dr hab. Maria Szczepaniec, prof. UKSW
Miejsce popełnienia czynu zabronionego
Czyn zabroniony uważa się za popełniony w
miejscu:
*w którym sprawca działał,
*lub zaniechał działania, do którego był
obowiÄ…zany,
*albo gdzie nastąpił skutek (stanowiący znamię czynu
zabronionego),
*lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić
}ð UstawÄ™ karnÄ… polskÄ… stosuje siÄ™ do sprawcy,
który popełnił czyn zabroniony:
}ð *na terytorium RP,
}ð *jak również na polskim statku wodnym lub
powietrznym,
}ð chyba że umowa miÄ™dzynarodowa, której RP
jest stronÄ…, stanowi inaczej.
}ð Za statek wodny uważa siÄ™ także staÅ‚Ä…
platformÄ™ umieszczonÄ… na szelfie
kontynentalnym (art. 115 ż 15 k.k.)
*obszar lÄ…dowy oddzielony granicami od
innych państw,
*wody wewnętrzne,
*morze terytorialne t.j. pas morskich wód
terytorialnych o szer. 12 mil morskich, (liczony
od tzw. linii podstawowej, czyli linii najniższego stanu wody
wzdłuż wybrzeża i zewn. granic wód wewnętrznych)
*przestrzeń powietrzna nad tymi obszarami
(kończy się na wysokości najniższych pkt orbit sztucznych
satelitów ziemi, czyli ok.90 km)
*wnętrze ziemi pod nimi.
}ð immunitety dyplomatyczne i konsularne, ale
nie inne immunitety,
}ð może przewidywać je umowa
międzynarodowa,
}ð instytucja przekazania-przejÄ™cia Å›cigania,
ZASADY ODPOWIEDZIALNOÅšCI
KARNEJ ZA PRZEST
PSTWA
POPEA
NIONE ZA GRANIC

*Zasada personalna (zasada narodowości
podmiotowej, zasada obywatelstwa)
*Zasada ochronna względna (zasada narodowości
przedmiotowej)
*Zasada ochronna bezwzględna
*Zasada odpowiedzialności zastępczej
*Zasada represji konwencyjnej
(wszechświatowej)
UstawÄ™ karnÄ… polskÄ… stosuje siÄ™:
*do obywatela polskiego,
*który popełnił przestępstwo za granicą,
*spełniony jest warunek podwójnej karalności
czynu,
czyli uznawany jest za przestępstwo
-zarówno przez prawo polskie,
-jak i prawo obowiÄ…zujÄ…ce w miejscu jego
popełnienia
*gdy przestępstwo popełnione jest w miejscu
niepodlegającym żadnej władzy
państwowej:
-Antarktyda,
-przestrzeń kosmiczna,
-wody niebędące wodami terytorialnymi,
*czyny popełnione przez polskiego
funkcjonariusza publicznego, który
pełniąc funkcję za granicą popełnił tam
przestępstwo w związku z wykonywaniem
swoich funkcji
*ustawÄ™ karnÄ… polskÄ… stosuje siÄ™ do:
-cudzoziemca,
-który popełnił za granicą czyn zabroniony
skierowany przeciwko:
~interesom RP,
~obywatela polskiego,
~polskiej osoby prawnej,
~lub polskiej jednostki organizacyjnej
niemającej osobowości prawnej,
~oraz przestępstwo o charakterze
terrorystycznym
*spełniony został warunek podwójnej karalności ,
*chroni pewne wartości, ale nie jest to ochrona
bezwzględna,
(sprawca nie jest obywatelem polskim, natomiast
może być bezpaństwowcem)
*bez względu na obywatelstwo sprawcy,
*bez ograniczenia warunkiem podwójnej karalności,
ustawę karną polską stosuje się w razie popełnienia:
-przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu wewnętrznemu lub
zewnętrznemu RP,
-przestępstwa przeciwko polskim urzędom lub
funkcjonariuszom publicznym,
-przestępstwa przeciwko istotnym polskim interesom
gospodarczym,
-przestępstwa fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu
polskiego,
-przestępstwa, z którego została osiągnięta, chociażby
pośrednio, korzyść majątkowa na terytorium RP.
