BANKOWOŚĆ
KOMPENDIUM
Dr Adam Barembruch
1
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Obszary bankowości
2
Bankowość
detaliczna
• Osoby fizyczne
• Osoby zamożne
• Mikroprzedsiębiorst
wa
Bankowość
hipoteczna
Bankowość
korporacyjna
• Duże
przedsiębiorstwa
• Średnie
przedsiębiorstwa
• Małe
przedsiębiorstwa
Bankowość
inwestycyjna
dr Adam Barembruch
AB
Co to jest bankowość detaliczna?
3
Bankowość detaliczna
• Pożyczanie
• Oszczędzanie
• Płatności
• Doradztwo finansowe
• Ubezpieczanie
Osoby fizyczne
Mikroprzedsiębiorstwa
Osoby zamożne
dr Adam Barembruch
AB
Cechy bankowości detalicznej
Cechy bankowości detalicznej:
pracochłonność,
dużo małych transakcji,
charakter lokalny (o wyborze banku decyduje geograficzna
bliskość banku),
słaba pozycja konsumenta
Szersze ujęcie bankowości detalicznej obejmuje również
mikrofirmy
Consumer finance, bancassurance, private banking
4
dr Adam Barembruch
AB
Segmentacja klientów detalicznych
5
Segmentacja klientów detalicznych
Osoby fizyczne
Klienci o przeciętnych
miesięcznych wpływach na
rachunek bankowy (np. 2 tys.
złotych) oraz niewielkich
środkach pieniężnych
zgromadzonych na rachunku
Mikroprzedsiębiorstwa
Drobne firmy zatrudniające do
9 osób
Osoby zamożne (private
banking)
Klienci o wysokich
miesięcznych wpływach na
rachunek bankowy (np. 10 tys.
złotych) oraz dużych środkach
pieniężnych zgromadzonych na
rachunku bankowym (np. 200
tys. złotych)
dr Adam Barembruch
AB
Czynniki wpływające na bankowość
detaliczną
6
zmiany demograficzne
zjawisko przejścia demograficznego;
przejście od społeczeństwa z dużą średnią liczbą urodzin, dużą śmiertelnością i
niską średnią długością życia do społeczeństwa o niskiej liczbie urodzin, niskiej
śmiertelności, i z dużą długością życia
wzrost wykształcenia klientów
wzrost bogactwa krajów rozwiniętych
załamanie państwowych systemów ubezpieczeń społecznych
rozwój konkurencyjnych dla banków funduszy instytucji parabankowych
rosnące wymagania klientów
spadek lojalności klientów
wzrost skłonności do ryzyka
deregulacja i liberalizacja
rewolucja informacyjna
zmiany technologiczne
rozwój inżynierii finansowej
dr Adam Barembruch
AB
Czynniki wpływające na zmianę modeli zarządzania bankami LEAN BANKING – „odchudzanie”
przedsiębiorstwa bankowego; w procesie tym wykorzystuje się wiele metod zarządzania, z
których największe znaczenie mają:
7
• długoterminowe zlecenie pełnienia pewnych funkcji firmie zewnętrznej
OUTSOURCING
• wydzielenie pewnej funkcji przedsiębiorstwa za granicę do państwa o tańszej sile
roboczej, np. informacyjne centra obsługi klienta (call center)
OFFSHORING
• „odchudzanie” przedsiębiorstwa z nadmiernych zasobów ludzkich
OUTPLACEMENT
• „produkcja, która daje coraz więcej, używając coraz mniej – coraz mniej
ludzkiego umysłu, mniej urządzeń, mniej czasu i miejsca, dążąc równocześnie
coraz bardziej do zaopatrzenia klientów w dokładnie to czego chcą”
LEAN PRODUCTION
• zmniejszanie się (kurczenie się) rozmiarów przedsiębiorstwa, przez eliminowanie
procesów zbędnych, bądź mało znaczących dla głównego celu przedsiębiorstwa
DOWNSIZING
• ograniczanie szczebli zarządzania w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa
DELAYERING
• „fundamentalne przemyślenie od nowa i radykalne przeprojektowanie procesów
w firmie, prowadzące do przełomowej poprawy osiąganych wyników
REENGINEERING
dr Adam Barembruch
AB
Jakie są najważniejsze trendy we
współczesnej bankowości detalicznej?
Outsourcing i wirtualizacja sprzedaży produktów bankowych
Wzrost roli instytucji spoza sektora bankowego
SKOKi, pośrednicy finansowi
Automatyzacja bankowości detalicznej
standaryzacja obsługi klienta
automatyzacja procesów kredytowych
Dezintermediacja
(portale społecznościowe, walutomat.pl )
Integracja rynku bankowości detalicznej w UE
Kryzys?
8
ASYMETRIA INFORMACJI I
ZAKŁÓCENIA NA RYNKACH
FINANSOWYCH (KRYZYS)
Dr Adam Barembruch
dr Adam Barembruch
AB
Informacja i asymetria informacji
Na rynkach
doskonale
konkurencyjnych
nabywcy i
sprzedawcy są doskonale
poinformowani o jakości dóbr
sprzedawanych na rynku oraz
innych aspektach związanych
z przeprowadzeniem
transakcji
Rynki na których jedna lub
obie strony transakcji są
niedoinformowane nazywamy
rynkami z
niedoskonałą
informacją.
Rynki o niedoskonałej
informacji, gdzie jedna ze
stron transakcji jest lepiej
poinformowana od drugiej
nazywamy rynkami z
asymetryczną informacją
Asymetria informacji oznacza
sytuację, w której
jeden
podmiot gospodarczy
posiada lepszą (tzn.
pełniejszą i dokładniejszą)
informację na temat danego
dobra, niż inny podmiot.
Doskonała informacja
Asymetria informacji
dr Adam Barembruch
AB
Przykłady asymetrii informacji
Nabywca polisy ubezpieczeniowej wie więcej na
temat ryzyka danego zdarzenia niż sprzedawca.
Właściciel używanego samochodu ma lepszą
wiedzę na temat stanu swojego samochodu, niż
potencjalny nabywca.
W przypadku rynku finansowego asymetria może dotyczyć
informacji na temat danego projektu inwestycyjnego (np.
związanych z nim ryzyk), w tym charakterystyki podejmującego
go przedsiębiorstwa (np. historii finansowej lub historii spłat
wcześniej zaciągniętych zobowiązań).
W przypadku rynku ubezpieczeniowego asymetria może dotyczyć
charakterystyki przedmiotu ubezpieczenia (np. faktycznego stanu
zdrowia pacjenta w przypadku ubezpieczeń zdrowotnych).
dr Adam Barembruch
AB
Nagrody Nobla
Za analizę rynków cechujących się asymetrią informacji,
która występuje w sytuacji, gdy jedni uczestnicy rynku
mają lepsze informacje niż inni, trzej Amerykanie:
G. A. Ackerlof z Berkeley w Kalifornii,
A. M. Spence z Uniwersytetu Stanford
J.E. Stiglitz związany z Uniwersytetem Columbia
otrzymali w 2001 r. Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii.
dr Adam Barembruch
AB
Skutki asymetrii informacji
Negatywna selekcja
(ang. adverse selection) jest skutkiem asymetrii informacji
pojawiającym się przed udzieleniem finansowania.
W przypadku rynku kredytowego negatywna selekcja odnosi się do sytuacji, w której podniesienie
stopy procentowej przez banki prowadzi do pogorszenia się przeciętnej jakości projektów
inwestycyjnych, o których finansowanie starają się firmy
Pokusa nadużycia
(ang. moral hazard) odnosi się do sytuacji, w której dwa podmioty
uzgadniają warunki umowy, jednak w trakcie jej trwania jeden z podmiotów posiadających
przewagę informacyjną podejmuje działania sprzeczne z tą umową. Na rynku finansowym
polega na:
wykorzystaniu przez kredytobiorcę środków z kredytu na sfinansowanie projektów o wyższym
ryzyku i niższej oczekiwanej stopie zwrotu, niż przewidziane w umowie zawartej z kredytodawcą;
ogłoszeniu niewypłacalności, nawet wtedy, gdy jest to związane z poniesieniem pewnego kosztu
(np. braku możliwości uzyskania kredytu w przyszłości) .
podejmowane w nadziei, że jego konsekwencje nie zostaną poniesione ani przez decydentów ani
przez zarządzaną instytucję, gdyż ewentualne straty pokryte zostaną przez podmiot trzeci.
Kosztowna weryfikacja stanu faktycznego
Racjonowanie kredytu
dr Adam Barembruch
AB
Hazard moralny
to działanie na własną korzyść ale na ryzyko innych (nie tylko
na swoje ryzyko). To nie tylko pokusa nadużycia.
Narasta gdy ludzie i instytucje nie ponoszą konsekwencji swoich
działań
Stymuluje do zachować mniej ostrożnych
Hazard moralny (ang. moral hazard) to jeden z coraz częściej
dyskutowanych problemów we współczesnych finansach.
Zdaniem wielu ekonomistów m.in. R. B. Myersona, laureata
Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, „problem hazardu
moralnego w bankowości wydaje się być największą przyczyną
zawieruchy z 2008 r.” [Myerson, 2011].
dr Adam Barembruch
AB
Przykłady hazardu moralnego na rynkach
finansowych
akordowy system sprzedaży
, bez udziału brokerów i
sprzedawców w ryzyku kredytowym
nieuczciwa konkurencja
polegająca na omijaniu
bezpiecznych reguł polityki kredytowej
sekurytyzacja, transfer ryzyka
, omijanie regulacji
ostrożnościowych
system wynagradzania agencji ratingowych
, brak
przejrzystości i nadzoru
audytorzy opłacani przez audytowanych
kontrakty menedżerskie,
zarządzanie wartością w krótkim
okresie czasu
finansowanie
„bankrutujących” państw
refinansowanie przez banki centralne
„hazardzistów”
dr Adam Barembruch
AB
Mechanizm rozprzestrzeniania hazardu
moralnego (prof. L. Pawłowicz)
BANKOWOŚĆ
ELEKTRONICZNA
Dr Adam Barembruch
17
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Istota bankowości elektronicznej
18
Forma usług oferowana przez banki, polegająca na umożliwieniu klientowi dostępu do jego
rachunku za pośrednictwem urządzeń i kanałów elektronicznych:
Komputera i internetu
Home banking,
bankowość
internetowa
Telefonu
Bankowość
telefoniczna
Automat (IVR - Interactive voice response)
Call Center
Sms
Bankowość internetowa przez telefon
Bankomatu/kiosku
Bankowość
terminalowa
dr Adam Barembruch
AB
Formy organizacyjne bankowość
internetowej
Bankowość internetowa w czystej formie (bank bez
placówek bankowych),
bank oferuje kanał dystrybucji zintegrowany z innymi
kanałami sprzedaży klientom usługi poprzez telefon,
internet, bankomaty
Bankowość internetowa jako kanał dystrybucji.
Bankowość internetowa zazwyczaj nie istnieje samodzielnie lecz jest
elementem polityki dystrybucyjnej banku i uzupełnia się z innymi
kanałami.
19
dr Adam Barembruch
AB
Zalety bankowości internetowej
Internet pozwala rozszerzyć zakres
działania banku
bez konieczności
budowy nowych placówek
bankowych
(banki mogą poprzez sieć pozyskać
klientów mających miejsce
zamieszkania setki kilometrów od
placówek bankowych)
Sieć pozwala bankom
zredukować
koszty
(koszt transakcji w internecie
w porównaniu z tą samą transakcją
w placówce bankowej jest
wielokrotnie mniejszy)
Atrakcyjniejsze w porównaniu z
tradycyjną bankowością opłaty,
prowizje, oprocentowanie
Wzrost satysfakcji klienta
- „drzwi”
banków internetowych są otwarte 24
godziny na dobę przez 7 dni w
tygodniu
Indywidualizacja oferty i obsługi
klienta
(klient, który kontaktuje się z
bankiem poprzez internet zostawia
tam dużo danych o swoich
preferencjach i stylu życia)
20
Dla Banku
Dla Klienta
PIENIĄDZ I STOPY
PROCENTOWE
Dr Adam Barembruch
21
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Definicja pieniądza
22
Funkcjonalna
Statystyczna
• M0 (baza monetarna) - rezerwy obowiązkowe
banków komercyjnych, rezerwy nadwyżkowe
banków komercyjnych, obieg pieniądza
gotówkowego
• M1 - baza monetarna i depozyty na żądanie w
bankach komercyjnych
• M2 - M1 i depozyty krótkoterminowe w bankach
komercyjnych
• M3 - M2 oraz depozyty średnio- i długoterminowe
w bankach komercyjnych
• L (M4) - agregat ogólnej płynności gospodarki -
M3 oraz papiery wartościowe i dokumenty
handlowe
• Miernik wartości
• Środek wymiany
• Środek płatniczy
• Środek tezauryzacji
• Pieniądz światowy
(jeśli cztery pierwsze funkcje wypełnia w kraju i za
granicą)
CECHY PIENIĄDZA
• Podzielność
• Trwałość
• Rzadkość
• Jednorodność
dr Adam Barembruch
AB
Struktura obiegu pieniądza w Polsce w
2006 r.
23
dr Adam Barembruch
AB
Ewolucja pieniądza
24
Pieniądz towarowy
Dobra konsumpcyjne i produkcyjne powszechnego użytku
Sól, bursztyn, bydło, miód, zboże, muszelki, koraliki, siekiery, noże, papierosy,
Metale
Zwykłe ( żelazo, cyna, miedź)
Szlachetne (srebro, złoto)
Duża wartość użytkowa, łatwość transportu, przechowywania, podzielność, trwałość,
Pieniądz kruszcowy (ważony, liczony)
Pieniądz papierowy
weksle handlowe (Włochy XII w), kwity depozytowe (Anglia XVIII w.), skarbowy pieniądz
papierowy, banknoty
Pieniądz bezgotówkowy + pieniądz elektroniczny
Polimetalizm – system pieniężny, w którym rolę pieniądza pełniło wiele metali
Bimetalizm – system dwukruszcowy
Monometalizm
Bilon, Moneta
Surogaty pieniądza?
dr Adam Barembruch
AB
Pieniądz elektroniczny
Pieniądz elektroniczny:
jest to instrument przedpłacony
umożliwia niskokwotowe transakcje
środki pieniężne przechowywane są
na urządzeniu elektronicznym:
na mikroprocesorze umieszczonym
na karcie plastikowej
na specjalistycznym oprogramowaniu
elektroniczny zapis wartości
pieniężnej istniejący w urządzeniu
technicznym, który może być
szeroko stosowany do dokonywania
płatności na rzecz podmiotów
innych niż emitent, bez potrzeby
angażowania rachunków
bankowych, funkcjonujący jako
opłacony z góry (przedpłacony)
instrument na okaziciela
25
Definicja według Banku Rozrachunków
Międzynarodowych (BIS)
Definicja według Europejskiego
Banku Centralnego (ECB)
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje pieniądza elektronicznego
26
Bazujący na technologii kart procesorowych tzw.
elektroniczna portmonetka
lub wielofunkcyjne karty przedpłacone (ang. electronic purse, multipurpose
prepaid card)
występuje w formie oddzielnej karty lub jest umieszczona na karcie wraz z
innymi aplikacjami
Klient płaci za kartę przed jej otrzymaniem
W momencie płacenia wartość pieniężna jest redukowana
Sprawdzenie zawartości następuje za pomocą czytnika
Istnieje możliwość „doładowania” karty
Wykorzystujący specjalistyczne oprogramowanie tzw.
pieniądz sieciowy
(ang. network based, sofware based product)
Płatność dokonywana jest na odległość
Do transakcji wykorzystuje się specjalistyczne oprogramowanie lub sieć (np.
