;
• datę rozpoczęcie leczenia;
• datę zakończenia leczenia;
• informację o przyczynie zakończenia leczenia;
• zastosowane dawkowanie topotekanu;
• informację o sumarycznej dawce topotekanu wykorzystanej w leczeniu (ilość leku

podana w rachunku narastającym od początku leczenia);

• ocenę wyników leczenia (wg skali WHO dla zmian mierzalnych);
• stopień nasilenia działań niepożądanych (toksyczność wg skali WHO);
• ocena osiągniętych punktów końcowych :

• uzyskany czas przeżycia (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w

programie);

• uzyskany czas do progresji (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w

programie);

Powyższe dane należy przekazywać po każdych kolejnych 4 cyklach leczenia (co 12 tygodni)

oraz na zakończenie leczenia.

określenie czasu leczenia w programie.

Kryteria wyłączenia pacjenta z programu wyznaczają czas leczenia.

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie raka jajnika topotekanem

5

11. Warunki Realizacji Programu:

Program realizować mogą oddziały onkologiczne z możliwością prowadzenia pełnej

diagnostyki oraz skojarzonego leczenia z udziałem leczenia chirurgicznego, radioterapii i

chemioterapii

- oddziały ginekologiczne z możliwością prowadzenia pełnej diagnostyki oraz

skojarzonego leczenia i zapewnioną stałą współpracą z oddziałami onkologicznymi.

Warunki lokalowe oraz wyposażenie

- wyposażenie umożliwiające stosowanie chemioterapii, prowadzenie stałego monitorowania

skuteczności stosowanego leczenia oraz rozpoznawania i leczenia działań niepożądanych (z

uwzględnieniem możliwości przeprowadzenia konsultacji kardiologicznej)

• pracownia tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego z możliwością

przeprowadzenia i interpretacji badania jamy brzusznej oraz miednicy – lub

możliwość zlecania badania poza ośrodkiem;

• pracownia USG (usg j. brzusznej i transvaginalne);
• pracownia RTG;
• EKG;
• zaplecze laboratoryjne z możliwością przeprowadzenia następujących badań:

ƒ badania biochemiczne krwi;

ƒ -morfologia krwi z rozmazem;

ƒ -oznaczenie markerów nowotworowych (CA-125).

Kwalifikacje personelu

• co najmniej 2 lekarzy specjalistów z zakresu onkologii klinicznej lub ginekologii

onkologicznej

• co najmniej 2 pielęgniarki lub położne przeszkolone w zakresie podawania

cytostatyków.

• Sugerowana współpraca z psychologiem klinicznym