ustawÄ™ karnÄ… polskÄ… stosuje siÄ™ do:
*cudzoziemca,
*który popełnił za granicą,
*czyn zabroniony inny niż ten, który objęty jest zas.
ochronną względną,
*jeżeli przestępstwo to w ustawie karnej polskiej
zagrożone jest karą przekraczającą 2 lata
pozbawienia wolności,
*sprawca przebywa na terytorium RP,
*i nie postanowiono go wydać państwu, w którym
popełnił czyn,
*spełniony jest warunek podwójnej karalności.
warunek negatywny w postaci braku
postanowienia o wydaniu sprawcy
(pierwszeństwo mają tutaj procedura
ekstradycyjna lub procedura na podstawie
europejskiego nakazu aresztowania)
ć% Odpowiedzialność na podstawie polskiej
ustawy karnej jest tu uzasadniona
międzynarodową solidarnością w walce z
przestępczością.
UstawÄ™ karnÄ… polskÄ… stosuje siÄ™:
*do obywatela polskiego oraz cudzoziemca,
*którego nie postanowiono wydać,
*w razie popełnienia przez niego za granicą
przestępstwa do którego ścigania RP
zobowiązana jest na mocy umów
międzynarodowych,
*niezależnie od przepisów obowiązujących w
miejscu jego popełnienia,
czyli nie ma zastosowania warunek podwójnej
karalności
}ð Mówi siÄ™ wówczas o przestÄ™pstwach
konwencyjnych.
}ð Powodem wprowadzenie ich do ustawodawstwa
krajowego jest jakaÅ› umowa mdr.
}ð Może chodzić np. o handel narkotykami, pranie
brudnych pieniędzy, pornografię, handel żywym
towarem.
12. Jeżeli obywatel polski przebywający we Francji
dopuścił się czynu, który z punktu widzenia
polskiego prawa karnego stanowi przestępstwo
przeciwko istotnym interesom gospodarczym
Polski, to:
a) będzie odpowiadał wg. ustawy karnej polskiej tylko wtedy,
gdy jego czyn stanowi przestępstwo również wg. prawa
francuskiego,
b) będzie odpowiadał w Polsce , ale wg. prawa francuskiego,
c) będzie odpowiadał karnie w Polsce wg. ustawy karnej
polskiej, niezależnie od przepisów obowiązujących we
Francji,
d) d. będzie odpowiadał w Polsce wg. ustawy karnej polskiej,
ale tylko wówczas gdy zarzucany mu czyn jest zagrożony
karą pozbawienia wolności powyżej lat 2.
}ð Art. 112. Niezależnie od przepisów obowiÄ…zujÄ…cych w
miejscu popełnienia czynu zabronionego, ustawę karną
polskÄ… stosuje siÄ™ do obywatela polskiego oraz cudzoziemca
w razie popełnienia:
}ð 1) przestÄ™pstwa przeciwko bezpieczeÅ„stwu wewnÄ™trznemu
lub zewnętrznemu Rzeczypospolitej Polskiej,
}ð 1a) (traci moc).
}ð 2) przestÄ™pstwa przeciwko polskim urzÄ™dom lub
funkcjonariuszom publicznym,
}ð 3) przestÄ™pstwa przeciwko istotnym polskim interesom
gospodarczym,
}ð 4) przestÄ™pstwa faÅ‚szywych zeznaÅ„ zÅ‚ożonych wobec urzÄ™du
polskiego.
}ð 5) przestÄ™pstwa, z którego zostaÅ‚a osiÄ…gniÄ™ta, chociażby
pośrednio, korzyść majątkowa na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.
}ð MałżeÅ„stwo szwedzkie odbywajÄ… rejs
jachtem, zarejestrowanym w Szwecji. PÅ‚ynÄ…
po duńskich wodach terytorialnych. Mąż
chcąc zabić żonę, wypycha ją za burtę.
