EWIDENCJA OPERACJI GOSPODARCZYCH
Definicja i klasyfikacja operacji gospodarczych
Ruch okrężny środków w przedsiębiorstwie
Faza pozyskiwania Faza inwestowania Faza przemiany
z
ródeł finansowania pozyskanych środków aktywów
Faza obsługi z
ródeł Faza windykacji Faza zbycia
finansowania środków pieniężnych aktywów (usług)
Zdarzenia gospodarcze, które wywołują określone zmiany w stanie i strukturze
posiadanych środków majątkowych oraz w z
ródłach ich finansowania. nazywa się
operacjami gospodarczymi. Każda operacja gospodarcza posiada cztery jednocześnie
występujące cech:
1. wyrażona jest wartościowo,
2. dokonuje się pomiędzy dwoma podmiotami (stronami),
3. przynajmniej jedna ze stron operacji gospodarczej dotyczy danego przedsiębiorstwa
i dzięki temu rozpatrywanie operacji odbywa się zawsze z punktu widzenia jej
skutków dla firmy,
4. powoduje dwie jednoczesne i równe co do wartości lecz przeciwne co do kierunków
zmiany.
Klasyfikacja operacji gospodarczych:
" według fazy procesu gospodarczego:
- operacje zaopatrzenia,
- operacje produkcji,
- operacje sprzedaży,
- operacje obsługi zadłużenia,
" według zasięgu:
- wewnętrzne - obie strony operacji wchodzą w skład przedsiębiorstwa,
- zewnętrzne  jedna ze stron jest innym przedsiębiorstwem lub osobą trzecią z
szeroko pojętego otoczenia firmy,
" według wpływu firmy na zajście operacji:
- świadome i celowe,
- świadome i niecelowe,
- przypadkowe,
" według częstotliwości operacji:
- jednokrotne  występują bardzo rzadko np. zakup środka trwałego,
- okresowe  występują z określoną, regularną częstotliwością np. amortyzacja śr.
trwałego,
- procesowe  występują często lecz nieregularnie np. naprawy środka trwałego,
" według wpływu na składniki bilansu:
1. operacje typu I
AKTYWA + OPERACJA - OPERACJA PASYWA
=
2. operacje typu II
AKTYWA PASYWA + OPERACJA - OPERACJA
=
3. operacje typu III
AKTYWA + OPERACJA PASYWA + OPERACJA
=
4. operacje typu IV
AKTYWA - OPERACJA PASYWA - OPERACJA
=
Dowody księgowe i ich obieg w przedsiębiorstwie
Ewidencja wielkiej liczby szybko zachodzących operacji wymaga właściwego ich
pomiaru i udokumentowania. W rachunkowości obowiązuje rygorystycznie
przestrzegana zasada ścisłego dokumentowania każdej operacji gospodarczej.
W myśl art. 21 UOR dowód księgowy powinien zawierać co najmniej następujące
informacje:
1. określenie rodzaju dowodu,
2. numer identyfikacyjny dowodu,
3. określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
4. opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach
naturalnych,
5. datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę
sporządzenia dowodu,
6. podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki
majątkowe,
7. stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach
rachunkowych przez wskazanie miesiąca księgowania oraz - o ile nie wynika to z
techniki dokonywania zapisów - sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych
wraz z podpisem osoby odpowiedzialnej za te wskazania.
Klasyfikacja dowodów księgowych:
1. według kryterium podstawy sporządzenia:
" z
ródłowe (pierwotne),
" wtórne,
2. według z
ródła i przeznaczenia:
" zewnętrzne obce,
" zewnętrzne własne,
" wewnętrzne,
3. wg innych kryteriów:
" zbiorcze,
" korygujące poprzednie zapisy,
" zastępcze,
" rozliczeniowe.
Przy nanoszeniu poprawek na dowody księgowe, powinno się utrzymywać:
" czytelność skreślonych wyrażeń lub liczb,
" wpisanie treści poprawnej,
" wpisanie daty poprawki,
" złożenie podpisu osoby do tego upoważnionej.
