Milewski
Caban (Podręcznik dla studiów licencjackich)
Zofia Dach, Bogumiła Szopa (Podstawy Makroekonomii)
Egzamin – pytania testowe (wielokrotnego wyboru) prawda/fałsz, krótkie otwarte
Makroekonomia – dokonał podziału na makro i mikroekonomię w 1933 Flisch. Od czasów Montchretien’a używa się pojęcia ekonomia polityczna – czyli polityka, która bada gospodarkę narodową. Podział na makro i mikroekonomię wykształcił się w byłych krajach socjalistycznych.
Makroekonomia zajmuje się problemami:
Bezrobocia
Inflacji – wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce
Wzrostu gospodarczego – wzrost wszystkich głównych wielkości makroekonomicznych lub ogromnej większości
Bilansu płatniczego, handlu zagranicznego – problem utraty części suwerennych praw przez państwa narodowe na rzecz organizacji ponadnarodowych
Makroekonomia posługuje się tzw. agregatami czyli kategoriami makroekonomicznymi np.:
Popyt globalny
Podaż globalny
Pieniądz
Inwestycje
Konsumpcja
Na rynku funkcjonują 2 grupy podmiotów:
Gospodarstwa domowe
Przedsiębiorstwa
Pomiędzy tymi podmiotami następują przepływy strumieni – wielkości zmienne w czasie. Z gospodarstw domowych do przedsiębiorstw płyną czynniki wytwórcze: praca, kapitał, ziemia. Przedsiębiorstwa przetwarzają owe czynniki wytwórcze na dobra i usługi. W przeciwne strony odbywa się ruch pieniądza. W stronę gospodarstwa domowego są to: płaca, renta, stopa procentowa, dywidenda, zysk, a one je wydatkują kupując od przedsiębiorstw dobra i usługi. Gospodarstwa domowe mogą oszczędzać pieniądze. Najczęściej lokują je w banku, który pośredniczy pomiędzy tymi, którzy chcą mieć więcej, by inwestować. Oszczędności równają się inwestycją oraz każda podaż tworzy popyt i każdy popyt tworzy podaż. Jest to model J.B. Say’a. Jego prawo było wykładane we wszystkich szkołach do 1930 r. Mówiło także, że nie może być kryzysów.
Trzecim podmiotem tego modelu, dodanym później jest państwo. Państwo posiada dochody z podatków bezpośrednich i pośrednich, z tytułu własności państwa oraz kary i opłaty administracyjne.
Podatki bezpośrednie – podatki z dochodów (płaca, renta, stopa procentowa, dywidenda), z majątków (nieruchomości, zwierzęta).
Podatki pośrednie – podatek vat, akcyza. Są płacone za pośrednictwem ceny.
Wydatki państwa:
Nabywa dobra i usługi – usługi nauczycieli, policjantów, wojska oraz dobra: ławki, szkoły, radiowozy etc.
Dokonuje płatności transferowych – takie świadczenia ze strony państwa, które w zamian nie wymagają żadnego innego świadczenia np. zasiłki dla bezrobotnych, renty, emerytury, zasiłki socjalne, stypendia
Zaburzyć model Say’a może także proces otwierania gospodarki. Gospodarki otwarte utrzymują kontakty z otoczeniem, natomiast gospodarki zamknięte (autarkiczne) nie utrzymują żadnych kontaktów z otoczeniem. Autarkia nie oznacza samowystarczalności oraz może być narzucana od wewnątrz i z zewnątrz.
Kolejnym skomplikowaniem modelu Say’a jest także eksport i import. Różnica między e-i nosi nazwę eksportu netto.
Rachunkowość narodowa – zmierzenie tego co gospodarstwa wytwarza. Wspólnym mianownikiem wszystkich wytworzonych czynników jest cena. Wielkości nominalne podlegają urealnianiu czyli eliminowaniu procesów inflacyjnych.
Mierniki dochodu narodowego:
Produkt Krajowy Brutto (GDP – Gross Domestic Product)
Produkt Narodowy Brutto (GNP – Gross National Product)
Produkt Narodowy Netto (NNP – Nett National Product)
Wskaźnik Dobrobytu Ekonomicznego Netto
Wskaźnik rozwoju społecznego (HDI – Human Development Index)