Internet)
Jest głównie substytutem dla kart płatniczych
Gwarantuje większe bezpieczeństwo niż inne instrumenty płatnicze
wykorzystujące sieć
INDEKSY I KURS
WALUTOWY
27
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Pojęcia
28
Inflacja
Deflacja
Deprecjacja
Aprecjacja
dr Adam Barembruch
AB
Inflacja w Polsce w latach 1950-2008
29
dr Adam Barembruch
AB
Pojęcia
30
Dewaluacja
Rewaluacja
Data wprowadzenia
Wskaźnik (%)
14.10.1991
1,8
27.08.1993
1,6
13.09.1994
1,5
30.11.1994
1,4
16.02.1995
1,2
08.01.1996
1,0
26.02.1998
0,8
17.07.1998
0,65
10.09.1998
0,5
25.03.1999
0,3
11.04.2000
-
Wskaźniki miesięcznej dewaluacji w latach 90-tych
„kurs dolara podwyższono”
USD/PLN = 2,8 do USD/PLN = 3, 0!!!!
PLN/USD = 1/2,8 > USD/PLN = 1/3, 0
„kurs złotego obniżono”
dr Adam Barembruch
AB
Kwotowanie walut w Polsce
wyrażenie w danym kraju waluty
obcej w jednostkach monetarnych
waluty krajowej,
np. USD/PLN w Polsce
wyrażenie w danym kraju waluty
krajowej w jednostkach
monetarnych waluty obcej,
np. PLN/USD w Polsce
31
Kwotowanie bezpośrednie
Kwotowanie pośrednie
dr Adam Barembruch
AB
Waluta bazowa i waluta kwotowana
32
Walutą bazową jest pierwsza waluta w kwotowaniu,
natomiast druga jest walutą kwotowaną (zmienną).
EUR/USD – EUR jest walutą bazową, a USD walutą kwotowaną.
PLN/USD – PLN jest walutą bazową, a USD walutą kwotowaną.
Kurs walutowy informuje, za ile bank/dealer jest skłonny
kupić lub sprzedać walutę bazową za walutę kwotowaną.
USD/ PLN = 3,9260 / 3,9275
3,9260 to kurs kupna waluty bazowej (USD) za walutę
kwotowaną (PLN) przez bank – BID
3,9275 to kurs sprzedaży waluty bazowej (USD) za walutę
kwotowaną (PLN) przez bank - OFFER
dr Adam Barembruch
AB
Czytanie kursów walutowych
33
1.
Otrzymałeś dwustronne kursy USD oraz GBP wobec walut kwotowanych przez 6 kreatorów rynku.
Jako użytkownik rynku musisz zidentyfikować najlepszy dostępny kurs:
GBP / USD
Dealer A 1,8905 / 15
Dealer B 1,8907 / 17
Dealer C 1,8900 / 10
Dealer D 1,8902 / 12
Dealer E 1,8903 / 13
Dealer F 1,8906 / 13
Któremu dealerowi sprzedałbyś GBP?
Któremu dealerowi sprzedałbyś USD?
1.
USD / JPY
Dealer A 102,95 / 10
Dealer B 102,90 / 05
Dealer C 102,93 / 08
Dealer D 102, 92 / 07
Dealer E 102,89 / 04
Dealer F 102,91 / 06
Któremu dealerowi sprzedałbyś USD?
Któremu dealerowi sprzedałbyś JPY?
dr Adam Barembruch
AB
Pytania problemowe i zadania…
34
1.
USD / CHF
Dealer A 1,1422 / 32
Dealer B 1,1420 / 30
Dealer C 1,1424 / 34
Dealer D 1,1419 / 29
Dealer E 1,1426 / 36
Dealer F 1,1423 / 33
Od którego dealera kupiłbyś USD?
Od którego dealera kupiłbyś CHF?
1.
GBP / USD
Dealer A 1,8905 / 15
Dealer B 1,8907 / 17
Dealer C 1,8900 / 10
Dealer D 1,8902 / 12
Dealer E 1,8903 / 13
Dealer F 1,8906 / 16
Od którego dealera kupiłbyś GBP?
Od którego dealera kupiłbyś USD?
dr Adam Barembruch
AB
Indeksy
35
WIBOR
WIBID
WIBID (warsaw interbank bid rate) - roczna stopa procentowa jaką banki zapłacą za
środki przyjęte w depozyt
od innych
banków, ustalane o godz 11:00,
WIBOR (warsaw interbank offered rate) - oprocentowanie po jakim
banki udzielą pożyczek
innym bankom, ustalane o
godz 11:00,
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje transakcji jednodniowych
36
O/N — overnight
to termin jednodniowy Bank pożyczający pieniądze otrzymuje je w dniu
zawarcia transakcji, a zwraca w następnym dniu roboczym. Te transakcje są
bardzo popularne, a ceny lokat podlegają znacznym wahaniom. (Dni wolne od
pracy są na rynku „martwe"), najmniej fortunnym dniem zaciągnięcia pożyczki
O/N jest piątek, ponieważ środki otrzymuje się na 1 dzień a płaci
oprocentowanie za 3 dni
T/N — tom/next
są zawierane na jeden dzień, ale pieniądze docierają do banku biorącego
depozyt następnego dnia po transakcji, zwracane są natomiast w kolejnym
dniu roboczym,
S/N— spot/next
dotyczy transakcji jednodniowych, ale bank dający lokatę przekazuje pieniądze
dopiero w drugim dniu roboczym po zawarciu umowy, a zwrotu domaga się
następnego dnia roboczego,
dr Adam Barembruch
AB
Funkcje rynku lokat międzybankowych
37
zarządzanie płynnością
jest często wykorzystywanym źródłem finansowania
wzrostu akcji kredytowej
( uniezależnia akcję kredytową od wielkości depozytów, tzw.
Pewne źródło finansowania akcji kredytowej
jest wykorzystywany jako źródło surowców potrzebnych
do wytwarzania przez banki klasycznych instrumentów
terminowych
źródło finansowania krótkoterminowych operacji
arbitrażowych i spekulacyjnych
dr Adam Barembruch
AB
Spread na rynku międzybankowym
38
Symptomem zwiększania się płynności rynku są zwężające się
spready, czyli mniejsza rozpiętość między stopami oprocentowania,
które banki oferują przyjmując depozyty, oraz stopami
oprocentowania, których banki żądają udzielając pożyczek.
Spread na rynku międzybankowym odzwierciedla koszty
zarządzania płynnością.
Im szerszy spread, tym relatywnie większe koszty zaciągania
krótkoterminowych pożyczek w porównaniu z dochodami, jakie daje
lokowanie środków na rynku.
Lokaty międzybankowe są wtórnym źródłem finansowego zasilania
banków.
dr Adam Barembruch
AB
LIBOR
39
LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate) -
stopa procentowa kredytów oferowanych na rynku międzybankowym w
Londynie przez 4 główne banki:
Bankers Trust, Bank of Tokyo, Barclays i National Westminster. Jest ustalana o godzinie
11:00 GMT. Stanowi bazową stopę procentową dla ustalania oprocentowania kredytów i depozytów na rynku
międzybankowym
dr Adam Barembruch
AB
EURIBOR
40
EURIBOR (ang. Euro Interbank Offered Rate) -
stopa procentowa kredytów w strefie euro oferowanych przez jeden bank
innemu bankowi. Jest to średnie notowanie z 57 największych banków strefy euro
- ustalane przez FBE - Federation
Bancaire de L'Union Europeenne w Brukseli
SYSTEMY WALUTOWE
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
41
dr Adam Barembruch
AB
Historia międzynarodowych systemów
walutowych
42
System waluty złotej
1870-1914
System waluty sztabowo - złotej
1914-1939
System z Bretton - Woods
1944-1971
System waluty kierowanej
1971
Zestaw zasad, norm wymiany, narzędzi regulacyjnych i instytucji mających na celu
zapewnienie swobodnego transferu siły nabywczej między obszarami walutowymi,
na których cyrkulują odrębne waluty
dr Adam Barembruch
AB
System waluty złotej
(1870 - 1914)
43
Emisja banknotów była podporządkowana wymogowi pokrycia rezerwami złota
Wszystkie waluty wchodzące do tego systemu miały ustalony
parytet w złocie
, a
banki centralne poszczególnych krajów zobowiązywały się do zamiany po
ustalonym parytecie każdej ilości pieniądza na kruszec
Kursy wzajemne walut np. funta do rubla, wynikały z podzielenia ich parytetów w złocie
Dany kraj nie mógł arbitralnie, wbrew rynkowi ustalić parytetu wymiennego większego,
niż było to możliwe ze względu na ilość posiadanego złota
Istniała pełna swoboda wywozu i przywozu złota w skali międzynarodowej
Automatyzm złota
– gdy tylko parytet danej waluty był zawyżony lub zaniżony,
światowy rynek walutowy korygował odchylenia
Najwięcej korzyści z tego systemu odnosiła
Wielka Brytania
, ponieważ posiadała
największe zasoby złota, a funt szterling był główna walutą rozliczeń
międzynarodowych
Wybuch I wojny światowej zmusił rządy do emisji pieniądza bez pokrycia w złocie
Zaleta: Stałe kursy walut
Wada: ograniczone zasobu złota
dr Adam Barembruch
AB
System waluty sztabowo – złotej
(1914 – 1939)
44
Polegał na wymianie pieniądza na złoto, jednak nie
każdej ilości, ale tylko większych kwot (równoważnych
wartości sztabek złota)
Sztabka złota – regularna bryła czystego (99,99%) złota kształtu
zbliżonego do prostopadłościanu, najczęściej o wadze 1 uncji
jubilerskiej trojańskiej (31,1 gramów).
Podokresy
Okres po I wojnie światowej – próby powrotu do systemu
waluty złotej
Wielki kryzys – załamywanie się standardu złota
dr Adam Barembruch
AB
System z Bretton Woods
(1944 – 1971
45
Założenie – sztywne kursy walutowe, kursy miały być sztywne względem siebie a
nie względem złota
Zerwanie z wymienialnością na złoto z wyjątkiem USA
Dolar amerykański stał się „kotwicą” dla innych walut i utrzymania nowego
systemu
„
teoretycznie każdy kraj powinien bronić sztywnego kursu swojej waluty względem
pozostałych walut – w praktyce, wszyscy uprościli zadanie, pilnując sztywnego
kursu wobec dolara”
„Opierano się na założeniu, że skoro kurs funta do dolara będzie sztywny, i kurs franka
wobec dolara będzie sztywny, to kurs franka do funta będzie sztywny”
GBP/USD – sztywny
FRF/USD – sztywny
GBP/FRF – też sztywny
Skutek – uprzywilejowana pozycja dolara, a następnie niekontrolowana emisja
1950 – udział dolara w rezerwach walutowych wszystkich krajów na świecie wynosił 69%
1960 – 63 %
dr Adam Barembruch
AB
System wielodewizowy – po 1974 roku
46
bezpośrednim następstwem rozpadu systemu z Bretton Woods było
odejście od kursów stałych i wprowadzenie przez większość krajów
ograniczonych kursów płynnych
proces ten przekształcił się w działania dające podstawy nowego
międzynarodowego systemu walutowego
zniesiono oficjalnie stałe kursy walutowe (sztywne kursy walutowe)
kraje zyskały swobodę wyboru reguł kursowych (kreowanie rynków zmiennych
kursów walutowych), lecz została narzucona konieczność prowadzenia polityki
kursowej zgodnie z celami MFW, którego upoważniono do nadzorowania
zgodności reguł wybranych przez poszczególne kraje
zniesiono zasadę ustalania parytetu walut w złocie
kraje powinny się powstrzymać od manipulowania kursem w celu osiągania
korzyści
SYSTEM WALUTOWY W UE -
WSTĘP
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
47
dr Adam Barembruch
AB
Kryteria zbieżności z Maastricht:
48
Kryteria pieniężne:
średnią stopę inflacji
w ciągu roku poprzedzającego akcesję do UGW nie wyższą niż 1,5 punktu
procentowego od pułapu wyznaczonego przez średni poziom inflacji obliczony dla trzech państw o
najniższej inflacji w Unii Europejskiej,
średnią nominalną długoterminową stopę procentową
nie wyższą niż 2 punkty procentowe od
poziomu wyznaczonego przez średni poziom odpowiednich stóp procentowych w trzech krajach o
najniższej stopie inflacji w Unii Europejskiej,
stabilny kurs walutowy w ciągu dwóch lat poprzedzających akcesję kraju do UGW
- oznacza to
udział w mechanizmie kursowym Europejskiego Systemu Walutowego; dokładniej, dany kraj
powinien przestrzegać normalnego przedziału wahań (+/- 15%) swojej waluty w ramach
ogólnounijnego systemu ERM II, nie może również w tym czasie dokonać samodzielnej dewaluacji
własnej waluty wobec waluty innego kraju Unii Europejskiej. Może natomiast dokonać jej rewaluacji.
Kryteria fiskalne:
deficyt budżetowy
mierzony w roku poprzedzającym ocenę w cenach rynkowych nieprzekraczający
3% PKB danego kraju,
dług publiczny
w roku poprzedzającym ocenę nieprzekraczający 60% PKB danego kraju.
Kryterium jakościowe: (dodatkowe)
Warunkiem udziału w UGW jest również
niezależność banku centralnego
(funkcjonalna,
finansowa, osobista).
dr Adam Barembruch
AB
Po jakim kursie powinniśmy wejść do
strefy Euro?
EUR/LN = 2
EUR/LN = 4
EUR/LN = 10
PŁACA 2000 PLN
1000 EUR
500 EUR
200 EUR
Bilet do kina 10 PLN
5 EUR
2,5 EUR
1 EUR
Stabilizacja gospodarki
Eliminacja ryzyka kursowego
Integracja i większa efektywność
rynków finansowych
Wyrównywanie się poziomu cen w
UE i wzrost konkurencyjności
Likwidacja kosztów transakcyjnych
przy wymianie walut
49
Jaki kurs?????
Korzyści
BANK CENTRALNY I
POLITYKA PIENIĘŻNA
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
50
dr Adam Barembruch
AB
NBP jako bank centralny RP
Narodowy Bank Polski jest bankiem
centralnym Rzeczpospolitej Polskiej
działa na podstawie ustawy z
29.09.1997 - Ustawa o Narodowym
Banku Polskim
posiada osobowość prawną
nie podlega wpisowi do rejestru
Przedsiębiorstw Państwowych
nie można również ogłosić jego
upadłości (art. 2 i 58 ustawy o NBP).
