Eksploatowanie Maszyn i Urządzeń do Zbioru Zielonek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Stanisława Rak

Eksploatowanie maszyn i urządzeń do zbioru zielonek
311[22].Z2.04

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr inż. Tomasz Jagiełło
mgr inż. Tomasz Kacperski

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Stanisława Rak

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[22].Z2.04,
,,Eksploatowanie maszyn i urządzeń do zbioru zielonek", zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik mechanizacji rolnictwa.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1. Rodzaje, budowa i zasady obsługi kosiarek

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Rodzaje, budowa i zasady obsługi przetrząsaczo-zgrabiarek i przyczep

zbierających. Urządzenia do przeładunku i dosuszania siana

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Rodzaje, budowa i zasady obsługi pras zbierających i owijarek

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Rodzaje, budowa i zasady obsługi sieczkarni polowych. Urządzenia

do zakiszania i suszenia zielonek

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w opanowaniu umiejętności z zakresu: Eksploatowanie

maszyn i urządzeń do zbioru zielonek.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – podstawowe wiadomości dotyczące zagadnień z zakresu
eksploatowania maszyn i urządzeń do zbioru zielonek,

−

zestaw pytań przydatny do sprawdzenia, czy już opanowałeś materiał nauczania,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

pytania sprawdzające,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i pytań; pozytywny wynik sprawdzianu
potwierdzi, że dobrze pracowałeś podczas zajęć i że opanowałeś wiedzę i umiejętności
z zakresu tej jednostki modułowej,

−

literaturę.
Wykonując ćwiczenia zamieszczone w poradniku lub zaproponowane przez nauczyciela,

będziesz kształtował umiejętności w zakresie: Eksploatacja maszyn i urządzeń do zbioru
zielonek. Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń, sprawdź poziom swoich postępów
wykonując sprawdzian postępów.

W tym celu przeczytaj pytania i odpowiedz na nie, zaznacz odpowiedź wstawiając

X w podane miejsce Tak lub Nie. Odpowiedzi NIE wskazują luki w Twojej wiedzy,
informują Cię również, jakich zagadnień jeszcze dobrze nie opanowałeś. Oznacza to także
powrót do materiału, który nie jest dostatecznie opanowany.

Opanowanie przez Ciebie określonych umiejętności będzie stanowiło dla nauczyciela

podstawę

przeprowadzenia

sprawdzianu

poziomu

przyswojonych

wiadomości

i ukształtowanych umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zadaniami
testowymi.

W rozdziale 5 tego poradnika jest zamieszczony przykład takiego testu, zawiera on:

−

instrukcję, w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,

−

przykładową kartę odpowiedzi, w której zakreślisz poprawne rozwiązania do

poszczególnych zadań.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie zajęć w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych
prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

311[22].Z2.06

Eksploatowanie maszyn do zbioru

roślin okopowych

311[22].Z2.04

Eksploatowanie maszyn

i urządzeń do zbioru zielonek

311[22].Z2

Użytkowanie i naprawa narzędzi,

maszyn

i urządzeń rolniczych

311[22].Z2.01

Eksploatowanie narzędzi

i maszyn do uprawy roli

311[22].Z2.02

Eksploatowanie siewników

i sadzarek

311[22].Z2.07

Eksploatowanie maszyn

i urządzeń stosowanych

w produkcji zwierzęcej

311[22].Z2.03

Eksploatowanie narzędzi, maszyn

i urządzeń do nawożenia i ochrony

roślin

311[22].Z2.05

Eksploatowanie maszyn do

zbioru zbóż

311[22].Z2.08

Eksploatowanie urządzeń

i środków transportu stosowanych

w gospodarstwie rolnym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisu, instrukcji, rysunków,
szkiców, wykresów, dokumentacji technicznej i technologicznej,

−

wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym,

−

rozróżniać metalowe i niemetalowe materiały konstrukcyjne oraz materiały
eksploatacyjne,

−

określać zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w budowie maszyn,

−

dobierać przyrządy pomiarowe,

−

dokonywać pomiarów podstawowych wielkości fizycznych i geometrycznych oraz
interpretować wyniki,

−

rozróżniać elementy maszyn i urządzeń,

−

stosować podstawowe wielkości charakteryzujące układy elektryczne,

−

analizować pracę podstawowych obwodów elektrycznych,

−

posługiwać się przyrządami pomiarowymi podstawowych wielkości elektrycznych,

−

określać zastosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych w urządzeniach przemysłowych
i rolniczych,

−

stosować zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych,

−

charakteryzować podstawowe procesy starzenia się i zużycia materiałów oraz elementów
maszyn,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną, Dokumentacją Techniczno-Ruchową, normami
i katalogami.

