1

Zagadnienie egzaminacyjne z przedmiotu "Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne"

na 2007/2008:

Autor: Serafi86 (wykład dra Masternaka + podręcznik prof. Ochendowskiego)

I.

Postępowanie administracyjne:

1. Pojecie postępowania administracyjnego.

2. Zakres obowiązywania k.p.a.

3. Zasady ogólne postępowania administracyjnego.

Wyrażone są normatywnie- rozdział II. Normy bezwzględnie obowiązujące, ich naruszenie oznacza naruszenie
prawa.

Zasady w preambule- wytyczne, względne.

Zasady ogólne wiążą bezwzględnie, muszą być stosowane na równi z innymi zasadami zawartymi w kodeksie.

Wyznaczają sposób interpretacji dalszych przepisów.

W przypadku luk i kolizji można je usuwać przy pomocy zasad ogólnych.

Cechy: współstosowanie, usuwają luki, wyrażone normatywnie, wynikają z nich konkretne prawa i obowiązki,

dotyczą całego postępowania, mogą być stosowane w każdym jego stadium.

Katalog zasad:

a. Zasada praworządności (legalności)- art. 6 KPA. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w

granicach prawa. Mają one obowiązek przestrzegania prawa.

Art. 7- zasada praworządności, działanie zgodne z prawem,

art. 6- zasada legalności, działanie na podstawie przepisów prawa. Organ może działać tylko, gdy istnieje

przepis, który mu na coś zezwala lub go zobowiązuje. Musi istnieć podstawa prawna. Wymóg ten odnosi się nie

tylko do rozstrzygnięcia, ale do każdej czynności w toku postępowania.

Jak rozumieć przepis prawa? Wewnętrzne źródła prawa, np. instrukcje, okólniki, zarządzenia. Działanie legalne

oparte na przepisach prawa ma umocowanie w źródłach prawa powszechnie obowiązującego. KPA reguluje

postępowanie w sprawach aktów wewnętrznych. Akt wewnętrzny nie może być podstawą do podjęcia czynności

procesowej w toku postępowania.

Skutek naruszenia zasady legalności- nieważność decyzji, art. 156 § 1 pkt 2. Uważa się wówczas, że decyzja

nie obowiązywała od samego początku.

b. Zasada prawdy obiektywnej- art. 7 KPA. Organy w toku postępowania podejmują wszelkie kroki do

wyjaśnienia stanu faktycznego. Organy w toku postępowania muszą wyjaśnić wszystkie istotne okoliczności

faktyczne. Ustalenie normy---> subsumpcja---> ustalenie skutków. Ustalenie stanu faktycznego musi być

obiektywne.

Problem ciężaru dowodu- zwłaszcza w sprawach podatkowych , art. 6 KC- ten, kto wywodzi z tego skutki

prawne.

W KPA brak zastosowania art. 6 KC. Działanie contra legem. KPA wprost stanowi, że obowiązek ustalenia stanu

faktycznego spoczywa na organie administracji. Koresponduje z tym art. 77 KPA- organ adm. zobowiązany jest

zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Postępowanie administracyjne nie ma charakteru kontradyktoryjności. Jedną ze stron jest tu organ adm. Jest

on stroną sporu i ma charakter władczy wobec drugiej strony. Ciężar przeprowadzenia dowodu spoczywa na

organie, musi on udowodnić nawet twierdzenia strony.

c. Zasada uwzględnienia interesu społecznego i słusznego interesu obywatela- art. 7 KPA. Obecnie

stosowanie pojęcie „interes publiczny”.

Słuszny interes obywatela- indywidualny, oparty i zgodny z przepisami prawa.

Spójnik „i”- oba interesy muszą być brane pod uwagę przy rozstrzygnięciu. 2 sytuacje:

- interes indywidualny i zbiorowy są zgodne---> organ będzie realizował oba interesy, np. wystawienie koncesji

na prowadzenie działalności publicznej. Czasami oba interesy są centralne. Obowiązek uwzględnienia interesu

indywidualnego aż do granic kolizji z interesem społecznym. Ma to zastosowanie, gdy organ nie jest

2

bezwzględnie związany przepisami prawa- uznanie administracyjne (organ „może”, „jest upoważniony”). Organ

ma prawo przyznać uprawnienia lub nie.

SA- mają możliwość kontrolowania decyzji uznaniowych (kontrola również z punktu widzenia legalności i

prawidłowego zastosowania procedury).

- kolizja interesów indywidualnych i publicznych---> powinny rozstrzygać przepisy prawa, na ogół

pierwszeństwo ma interes publiczny.

d. Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa- art. 8 KPA. Organy mają kształtować

świadomość i kulturę obywateli. Jest to klamra spinająca wszystkie inne zasady.

e. Zasada udzielania informacji prawnej stronom- art. 9 KPA. Stanowi ona podstawę do uchylenia

rozstrzygnięcia.

Traktat nicejski- zasada dobrej administracji, uchwalona potem przez Parlament Europejski. W Polsce nie jest to
zasada normatywna, ale jest spisana w Kodeksie Dobrej Administracji.

Art. 9 KPA- zobowiązanie do należytego i wyczerpującego informowania stron- o zakresie tym decyduje stan

prawny i okoliczności faktyczne wpływające na ustalenie praw i obowiązków stron. Organy nie muszą udzielać

porad prawnych.

Ignorantia iuris nocet- brak zastosowania w KPA, odpowiedzialność za ewentualną szkodę poniesie organ.

Obowiązuje natomiast w Ordynacji podatkowej, tam strona ma dostęp do informacji w specjalnym trybie.

f. Czynny udział stron w postępowaniu i zasada wysłuchania stron postępowania- art. 10 KPA.

Obowiązek zawiadomienia strony o wszczęciu postępowania, terminie i miejscu rozprawy. Strona może

wypowiedzieć się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Sankcja za naruszenie tej zasady- wadliwość kwalifikowana- wznowienie postępowania na wniosek strony w

celu ewentualnego uchylenia wadliwości ( w przypadku, gdy strona nie miała wcześniej możliwości udziału w

postępowaniu z winy organu adm.).

Art. 10 § 2 (wyjątki):

- odstępstwo od konieczności udziału strony, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na:

 Zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego
 Możliwość wystąpienia niepowetowanej szkody materialnej.

Organ może, ale nie musi odstąpić od tej zasady. W przypadku odstąpienia od tej zasady organ musi

odnotować w aktach sprawy przyczyny odstąpienia i je uzasadnić. Bezzasadność odstąpienia- postępowanie

zostanie uznane za wadliwe.

Ordynacja podatkowa- dodatkowy termin 7- dniowy. Organ nie musi realizować tej zasady, gdy ma zamiar

wydać decyzję pozytywną. Zabezpieczenie postępowania podatkowego- organ ma obowiązek odstąpić od tej

zasady, musi on działać przez zaskoczenie, aby skutecznie realizować egzekucję.

g. Zasada przekonywania- art. 11 KPA.

Obowiązek wyjaśnienia stronom zasad przesłanek. Zasada ta dotyczy całego toku postępowania. Organ winien

wyjaśnić motywację swojego działania. W wezwaniu obowiązek określenia w jakiej sprawie strona jest

wezwana.

Najważniejsze znaczenie tek zasady- przy wydawaniu i uzasadnianiu decyzji (uzasadnienie faktyczne i prawne).

Strona po przeczytaniu uzasadnienia ma być przekonana co do zasadności decyzji. Gdy brak przymusu również
musi być stosowania zasada przekonywania (np. przekonanie o nie wnoszeniu środków prawnych). Ma

zastosowanie we wszystkich postępowaniach (również jeśli chodzi o uprawnienia i obowiązki).

Zasada ta stosowana jest przed przymusem. Egzekucja jest ostatecznością.

Naruszenie tej zasady nie prowadzi bezpośrednio do nieważności decyzji, ani nie stanowi podstawy do

wznowienia postępowania. Może być jednak powodem uchylenia decyzji, gdyż naruszenie mogło wpłynąć na

wynik sprawy.

h. Zasada szybkości i prostoty postępowania- art. 12 KPA.

Problem szybkiego działania w kontekście wnikliwego działania- ryzyko powierzonego badania sprawy. SN-

teza, iż słowo „wnikliwe” zostało wymienione w pierwszej kolejności, zaś „szybko” w drugiej.

Masternak- spójnik „i”- oba warunki powinny być spełnione jednocześnie. Pod pozorem wnikliwości nie można

przeciągać postępowania i odwrotnie. Wprowadzone są dodatkowo terminy załatwiania spraw.

Art. 12 § 2- sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień powinny być załatwione

niezwłocznie. 1 miesiąc- postępowanie odwoławcze, 2 miesiące- postępowanie podatkowe.

Sankcja za naruszenie tej zasady- opieszałość nie może być podstawą do zakwestionowania legalności decyzji.
Terminy te nie są zawite. Mają tylko charakter porządkowy. Ma gruncie prawa podatkowego podobnie.

3

„Niezwłocznie”- brak postępowania dowodowego, np. zarejestrowanie pojazdu, „bez zbędnej zwłoki”- tak

szybko, jak jest to możliwe.

i. Zasada ugodowego załatwienia sprawy- art. 13 KPA. Wg Masternaka dziś nie ma racji bytu. Jeżeli w

jednym postępowaniu występują strony o sprzecznych interesach, organ może doprowadzić do zawarcia ugody

(zastępuje ona decyzję administracyjną).

Stroną ugody nie jest organ! Organ jedynie potwierdza to, co ustaliły strony. Jeśli organ byłby stroną wówczas

mamy do czynienia z umową adm.

j. Zasada pisemności- art. 14 KPA. Wymóg bezpieczeństwa obrotu prawnego wymaga wydawania decyzji

na piśmie. Forma pisemna obowiązuje w toku całego postępowania.

2 formy utrwalania na piśmie formy ustnej:

- protokoły
- adnotacje

Art. 14 § 2 zezwala na ustne załatwienie sprawy, 2 przesłanki:

- gdy interes strony za tym przemawia

- gdy przepis prawa tego nie zakazuje.

Obie przesłanki musza być zawsze spełnione łącznie!

Skutki prawne naruszenia zasady pisemności:

 Uchylenie decyzji przez sąd w wyniku niekompletności akt sprawy.
 Gdy organ ogłasza decyzję ustnie- formalnie w ogóle jej nie ma.

k. Zasada dwuinstancyjności postępowania- art. 15 KPA.

Dwuinstancyjność- oznacza możliwość rozpoznania i orzekania dwukrotnie tej samej sprawy. Jednokrotne

rozstrzygnięcie nie zamyka ponownego rozpoznania.

Decyzja I instancji- po raz pierwszy rozstrzygnięta sprawa adm. Organ nie jest nią związany. Możliwe złożenie

odwołania do II instancji.

Decyzja II instancji- ponowne orzekanie, decyzja ostateczna.

Postępowanie odwoławcze nie może być ograniczone do samej tylko kontroli decyzji.

Złamanie zasady- wydawanie poleceń organowi niższemu przez organ wyższy co do tego jak rozstrzygnąć

sprawę.

Odwołanie nie służy od decyzji ministra i Samorządowego Kolegium Odwoławczego (brak wyższego organu)-

KPA.

Strona niezadowolona z decyzji może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, ale w tej samej instancji.

Ordynacja podatkowa- Dyrektor Izby Skarbowej i Dyrektor Izby Celnej- brak wyższych organów. Odwołanie od

decyzji w I instancji służy do tych samych organów.

Przepisy szczególne (materialne)- wyłączają możliwość odwołania w adm. toku postępowania, np. sprawy z

zakresu świadczeń ubezpieczeń społecznych. Odwołanie od decyzji ZUS-u służy do sądu powszechnego (nie jest

to już droga administracyjna).

l.

Zasada trwałości decyzji ostatecznej- art. 16 § 1 KPA.

Decyzje, od których nie służy odwołanie są ostateczne. Obowiązują w sposób trwały i nieprzerwany. Chodzi o
zabezpieczenie stabilności sytuacji w obrocie. Wiąże się z tym pojęcie prawomocności aktu administracyjnego.

Prawomocne- decyzje wydane przez sąd.

Decyzje ostateczne- zakończony tryb instancyjności. Możliwość wniesienia wniosku o odwołanie- 14 dni. Po

upływie tego czasu i nie wniesieniu wniosku decyzja staje się ostateczna.

Sankcja za naruszenie zasady trwałości- nieważność, art. 156 § 1 pkt 2 KPA (rażące naruszenie prawa).

m. Zasada zaskarżenia decyzji do sądu adm., w wyniku niezgodności z prawem- art. 16 § 2 KPA.

Wprowadzona w 1980r.

Ordynacja podatkowa- podobieństwa i różnice

W postępowaniu podatkowym brak zasady ugodowego załatwienia sprawy i zasady zaskarżenia decyzji do sądu

adm.

Dodano zasadę jawności postępowania wyłącznie dla stron. 2 przejawy jawności: wew. (tylko dla stron) i zew.

(dla wszystkich podmiotów).
Strona ma dostęp do informacji i akt- zarówno postępowanie podatkowe, jak i adm.

4

Zasada niejawności zew- tajemnica skarbowa, nikt oprócz strony nie ma dostępu do akt i informacji.

W postępowaniu adm. brak takiego zakazu- ustawa o dostępie do informacji publicznej. Z drugiej strony ustawa

o ochronie danych osobowych. Dostęp jest więc możliwy po usunięciu danych osobowych. Postępowanie adm.

jest więc jawne.

4. Organy prowadzące postępowanie adm. i ich właściwość.

Organ adm. publ.- podmiot prowadzący postępowanie i rozstrzygający o wyniku w drodze decyzji adm.

Strona- adresat przyszłej decyzji, brak strony wyłącza postępowanie.

Zakres podmiotowy- szeroko pojęty organ adm. publicznej, wszelkie podmioty adm. i nie tylko, które z mocy

prawa lub na podstawie porozumienia są uprawnione do rozstrzygania w drodze decyzji.

Art. 5 § 2 pkt 3 KPA- organ adm. rządowej, samorządowej i inne powołane do rozstrzygania.

