1. Co to jest naprężenie uplastyczniające i jak się je wyznacza?
Naprężenie uplastyczniające – jest to naprężenie niezbędne do zapoczątkowania makroskopowego
odkształcenia plastycznego. Naprężnie uplastyczniające σ zależy od gęstości dyslokacji. W przypadku
małej gęstości, naprężenie uplastyczniające jest duże, ponieważ jest mało płaszczyzn, w których zachodzi
poślizg. Następnie naprężenie zmniejsza się wraz ze wzrostem gęstości dyslokacji, ale tylko do pewnej
granicy. Osiągnąwszy minimalną wartość przy tzw. krytycznej gęstości dyslokacji ρkr, jaką ma wyżarzony
materiał, naprężenie uplastyczniające ponownie zaczyna wzrastać wraz ze wzrostem gęstości dyslokacji.
Dążenie do uzyskanie dużej wytrzymałości poprzez zmniejszenie gęstości dyslokacji jest technicznie bardzo
trudne. Obecnie udało się
uzyskać jedynie kryształy o bardzo małej średnicy, które nie zawierają dyslokacji – wiskersy – jednakże w
momencie pojawienia się w nich dyslokacji następuje gwałtowne ich rozmnożenie i spadek naprężenia.

Pod wpływem działania sił zewnętrznych w ciele powstają siły wewnętrzne. Iloraz siły wewnętrznej i pola
przekroju, na które ta siła działa nazywamy naprężeniem











2

mm

N

A

P



A

P

śr









A- pole pow. P- siła

Czyli naprężenie uplastyczniające jest minimalną siłą, która powoduje uplastycznienie materiału w danym
przekroju.

2. Narysować i opisać rozkład napreżeń w giętym pręcie- sposoby gięcia. Przykłady wyrobów.
Gięcie - jest to proces obróbki plastycznej polegający na kształtowaniu plastycznym z zastosowaniem
momentu zginającego. Miana krzywizny giętego materiału zachodzi w jednej płaszczyźnie. Gięciem
kształtuje się przedmioty z blachy, prętów, kształtowników oraz rur. W zależności od rodzaju narzędzia
rozróżnia się następujące metody gięcia
a) wyginanie
b) zaginanie
c) zawijanie
d) owijanie
e) owijanie rur
f) gięcie walcami
g) gięcie przez przeciąganie
h) gięcie walcami wzdłużnymi
i) prostowanie rolkami

Podczas gięcia zewnętrzne warstwy są rozciągane a wewnętrzne są ściskane. Strefy te rozdziela tzw.
warstwa obojętna (neutralne).Podczas gięcia z małym promieniem względnym Rw / g materiał z części
ściskanej przemieszcza się do strefy rozciąganej i w ten sposób zanika strefa neutralna której odkształcenie
w początkowej fazie gięcia było zerowe. Płaszczyzny o mniejszym względnym promieniu gięcia wykazują
mniejsze odsprężynowanie.

Inaczej przebiega proces gięcia gdy szerokość przekroju jest mniejsza od grubości a inaczej gdy b jest
wielokrotnie większe od g.

Minimalna wartość promienia gięcia Rw zależy od grubości giętego materiału oraz od wartości przewężenia
z wyznaczonego w próbie rozciągania

3. Narysować schemat procesu przetłaczania. Co to jest współczynnik przetłaczania m? kiedy stosuje się
przetłaczanie? Jakie mogą być wady wytłoczki?

Współczynnik przetłaczania ( wytłaczania) jest to stosunek średnicy wytłoczki do średnicy materiału

wyjściowego

D

d

m

1



a powinien być mniejszy od wart. granicznej, która zależy od tzw. względnej grubości

ścianki.

%

100





D

g

s

. Współczynnik ten zależy od względnej grubości materiału oraz wzrasta wraz z numerem

operacji przetłaczania. Można go zmniejszyć przez wykonanie możliwie dużych promieni zaokrąglenia krawędzi
stempla i krawędzi płyty tnącej, zmniejszenie oporów tarcia między blachą a powierzchnią matrycy oraz
zwiększenie tarcia między stemplem a blachą kształtową.

Przetłaczanie (1 lub kilka operacji) stosuje się jeżeli w operacji wytłaczania ze względu na wartość m ( wsp.
wytłaczania) nie można uzyskać wytłoczki o żądanej wysokości.

Wady wytłoczki.
a) Obwodowe rozdzielenie ścianki 1
b) fałdowanie ścianki- zbyt mały docisk 2
c) wzdłużne pękanie ścianki P

max

< P

zryw

– nadmierne umocnienie materiału. 3

4. Narysować i opisać schemat walcowania poprzecznego i przykłady wyrobów.
Walcowanie poprzeczne jest to sposób walcowania, w którym materiał wykonuje ruch obrotowy w skutek ściskania
go obracającymi się walcami albo tarczami albo obtaczającymi segmentami lub szczękami płaskimi
przemieszczającymi się w przeciwnych kierunkach. Ruch materiału jest równoległy do osi obracających się
elementów. Zastosowanie: rury, pręty

5. Narysować i opisać schemat wyciskania i przykłady wyrobów.

Wyróżniamy wyciskanie:
- przeciwbieżne
- współbieżne
- złożone
- promieniowe
Wyciskanie jest procesem tech. Podczas którego metal pod naciskiem stempla związanego z suwakiem prasy,
wypływa przez otwór lub otwory w matrycy albo przez szczelinę pomiędzy narzędziami. Cechą charakterystyczną
jest to że pole przekroju materiału wyjściowego jest większe od pola przekroju materiału wypływającego. Proces
wyciskania w którym stempel wywiera naciska na materiał za pośrednictwem cieczy nazywa się wyciskaniem
hydrostatycznym.
Niezależnie od sposobu wyciskania kształtowany materiał zamknięty jest w matrycy i poddany jest trójosiowemu

nierównomiernemu ściskaniu o dużej ujemnej wartości naprężenia średniego





3

2

1

3

1















m

pod wpływem

którego ulega on wydłużeniu w jednym kierunku. Taki sposób odkształcenia sprawia że metale w procesie
wyciskania osiągają dużą plastyczność dlatego z nielicznymi wyjątkami można je kształtować bez naruszania ich
spójności. Jest to jedna z istotnych zalet wyciskania dzięki której z dużym powodzeniem się go stosuje.

Proces wyciskania może być przeprowadzony na zimno , na ciepło lub na gorąco