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

przewidywać i wskazywać zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego oraz środowiska
naturalnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

przedstawić wymagania agrotechniczne określone dla maszyn do zbioru zielonek,

−

scharakteryzować metody zbioru i konserwacji zielonek,

−

wyjaśnić budowę, działanie, obsługę i regulację kosiarek ciągnikowych,

−

wyjaśnić budowę działanie i regulację przetrząsaczo-zgrabiarek,

−

określić wymagania agrotechniczne stawiane maszynom do zbioru siana,

−

obsłużyć maszyny do zbioru siana,

−

objaśnić budowę i zasady działania pras tłokowych i zwijających,

−

obsłużyć prasę tłokową i zwijającą,

−

wyjaśnić zasadę działania przyczepy zbierającej,

−

obsłużyć przyczepę zbierającą,

−

scharakteryzować budowę i działanie stertnika, nośnika bel i dmuchawy do siana,

−

scharakteryzować urządzenia do dosuszania siana,

−

objaśnić budowę, działanie i regulację maszyn do zbioru zielonki,

−

zastosować przepisy bhp podczas obsługi maszyn do zbioru zielonek,

−

wykonać naprawę bieżącą kosiarki rotacyjnej, przyczepy zbierającej, prasy tłokowej
i zwijającej,

−

wykonać konserwację maszyn i urządzeń do zbioru i konserwacji zielonek,

−

dobrać środki do konserwacji maszyn i urządzeń do zbioru zielonek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Rodzaje, budowa i zasady obsługi kosiarek

4.1.1. Materiał nauczania

Rodzaje, budowa i wymagania agrotechniczne stawiane kosiarkom

Sianokiszonka, kiszonka, siano i susz, to cztery podstawowe rodzaje pasz dla bydła, które

otrzymuje się w wyniku zbioru i konserwacji zielonek. Ustalenie optymalnego terminu
zbioru, warunki atmosferyczne i zastosowana technologia zbioru zielonki mają bardzo duży
wpływ na zachowanie wysokiej jakości uzyskanej paszy. Najlepszą wartość pokarmową mają
rośliny młode, o dużej liczbie liści, zbierane tuż przed kwitnięciem. Zbiór w późniejszym
terminie gwarantuje uzyskanie większego plonu. Od terminu zbioru pierwszego pokosu
zależy nie tylko ilość i jakość plonu, ale także plon następnych pokosów, które powinny się
odbywać w odstępie około 7 tygodni. Wilgotność zbieranych roślin zawiera się w granicach
od 60 do 80%. Kosiarki przystosowane są do pracy na plantacjach o plonie zielonej masy do
45t/h i wysokości roślin do 150 cm. Wymagany zakres regulacji wysokości koszenia wynosi
20-60 mm, a maksymalne straty ścierniskowe nie powinny przekraczać 3 %.

Zielonki niskołodygowe (trawy, koniczyna, lucerna) zbierane są w postaci siana lub coraz

bardziej popularnej sianokiszonki sporządzanej w okrągłych belach owiniętych folią.
Zielonki wysokołodygowe (kukurydza, słonecznik) zbierane są w formie sieczki
przeznaczonej do zakiszania lub sporządzania suszu.

W procesie technologicznym zbioru zielonek na siano występują następujące operacje:

koszenie, przetrząsanie i zgrabianie, zbiór i ewentualne dosuszanie.

Technologia produkcji sianokiszonki obejmuje operacje: koszenie, przetrząsanie

i zgrabianie, prasowanie, transport bel i zawijanie folią. Jeżeli sianokiszonka jest sporządzana
w silosach, to zbiór dokonywany jest przy użyciu przyczep zbierających wyposażonych
w docinacze.

Zbiór zielonki na kiszonkę lub susz obejmuje koszenie z jednoczesnym rozdrabnianiem

i ładowaniem na przyczepy objętościowe przez sieczkarnie polowe.

Kosiarki przeznaczone są głównie, do koszenia traw i zielonek niskołodygowych. Ze

względu na rodzaj zespołu tnącego dzielą się na dwie zasadnicze grupy:

−

kosiarki nożycowe,

−

kosiarki rotacyjne.
Kosiarki mogą być przyczepiane do ciągnika, zawieszane lub samojezdne. Ciągnikowe

kosiarki nożycowe są coraz rzadziej stosowane. Natomiast nożycowe zespoły tnące używane
są w sieczkarniach polowych i maszynach do zbioru zbóż.

Zespół tnący nożycowo-palcowy stosowany w kosiarkach nożycowych składa się

z ruchomej listwy, do której przynitowane są nożyki i nieruchomej belki, do której za pomocą
śrub przykręcone są palce. Powierzchnie boczne nożyków są zaostrzone. Palce wchodzą
między ścinane rośliny i rozdzielają je na porcje. Nożyki poruszając się ruchem postępowo-
zwrotnym, ścinają rośliny przyciskając je do krawędzi przeciwtnących, tzw. stalek.
Prawidłowe przyleganie nożyków do stalek zapewniają przyciski przymocowane do belki
palcowej. Krawędzie nożyków i stalek mogą być gładkie lub ząbkowane.