Organy adm.:

- W ścisłym znaczeniu:

 Rządowe- minister i organy centralne---> minister (organ naczelny), organy centralne (kompetencjami

obejmują cały kraj). Organy terenowe adm. rządowej- wojewoda. Organy adm. zespolonej- wojewoda

+ kierownicy. Organy adm. niezespolonej- inne, niepodlegające wojewodzie, np. adm. celna,

wojskowa, skarbowa, morska.

Definicja ministra- wszystkie naczelne organy adm., Prezes RM, z-ca, przewodniczący komitetów.

 Samorządowe- gmina, powiat, województwo, SKO (zależność jedynie terytorialna). Zaliczone: organy

związków powiatów, SKO. Marszałek i starosta nie są organami adm. publicznej, ale przyznawane są im

uprawnienia.

- inne:

 Państwowe
 Niepaństwowe

Np. organizacja społeczna. Art. 5 § 2 pkt 5 KPA- organizacja społeczna to związek osób o charakterze

korporacyjnym. Fundacja organizacją społeczną- Masternak się z tym nie zgadza.

Właściwość (kompetencja) organów:

a. Rzeczowa- upoważnia organ do załatwienia określonej kategorii spraw, np. organy podatkowe, kompetencja

ogólna- wojewoda. Właściwość ta określana na podstawie prawa materialnego.

b. Instancyjna- art. 19 i 20 KPA nie wspominają o tym. Traktowana jako element właściwości rzeczowej.

Pozwala określić, jaki organ ma kompetencje do załatwienia sprawy w I instancji.

Art. 17 KPA- reguły ustalania właściwości instancyjnej:

 W stosunku do jednostki sam. terytorialnego organem wyższego stopnia jest SKO. Gdy brak

jest przepisu, który twierdzi inaczej, zastosowanie ma art. 22 KPA.

 Wojewoda- ministrowie właściwi do załatwienia danej sprawy, wg podziału resortowego. W

danej sprawie właściwy minister- art. 22 KPA.

 Inne- odpowiedni organ nadrzędny lub właściwy minister- art. 22 KPA.
 Organy organizacji społecznych- organy nadrzędne- art. 17 pkt 4 KPA.

Organ naczelny (art. 18 KPA)- Prezes RM lub ministrowie.

c. Miejscowa- rozstrzyga o tym, na jakim obszarze może być realizowana właściwość rzeczowa. Organ

centralny- całe państwo, organ terenowy- fragment państwa.

Dwa elementy wyznaczania:

- przepisy ustrojowe przesądzają o zakresie terytorialnym działania

- KPA określa, który z organów terenowych jest właściwy do załatwiania spraw- art. 21 KPA. Trzy reguły

dotyczące trzech kategorii:

 Inne sprawy- miejsce zamieszkania lub siedziba. Gdy brak miejsca zamieszkania- decyduje miejsce

pobytu jednej lub wszystkich stron. Gdy brak miejsca pobytu- ostatnie miejsce pobytu.

Gdy brak ww. właściwość ma organ, na terytorium działania którego miało miejsce zdarzenie -art. 21 § 2.

Gdy brak ww. organem właściwym jest organ dzielnicy Miasto Stołeczne Warszawa Centrum- art. 21 § 3.

 Dot. nieruchomości- miejsce, gdzie znajduje się nieruchomość i zakres działania organizacyjno-

terytorialny.

5

 Dot. spraw prowadzenia zakładu pracy- organ właściwy terytorialnie, miejsce położenia zakładu.

Spory kompetencyjne: charakter negatywny- żaden z organów nie może wydać decyzji pozytywnej, charakter

pozytywny- uprawniony jest więcej niż jeden organ.

Art. 22 KPA- na jego podstawie rozstrzygane są spory o właściwość.

Organ nadrzędny jest wspólny dla organów sporu:

- jednostki samorządu terytorialnego- organ wspólny wyższego stopnia, gdy 2 prezydentów miast- SKO. Gdy

brak organu nadrzędnego- sąd administracyjny. Właściwy jest tu NSA.

- art. 22 pkt 2-4- spór między kierownikami służb, inspekcji i straży – rozstrzyga starosta lub wojewoda.

- różne województwa, ale sprawy adm. rządowej- minister właściwy dla spraw adm. publicznej. Organy

samorządu terytorialnego mają również zadania zlecone, stąd wynika ta zasada.

- spory między organami adm. publicznej a ministrami- Prezes RM

Art. 22 § 3- podmioty upoważnione do wystąpienia z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd adm. : strona,

organ sporu, minister adm. publicznej, minister sprawiedliwości, Prokurator Generalny, RPO.

Art. 23 KPA- jeśli zaistnieje spór, organowi nie wolno działać do chwili rozstrzygnięcia, oprócz czynności nie

cierpiących zwłoki. Obowiązek zawiadomienia przez organ, organu rozstrzygającego. Rozstrzygnięcie w formie

postanowienia.

Na postanowienie rozstrzygające nie przysługuje zażalenie. Postanowienie to rozstrzyga o właściwości organu.

Skutek wadliwego postanowienia- art. 156 § 1 – decyzja jest nieważna, gdy została wydana z naruszeniem
przepisów o właściwości.

5. Wyłączenie pracownika od udziału w postępowaniu adm.

Art. 24 KPA- zasada obiektywizmu jest podstawą wyłączenia.

Przesłanki obligatoryjne- z mocy prawa, fakultatywne- przez przełożonego. W obu przypadkach wyłączenie

pracownika jest obowiązkowe.

Przesłanki dotyczące wyłączenia pracownika- art. 24 § 1 KPA:

 gdy pracownik jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy

może mieć wpływ na jego prawa i obowiązki

 gdy pracownik pozostaje w stosunku rodzinnym ze stroną postępowania. W przypadku rozwodu

wyłączenie pracownika niemożliwe

 z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli
 gdy był świadkiem, biegłym lub przedstawicielem jednej ze stron (pełnomocnictwo i inne formy)
 gdy w I instancji brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji (konieczne postępowanie w II instancji)
 gdy wszczęto przeciw niemu postępowanie służbowe, dyscyplinarne lub karne
 gdy jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności
 z powodu innych okoliczności- wyłączenia dokonuje bezpośredni przełożony pracownika- z urzędu, na

wniosek strony lub pracownika, w drodze postanowienia.

Art. 24 § 3 KPA- gdy uprawdopodobniono istnienie okoliczności wywołujących niestwierdzenie bezstronności

pracownika lub w przypadku zaistnienia wątpliwości co do bezstronności pracownika.

Gdy nastąpi wyłączenie pracownika, przełożony wyznacza inną osobę do prowadzenia postępowania.

6. Wyłączenie organu od załatwienia sprawy.

Przesłanki dotyczące wyłączenia organu- art. 25 KPA. Organ traci wtedy kompetencje. Przesłanki:

 gdy sprawa ma charakter majątkowy i dotyczy interesów majątkowych kierownika lub jego bliskich
 gdy sprawa dotyczy osoby zajmującej kierownicze stanowisko w organie bezpośrednim wyższego

stopnia lub osoby jej bliskiej.

6

Skutki prawne- organ wyższego stopnia przejmuje sprawę. Sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad

organem wyższego stopnia. Gdy brak- organ jest wyznaczany.

Art. 26 § 2- możliwość wyznaczenia przez organ innego właściwego organu, np. minister wyznacza innego

wojewodę.

Członkowie organów kolegialnych- o wyłączeniu rozstrzyga przewodniczący organu kolegialnego. Dotyczy to nie

pracownika, lecz członka, np. SKO.

Gdy organ traci quorum- inny organ, gdy SKO nie może- wyznacza się inne SKO (art. 27 § 3 KPA).

7. Strona w postępowaniu adm.

W znaczeniu materialnym- przedmiotem jest wydanie decyzji.

Znaczenie procesowe- uprawnienia procesowe można przyznać danej stronie.

Art. 28 KPA- strona- każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda

czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Kryterium interesu prawnego- uprawnienie i obowiązek.

Interes prawny- oparty na przepisach prawnych i chroniony przepisami prawa. Możliwość wskazania przepisu

prawnego, obowiązującego, zapewniającego ochronę danego interesu, uprawnień lub obowiązków, w drodze

decyzji.

Interes prawny- indywidualny i konkretny (dla ściśle oznaczonej osoby, polegający na przyznaniu konkretnego

uprawnienia lub obowiązku). Interes prawny ważny również, gdy postępowanie wszczynane jest na żądanie

stron.

Interes faktyczny- zainteresowanie wynikiem postępowania, ale niemożność poparcia tego interesu przepisami

prawa.

Przymiot „strona” ma każdy, kto posiada interes prawny. Interes prawny z art. 28 KPA może opierać się na

każdej normie prawnej prawa obowiązującego, nie musi to być prawo administracyjne.

Postępowanie podatkowe- stroną nie może być każdy, tylko wskazane osoby, np. podatnik, inkasent.

Koncepcje strony:

- subiektywna (procesowa)---> twórcą jest Immanuel Iserzon. Strona jest pojęciem procesowym. Wystarczy

przekonanie strony, że ma interes prawny. Organ adm. ocenia interes po wszczęciu postępowania. Zapewnia

ochronę interesów stron. Chroni w większym stopniu prawa strony, obarcza jednak organ obowiązkiem

prowadzenia zbędnego postępowania. Duże wady w podaniach.

- obiektywna---> Wacław Dawidowicz. Pojęcie strony jest kategorią obiektywną. Oceny dokonuje organ adm.

przed wszczęciem postępowania. Ocenia on więc interes prawny strony. Ryzyko, że organ adm. może

ograniczyć uprawnienia wnoszącego. W mniejszym stopniu chroni prawa strony.

- kompromisowa---> połączenie ww.

Zdolność do bycia stroną- krąg osób, które mogą być stroną, pod warunkiem, że będą miały interes prawny

(osoby fizyczne, prawne, ułomnie osoby prawne). Aby faktycznie zostać stroną muszą być spełnione warunki z
art. 28 KPA.

Kwestia zdolności do czynności prawnych:

- osoby fizyczne---> brak zdolności (osoby przed 13 rokiem życia, ubezwłasnowolnione całkowicie),

ograniczona zdolność (osoby od 13 do 18 lat, ubezwłasnowolnienie częściowe), pełna zdolność (skończone 18

lat, brak ubezwłasnowolnienia).

Osoby fizyczne nie mające zdolności do czynności prawnych występują w postępowaniu przez swych

przedstawicieli reprezentujących daną osobę z mocy ustawy lub wyznaczonych przez sąd w postępowaniu

nieprocesowym.

- osoby prawne- mają zawsze pełną zdolność do czynności prawnych. Działają przez swych ustawowych lub

statutowych przedstawicieli.

Gdy ustalenie strony jest niemożliwe np. spadek nieobjęty- stroną jest wówczas osoba sprawująca

zarząd nad majątkiem masy spadkowej. Jeśli nie ma zarządcy sąd na wniosek organu adm. publicznej

wyznacza kuratora masy spadkowej.

7

Sprawy dotyczące praw zbywalnych lub dziedzicznych- w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku

postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni. Są to osoby, które nabyły dane

prawo na skutek czynności prawnej między żyjącymi (inter vivos), bądź wskutek czynności na wypadek śmierci

(dziedziczenie testamentowe) albo dziedziczenia ustawowego.

Pełnomocnictwo.

Art. 32 KPA- strona może korzystać z pełnomocnika praktycznie zawsze, chyba że charakter czynności wymaga

działania osobistego. Aby ustanowić pełnomocnika trzeba mieć zdolność do czynności prawnych

Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nie wymaga się

żadnych kwalifikacji.

2 formy udzielenia pełnomocnictwa:

- strona udziela pełnomocnictwa pisemnie lub zgłasza je ustnie do protokołu. Pełnomocnik powinien dołączyć do
akt oryginał albo urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.

- adwokat i radca prawny mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego pełnomocnictwa.

Odstępstwo od reguły poświadczenia pełnomocnictwa- w sprawach mniejszej wagi organ może nie żądać

pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma

wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony.

Prowadzenie postępowania, gdy strona jest nieobecna, nie posiada pełnej zdolności do czynności

prawnych i nie ma możliwości działania przez przedstawiciela ustawowego- art. 34. Organ występuje

do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela. Gdy sprawa nie cierpi zwłoki organ ma prawo sam

wyznaczyć przedstawiciela na czas nieobecności strony. Działanie organu jest dwutorowe: występuje do sądu o

wyznaczenie przedstawiciela i sam tymczasowo wyznacza przedstawiciela strony (dotyczy tylko osób

nieobecnych).

8. Podmioty na prawach strony w postępowaniu adm.

Nie mają własnego interesu prawnego, ale mogą wziąć udział w postępowaniu na takich samych prawach jak
strona. Decyzja nie będzie adresowana do nich, będzie regulowała prawa i obowiązki strony.

Trzy kategorie podmiotów na prawach strony:

1. Organizacja społeczna---> dobrowolne zrzeszenie osób realizujące pewne cele. W postępowaniu adm.

może wystąpić na 3 sposoby:

 Jako podmiot powołany z mocy prawa do załatwienia indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji

adm.

 Jako strona, gdy żąda czynności organu adm. ze względu na swój interes prawny lub obowiązek, albo gdy

postępowanie dotyczy jej interesu prawnego lub obowiązku.

 Jako uczestnik postępowania adm., w sprawie dotyczącej innej osoby, korzystający z prawa strony.

W sprawie dotyczącej innej osoby organizacja może występować z żądaniem:

- wszczęcia postępowania

- dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione statutowymi celami tej
organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

Organ adm. ma prawo odmówić wszczęcia postępowania i dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeśli

uzna, że statutowe cele bądź interes społeczny organizacji nie przemawiają za udziałem danej organizacji

postępowaniu adm. Organ adm. wydaje wtedy postanowienie o odmowie.

Na postanowienie to przysługuje zażalenie, wnoszone do organu adm. wyższego stopnia, a na postanowienie

organu wyższego stopnia- do sądu adm.

Wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby organ adm. winien zawiadomić o tym organizację

społeczną, jeżeli jej udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na przedmiot.