W ramach postępowania z dowodami księgowymi wyróżnia się trzy podstawowe fazy:
1. kontrolę wewnętrzną dowodów księgowych,
2. segregowanie (grupowanie) i numerowanie dowodów,
3. ewidencjonowanie dowodów księgowych (operacji gospodarczych),
4. archiwowanie dokumentów księgowych.
Przez obieg dokumentów należy rozumieć ich przechodzenie przez różne komórki
organizacyjne przedsiębiorstwa od momentu ich wpływu lub sporządzenia do momentu
złożenia dokumentów w archiwum. Obieg dokumentów powinien:
- odpowiadać wymogom rachunkowości i strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa,
co stwarza szanse eliminowania zbędnych dróg i przyczynia się do oszczędności
czasu, sił i środków,
- zapewniać terminowe i równomierne docieranie kompletnej dokumentacji do
działów księgowości,
- umożliwiać łatwe znalezienie (identyfikację) dowodu w każdej fazie obiegu
dokumentów.
Dowód księgowy, powinien podlegać kontroli pod względem:
1. legalności,
2. gospodarności,
3. wiarygodności,
4. kompletności,
5. zgodności arytmetycznej,
6. prawidłowości ujęcia w księgach rachunkowych.
Konta księgowe
Budowa konta księgowego
Symbol (numer) konta Nazwa konta
405/03 Usługi obce  opłaty telekomunikacyjne
Saldo
początkowe
SpDt. 1000,00
Strona  Ma
( Credit ) konta
1. 300,00 3. 30,00
Strona  Winien
( Debet ) konta
2. 150,00 5. 60,00
Zapisy księgowe:
4. 200,00
- zapisać na dobro
Zapisy księgowe:
konta,
- zapisać w ciężar konta,
- uznać konto,
- obciążyć konto,
- kredytować konto
- debetować konto
ONDt. 1 650,00 ONCt. 90,00
Saldo końcowe
SkDt. 1 560,00
Obroty narastająco
Zapis księgowy na koncie składa się z następujących elementów:
1. daty dokonania zapisu,
2. określenia rodzaju i numeru identyfikacyjnego dowodu księgowego stanowiącego
podstawę zapisu oraz jego daty, jeżeli różni się od daty księgowania,
3. zrozumiałego opisu rejestrowanej operacji gospodarczej lub kodu zapisu zgodnego z
określonym w polityce rachunkowości spisem skrótów,
4. kwoty równej wartości rejestrowanej operacji,
5. oznaczenia kont, których zapis dotyczy.
Klasyfikacja kont księgowych wg rodzajów mierzonych kategorii:
1. konta bilansowe
- aktywów,
- pasywów,
- dwusaldowe,
2. konta wynikowe
- kosztów,
- przychodów
- dwusaldowe,
3. konta pozabilansowe.
Tworzenie i funkcjonowanie kont bilansowych
BILANS
AKTYWA PASYWA
Środki trwałe Kapitał podstawowy
Saldo Saldo
Winien Ma
Rozrachunki z
odbiorcami i
dostawcami
Zapisy zmniejszające Zapisy zmniejszające
stan aktywów stan pasywów
Zapisy zwiększające Zapisy zwiększające
Saldo Winien lub
stan aktywów stan pasywów
saldo Ma
Konta bilansowe aktywów Konta bilansowe Konta bilansowe pasywów
dwusaldowe
Tworzenie i funkcjonowanie kont wynikowych
e
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
KOSZTY PRZYCHODY
Przychody ze
Amortyzacja
sprzedaży towarów
Saldo Zysk/Strata ze Saldo Ma
(wyłącznie
Winien zbycia niefinans.
w trakcie
(wyłącznie
aktywów trwałych
roku
w trakcie
obrachunko
roku
wego)
obrachunko
wego)
Zapisy zmniejszające Zapisy zmniejszające
stan kosztów stan przychodów
Zapisy zwiększające Zapisy zwiększające
Saldo Winien lub
stan kosztów stan przychodów
saldo Ma
Konta wynikowe kosztów Konta wynikowe Konta wynikowe
dwusaldowe przychodów
Podzielność kont umożliwia tworzenie w miejsce jednego konta, kilku nowych kont,
różniących się między sobą zakresem gromadzonych informacji lub stopniem
szczegółowości w rejestrowaniu operacji gospodarczych. Konta można dzielić poziomo i
pionowo. W tym zakresie można wyróżnić:
1. konta zbiorcze  przed dokonanym podziałem,
2. konta szczegółowe  po dokonanym podziale konta zbiorczego.