Bank emisyjny
Bank banków „kredytodawca
ostatniej instancji”
Centralny bank państwa
51
NBP
Funkcje BC
dr Adam Barembruch
AB
Podstawowy cel NBP + zadania
dodatkowe
Art. 3. 1.
Podstawowym celem
działalności NBP jest utrzymanie
stabilnego poziomu cen, przy
jednoczesnym wspieraniu polityki
gospodarczej Rządu, o ile nie
ogranicza to podstawowego celu
NBP.
Do zadań NBP należy także:
1) organizowanie rozliczeń pieniężnych;
2) prowadzenie gospodarki rezerwami
dewizowymi;
3) prowadzenie działalności dewizowej w
granicach określonych ustawami;
4) prowadzenie bankowej obsługi
budżetu państwa;
5) regulowanie płynności banków oraz
ich refinansowanie;
6) kształtowanie warunków niezbędnych
dla rozwoju systemu bankowego;
7) opracowywanie statystyki pieniężnej i
bankowej, bilansu płatniczego oraz
międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;
8) wykonywanie innych zadań
określonych ustawami
52
PODSTAWOWY CEL !!!
ZADANIA
dr Adam Barembruch
AB
Dlaczego bank centralny powinien być
niezależny?
53
Czynnik skłaniający rząd do
dyscypliny fiskalnej
, gdyż
bank centralny nie finansuje deficytu budżetowego
Korzystny wpływ na
stabilność cen i stopę inflacji
Cykl polityczny i zmiany rządu nie mają wpływu na
politykę pieniężną
Partie rządzące – w celu uzyskania reelekcji – pobudzają koniunkturę
przed wyborami, stosując ekspansywną politykę fiskalną…
Po wyborach (lub kadencji) należy niestety zastosować restrykcyjną
politykę fiskalną, by zmniejszyć deficyt budżetowy, dług publiczny oraz
inflację.
dr Adam Barembruch
AB
Organy NBP
54
Prezes NBP
Zarząd
RPP
• Przewodniczy RPP, Zarządowi NBP,
Komisji Nadzoru Finansowego
oraz
reprezentuje NBP na zewnątrz
• Bierze udział w debatach
ogólnoświatowych dotyczących
zapobiegania prania brudnych
pieniędzy czy ich fałszowania.
• W imieniu RPP
przedstawia Sejmowi
i RM kwartalne informacje o bilansie
płatniczym
oraz roczne bilanse
należności i zobowiązań płatniczych
państwa
• Przekazuje RPP i MF projekt założeń
polityki pieniężnej
, opinie w sprawie
projektu ustawy budżetowej,
prognozy bilansu płatniczego oraz
ustalenia Rady
• Jest on przełożonym wszystkich
pracowników NBP.
• ustala wysokość stóp procentowych
NBP
• ustala zasady i
stopy rezerw
obowiązkowych
• ustala zasady operacji otwartego
rynku
(skup i sprzedaż skarbowych
papierów wartościowych oraz
panierów wartościowych NBP,
określa kursy walut, przyjmuje
sprawozdania za działalności d
zarządu banku oraz określa politykę
pieniężna na rok następny))
• określa górne granice zobowiązań
NBP z tytułu zaciąganych w
zagranicznych instytucjach
finansowych pożyczek i kredytów.
• zatwierdza plan finansowy NBP oraz
sprawozdania z jego działalności
• podejmowanie uchwał w sprawie udzielania
bankom upoważnień do wykonywania
czynności
obrotu dewizowego
• realizowaniaezadań z zakresu polityki kursowej
• okresowa wycena obiegu pieniężnego i rozliczeń
pieniężnych oraz obrotu dewizowego
• nadzorowanie operacji otwartego rynku
• ocena funkcjonowania systemu bankowego
• uchwalenie planu działalności i planu finansowego
NBP
• określenie zasad gospodarowania funduszami
NBP
• uchwalenie rocznego sprawozdania z działalności
NBP, sporządzenie bilansu NBP oraz rachunku
zysku i stra
t.
• określenie zasad polityki kadrowej i płacowej w
NBP
dr Adam Barembruch
AB
Prezes NBP
55
jest powoływany
przez Sejm na wniosek Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej na okres 6 lat
zgodnie z konstytucją nie może on należeć do partii
politycznej, związku zawodowego, ani prowadzić
działalności publicznej nie dającej się pogodzić z
godnością jego urzędu.
ta sama osoba nie może być Prezesem NBP dłużej niż
przez dwie kolejne kadencje.
dr Adam Barembruch
AB
Skład i cechy RPP
Prezes NBP jako przewodniczący
oraz dziewięciu członków powołanych
w równej liczbie przez Prezydenta RP,
Sejm i Senat.
3 z ramienia Sejmu
3 z ramienia Senatu
3 od Prezydenta
członkowie Rady są powoływani na 6
lat.
Ponowne powołanie do składy Rady
jest niedopuszczalne, chyba że
poprzednie powołanie nastąpiło w
trakcie kadencji na okres krótszy niż 3
lata (por, art. 13 1, 2 i 8 ustawa o
NBP)
Posiedzenie Rady zwołuje Prezes
NBP co najmniej raz w miesiącu.
Ustalenia Rady podejmowane a w
formie uchwały większością głosów
przy obecności co najmniej 5
członków, w tym Przewodniczącego
Rady.
W przypadku równej liczby głosów
rozstrzyga głos Przewodniczącego
Rady.
56
Skład RPP
Cechy
dr Adam Barembruch
AB
Zarząd NBP
57
Działalnością Narodowego Banku Polskiego kieruje
Zarząd. W skład zarządu wchodzą: prezes NBP- jako
przewodniczący oraz 6 do 8 członków zarządu, w tym 2
wiceprezesów NBP.
Zarząd Narodowego Banku Polskiego realizuje uchwały
Rady Polityki Pieniężnej oraz podejmuje uchwały w
sprawach niezastrzeżonych w ustawie do wyłącznej
kompetencji innych organów banku.
POLITYKA PIENIĘŻNA I
INSTRUMENTY POLITYKI
PIENIĘŻNEJ
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
58
dr Adam Barembruch
AB
Kreacja pieniądza przez system
bankowy
59
Aktywa Pasywa
1000zł Depozyt 1000zł
1000 zł wpływa do systemu bankowego
Rezerwy 100zł
pożycza
900zł
Depozyt 1000zł
Aktywa Pasywa
900zł Depozyt 900zł
Rezerwy 90zł
pożycza
810zł
Depozyt 900zł
Aktywa Pasywa
810 zł Depozyt 810zł
Rezerwy 81zł Depozyt 810zł
pożycza
729zł
M = 1000 + 900 + 810+... =1000 [ 1+ 0.9 + 0.9
2
+ 0.9
3
+... ] = 1000 (1/ 1-0.9) = 1000 × 1/0.1 = 10 000
M=1000zł
Bank 1
M=1900zł
Bank 2
M=2710
Bank 3
Bank 4
M=3439
...
dr Adam Barembruch
AB
Polityka pieniężna w Polsce
60
Od 1999 r. w realizacji polityki pieniężnej wykorzystuje się strategię
bezpośredniego celu inflacyjnego.
Rada Polityki Pieniężnej określa cel inflacyjny, a następnie dostosowuje poziom
podstawowych stóp procentowych NBP tak, by maksymalizować
prawdopodobieństwo osiągnięcia tego celu.
Od początku 2004 r. Narodowy Bank Polski realizuje ciągły cel inflacyjny na
poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy.
NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem
inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp
procentowych rynku pieniężnego.
dr Adam Barembruch
AB
Instrumenty polityki pieniężnej – ujęcie
teoretyczne i wg NBP
Instrumenty kontroli ogólnej
Rezerwa obowiązkowa
Operacje otwartego rynku
Warunkowe (repo i reverse repo)
Bezwarunkowe
Kredyt refinansowy
Kredyt lombardowy
Kredyt redyskontowy
Instrumenty kontroli selektywnej
Oddziaływanie przez perswazję
Polityka kursu walutowego
Stopy procentowe
Depozytowa
Referencyjna
Lombardowa
Operacje otwartego rynku
Operacje podstawowe
Operacje dostrajające
Operacje strukturalne
Rezerwa obowiązkowa
Operacje depozytowo kredytowe
Depozyt na koniec dnia
Kredyt lombardowy
Interwencje walutowe
61
Teoria
Praktyka
dr Adam Barembruch
AB
Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej
może zależeć od:
62
Terminów zobowiązań
Osoby właściciela
Wielkości wkładu
Art. 39.
1. Stopa rezerwy obowiązkowej może być zróżnicowana ze
względu na umowny okres przechowywania środków
pieniężnych, rodzaj waluty, a także rodzaj dokonywanych operacji
finansowych stanowiących źródło pozyskania środków.
2. Suma rezerw obowiązkowych nie może przekroczyć:
1) 30 % sumy środków pieniężnych, o których mowa w art. 38 ust. 2,
od wkładów na żądanie;
2) 20 % sumy środków pieniężnych, o których mowa w art. 38 ust. 2,
od wkładów terminowych.
dr Adam Barembruch
AB
Cechy wskaźnika rezerwy obowiązkowej
63
ma natychmiastowy wpływ na podaż pieniądza
nie może być często zmieniany (powodowałoby to
destabilizację systemu finansowego)
relatywnie mało elastyczny
w przypadku jego podwyższenia banki o niższej, aczkolwiek
dostatecznej płynności mogą popaść w trudności finansowe
stosowanie oddziałuje na płynność banków bez
natychmiastowego wpływu na rynkowe stopy procentowe
na ogół jest to nieoprocentowana forma podatku
odprowadzana od wkładów „niebanków w bankach”
dr Adam Barembruch
AB
Operacje otwartego rynku
transakcje bezwarunkowe –
polegają na nieuwarunkowanych
zakupach (outright purchases), bądź
na nieuwarunkowanej sprzedaży
(outright sales) krótkoterminowych.
papierów wartościowych przez BC
REPO (porozumienia odkupu)
BC kupuje p.w. od banków komercyjnych, a
te z kolei zobowiązują się do ich
ponownego nabycia w określonym terminie
po określonej cenie.
Transakcje te, oznaczające faktyczne
udzielenie kredytu przez BC bankom
komercyjny
Zawierane w sytuacji niedoboru płynności
sektora bankowego
REVERSE REPO (uwarunkowana
sprzedaż)
BC sprzedaje p.w. bankom z
równoczesnym zawarciem umowy ich
odkupu w określonym terminie po
określonej cenie.
Jest to forma lokaty pieniężnej (lokata
aukcyjna)
64
Bezwarunkowe
Warunkowe
dr Adam Barembruch
AB
Stopy procentowe NBP
Stopa referencyjna NBP
określa rentowność
podstawowych operacji
otwartego rynku,wpływając
jednocześnie na poziom
krótkoterminowych rynkowych
stóp procentowych.
Stopa lombardowa NBP
wyznacza koszt pozyskania
pieniądza w NBP. Określa górny
pułap wzrostu rynkowej stopy
overnight.
Stopa depozytowa NBP
wyznacza oprocentowanie
depozytu w NBP. Określa dolne
ograniczenie dla wahań
rynkowej stopy overnight.
65
dr Adam Barembruch
AB
Operacje otwartego rynku
66
Operacje podstawowe będą standardowo przeprowadzane w sposób regularny (raz w
tygodniu),
z 7-dniowym z reguły terminem zapadalności.
na przetargach będzie obowiązywać stała rentowność na poziomie stopy referencyjnej NBP
z uwagi na oczekiwane utrzymywanie się nadpłynności w sektorze bankowym w 2011 r. operacje te
polegać będą na emisji bonów pieniężnych NBP.
Operacje dostrajające mogą zostać podjęte w celu ograniczenia wpływu zmian w
warunkach płynnościowych w sektorze bankowym na wysokość krótkoterminowych
rynkowych stóp procentowych.
Mogą one obejmować operacje absorbujące (emisję bonów pieniężnych NBP, transakcje reverse
repo) oraz zasilające (przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP, transakcje repo).
Zapadalność, rentowność oraz sposób przeprowadzania operacji są uzależnione od sytuacji
występującej w sektorze bankowym.
Operacje strukturalne mogą zostać przeprowadzone w celu długoterminowej zmiany
struktury płynności w sektorze bankowym.
Gdyby wystąpiła taka konieczność, bank centralny może przeprowadzić następujące operacje
strukturalne: emisję obligacji, zakup oraz sprzedaż papierów wartościowych na rynku wtórnym.
dr Adam Barembruch
AB
Operacje depozytowo-kredytowe
67
Operacje depozytowo-kredytowe mają na celu ograniczanie skali wahań
stawki rynkowej overnight. Banki uczestniczą w tych operacjach z własnej
inicjatywy.
Depozyt na koniec dnia pozwala na lokowanie nadwyżek środków w
banku centralnym na termin overnight. Jego oprocentowanie określa
dolne ograniczenie dla stawki rynkowej kwotowanej na ten termin.
Kredyt lombardowy umożliwia bankom komercyjnym zaciąganie
kredytu na termin overnight. Kredyt ten jest zabezpieczany papierami
wartościowymi, akceptowanymi przez bank centralny.
Jego oprocentowanie wyraża krańcowy koszt pozyskania pieniądza w
banku centralnym, co stanowi górne ograniczenie dla stawki rynkowej
overnight.
Ważnym elementem systemu rozliczeniowego są oferowane przez NBP
nieoprocentowane kredyty w złotych (kredyt techniczny) i w euro
(intraday credit), stanowiące źródło pozyskania środków w ciągu dnia
operacyjnego. Kredyty te są zabezpieczane papierami
wartościowymiakceptowanymi przez bank centralny.
dr Adam Barembruch
AB
68
Etapy polityki kursu walutowego
Data
Zmiana
Typ polityki kursowej
1 stycznia 1990 roku
Wprowadzenie sztywnego kursu
walutowego 1 dolar = 9500 zl
Kurs sztywny do dolara
17 maja 1991 roku
Zastąpienie parytetu dolara
koszykiem 5 walut
Kurs sztywny do koszyka walut
dolar amerykański – 45%, marka niemiecka – 35%, funt brytyjski – 10%, frank francuski – 5%, frank
szwajcarski – 5%
14 października 1991 roku
Wprowadzenie systemu pełzającej
dewaluacji
Kurs pełzający
26 lutego 1992 roku
Skokowa dewaluacja złotego 12 %
27 sierpnia 1993 roku
Skokowa dewaluacja złotego 8 %
16 maja 1993 roku
Wprowadzenie pełzającego pasma
wahań (+/- 7 %)
Kurs pełzający w korytarzu
Korytarz 14 %
1995 rok
Aprecjacja centralnego parytetu o 6
% ( zrównanie kursu centralnego
kursem fixingu)
26 lutego 1998 roku
Rozszerzenie pasma wahań do +/-
10 %
Korytarz 20 %
28 października 1998 roku
Rozszerzenie pasma wahań do +/-
12,5 %
Korytarz 25 %
1 stycznia 1999 roku
Zmiana koszyka walut 55% Euro i
45 % dolar
25 marca 1999 roku
Rozszerzenie pasma wahań +/- 15
%
Korytarz 30 %
11 kwietnia 2000 roku
Upłynnienie kursy złotego
Kurs całkowicie płynny ( brak korytarza wahań)
dr Adam Barembruch
AB
Interwencja walutowa
2010-04-09 16:46
Informacja:
(…) niewykluczone, że bank
centralny pojawi się w
pewnym momencie na rynku,
by wyhamować nadmierną
aprecjację złotego
Interwencja NBP na rynku
złotego okazała się głównym
wydarzeniem mijającego
tygodnia. Jej efektem był
dynamiczny wzrost kursu
EUR/PLN, który w ciągu pół
godziny zwyżkował o ponad 4
grosze z poziomu 3,8450.