Udział organizacji społecznej w postępowaniu adm. stwarza dla niej prawo wniesienia skargi do sądu adm. (30

dni od dnia doręczenia decyzji). Dzieje się tak po wyczerpaniu środków odwoławczych w adm. toku instancji.

2. Prokurator---> powołany w celu strzeżenia praworządności. Ma prawo wszczęcia postępowania lub wzięcia
w nim udziału na prawach strony.

8

Organ nie może odmówić wszczęcia postępowania przez prokuratora! Żądanie nie powoduje wszczęcia

postępowania, zobowiązuje natomiast organ do wszczęcia postępowania z urzędu.

Prokurator ma prawo wziąć udział w postępowaniu w każdym jego stadium. Posiada uprawnienia strony.

Na etapie decyzji ostatecznej ma prawo sprzeciwu od decyzji ostatecznej. Sprzeciw musi być rozpatrzony i

załatwiony przez organ w terminie 30 dni od daty wniesienia. Organ musi wszcząć postępowanie, nie może

odmówić rozpatrzenia sprzeciwu.

3. Rzecznik Praw Obywatelskich---> może żądać wszczęcia postępowania adm., zaskarżać decyzje do sądu

adm. oraz uczestniczyć w postępowaniu adm. jak i w postępowaniu przed sądami adm. na prawach

przysługujących prokuratorowi.

9. Terminy w postępowaniu adm.

Termin- ściśle określona data, bądź pewien okres. Terminy w KPA określa się w dniach, tygodniach i

miesiącach. Podział:

a. Procesowe- odnoszące się do czynności procesowych:

 Zawite (prekluzyjne)- jego upływ powoduje bezskuteczność czynności dokonanej przez dany

podmiot (czynność taka nie wywołuje skutków prawnych), np. termin 14 dni do wniesienia

zażalenia (w pewnych wypadkach możliwe przywrócenie terminu).

 Przedawniające- to też termin prekluzyjny, lecz z dalej idącymi skutkami prawnymi. Wygasa tu

prawo do wykonania określonej czynności. Jest to termin zawity nieprzywracany. Najczęściej są

to terminy materialne.

 Instrukcyjne (porządkowe)- ich upływ nie pozbawia organu kompetencji do działania. Kierowany

do organów, a nie do strony, np. termin załatwienia sprawy.

 Ustawowe- wynikają wprost z przepisów ustawy. Sztywne- nie można ich skracać ani

przedłużać. Organ nie ma wpływu na ich długość.

 Urzędowe- wyznaczane przez organ, można przedłużyć lub przywrócić termin.

 Ad quem- wyznacza się, do którego momentu strona powinna dokonać pewnych czynności
 Post quem- po określonym momencie dana czynność może być dokonana.

b. Materialne- wynikają z przepisów prawa materialnego, np. termin rozpoczęcia budowy obiektu.

Przywrócenie terminu- dla przywrócenia terminu wymaga się:

 Braku winy po stronie zainteresowanego
 Uprawdopodobnienia, że uchybienie nastąpiło bez winy zainteresowanego (ustawodawca nie wymaga

udowodnienia)

 Wniesienia podania o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od ustania przyczyny uchybienia (termin

nieprzywracany).

 Równoczesnego dopełnienia czynności, dla której określony był termin.

O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ adm. państwowej. Od postanowienia o odmowie

przywrócenia terminu służy zażalenie. Postanowienie o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub
zażalenia wydaje organ II instancji. Na postanowienie takie nie służy zażalenie. Jest to postanowienie

ostateczne.

Skutkiem prawnym przywrócenia terminu jest traktowanie czynności jako dokonanej w terminie.

Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ adm. na

żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia.

Terminy załatwienia spraw.

Ustalone dla realizacji zasady szybkości i prostoty postępowania. Dla załatwienia sprawy bez zbędnej zwłoki.

Porządkują one przebieg postępowania. Sprawy załatwianie niezwłocznie- gdy nie wymaga się zbierania

dowodów, informacji i wyjaśnień.

Sprawy zwykłe- 1 miesiąc

Sprawy skomplikowane- 2 miesiące. Skomplikowanie prawne przedłuża termin załatwienia sprawy (Masternak).

Postępowanie odwoławcze- 1 miesiąc od dnia otrzymania odwołania.

Postępowanie podatkowe- 2 miesiące, gdy rozprawa- 3 miesiące.

9

Są to terminy instrukcyjne.

Jak przerwać milczenie władzy?- rozporządzenie z 1928 r.- instytucja dewolucji. Strona mogła żądać załatwienia

sprawy przez organ wyższej instancji.

Art. 35 § 5 KPA- pewnych odcinków czasu nie wlicza się do terminów załatwienia sprawy. Podobnie

nie wlicza się zawieszenia, okresów opóźnień z winy strony, okresów opóźnień niezależnych od organów.

Środki ochrony przed milczeniem organu (pojęcie węższe od bezczynności organu):

 Wniesienie zażalenia do wyższego organu (środek ochrony stron)---> jeśli jest to uzasadnione, organ

wyższy wyznacza termin załatwienia sprawy, zarządza ustalenie przyczyn i winnych. W tym nowym

terminie sprawa powinna być załatwiona. Gdy zażalenie jest bezzasadne- tylko odpowiedź organu, bez

wyznaczenie nowego terminu.

 Skarga do sądu adm. na bezczynność organu (środki ochrony sądowej)---> skarga ma być poprzedzona

wyczerpaniem środków odwoławczych. Sąd adm. wyznacza organowi nowy termin rozpatrzenia sprawy.

Gdy organ tego nie wykona, sąd na wniosek stron może nałożyć grzywnę.

 Odpowiedzialność dyscyplinarna i porządkowa- art. 38 KPA.

10. Wezwanie w postępowaniu adm.

Art. 50 KPA- uprawnienia organu adm do wezwania osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do

złożenia wyjaśnień osobiście, przez pełnomocnika i na piśmie, gdy jest to niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy

lub podejmowania czynności urzędowych (można więc wzywać nie tylko strony, ale też inne osoby).

Wezwanie nie może być uciążliwe dla wezwanego.

Gdy dana osoba nie może się stawić osobiście, organ może dokonać czynności w miejscu jej pobytu, o ile

pozwalają na to okoliczności.

Art. 51 KPA- ograniczenie terytorialne---> obowiązek stawienia się w obrębie gminy lub miasta w których
mieszka, ewentualnie w sąsiedniej gminie lub mieście.

W pozostałych przypadkach organ winien korzystać z pomocy prawnej innego organu adm. Pomocy prawnej nie

stosuje się, gdy charakter sprawy wymaga dokonania czynności przed organem prowadzącym postępowanie.

Wezwanie powinno wskazywać: nazwę i adres organu, imię i nazwisko wzywanego, w jakiej sprawie i w

jakim charakterze na być wezwany, czy stawiennictwo osobiste, czy przez pełnomocnika, termin spełnienia

żądania, skutki prawne niezastosowania się do wezwania. Wezwanie powinno być podpisane przez pracownika.

Wezwanie nie jest decyzją.

Art. 54 KPA- pisemna forma wezwania. Wezwanie zastępcze- telefonicznie, telegraficznie lub innymi

środkami łączności. przesłanki: sprawy nie cierpiące zwłoki, ważny interes stron, dotarcie wezwania w

odpowiedniej treści we właściwym terminie. Wezwanie zastępcze- te same elementy co zwykłe wezwanie

(oprócz podpisu).

Sankcje za niestawienie się na wezwanie- grzywna (50 zł, za ponowne niestawienie się- 200zł). Na

postanowienie o ukaraniu służy zażalenie. Oporny świadek- możliwość zastosowania środków przymusu
zawartych w przepisach szczególnych. Możliwe zastosowanie środków egzekucyjnych.

Katy grzywny nie stosuje się do żołnierza czynnej służby wojskowej. Informuje się jego dowódcę, wniosek o

pociągniecie żołnierza do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

11. Doręczenia według k.p.a.

Doręczenie jest czynnością prawną, nie jest wydaniem decyzji. Doręczenie to czynność materialno- techniczna.

Od chwili doręczenie decyzja zaczyna obowiązywać.

Sposoby doręczania: za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników, przez inne upoważnione

osoby lub organy. Doręczenie nie musi mieć formy fizycznej. Może być doręczone elektronicznie, jednak tylko

wtedy, gdy strona o to wystąpi, lub wyrazi na to zgodę.

Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam

stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo oraz przyczynę braku podpisu. Na

pokwitowanie składa się data doręczenia i podpis odbiorcy.

10

Podmioty, którym doręcza się pismo.

Jeżeli kilka osób stanowi jedną stronę pismo doręcza się wszystkim osobom, chyba że upoważniona zostanie

jedna osoba.

Art. 40 § 1 KPA- gdy pełnomocnik lub przedstawiciel, wówczas doręcza się tylko jemu. Gdy tylko stronie

(ustanowiony jest pełnomocnik)- doręczenie bezskuteczne. Gdy stronie i pełnomocnikowi- naruszenie prawa,

ale doręczenie skuteczne.

Ordynacja podatkowa- strona może ustanowić kilku pełnomocników. Pisma doręczane jednemu pełnomocnikowi

ustanowionemu przez stronę.

Postępowanie adm- strona musi zawiadomić organ o każdorazowej zmianie adresu, gdy tego nie uczyni organ

może doręczać pisma na stary adres. Doręczenie wtedy będzie skuteczne.

Miejsce doręczania pism.

 Osoby fizyczne---> *tryb zwykły. Faktyczne wręczenie pisma w mieszkaniu osoby fizycznej do rąk adresata

lub w siedzibie adm. publicznej. Pismo może być doręczone w każdym miejscu, gdzie zastanie się adresata- gdy

nie ma innej możliwości lub w razie koniecznej potrzeby. Art. 42 KPA- doręczenie zwyczajne.

*Doręczenie zastępcze- pismo oddane innej osobie, która podejmuje się doręczenia, np. w przypadku

nieobecności. Pismo oddaje się dorosłemu domownikowi lub sąsiadowi (powiadomienie o tym adresata).

Dorosły domownik- nie ma znaczenia stopień pokrewieństwa lub powinowactwa.

Sąsiad lub dozorca domu.

Muszą oni podjąć się oddania pisma adresatowi. Zgoda na przyjęcie+ zobowiązanie doręczenia.

Powiadomienie o przekazaniu musi być umieszczone w skrzynce pocztowej lub w drzwiach domu.

*Pismo złożone w placówce pocztowej na okres 14 dni- sposób ostateczny. Adresat musi być o tym

zawiadomiony. Awizo pozostawione w oddawczej skrzynce pocztowej lub gdy nie jest to możliwe na drzwiach

mieszkania, biura lub innego pomieszczenia, gdzie osoba wykonuje swoje czynności zawodowe. Możliwe

również pozostawienie awizo w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. Zawieszanie 2 razy.

Pierwszy- z terminem 7 dni, drugi raz możliwość odbioru przesyłki w terminie do 14 dni.
Art. 44 KPA- doręczenie dokonane po upływie 14 dni, nawet gdy brak odebrania. Gdy brak odebrania pismo

wraca do akt sprawy w placówce organu.

 Osoby prawne i ułomne osoby prawne---> art. 45 KPA. Podmioty nie będące osobami fizycznymi- w lokalu

bądź siedzibie osoby uprawnionej do odbioru korespondencji. Nie ma wymogu upoważnienia pisemnego do

odbioru korespondencji.

Art. 44 KPA zastępczy sposób- 14 dni pismo w placówce pocztowej, zawiadomienie o tym w lokalu lub siedzibie.

Potwierdzenie i odmowa przyjęcia pisma.

Potwierdzenie- podpis + data doręczenie pisma. Potwierdzenie musi trafić do akt sprawy. Potwierdza

odbierający pismo. Gdy odbierający nie chce lub nie może potwierdzić, doręczający wskazuje datę i osobę

odbierającą pismo.

Art. 47 KPA- adresat może odmówić przyjęcia pisma, pismo zwracane nadawcy z adnotacją o tym. Pismo takie

uważa się za doręczone.

Środki komunikacji elektronicznej- w ciągu 7 dni organ musi uzyskać potwierdzenie doręczenia.

Szczególny tryb- gdy brak zdolności do czynności prawnych lub nieznane miejsce pobytu- wówczas

przedstawiciel wyznaczany jest przez sąd.

Art. 49 KPA- publiczne obwieszczenie o pismach i decyzjach. Jest to dopuszczalne, gdy przepis szczególny tak

stanowi.

12. Protokoły i adnotacje.

Zasada pisemności- mające znaczenie dla postępowania czynności mają być utrwalone na piśmie. Formę

pisemną mają z reguły decyzje, postanowienia i wezwania. Ponadto realizację zasady pisemności stanowią

protokoły i adnotacje.

Obowiązek sporządzenia protokołu w przypadkach:

 Przyjęcia wniesionego ustnie podania

11

 Przesłuchania strony, świadka i biegłego
 Oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu adm. publicznej
 Ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.

Protokół sporządza się tak, aby wynikało z niego kto, kiedy, gdzie i w jakich okolicznościach dokonał, kto i w

jakim charakterze był obecny, co i w jaki sposób wynikło z dokonanych czynności, jakie uwagi zgłosiły obecne

osoby.

Protokół odczytuje się wszystkim osobom biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie

protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu której kol wiek osoby należy omówić w protokole.

Protokół powinien zawierać: dane pracownika organu, datę i miejsce danej czynności, dane osób obecnych przy

czynności, charakter w jakim osoby występują, treść ustaleń i sposób ich uzyskania, uwagi zgłoszone przez

obecne osoby, podpisy osób biorących udział w danej czynności urzędowej.

Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenia dla
sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który

dokonał tych czynności.

13. Wszczęcie postępowania adm.

2 sposoby wszczęcia postępowania: na wniosek i z urzędu (z inicjatywy organu lub na wniosek organizacji

społ., prokuratora i RPO).

Organ adm. może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie, także w

sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony (obowiązek uzyskania zgody strony w toku

postępowania, gdy brak zgody- umorzenie). Interes strony jest stopniowalny. Wymagany wniosek strony

kodeks nazywa żądaniem.