W podziale poziomym konta występują:
1. konta syntetyczne - zbiorcze,
2. konta analityczne - szczegółowe.
W podziale pionowym występują:
1. konto główne  zbiorcze,
2. konta podstawowe i korygujące  konta szczegółowe.
Podział poziomy konta  Zapasy
Zapasy Materiały
Zapisy dotyczące
materiałów
Wyroby gotowe
Zapisy dotyczące
wyrobów gotowych
Towary
Zapisy dotyczące
towarów
Konto zbiorcze Konta szczegółowe
Podział poziomy
Syntetyczne Analityczne
Funkcjonowanie kont syntetycznych i analitycznych
Odbiorca A Odbiorca B Odbiorca C
Sp(A). 100,00 Sp(B). 20,00 Sp(C). 90,00
1. 200,00 2. 30,00 70,00 3.
KONTA
ANALITYCZNE
ON(A). 300,00 ON(B). 50,00 ON(C). 90,00 70,00
20,00 Sk(B).
300,00 Sk(A). 50,00 Sk(B).
1. zapisy na koncie syntetycznym  odbicie zapisów na kontach
analitycznych,
2. Saldo początkowe konta syntetycznego = Sp(A) + Sp(B) + Sp(C),
3. Obroty narastająco konta syntetycznego = ON(A) + ON(B) + ON(C),
4. Saldo końcowe konta syntetycznego = Sk(A) + Sk(B) + Sk(C),
Należności od
odbiorców
Wartość bilansowa
należności od
Sp. 210,00 70,00 3.
odbiorców
KONTO
1. 200,00
SYNTETYCZNE
2. 30,00
ON. 440,00 70,00
370,00 Sk.
Podział pionowy konta  Środki trwałe
Podział pionowy
Umorzenie środków
Środki trwałe Środki trwałe
trwałych
Zapisy Wn Zapisy Ma
Konto szczegółowe Konto zbiorcze Konto szczegółowe
Podstawowe Główne Korygujące
Funkcjonowanie kont podstawowych i korygujących
KONTO KONTO
PODSTAWOWE KORYGUJ
CE
Umorzenie
Środki trwałe
środków trwałych
Sp(P). 3300,00 700,00 Sp(K).
1. 800,00 40,00 2.
3. 400,00 50,00 4.
ON(P). 4500,00 790,00 ON(K).
4500,00 Sk(P). Sk(K). 790,00
Saldo końcowe konta głównego = Sk(P)  Sk(K)
Wartość bilansowa  Środków trwałych = 4500  790 = 3710
Metodyka ewidencji operacji gospodarczych
Ewidencja operacji gospodarczych typu I
Korespondencja kont
Lp. Treść Kwota
Winien Ma
1. Zakup towarów za gotówkę 150,00 Towary Kasa
Wypłacono zaliczkę na
Należności
2. 20,00 Kasa
pracownikowi
krótkoterminowe
Podjęto z banku gotówkę do
3. 500,00 Rachunek bankowy Kasa
kasy
Wpłacono przelewem Należności
4. 200,00 Rachunek bankowy
należność za fakturę sprzedaży krótkoterminowe
Kasa Towary
1.
150,00 150,0
Rachunek
bankowy
Należności
krótkoterminowe
500,00 500,00
3.
200,00 200,00
4.
2.
20,00 20,00
Ewidencja operacji gospodarczych typu II
Korespondencja kont
Lp. Treść Kwota
Winien Ma
Decyzją wspólników
1. 650,00 Wynik finansowy Kapitał zapasowy
powiększono kapitał zapasowy
o kwotę osiągniętego zysku
Skonsolidowano bankowe Kredyty
Kredyty
2. 400,00
kredyty krótkoterminowe w
krótkoterminowe długoterminowe
jeden kredyt długoterminowy
Dokonano konwersji pożyczki Pozostałe
3. 1000,00 Kapitał podstawowy
udzielonej przez wspólnika na zobowiązania
nową emisję akcji długoterminowe
Kapitał Wynik
zapasowy finansowy
1.