NBP przyznał, iż dokonał
zakupu na rynku „pewnej
ilości walut obcych"
69
dr Adam Barembruch
AB
Podstawowe stopy procentowe NBP
70
BANK I SYSTEM BANKOWY
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
71
dr Adam Barembruch
AB
Definicja banku
72
Bank -
mikroekonomiczny
punkt widzenia
• bank jest
przedsiębiorstwem
• bank jest instytucją
zaufania publicznego
• działalność banku
polega m.in. na
pozyskiwaniu
wkładów
pieniężnych,
udzielaniu kredytów,
rozliczeniach
pieniężnych,
udzielaniu gwarancji.
Bank -
makroekonomiczny
punkt widzenia
• banki stanowią
krwiobieg
gospodarki,
odgrywają istotną
rolę w alokacji
kapitału
(pośrednicząc
pomiędzy
podmiotami
mającymi nadmiar
kapitału, a tymi które
mają niedobory
kapitału optymalizują
jego wykorzystanie).
Bank w polskim prawie
(art. 2. - Prawo
Bankowe)
• „Bank jest osobą
prawną utworzoną
zgodnie z przepisami
ustaw, działającą na
podstawie zezwoleń
uprawniających do
wykonywania
czynności
bankowych
obciążających
ryzykiem środki
powierzone pod
jakimkolwiek tytułem
zwrotnym”.
dr Adam Barembruch
AB
Czynności bankowe
przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na
żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu
oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
prowadzenie innych rachunków bankowych,
udzielanie kredytów
udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych
oraz otwieranie akredytyw,
emitowanie bankowych papierów wartościowych,
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,
wykonywanie innych czynności przewidzianych
wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek i kredytów
konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,
operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których
przedmiotem są warranty,
wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy
ich użyciu,
terminowe operacje finansowe,
nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych
oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją
papierów wartościowych,
pośrednictwo w dokonywaniu przez rezydentów przekazów
pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju z
nierezydentami.
73
Sensu stricte
Sensu largo
dr Adam Barembruch
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
74
Art. 6a.
1. Bank może, w drodze umowy zawartej na piśmie, powierzyć przedsiębiorcy lub
przedsiębiorcy zagranicznemu, z zastrzeżeniem art. 6d, wykonywanie wyłącznie:
1) w imieniu i na rzecz banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych
na podstawie umowy agencyjnej, polegającego na:
a) zawieraniu i zmianie umów rachunków bankowych, o których mowa w art. 49
ust. 1 pkt 3, według wzoru zatwierdzonego przez bank,
b) zawieraniu i zmianie umów kredytu na sfinansowanie inwestycji mającej na celu
zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy w rozumieniu
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
c) zawieraniu i zmianie umów kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy z
dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 oraz z
2003 r. Nr 109, poz. 1030),
d) zawieraniu i zmianie umów ugody w sprawie spłaty kredytów, o których mowa w
lit. b) i c),
e) zawieraniu i zmianie umów dotyczących ustanowienia prawnego
zabezpieczenia kredytów, o których mowa w lit. b) i c),
dr Adam Barembruch
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
75
f) zawieraniu i zmianie umów o kartę płatniczą, których stroną jest
konsument w rozumieniu ustawy, o której mowa w lit. c),
g) przyjmowaniu wpłat, dokonywaniu wypłat oraz obsłudze czeków
związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank,
h) dokonywaniu wypłat i przyjmowaniu spłat udzielonych przez ten bank
kredytów i pożyczek pieniężnych,
i) przyjmowaniu wpłat na rachunki bankowe prowadzone przez inne banki,
j) przyjmowaniu dyspozycji przeprowadzania bankowych rozliczeń
pieniężnych związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten
bank,
k) wykonywaniu innych czynności, po uzyskaniu zezwolenia Komisji
Nadzoru Finansowego,
2) czynności faktycznych związanych z działalnością bankową.
dr Adam Barembruch
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
76
2. Powierzenie wykonywania czynności, o którym mowa w
ust. 1, nie może obejmować:
1) zarządzania bankiem w rozumieniu art. 368
(…) a w
szczególności
zarządzania
ryzykiem
związanym
z
prowadzeniem działalności bankowej, w tym zarządzania
aktywami i pasywami, dokonywania oceny zdolności
kredytowej i analizy ryzyka kredytowego,
2) przeprowadzania audytu wewnętrznego banku.
3. Komisja Nadzoru Finansowego może udzielić bankowi
zezwolenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. k), jeżeli
powierzenie przez bank wykonywania innych czynności jest
niezbędne do prowadzenia działalności bankowej w sposób
ostrożny i stabilny lub istotnego obniżenia kosztów tej
działalności.
dr Adam Barembruch
AB
Warunki utworzenia banku:
77
fundusze własne
(dostosowane do rodzaju czynności bankowych i rozmiaru działalności). Jeden
założyciel oraz grupa założycieli może wnieść wkład pieniężny w kwocie nie
przekraczającej połowy kapitału założycielskiego,
pomieszczenie
posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, zabezpieczające
przechowywanie w banku wartości z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej
działalności bankowej,
założyciele
oraz osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu dają
rękojmię prowadzenia działalności w sposób należycie zabezpieczający interesy klienta
banku,
co najmniej dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk
członków zarządu
posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem,
przedstawiony przez założycieli
plan działalności
banku na okres co najmniej trzyletni
wskazuje, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w
banku,
dr Adam Barembruch
AB
Funkcje banku
rola płatnika
dokonywanie płatności w imieniu
swoich klientów ;
rola agenta
działanie w imieniu klientów w
zakresie emisji papierów
wartościowych i zarządzania
własnością klientów;
rola gwaranta
poparcie udzielone klientom w spłacie
ich zobowiązań;
rola pośrednika
dokonywanie transformacji
otrzymanych depozytów w kredyty
przede wszystkim dla przedsiębiorstw;
rola instrumentu w realizacji polityki
gospodarczej kraju
regulowanie podaży pieniądza
poprzez działanie banku centralnego.
Udział w kreacji pieniądza
Udział w społecznym podziale pracy
Alokacja i transformacja środków
Informacji
Wielkości sumy pieniądza
Terminu
Ryzyka
Miejsca
78
Funkcje
Rola banku
dr Adam Barembruch
AB
Instytucja kredytowa
79
Podmiot mający swoją siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej na
terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, zwanych dalej
"państwami członkowskimi",
prowadzący we własnym imieniu i na własny
rachunek, na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych,
działalność polegającą na:
przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod
jakimkolwiek tytułem zwrotnym i
udzielaniu kredytów lub na wydawaniu pieniądza elektronicznego.
SYSTEM BANKOWY
80
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
System bankowy i jego stabilność
Całokształt instytucji bankowych
oraz normy określające wzajemne
powiązania i stosunki z otoczeniem.
Podstawą do określenia sytemu
bankowego jest układ złożony z
banku centralnego (emisyjnego) i
banków komercyjnych.
System jednoszczeblowy
System dwuszczeblowy
zdolność systemu do zachowania
płynności finansowej oraz
poszczególnych jednostek do
pokrywania strat i ryzyka z własnych
funduszy, a więc do zachowania
wypłacalności.
81
System bankowy
Stabilność systemu bankowego
dr Adam Barembruch
AB
System bankowy
Bankowy Fundusz
Gwarancyjny
Narodowy Bank
Polski
Komisja Nadzoru
Finansowego
Instytucje stabilizujące
Instytucje tworzące rynek
Banki
oddziały
państwowe
spółdzielcze
spółki akcyjne
według charakteru i zakresu
realizowanych zadań
bank centralny
bank komercyjny
banki uniwersalne
banki wyspecjalizowane
własności kapitału
banki państwowe
banki spółdzielcze
banki w formie spółek akcyjnych
zasięgu terytorialnego działania
regionalne
krajowe
międzynarodowe
82
dr Adam Barembruch
AB
Zasady TBTF i TITF
83
TBTF – too big to fail – „zbyt duży żeby upaść”
TITF – too important to fail – „zbyt ważny by upaść”
Założenie: władze nie powinny dopuścić do upadłości banku
o kluczowym znaczeniu dla gospodarki
Doktrynę można rozszerzyć na inne dziedziny gospodarki (
np.. Kopalnie)
Proces budowy jednolitego europejskiego rynku
finansowego powoduje, że udzielanie pomocy przestaje być
domeną wyłącznie władz krajowych
Konieczne jest ustalenie uniwersalnych zasad postępowania
Przejrzyste kryteria i równość dostępu do pomocy
dr Adam Barembruch
AB
Modele sektora bankowego
84
Cecha
ANGLOSASKI
NIEMIECKO-JAPOŃSKI
Rodzaj rynku-
finansowanie
Kapitałowy i pieniężny, anonimowy;
finansowanie gł. wewnętrzne, nacisk na
krótkookresowe pasywne stosunki między
instytucjami finansowymi i przedsiębiorstwami
niefinansowymi,
brak udziału banków w kapitale
przedsiębiorstwa
Kredytów, zintegrowany;
finansowanie zewnętrzne oparte
na indywidualnie negocjowanych kredytach
bankowych o stałym oprocentowaniu, nacisk na
długookresowe , aktywne bliskie stosunki
między instytucjami finansowymi
i przedsiębiorstwami, udział banków
w kapitale przedsiębiorstw.
Rodzaje banków
Specjalistyczne
Uniwersalne
Typy i rola
Instytucji
Finansowych
Wysoka specjalizacja instytucji, banki
zorientowane na krótkoterminową działalność
pożyczkową, duża skłonność do tworzenia
innowacji finansowych
Niski stopień specjalizacji, banki nastawione na
długookresową działalność pożyczkową,
niższa skłonność do tworzenia innowacji
finansowych
Polityka
Pieniężna
Nacisk na kontrolę podaży pieniądza, operacje
otwartego rynku
Nacisk na kontrolę akcji kredytowej banków,
kredyt refinansowy
Mechanizm
płatniczy
Transfer debetowy (czeki), izby rozliczeniowe
Transfer kredytowy (giro), poczta
dr Adam Barembruch
AB
Wady i zalety modeli systemu finansowego
Zalety
Nadanie kluczowej roli rynkom akcji i
obligacji spółek
Sprzyjanie działaniu inwestorów
instytucjonalnych
Pobudzanie innowacji finansowych
Wady
Oparcie się na anonimowym rynku
p.w.
Nastawienie na częste zmiany
partnerów transakcji
Duża formalizacja transakcji
Zalety
Finansowanie podmiotów w oparciu
o umowy kredytowe
Krzyżowanie udziałów kapitałowych
Stymulowanie powstawanie silnych
banków uniwersalnych
Wady
Niedostateczne rozszerzenie
wachlarza instrumentów
finansowych
Opóźnienia we wprowadzaniu
transakcji
Mniejsza odporność na konkurencję
instytucji parabankowych
85
Model anglosaski
Model niemiecko-japoński
KRAJOWE I ZAGRANICZNE
OPERACJE BANKOWE
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
86
dr Adam Barembruch
AB
Tradycyjny podział operacji bankowych
(ze względu na przedmiot operacji)
87
operacje bierne = pasywne (depozytowe)
Działalność depozytowa
Emisja papierów wartościowych
Depozyty międzybankowe
operacje czynne = aktywne (kredytowe)
Działalność kredytowa
Inwestycje w papiery wartościowe
Lokaty międzybankowe
operacje rozliczeniowe = pośredniczące (obsługa obrotu
płatniczego)
dr Adam Barembruch
AB
Klasyfikacja operacji bankowych
Dowód wpłaty
Polecenie wypłaty
Czek gotówkowy
Karta bankomatowa
Polecenie przelewu
Zlecenie stałe
Polecenie zapłaty
Czek rozrachunkowy
Karty płatnicze
Akredytywa dokumentowa
Inkaso dokumentowe
Weksel
Rozliczenie saldami
88
Gotówkowe
Bezgotówkowe
dr Adam Barembruch
AB
Karty płatnicze
89
Debetowe
PAY NOW
Debetowe
PAY NOW
Obciążenio
we
PAY LATER
Obciążenio
we
PAY LATER
Kredytowe
PAY LATER
Kredytowe
PAY LATER
Wstępnie
przedpłacon
e
PAY BEFORE
Wstępnie
przedpłacon
e
PAY BEFORE
dr Adam Barembruch
AB
Polecenie zapłaty
90
stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela
obciążenia określoną kwotą rachunku bankowego
dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela.
dyspozycja wierzyciela oznacza równocześnie jego
zgodę na cofnięcie przez bank dłużnika obciążenia
rachunku dłużnika i cofnięcie uznania rachunku
wierzyciela w przypadku dokonanego przez dłużnika
odwołania polecenia zapłaty
dr Adam Barembruch
AB
Przeprowadzenie rozliczeń poleceniem
zapłaty jest dopuszczalne pod warunkiem:
91
posiadania przez wierzyciela i dłużnika rachunków w bankach, które zawarły porozumienie w sprawie
stosowania polecenia zapłaty, określające w szczególności: zakres odpowiedzialności banków
wykonujących polecenie zapłaty, przyczyny odmowy wykonania polecenia zapłaty przez bank dłużnika,
procedury dochodzenia wzajemnych roszczeń banków, wynikających ze skutków odwołania polecenia
zapłaty przez dłużnika, wzory jednolitych formularzy oraz zasady wykonywania przez banki poleceń
zapłaty za pomocą elektronicznych nośników informacji,
udzielenia przez dłużnika wierzycielowi zgody do obciążania rachunku dłużnika w drodze polecenia
zapłaty w umownych terminach zapłaty z tytułu określonych zobowiązań,
zawarcia pomiędzy wierzycielem a bankiem prowadzącym jego rachunek umowy w sprawie
stosowania polecenia zapłaty przez wierzyciela, zawierającej w szczególności: zgodę banku na
stosowanie polecenia zapłaty przez wierzyciela, zasady składania i realizowania poleceń zapłaty, zgodę
wierzyciela na obciążenie jego rachunku kwotami odwoływanych poleceń zapłaty wraz z odsetkami, o
których mowa w ust. 7, zwróconymi dłużnikowi w związku z odwołaniem polecenia zapłaty oraz zakres
odpowiedzialności wierzyciela i banku,
że maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie przekracza równowartości, przeliczonej na
złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu kwartału
poprzedzającego kwartał, w którym dokonywane jest rozliczenie pieniężne:
1 000 euro - w przypadku gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna niewykonująca działalności gospodarczej,
50 000 euro - w przypadku pozostałych dłużników.
dr Adam Barembruch
AB
Odwołanie polecenia zapłaty
92
Dłużnik może odwołać pojedyncze polecenie zapłaty, w banku
prowadzącym jego rachunek, w terminie:
30 dni kalendarzowych
od dnia dokonania obciążenia rachunku bankowego - w
przypadku gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna niewykonująca działalności
gospodarczej,
5 dni roboczych
od dnia dokonania obciążenia rachunku bankowego - w
przypadku pozostałych dłużników.