Trzy kategorie podmiotów mających prawa strony: organizacja społeczna, RPO i prokurator.

Data wszczęcia postępowania adm.

Na żądanie strony- dzień doręczenia żądania organowi adm.

Z urzędu- kodeks nie reguluje tej daty. Dlatego wszczęcie postępowania następuje z chwilą podjęcia pierwszej
czynności procesowej organu adm. wobec strony. Zwykle będzie to zawiadomienia. Jest ono również wymagane

w przypadkach wszczęcia postępowania na żądanie jednej ze stron w odniesieniu do pozostałych stron.

14. Podania w postępowaniu adm.

Podania- obejmują wyjaśnienia, odwołania, zażalenia. Podania są czynnością procesową strony.

Sposoby wnoszenia podań: pisemnie, telegraficznie, fax, strona internetowa, poczta elektroniczna, ustnie do

protokołu.

Przepisy prawne mogą determinować formę podania.

Wymagania co do treści podania- minimalne wymagania:

 Osoba- każdy podmiot wnoszący podanie.
 Adres- należy go rozumieć wg przepisów KC
 Żądanie- istota podania
 Podpis- obligatoryjny przy formie pisemnej lub wpisie do protokołu. Forma elektroniczna- dot. przepisu

elektronicznego.

Nie jest wymagane podanie w podaniu podstawy prawnej.

Gdy podanie pozostaje niepoprawione- zostawienie bez rozpatrzenia, nienadawany jest bieg sprawie w sensie

faktycznym.

Gdy brak adresu- pozostawione bez rozpatrzenia. Organ ma obowiązek ustalić adres na podstawie posiadanych

danych (ewidencja, kartoteki)

Przekazywanie podań zgodnie z właściwością.

Art. 65 KPA- przekazanie sprawy do organu właściwego w drodze postanowienia, na które służy zażalenia.

Jeśli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a obowiązywał termin, to termin zostaje zachowany.

Podanie może dotyczyć kilku spraw, kilku właściwości sądów- art. 66KPA. Poinformowanie strony o złożeniu

kilku podań w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Strona ma szansę na zachowanie terminu.

12

Gdy nie jest możliwe ustalenie organu właściwego- nie przekazuje się podania. Organ adm. zwraca podanie

wnoszącemu. Wydaje on postanowienie, na które służy zażalenie. Jeżeli sąd wydał postanowienie, że jest

niewłaściwy, organ nie może zwrócić podania wnoszącemu.

Obecnie brak organu rozstrzygającego spory kompetencyjne. Kiedyś było to Kolegium Kompetencyjne przy SN,

obecnie zniesione. Teraz decyduje organ, do którego pierwszy raz wpłynęło podanie, np. jeśli sąd uzna się za

niewłaściwy, administracja ma obowiązek rozpatrzyć podanie.

Współuczestnictwo.

W charakterze strony występuje kilka stron (wielość stron). W postępowaniu cywilnym: materialne (tożsamość

stanu prawnego, jednorodzajowy, „ten sam”) i formalne (prawa i obowiązki stron wynikają z tej samej

podstawy prawnej, stan faktyczny „taki sam”).

Postępowanie podatkowe- w sprawie połączenia postępowań organ wydaje postanowienie. Cele procesowe

decydują o połączeniu postępowań.

Postępowanie adm.- wielość stron, gdy stan faktyczny jest „ten sam”. Można prowadzić postępowanie, w

którym wystąpi wiele stron. Połączenie spraw powoduje powstanie wielu stron. Nie wchodzi tu w grę wspólność.

W jednej sprawie może więc wystąpić więcej niż jedna strona, np. wywłaszczenie nieruchomości, gdy jest ona

współwłasnością.

Gdy małżonkowie- jedna decyzja organu regulująca wspólne prawa i obowiązki. (brak zastosowania art. 62)

Każda ze stron ma własne prawa i obowiązki- wydanie kilku decyzji lub jednej, gdzie opisane są prawa i

obowiązki każdej ze stron (zastosowanie art. 62).

15. Udostępnianie akt.

W każdym stadium postępowania organ zobowiązany jest udostępnić stronie przeglądanie akt sprawy oraz

sporządzanie z nich notatek i odpisów. Strona może żądać uwierzytelnienia dokonanych notatek i odpisów, gdy

jest to uzasadnione ważnym interesem strony.

Ograniczenia udostępniania akt:

 Akta objęte tajemnicą państwową
 Inne akta wyłączone przez organ adm. ze względu na ważny interes państwowy- ważny interes

państwowy zachodzić będzie w przypadkach nadzwyczajnych i wyjątkowych.

Na postanowienie odmowne wglądu do akt stronie służy zażalenie.

Akta sprawy stanowią poszczególne pisma, plany, obliczenia, dokumenty, które znajdują się w całości

materiałów dotyczących danej sprawy.

16. Zasady postępowania dowodowego.

a. Zasada prawdy obiektywnej (zupełności postępowania adm.)---> obowiązek wyjaśnienia stanu

rzeczywistego. Organ na obowiązek w sposób obiektywny zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Obowiązek gromadzenia środków dowodowych do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy. Pominięcie

istotnego środka dowodowego- postępowanie jest wadliwe. Środki dowodowe zbierane zarówno w I jak i w II
instancji. Obowiązek rozpatrzenia całego materiału dowodowego ma odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji.

(art. 77 KPA).

b. Zasada dysponowania zakresem postępowania dowodowego przez organ prowadzący

postępowanie---> wynika z art. 77 § 2 KPA. Organ w każdym stadium postępowania może zmienić,

uzupełnić, uchylić, wprowadzić postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu. Postanowienie to nie jest

wiążące, zwykle nie ma formy pisemnej (wyjątki, np. wezwanie biegłego). Swoboda organu co do

przeprowadzania środków dowodowych w postępowaniu. Na postanowienie to nie służy zażalenie.

Niekiedy zasada ta ulega ograniczeniu, np. gdy z góry decydują przepisy, gdy przepisy wymagają oceny

biegłego.

c. Zasada swobodnej oceny dowodów---> brak sztywnych reguł dowodzenia. Musi ona być oparta na

całokształcie materiału dowodowego. Oparta na wnioskowaniu logicznym. Brane są pod uwagę również zasady

doświadczenia życiowego, nauki, techniki

13

Ograniczenia swobodnej oceny dowodów- przepisy prawa czasem przyznają jednym środkom dowodowym moc

szczególną, np. dowód z dokumentu urzędowego, dopóki nie będzie przeprowadzony przeciwdowód. Podlega

swobodnej ocenie dowodów dopiero, gdy podważona zostanie prawdziwość dokumentu urzędowego.

W postępowaniu podatkowym- szczególną moc dowodową mają niewadliwe księgi podatkowe i deklaracja

podatkowa.

d. Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu dowodowym---> uszegółowienie zasady ogólnej.

Rozwinięciem są przepisy dot. oceny dowodów.

Art. 79 KPA- strona musi być powiadomiona o miejscu i terminie, co najmniej 7 dni przed przeprowadzeniem

dowodu (tylko dowód z opinii biegłego, z oględzin, z przesłuchania świadka). Zaniedbanie oznacza nieważność

dowodu.

Art. 79 § 2 KPA- prawo zadawania pytań biegłym lub świadkom.

Strona może żądać przeprowadzenia dowodu, jeśli ma to istotne znaczenie dla sprawy.

Art. 78 § 2 KPA- odmowa przeprowadzenia dowodu zgłoszonego po odbyciu rozprawy, gdy dotyczy to

okoliczności już stwierdzonej. Gdy dotyczy okoliczności niestwierdzonej i ma ważne znaczenie dla sprawy-

dowód musi być przeprowadzony.

e. Prawo wypowiedzenia się strony---> art. 81 KPA. Strona ma mieć ostatnie słowo w sprawie. Żadna

okoliczność faktyczna nie może być uznana za udowodnioną, gdy strona się nie wypowie (chyba, że strony są

wyłączone). Wnioskowanie a contrario- dowody takie są bezwartościowe.

Postępowanie ogólne- prof. Daszkiewicz – strona przed wydaniem decyzji powinna mieć możliwość

wypowiedzenia się co do całości materiału dowodowego.

Obecnie- jeśli w toku postępowania strona miała możliwość wypowiedzenia się, organ nie musi mówić stronie,

że może wypowiedzieć się na koniec. Gdy dowód z dokumentu- organ musi zawiadomić stronę, gdy to strona

wnosi taki dokument- niepotrzebne zawiadamianie ze strony organu.

Postępowanie podatkowe- obowiązek organu podatkowego wyznaczenia terminu dla strony do wypowiedzenia

się ( 7 dni od daty doręczenia). Organ musi wstrzymać się z wydaniem decyzji do chwili wypowiedzenia się

strony. Strona może stwierdzić, czy materiał dowodowy jest zupełny. W KPA tego brak.

17. Środki dowodowe w postępowaniu adm.

Dowód- art. 75 KPA---> wszystko to co dostarcza informacji o pewnych faktach (inaczej środek dowodowy).

Jest to też oznaczenie faktu, na podstawie którego możemy stwierdzić prawdziwość lub nieprawdziwość

twierdzenia o innym fakcie.

Materiał dowodowy- ogół środków dowodowych

Źródło dowodowe- wszystko co dostarcza środków dowodowych.

Podział:

 Środki osobowe- człowiek jest źródłem dowodowym
 Środki rzeczowe- źródłem jest rzecz

 Środki dowodowe nazwane- dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny
 Środki dowodowe nienazwane

 Bezpośrednie- organ styka się z nimi bezpośrednio, np. oględziny polegające na badaniu przedmiotu

przy pomocy zmysłów

 Pośrednie- relacja z przebiegu wypadku, np. przesłuchanie świadka. W praktyce stosowane najczęściej.

Gdy dowód jest zgodny z prawem jest dopuszczany w postępowaniu.

a. Dowód z dokumentu---> art. 76 KPA. Tylko dokumenty urzędowe. W prawie cywilnym- dokumenty

prywatne. W postępowaniu adm. przyjęto ten podział przez analogię. Dokument prywatny- podlega swobodnej

ocenie dowodów.

Kryterium wystawcy: dokument urzędowy pochodzi od organu państwowego. Dotyczy to również jednostek

organizacyjnych i innych organów niepaństwowych powołanych do wydawania zaświadczeń, jak również

organów samorządu terytorialnego.

 Dowód urzędowy- dokument pochodzący od organów władzy publicznej. Musi mieć odpowiednią formę i

musi być przypisany w odpowiednim zakresie działań danego organu.

Dokument urzędowy właściwie sporządzony ma szczególną moc dowodową. To co tam zawarte należy uznać za

udowodnione.
Domniemanie autentyczności- pochodzi od właściwego organu jako wystawcy, dokument prawdziwy.

14

Domniemanie zgodności z prawdą- to co wynika z niego uznaje się za prawdziwe.

Domniemania te nie są niepodważalne.

Art. 76 KPA- możliwość przeprowadzenia przeciwdowodu co do treści (dotyczy domniemania zgodności z

prawdą). § 3- można podważyć oba domniemania, stosując wnioskowanie z mniejszego na większe. Dopóki nie

przeprowadzi się przeciwdowodu organ związany jest dokumentem urzędowym. W tym wypadku wyłączona

zasada swobodnej oceny dowodów.

Skutki przeciwdowodu:

- dokument nie może być środkiem dowodowym

- dokument zachowuje charakter dowodów, ale przestaje mieć szczególną moc dowodową (dotyczy podważenia

treści).

 Dokument prywatny- dowód, że oświadczenie w dokumencie pochodzi od wystawcy, np. umowa.

Domniemanie autentyczności. Nie korzysta on z domniemania zgodności z prawem. Organ korzysta z zasady
swobodnej oceny dowodów.

b. Dowód z przesłuchania świadka---> rzadko stosowane w postępowaniu adm.

Zdolność do bycia świadkiem- art. 82 KPA. Osoby nie mogące być świadkiem:

- osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń, np. ułomność fizyczna, choroba

psychiczna lub niedorozwój umysłowy, małoletniość, zbyt podeszły wiek. Nie ma uregulowań dotyczących wieku

świadka,

- osoby zobligowane do zachowania tajemnicy służbowej i państwowej, chyba że zostaną z niej zwolnione

(regulacje w ustawie o dostępie do informacji niejawnych). Może być świadkiem, gdy okoliczności nie dotyczą

tajemnicy służbowej lub państwowej,

- duchowni---> gdy fakty dotyczą tajemnicy spowiedzi i gdy jest ta sama wiara.

Osoby te nie mogą być w ogóle powołane na świadka. Gdyby jednak tak się stało zeznania nie mają żadnej

mocy dowodowej. Byłby to dowód przeprowadzony niezgodnie z prawem. Pozostałe osoby nie mogą odmówić
bycia świadkiem. Kara za niestawienie się: grzywna, postępowanie egzekucyjne.

Wyjątki:

- małżonek, były małżonek

- wstępni, zstępni, rodzeństwo

- powinowaci I stopnia

- przysposobienie, opieka, kuratela

Osoby te mogą, ale nie muszą skorzystać z tego prawa. Są to wówczas pełnowartościowe dowody. Odmowa

złożenia zeznań musi mieć miejsce przed złożeniem zeznań.

Prawo odmowy odpowiedzi na pytania- przysługuje osobie już powołanej na świadka, gdy odpowiedź na pytanie

mogłaby narazić ją lub jej bliskich na hańbę, odpowiedzialność karną, bezpośrednią szkodę majątkową,

naruszenie prawnie chronionej tajemnicy zawodowej. Nie zwalnia to jednak ze składania zeznań w ogóle

Organ nie może wymagać szczegółowego uzasadnienia niweczącego jego prawa.

Obowiązek zeznawania zgodnie z prawdą. Warunkiem odpowiedzialności jest uprzednie pouczenie świadka i
uprzedzenie go o odpowiedzialności karnej. Gdy brak jest takiego pouczenia świadek może bezkarnie kłamać.

