Ćwiczenia laboratoryjne z przedmiotu : Napędy Hydrauliczne i Pneumatyczne
Laboratorium nr 7
Temat: Układy z pneumatycznymi przekaz
nikami czasowymi
1. Cel ćwiczenia:
Opanowanie umiejętności syntezy układów pneumatycznych z zastosowaniem przekaz
ników
czasowych.
Budowę przekaz
nika czasowego pokazano na rys. 1. Przekaz
nik składa się z
nastawnego zaworu zwrotno-dławiącego I, pojemności pneumatycznej II oraz zaworu
progowego III.
I
II
III
Rys. 1. Budowa i zasada działania przekaz
nika czasowego
Sygnał wejściowy w postaci sprężonego powietrza doprowadzony jest do gniazda
sterowania (12, 14, 16 lub X, Y, Z). Sprężone powietrze poprzez zawór dławiący I wypełnia
pojemność pneumatyczną II. Czas napełniania komory i wzrost ciśnienia do odpowiedniej
wartości zależy od nastawy zaworu dławiącego. Ciśnienie w komorze oddziałuje na tłoczek
suwaka zaworu rozdzielającego. Przy opróżnionej komorze sprężyna powrotna utrzymuje
tłoczek w górnym położeniu, a ciśnienie w kanale 1 (P) dociska uszczelkę do gniazda i odcina
przepływ od 1 (P) do 2 (A). W tym czasie połączone są ze sobą gniazda 2 (A) i 3 (R). Przy
określonym ciśnieniu w komorze suwak zostaje przesterowany w dolne położenie i otwiera
przepływ od 1 (P) do 2 (A), odcinając kanał odpowietrzający 3 (R). Przesterowanie zaworu
do położenia początkowego jest szybkie, gdyż odpowietrzenie komory II odbywa się przez
zawór zwrotny w zespole I.
Nastawiany czas napełniania komory jest czasem zwłoki ("t) między sygnałem
wejściowym sterowania a przesterowaniem zaworu progowego i pojawiającym się sygnałem
wyjściowym ma przyłączu roboczym. Dokładność nastawy czasu zwłoki za pomocą
pneumatycznego przekaz
nika czasowego na ogół nie jest duża, gdyż wahania ciśnienia w
instalacji pneumatycznej, a tym samym wahania ciśnienia w kanale wejściowym (12, 14, 16
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia patrz punkt 4 !!!
Ćwiczenia laboratoryjne z przedmiotu : Napędy Hydrauliczne i Pneumatyczne
lub X, Y, Z) zaworu wpływają na czas napełniania zbiornika. Pneumatyczne przekaz
niki
czasowe umożliwiają nastawę czasu w zakresie do kilkunastu sekund (rys. 2).
Rys. 2. Widoki pneumatycznych przekaz
ników czasowych
Układy formowania sygnałów pneumatycznych są realizowane za pomocą elementów
wchodzących w skład przekaz
nika czasowego, a mianowicie: zaworu zwrotno-dławiącego,
komory, monostabilnego zaworu progowego typu 3/2 normalnie zamkniętego (NZ). Mamy
wówczas do czynienia z przekaz
nikiem czasowym z nastawnym czasem napełniania komory,
gdzie otrzymuje się opóz
nienie "t pojawienia się sygnału wyjściowego 2(A) od czasu
pojawienia się sygnału wejściowego 12(X) (rys. 3).
2(A)
12(X)
12(X)
2(A)
"t
3(R)
1(P)
Rys. 3. Układ formowania sygnału pneumatycznego
2. Przykłady układów z przekaz
nikami czasowymi
Układ z rys. 4 umożliwia przesterowanie zaworu rozdzielającego na ruch powrotny
tłoka, w zależności od nastawionego czasu. Po naciśnięciu przycisku 1.2 i przesterowaniu
zaworu 1.1, a więc od momentu pojawienia się ciśnienia w komorze tłoka siłownika 1.0 i
rozpoczęcia ruchu tłoka w prawo, po określonym czasie "t, następuje przesterowanie zaworu
w przekaz
niku czasowym 1.3, a w konsekwencji przesterowanie zaworu 1.1 i ruch powrotny
tłoka.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia patrz punkt 4 !!!
Ćwiczenia laboratoryjne z przedmiotu : Napędy Hydrauliczne i Pneumatyczne
1.0
1.1
1.3
1.2
0.1
1.01
Rys. 4. Układ formowania sygnałów pneumatycznych z zastosowaniem przekaz
nika
czasowego  ruch powrotny tłoka w zależności od nastawionego czasu
Sterowanie zależne od czasu dla obu kierunków ruchu tłoka pokazano na rys. 5. Przy
włączonym zasilaniu zaworem 1.01 realizowany jest ruch oscylacyjny tłoka. Czas wykonania
pełnego cyklu (wysunięcia i wsunięcia tłoczyska) zależy od nastawy przekaz
ników
czasowych 1.2 i 1.3. Automatyczny ruch oscylacyjny tłoka odbywa się w zależności od czasu,
bez kontroli położeń krańcowych.
1.0
1.1
1.2 1.3
1.01
Rys. 5. Układ formowania sygnałów pneumatycznych z zastosowaniem przekaz
nika
czasowego  sterowanie zależne od czasu dla obu kierunków ruchu tłoka
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia patrz punkt 4 !!!
Ćwiczenia laboratoryjne z przedmiotu : Napędy Hydrauliczne i Pneumatyczne
3. Zadania do realizacji
" Zbudować układy z rys.4 i rys.5 na stanowiskach
" Narysować schemat funkcjonalny układów w Festo FluidSim
" Wykreślić cyklogram pracy układów
4. UWAGA:
Przed podłączeniem (lub rozłączeniem) przewodów do elementów upewnij się, że zawory w
dopływie powietrza są zamknięte, że nie ma ciśnienia w przewodach oraz że ciśnienie jest
odłączone. Ustaw regulator ciśnienia na 4 atm !!!
W celu zabezpieczenia prawidłowego montowania zaworów w układach
pneumatycznych poszczególne przyłącza oznacza się dużymi literami lub numerami:
A, B, C, �! 2, 4, 6,
�! przyłącza robocze
�!
�!
P. �! 1
�! przyłącze zasilające powietrza
�!
�!
R, S, T, �! 3, 5, 7,
�! przyłącze odpowietrzające
�!
�!
Z , Y, X, �! 12, 14, 16,
�! przyłącza sterujące
�!
�!
L �! 9
�! przyłącze odprowadzające
�!
�!
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia patrz punkt 4 !!!