Koszty produkcji w długim okresie

W długim okresie, w wyniku dokonywanych inwestycji, wszystkie koszty rosną i stają się kosztami
zmiennymi. Znika podział na koszty stałe i zmienne. Koszt całkowity staje się kosztem zmiennym, a
przeciętny koszt całkowity przeciętnym kosztem zmiennym. W ujęciu graficznym oznacza to, że wraz ze
zwiększeniem rozmiarów produkcji krzywe kosztów przeciętnych przesuwają się w prawo.
Łącząc najniższe poziomy kolejnych krótkookresowych krzywych kosztów przeciętnych, otrzymujemy
długookresową krzywą kosztów przeciętnych LATC. Analogicznie można uzyskać krzywa
długookresowych kosztów krańcowych LMC, która, podobnie jak dla okresu krótkiego, zrównuje się z
kosztami przeciętnymi w najniższym ich punkcie.

Wykres długookresowych kosztów przeciętnych i krańcowych.

korzyści skali niekorzyści skali

Jeżeli wraz ze wzrostem produkcji koszty przeciętne całkowite spadają, to mówimy, że przedsiębiorstwo
osiąga korzyści skali. Pojawiają się one w związku z tym, że w miarę nowych inwestycji rodzą się nowe
możliwości specjalizacji produkcji, zastosowania bardziej zaawansowanych technologii oraz poprawy
organizacji produkcji. Wszystko to powoduje, że koszty przeciętne spadają. Po przekroczeniu pewnych
rozmiarów produkcji Oopt., dalsze jej zwiększanie powoduje wzrost kosztów przeciętnych. Jeżeli wraz ze
wzrostem produkcji koszty przeciętne całkowite wzrastają, to mówimy, że przedsiębiorstwo osiąga
niekorzyści skali

.

Występują one w związku z tym, że wraz z dalszym wzrostem inwestycji i produkcji

pojawiają się dodatkowe koszty, np. zarządzania i kontroli w tak dużych przedsiębiorstwach

T: Przyczyny i sposoby rozwoju firm.

Przyczyny rozwoju firm

1.

Istnieją trzy podstawowe przyczyny, dla których firmy zwiększają swoje rozmiary:
Aby zmniejszyć koszty przeciętne, czyli osiągać korzyści skali

•

Aby zdobyć większy udział w rynku (większy udział w rynku oznacza większą siłę rynkową i napotykanie
słabszej konkurencji)

•

Aby uzyskać większe poczucie bezpieczeństwa (duże firmy wytwarzające szeroki asortyment produktów
są lepiej przygotowane do przeciwstawiania się zmianom popytu. Całkowity popyt na zróżnicowany
asortyment produktów jest bardziej stabilny niż popyt na tylko jeden z tych produktów)

•

Sposoby zwiększania rozmiarów firm.

2.

LATC,
LMC

LATC

LMC

ATC,
I kwartał

ATC, II

ATC,
IV

ATC,
III

Q

opt

Q

30-11-2012

30 listopada 2012
08:23

Ekonomia i podstawy gosp. rynkowej Strona 1

Firmy rozwijają się na trzy sposoby:
Poprzez ekspansję, która polega na powiększaniu rynku dla wytwarzanego już produktu

•

Poprzez dywersyfikację (różnicowanie), która polega na rozszerzaniu gamy wytwarzanych produktów.
Jednym ze sposobów zwiększania sortymentu wytwarzanych produktów jest znalezienie nowych
sposobów wykorzystania będących w posiadaniu firmy szczególnej wiedzy technicznej, np. Dunlop
(wykorzystał swoja wiedze i doświadczenie dotyczące technologii produkcji gumy do wejścia na rynek),
Hoover: od małych silniczków elektrycznych do narzędzi, do odkurzaczy, gosp. dom.)

•

Poprzez różne formy łączenia się firm (poprzez integrację firm)

•

Integracja firm

3.

Rozróżniamy trzy formy integracji firm:

Integracji wstecznej- ma miejsce, gdy firma przejmuje swoich dostawców lub łączy się z nimi w
wyniku fuzji (np.. Fabryka samochodów przejmuje fabrykę wytwarzania karoserii).
Przedsiębiorstwa chętnie łączą się wstecznie, gdyż umożliwia im to: większa kontrolę jakości u
swoich dostawców, regularność dostaw

○

Integracji "do przodu"- występuje, gdy firma przejmuje sprzedaż swoich produktów. Oznacza to,
że np. przedsiębiorstwo przetwórcze nabywa siec sklepów sprzedających jego produkty, a
kompanie naftowe przejmują sieć stacji benzynowych. Integracja "do przodu" polepsza warunki
sprzedaży produktów firmy oraz podnosi standard świadczonych usług.

○

Integracja pionowa- to połączenie się firm realizujących różne etapy procesu produkcji. Może
przyjmować postać:

•

Integracja pozioma

•

konglomerat

•

BP

Poszukiwania
+
Wydobycie
+
Transport
+
Rafinacja
+
Dystrybucja

Ekonomia i podstawy gosp. rynkowej Strona 2