Przesłuchanie w formie ustnej. Gdy świadek mówi innym językiem potrzebny jest tłumacz. W protokole podane

również dane tłumacza. Z przesłuchania świadka sporządza się protokół.

c. Dowód z opinii biegłego---> art. 84 KPA. Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne powołuje

się biegłego. Wiadomości specjalne- wykraczające poza wiedzę powszechną. Nawet gdy organ ma takie

wiadomości ma obowiązek powołania biegłego (wynika to z zasady prawdy obiektywnej).

Biegły- osoba posiadająca wiadomości specjalne (zamiennie ekspert). Biegły nie musi legitymować się

dokumentami potwierdzającymi jego wiadomości specjalne. Nie jest wymagalna żadna lista biegłych.

Postępowanie egzekucyjne- wymaga lista biegłych.

Zadaniem biegłego jest sporządzenie opinii (ekspertyzy). Powinna zawierać opis przedmiotu, ustalenia i

wnioski. Nie wynika to jednak z KPA. Opinia- ustnie lub pisemnie. KPA też tego nie reguluje. Preferowana

jednak forma ustna.

15

Stosuje się tu przepisy dotyczące przesłuchania świadków. Biegły może odmówić sporządzenia opinii. Może

odmówić sporządzenia odpowiedzi na pytanie.

Opinia nie wiąże organu- zasada swobodnej oceny dowodów. Można powołać więcej niż jednego biegłego.

Przepisy KPA nie regulują prawa do odmowy wydania opinii, chyba że jest analogiczna sytuacja w stosunku do

sytuacji świadka. Art. 88 KPA- grzywna dla biegłego w przypadku bezzasadnej odmowy złożenia opinii.

d. Dowód z oględzin---> art. 85 KPA. Organ w razie potrzeby może przeprowadzić oględziny.

Oględziny- badanie cech fizycznych i chemicznych przy pomocy zmysłów i narzędzi.

Gdy przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, mają obowiązek okazania go. Możliwe jest stosowanie

środków przymusu adm., np. egzekucja adm., grzywny lub przymusu bezpośredniego.

Przy oględzinach może uczestniczyć biegły, np. przy wydaniu nakazu rozbiórki.

Po czynnościach tych sporządza się protokół.

e. Przesłuchanie strony---> art. 86 KPA. Charakter subsydiarny. Strona może działać subiektywnie w

swojej sprawie. Wyjaśnienia strony nie są dowodami w sprawie. Twierdzenia strony nie są dowodami w sprawie.

Strona ma prawo dbać o swoje interesy.

Przesłuchanie strony w charakterze świadka- strona występuje jako świadek we własnej sprawie. Przesłuchanie

to jest dowodem subsydiarnym, stosowanym po wyczerpaniu wszystkich innych środków dowodowych, i tylko

przy istotnych okolicznościach sprawy.

Stosuje się tu przepisy podobne do świadka, z wyłączeniem środków przymusu.

Ordynacja podatkowa- potrzebna zgoda strony na przesłuchanie, nie ma wymogu wyczerpania środków

dowodowych, nie ma charakteru subsydiarnego. Organ uprzedza o prawie odmowy i poucza o

odpowiedzialności karnej.

Sporządza się protokół bezpośrednio po złożeniu zeznań.

f. Środki dowodowe nienazwane--->
- oświadczenia składane pod rygorem odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań. Zastępują

zaświadczenia.

- wszelkie inne dowody zgodne z prawem, mogące się przyczynić do wyjaśnienia sprawy.

18. Rozprawa administracyjna.

Szczególna forma postępowania wyjaśniającego. Polega na koncentracji w jednym czasie i miejscu czynności

procesowych, np. przesłuchuje się strony. Ma na celu przyspieszenie i uproszczenie postępowania.

W postępowaniu sądowym- czynność obligatoryjna. Postępowanie prowadzone w sposób kameralny- bez

udziału strony (forma gabinetowa).

Art. 89 § 1 KPA---> obowiązkowe przeprowadzenie rozprawy:

- gdy przyspieszy lub uprości postępowanie

- cel wychowawczy

- gdy wymaga tego przepis prawa

Od oceny organu zależy, czy rozprawa przyspieszy lub uprości postępowanie, podobnie przy osiągnięciu celu
wychowawczego.

Art. 89 § 2 KPA---> fakultatywne prowadzenie rozprawy:

- gdy istnieje potrzeba ustalenia spornych interesów stron

- gdy jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy, np. wysłuchanie stron, świadków, oględzin (kilku świadków).

Aby rozprawa spełniała cel, musi być odpowiednio przygotowana. Wzywa się strony, świadków, biegłych do

udziału w postępowaniu.

Art. 90 § 2 KPA---> państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, gdy udział jest uzasadniony ze

względu na przedmiot. Przepis ten jest niezrozumiały, ma sens tylko w przypadku wezwania organizacji

społecznej.

Organ wysyła wezwanie indywidualnie (termin, miejsce, przedmiot rozprawy) pisemnie na 7 dni przed

rozpoczęciem rozprawy.

16

Art. 91 § 4 KPA---> zawiadomienie o rozprawie przez obwieszczenie lub w sposób zwyczajowo przyjęty w

danej miejscowości (gdy istnieje prawdopodobieństwo, że są inne osoby mające status strony, a organ o tym

nie wie).

Rozprawę prowadzi wyznaczony pracownik lokalny, np. pracownik SKO. Ma on doprowadzić do realizacji celu

rozprawy (przeprowadzenia środków dowodowych).

Art. 94 § 1 KPA---> nieobecność stron nie stanowi podstawy do odroczenia rozprawy. § 2- gdy wezwanie było

nieprawidłowe rozprawę odracza się.

Uprawnienia stron:

- aktywny udział w rozprawie, przeprowadzanie dowodów, formułowanie żądania, wyjaśnienia, ocena środków

dowodowych.

- zapewnienie stronie możliwości wypowiedzenia się.

Policja sesyjna---> osiągnięcie celu rozprawy, kierujący rozprawą może uchylić pytania niemające

szczególnego znaczenia dla sprawy. Na żądanie strony w protokole umieszcza się treść uchylonych pytań.

Prawo wydalenia z miejsca rozprawy osób utrudniających przebieg rozprawy, prawo ukarania takiej osoby

grzywną. Następuje to po uprzednim ostrzeżeniu. W drodze postanowienia nakłada się grzywnę do 100zł.

Postępowanie podatkowe- tylko organ ma prawo nałożyć grzywnę, nie zaś kierujący rozprawą. Grzywna do

1000 zł.

Obligatoryjnie sporządza się protokół rozprawy.

19. Współdziałanie organu prowadzącego postępowanie z innym organem.

Inny organ ma wydać opinię, wyrazić zgodę lub zająć stanowisko w innej formie (gdy mówi o tym przepis

prawa). Dopiero potem organ prowadzący postępowanie może wydać decyzję.

Organ prowadzący zawiadamia stronę o tym.

Inny organ ma 14 dni na odpowiedź (od dnia doręczenia żądania).

W przypadku niezachowania terminu przez inny organ, organ prowadzący zawiadamia o tym stronę.
Wyznaczany jest kolejny termin zajęcia stanowiska przez inny organ. Za niedopełnienie tego obowiązku grozi

odpowiedzialność dyscyplinarna, porządkowa lub inna przewidziana przepisami prawa.

Organ zobowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

Zajęcie stanowiska następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

20. Zawieszenie postępowania adm.

Powodują je przeszkody o charakterze przejściowym. Nie kończy się postępowania, tylko na pewien czas

zawiesza jego bieg.

a. Przyczyny obligatoryjnego zawieszenia postępowania:

- śmierć strony lub jednej ze stron, (gdy postępowanie dotyczy praw i obowiązków nieosobistych, lecz tych,

które mogą przejść na spadkobierców) jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w
postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą inne okoliczności, postępowanie nie podlega umorzeniu jako

bezprzedmiotowe.

- śmierć przedstawiciela ustawowego strony (strona istnieje, ale nie ma zastępstwa)

- utrata przez stronę lub jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych

Cecha wspólna tych 3 sytuacji- fakt, iż strona istnieje, ale nie może działać.

- gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia

wstępnego przez organ lub sąd (kwestia prejudycjalna).

b. Przyczyny fakultatywne---> organ może zawiesić postępowanie, jeśli wystąpi o to strona na wniosek

której zostało ono wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony i nie jest to sprzeczne z interesem

społecznym. Musza być spełnione łącznie te 3 przesłanki.

Zawieszenie postępowania trwa tak długo, jak trwają przyczyny jego zawieszenia. W okresie zawieszenia
niedopuszczalne jest podejmowanie jakiejkolwiek czynności procesowej.

17

Na postanowienie w sprawie zawieszenia służy zażalenia, na zażalenie- skarga do SA.

21. Umorzenie postępowania adm.

Gdy istnieją przeszkody o charakterze trwałym postępowanie ulega umorzeniu (gdy wystąpi przeszkoda w

prowadzeniu postępowania o charakterze trwałym).

Przyjmowane są dwie postaci:

- obligatoryjne- art. 105 § 1- gdy postępowanie z jakiejś przyczyny stało się bezprzedmiotowe, np. gdy

nastąpiła śmierć strony (przyczyny faktyczne), likwidacja osoby prawnej lub ułomnej osoby prawnej, gdy brak

jest przedmiotu orzekania- brak rzeczy z którą związane są prawa i obowiązki, brak przedmiotu regulacji

(przyczyny prawne).

- fakultatywne- art. 105 § 2- organ może umorzyć postępowanie na wniosek strony, która wszczęła

postępowanie, jeśli nie sprzeciwiają się temu pozostałe strony i nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Te trzy przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Forma rozstrzygnięcia o umorzeniu bądź odmowy umorzenia postępowania.

Art. 105 – organ wydaje decyzję o umorzeniu postępowania (gdy postępowanie stało się bezprzedmiotowe).

Umorzenie fakultatywne (na wniosek strony) również przyjmuje postać decyzji wydanej przez organ.

Organ powinien odmówić umorzenia postępowania w drodze postanowienia. Zażalenie na to postanowienie

nie przysługuje. Strona będzie mogła je zaskarżyć dopiero w odwołaniu od decyzji rozstrzygającej sprawę co do

jej istoty, tj. decyzji merytorycznej.

KPA nie rozstrzyga, czy możliwe jest ponowne wszczęcie postępowania w sprawie, w której nastąpiło

umorzenie. Należy przyjąć, iż decydują o tym charakter sprawy i okoliczności umorzenia postępowania (gdy

strona wystąpiła o umorzenie, ponowne wszczęcie postępowania będzie możliwe).

Istnieje również możliwość umorzenia postępowania dowodowego, gdy stało się ono bezprzedmiotowe.

Może to nastąpić, gdy strona cofnie odwołanie, a organ uwzględni to cofnięcie. W tym przypadku umarza się
postępowanie II instancji, a decyzja wydana w I instancji staje się w tym wypadku ostateczna.

22. Decyzja administracyjna.

a. Decyzja jest formą rozstrzygnięcia. Rozstrzyga sprawę co do istoty (merytoryczne załatwienie sprawy) albo

w inny sposób kończy postępowanie. Może ona rozstrzygać w całości lub w części. W jednej sprawie może być

więcej niż jedna decyzja.

Decyzja administracyjna jest kwalifikowanym aktem adm. (każda decyzja jest aktem adm., ale nie każdy akt

adm. jest decyzją). Jest ona jednostronnym i władczym działaniem organu adm. w sprawie imiennie

oznaczonego podmiotu, dotyczącym określonej sprawy. Decyzja jest oświadczeniem woli organu adm.

publicznej, składanym w imieniu państwa.

b. Cechy decyzji:

- rozstrzyganie o charakterze władczym i jednostronnym

- podwójnie konkretny charakter (adresat jest konkretnie oznaczony, występuje konkretne sprawa).

c. 4 niezbędne elementy decyzji:

- oznaczenie organu wydającego decyzję

- oznaczenie strony lub stron

- rozstrzygnięcie

- podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji

d. Inne elementy decyzji, których brak powoduje jej wadliwość, ale nie taką, żeby uznawać, że decyzja nie

istnieje:

- data wydania decyzji- ma charakter porządkowy, powinna się pokrywać z dniem złożenia podpisu przez osobę

upoważnioną

- powołanie podstawy prawnej decyzji- wskazanie jednostki redakcyjnej tekstu prawnego

18

- uzasadnienie faktyczne (wskazanie faktów, które organ uznaje za udowodnione; dowodów na których organ

się opierał; proces dochodzenia do ustalenia stanu faktycznego)

Uzasadnienie prawne- wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji poprzez przytoczenie przepisów prawa, treść

przepisów musi być jasna. Organ pokazuje związek między udowodnionymi faktami a zastosowaniem określonej

normy prawnej).

Uzasadnienia te służą realizacji zasady przekonywania. Brak uzasadnienia lub wadliwe uzasadnienie nie

powodują nieważności decyzji, mogą być jednak podstawą do uchylenia przez sąd decyzji. W niektórych

sytuacjach organ jest zwolniony z wydawania decyzji, np. w przypadku decyzji pozytywnych lub ze względu na

interes państwa.

- pouczenie o prawie do wniesienia odwołania- czy i w jakim trybie służy odwołanie. Nawet gdy nie służy

odwołanie pouczenie o tym musi znajdować się w decyzji.

- pouczenie o środkach ochrony sądowej- muszą się znaleźć w decyzji, tylko wtedy, gdy przysługują stronie.

Inne elementy, nie wskazane w art. 107 KPA, wynikające z przepisów szczególnych (klauzule

dodatkowe):

- termin- obowiązywania decyzji, ale tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje obowiązywanie decyzji na czas

określony (zwyczajowo akty adm. wydawane są bezterminowo).

- warunek- zdarzenie przyszłe i niepewne, od którego zależy obowiązywanie decyzji. Umieszczany w decyzji,

gdy przepis szczególny tak stanowi.

