„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Arkadiusz Pawlikowski

Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin 311[15].Z2.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Jan Jureczko
dr inż. Janusz Makówka



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Danuta Pawełczyk



Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[15].Z2.05
„Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki mechanicznej kopalin”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1. Wiadomości wstępne dotyczące przeróbki mechanicznej

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Klasyfikacja mechaniczna, sita robocze, rozdrabianie

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Przesiewacze i kruszarki

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Odpylanie, uławianie pyłu, odmulanie, odwadnianie i suszenie

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

19

7.

Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela „Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania

i przeróbki mechanicznej kopalin”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik górnictwa podziemnego 311[15].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

metody tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze maszyn przeróbczych),

−

projekcji filmów, przeźroczy i foliogramów,

−

ć

wiczeń praktycznych,

−

symulacji na stanowiskach w warsztatach, w rzeczywistych warunkach pracy (w kopalni),
na stanowiskach demonstracyjnych np. w ośrodkach mechanizacji górnictwa.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno być realizowane za pomocą badań

kształtujących i sumatywnych. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zamieszczonym
w rozdziale 6 zestawem zadań testowych.
W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno być realizowane z uwzględnieniem

ustalonych wymagań i zgodnie z wewnątrzszkolnym systemem oceniania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

311[15].Z2

Eksploatacja maszyn i urządzeń

górniczych

311[15].Z2.01

Dobieranie maszyn do urabiania

i ładowania

311[15].Z2.02

Użytkowanie urządzeń

transportowych

311[15].Z2.03

Użytkowanie maszyn i urządzeń

do zabezpieczenia wyrobisk

311[15].Z2.04

Eksploatowanie układów

sterowania, sygnalizacji i łączności

311[15].Z2.05

Eksploatowanie urządzeń do

wzbogacania i przeróbki

mechanicznej kopalin

311[15].Z2.06

Użytkowanie sieci i urządzeń

elektrycznych w wyrobiskach

górniczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować jednostki układu SI,

−

przeliczać jednostki,

−

rozróżniać podstawowe wielkości mechaniczne i elektryczne oraz ich jednostki,

−

analizować proste schematy kinematyczne części maszyn,

−

wykonywać rysunki części maszyn,

−

analizować układy hydrauliczne i pneumatyczne,

−

charakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy przy obsłudze maszyn
i urządzeń mechanicznych,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

obsługiwać komputer,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować pojęcie wzbogacania i klasyfikacji mechanicznej,

−

określić cel wzbogacania,

−

określić rodzaje procesów stosowanych przy wzbogacaniu kopalin,

−

scharakteryzować operacje przeróbcze,

−

określić cel operacji przeróbczych,

−

rozróżnić produkty wzbogacania kopalin,

−

dobrać metody wzbogacania kopalin,

−

scharakteryzować, wyjaśnić budowę i zasadę pracy przesiewaczy i kruszarek,

−

rozróżnić rodzaje przesiewaczy i sit,

−

określić cel i zasadę pracy odpylaczy,

−

scharakteryzować cel i urządzenia do uławiania pyłu,

−

scharakteryzować i dobrać proces flotacji dla różnych kopalin,

−

scharakteryzować cel odmulania, odwadniania i suszenia,

−

wyjaśnić budowę urządzeń do odmulania, odwadniania i suszenia,

−

scharakteryzować urządzenia do oczyszczania wody płuczkowej,

−

zastosować przepisy ochrony środowiska w zagospodarowaniu wody zasolonej i innych
odpadów z przeróbki mechanicznej kopalin,

−

skontrolować poziom związków szkodliwych dla środowiska,

−

określić warunki bezpiecznej pracy i obsługi urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………………

Modułowy program nauczania:

Technik górnictwa podziemnego 311[15]

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń górniczych 311[15].Z2

Jednostka modułowa:

Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin 311[15].Z2.05

Temat: Maszyny do klasyfikacji mechanicznej.

Cel ogólny: Analizowanie pracy urządzeń na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

opisać proces klasyfikacji mechanicznej,

−

rozróżniać układy przesiewania,

−

rozróżniać rodzaje sit i sposób ich montowania w przesiewaczach,

−

rozróżniać przesiewacze,

−

znać budowę i zasadę pracy przesiewaczy,

−

klasyfikować przesiewacze.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu,

−

prezentacji uzyskanych wyników.

Metody nauczania – uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze maszyn urabiających i ładujących),

−

projekcji filmów, przeźroczy i foliogramów.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

zestaw pytań prowadzących,

−

dokumentacje techniczno-ruchowe przesiewaczy,

−

materiały dydaktyczne,

−

poradnik górnika.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2–osobowych.