Odwołanie polecenia zapłaty przez dłużnika zobowiązuje bank dłużnika do
natychmiastowego uznania rachunku bankowego dłużnika kwotą odwołanego
polecenia zapłaty.
Uznanie rachunku dłużnika następuje z datą złożenia odwołania polecenia
zapłaty, z obowiązkiem naliczenia - od dnia obciążenia rachunku dłużnika
kwotą odwołanego polecenia zapłaty - odsetek należnych dłużnikowi z
tytułu oprocentowania rachunku bankowego.
dr Adam Barembruch
AB
Historia i definicja weksla
Prawo wekslowe w miastach polskich
w XII i XIII wieku rozwijało się
początkowo jako prawo zwyczajowe
1775 – częściowa kodyfikacja w
Konstytucji
Trzy odrębne systemy ustawodastw
wekslowych francuskie, niemieckie i
angielskie
1912 – konwencja Haska
1930 – konwencja Genewska
Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 roku
PRAWO WEKSLOWE (Dz. U. Nr 37,
poz 282)
Weksel jest papierem
wartościowym, posiadającym cechy
ściśle przez prawo określone w
którym wystawca
albo sam przyrzeka zapłatę
określonej sumy pieniężnej
albo poleca zapłatę osobie trzeciej
Wystawca przyjmuje bezwarunkową
odpowiedzialność za zapłatę weksla
i poddaje się wszelkim rygorom
prawa wekslowego
93
Historia
Definicja
dr Adam Barembruch
AB
Cechy zobowiązania wekslowego
94
jest samoistne
, czyli niezależne od przyczyny powstania
tego zobowiązania;
prawa zawarte w wekslu można przenosić na inne
osoby, tzn. otrzymując weksel od jednego kontrahenta,
posiadacz weksla może regulować nim zobowiązanie
wobec innych partnerów handlowych;
indosowanie
przy zobowiązaniu wekslowych występuje tzw.
odpowiedzialność solidarna
osób podpisanych na
wekslu;
tryb egzekwowania należności wekslowych jest szybki i
uproszczony, wykorzystuje tzw.
rygor wekslowy
dr Adam Barembruch
AB
Ustawowe elementy weksla
95
1
. Nazwa "weksel" w samym tekście dokumentu w języku, w jakim go wystawiono.
2. Przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej.
Bezwarunkowe - tzn. bez jakichkolwiek warunków. Np. "zapłacę po otrzymaniu kredytu", "zapłacę po otwarciu
konta przez Bank". W razie rozbieżności między sumą napisaną słownie lub zapisaną cyframi liczy się ta
napisana słowami.
3. Oznaczenie terminu płatności.
4. Oznaczenie miejsca płatności.
Miejsce płatności w rozumieniu - miejscowość. To wystarczy, może być zawężone do adresu .
5. Nazwisko osoby, na której rzecz (piszemy gdy nie chcemy by weksel był zbyty przez indos) lub na
której zlecenie (gdy zgadzamy się na indosowanie) zapłata ma być dokonana.
Może to być osoba fizyczna lub prawna. Nazwiskiem osoby prawnej jest jej nazwa, może być skrócona,
zwyczajowo używana. Najważniejsze jest by był określony jej status prawny (Sp. z o.o., S.A. itd.).
6. Oznaczenie miejsca i daty wystawienia weksla.
Data ma bardzo duże znaczenie, decyduje o tym, czy podpisani na wekslu mieli w tym czasie zdolność do
zaciągania zobowiązań, czy żyli, czy mieli pełnomocnictwa do reprezentowania osoby prawnej.
Nieporozumieniem jest, że od tej daty liczy się trzyletni okres przedawnienia dochodzenia roszczeń z weksla.
Przedawnienie liczy się od daty płatności weksla.
7. Podpis wystawcy weksla –
Podpis musi być naniesiony własnoręcznie (dotyczy to wszystkich podpisów na wekslu) i to wystarcza, może być
nieczytelny, ale taki jak używany zwyczajowo, jeśli obok nazwisko jest wydrukowane lub odciśnięte pieczęcią, to
polepsza czytelność i jest pomocne w dochodzeniu roszczeń. W wypadku osoby prawnej musi być wydrukowana
lub odciśnięta pieczęcią nazwa firmy wraz z jej statusem prawnym.
dr Adam Barembruch
AB
Obligatoryjne elementy weksla
trasowanego
96
Słowo weksel
Bezwarunkowe
polecenie zapłaty
Miejsce
płatności
Nazwisko/nazwa
trasata
oznaczenie daty i
miejsca wystawienia
weksla
Podpis
wystawcy
Suma wekslowa
Oznaczenie
rodzaju weksla
Oznaczenie
remitenta
Suma
wekslowa
słownie
Domicyliat
Oznaczenie
terminu
płatności
dr Adam Barembruch
AB
Kiedy weksel może być płatny?
97
Art. 33. Weksel może być płatny:
za okazaniem
Płatny za okazaniem, tzw. płatny na żądanie – na ogół w ciągu roku od
dnia wystawienia, ale może to wydłużyć wystawca);
w pewien czas po okazaniu
Płatny w pewien czas po okazaniu - weksel podlega wizowaniu, o czym
wzmiankę umieszcza się na wekslu, np. „widziałem” i data – od tego
momentu biegnie termin zapłaty;
w pewien czas po dacie
Płatny w pewien czas po dacie, np.. 10 dni po dacie wystawienia;
w oznaczonym dniu
Inne określenie terminu płatności lub kilku terminów
powoduje nieważność weksla.
dr Adam Barembruch
AB
Weksel kaucyjny
98
Definicja:
Dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy weksla z
zamiarem zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.
Z punktu widzenia banku celowe jest umieszczanie na wekslu
daty jego wystawienia i miejsca płatności
zabezpiecza obroty gospodarcze, pożyczkę lub kredyt.
Składamy jako kaucję
nie służy on do obrotu, w przeciwieństwie do weksla płatniczego.
jest to najbardziej popularny rodzaj weksla.
przeważnie wystawiany jest jako weksel niezupełny, nazywany inaczej
"wekslem kaucyjnym in blanco".
w skrajnych przypadkach jest to "goły" blankiet z podpisem.
dr Adam Barembruch
AB
Co może zawierać deklaracja wekslowa?
99
warunki, od spełnienia których zależy prawo wypełnienia
weksla,
określenie kwoty, na którą weksel może być wypełniony (w
sposób bezpośredni lub opisowy),
określenie rodzaju terminu płatności, jakim weksel może być
opatrzony.
Deklaracja może też zawierać upoważnienie do wpisania przez
wierzyciela wskazanych klauzul wekslowych („bez protestu” lub
„bez kosztów”, domicyliatu, waluty) oraz innych upoważnień i
wskazań co do wypełnienia weksla.
Brak pisemnego porozumienia co do uzupełnienia weksla
upoważnia posiadacza weksla do uzupełnienia go tylko jego
ustawowymi elementami.
Deklaracja wekslowa nie jest warunkiem ważności weksla.
CZEK
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
100
dr Adam Barembruch
AB
Definicja czeku
101
to pisemna dyspozycja wystawcy czeku ( trasanta),
udzielona bankowi prowadzącemu jego rachunek (
trasatowi), aby ten obciążył jego rachunek kwotą, na
którą czek został wystawiony, oraz wypłacił tę kwotę
osobie wskazanej na czeku ( czek imienny) lub
okazicielowi ( czek na okaziciela)
dr Adam Barembruch
AB
Ustawowe elementy czeku
102
Art. 1. Czek zawiera:
nazwę “czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w
jakim go wystawiono
polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy
pieniężnej
oznaczenie miejsca płatności
oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku
podpis wystawcy czeku
Art. 28. Czek jest płatny za okazaniem. Wszelką
wzmiankę przeciwną uważa się za nienapisaną.
dr Adam Barembruch
AB
Terminy ważności czeku
103
10 dni,
w przypadku czeków krajowych,
20 dni
, jeżeli czek wystawiono w innym kraju, niż kraj, w
którym jest płatny, ale miejsca wystawienia i płatności
położone są w tej samej części świata,
70 dni,
jeżeli miejsca płatności i wystawienia czeku
znajdują się w różnych krajach, położonych w różnych
częściach świata.
AKREDYTYWA
DOKUMENTOWA W
ROZLICZENIACH
ZAGRANICZNYCH
dr Adam Barembruch
2012-02-27
104
dr Adam Barembruch
AB
Schemat akredytywy potwierdzonej
105
Importer
1.Kontrakt
Eksporter
Bank eksportera
Bank importera
2. Wniosek o
otwarcie akredytywy
4. Informacja o otwarciu
akredytywy
6. Przekazanie dokumentów
zgodnych z warunkami
akredytywy
8. Zawiadomienie o realizacji
akredytywy i przekazanie
dokumentów
5. Wysyłka towaru i i
zebranie dokumentów
7. Zbadanie dokumentów, płatność
3. Informacja o otwarciu
akredytywy
10. Wydanie
dokumentów
9. Płatność
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje akredytyw: charakter zobowiązania
banku otwierającego akredytywę:
106
odwołalna
wymaga wyraźnego wskazania, że jest odwołalna
nie stanowi prawnie wiążącego zobowiązania banku otwierającego
wobec beneficjenta akredytywy
może być zmieniona lub anulowana przez bank otwierający w każdym
momencie bez uprzedniego zawiadomienia beneficjenta;
nieodwołalna
stanowi ostateczne, wiążące zobowiązanie banku otwierającego wobec
beneficjenta, jeśli zostaną dopełnione warunki akredytywy.
nie musi wyraźnie wskazywać, że jest nieodwołalna
w przypadku braku wskazania, że akredytywa jest odwołalna, będzie
uważana za nieodwołalną
nie może być zmieniona lub anulowana bez zgody wszystkich
zainteresowanych w niej stron
akredytywy nieodwołalne dzielimy na potwierdzone i nie potwierdzone
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje akredytyw
ze względu na rolę banku pośredniczącego
107
potwierdzona
potwierdzenie odbywa się na zlecenie banku otwierającego, zaś bank
pośredniczący, oprócz zwyczajowych czynności awizowania akredytywy
beneficjentowi, podejmuje w stosunku do niego swoje własne, ostateczne i
wiążące zobowiązanie na warunkach identycznych z warunkami akredytywy.
Bank pośredniczący, który dał potwierdzenie, rozlicza beneficjenta we własnym
imieniu dlatego jego własne rozliczenia z bankiem otwierającym w niczym nie
dotyczą beneficjenta akredytywy.
Bank potwierdzający ma obowiązek zapłaty za prezentowane dokumenty przed
otrzymaniem swojej należności od banku otwierającego, nawet w przypadku
pokrycia ze strony tego banku;
nie potwierdzona – awizowana
rola banku pośredniczącego ogranicza się jedynie do zawiadamiania
beneficjenta o otwarciu na jego rzecz akredytywy i przekazaniu mu jej treści;
nie potwierdzona – negocjacyjna
bank pośredniczący otrzymuje zlecenie awizowania akredytywy oraz zlecenie
zapłaty za dokumenty prezentowane mu przez beneficjenta.
dr Adam Barembruch
AB
Inne rodzaje akredytyw
Z punktu widzenia banku
akredytywa
otwierana na zlecenie
polskiego importera
jest akredytywa
importową, a akredytywa
realizowana w polskim banku przez
naszego eksportera
– akredytywą
eksportową.
Akredytywa, którą dany bank
otwiera, jest nazywana akredytywą
własną, a akredytywa, którą awizuje,
negocjuje czy potwierdza –
akredytywą obcą.
Akredytywa nieprzenośna to taka,
do której realizacji i podjęcia zapłaty
jest upoważniony jeden określony
beneficjent.
Akredytywa przenośna to taka, w
której bank pośredniczący,
występujący w roli banku
przenoszącego,
może postawić w
całości lub w części do dyspozycji
jednej lub kilku osób, zwanych
wtórnymi beneficjentami
.
Przeniesienia akredytywy bank
dokonuje na zlecenie pierwotnego
beneficjenta.
108
Eksportowa i importowa
Przenośna i nieprzenośna
dr Adam Barembruch
AB
Inne rodzaje akredytyw
109
Akredytywa w formie listu kredytowego –
awizowana z pominięciem banku pośredniczącego
i przesyłana bezpośrednio
beneficjentowi przez bank otwierający akredytywę, upoważnia ona beneficjenta do
wystawienia traty ciągnionej na bank otwierający, akredytywa tego typu jest
nieodwołalna;
Akredytywa rewolwingowa (odnawialna) –
ma zastosowanie przy
sukcesywnych powtarzalnych dostawach jednolitego towaru w
ciągu dłuższego okresu czasu
. Ogólna kwota akredytywy, zwana pułapem, obejmuje
kwotę kontraktu, natomiast kwota częściowa, postawiona do dyspozycji beneficjenta,
zwana nawiązką, określa wartość jednej dostawy. Akredytywa może być odnawiana w
odniesienie do: czasu- ważna jest do określonej kwoty, w pewnym ustalonym okresie
czasu; wartości- kwota każdej kolejnej nawiązki stawiana jest do dyspozycji beneficjenta
dopiero po całkowitej realizacji nawiązki poprzedniej, w określonym terminie ważności;
Akredytywa typu back-to-back (wiązana) –
wpływy z akredytywy eksportowej zabezpieczają płatności dla otwarcia akredytywy
importowej,
akredytywa tego typu występuje przy realizacji transakcji reeksportowych,
stosowana jest, gdy akredytywa pierwotna nie jest przenośna lub kiedy dostawca
eksportera nie chce zaakceptować przeniesienia akredytywy.