- zlecenie- obowiązek dopełnienia określonych czynności przez adresata decyzji, przyznający mu jakieś

uprawnienia. Traktowany jako osobny akt adm., np. zlecenie pozwolenia na budowę, przy czym organ może

nałożyć na inwestora określone obowiązki

Odrębnym specyficznym składnikiem decyzji jest rygor natychmiastowej wykonalności. Niekoniecznie musi

być umieszczony w decyzji. Wydawany w drodze postanowienia, jako odrębny akt prawny.

e. Obowiązywanie decyzji

Obowiązuje ona adresata z chwilą, gdy dotrze do jego wiadomości (poprzez doręczenie decyzji na piśmie, choć

od zasady pisemności są wyjątki, wtedy wydawana jest ustnie). Organ od tego momentu również jest związany

decyzją. Skutek dla strony- z chwilą doręczenie zaczyna dla niej biec termin do wniesienia odwołania.

f. Sprostowanie decyzji

Decyzja może być uzupełniona lub sprostowana (przy wadzie nieistotnej) przez pewien okres (14 dni) na

żądanie strony.

Uzupełnienie decyzji może dotyczyć tylko 2 elementów:

- rozstrzygnięcia- gdy organ wydał decyzję, której nie orzekł w pełnym zakresie

- pouczenia- uzupełnienie decyzji o pouczenie co do prawa odwołania lub wniesienia powództwa do sądu

powszechnego lub adm.

Sprostowanie- polega na poprawieniu decyzji, usunięciu błędów. Art. 111- dotyczy sprostowania tylko
jednego elementu decyzji (pouczenia co do prawa wniesienia odwołania, powództwa do sądu powszechnego,

czy skargi do sądu adm.). Pozostałe sprostowania mają miejsce tylko na wniosek strony, złożone w ciągu 14 dni

od daty wręczenia decyzji lub jej ogłoszenia. Organ prostuje tą decyzję w drodze postanowienia.

Art. 113 KPA- reguluje sprostowanie każdego elementu decyzji. Zarówno na wniosek stron, jak i z urzędu,

w każdym czasie. Jest jednak jedno ograniczenie- prostuje się tu błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne

oczywiste omyłki. Nie prostuje się tutaj błędów merytorycznych. Organ nie może tu ingerować w treść

rozstrzygnięcia.

Sprostowanie następuje tu w drodze postanowienia przez organ, który wcześniej wydał decyzję. W tym trybie

organ może sprostować jedynie własną decyzję. Na postanowienie w sprawie sprostowanie służy zażalenie.

Rektyfikacja decyzji- gdy wady są nieistotne, a rozstrzygnięcie jest sformułowane w sposób nieczytelny,

niejasny. Wówczas organ ma obowiązek wyjaśnić , dokonać wykładni. Prawo do żądania wyjaśnienia decyzji

przysługuje stronom oraz organowi egzekucyjnemu. Wykładnia przyjmuje tu postać postanowienia. Na

postanowienie przysługuje zażalenie.

Uzupełnienie, sprostowanie oraz wyjaśnienie decyzji nazwiemy rektyfikacją decyzji.

19

g. Wykonanie decyzji.

Decyzja zaczyna wiązać od momentu doręczenia. Jeżeli jest to decyzja wydana w I instancji, jest to decyzją

wiążąca organ, ale nie strony. Zatem decyzja nie podlega wykonaniu jeżeli jest nieostateczna. Art. 130 KPA-

jeżeli od decyzji przysługuje odwołanie to decyzja nie ulega wykonaniu.

Wniesienie odwołania od decyzji powoduje wstrzymanie wykonania decyzji. Gdy w postępowaniu odwoławczym

pojawi się decyzja w II instancji, to będzie to decyzja ostateczna.

Wyjątek- art. 108 KPA- nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności. Nadany jako klauzula

dodatkowa do decyzji albo po doręczenie w odrębnym akcie w drodze postanowienia. Nadawany jest gdy jest to

konieczne ze względu na ochronę życia lub zdrowia ludzkiego lub zabezpieczenia gospodarki narodowej przed

ciężkimi stratami lub ze względu na inny ważny interes społeczny, bądź wyjątkowo ważny interes strony.

Trzy specyficzne elementy rygoru:
- stosowany od razu po doręczeniu decyzji

- w wielu przypadkach decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa, np. decyzja o rozwiązanie

zgromadzenia

- decyzja nieostateczna podlega wykonaniu, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron (wyjątek- prawo

budowlane, gdy pozwolenie na budowę nie może być wykonane przed upływem terminu do wniesienia

odwołania. Mimo iż decyzja jest zgodna z żądaniami strony, to inwestor nie może przystąpić do prac

budowlanych, póki nie upłynie termin do wniesienia odwołania).

W postępowaniu podatkowym- decyzja podatkowa nieostateczna podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Wyjątek- wstrzymanie wykonania decyzji.

Postępowanie adm.- gdy decyzja staje się ostateczna podlega wykonaniu, z dwoma wyjątkami:

- gdy wszczęto postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji

- gdy wznowiono postępowanie

h. Rodzaje decyzji.

- ostateczne- wydane w II instancji (mogą być też decyzje I instancji, o ile upłynie termin do wniesienia

odwołania)

- nieostateczne- wydane w I instancji (nie podlegają wykonaniu, gdy są rozpatrywane po raz pierwszy)

- pozytywne- uwzględniające w całości żądania stron

- negatywne- w całości lub części nie uwzględniają żądania stron lub nakładają na stronę obowiązek prawny

- które tworzą prawa dla strony- prawa te nie mogą być odebrane, gwarancja ochrony

- które nie tworzą praw- gdy są całkowicie negatywne

- wadliwe- niezgodne z prawem

- niewadliwe- zgodne z prawem

- nieważne- dotknięte szczególnie ciężkimi wadami

Decyzja, która nakłada obowiązek na rzecz strony, tworzy prawo dla strony!

23. Ugoda administracyjna.

Organ ma zachęcić strony do uzgodnienia stanowisk pomiędzy stronami. Zawarcie między stronami ugody i jej

zatwierdzenie przez organ prowadzący postępowanie eliminuje wydanie decyzji, gdyż zatwierdzona ugoda

wywołuje te same skutki prawne, jak decyzja adm. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem

adm. strony mogą zawrzeć ugodę. Ugada tylko między stronami, nie zaś między stroną a organem adm.

Zawarcie ugody jest dopuszczalne a nawet wskazane, gdy:

- przemawia za tym charakter sprawy

- przyczyni się do uproszczenia postępowania

- nie sprzeciwia się temu przepis prawa

Wymienione przesłanki muszą występować łącznie.

Ugodę sporządza pracownik organu, w formie pisemnej. Składniki ugody (podobnie jak w decyzji):
- oznaczenie organu, przed którym ugoda została zawarta

20

- data sporządzenia

- oznaczenie stron

- przedmiot i treść ugody

- wzmianka o jej przeczytaniu i przyjęciu

- podpisy stron

- podpis pracownika organu adm., upoważnionego do sporządzenia ugody

Ugoda przyjmuje formę postanowienia. Odmowa zatwierdzenia ugody będzie wchodziła w grę jedynie, gdy

narusza prawo, interes społeczny lub słuszny interes stron. Organ utrwala zawarcie ugody w aktach sprawy w

formie protokołu

Ugoda wywołuje takie same skutki prawne jak decyzja. Staje się ona wykonalna z dniem, kiedy postanowienie

stanie się ostateczne.

24. Postanowienie.

Art. 123 KPA- w toku postępowania organ wydaje postanowienie. Jest to akt adm. rozstrzygający sprawę nie

pod względem merytorycznym, ale pod względem poszczególnych kwestii procesowych. Wyjątkowo

postanowienie może kończyć postępowanie adm. , np. postanowienie stwierdzające niedopuszczalność

odwołania.

Różnice między postanowieniem a decyzją:

- decyzja rozstrzyga sprawę merytorycznie i kończy postępowanie. Postanowienie dotyczy zaś poszczególnych

kwestii procesowych

- decyzja może być adresowana wyłącznie do stron. Postanowienie- oprócz stron również inne osoby biorące

udział w postępowaniu, np. świadkowie, biegli, inne osoby.

- decyzja musi zawierać pouczenie o przysługujących środkach prawnych (czy przysługuje odwołanie).

Postanowienie- czy służy na nie zażalenie

- każda decyzja musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne (wyjątek- gdy jest pozytywna, lub gdy przepis

prawny to wyłącza). Postanowienie musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne jeżeli służy na nie zażalenie

lub skarga do sądu adm. oraz gdy zostało wydane w wyniku wniesionego zażalenia na postanowienie. W

pozostałych przypadkach nie ma takiego obowiązku.

- decyzja doręczana jest na piśmie (można ją również ogłosić ustnie, jeśli przemawia za tym interes strony, a

przepis prawa nie stoi na przeszkodzie). W przypadku postanowień, na które przysługuje stronom zażalenie lub

skarga, doręcza się na piśmie. W pozostałych przypadkach nie ma takiego wymogu, choć ogłoszenie ustnie

może nastąpić jedynie na warunkach przewidzianych w przypadku decyzji. W przypadku ogłoszenia ustnego

treść postanowienia musi być utrwalona w aktach sprawy w formie protokołu lub podpisanej przez stronę

adnotacji.

- przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie podlega wykonaniu, a wniesienie odwołania

wstrzymuje wykonanie decyzji. Postanowienia- wniesienie zażalenia nie powoduje wstrzymania wykonania

postanowienia, nie ma też przepisu, że przed upływem terminu do wniesienia zażalenia nie podlega ono
wykonaniu. Wyjątek- wstrzymanie wykonania postanowienia, gdy organ uzna to za zasadne.

Podobieństwa między decyzją a postanowieniem:

- są to akty administracyjne

- oba są przejawem woli organu

- oba są aktem jednostronnym władczym, wbrew woli adresata

- w obu adresat jest zindywidualizowany

- oba dotyczą konkretnej sprawy.

Podział postanowień:

- postanowienia, na które nie przysługuje samoistny środek prawny w postaci zażalenia-

postanowienia te można zaskarżyć jedynie w odwołaniu od decyzji. Gdy w przepisach kodeksu nie ma mowy, iż

na dane postanowienie służy zażalenie, to ten środek prawny nie przysługuje, a postanowienie może być

zaskarżone dopiero w odwołaniu od decyzji.

21

- postanowienia, na które przysługuje stronom zażalenie- zażalenie służy również do postanowień

wydawanych przez organy odwoławcze.

25. Pojecie i rodzaje środków prawnych w postępowaniu adm.

O środku prawnym w postępowaniu adm. mówi się, gdy przepis prawa daje stronie lub innemu uprawnionemu

podmiotowi możność zaskarżenia aktów wydawanych w tym postępowaniu (uchylenie lub unieważnienie), tj.

decyzji i postanowień.

Środki prawne można klasyfikować wg różnych kryteriów:

- zwyczajne- skierowane przeciwko decyzjom i postanowieniom nieostatecznym, nieprawomocnym

- nadzwyczajne- można je wnosić już po „uostatecznieniu się” decyzji w razie zajścia szczególnych warunków i

okoliczności, wskazujących na wadliwą podstawę decyzji lub uzasadniających przywrócenie prawa procesowego

stronie.

- samoistne- mogą być wnoszone niezależnie od innych czynności procesowych

- niesamoistne- nie wstępują samodzielnie, ale są wnoszone przy okazji i łącznie z inną czynnością procesową,

np. zaskarżenie postanowienia, na które nie służy zażalenie w odwołaniu od decyzji.

- formalne- wnoszone tylko przez podmioty korzystające z legitymacji skargowej, w określonym terminie i

trybie.

- nieformalne- nie wymagają zachowania ani specjalnego terminu, ani specjalnego trybu

- doskonałe- dają osobie legitymowanej prawo żądania rozpatrzenia jej skargi i stwarzają obowiązek wydania

przez właściwy organ orzeczenia

- niedoskonałe- ich rozpatrzenie zależy od woli organu. KPA nie zna środków prawnych niedoskonałych.

Do środków prawnych zaliczyć należy:

- odwołanie

- zażalenie
- wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

- żądanie wznowienia postępowania

- żądanie stwierdzenia nieważności decyzji

- żądanie zmiany lub uchylenia decyzji

- skargę do sądu administracyjnego

26. Odwołanie i postępowanie odwoławcze.

a. Odwołanie od decyzji

Odwołanie to środek prawny zwyczajny, doskonały, samoistny, wnoszony do organu wyższego stopnia, chyba

że ustawa przewiduje inaczej.

W przypadku, gdy decyzję wydaje minister lub SKO, to nie przysługuje odwołanie, bo nie ma organu wyższego

stopnia. Jedyna możliwość to wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (stosuje się do niego przepisy o

odwołaniach, lecz nie jest to odwołanie).

Wyjątek- od decyzji Prezesa Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który jako centralny organ administracji
rządowej z punktu widzenia procesowego zrównany jest z ministrem. Wówczas służy nie wniosek o ponowne

rozpatrzenie sprawy, lecz odwołanie do sądu okręgowego w Warszawie. To postępowanie toczy się wg

przepisów KPC o postępowaniu w sprawach gospodarczych

Odwołanie służy stronom lub podmiotom na prawach strony (organizacja społeczna, prokurator, RPO).

Odwołanie jest środkiem prawnych formalnym. Niezbędnym elementem każdej decyzji jest pouczenie o

możliwości wniesienia odwołania. W przypadku braku pouczenia strona może żądać uzupełnienia decyzji o to

pouczenie. Błędne pouczenie o terminie i trybie wnoszenia odwołania nie może szkodzić stronie.

Odwołanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem terminu uważa się za wniesione z zachowaniem

terminu.

Prawo wniesienia odwołania przysługuje każdej stronie.

Termin i tryb wnoszenia odwołania- odwołanie wnoszone jest do organu wyższego stopnia, ale nie

bezpośrednio, lecz za pośrednictwem organu, który wydał decyzję w I instancji (tryb pośredni). Termin

wniesienia odwołania- 14 dni, liczy się od dnia doręczenia decyzji lub ogłoszenia decyzji w formie ustnej.

22

Wymogi formalne odwołania od decyzji:

- odwołanie jest jednym z rodzajów podań (stosujemy te same przepisy, co w przypadku podań). Wniesione:

pisemnie, telegraficznie, przy pomocy poczty elektronicznej, etc.