650,00 650,00
Kredyty Kredyty
długoterminowe krótkoterminowe
2.
400,00 400,00
Kapitał Poz. zobow.
podstawowy długoterminowe
3.
1000,00 1000,00
Ewidencja operacji gospodarczych typu III
Korespondencja kont
Lp. Treść Kwota
Winien Ma
Wpłacono gotówkę do kasy
Należne wpłaty na
1. 1000,00 Kasa
tytułem objętych udziałów
kapitał podstawowy
Uruchomiono transzę Kredyty
2. 2000,00
bankowego kredytu Rachunek bankowy
krótkoterminowe
krótkoterminowego
Zakupiono materiały z
Zobowiązania z tyt.
3. 200,00 Materiały
odroczonym terminem
dostaw
płatności
Zakupiono długoterminowe
papiery wartościowe z Inwestycje Kredyty
4. 500,00
zaciągniętego kredytu długoterminowe długoterminowe
długoterminowego
Należne wpłaty na
Kasa
kapitał podstawowy
1.
1000,00 1000,00
Kredyty Rachunek
krótkoterminowe bankowy
2.
2000,00 2000,0
Zobowiązania z
Materiały
tytułu dostaw
3.
200,00 200,00
Kredyty Inwestycje
długoterminowe długoterminowe
4.
500,00 500,00
Konta bilansowe pasywów Konta bilansowe aktywów
Ewidencja operacji gospodarczych typu IV
Korespondencja kont
Lp. Treść Kwota
Winien Ma
Zapłacono gotówką
Zobowiązania z tyt.
1. 120,00
Kasa
zobowiązanie z tytułu dostaw
dostaw
Spłacono przelewem ratę
Kredyty
2. 50,00 Rachunek bankowy
kredytu długoterminowego
długoterminowe
Zapłacono należny podatek Zobowiązania z tyt.
3. 40,00
Rachunek bankowy
dochodowy podatku
Zobowiązania z
Kasa
tyt. dostaw
1.
120,00 120,00
Rachunek Kredyty
bankowy długoterminowe
2.
50,00 50,00
Zobowiązania z
tyt. podatku
3.
40,00 40,00
Konta bilansowe aktywów Konta bilansowe pasywów
Ewidencja pośrednich operacji typu II, III i IV
Korespondencja kont
Lp. Treść Typ Kwota
Winien Ma
Przyjęto fakturę z odroczonym
terminem płatności za Zobowiązania z tyt.
1. 120,00
II Koszty usług obcych
wykonane usługi sprzątania dostaw
magazynów
Ustalono miesięczną zaliczkę
Zobowiązania z tyt.
2. 50,00
II Podatek dochodowy
podatku dochodowego
podatku
Wystawiono i wysłano fakturę
Przychody ze
3. 230,00
III Należności z tyt. dostaw
za sprzedane towary
sprzed. towarów
Bank naliczył i skapitalizował
Przychody
4. 2,00
odsetki od wkładu na rachunku III Rachunek bankowy
finansowe  odsetki
bankowym
Przekazano na produkcję partię
Koszty zużycia Materiały
5. 90,00
IV
materiałów
materiałów podstawowe
Wydano z magazynu sprzedane
Wartość sprzedanych
6. 200,00
IV Towary
towary
towarów w c. zakupu
Koszty usług Zobowiązania z
obcych tytułu dostaw
1.
120,00
120,0
Podatek Zobowiązania z
dochodowy tytułu podatku
2.
50,00 50,00
Przychody ze Należności z
sprzedaży towarów tytułu dostaw
3.
230,00 230,00
Przychody Rachunek
finansowe - odsetki bankowy
4.
2,00 2,00
Materiały Koszty zużycia
podstawowe materiałów
5.
90,00 90,00
Wartość sprzedanych
Towary
towarów w cenach zakupu
6.
200,0 200,00
Dwa sposoby poprawiania błędów w zapisach księgowych:
1. przekreślenie zapisu błędnego,
2. stornowanie.
Stornowanie błędów księgowych
Storno czarne
Konto 1 Konto 2
1.
120,00 120,00
2.
100,00 100,00
Storno czerwone
Konto 1 Konto 2
1.
120,00 120,00
2.
(100,00) (100,00)