Cała istota zastosowania takiego typu akredytywy sprowadza się do tego, aby wpływy z
akredytywy eksportowej pokrywały wypłaty akredytywy importowej;
dr Adam Barembruch
AB
Inne rodzaje akredytyw
110
Akredytywa zaliczkowa –
zawiera specjalną klauzulę, która upoważnia bank awizujący lub
potwierdzający akredytywę, na wyraźne zlecenie i wyłączne ryzyko
zleceniodawcy lub banku otwierającego, do wypłaty zaliczki
beneficjentowi przed prezentacją dokumentów, w zamian za zwykłe
pokwitowanie. Można tutaj wyróżnić dwa rodzaje akredytyw
zaliczkowych:
z czerwoną klauzulą - bez zabezpieczenia rzeczowego wypłaconej zaliczki,
z zielona klauzulą- z zabezpieczeniem rzeczowym wypłaconej zaliczki;
Akredytywa typu stand-by –
inaczej akredytywa zabezpieczająca, charakterem przypomina
gwarancję bankową
. W treści takiej akredytywy zawarte jest
zobowiązanie banku otwierającego do zapłaty określonej w akredytywie
sumy pieniężnej na pierwsze żądanie beneficjenta, w przypadku, gdy
zleceniodawca akredytywy nie wywiąże się z podjętych zobowiązań
kontraktowych.
INKASO DOKUMENTOWE
dr Adam Barembruch
2012-02-27
111
dr Adam Barembruch
AB
Na czym polega inkaso dokumentowe?
112
Polega na wydaniu przez bank importerowi dokumentów
reprezentujących towar w zamian za zapłatę lub
spełnienie przez niego innego świadczenia określonego
przez zleceniodawcę inkasa
Zapłata avista
Akceptacja weksli
Wystawienie weksli trasowanych
Bank inkasuje zatem należność od importera i wydaje w
zamian dokumenty.
dr Adam Barembruch
AB
Schemat inkasa dokumentowego
113
Importer
1.Kontrakt
Eksporter
Bank eksportera
Bank importera
6 . Płatność w
zamian za dok.
3. Przekazanie dokumentów wraz
z instrukcją inkasa
4. Przekazanie instrukcji
inkasowej
2. Wysyłka towaru i i
zebranie dokumentów
8. Płatność
5. Wezwanie do
zapłaty
7. Płatność
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje inkasa
inkaso bezdokumentowe (proste,
finansowe)
dotyczy wyłącznie dokumentów
finansowych.
Zalicza się do nich tratę, weksel
własny i czek;
inkaso dokumentowe
jego przedmiotem są: dokumenty
handlowe wraz z dołączonymi
dokumentami finansowymi (trata)
lub wyłącznie dokumenty handlowe.
importowe
przedmiotem są dokumenty
dotyczące importowanego
towaru przedstawione przez bank
zleceniodawcy lub bezpośrednio
przez zleceniodawcę inkasa.
eksportowe
przedmiotem są dokumenty
dotyczące wyeksportowanego
towaru/usługi, przedstawionego
przez krajowego podawcę
114
Ze względu na prezentowane
dokumenty
Ze względu na rodzaj transakcji
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje inkasa dokumetowego
115
Inkaso gotówkowe (a vista)
Inkaso dokumentowe gotówkowe typu
D/P
–
występuje wtedy gdy bank wydaje importerowi dokumenty dotyczące
towaru po dokonaniu przez niego zapłaty;
Inkaso akceptacyjne
D/A
ma charakter terminowy i oznacza, że bank inkasujący wyda
importerowi dokumenty reprezentujące towar w zamian za akcept
weksla ciągnionego. Płatność następuje w uzgodnionym uprzednio
terminie. Importer może zatem dysponować towarem, natomiast
eksporter uzyskuje zabezpieczenie płatności w postaci zaakceptowanej
traty;
Inkaso dokumentowe gotówkowe typu
C/D
polega na wydaniu dokumentów reprezentujących towar w zamian za
zapłatę w gotówce;
FAKTORING I FORFAITING
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
116
dr Adam Barembruch
AB
Faktoring – definicja i przedmiot
Jest to nabycie przez faktora
wierzytelności handlowej przed
terminem jej płatności, z
potrąceniem opłaty na rzecz faktora,
bez przejęcia ryzyka wypłacalności
dłużnika lub z przejęciem takiego
ryzyka
krótkoterminowe wierzytelności
wynikające z umów dostawy,
sprzedaży lub o świadczenie usług.
Przedmiotem faktoringu nie mogą
być wierzytelności niezbywalne!!!!
117
Definicja
Przedmiot faktoringu
dr Adam Barembruch
AB
Podmioty uczestniczące
118
FAKTOR - bank
nabywający
wierzytelność
FAKTORANT -
sprzedawca lub
dostawca
towarów albo
usług zbywający
wierzytelność
DŁUŻNIK
FAKTORINGOWY
- klient faktoranta
nabywający od
niego towar lub
usługę
dr Adam Barembruch
AB
Ze względu na podmiot, który przejmuje
ryzyko wypłacalności:
faktoring pełny (właściwy)
jest to sprzedaż faktorowi
wierzytelności handlowej przez
faktoranta z przejęciem przez
faktora ryzyka wypłacalności
dłużnika tzn. w momencie zawarcia
umowy faktoringowej pełne ryzyko
wypłacalności dłużnika
faktoringowego przejmuje faktor.
faktoring niepełny (niewłaściwy)
to sprzedaż faktorowi przez
faktoranta wierzytelności handlowej
bez przejścia na faktora ryzyka
wypłacalności dłużnika.
119
Faktoring pełny
Faktoring niepełny
dr Adam Barembruch
AB
Forfaiting
Jest to nabycie przez instytucję
forfaitingową średnio- lub
długoterminowej wierzytelności
handlowej przed terminem jej
płatności, z pobraniem na rzecz
instytucji forfaitingowej odsetek
dyskontowych, z przejęciem ryzyka
wypłacalności dłużnika
Mogą być średnio-lub
długoterminowe wierzytelności
wynikające z umów dostawy,
sprzedaży lub świadczonych usług.
Przedmiotem forfaitingu mogą być
w zasadzie wyłącznie wierzytelności
już istniejące i niewymagalne.
120
Definicja
Przedmiot
DZIAŁALNOŚĆ KREDYTOWA
BANKU
PROCEDURY KREDYTOWE
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
121
dr Adam Barembruch
AB
Istota kredytu i pożyczki
Kredyt – umowa, na podstawie
której bank zobowiązuje się oddać
kwotę środków pieniężnych na
określony czas i cel do dyspozycji
kredytobiorcy, a kredytobiorca
zobowiązuje się do korzystania z
niej na warunkach oznaczonych w
umowie, do zwrotu kwoty kredytu
wraz z odsetkami w oznaczonych
terminach spłaty oraz zapłaty
prowizji od udzielonego kredytu.
Pożyczka – umowa, na mocy której
bank zobowiązuje się przenieść na
własność pożyczkobiorcy określoną
ilość pieniędzy, a pożyczkobiorca
zobowiązuje się zwrócić tę samą
ilość pieniędzy oraz zapłacić odsetki
Kredyt
Pożyczka
122
dr Adam Barembruch
AB
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY
(Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r.)
Tytuł XIX. POŻYCZKA
Art. 720. § 1. (269)
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na
własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do
gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość
rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości
.
§ 2. (270) Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona
pismem.
Art. 721. Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli
zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie
przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej
strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.
Art. 722. Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z
upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.
Art. 723. Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić
pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.
Art. 724. Jeżeli rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, dający pożyczkę
obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach
nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się w wypadku, gdy biorący mógł z
łatwością wadę zauważyć.
Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku
rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego
Banku Polskiego (odsetki maksymalne).
123
dr Adam Barembruch
AB
Różnice między kredytem a pożyczką
bank nadal jest właścicielem
środków pieniężnych;
określony cel, bank ma prawo
kontroli zgodności wykorzystywania
kredytu z tym celem;
zawsze na piśmie;
musi być określony termin spłaty;
odpłatny;
uregulowany przez prawo bankowe.
własność zostaje przeniesiona na
pożyczkobiorcę;
nie ma wymogu określania jej celu;
zawierana na piśmie, gdy jej
wartość > 500 złotych;
termin zwrotu nie musi być zawarty
w umowie;
może być odpłatna bądź
nieodpłatna;
reguluje ją kodeks cywilny.
Kredyt
Pożyczka
124
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje kredytów
przedmiotu kredytu:
obrotowe,
inwestycyjne,
na finansowanie projektów inwestycyjnych,
formy kredytu:
w rachunku bieżącym,
w rachunku kredytowym,
sposobu wykorzystania i spłaty kredytu:
w formie doraźnej transakcji (docelowe),
w formie linii kredytowej: odnawialnej,
nieodnawialnej,
rolowane,
pomostowe,
okresu kredytowania:
krótkoterminowe,
średnioterminowe,
długoterminowe,
kredytobiorcy:
na finansowanie działalności gospodarczej,
konsumpcyjne,
waluty kredytu:
złotowe,
dewizowe,
sposobu jego zabezpieczenia:
zabezpieczone rzeczowo
zabezpieczone osobiście,
zasad oprocentowania:
o stałym oprocentowaniu,
o zmiennym oprocentowaniu,
częstotliwości wykorzystania i spłaty kredytu:
wykorzystywane jednorazowo albo w
transzach ( w częściach) lub w ciągnieniach
(linia kredytowa),
spłacane jednorazowo albo w ratach lub z
wpływów na rachunek,
preferencyjności:
komercyjne,
preferencyjne
125
dr Adam Barembruch
AB
Zdolność kredytowa
formalnoprawna
wiarygodność prawną
kredytobiorcy oznaczającą
zdolność klientów do
podejmowania czynności
prawnych, w tym do zawierania
umów kredytowych
merytoryczna
wiarygodność ekonomiczną
kredytobiorcy.
Aspekt personalny
charakter, stan rodzinny, stan
majątkowy, reputacja,
kwalifikacje zawodowe,
doświadczenie,
odpowiedzialność za interesy
prowadzonej firmy.
Aspekt ekonomiczny
analizy sytuacji ekonomiczno-
finansowej kredytobiorcy oraz
jakość zabezpieczeń prawnych
kredytu. Współcześnie analiza ta
opiera się na systemie
standaryzowanych wskaźników
rentowności, płynności
finansowej, zadłużenia.
126
dr Adam Barembruch
AB
Badanie zdolności kredytowej osób
fizycznych - Credit scoring
127
Polega na ocenie punktowej cech jakościowych i ilościowych osób składających w banku wniosek o
kredyt.
Oceniane są najistotniejsze zdaniem banku cechy mające wpływ na zdolność kredytową np. wiek,
wykształcenie, zatrudnienie, sytuację majątkową, osiągane dochody itp. Po wyodrębnieniu tych cech
przyznaje się każdej z nich określoną liczbę punktów.
Zwykle w praktyce stosuje się skalę czterostopniową wg której dzieli się kredytobiorców na:
dobrych
przeciętnych
słabych
Złych
W rzeczywistości każdy bank indywidualnie ustala kryteria przyznawania kredytów, jednak na
podstawie przeprowadzonej obserwacji da się wyodrębnić pewien zespół wspólnych cech
charakteryzujących „dobrego klienta”, w szczególności:
są właścicielami mieszkań lub domów
posiadają rodziny (małżonków, dzieci)
rzadko zmieniają adres zamieszkania
ich miesięczne dochody są wyższe od przeciętnej
rzadko zmieniają miejsce pracy
z punktu widzenia wykonywanego zawodu są zaliczani do szczebla wyższego lub średniego
dr Adam Barembruch
AB
Badanie zdolności kredytowej
przedsiębiorstw
Analiza wskaźnikowa – składnik analizy finansowej
polegający na wyrażaniu różnych sfer działalności firmy
za pomocą wskaźników.
Standardowo analiza przeprowadzana jest w oparciu o
sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa – bilans,
rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów
pieniężnych.
Wskaźniki analityczne dzieli się na ilościowe (np. wielkość
zużycia surowców, poziom zatrudnienie, etc.) i jakościowe
(np. rentowność, płynność, etc.).
128
dr Adam Barembruch
AB
Formy spłaty kredytów
Spłata w ratach:
malejące raty kapitałowo-odsetkowe - przy spłacie kredytu
comiesięczne wpłaty coraz mniejsze; spłacanie co miesiąc
stałej części kapitału zadłużenia i odsetki od jeszcze nie
spłaconej części kredytu;
równe raty kapitałowo-odsetkowe - przy spłacie kredytu
comiesięczne wpłaty w takiej samej kwocie; wpłata zawiera
ratę kapitału, o którą pomniejszane jest zadłużenie oraz
odsetki od pozostałej do spłaty części kredytu.
129
dr Adam Barembruch
AB
Formy spłaty kredytu
130
dr Adam Barembruch
AB
Koszt kredytu - oprocentowanie
W największym stopniu wpływa na ostateczny koszt kredytu
Na jego wysokość składają się zmienne stopy WIBOR lub LIBOR (dla kredytów w
walutach obcych) oraz marża banku.
Np..
Na początku lipca 2008 roku średnie oprocentowanie kredytów w złotych wynosiło 7,75 proc.
Kredyty zaciągnięte w walutach obcych oprocentowane były natomiast średnio w przedziale
4,0-6,5 proc., w zależności od waluty.
Na pierwszy rzut oka korzystniejsze wydają się kredyty denominowane we
frankach szwajcarskich, dolarach amerykańskich czy euro.
Nie można jednak zapominać, że z ich zaciągnięciem wiąże się ryzyko wahań
kursowych oraz dodatkowy koszt bieżącego przeliczania rat kredytu walutowego
na złote – chodzi o tzw. spread walutowy.
Kredyt hipoteczny jest bardzo poważną inwestycją, dlatego nie powinniśmy
zadowalać się ofertą uzyskaną w najbliższym banku.
Przy kwocie kredytu powyżej 200 tys. zł różnica oprocentowania nawet o 0,2 pkt.
proc. to w skali roku nawet kilka tysięcy złotych więcej w naszym portfelu.
131
dr Adam Barembruch
AB
Koszt kredytu - spread
Spread walutowy jest różnicą pomiędzy kursem wypłaty
kredytu a kursem po jakim musimy go spłacać.
Może on wynieść nawet 5 proc., co przy kredycie wysokości
200 tys. zł pochłonie dodatkowo 10 tys. zł.
Dla banku spread to dodatkowy i intratny zysk.
W przeciwieństwie do innych kosztów kredytu, jego górna
granica nie jest w żaden sposób regulowana prawnie.
Banki mogą ją więc ustalać według własnego uznania. Warto
w umowie kredytowej możliwie precyzyjnie ustalić wysokość
spreadu, choć jest to niezwykle trudne lub wręcz niemożliwe.
132
dr Adam Barembruch
AB
Prowizje od kredytów
Prowizje – wynagrodzenie banku
(%) od czynności bankowej
dokonanej za jego pośrednictwem.
przygotowawcza
od zaangażowania
– umowa kredytu
może określać, że od kredytu
postawionego do dyspozycji i nie
wykorzystanego przez kredytobiorcę
przysługuje odrębna prowizja;
rekompensacyjną
– prowizja od
wcześniejszej spłaty kredytu
administracyjną
– przede wszystkim
od czynności rozliczeniowych
Istota
Rodzaje
133
dr Adam Barembruch
AB
Koszt kredytu - ubezpieczenia
Zadanie: ochrona (głównie) interesów banku ale również kredytobiorców
Ubezpieczenia:
pomostowe
dotyczy okresu przejściowego, od momentu uzyskania kredytu do czasu ustanowienia hipoteki (prawnego
zabezpieczenia kredytu).
wysokość ustalana jest w zależności od kwoty kredytu – jako procent udzielonej kwoty kredytu lub poprzez
podniesienie marży do czasu wpisu hipoteki do księgi wieczystej.
niskiego wkładu
wymagane jest tylko wtedy, jeżeli nasz wkład w zakup mieszkania jest niższy, niż wymaga tego bank.
