MAKROEKONOMIA

dr Elżbieta Lorek

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

2/22

METODY OBLICZANIA PRODUKTU I DOCHODU

NARODOWEGO

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

3/22

• WARTOŚĆ całkowitej produkcji finalnej

Σ

i

= P

i

x Q

i

(i=1,2,3,....n)

P – cena
Q – ilość

Suma wartości dóbr i usług wytworzonych w gospodarce

= Σ wartości dodanej
= Σ produkcji globalnej – zużycie pośrednie

+ podatki pośrednie – subwencje

[metoda produktowa]

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

4/22

• WIELKOŚĆ całkowitych wydatków

PKB (PNB) = C + I + G + NX

[metoda wydatkowa]

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

5/22

• WIELKOŚĆ całkowitych dochodów

Σ

wynagrodzeń, zysków, dochodów z kapitału

finansowego, dochodów z renty gruntowej,
dochodów z czynszów dzierżawnych

+

podatki pośrednie

+

amortyzacja

[metoda dochodowa]

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

6/22

Wady PNB

• nie uwzględnia produkcji nierejestrowanej,
• nie uwzględnia pracy nierejestrowanej,
• nie uwzględnia szarej strefy,
• nie uwzględnia czasu wolnego,
• nie uwzględnia renty konsumenta,
• nie uwzględnia

ANTYDÓBR

Makroekonomia

7/22

Tworzenie i wykorzystanie PKB w 2007 r. (ceny bieżące)

Produkcja globalna

2 394 995 mln zł

Zużycie pośrednie

1 367 364 mln zł

Wartość dodana brutto

1 027 631 mln zł

Podatki od produktów minus dotacje do produktów

147 635 mln zł

Produkt krajowy brutto

1 175 266 mln zł

Spożycie

922 803 mln zł

Akumulacja

285 743 mln zł

Saldo wymiany produktów

z zagranicą

- 33 280 mln zł

+

+

Popyt krajowy (1 208 546 mln zł)

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

8/22

WIELKOŚĆI NOMINALNE I REALNE

• realny PNB

– wyrażony w cenach

STAŁYCH

• nominalny PNB

– wyrażony w cenach

BIEŻĄCYCH

DEFLATOR

PNB

=

n

PNB

/

r

PNB x 100%

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

9/22

W tabeli zawarte są dane dotyczące produkcji dwóch grup dóbr A i B

w danym kraju, proszę obliczyć: a. nominalny i realny PNB w 2006 r.

b. deflator PNB w 2006 r.

Ilość dóbr

wytworzonych

w latach

Cena jednostkowa

dóbr

Wartość produkcji

w cenach bieżących

Wartość produkcji

w cenach stałych

2004

2006

2004

2006

2004

2006

2004

2006

A

500

850

30

40

B

500

700

1000

1200

GRUPA

DÓBR

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

10/22

W tabeli zawarte są dane dotyczące produkcji dwóch grup dóbr A i B

w danym kraju, proszę obliczyć: a. nominalny i realny PNB w 2006 r.

b. deflator PNB w 2006 r.

Ilość dóbr

wytworzonych

w latach

Cena jednostkowa

dóbr

Wartość produkcji

w cenach bieżących

Wartość produkcji

w cenach stałych

2004

2006

2004

2006

2004

2006

2004

2006

A

500

850

30

40

15000

34000

15000

25500

B

500

700

1000

1200

500000 840000 500000

70000

515000 874000 515000

725500

GRUPA

DÓBR

Nominalny PNB

2006

= 874000

Realny PNB

2006

= 725500

Deflator PNB

2006

=

874000
725500

= 1,204

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

11/22

MODEL PROCESU GOSPODAROWANIA

Proces gospodarowania to przepływ towarów i pieniędzy
pomiędzy poszczególnymi podmiotami (grupami podmiotów)

Model okrężny przepływu dochodów i wydatków pokazuje
rolę podmiotów w procesie gospodarowania