W kosiarkach bezpalcowych zespół roboczy stanowią dwie listwy z nożykami, które

wykonują ruch przeciwbieżny. Wzajemne przyleganie nożyków zapewniają ramiona
dociskające górnej i dolnej listwy tnącej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Nożycowo-palcowy zespół tnący: a) przekrój poprzeczny, b) rzut z góry, c) części składowe

1 – nieruchoma belka palcowa, 2 – śruba, 3 – prowadnica, 4 – przycisk, 5 – nit, 6 – ruchoma listwa
nożowa, 7 – nożyk, 8 – stalka, 9 – palec [6, s. 88]

Kosiarki rotacyjne są powszechnie stosowane. Ze względu na sposób doprowadzenia

napędu do zespołów roboczych dzielą się na:

−

górne – bębnowe,

−

dolne – tarczowe (dyskowe).
W kosiarkach rotacyjnych górnych układ przeniesienia napędu znajduje się nad

zespołami roboczymi, które mają postać bębna z umocowanymi przegubowo w dolnej części
bębna, nożykami. Natomiast w kosiarkach rotacyjnych dolnych układ ten znajduje się pod
zespołami roboczymi wykonanymi w postaci tarcz z nożykami.

Rys. 2. Kosiarka rotacyjna z górnym napędem 1 – osłona bębnów, 2 – osłona przekładni pasowej, 3 – rama

główna, 4 – rama zawieszenia, 5 – bęben roboczy, 6 – wał przegubowy, 7 – łańcuch zabezpieczający,
8 – belka środkowa, 9 – nożyk, 10 – talerz ślizgowy, 11 – zawór odpowietrzający, 12 – podpora,
13 – sworzeń blokady, 14 – linka blokady [12]

Kosiarka rotacyjna z górnym napędem zbudowana jest z następujących zespołów: ramy

zawieszenia, ramy głównej, bębnów z nożykami, układu przeniesienia napędu, bezpiecznika,
ekranu i osłon zabezpieczających. Rama zawieszenia służy do łączenia kosiarki z ciągnikiem
i stanowi podstawę do montowania pozostałych zespołów maszyny. Z ramą zawieszenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przegubowo łączy się rama główna, do której przymocowane są bębny robocze z nożykami.
Bębny napędzane są od WOM ciągnika przez wał przegubowo-teleskopowy, wał na ramie
maszyny, przekładnię pasowo-klinową i stożkowe przekładnie zębate.

Bezpiecznik zapobiega uszkodzeniu kosiarki w chwili najechania na przeszkodę

i umożliwia odchylanie się zespołów tnących w razie nadmiernego oporu czołowego. Ekran
służy do uformowania ściętej trawy w pokos, oddzielenia od roślin stojących i tym samym
umożliwienie kolejnych przejazdów roboczych agregatu. Fartuch ochronny i osłony blaszane
zabezpieczają obsługującego maszynę i osoby postronne przed twardymi przedmiotami, które
mogą być wyrzucane ze znaczną prędkością przez bębny robocze. W położeniu roboczym
zespoły tnące kosiarki opierają się na talerzach ślizgowych, które umożliwiają kopiowanie
nierówności terenu.

W maszynach do zbioru zielonek, wyposażanych w rotacyjne zespoły tnące,

wykorzystywana jest do cięcia bezwładność źdźbła rośliny. Aby nastąpiło ścinanie roślin bez
stosowania krawędzi przeciwtnącej, prędkość obwodowa nożyków musi być około szesnastu
razy większa niż prędkość postępowa kosiarki. W praktyce wartość ta dochodzi do 30:1. Przy
pracy opisaną kosiarką istnieje możliwość uzyskania trzech wysokości koszenia. Przy
ustawieniu normalnym wysokość koszenia wynosi 32 mm, średnim 42 mm i wysokim
60 mm. Żądaną wysokość koszenia uzyskuje się poprzez odpowiednie zamontowanie
pierścienia dystansowego lub wymianę talerza ślizgowego i pierścienia dystansowego.

Rys. 3. Kosiarka bębnowa ze spulchniaczem pokosów [12]

Kosiarka rotacyjna może być wyposażona w kondycjoner w postaci spulchniacza lub

zgniatacza pokosów. Spulchniacz umieszczony jest przy wylocie skoszonej zielonki, w tylnej
części bębnów z nożami tnącymi. Składa się z wirnika z przymocowanymi bijakami
i otrzymuje napęd przez wał przegubowo-teleskopowy. Skoszona zielonka jest podbierana
przez bijaki, unoszona do góry i przemieszczana w przestrzeń ograniczoną od góry osłoną
z przyspawanymi od wewnątrz listwami. Pod wpływem działania bijaków następuje ścieranie
warstwy wosku z roślin, zgniatanie oraz łamanie źdźbeł. Za maszyną powstaje nastroszony
i rozluźniony pokos. Zastosowanie spulchniacza pokosów ułatwia i przyspiesza proces
suszenia zielonki o około 30-50 %. Przy przejazdach transportowych, ze względu na
szerokość agregatu w położeniu roboczym, kosiarka jest ustawiona za ciągnikiem.