Najczęściej jest to 10 proc. wartości nieruchomości dla kredytów złotowych i 20 proc. dla kredytów
denominowanych w walutach obcych.
koszt tego ubezpieczenia podawany jest zwykle jako stawka trzy- lub pięcioletnia i średnio wynosi 3,5 proc.
brakującej kwoty do wymaganego poziomu wkładu własnego.
na życie.
gwarantuje pomoc w spłacie kredytu na wypadek śmierci lub trwałego kalectwa kredytobiorcy.
W większości wypadków te ubezpieczenia są obowiązkowe.
Zdarza się jednak, że dobrowolne ich wykupienie może przyczynić się do wzmocnienia naszej pozycji
negocjacyjnej. Dzięki polisie możemy uzyskać lepsze warunki innych parametrów kredytu. Przykładowo
mBanku nie pobiera prowizji za udzielenie kredytu – odpowiednia kwota płacona przez klienta pokrywa koszt
ubezpieczenia na życie.
134
PROCEDURY KREDYTOWE I
ZABEZPIECZENIA KREDYTÓW
dr Adam Barembruch
2012-02-27
135
dr Adam Barembruch
AB
Zdolność kredytowa
136
Zgodnie z art. 70 ust. 1. ustawy „Prawo bankowe” z 29
sierpnia 1997 roku:
„ bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej
kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się
zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami
w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest
obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i
informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.
Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie
mającej osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną,
które nie mają zdolności kredytowej, bank może udzielić
kredytu pod warunkiem: ustanowienia szczególnego
sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu”.
dr Adam Barembruch
AB
Wybór formy zabezpieczenia
Rodzaj i wysokość kredytu
Termin i sposób spłaty
Znajomość kredytobiorcy
Sytuacja ekonomiczno – finansowa
klienta
Status prawny kredytobiorcy
Cechy zabezpieczenia
Wielkość zabezpieczeń i
różnorodność ich form
Przewidywany nakład pracy banku
oraz koszt zabezpieczenia
Płynność zabezpieczenia
Prosta konstrukcja prawna
Fakt zarejestrowania w przypadku
zabezpieczeń rzeczowych
Wartość i łatwość wyceny
Łatwe do obciążenia i niezbyt
kosztowne
137
Wybór formy zabezpieczenia
Cechy dobrego zabezpieczenia
dr Adam Barembruch
AB
Rodzaje zabezpieczeń
poręczenie według prawa
cywilnego,
weksel własny in blanco,
poręczenie wekslowe (awal),
gwarancja bankowa,
przelew wierzytelności (cesja),
przystąpienie do długu,
pełnomocnictwo,
zastaw ogólny,
zastaw rejestrowy,
zastaw na prawach,
przewłaszczenie na zabezpieczenie,
kaucja,
blokada środków na rachunku
bankowym,
hipoteka,
138
Zabezpieczenia osobiste
Zabezpieczenia rzeczowe
ZABEZPIECZENIA
OSOBISTE
139
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Poręczenie wg prawa cywilnego
Umowa, na podstawie której
poręczyciel zobowiązuje się wobec
banku do spłaty kredytu wraz z
odsetkami i innymi kosztami na
wypadek, gdyby kredytobiorca nie
spłacił go w terminie
Akcesoryjne
– służy ono do
zabezpieczenia innego prawa
(wierzytelności).
Solidarne
– bank może dowolnie,
wg własnego uznania dochodzić
spłaty kredytu od wszystkich
poręczycieli, niektórych, albo też od
tego, który gwarantuje najszybsze
odzyskanie należności
140
Definicja
Cechy
dr Adam Barembruch
AB
Poręczenie wekslowe (awal)
Zapłatę weksla można zabezpieczyć
poręczeniem wekslowym (aval) co do całości
sumy wekslowej lub co do jej części.
Poręczenie może dać osoba trzecia lub
nawet osoba, podpisana na wekslu.
Poręczenie umieszcza się na wekslu albo na
przedłużku.
Poręczenie oznacza się wyrazem "poręczam"
lub innym zwrotem równoznacznym;
podpisuje je poręczyciel.
Sam podpis na przedniej stronie wekslu
uważa się za udzielenie poręczenia,
wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub
trasata.
Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je
dano. W braku takiej wskazówki uważa się,
że poręczenia udzielono za wystawcę.
Samoistnie – zobowiązanie
poręczyciela jest ważne, chociażby
nawet zobowiązanie, za które
poręcza, było nieważne z
jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem
wady formalnej weksla
Akcesoryjne - Poręczyciel wekslowy
odpowiada tak samo, jak ten, za
kogo poręczył.
Solidarnie – łącznie z innymi
dłużnikami wekslowymi
141
Cechy
Odpowiedzialność
dr Adam Barembruch
AB
Weksel in blanco
niezupełny, gwarancyjny, kaucyjny
Dokument zawierający co najmniej
podpis wystawcy weksla z
zamiarem zaciągnięcia
zobowiązania wekslowego.
Z punktu widzenia banku celowe
jest umieszczanie na wekslu daty
jego wystawienia i miejsca płatności
Całą kwotę kredytu wraz z
odsetkami
Tylko kapitał
Część kwoty kredytu
Odsetki
142
Istota
Co może zabezpieczać?
dr Adam Barembruch
AB
Gwarancja bankowa
pisemne zobowiązanie banku do
spłaty kwoty wskazanej w gwarancji,
w przypadku gdy kredytobiorca, na
zlecenie którego gwarancja została
wystawiona, nie spłaci kredytu w
terminie określonym w umowie.
Zleceniodawca ( kredytobiorca)
Beneficjent gwarancji – czyli bank
udzielający kredytu, na rzecz
którego gwarancja zostaje
wystawiona
Bank udzielający gwarancji (
gwarant)
143
Istota
Uczestnicy
dr Adam Barembruch
AB
Cechy gwarancji
144
Nieważność umowy kredytowej nie powoduje
nieważności gwarancji
Zakres zobowiązania banku gwaranta nie jest
automatycznie wyznaczany przez zakres zobowiązania
dłużnika, jak to ma miejsce w przypadku poręczenia
Bankowi, który udzielił gwarancji, nie przysługuje prawo
podniesienia przeciwko kredytodawcy jakichkolwiek
zarzutów przysługujących kredytobiorcy, którego
zobowiązania gwarancja ta obejmuje.
dr Adam Barembruch
AB
Przelew wierzytelności na zabezpieczenie
(cesja)
umowa pomiędzy kredytobiorcą i
bankiem, na mocy której następuje
przeniesienie na bank (
cesjonariusza
) prawa do otrzymania
konkretnej kwoty od dłużnika
kredytobiorcy (
cedenta
)
przysługującej kredytobiorcy np. z
tytułu dostarczonych towarów
Przelew konkretnie oznaczonej
wierzytelności lub kilku
Tzw. Przelew globalny, gdzie cedent
przelewa na bank wiele swoich
wierzytelności już istniejących lub
przyszłych
145
Istota
Rodzaje
dr Adam Barembruch
AB
Przystąpienie do długu kredytowego
146
Przy przystąpieniu do długu kredytowego następuje
zmiana w stosunku kredytowym. Do dotychczasowego
dłużnika przystępuje osoba trzecia w charakterze
dłużnika solidarnego
Dotychczasowy dłużnik nie zostaje zwolniony z
obowiązku spłaty kredytu, a nowy odpowiada wobec
banku jak za spłatę kredytu własnego
Kredytobiorca i przystępujący do długu odpowiadają
wobec banku solidarnie
dr Adam Barembruch
AB
Pełnomocnictwo do dysponowania
rachunkiem bankowym
Udzielane jest przez samego
kredytobiorcę, poręczyciela lub inną
osobę trzecią i może dotyczyć:
Rachunku oszczędnościowego
Rachunku bieżącego
Lokat terminowych
Zastosowanie
Potrącenie kwoty niespłaconego długu
z rachunku bankowego,
w przypadku
gdy bankiem prowadzącym rachunek
bankowy jest bank wierzyciel
Pobranie, czyli wypłacenie kwoty
niespłaconego długu z rachunku
bankowego w przypadku
, gdy bankiem
prowadzącym rachunek bankowy jest
inny bank niż bank wierzyciel
Powinno być udzielone jako
nieodwołalne
Może być udzielone jako terminowe,
zgodnie z terminem spłaty kredytu
Powinno uprawniać bank do
pobrania z rachunku bankowego,
środków w wysokości
odpowiadającej kwocie
niespłaconego kredytu wraz z
prowizją i odsetkami
147
Istota
Cechy
ZABEZPIECZENIA
RZECZOWE
148
2012-02-27
dr Adam Barembruch
AB
Zastaw ogólny ( zwykły)
Zgodnie z art.. 306 Kodeksu
Cywilnego można ustanowić na rzecz
banku zastaw na zbywalnych
rzeczach ruchomych na mocy którego
bank będzie mógł dochodzić
zaspokojenia roszczeń z tych rzeczy
bez względu czyją stały się
własnością i z pierwszeństwem przed
wierzycielami osobistymi właściciela
rzeczy
Prawo zastawu jest prawem
akcesoryjnym, zależnym od
wierzytelności, którą zabezpiecza. Bez
tej wierzytelności prawo nie może
istnieć
Zastawca
– osoba ustanawiająca
zastaw
Zastawnik
– bank na rzecz którego
zastaw jest ustanowiony
Dłużnik wierzytelności obciążonej
zastawem
149
Istota
Strony
dr Adam Barembruch
AB
Zastaw
Zawarcie pisemnej umowy
pomiędzy bankiem a właścicielem
rzeczy będącej przedmiotem
zastawu
Fizyczne wydanie rzeczy bankowi
lub osobie trzeciej ( przechowawcy)
na którą zgodziły się strony umowy
Przedmioty wartościowe
Maszyny, urządzenia, pojazdy
mechaniczne
Towary złożone w
przedsiębiorstwach składowych
Towary znajdujące się w drodze
morskiej
150
Warunki konieczne do ustanowienia
zastawu:
Przedmiot
dr Adam Barembruch
AB
Zastaw rejestrowy
Do ustanowienia zastawu
rejestrowego konieczna jest umowa
między osobą uprawnioną do
rozporządzania przedmiotem
zastawu ( zastawcą) a bankiem
(zastawnikiem) oraz wpis do rejstru
zastawów.
Różni się od zastawu ogólnego tym,
że
przedmiot zastawu może
pozostać w posiadaniu
kredytobiorcy
Rzeczy oznaczone co do
tożsamości ( dające się
zindywidualizować)
Rzeczy oznaczone o do gatunku,
jeśli w umowie zastawnej określona
zostanie ich ilość oraz sposób
wyodrębnienia od innych rzeczy
tego samego gatunku ( mierzalne i
policzalne)
Wierzytelności
Prawa na dobrach niematerialnych
Prawa z papierów wartościowych
151
Zastawem rejestrowym można
obciążyć w szczególności:
dr Adam Barembruch
AB
Przewłaszczenie na zabepieczenie
Polega na przeniesieniu przez
dłużnika na bank prawa własności
rzeczy ruchomej, z równoczesnym
zobowiązaniem banku do
korzystania z nabytego prawa
własności tylko w sposób określony
w umowie oraz do przeniesienia
własności rzeczy z powrotem na
zbywcę ( którym może być
kredytobiorca lub osoba trzecia) po
całkowitej spłacie kredytu.
Jest uprawniony do zatrzymania
rzeczy
Może bezpłatnie nadal z niej
korzystać
Ponosi koszty rzeczy
przewłaszczonej’
Nie może oddać rzeczy
przewłaszczonej bez zgody banku
osobie trzeciej do używania
Nie może zbyć przewłaszczonej
rzeczy
Jest zobowiązany do trwałego
oznaczenia faktu przewłaszczenia
152
Istota
Z reguły kredytobiorca na podstawie
postanowień umowy przewłaszczającej:
dr Adam Barembruch
AB
Kaucja
W umowie kaucji kredytobiorca ( lub
inna osoba trzecia) zobowiązuje się
przelać określoną kwotę pieniężną
na rachunek banku ( zwany
rachunkiem kaucji), który
zobowiązuje się, że zwróci tę kwotę
po spłacie kredytu przez
kredytobiorcę
W przypadku kaucji w postaci
środków pieniężnych – zaliczenie
ich na spłatę długu
W przypadku kaucji w postaci
papierów wartościowych –
przedstawienie ich do wykupu na
ogólnych zasadach
W przypadku książeczki
oszczędnościowej na okaziciela –
pobranie z niej właściwej kwoty
153
Istota
Jak następuje rozliczenie?
dr Adam Barembruch
AB
Hipoteka
Ograniczone prawo rzeczowe, na
mocy którego bank może dochodzić
swych roszczeń z danej
nieruchomości bez wględu na to
czyją stała się własnością i z
pierwszeństwem przed
wierzycielami osobistymi właściciela
nieruchomości, z wyjątkiem tych,
którym ustawowo przysługuje prawo
pierwszeństwa
Cała nieruchomość
Ułamkowa część nieruchomości
Użytkowanie wieczyste
Ograniczone prawo rzeczowe
Własnościowe spółdzielcze prawo
do lokalu mieszkalnego
Spółdzielcze prawo do lokalu
użytkowego
Prawo do domu jednorodzinnego w
spółdzielni mieszkaniowej
Wierzytelność zabezpieczona
hipoteką
154
Istota
Przedmiot
RYZYKO KREDYTOWE
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
155
dr Adam Barembruch
AB
Pojęcie ryzyka kredytowego
Definiowane jest ono jako
zagrożenie, że odsetki lub kapitał,
lub jedno i drugie, kredytu lub
papieru wartościowego nie zostaną
spłacone zgodnie z umową.