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

12/22

GOSPODARSTWA DOMOWE

PRZEDSIĘBIORSTWA

Model okrężny przepływu dochodów i wydatków

WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI

DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI

Y

C

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

13/22

GOSPODARSTWA DOMOWE

PRZEDSIĘBIORSTWA

Model okrężny przepływu dochodów i wydatków

PAŃSTWO

WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI

DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI

PODATKI BEZPOŚREDNIE

Td

TRANSFERY

B

Y

WYDATKI PAŃSTWA

PODATKI POŚREDNIE

G

Te

C

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

14/22

GOSPODARSTWA DOMOWE

PRZEDSIĘBIORSTWA

Model okrężny przepływu dochodów i wydatków

PAŃSTWO

WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI

DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI

PODATKI BEZPOŚREDNIE

Td

TRANSFERY

B

Y

WYDATKI PAŃSTWA

PODATKI POŚREDNIE

G

Te

C

RYNEK FINANSOWY

S

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

15/22

GOSPODARSTWA DOMOWE

PRZEDSIĘBIORSTWA

Model okrężny przepływu dochodów i wydatków

PAŃSTWO

WYDATKI NA DOBRA I USŁUGI

DOCHODY Z CZYNNIKÓW PRODUKCJI

PODATKI BEZPOŚREDNIE

Td

TRANSFERY

B

Y

WYDATKI PAŃSTWA

PODATKI POŚREDNIE

G

Te

C

RYNEK FINANSOWY

EKSPORT

IMPORT

S

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

16/22

W modelu okrężnym przepływu dochodów i wydatków

suma przypływów =sumie odpływów

Przypływy do obiegu okrężnego:

•Inwestycje (I)
•Wydatki rządowe (G)
•Eksport (X)
•Transfery (B)

Odpływy z obiegu okrężnego:

•Import (Z)
•Podatki (T)
•Oszczędności (S)

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

17/22

Rachunki narodowe

zestawiane są w układzie sektorów
instytucjonalnych, w których podmioty gospodarki
narodowej grupowane są według pełnionych funkcji
i celów jakim służą w gospodarce

dr Elżbieta Lorek

SEKTORY INSTYTUCJONALNE

18/22

INSTYTUCJE FINANSOWE

I UBEZPIECZENIOWE

INSTYTUCJE NIEKOMERCYJNE

INSTYTUCJE RZĄDOWE

I SAMORZĄDOWE

GOSPODARSTWA DOMOWE

PRZEDSIĘBIORSTWA

POD

A

TK

I,

KREDYTY

DAROWIZNY

ODSETKI

DEPOZYTY

DOTACJE

I DAROWIZNY

TRANSFERY W NATURZE

ODSETKI

KREDY

TY

ODSETKI

POD

A

TK

I

DOTACJ

E

DAROWIZNY

PODATKI, O

PŁ

AT

Y

SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA

SPOŁECZNE

ZAKUPY

PRODUKTÓW

WYNAGRODZENIA,

DYWIDENDY

ZAGRANICA

WPŁATY

ŚWIADCZENIA

SPOŁECZNE

OBROTY

BIEŻĄCE

(SALDO

OBROTY

KAPITAŁOWE
I FINANSOWE

(SALDO)

dr Elżbieta Lorek

14/17

Globalny popyt

[AD]

= Globalna podaż

[Y]

19/22

WYDATKI konsumentów = DOCHODOM z czynników produkcji

= WARTOŚCI wytworzonych dóbr i usług

Σ

zapotrzebowania na dobra i usługi w gospodarce

=

Σ

oferowanych dóbr i usług

Jeżeli

Y = S + C

(dochód)

a PKB = Y = C + I

(produkcja)

to

Y = C + S = C + I

stąd

S = I

faktyczne oszczędności zawsze równe faktycznym inwestycjom

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia -zadania

Kraj

PKB 2008

(mld USD)

Ludność

(mln)

PKB

per capita

Stany Zjednoczone

14.330

303,8

Japonia

4.844

127,4

Chiny

4.2223

1 330,0

Niemcy

3.818

82,4

Wielka Brytania

2.787

60,9

Rosja

1.757

140,7

Brazylia

1.665

191,1

Indie

1.237

1148,0

Belgia

531

10,4

Polska

567

38,1

20/22

dr Elżbieta Lorek

PKB per capita w wybranych krajach w 2008 r. (USD)

21/22

1078

3174

8713

12488

14882

38022

45764

46335

47169

51058

Indie

Chiny

Brazylia

Rosja

Polska

Japonia

Wielka Brytania

Niemcy

Stany Zjednoczone

Belgia

dr Elżbieta Lorek

Makroekonomia

22/22

Dane dotyczą kraju Y

(w umownych jednostkach pieniężnych)

Eksport

210

Dywidendy

50

Amortyzacja

220

Płace

1300

Zakupy rządowe

440

Renty

30

Podatki pośrednie

190

Inwestycje

350

Transfery

265

Procenty

110

Dochody właścicieli 200
Konsumpcja

1350

Import

220

Wpłaty na

160

Zyski nierozdzielone

30

Podatki od dochodów

260

Proszę obliczyć:
1. Eksport netto,
2. PNB metodą wydatkową

i dochodową

3. PNN
4. DN
5. DO
6. DDO