Kosiarki z dolnym napędem, zwane również kosiarkami dyskowymi, bardzo dobrze

przystosowują się do nierówności terenu. Wysokość koszenia tymi kosiarkami wyznacza
grubość obudowy, w której umieszczony jest napęd. Wynika stąd stosowanie jak
najcieńszych belek napędowych, by uzyskać możliwie minimalną wysokość ścierniska. Dyski
tnące napędzane są przez koła zębate o dużej średnicy. Przenoszenie napędu odbywa się
poprzez dużą ilość zębów pozostających w jednoczesnym zazębieniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Kosiarka dyskowa [10]

Wzmocnione łożyska dysków nożowych osadzone są w szczelnych obudowach belki

tnącej w sposób umożliwiający ich wymianę bez konieczności rozkręcania całej belki.

Rys. 5. Belka napędowa kosiarki dyskowej: 1 – koło napędowe, 2 – oś koła, 3 – koło pośrednie, 4 – obudowa

skrzyni, 5 – łożysko, 6 – wymienna część obudowy, 7 – talerz z nożami tnącymi [10]

Zewnętrzne dyski stożkowe zapewniają dobre rozdzielenie kolejnych pokosów, co

zapobiega zapychaniu się w przypadku koszenia gęstych roślin. W celu skrócenia czasu
schnięcia skoszonej zielonki stosowane są w kosiarkach dyskowych:

−

zgniatacze palcowe z nastawnym przeciwgrzebieniem,

−

zgniatacze z palcami nylonowymi wykonane w kształcie litery V,

−

gumowe wały zgniatające spiralnie żebrowane.
Zgniatacz palcowy posiada swobodnie zwisające palce o przekroju okrągłym, co

umożliwia dokładne zgniatanie bez utraty liści. Podstawa rośliny dostaje się pierwsza do
zgniatacza. Intensywność zgniatania reguluje się przez zmianę ustawienia specjalnego
przeciwgrzebienia w obudowie zgniatacza.

Rys. 6. Zgniatacze pokosów [10]

Nylonowe palce zgniatające w kształcie litery V mogą się odkształcać w kierunku

poprzecznym, dzięki temu w przypadku, gdy do zgniatacza dostanie się ciało obce nie są
narażone na uszkodzenie. W kierunku zgodnym z kierunkiem obrotu palce zachowują pełną
sztywność, co daje równe i puszyste pokosy. Stopień zgniecenia pokosu można regulować
przez zmianę położenia pokrywy i grzebienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wały zgniatające stosuje się przy koszeniu roślin delikatnych np. lucerny. Docisk wałów
regulowany jest śrubą umieszczoną w przedniej części zespołu tnącego kosiarki.

Kosiarki dyskowe odznaczają się lżejszą konstrukcją, większą niezawodnością działania,

a tym samym większą wydajnością pracy. Pracują na polach o wysokich plonach roślin.

Na dużych powierzchniach stosowane są kosiarki samojezdne. Składają się z bazy

napędowej wyposażonej w silnik, układ napędowy, jezdny, kabinę oraz zawieszanych trzech
zespołów rotacyjnych, tarczowych. Maszyna sterowana jest z kabiny operatora. Koła jezdne
napędzane są w sposób hydrauliczny. Kosiarka samojezdna charakteryzuje się dużą
wydajnością i komfortem obsługi. W celu zmniejszenia szerokości maszyny, na czas
transportu boczne zespoły robocze podnoszone są do położenia pionowego.

Rys. 7. Kosiarka samojezdna [9]

Obsługa kosiarek

W celu prawidłowego przygotowania kosiarki do pracy i wykonania koszenia należy:

1. Sprawdzić stan techniczny kosiarki. Zniszczenie lub zużycie się choćby tylko jednego

z nożyków powoduje konieczność wymiany całego kompletu nożyków, tylko wówczas
bęben roboczy będzie wyważony. W kosiarkach dyskowych szybkozłącza mocujące
nożyki umożliwiają ich wymianę bez użycia narzędzi. W kosiarce bębnowej nożyki
osadzone są otworem na trzpieniu trzymaka nożowego. Nożyki wymienia się za pomocą
specjalnego klucza i szczypiec montażowych w następujący sposób:

−

nożyk należy uchwycić szczypcami, ostrzem skierowanym w dół,

−

klucz wsunąć w szczelinę między talerzem roboczym i ślizgowym i odgiąć ku
dołowi trzymak noża,

−

nałożyć nożyk otworem na trzpień trzymaka i zwolnić nacisk klucza, zwracając
uwagę, czy główka trzpienia trzymaka weszła w otwór talerza roboczego,

−

przy stwierdzeniu zużycia lub podcięcia do 1/3 średnicy trzymaka noża należy
wymienić trzymaki na nowe,

−

zabrania się stosowania nożyków od przypadkowych producentów.