Następnie płynie do Polski, aby związać się
ze swojÄ… kochankÄ…, obywatelkÄ… francuskÄ….
Żona jednak się nie utopiła, bowiem
uratował ją przepływający w pobliżu polski
statek handlowy. Po odwiezieniu do szpitala
w Gdyni, okazało się, że obrażenia są
bardzo poważne i pokrzywdzona zmarła w
szpitalu.
}ð W którym miejscu zostaÅ‚ popeÅ‚niony czyn
zabroniony?
}ð 3. HiszpaÅ„ski kierowca prowadziÅ‚ zarejestrowany w Polsce
samochód na trasie z Katowic do Wiednia. Pod Bratysławą
spowodował wypadek komunikacyjny, w którym obrażenia
trwające powyżej siedmiu dni odniósł obywatel czeski.
}ð Wskaż zdanie prawdziwe:
a. Hiszpan będzie odpowiadał w Polsce, ale tylko wg. prawa
słowackiego
b. Miejscem popełnienia przestępstwa są także Czechy, bowiem
ofiarą wypadku komunikacyjnego był obywatel czeski
c. Miejscem popełnienia przestępstwa jest także Wiedeń
ponieważ taki był cel tej podróży
d. Do popełnionego przestępstwa może mieć zastosowanie
ustawa karna polska, ponieważ wypadek został spowodowany
przez polski pojazd lÄ…dowy
e. Miejscem popełnienia przestępstwa jest tylko Słowacja
f. Żadne z powyższych zdań nie jest prawdziwe
}ð Na polskiej platformie wiertniczej na morzu
Bałtyckim na wodach eksterytorialnych,
doszło do bójki, w której brało udział trzech
obywateli Ukrainy. Czy w przedstawionej
sytuacji znajduje zastosowanie polska ustawa
karna?
}ð Johan D., bÄ™dÄ…cy obywatelem duÅ„skim
dopuścił się w Holandii bigamii z
obywatelką duńską, a następnie przyjechał
do Polski i tutaj zamieszkał na stałe. Żadne
państwo nie zwróciło się o jego ekstradycję.
W polskim Kodeksie karnym przestępstwo
bigamii zagrożone karą grzywny,
ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.
}ð Czy do Johana D. może znalez
ć
zastosowanie polska ustawa karna?
}ð 13. Tomasz H., senator spÄ™dzaÅ‚ wakacje w Grecji. W czasie
pobytu na urlopie, nie zauważył, jak jeden z
współodpoczywających dokonał na jego szkodę kradzieży
portfela z zawartością 400 Euro. W przedstawionej sytuacji:
}ð a) zastosowanie polskiej ustawy karnej uzależnione jest od
spełnienia przesłanki tzw. podwójnej karalności
(przestępności czynu)
}ð b) stosowanie polskiej ustawy karnej uzależnione jest od
tego, czy w ustawie obowiązującej w miejscu popełnienia
przestępstwa zagrożone jest ono karą przekraczającą 2 lata
pozbawienia wolności
}ð c) można stosować polskÄ… ustawÄ™ karnÄ…, niezależnie od
przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia
przestępstwa, albowiem przestępstwo zostało popełnione
przeciwko polskiemu funkcjonariuszowi publicznemu
}ð d) nie znajduje zastosowania polska ustawa karna
. Alfred F., bezpaństwowiec, dopuścił się serii
kradzieży w jednym z supermarketów
znajdujÄ…cych siÄ™ na terenie Niemiec. Potem
przyjechał na krótko do Polski w
odwiedziny do swoich przyjaciół. Po
wyjez
dzie z Polski udał się do Francji. Tam
został złapany.
1. Czy wobec Alfreda A. może być stosowana
ustawa polska?
2. Czy sytuacja zmieniłaby się gdyby te
supermarkety w Niemczech należały do
Zdzisławy Z., obywatelki polskiej?
3. Albo gdyby Alfred A. był obywatelem
polskim?