- na treść musi składać się: nadawca, treść żądania, podpis w przypadku pisemnego odwołania

- nie wymaga się szczegółowego uzasadnienia, wystarczy że strona wyraża niezadowolenie z powodu wydanej

decyzji (w ordynacji podatkowej inaczej- odwołanie musi zawierać zarzuty przeciwko decyzji, treść i zakres

żądania oraz musi zawierać dowody na poparcie swojego stanowiska).

Wniesienie odwołania stwarza obowiązek dla organu I instancji zawiadomienia o tym innych stron

uczestniczących w danej sprawie. Gdyby po wydaniu decyzji do toczącego się postępowania włączyły się dalsze

podmioty jako strony, czy też osoby na prawach strony, wówczas należy zawiadomić je o wniesieniu odwołania
przez stronę.

Obowiązek zawiadamiania jest konsekwencją zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu. Taki

sam obowiązek ciąży na organie I instancji w przypadku wniesienia zażalenia.

Prokuratora i organizację społeczną zawiadamia się o wniesieniu odwołania, jeśli biorą udział w postępowaniu, a

więc gdy zgłosili swój udział w postępowaniu przed organem I instancji.

Organ I instancji jest związany wydaną przez siebie decyzją. Wyjątek- art. 132 § 1 i 2, pozwalający organowi I

instancji na całkowite lub częściowe wycofanie się z zajętego stanowiska w wydanej decyzji, gdy wszystkie

strony biorące udział w postępowaniu wniosły odwołanie od decyzji lub gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a

pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylnie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania.

W takim przypadku organ I instancji może uznać, iż odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie i wydać

nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Od nowej decyzji przysługuje odwołanie na

zasadach ogólnych. Organ musi wypełnić wszystkie przesłanki, aby była mowa o samokontroli.

Organ I instancji jest zobowiązany przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w

terminie do 7 dni od dnia w którym otrzymał odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji, o której
jest mowa wyżej.

b. Postępowanie odwoławcze.

Postępowanie odwoławcze toczy się w 2 fazach:

 Postępowanie przed organem I instancji---> najpierw następuje zawiadomienie stron o wniesieniu

odwołania. Drugą czynnością jest rozpatrzenie odwołania- art. 132 KPA (samokontrola organu). Gdy organ nie

ma możliwości samokontroli musi w terminie 7 dni przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy do organu

wyższego stopnia.

Może okazać się również, że odwołanie nie spełnia warunków formalnych, wówczas organ wzywa stronę do ich

usunięcia. Jeśli odwołanie wniesiono po upływie terminu lub nie usunięto braków formalnych, organ nie ma

możliwości korzystania z samokontroli. Zwraca się wówczas do organu odwoławczego wyższego stopnia.

W przypadku stwierdzenia niedopuszczalności odwołania lub uchybienia terminowi organ wydaje ostateczne

postanowienie, które kończy postępowanie odwoławcze.

Wniesienie odwołania pociąga za sobą dewolucję kompetencji do rozpatrzenia sprawy z organu I instancji na

organ II instancji.

 Postępowanie przed organem II instancji---> jeżeli organ uzna, że odwołanie jest dopuszczalne z

zachowaniem terminu ustawowego, wówczas przystępuje do rozpatrzenia odwołania. Organ na nowo

rozpoznaje sprawę. Dla ustalenia okoliczności faktycznych opiera się na materialne dowodowym zgromadzonym

w I instancji. Art. 136 KPA- uzupełnienie materiału dowodowego w razie konieczności.

- Art. 138 § 2- orzeczenie kasacyjne podejmowane przez organ odwoławczy. Polega ono na tym, że w sytuacji,

gdy organ odwoławczy stwierdzi, iż zarówno do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy wymagane jest

przeprowadzenie postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części, nie rozstrzyga sprawy

merytorycznie, ale uchyla ją i zwraca sprawę do ponownego rozpatrzenia (sprawa wraca do I instancji).

Jeżeli materiał zgromadzony w I instancji jest pełny lub organ odwoławczy uzupełni go, to można przystąpić do

orzekania.

Art. 138 KPA- jeśli w wyniku rozpoznania organ odwoławczy wydałby taką samą decyzję jak organ I instancji,
to orzeknie, że decyzja organu I instancji dalej obowiązuje (utrzymanie w mocy dotychczasowej decyzji).

23

- orzeczenie reformatoryjne---> po rozpoznaniu sprawy organ odwoławczy dochodzi do wniosku, iż powinna być

wydana inna decyzja, niż ta wydana przez organ I instancji. Wówczas usuwa z obrotu prawnego wadliwą

decyzję (uchyla ją w całości lub części). W to miejsce wydaje nowe rozstrzygnięcie.

Może również zajść sytuacja, gdzie postępowanie odwoławcze ulega umorzeniu, np. gdy strona umrze lub cofnie

odwołanie (ma prawo to zrobić do momentu wydania decyzji). Pomimo cofnięcia organ może prowadzić

postępowanie, gdyby to cofnięcie prowadziło do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes

społeczny.

Zakaz reformationis in peius---> art. 139 KPA. Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść

strony odwołującej się, z wyjątkiem decyzji rażąco naruszającej prawo lub interes społeczny.

W ordynacji podatkowej obowiązuje taka sama zasada, tyle że gdy wydano decyzję wadliwą na korzyść strony,

to organ odwoławczy zwraca sprawę organowi I instancji w celu dokonania zmiany lub uzupełnienia (sytuacja
podatnika ulega pogorszeniu). Zatem zakaz reformationis in peius w prawie podatkowym nie obowiązuje.

27. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

28. Zażalenie na postanowienie.

a. Zażalenie a odwołanie:

- zażalenie służy na postanowienie. Odwołanie przysługuje od decyzji.

- odwołanie przysługuje w zasadzie od wszystkich decyzji (chyba że przepis wyłącza możliwość wniesienia

odwołania). Zażalenie- tylko, gdy ustawa wyraźnie o tym stanowi

- odwołanie służy tylko stronie. Zażalenie może wnieść adresat postanowienia, np. świadkowie, biegli

- wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia. Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie

decyzji.

W pozostałych kwestiach stosuje się przepisy o odwołaniach, np. samo wniesienie zażalenia przebiega tak samo
jak odwołania.

Termin do wniesienia zażalenia- 7 dni. Tryb wniesienie jest identyczny jak odwołania. Postępowanie w II

instancji różni się tym, że nie jest wydawana decyzja, lecz postanowienie.

Zażalenie jest zwyczajnym, samoistnym i formalnym środkiem prawnym.

b. Zaskarżenie postanowienia w odwołaniu od decyzji---> jest to środek prawny zwyczajny, formalny,

niesamoistny. Zakres stosowania tego środka jest ograniczony, ponieważ aby można było zaskarżyć

postanowienie w odwołaniu od decyzji, to od danej decyzji musi służyć odwołanie.

Zatem jeśli będzie chodziło o postanowienie wydane w I instancji, to strona będzie mogła wnieść odwołanie i

właśnie w nim zaskarżyć postanowienie.

Natomiast, gdy postanowienie wydane jest w postępowaniu odwoławczym, to w ogólne nie będzie można go w

tym trybie zaskarżyć.

Organ rozpatruje go łącznie z odwołaniem i ustosunkowuje się do tego środka zaskarżenia w decyzji wydanej w

wyniku odwołania. Zatem wydaje decyzję na podstawie art. 138 KPA i w tej decyzji jednocześnie rozstrzyga
kwestię zaskarżenia postanowienia, na które służy zażalenia.

29. Wznowienie postępowania adm.

a. Jest to nadzwyczajny środek prawny, wnoszony od rozstrzygnięć ostatecznych. Art. 145 KPA. Jeśli nie

upłynął termin do wniesienia odwołania, to wznowienie w ogóle nie może być zastosowane. Gdy strona

kwestionuje decyzję, trzeba przeprowadzić postępowanie odwoławcze. Postępowanie odwoławcze ma

zastosowanie w pierwszej kolejności.

Przesłanki wznowienia postępowania:

- gdy dowody okazały się fałszywe- decyzja oparta na wadliwym stanie faktycznym

- gdy wydano decyzję w wyniku przestępstwa, np. korupcja

Dla tych dwóch przesłanek wspólne jest to, iż organ adm., który prowadzi wznowione postępowanie nie ma

kompetencji do oceny, czy nastąpiło sfałszowanie dowodów lub popełnienie przestępstwa. Właściwe do tego są

organy powołane do ścigania. Wznowienie postępowania następuje po wydaniu orzeczenia przez sąd.

24

b. Wyjątki, kiedy organ może wznowić postępowanie bez orzeczenia sądu:

- gdy sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste a wznowienie postępowania jest

niezbędne do uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego lub poważnej szkody interesu

publicznego. Obie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

- gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte ze względu na przedawnienie lub z

innych przyczyn przewidzianych w przepisach prawa.

- dotyczy wypadków, gdy decyzja została wydana przez pracownika lub organ adm., który podlega wyłączeniu

- brak udziału strony w postępowaniu bez jej winy (przepis sankcjonujący zasadę udziału stron w

postępowaniu)

- ujawnienie nowych okoliczności faktycznych lub dowodów, które istniały w chwili wydawania decyzji, a które

nie były znane organowi wydającemu decyzję- art. 145 § 2 KPA. Dowód lub fakt musi być istotny dla sprawy,

tzn. ma wpływ na treść rozstrzygnięcia. W praktyce jest to najczęstsza przyczyna wznowienia postępowania.

- wydanie decyzji bez wymaganego stanowiska innego organu. Niekiedy przed wydaniem decyzji organ musi

uzyskać opinię, zgodę albo stanowisko innego organu (jeśli wymóg taki stawia przepis szczególny).

- rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego w inny sposób niż to uczynił prowadzący postępowanie. Ma miejsce,

gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji w postępowaniu uzależnione jest od orzeczenia innego organu od

rozstrzygnięcia innej sprawy sądowej lub adm., np. gdy toczy się postępowanie wywłaszczeniowe, a okaże się w

toku postępowania, że nie wiadomo kto jest właścicielem, to organ zawiesza postępowanie do chwili wydania

orzeczenia przez sąd, co spowoduje rozstrzygnięcia zagadnienia prejudycjalnego.

Wyjątek- art. 100 § 2 KPA- istnieje możliwość orzekania przez organ adm. w kwestii zagadnienia wstępnego we

własnym zakresie.

- sytuacja, gdy organ oparł się na zagadnieniu wstępnym rozstrzygniętym przez sąd lub inny właściwy organ,

lecz później orzeczenie to uległo zmianie albo uchyleniu.

c. Tryb wznowienia postępowania

Ulega ono wznowieniu na żądanie strony, jeśli uważa ona, że istnieje ku temu podstawa prawna. Również

prokurator w swoim sprzeciwie może żądać wznowienia postępowania. Wznawiane jest również z urzędu,

jednak są tu pewne ograniczenia, wynikłe z dwóch przyczyn:

- wznowienie z powodu nie wzięcia udziału przez stronę w postępowaniu bez jej winy

- gdy utracił moc obowiązującą przepis, na podstawie którego wydano decyzję ze względu na orzeczenie TK.

Art. 145a § 2- skargę o wznowienie wnosi się w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK

(zazwyczaj jest to dzień ogłoszenia w Dz. U.).

Gdy chodzi o wznowienie postępowania na wniosek strony, wnosi się w terminie 1 miesiąca od dnia, kiedy

strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia.

Wznowienie przebiega w 2 fazach:

- ustalenie, czy wznowienie postępowania jest dopuszczalne. Jeśli tak, to organ musi wydać postanowienie o

wznowieniu- art. 149 KPA. Jeśli nie- organ wydaje decyzję odmowną.

- złożenie podania o wznowienie postępowania do organu, który wydał decyzję w I instancji (zaś organem

właściwym do wznowienia postępowania jest ten, który orzekał w ostatniej instancji- art. 150 § 1 KPA).

Wyjątek: jeśli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu, który orzekał w ostatniej instancji,

wówczas o wznowieniu postępowania rozstrzygać będzie organ wyższego stopnia, lecz on nie będzie prowadzić

wznowionego postępowania. Wystarczy do tego właściwy organ. Nie dotyczy to sytuacji, gdy w ostatniej

instancji decyzję wydał Minister lub SKO, bo nie ma tu organu wyższego stopnia.

Organ po przeprowadzeniu postępowania wydaje decyzję, w której:

- odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia

- uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję

rozstrzygającą o istocie sprawy. Organ kończy zatem wznowienie postępowania 1 decyzją, w której uchyla

poprzednią i w to miejsce orzeka o istocie sprawy.

25

- w przypadku, gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o

których mowa w art. 146 KPA, organ adm. publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji

z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu, których nie uchylił tej decyzji. Wówczas

dotychczasowa zaskarżona decyzja nadal obowiązuje, a organ kończy wznowienie postępowania decyzją, która

tylko potwierdza fakt naruszenia prawa.

Decyzja wydana w wyniku wznowienia postępowania jest decyzją I instancyjną, zatem służy od niej

odwołanie.

Na postanowienie o wznowieniu postępowania nie przysługuje zażalenie.

***Ograniczenia zasady trwałości decyzji ostatecznych:

- uchylenie decyzji z powodu wad powodujących wznowienie postępowania

- stwierdzenie nieważności decyzji

- odwołalność fakultatywna, gdy strona nie nabyła praw i gdy nabyła prawo, lecz godzi się na uchylenie decyzji
- odwołalność subsydiarna

- odwołalność na podstawie przepisów szczególnych

30. Stwierdzenie nieważności decyzji.

Polega ono na przeprowadzeniu nadzwyczajnego postępowania adm., którego celem jest ustalenie, czy decyzja

narusza prawo w taki sposób, że od samego początku nie obowiązuje (nie ma tu znaczenia, że chodzi jedynie o

decyzję ostateczną).

Następuje ono, gdy decyzja została wydana wadliwie. Chodzi tu o ciężkie wady. 7 przyczyn:

- wydanie przepisów z naruszeniem przepisów o właściwości- może tu chodzić o właściwość rzeczową,

miejscową, instancyjną. Decyzję może wydać jedynie organ kompetentny do tego.