2. Sprawdzić napięcie pasów klinowych zgodnie z zaleceniami producenta. Nowe pasy

klinowe muszą być kontrolowane częściej. Jeżeli jeden z pasów jest uszkodzony, należy
wymienić cały zestaw.

3. Sprawdzić działanie bezpiecznika kosiarki. Długość napiętej sprężyny bezpiecznika musi

być zgodna z zaleceniami producenta. Dowolne napinanie sprężyny może doprowadzić
do zablokowania bezpiecznika i uszkodzenia kosiarki.

4. Przeprowadzić smarowanie kosiarki zgodnie z tabelą smarowania. W skrzyni

przekładniowej kosiarki bębnowej, przez otwór odpowietrzający należy za pomocą
wskaźnika, co pewien czas sprawdzić poziom oleju. W przypadku obniżenia się poziomu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

oleju najpierw usunąć przyczynę wycieku, a następnie uzupełnić ubytek używając oleju
o dużej lepkości dla przekładni zębatych. Przed rozpoczęciem pracy nasmarować
krzyżaki przegubów i części teleskopowe wału przegubowo-teleskopowego.

5. Przestrzegać zasady, że kosiarka musi pracować z opuszczonymi fartuchami.
6. Ustalić sposób koszenia. Koszenie zielonek może być prowadzone sposobem

zagonowym lub w okółkę. Przy koszeniu dużych powierzchni dzieli się pole na zagony,
a koszenie w okółkę stosuje się przy koszeniu roślin na niewielkich powierzchniach.

7. Ustawić wysokość koszenia. Wysokość koszenia roślin jest ważnym czynnikiem,

wpływającym na wielkość zebranego plonu. Zbyt wysokie koszenie powoduje straty
w wyniku pozostawienia na polu dużej części zielonej masy i zawartych w niej
składników pokarmowych. Natomiast zbyt niskie koszenie utrudnia odrastanie roślin, co
w konsekwencji może spowodować zmniejszenie plonu przy kolejnych pokosach.
Zalecana wysokość koszenia dla pierwszego pokosu wynosi 4-6cm, a dla następnego
6-8 cm.

8. Przygotować pole do pracy przez skoszenie i zebranie zielonki z pasów przewidzianych

na nawroty. Szerokość uwroci uzależniona jest od promienia nawrotu kosiarki. Wszelkie
istotne przeszkody na polu, takie jak kamienie, kołki, doły powinny być usunięte lub
wyraźnie oznakowane..

9. Napęd kosiarki należy włączyć powoli, a dopiero po doprowadzeniu bębnów do pełnej

liczby obrotów można agregat wprowadzić w koszoną zielonkę.

10. Prędkość koszenia należy dobierać w zależności od miejscowych warunków terenowych

oraz rodzaju koszonej zielonki. Jeśli podczas koszenia kosiarka natrafi na przeszkodę,
bezpiecznik sprężynowy pozwala na odchylenie kosiarki do tyłu. Ciągnik należy
wówczas zatrzymać i wyłączyć napęd. Bezpiecznik wraca w swoje normalne położenie,
gdy cofnie się nieco ciągnikiem.

11. Ocenić jakość wykonanej pracy, która polega przede wszystkim na kontroli wysokości

ścierniska pozostawionego po zbiorze roślin, braku omijaków oraz dokładności zebrania
materiału roślinnego.

12. Codziennie, po zakończonej pracy, kosiarkę należy dokładnie oczyścić z zanieczyszczeń

oraz sprawdzić jej stan techniczny. Szczególnie zwrócić uwagę na stan nożyków tnących.

13. Po zakończonym sezonie pracy należy:

−

starannie oczyścić kosiarkę z zanieczyszczeń,

−

przeprowadzić przegląd techniczny, a części uszkodzone wymienić na nowe,

−

nasmarować maszynę zgodnie za schematem smarowania, powierzchnie robocze

czopy zawieszenia powlec warstwą gęstego smaru stałego,

−

kosiarkę przechowywać w miejscu zabezpieczonym przed opadami atmosferycznymi.

Zasady bhp przy obsłudze kosiarek

Kosiarka posiada ostre, obracające się zespoły robocze, dlatego przy pracy tymi

maszynami należy zachować szczególną ostrożność, przestrzegając następujących zasad
bezpieczeństwa:
1. Przed każdorazowym użytkowaniem kosiarki rotacyjnej zwrócić uwagę na stan

zamocowania poszczególnych mechanizmów, a zwłaszcza talerzy roboczych i noży.