Mechanizmem ograniczającym
ryzyko pojedynczego kredytu jak i
całego portfela kredytowego są
regulacje ostrożnościowe
Zewnętrzne o charakterze
uniwersalnym
Limity koncentracji kredytów
Rezerwy celowe
Poziom wypłacalności banku
Regulacje wewnętrzne
Zasady tworzenia funduszy ryzyka
Limity branżowe
156
Ryzyko kredytowe
Regulacje ostrożnościowe
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
PŁYNNOŚCI
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
157
dr Adam Barembruch
AB
Płynność
158
Płynność to zdolność do terminowego regulowania zobowiązań, a
także postawienia do dyspozycji kredytobiorców kwot w wysokości
i terminie określonych umowami
„Bank posiada płynność, jeśli ma zapewniony dostęp do
natychmiast uruchamianych funduszy po rozsądnym koszcie
dokładnie wówczas, gdy występuje zapotrzebowanie na owe
fundusze”
Nie tylko zatem gotówka decyduje o płynności ale możliwość zamiany
wybranych składników aktywów na gotówkę
Trochę historii
Wielki kryzys w latach 30 tych
Efekt runu
Efekt domina
Instytucje gwarantujące depozyty
W Polsce BFG
dr Adam Barembruch
AB
Ryzyko płynności i jego przyczyny
Wahania stóp procentowych
Zmiany kursów walutowych
Wahania poziomu inflacji
Sytuacja na rynku finansowym
(płynność)
Niekorzystne trendy
makroekonomiczne (bezrobocie)
Polityka banku centralnego
Nieoczekiwane działania klientów
Wycofywanie depozytów
Ryzyko kredytowe
Istotne rozbieżności między
terminami zapadalności aktywów i
wymagalności pasywów
Brak dywersyfikacji klientów
Brak aktywów łatwych do
upłynnienia
Nieefektywny system rozliczeń
wewnątrz i międzybankowych
159
Zewnętrzne
Wewnętrzne
dr Adam Barembruch
AB
Teoretyczne reguły zachowania płynności
160
Złota reguła bankowa
Reguła osadu we wkładach
Reguła przesunięć w aktywach banku
Reguła maksymalnego obciążenia
dr Adam Barembruch
AB
Luka płynności
Zestawienie poszczególnych pozycji
aktywów i pasywów banku w
ustalonych przedziałach czasu
Luka płynności definiowana jest jako
różnica między aktywami i pasywami
w ustalonych przedziałach czasu
Luka dodatnia
zapadalne aktywa > wymagalne
pasywa
Luka ujemna
Zapadalne aktywa < wymagalne
pasywa
Luka zerowa
Zapadalne aktywa = wymagalne
pasywa
Luka dodatnia występuje wówczas,
gdy kwota zapadalnych aktywów w
danym paśmie czasowym jest wyższa
od kwoty wymagalnych pasywów.
Oznacza to, że w danym czasie
zachowana jest płynność finansowa
Bank posiada dostateczne środki do
pokrycia w terminie wszystkich
ujętych w przedziale wymagalnych
płatności
Luka ujemna wskazuje na niedostatek
środków pieniężnych do wywiązania
się z wymagalnych płatności w
danym przedziale czasowym
161
Luka
Rodzaje luki
dr Adam Barembruch
AB
Zestawienie przepływów pieniężnych
162
Wpływy z aktywów + odsetki w danym przedziale czasowym
-
Wypływy z pasywów + odsetki w danym przedziale czasowym
=
Luka płynności
dr Adam Barembruch
AB
Analiza wskaźnikowa płynności
163
Podstawową miarą płynności banku jest wskaźnik udziału płynnych
aktywów w ogólnej ich sumie (wartość minimalna około 10%)
Wskaźnik płynności = płynne aktywa/aktywa ogółem
Lub
Wskaźnik płynności = [płynne aktywa – krótkoterminowe pasywa]/aktywa
ogółem
Wskaźnik ten określa w praktyce jaki procent stanowi gotówka
Wskaźnik płynności bieżącej = aktywa zapadalne do 3 m-cy/pasywa
wymagalne do 3 m-cy
Wskaźnik płynności szybkiej = aktywa zapadalne do 1 m-ca/ pasywa
zapadalne do 1 m-ca
Pow. 0,9 – płynność dobra
0,9 – 0,7 0 zadowalająca
Poniżej 0,7 – zła płynność
RYZYKO WALUTOWE I
KURS WALUTOWY
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
164
dr Adam Barembruch
AB
Pojęcie ryzyka walutowego
Niebezpieczeństwo pogorszenia się
wyniku finansowego banku wskutek
niekorzystnej zmiany kursu
walutowego
Ryzyko walutowe (kursowe)
definowane jest również jako
niebezpieczeństwo poniesienia
przez bank strat finansowych z
tytułu posiadania otwartej pozycji
walutowej i niekorzystnych zmian
kursów
To zestawienie należności i
zobowiązań w walutach obcych bez
względu na termin ich realizacji
Pozycja walutowa zamknięta
(zrównoważona)
wartość należności = wartość
zobowiązań
Aktywa = Pasywa
Otwarta pozycja walutowa –
niedopasowanie aktywów i
pasywów
Pozycja długa – A > P
Pozycja krótka – A < P
165
Pojęcie
Pozycja walutowa
dr Adam Barembruch
AB
Wpływ pozycji walutowej i zmiany kursu na
dochód banku!!!
166
Pozycja
walutowa
Kierunek zmian kursu
Wzrost
Spadek
Długa
Zysk
Strata
Krótka
Strata
Zysk
RYZYKO STOPY
PROCENTOWEJ
Dr Adam Barembruch
2012-02-27
167
dr Adam Barembruch
AB
Istota ryzyka stopy procentowej
niebezpieczeństwo negatywnego
wpływu zmian rynkowej stopy
procentowej na sytuację finansową
banku
Def. Bazylejskiego Komitetu Nadzoru
Bankowego
Potoczne rozumienie ryzyka:
Niebezpieczeństwo strat wynikające z
kurczenia się marży odsetkowej banku
(różnicy między oprocentowaniem
aktywów i pasywów) wskutek różnej
elastyczności dopasowania się
poszczególnych pozycji do zmian
rynkowej stopy procentowej.
Niezsynchronizowanie pod względem
procentu jak i terminu – dotyczy pozycji
o zmiennej stopie procentowej
Wielkość zmian rynkowej stopy
procentowej
Wartości przeprowadzanych
transakcji, dla których terminy
zmiany oprocentowania nie są
zsynchronizowane
Okres na jaki zostały zawarte
umowy
168
Istota
Elementy wpływające na wielkość
ryzyka stopy procentowej:
dr Adam Barembruch
AB
Kategorie ekonomiczne związane z
ryzykiem stopy procentowej
Niebezpieczeństwo poniesienia przez
bank strat spowodowanych
zmniejszaniem się dochodów
odsetkowych wskutek zmian stóp
procentowych oraz niedopasowania
tych zmian po stronie aktywów i
pasywów
Finansowanie 12 miesięcznego kredytu
o stałych oprocentowaniu (14%)
przyjętym 6 miesięcznym depozytem,
którego oprocentowanie zależne jest od
poziomu stóp procentowych na rynku
międzybankowym i jest
przeszacowywane co 1 miesiąc – jeżeli
rynkowa stopa wzrośnie zmniejsza się
dochody banku, gdyż wzrasta koszt
pozyskania pieniądza i maleje marża
odsetkowa
Polega na zmianie wartości
rynkowej instrumentu o stałym
oprocentowaniu (np. obligacji o
stałym oprocentowaniu) wskutek
zmian rynkowych stóp procentowych
Wzrost rynkowych stóp procentowych
powoduje spadek wartości obligacji
169
Ryzyko dochodu
Ryzyko inwestycji (ryzyko cenowe)
dr Adam Barembruch
AB
Metody pomiaru ryzyka stopy procentowej
170
Analiza (metoda) luki
Analiza okresowa
Badanie elastyczności
Wykorzystywanie modeli symulacyjnych
W metodach symulacyjnych wykorzystuje się techniki
komputerowe, dzięki którym określa się alternatywne scenariusze
dotyczące przyszłości.
dr Adam Barembruch
AB
Pozycje wrażliwe i niewrażliwe na zmiany
stopy procentowej
pozycje bilansowe i pozabilansowe
banku wrażliwe na zmiany
rynkowych stóp procentowych (np.
kredyty dla podmiotów
gospodarczych, depozyty na
rachunkach terminowych)
Z punktu widzenia stopnia ich
reakcji na te zmiany rozróżniamy:
pozycje o stałej stopie procentowej
pozycje o zmiennej stopie
procentowej
pozycje bilansowe i pozabilansowe
banku niewrażliwe na wahania
rynkowych stóp procentowych (np.
gotówka w kasie, nie
oprocentowana rezerwa
obowiązkowa na rachunku w banku
centralnym)
171
Pozycje wrażliwe
Pozycje niewrażliwe
dr Adam Barembruch
AB
Metoda luki
określana także jako metoda gap lub
zestawienie (bilans) niedopasowania
polega na analizie niedopasowania
aktywów i pasywów w wybranych
okresach;
służy do pomiaru i zarządzania
ryzykiem stopy procentowej
wynikającym z niedopasowania
terminów zmiany oprocentowania po
stronie aktywów i pasywów dla pozycji
o stałym oprocentowaniu;
wykorzystywana jest m.in. do
ustalania limitów w banku, np.
maksymalnych nadwyżek po stronie
aktywów lub pasywów o stałej stopie
procentowej;
1. Podział pozycji bilansowych na dwie grupy:
niezależnych od wahań rynkowej stopy
procentowej,
zależnych od wahań rynkowej stopy procentowej;
w tej grupie konieczne jest wyodrębnienie pozycji o
stałej stopie procentowej i zmiennej stopie
procentowej;
2. Dla poszczególnych rodzajów pozycji konieczne
jest ustalenie terminów zapadalności, czyli
terminów, w których możliwa jest zmiana stawek
procentowych;
3. Wybór okresów, dla których wykonywane są
obliczenia zależy od specyfiki danej instytucji
kredytowej i jej indywidualnej struktury stóp
procentowych, na ogół jednak przyjmuje się, że
okresy te nie powinny być dłuższe niż sześć
miesięcy;
4. Na podstawie tych danych sporządza się
zestawienie niedopasowania, które służy do
określenia wielkości ryzyka wynikającego z pozycji
o stałym oprocentowania
172
Metoda
Etapy
dr Adam Barembruch
AB
Luka -
różnica pomiędzy wielkością pozycji aktywów i pasywów
wrażliwych na zmiany stóp procentowych; określa się ją także jako
otwarte pozycje odsetkowe
pozycja niedopasowania terminów
przeszacowania aktywów i pasywów w
danym przedziale czasowym, w której
kwota aktywów zapadających lub
poddawanych przeszacowaniu stawki
oprocentowania przewyższa odnośną
kwotę pasywów (aktywa o stałym
oprocentowaniu przewyższają pasywa o
stałym oprocentowaniu);
gdy bank posiada lukę dodatnią (pozycję
wrażliwą po stronie aktywów) jest narażony
na ryzyko wzrostu stóp procentowych,
ponieważ szybciej zacznie pozyskiwać
środki o wyższym oprocentowaniu niż
alokować na wyższy procent;
wzrost stóp procentowych spowoduje
zwiększenie zysku a zniżka spowoduje jego
obniżenie
pozycja niedopasowania terminów
przeszacowania aktywów i pasywów
w danym przedziale czasowym, w
której kwota pasywów wymaganych
lub poddawanych przeszacowaniu
stawki oprocentowania przewyższa
odnośną kwotę aktywów;
gdy bank posiada lukę ujemną
(pozycję wrażliwą po stronie
pasywów), jest narażony na ryzyko w
sytuacji obniżenia stóp procentowych,
ponieważ szybciej lokuje posiadane
środki na niższy procent, płacąc
wyższe odsetki od posiadanych
depozytów;
wzrost stóp procentowych spowoduje
obniżenie poziomu zysku, a zniżka
spowoduje jego zwiększenie
173
Luka dodatnia
Luka ujemna
dr Adam Barembruch
AB
Wpływ luki na wynik odsetkowy – zestawienie!!! (dla aktywów
wrażliwych na zmiany stopy procentowej)
174
Luka
Oprocentowanie
Wzrasta
Spada
Dodatnia
Dochody
wzrastają
Dochody maleją
Ujemna
Dochody maleją
Dochody
wzrastają
dr Adam Barembruch
AB
Definicja elastyczności
175
elastyczność = iloraz zmiany stopy procentowej danej
pozycji aktywów lub pasywów do zmiany rynkowej stopy
procentowej
przykładowo: rynkowa stopa procentowa wzrosła o 2 pkt.
proc., a oprocentowanie pasywów o 1 pkt. proc., to
współczynnik elastyczności wynosi ½
Pozycje aktywów/pasywów
o zmiennej stopie procentowej: 0<e<1
o stałej stopie procentowej: e = 0
Metoda elastyczności stopy procentowej służy do pomiaru
ryzyka związanego z pozycjami o zmiennej stopie
procentowej.
dr Adam Barembruch
AB
Na czym polega ryzyko w metodzie
elastyczności
176
Warianty:
Elastyczność aktywów = elastyczności pasywów
Elastyczność aktywów > od elastyczności pasywów
Elastyczność aktywów < od elastyczności pasywów
Ryzyko polega na różnej elastyczności dopasowywania się
stóp procentowych poszczególnych pozycji aktywów i
pasywów do zmian rynkowej stopy procentowej
dr Adam Barembruch
AB
Wpływ elastyczności na dochód banku
177
Elastyczność
Rosnący trend stóp
procentowych
Malejący trend stóp
procentowych
Elastyczność aktywów
większa od elastyczności
pasywów
Dochód rośnie
Dochód maleje
Elastyczność aktywów
mniejsza od elastyczności
pasywów
Dochód maleje
Dochód rośnie
dr Adam Barembruch
AB
Duration
178
Duration (okresowość) to suma ważonych względem
czasu indywidualnych zdyskontowanych przepływów
pieniężnych z inwestycji w stosunku do bieżących
wartości tych inwestycji.
Jest to średni czas życia inwestycji rozumiany jako
okres, po którego upływie inwestor otrzyma zwrot
kapitału z oczekiwanymi dochodami.
Okres ten zwykle nie pokrywa się z terminem inwestycji,
gdyż w trakcie trwania inwestycji inwestor otrzymuje
płatności periodyczne.
dr Adam Barembruch
AB
Duration (Macaulay’a) – średni ważony okres oczekiwania na wpływ środków
pieniężnych z danego instrumentu finansowego
179
D (duration) = suma ważona okresów pozostających do
kolejnych terminów płatności dla danego instrumentu do
aktualnej (rynkowej) wartości instrumentu
Waga odpowiadająca danemu okresowi do terminu
płatności równa jest bieżącej wartości sumy płatnej w
tym terminie
n
t
t
t
n
t
t
t
r
C
r
C
t
D
1
1
)
1
(
)
1
(
- present value
- liczba okresów do terminu zapadalności
- wpływy z tytułu odsetek i spłaty kapitału
w okresie t
PV
n
t
C
r
- wymagana stopa dochodu inwestora
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
AB 2011 STUDENT BANK CW
2011 12 obowiązkowe zadanie ĆW
ćw 5 pdf przekształcenia użytkow, teren 2011 12
ćw. 5 pdf przekształcenia użytkow, teren 2011-12
ćw 5 pdf przekształcenia użytkow, teren 2011 12
Rolne notatki z ćw z 2011 12
K1 2011 12 zad 2
1 MSL temat 2011 12 zaoczneid 1 Nieznany
Pochodne funkcji, IB i IŚ, 2011 12
Calki, IB i IS, 2011 12 id 1073 Nieznany
dodatkowe8 analiza 2011 12 id 1 Nieznany
egz pol ETI EiT 2011 12
Lista zagadnien 2011-12, ! UR Towaroznawstwo, II ROK, chai
więcej podobnych podstron