- wydanie decyzji bez podstawy prawnej lub wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa. Wydanie decyzji z

rażącym naruszeniem prawa ma miejsce, gdy sprzeczność między decyzją a przepisem jest oczywista i gdy

skutki społeczno- gospodarcze nie dają się pogodzić z zasadą demokratycznego państwa prawnego. Muszą być
spełnione łącznie obie te przesłanki.

- wydanie decyzji w sprawie, którą rozstrzygnięto wcześniej, a wydana decyzja stała się ostateczna ( o ile nie

nastąpiła zmiana stanu faktycznego lub prawnego)- res iudicata. Nowa decyzja w takiej sytuacji uznana jest za

niebyłą

- kierowanie decyzji do osoby nie będącej osobą w sprawie- organ już na etapie wszczęcia postępowania może

błędnie ocenić interes prawny danej osoby. Tylko strona postępowania może być adresatem decyzji

(pełnomocnik działa w imieniu strony, lecz nie jest adresatem decyzji).

- niewykonalność decyzji- jednak z tym zastrzeżeniem, że niewykonalność musi mieć charakter trwały, a

niewykonalność istniała w chwili wydania decyzji. Przesłanki te muszą być spełnione łącznie.

- sytuacja, w której wykonanie decyzji powodowałoby czyn zagrożony karą (sankcja karna, dyscyplinarna).

Adresat nie powinien jej wówczas wykonywać, bo naruszy prawo.

- wada powodująca nieważność z mocy prawa- są to zarówno wady wskazane w art. 156 KPA oraz wady

przewidziane w przepisach pozakodeksowych, np. każda decyzja naruszająca zasady ochrony środowiska jest

nieważna albo decyzja naruszająca miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest nieważna.

Tryb postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Potrzebne jest tu nadzwyczajne postępowania adm. Nie jest to postępowanie odwoławcze, lecz postępowanie, w

którym co do zasady ma być wzruszona decyzja ostateczna. Konieczne jest prowadzenie sformalizowanego

postępowania. Zaczyna się ono wszczęciem na wniosek strony lub z urzędu. Organem właściwym do

stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia w stosunku do organu, który wydał wadliwą

decyzję.

Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy nie ma organu wyższego stopnia, np. decyzję wadliwą wydał

minister lub SKO. Wówczas one same będą musiały stwierdzić nieważność.

Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.

Jeżeli organ stwierdzi, że decyzja jest prawidłowa odmawia stwierdzenia nieważności decyzji.

26

Ustawa dopuszcza możliwość stwierdzenia nieważności decyzji dotkniętej wadą jeśli upłynął pewien okres czasu

(przeważnie 10 letni okres przedawnienia), a także gdy decyzja spowodowała nieodwracalne skutki prawne.

Jeżeli są przesłanki negatywne do stwierdzenia nieważności decyzji, to organ nie ma prawa odmówić wszczęcia

postępowania.

Organ ogranicza się tu w decyzji kończącej postępowanie do stwierdzenia, że zaskarżona decyzja została

wydana z naruszeniem prawa i do wskazania okoliczności, z powodu których organ nie stwierdził nieważności

decyzji.

31. Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej tworzącej prawa dla strony.

Inaczej odwołalność fakultatywna. Strona ma prawo zrezygnować z przyznanych jej mocą decyzji praw. Kodeks

dopuszcza więc uchylenie lub zmianę decyzji za zgodą strony.

Art. 155 KPA- za zgodą strony, gdy przepisy szczególne nie sprzeciwiają się temu i przemawia za tym interes
społeczny lub słuszny interes strony.

W sprawach należących do zadań własnych j. s. t. do zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej za zgodą strony

właściwe są organy tych jednostek.

Uchylenie lub zmiana decyzji następuje przez wydanie decyzji adm., którą należy traktować jako decyzję

wydaną w I instancji. Od tej decyzji strona może wnieść odwołanie na zasadach ogólnych.

32. Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej nie tworzącej prawa dla strony.

Również odwołalność fakultatywna. Decyzja adm. może być uchylona, gdy na jej podstawie żadna ze stron nie

nabyła praw. Nie ma więc tu zastosowania zasada trwałości decyzji ostatecznych, ponieważ nie ma przedmiotu

ochrony, tzn. nie ma żadnego prawa nabytego przez stronę, którego ochronę ma na celu zasada trwałości

decyzji.

Art. 154 § 1 KPA- decyzja taka może być uchylona w każdym czasie przez organ adm. publicznej, który ją

wydał lub organ wyższego stopnia, jeśli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

Uchylenie takiej decyzji następuje przez wydanie decyzji w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji

dotychczasowej. Jest to więc decyzja w I instancji, przysługuje odwołanie na zasadach ogólnych.

33. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej w sytuacjach nadzwyczajnych (odwołalność

subsydiarna).

Z uprawnień tych mogą korzystać tylko niektóre organy adm. publicznej. Uchylenie decyzji w takich

przypadkach następuje za odszkodowaniem, dlatego taki przypadek można określić jako wywłaszczenie prawa.

Art. 161 § 1 KPA- minister może uchylić lub zmienić każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można

usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki

narodowej lub dla ważnych interesów państwa.

Art. 161 § 2 KPA- podobnie wojewoda w zakresie decyzji wydawanych przez organy j. s. t. w sprawach

należących do zadań z zakresu adm. rządowej.

Stronie która poniosła oczywistą szkodę przysługuje odszkodowanie od organu, który uchylił lub zmienił

decyzję. Organ ten w drodze decyzji orzeka o odszkodowaniu. Roszczenie odszkodowawcze przedawnia się z

upływem 3 lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca.

34. Uchylenie lub zmiana decyzji na podstawie przepisów szczególnych.

Art. 163 KPA- organ adm. publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła prawo,

także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w kodeksie (art. 13 KPA) , o ile przewidują

to przepisy szczególne.

35. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji.

Występuje na skutek zaistnienia zdarzenia, które powoduje, iż akt ad. traci moc obowiązującą, np. na skutek

zrzeczenia się. Kodeks nie reguluje wszystkich możliwości wygaśnięcia. Określa natomiast możliwości

stwierdzenia wygaśnięcia.

27

Przyczynami są:

- bezprzedmiotowość decyzji---> następuje podobnie, jak w przypadku bezprzedmiotowości postępowania,

np. brak adresata decyzji. W takim wypadku organ może stwierdzić wygaśnięcie, lecz nie musi (dowolność

organu, chyba że przepis ewidentnie wskazuje na konieczność stwierdzenia wygaśnięcia). Może to zrobić, np.

gdy leży to w interesie strony. Skutek więc zajdzie bez konieczności jego stwierdzania. Stwierdzenie

wygaśnięcia ma służyć jedynie pewności i bezpieczeństwu obrotu prawnego.

- niedopełnienie warunku zawartego w decyzji---> można uzależnić obowiązywanie decyzji od tego, czy

wypełnione będzie przyszłe niepewne zdarzenie- art. 162 § 1 pkt 2. Jeżeli nie będzie dopełniony warunek, to

organ ma obowiązek stwierdzić wygaśnięcie decyzji. Wywołuje to skutek ex tunc (z mocą wsteczną).

36. Wydawanie zaświadczeń.

Zaświadczenie nie jest ani decyzją ani aktem adm. Jest dokumentem urzędowym, który potwierdza określony

stan faktyczny lub prawny.

W zakresie przedmiotowym wydawania zaświadczeń- nie jest tu rozstrzygana sprawa indywidualna, lecz

potwierdzenie stanu faktycznego lub prawnego w drodze dokumentu.

Zakres podmiotowy- organem kompetentnym do wydawania zaświadczeń jest organ adm. publicznej, bądź

podmiot, który z mocy prawa został powołany do wydawania decyzji (jednocześnie może wydawać decyzje i

zaświadczenia).

Kryterium interesu prawnego nie jest niezbędne. Zaświadczenie wydaje się na wniosek osoby ubiegającej się o

nie ze względu na swój interes prawny, ale też gdy sprawa wymaga takiego zaświadczenia.

W postępowaniu tym nie występuje strona, ustawa mówi natomiast o osobie ubiegającej się o wydanie

zaświadczenia. Postępowanie nie jest sformalizowane (ustawa wskazuje termin wydania zaświadczenia- 7 dni,

nie jest to termin zawity).

Zaświadczenie wydaje się, gdy:

- przepis prawa wymaga urzędowego potwierdzenia stanu prawnego

- gdy przepis prawa wprost nie wymaga zaświadczenia, ale występuje o to osoba, ze względu na swój interes

prawny.

Bez spełnienia choć jednej z ww. przesłanek zaświadczenie nie może być wydane.

Jest jeszcze jeden istotny warunek- organ wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się. Nie są

wydawane z urzędu ( sporadycznie- jedynie na podstawie przepisów szczególnych prawa materialnego).

Zakres obowiązku wydawania zaświadczeń:

- w przypadku, gdy przepis prawa wymaga zaświadczenia, organ jest zobligowany je wydać

- gdy przepis wprost nie wymaga, ale występuje o to osoba, wówczas organ wydaje zaświadczenie, gdy chodzi

o potwierdzenie faktów lub stanu prawnego wynikających z prowadzonych przez ten organ ewidencji, rejestrów

lub innych danych znajdujących się w jego posiadaniu ( nie ma obowiązku zbierania danych o innych organach,

tylko opiera się na własnych danych).

Przed wydaniem zaświadczenia może być przeprowadzone postępowanie wyjaśniające, ale w oparciu o własne

dane. Jeśli organ nie dysponuje nimi, odmawia wydania zaświadczenia. Może odmówić również ze względu na

treść żądaną przez wnioskodawcę (w drodze postanowienia, na które służy zażalenie).

Nie można natomiast zaskarżyć samego zaświadczenia. Jeżeli poprzednie zaświadczenie było wadliwe, to może

być wydane nowe.

Art. 220 KPA- zakazuje organom adm. publicznej żądania wydania zaświadczeń, jeżeli chodzi o potwierdzenie

stanu faktycznego lub prawnego, które są znane organowi lub które może sam ustalić. Jest to zakaz ustawowy.

Zaświadczenie potwierdza stan faktyczny lub prawny w dniu jego wydania. Zaświadczenie wydaje więc organ

adm. zgodnie z jego właściwością rzeczową i miejscową.

37. Skargi i wnioski według k.p.a.

a. Mogą dotyczyć one każdej sfery działalności adm. publicznej i mogą być składane przez dowolny podmiot

28

Stosuje się je przed wszystkimi organami państwowymi ( organy j. s. t. i organy organizacji społecznej).

Przedmiotowy zakres jest szerszy niż w postępowaniu jurysdykcyjnym.

Gdy przedmiotem skargi lub wniosku jest sprawa indywidualna, podlegająca rozstrzygnięciu w

postępowaniu jurysdykcyjnym, to stosuje się art. 223. Taka skarga spowoduje wszczęcie postępowania, jeśli

pochodzi od strony (pod warunkiem, że sprawa nie była lub nie jest przedmiotem postępowania

jurysdykcyjnego). Sprawa nie jest więc wtedy rozpatrywana w trybie skarg i wniosków, lecz w trybie

jurysdykcyjnym.

Skarga pojawia się, gdy sprawa jest w toku- organ rozpatruje ją w toku postępowania, np. wniosek o

przeprowadzenie dowodu.

Gdy decyzja jest już ostateczna- wówczas skargę traktuje się jako środek prawny nadzwyczajny, który służy

uruchomieniu jednego z trybów wzruszenia decyzji.

Jeśli skarga dotyczy sprawy indywidualnej, która nie była przedmiotem postępowania albo jest już przedmiotem

postępowania, to zawsze rozpatruje się ją w trybie postępowania jurysdykcyjnego.

b. Postępowanie w sprawach skarg i wniosków.

Podmioty postępowania- nie ma strony, występuje natomiast skarżący i wnioskodawca.

Skargi i wnioski mogą być składane nie tylko w swojej sprawie, ale także w interesie publicznym lub w cudzym

imieniu, za zgodą tej osoby.

Organ po zapoznaniu się z treścią pisma, kwalifikuje go jako wniosek lub skargę. Organ załatwia skargę lub

wniosek w zależności od treści.

- Skargi ---> Art. 228 KPA- skargę należy złożyć przed organem właściwym do załatwienia skarg, a art. 229

wymienia te organy (organ nadrzędny). Skarga może być rozpatrywana przez organ niższego stopnia

(przekazana przez organ wyższego stopnia), jeżeli nie zawiera zarzutów pod adresem tego organu.

Załatwienie skargi powinno zająć nie dłużej niż 1 miesiąc, bez zbędnej zwłoki. Termin ten jest skrócony, jeżeli

skargę składa poseł na sejm, senator lub radny- najpóźniej w ciągu 14 dni. Jeżeli organ nie ma możliwości
rozpatrzenia jej w tym czasie (1 miesiąc lub 14 dni), wtedy stosuje się przepisy o przedłużaniu terminu (organ

wyznacza nowy termin i informuje o tym skarżącego).

Organ ma ponadto obowiązek poinformowania skarżącego o sposobie załatwienia skargi. Jeżeli organ uzna

skargę za bezzasadną, to skarżący może złożyć nową skargę. Gdy nowa skarga nie zawiera nowych

argumentów, to organ nie musi ponownie uznawać jej za bezzasadną (chroni to organ przed pieniactwem

obywateli, którzy składają ponowne skargi w tej samej sprawie). Ustawodawca zwalnia tu organ z obowiązku

pełnego udzielenia odpowiedzi o sposobie załatwienia skargi, wystarczy że organ podtrzymuje swoje stanowisko

(ale odpowiedź musi być zawarta choćby w jednym zdaniu).

- Wnioski ---> składne są przed organem, którego dotyczą, inaczej niż w przypadku skarg, gdzie

rozpatrywane są przez organ nadrzędny w stosunku do skarżonego. Musi nastąpić rozpatrzenie i powiadomienie

o sposobie załatwienia (przysługuje na to skarga).

Przyjmowanie skarg i wniosków- przepisy KPA nakładają na organy państwowe i samorządowe oraz organizacje

społeczne obowiązek przyjmowania obywateli w sprawach skarg i wniosków (ustalone dni i godziny).