2. Zużyte uszkodzone noże, talerze robocze oraz ich mocowanie natychmiast zastąpić przez

oryginalne części zamienne

3. Wszystkie osłony zabezpieczające muszą być zamontowane. Upewnić się czy fartuchy

ochronne są opuszczone.

4. Przed każdymi pracami regulacyjnymi, smarowania czyszczenia lub obsługi należy

wyłączyć silnik ciągnika i rozłączyć wał napędowy.

5. Koszenie można rozpocząć dopiero po osiągnięciu nominalnej prędkości obrotowej

WOM ciągnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Kosiarkę należy uruchomiać wyłącznie w położeniu roboczym, gdy talerze ślizgowe

dotykają podłoża.

7. Zanim zostaną podjęte przy maszynie jakieś prace należy odczekać aż zatrzymają się

wszystkie obracające się części.

8. Zachować zawsze bezpieczną odległość od wszystkich obracających się części.
9. Nigdy nie nosić odzieży, która może zostać pochwycona przez wirujące elementy.
10. Nigdy nie zostawiać kosiarki z włączonymi obrotami.
11. Nie wchodzić na kosiarkę i nie przewozić osób na kosiarce lub ciągniku podczas

transportu i pracy.

12. Osłona wału przegubowego musi być zawsze założona i zabezpieczona łańcuchami przed

obrotem.

13. Użytkownik musi upewnić się przed włączeniem lub podczas pracy kosiarki czy w strefie

koszenia nie znajdują się osoby lub zwierzęta. Zabrania się przebywania ludzi
w odległości mniejszej niż 50 m od pracującej kosiarki rotacyjnej.

14. Na koszonych łąkach nie powinny znajdować się obce przedmioty. Pola i łąki należy

oczyścić z kamieni i twardych przedmiotów; większe kamienie trzeba usunąć, mniejsze
przywałować na wiosnę.

15. Zabrania się pracować kosiarką podczas jazdy do tyłu.
16. Ciągnik powinien być zaopatrzony w kabinę dla kierowcy.
17. Podczas transportu nawet na krótkie odległości kosiarka musi być w położeniu

transportowym.

18. Zanim kosiarkę zawieszoną na ciągniku ustawi się w położenie do transportu należy

zwrócić uwagę na to, aby WOM był wyłączony oraz elementy wirujące były w
spoczynku.

19. Sterowanie dzwignią podnośnika hydraulicznego ciągnika powinno odbywać się

wyłącznie z pozycji siedziska kierowcy. Niedopuszczalne jest manewrowanie dzwignią
z zewnątrz ciągnika.

20. Zabrania się unoszenia maszyny na podnośniku hydraulicznym ciągnika przy włączonym

napędzie i obracających się bębnach.

21. Praca kosiarką na stokach i pochyłościach terenu do 12º jest pracą bezpieczną.
22. W czasie przejazdów agregatów po drogach należy zachować szczególną ostrożność oraz

dostosować się do obowiązujących przepisów kodeksu drogowego.

23. Zabrania się koszenia na skrajach ulic, dróg publicznych, placów (parki, szkoły itp.) lub

na kamienistym terenie.

4.1.3. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie znasz metody zbioru traw i konserwacji zielonek?
2. Jakie wymagania agrotechniczne musza spełniać kosiarki ciągnikowe?
3. Jakie są rodzaje kosiarek ciągnikowych?
4. Jaka jest budowa i zasada działania kosiarek ciągnikowych?
5. Jakie są zasady obsługi i regulacji kosiarek ciągnikowych?
6. Jakie są różnice w budowie kosiarek bębnowych i talerzowych?
7. Według jakich zasad wymienia się nożyki w kosiarce rotacyjnej?
8. Jakie są zasady bhp przy obsłudze kosiarek?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj obsługę techniczną kosiarki rotacyjnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić podzespoły robocze kosiarki,
4) sprawdzić stan techniczny kosiarki,
5) wykonać obsługę techniczną kosiarki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, kosiarka rotacyjna,

−

instrukcje obsługi kosiarki i ciągnika,

−

wyposażenie do wykonania obsługi,

−

olej do przekładni kosiarki, smar stały,

−

zestaw kluczy monterskich i narzędzi warsztatowych,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dokonaj wymiany nożyków i zmień wysokość koszenia w kosiarce rotacyjnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wskazać i nazwać elementy konstrukcyjne kosiarki rotacyjnej,
4) dokonać zmiany wysokości koszenia,
5) sprawdzić stan techniczny sworzni trzymających nożyki,
6) wymienić nożyki,
7) sprawdzić prawidłowość wykonanych czynności.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, kosiarka rotacyjna bębnowa,

−

instrukcje obsługi kosiarki i ciągnika,

−

zapasowy komplet nożyków,

−

wyposażenie normalne kosiarki,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dokonaj konserwacji kosiarki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić podzespoły robocze kosiarki rotacyjnej,
4) zakonserwować kosiarkę,
5) przygotować kosiarkę na okres przechowywania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, kosiarka rotacyjna,

−

instrukcje obsługi ciągnika i kosiarki,

−

materiały do konserwacji,

−

zestaw kluczy monterskich, podstawowe narzędzia ślusarskie, smarownica,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić metody zbioru traw i konserwacji zielonek?