Uczestnicy: uczniowie technikum górniczego kształcący się w zawodzie technik górnictwa
podziemnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Zadanie dla ucznia: Rozpoznać i przeanalizować budowę i zasadę pracy przesiewaczy na
podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej. Na otrzymanych schematach przesiewaczy
opisać budowę oraz rodzaje sit jakie są stosowane w tych typach przesiewaczy. Opisać sposób
mocowania danego rodzaju sita.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem,
projekcji filmów, przeźroczy i foliogramów,

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem oraz projekcja filmów, przeźroczy
i foliogramów.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1.

Co to jest dokumentacja techniczno-ruchowa?

2.

Co to jest przesiewanie?

3.

Jakie znasz rodzaje przesiewaczy?

4.

Jakie znasz rodzaje sit stosowanych w przesiewaczach?

5.

Jakie znasz kryteria podziału przesiewaczy?

Faza II. Ustalenie
Uczniowie:
1.

określają z jakimi typami przesiewaczy mają do czynienia,

2.

pracując w zespołach proponują sito jakie zastosują oraz sposób jego zamontowania,

3.

konsultują wypracowane w grupie rozwiązanie z nauczycielem i wnoszą ewentualne
poprawki.

Faza IV. Wykonanie
Uczniowie:
1.

samodzielnie wykonują opis budowy i zasady działania przesiewacza.

2.

wykonują szkic sposobu zamontowania sita,

3.

dokonują klasyfikacji otrzymanych schematów przesiewaczy,

4.

prezentują dobrany przez siebie układ mechanizacyjny

Faza V. Sprawdzanie
1.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonania.

2.

Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Technik górnictwa podziemnego 311[15]

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń górniczych 311[15].Z2

Jednostka modułowa:

Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin 311[15].Z2.05

Temat: Zastosowanie przesiewaczy.

Cel ogólny: Analiza sitowa i rysowanie krzywych składu ziarnowego w różnych układach

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić co to jest analiza sitowa składu ziarnowego,

−

określić cel wykonywania takiej analizy,

−

przygotować materiał do analizy (pobrać próbkę zgodnie z normami),

−

przygotować odpowiedni zestaw sit,

−

dokonać podziału materiału na szereg klas o odpowiednim uziarnieniu,

−

określić wagowy wychód każdej z klasy,

−

określić procentowy wychód poszczególnych klas w stosunku do całości,

−

narysować krzywe składu ziarnowego w różnych układach.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu,

Metody nauczania – uczenia się:

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze maszyn urabiających i ładujących),

−

projekcji filmów, przeźroczy i foliogramów.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw pytań prowadzących,

−

materiały dydaktyczne,

−

plansze i modele,

−

poradnik górnika.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2–osobowych.

Uczestnicy: uczniowie technikum górniczego kształcący się w zawodzie technik górnictwa
podziemnego.

Przebieg zajęć:
1.

Wprowadzenie.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.

3.

Wykonywanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Zadanie dla ucznia: Wykonaj analizę sitową przygotowanego materiału i narysuj krzywe

składu ziarnowego tego materiału w różnych układach.

Instrukcja do wykonania ćwiczenia:

−

Zapoznaj się dokładnie z treścią zadania.

−

Przeanalizuj rysunki, schematy i modele które otrzymałeś od nauczyciela.

−

Ustal kolejność wykonywanych czynności podczas ćwiczenia.

−

Przygotuj przybory do rysowania.

−

Opisz procedurę wykonywania analizy sitowej.

−

Przygotuj stanowisko badań.

−

Wykonaj analizę sitową składu ziarnowego.

−

Wykonaj niezbędne obliczenia.

−

Narysuj krzywe składu ziarnowego w różnych układach.

−

Przeanalizuj jakość wykonanej pracy.

4.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i omawia mocne i słabe strony,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Praca domowa:

Odszukaj w literaturze jakie czynniki górniczo-technologiczne wpływają na skład

ziarnowy kopalin.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Wiadomości wstępne dotyczące przeróbki mechanicznej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dopasuj definicję do opisu operacji przeróbczej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność rozpoznanych procesów.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych definicje dotyczące przeróbki kopalin,

3)

zapamiętać definicje,

4)

rozpoznać charakteryzowane przez nauczyciela operacje przeróbcze,

5)

opisać rozpoznane operacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Sklasyfikuj wskazane przez nauczyciela procesy przeróbcze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania procesów
i ich klasyfikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria klasyfikacji,

2)

dokonać analizy procesów przeróbczych na podstawie opisów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

