Międzynarodowe transakcje gospodarcze Prof dr Hanna Treder

2 rok NSL MSG Michał Góreczny 20.02.2010

Strona 1

Handel zagraniczny, jako sektor polskiej gospodarki



Sylabus do przedmiotu



Otoczenie prawne i ekonomiczne realizacji transakcji
-

rynek wewnętrzny UE – jedna płaszczyzna

-

rynek zewnętrzny – kraje trzecie

Proporcja ok. 70/30 : 70 obroty handlowe na obszarze UE; 30 obroty handlowe krajów trzecich

Rynek – ekonomiczne otoczenie

Kluczowe pojęcia:



Handle zagraniczny



Rola handlu zagranicznego w gospodarce kraju



Wpływ handlu zagranicznego na sytuację makroekonomiczną kraju



Makroekonomiczne funkcje ekspansji i importu



Wielkośd i struktura wymiany handlowej Polski z zagranicą

1. Pojęcie handlu zagranicznego



Ujęcie tradycyjne



Ujęcie makroekonomiczne – poprzez funkcje makroekonomiczne



Ujęcie makroekonomiczne poprzez funkcje mikroekonomiczne



Ujęcie statystyczne



Ujęcie wg. Nomenklatury UE ( nie ma eksportu i nie ma importu), jako definicji

Tradycyjna definicja handlu zagranicznego:

Odpłatna wymiana towarów i usług z partnerami posiadającymi swoją stałą siedzibę poza granicami
kraju



Granica celna – granica ograniczająca obszar celny



Obszar celny



System celny



Unia celna – porozumienie znoszące granice celne pomiędzy dwoma lub więcej paostwami,
obszar celny jest mniejszy od powierzchni paostwa, jeśli istnieje w paostwie Iny obszar celny

Ujęcie makroekonomiczne – poprzez f. Makroekonomiczne



Transformacyjna:

Zmiana struktury rzeczowej PKB. Struktura PKB podzielonego jest szersza od struktury PKB
wytworzonego. Import dostarcza gospodarce produkty na zaopatrzenie przedsiębiorstw i
konsumentów ( inwestycje, konsumpcja ) a eksport dostarcza środki na finansowanie importu



Efektywnościowa:

-

Racjonalizacja procesów produkcji

-

specjalizacja produkcji

Międzynarodowe transakcje gospodarcze Prof dr Hanna Treder

2 rok NSL MSG Michał Góreczny 20.02.2010

Strona 2

-

Wzrost efektywności nakładów pracy

-

dostarczanie gospodarce środków produkcji o wyższym poziomie technologicznym i lepszej,

jakości?-·Import wpływ na efektywnośd , lepsze czynniki produkcji

-

eksport – pozwala na przełamanie bariery popytowej

Racjonalizacja procesów produkcji , poprawia efektywnośd procesów gospodarowania.

Eksport umożliwia osiągnięcie korzyści skali i przełamanie bariery popytowej

Import dostarcza gospodarce produkty o wyższy poziomie technologii oraz nowoczesne
technologie . Dopływ towarów importowych zmniejsza koszty produkcji



Funkcja zasobo twórcza:

-

jest realizowana poprzez import środków produkcji. Gdy eksport jest wyższy od importu,

nakłady inwestycyjne mogą byd większe niż pozwalają na to oszczędności wewnętrzny efekt
finansowy

-

poprzez import środków produkcji następuje pokrycie zapotrzebowania na nie , tam gdzie

gospodarka nie może sama ich wytworzyd – efekt rzeczowy

Wpływ eksportu na sytuację makroekonomiczną poprzez PKB

- eksport – częśd popytotwórcza

Wzrost produkcji

Wzrost zatrudnienia

Wzrost dochodów

Wzrost PKB wytworzonego

Zmniejszenie podaży na rynku krajowym

-

wzrost inflacji

Wpływ importu na sytuację makroekonomiczną poprzez PKB

Import

zwiększenie podaży

Wzrost PKB podzielonego

Zmniejszenie popytu na dobra krajowe

Spadek zatrudnienia i produkcji

Funkcje mikroekonomiczne handlu zagranicznego:

Międzynarodowe transakcje gospodarcze Prof dr Hanna Treder

2 rok NSL MSG Michał Góreczny 20.02.2010

Strona 3

Ujęcie handlu zagranicznego poprzez funkcję mikro:

-

handel zagraniczny ( eksport/import) – konsumenci

-

handel zagraniczny ( eksport/import) -producenci

-

handel zagraniczny ( eksport/import) – importerzy

-

handel zagraniczny ( eksport/import) – eksporterzy

Cele strategiczne

Cele operacyjne , zwiększanie zysku,
sprzedaży udziału w rynku

Konsumenci

Eksport



Wzrost cen



Zwiększenie zatrudnienia



Zmniejszenie podaży na rynku
krajowym

Import



Zwiększa się oferta asortymentowa na
wyższą, jakośd towarów



Niższe ceny

Producenci

Eksport



Rozwój produkcji



Poprawa efektywności produkcji

Import



Dostarcza środków produkcji

Importerzy / cele strategiczne i operacyjne

Eksport



Stanowi źródło popytu

Import



Forma aktywna gospodarki



Rozwijanie działalności

Eksporterzy / cele i strategie operacyjne

Eksport



Forma działalności gospodarczej



Szansa rozwoju działalności

Import



Większa konkurencja na rynku
wewnętrznym skłaniająca do rozwoju
eksportu

Pojęcie handlu zagranicznego w ujęciu statystycznym

Międzynarodowe transakcje gospodarcze Prof dr Hanna Treder

2 rok NSL MSG Michał Góreczny 20.02.2010

Strona 4

- statystyka obrotów handlu zagranicznego od 01.01.1992 Prowadzona jest według metodologii
ONZ

- źródłem danych są:

a) dokument zgłoszenia celnego SAD (w ramach systemu extrastat)

b) deklaracja przywozu i wywozu Intrastat – system monitorowania obrotów handlowych w Unii
europejskiej

* dane statystyczne obejmują przywóz i wywóz towarów bez względu na formę płatności

* statystyka handlu zagranicznego nie obejmuje:

-

towarów będących przedmiotem tranzytu

-

towarów umieszczonych czasowo w składach celnych i WOC

-

towarów przeznaczonych dla placówek dyplomatycznych

-

usług ( m.in. licencje patenty)

INTRASTAT

System rejestracji obrotów towarowych na rynku UE – funkcjonuje od 01.01.1993



Obowiązek przekazywania informacji na temat dokonanych transakcji –

- w formie deklaracji Intrastat

Ujęcie handlu zagranicznego 2edług nomenklatury UE



Wewnątrz wspólnotowa dostawa towarów



Wewnątrz wspólnotowe nabycie towarów

Obroty handlu zagranicznego Polski



Handel zagraniczny się rozwija



Import jest większy od eksportu



Saldo obrotów handlowych jest ujemne



2008 171,8 mld usd – eksport



210,4mld usd – import

Dynamika polskiego handlu zagranicznego w USD

- z roku na rok coraz większe obroty

-

208 rok, eksport 106,8 imort 108,5 rok poprzedni = 100

*

dynamika eksportu i importu dośd zbliżona

Struktura geograficzna polskiego eksportu

Międzynarodowe transakcje gospodarcze Prof dr Hanna Treder

2 rok NSL MSG Michał Góreczny 20.02.2010

Strona 5



Kraje UE 78,9 ( Niemcy 25% Francja 6,2, Włochy 6,0 w 2008 roku



Kraje Europy wschodniej i środkowej 9,8



Kraje rozwijające się 6,1



Kraje rozwinięte (bez UE) 5,2

Struktura geograficzna polskiego importu



UE 64,2 % ( Niemcy 23,0, Rosja 9,7 , Chiny 8,1)



Kraje rozwijając się 18,3%



Kraje Europy środkowo-Wschodnie 10,6%



Kraje rozwinięte bez UE 6,9%

2008 rok

UE – 61,9 %

Kraje rozwijające się 19,1

Eur. Śr. Wschodniej 11,6

Struktura towarowa eksportu 2007, Maszyny urządzenia sprzęt transport 40,9

Import

Maszyny, urządzenia ,sprzęt transport, różne wyroby przemysłowe

Otoczenie prawne wymiany handlowej z zagranicą

Oddziaływanie paostwa na sferę handlu zagranicznego



Polityka handlowa ( autonomiczna , konwencyjna)



Polityka proeksportowa – sterowanie gospodarką

Instrumenty polityki handlowej

Ekonomiczne

administracyjne

Polityka autonomiczna

Preferencyjna

dyskryminująca

KNU

Międzynarodowe transakcje gospodarcze Prof dr Hanna Treder

2 rok NSL MSG Michał Góreczny 20.02.2010

Strona 6



Nie jest t klauzula kontraktowa



Jeden kraj przyznaje drugiemu najczęściej na zasadzie wzajemności



Kraj zobowiązuje się przyjmowad towary na takich samych zasadach jak inne kraje obdarzone
klauzulą KNU



Kraj objęty KNU korzysta z warunków preferencyjnych ( obniżone stawki preferencyjne )



Równe traktowanie beneficjentów

Polityka konwencyjna



Oparta na porozumieniach międzynarodowych

Polityka handlowa

Polityka handlowa

Wolnego handlu (brak
ingerencji paostwa)

Protekcjonistyczna ( paostwo
wpływa na współpracę gospodarczą
z zagranicą)

Polityka proeksportowa

Polega na wspieraniu eksportu

-

obejmuje zarówno eksport , jak i import

-

polega na doborze odpowiednich instrumentów handlowych w celu osiągnięcie

zamierzonych celów

Instrumenty polityki handlowej



Ekonomiczne



Działają poprzez kształtowanie odpowiednich warunków gospodarczych np. cła , kurs
walutowy



Administracyjne

Charakter decyzji i pozwolenia zezwolenia, licencje są skierowane indywidualnie do przedsiębiorstw