2) określić wymagania agrotechniczne, jakie musza spełniać kosiarki?



3) wymienić rodzaje kosiarek ciągnikowych?



4) scharakteryzować budowę i zasadę działania kosiarek?



5) wyjaśnić zasady obsługi i regulacji kosiarek?



6) dokonywać podstawowych napraw kosiarek?



7) wykonać koszenie zielonek?



8) zastosować zasady bhp przy obsłudze kosiarek?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Rodzaje, budowa i zasady obsługi przetrząsaczo-zgrabiarek

i przyczep zbierających. Urządzenia do przeładunku
i dosuszania siana

4.2.1. Materiał nauczania

Rodzaje i budowa przetrząsaczo-zgrabiarek i stawiane im wymagania agrotechniczne

W czasie koszenia wilgotność zielonki wynosi około 70-80 %, natomiast wilgotność

siana przeznaczonego do przechowywania nie powinna przekraczać 15%. Suszenie zielonki
na siano odbywa się przez naturalne odparowanie wody. W celu przyśpieszenia wysychania
stosuje się przetrząsanie skoszonej zielonki, wskutek czego poszczególne źdźbła zostają
poddane działaniu otaczającego powietrza i promieni słonecznych. Poprzez przyśpieszenie
procesu wysychania siana ogranicza się straty składników pokarmowych: białka i karotenu.

Wilgotność powietrza zmienia się wraz z jego temperaturą, zatem najbardziej intensywne

wysychanie siana, następuje w godzinach popołudniowych, gdy temperatura powietrza jest
najwyższa. W godzinach nocnych występuje nawilgocenie siana rozłożonego na powierzchni
pola. Dlatego stosuje się zgrabianie siana na noc w wałki. Przez intensywne przetrząsanie
i zgrabianie zielonki, przy słonecznej i wietrznej pogodzie, można wysuszyć siano w ciągu
dwóch dni. Zgrabienie wysuszonego siana w wały umożliwia zwiększenie wydajności
maszyn zbierających. Podstawowym wymogiem agrotechnicznym stawianym przetrząsaczo-
zgrabiarkom jest ograniczenie do minimum strat mechanicznych powodowanych działaniem
elementów roboczych. Dopuszczalne straty powstające podczas przetrząsania pokosów oraz
zgrabiania w wałki wynoszą 8%, natomiast dopuszczalne straty siana podczas zgrabiania
wynoszą 3%. Maszyny do przetrząsania i zgrabiania siana można podzielić na:

−

uniwersalne wykonujące operacje przetrząsania i zgrabiania,

−

specjalistyczne przeznaczone tylko do zgrabiania lub tylko do przetrząsania.
Ze względu na rodzaj zespołów roboczych przetrząsaczo-zgrabiarki dzielą się na:

−

kołowe,

−

pasowe,

−

karuzelowe.
Poza tym rozróżnia się maszyny do przetrząsania i zgrabiania z biernymi i aktywnymi

elementami roboczymi uzyskującymi napęd od wałka odbioru mocy ciągnika. Aktywne
przetrząsaczo-zgrabiarki działają bardziej intensywnie na pokos, lecz przy małej wilgotności
siana mogą powodować zwiększenie strat w wyniku obłamywania części zbieranych roślin.
Przetrząsaczo-zgrabiarka kołowa bierna stosowana jest do przetrząsania i zgrabiania siana.
Ruch obrotowy elementów roboczych tej maszyny powstaje na skutek oporu powstającego
przy zaczepianiu palców o siano. Zbudowana jest z ramy wykonanej z rury, podpartej na
trzech kołach nastawczych. Wszystkie koła jezdne mają osie osadzone obrotowo we
wspornikach ramy, co pozwala ustawić je w różnych położeniach względem ramy,
unieruchamiając lub pozostawiając możliwość samo nastawienia. Elementami roboczymi
zgrabiarki są koła z promieniowo umieszczonymi stalowymi, sprężystymi palcami. Koła
o średnicy około 1,2 m zamocowane są obrotowo na czopach wahliwych ramion.