3)

rozpoznać i sklasyfikować operację,

4)

opisać operacje przeróbcze.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

papier formatu A4,

–

przybory do pisania,

–

poradnik dla ucznia,

–

materiały dydaktyczne,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Klasyfikacja mechaniczna, sita robocze, rozdrabianie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz współczynnik prześwitu sita roboczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność obliczonych
współczynników prześwitu.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych definicję współczynnika prześwitu,

3)

odszukać w literaturze sposób wyznaczania współczynnika prześwitu,

4)

obliczyć współczynnik prześwitu dla sit blaszanych o różnym kształcie otworów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj na podstawie opisu budowy rodzaj zastosowanego sita.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania rodzajów
sit.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje stosowanych sit roboczych,

3)

przeanalizować budowę sit,

4)

rozpoznać na podstawie opisu rodzaj zastosowanego sita,

5)

narysować i scharakteryzować sita,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania i kreślenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Przesiewacze i kruszarki

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj na podstawie opisu budowy i zasady działania przesiewaczy i dokonaj ich

klasyfikacji?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania
przesiewaczy i ich klasyfikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje przesiewaczy,

3)

zapoznać się z klasyfikacją przesiewaczy,

4)

rozpoznać przesiewacze,

5)

sklasyfikować przesiewacze,

6)

opisać i narysować rozpoznane przesiewacze.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania i kreślenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj na podstawie opisu budowy i zasady działania kruszarki i dokonaj ich

klasyfikacji?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania
kruszarek i ich klasyfikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje kruszarek,

3)

zapoznać się z klasyfikacją kruszarek,

4)

rozpoznać kruszarki,

5)

sklasyfikować kruszarki,

6)

opisać i narysować rozpoznane kruszarki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania i kreślenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Odpylanie, uławianie pyłu, odmulanie, odwadnianie i suszenie

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj na podstawie opisu budowy i zasady działania uławiacze pyłu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania
uławiaczy i ich klasyfikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje uławiaczy,

3)

zapoznać się z klasyfikacją uławiaczy,

4)

rozpoznać uławiacze,

5)

opisać i narysować rozpoznane uławiacze.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania i kreślenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Opisać i narysować schemat technologiczny procesu oczyszczania wód płuczkowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na poprawność narysowania procesu
technologicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych cel oczyszczania wód płuczkowych,

3)

zapoznać się z urządzeniami służącymi do oczyszczania wód płuczkowych,

4)

zapoznać się z operacjami przeróbczymi, w których wykorzystywana jest woda,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5)

opisać i narysować schemat technologiczny procesu oczyszczania wód płuczkowych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),

−

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania i kreślenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały dydaktyczne,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatowanie urządzeń do
wzbogacania i przeróbki mechanicznej kopalin”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. c, 4. b, 5. b, 6. c, 7. a, 8. a, 9. d, 10. a, 11. a,
12. b, 13. a, 14. d, 15. a, 16. b, 17. d, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić podstawowe definicje przeróbcze

A

P

b

2

Określić podstawowe definicje przeróbcze

A

P

b

3

Rozpoznać podstawowe operacje
przeróbcze

A

P

c

4

Opisać rodzaje sit

B

P

b

5

Opisać rodzaje sit

B

P

b

6

Opisać rodzaje sit

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

7

Opisać budowę przesiewaczy

C

P

a

8

Opisać budowę przesiewaczy

C

P

a

9

Scharakteryzować zasadę pracy
przesiewaczy

B

P

d

10

Rozróżniać maszyny i urządzenia
przeróbcze

A

P

a

11

Rozróżniać maszyny i urządzenia
przeróbcze

A

P

a

12

Rozróżniać maszyny i urządzenia
przeróbcze

A

P

b

13

Scharakteryzować zasadę pracy odpylaczy

B

P

a

14

Scharakteryzować zasadę pracy
odwadniarek

B

P

d

15

Rozróżniać maszyny i urządzenia
przeróbcze

A

P

a

16

Rozróżniać podstawowe operacje
przeróbcze

C

PP

b

17

Rozróżniać przesiewacze

C

PP

d

18

Rozróżniać przesiewacze

C

PP

b

19

Rozróżniać maszyny i urządzenia
przeróbcze

C

PP

a

20

Rozróżniać maszyny i urządzenia
przeróbcze

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru o różnym stopniu trudności. Tylko jedna
odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
Prawidłową odpowiedź zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową),

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Zbiór ziaren minerału użytecznego bez domieszki ziaren skały płonnej to
a)

produkt pośredni.

b)

koncentrat.

c)

nadziarno.

d)

podziarno.

2.

Produkt wydzielony w procesach przeróbczych, który w przeróbce określonej kopaliny
uważany jest za nieużyteczny to
a)

produkt dolny

b)

skała płonna.

c)

podziarno.

d)

obciążnik.

3.

Operacja, mająca na celu wymycie skał ilastych z kopalin użytecznych to
a)

odmulanie.

b)

odwadnianie.

c)

rozmywanie.

d)

oczyszczanie

4.

Na rysunku przedstawiono sito
a)

dziurkowane.

b)

plecione.

c)

harfowe.

d)

gumowe.

5.

Na rysunku przedstawiono sito
a)

harfowe.

b)

szczelinowe.

c)

Serpa.

d)

Veno.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6.

Na rysunku przedstawiono sito
a)

Serpa.

b)

Veno.

c)

Duo.

d)

plecione.

7.

Na rysunku symbolem 6 oznaczono
a)

łącznik.

b)

napęd.

c)

tłumik.

d)

rzeszoto.

8.

Przesiewacz typu Dietl-Suski to przesiewacz
a)

rusztowy.

b)

wibracyjny.

c)

rezonansowy.

d)

zrównoważony.

9.

Napęd bezwładnościowy zastosowano w przesiewaczu
a)

CJM.

b)

Mertz.

c)

Distl-Suski.

d)

WP-Mifama

10.

Na rysunku przedstawiono
a)

uławiacz komorowy.

b)

elektrofiltr.

c)

uławiacz cyklonowy.

d)

filtr tkaninowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

11.

Na rysunku przedstawiono
a)

kołotok.

b)

odpylacz.

c)

przesiewacz.

d)

kruszarkę walcową.

12.

Na rysunku przedstawiono kruszarkę
a)

szczękową.

b)

młotową.

c)

stożkową.

d)

walcową.

13.

Odpylacz Rapid to odpylacz
a)

strumieniowy.

b)

pulsacyjny.

c)

wibracyjny.

d)

odśrodkowy.

14.

Odwadniarka Nael to odwadniarka
a)

próżniowa.

b)

ciśnieniowa.

c)

komorowa.

d)

odśrodkowa.

15.

Urządzenie typu Dorra służy do
a)

oczyszczania wód.

b)

odpylania.

c)

odwadniania.

d)

uławiania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

16.

Peletyzacja jest
a)

rodzajem suszenia.

b)

odmianą brykietowania.

c)

procesem przesiewania.

d)

odmianą umawiania.

17.

Na schemacie przedstawiono przesiewacz typu
a)

CJM.

b)

Mertz.

c)

Distl-Suski.

d)

WP-Mifama.

18.

Na rysunku przedstawiono przesiewacz typu
a)

CJM.

b)

Mertz.

c)

Distl-Suski.

d)

WP-Mifama

19.

Na rysunku przedstawiono
a)

dezintegrator.

b)

wirówkę.

c)

przesiewacz.

d)

klasyfikator mechaniczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

20.

Na rysunku przedstawiono
a)

kruszarkę strumieniową.

b)

odpylacz.

c)

klasyfikator.

d)

uławiacz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki mechanicznej
kopalin

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatowanie urządzeń do
wzbogacania i przeróbki mechanicznej kopalin”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. c, 4. d, 5. c, 6. b, 7. d, 8. b, 9. c, 10. b, 11. a,
12. a, 13. a, 14. b, 15. c, 16. b, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżniać podstawowe definicje przeróbcze

A

P

d

2

Rozróżniać podstawowe definicje przeróbcze

A

P

a

3

Rozróżniać podstawowe operacje przeróbcze

A

P

c

4

Rozróżniać rodzaje sit

B

P

d

5

Rozróżniać rodzaje sit

B

P

c

6

Rozróżniać rodzaje sit

B

P

b

7

Opisać budowę przesiewaczy

C

P

d

8

Opisać budowę przesiewaczy

C

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

9

Scharakteryzować zasadę pracy przesiewaczy

B

P

c

10

Rozróżniać maszyny i urządzenia przeróbcze

A

P

b

11

Rozróżniać maszyny i urządzenia przeróbcze

A

P

a

12

Rozróżniać maszyny i urządzenia przeróbcze

A

P

a

13

Scharakteryzować zasadę pracy odpylaczy

B

P

a

14

Scharakteryzować zasadę pracy odwadniarek

B

P

b

15

Rozróżniać maszyny i urządzenia przeróbcze

A

P

c

16

Rozróżniać podstawowe operacje przeróbcze

C

PP

b

17

Rozróżniać maszyny i urządzenia przeróbcze

C

PP

a

18

Rozróżniać przesiewacze

C

PP

b

19

Rozróżniać maszyny i urządzenia przeróbcze

C

PP

a

20

Rozróżniać maszyny i urządzenia przeróbcze

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Zbiór ziaren mniejszych od otworów w sicie, a znajdujące się w produkcie górnym to
a)

produkt pośredni.

b)

koncentrat.

c)

nadziarno.

d)

podziarno.

2.

Klasa dolna + nadziarno to
a)

produkt podsitowy.

b)

skała płonna.

c)

podziarno.

d)

obciążnik.

3.

Operacja, mająca na celu wymycie skał ilastych z kopalin użytecznych to
a)

odmulanie.

b)

odwadnianie.

c)

rozmywanie.

d)

oczyszczanie

4.

Na rysunku przedstawiono sito
a)

dziurkowane.

b)

harfowe

c)

gumowe.

d)

plecione.

5.

Na rysunku przedstawiono sito
a)

harfowe.

b)

szczelinowe.

c)

Serpa.

d)

Veno.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

6.

Na rysunku przedstawiono sito
a)

Serpa.

b)

Veno.

c)

Duo.

d)

plecione.

7.

Na rysunku symbolem 3a oznaczono
a)

łącznik.

b)

napęd.

c)

tłumik.

d)

sito.

8.

Przesiewacz typu WK-Mifama to przesiewacz
a)

rusztowy.

b)

wibracyjny.

c)

rezonansowy.

d)

zrównoważony.

9.

Przesiewacz rusztowy wałkowy to przesiewacz typu
a)

CJM.

b)

Mertz.

c)

Distl-Suski.

d)

WP-Mifama

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

10.

Na rysunku przedstawiono
a)

uławiacz komorowy.

b)

elektrofiltr.

c)

uławiacz cyklonowy.

d)

filtr tkaninowy.

11.

Na rysunku przedstawiono
a)

kołotok.

b)

odpylacz.

c)

przesiewacz.

d)

kruszarkę walcową.

12.

Na rysunku przedstawiono kruszarkę
a)

szczękową.

b)

młotową.

c)

stożkową.

d)

walcową.

13.

Odpylacz Rapid to odpylacz
a)

strumieniowy.

b)

pulsacyjny.

c)

wibracyjny.

d)

odśrodkowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

14.

Prasa filtracyjna służy do odwadniania
a)

próżniowego.

b)

ciśnieniowego.

c)

komorowego.

d)

odśrodkowego.

15.

Urządzenie OSO służy do
a)

oczyszczania wód.

b)

odpylania.

c)

odwadniania.

d)

uławiania.

16.

Peletyzacja jest
a)

rodzajem suszenia.

b)

odmianą brykietowani.

c)

procesem przesiewania.

d)

odmianą umawiania.

17.

Na schemacie przedstawiono
a)

osadzarkę.

b)

odwadniarkę.

c)

hydrocyklon.

d)

odpylacz.

18.

Na rysunku przedstawiono przesiewacz typu
a)

CJM.

b)

Mertz.

c)

Distl-Suski.

d)

WP-Mifama.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

19.

Na rysunku przedstawiono
a)

dezintegrator.

b)

wirówkę.

c)

przesiewacz.

d)

klasyfikator mechaniczny.

20.

Na rysunku przedstawiono
a)

kruszarkę strumieniową.

b)

odpylacz.

c)

klasyfikator.

d)

uławiacz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki mechanicznej
kopalin

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7. LITERATURA

1.

Blaschke J.: Procesy technologiczne w przeróbce kopalin użytecznych. Akademia
Górniczo-Hutnicza. Skrypty uczelniane 1058. Kraków 1987

2.

Blaschke S.: Przeróbka mechaniczna kopalń Cz. I i II. Wydawnictwo Śląsk, Katowice
1984

3.

Czasopisma: Wiadomości Górnicze, Przegląd Górniczy, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrony
Ś

rodowiska w Górnictwie, Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa

4.

Katalogi firmowe maszyn i urządzeń przeróbczych

5.

Laskowski J., Łuszczkiewicz A.: Przeróbka kopalin. Wzbogacanie surowców
mineralnych. Politechnika Wrocławska. Wrocław 1989

6.

Poradnik górnika. Praca zbiorowa. Wydawnictwo „Śląsk”. Katowice 1982

7.

http://images.google.pl/imghp

Literatura metodyczna
1.

Krogulec– Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.
KOWEZiU, Warszawa 2003

2.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3.

Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 1998