Ramiona zawieszone są na łańcuchach, umożliwiających ich podnoszenie z położenia

roboczego do położenia transportowego oraz odciążone sprężynami w celu zapewnienia
delikatnego styku z powierzchnią pola i sianem. Dzięki temu dostosowują się do nierówności
pola. Ponadto koła połączone są z listwą nastawczą, za pomocą, której dokonuje się zmiany
kąta ustawienia płaszczyzn kół w stosunku do kierunku ruchu maszyny, przez co uzyskujemy
przetrząsanie lub zgrabianie siana w wałki. Przy ustawieniu maszyny do zgrabiania siana,
koła podają siano kolejno z jednego koła na następne, aż do uzyskania stosunkowo wąskiego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wału, nadającego się do podebrania i załadowania na przyczepę. Natomiast przy ustawieniu
maszyny do przetrząsania poszczególne koła podrzucają siano ku górze, powodując luźne
ułożenie siana na polu, pozwalające na dobre jego przewietrzanie i szybkie wysychanie.

Rys. 8. Przetrząsaczo – zgrabiarka kołowo-palcowa beznapędowa Z 211: 1 - dyszel, 2 - zaczep koła przedniego,

3 – koło jezdne boczne, 4 – koło jezdne tylne, 5 – segment nastawczy, 6 – koło jezdne przednie,
7 – płytka nastawcza, 8 – listwa nastawcza, 9 – ustalacz, 10 – przetyczka, 11 – dźwignia nastawcza,
12 – zaczep koła bocznego, 13 – rama, 14 – koło robocze [6, s. 93]

W zależności od ustawienia maszyny zmienia się jej szerokość robocza. Przy zgrabieniu

jest ona o około 30 % mniejsza od szerokości roboczej przy przetrząsaniu. Podstawową
regulacją przetrząsaczo-zgrabiarki jest regulacja siły docisku kół grabiących do powierzchni
pola. Regulacji tej dokonuje się przez zmianę napięcia sprężyny odciążającej.

Rys. 9. Ustawienie kół przetrząsaczo-zgrabiarki beznapędowej podczas: a) zgrabiania, b) przetrząsania [6, s.94]

Ustawienie maszyny do przetrząsania polega na połączeniu dyszla z zaczepem koła

bocznego, zablokowaniu kół w odpowiednim położeniu i przesunięciu listwy nastawczej do
tyłu. Przy zgrabianiu dyszel łączy się z zaczepem koła przedniego, blokuje koła tylne
i odpowiednio przestawia listwę nastawczą. Do wysięgnika ostatniego koła grabiącego
montuje się zgarniacz talerzowy, który zapobiega owijaniu materiału na tym kole. Zgarniacz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

powinien być ustawiony w odległości 2 cm od płaszczyzny koła zgrabiającego na wysokości
jego osi. W położeniu transportowym dyszel łączy się z zaczepem koła przedniego, a listwę
ustawia w identyczny sposób jak przy zgrabianiu. Podczas transportu maszyny koła palcowe
powinny znajdować się w górnym położeniu.
Przetrząsaczo-zgrabiarka kołowo-palcowa aktywna jest maszyną zawieszaną na
podnośniku hydraulicznym ciągnika. Koła robocze przetrząsaczo-zgrabiarki są napędzane od
wałka odbioru mocy ciągnika. Maszyna wyposażona jest w dwie końcówki wału
napędowego, na który zakłada się wał przegubowo-teleskopowy, w zależności od tego, czy
ma być realizowany proces przetrząsania, czy zgrabiania siana. Przy ustawieniu maszyny do
przetrząsania wał przegubowo-teleskopowy zakłada się na lewą końcówkę, w wyniku, czego
uzyskuje się obroty kół w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Natomiast przy
ustawieniu przetrząsaczo-zgrabiarki do zgrabiania wał przegubowo-teleskopowy zakłada się
na prawą końcówkę, co daje obrót kół w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.

Rys. 10. Przetrząsaczo-zgrabiarka kołowo-palcowa aktywna: 1 – rama przednia, 2 – wał napędowy, 3 – rama

główna, 4 – koło palcowe, 5 – koło jezdne, 6 v wspornik przedni, 7 – wspornik tylny [6, s. 95]

Jednocześnie w wyniku tego, że teraz napęd jest przekazywany przez dodatkową parę kół

zębatych w skrzynce przekładniowej, obroty kół grabiących są zwolnione w stosunku do
obrotów uzyskiwanych przy przetrząsaniu. Przestawiając maszynę z przetrząsania na
zgrabianie, należy też poszczególne koła zdjąć z ich wysięgników i założyć po obróceniu
o 180 stopni, co zapewni ustawienie palców w dalszym ciągu z odchyleniem przeciwnym do
kierunku ruchu obrotowego. Podczas pracy maszyny należy ustawić położenie kół palcowych
względem powierzchni pola. Koła powinny być tak ustawione, aby palce poruszały się tuż
nad powierzchnią łąki. Do regulacji odległości palców od podłoża służą dwa koła jezdne, na
których opiera się maszyna podczas pracy.

Do transportu maszyny, oprócz zdjęcia wału przegubowo-teleskopowego zdejmuje się

również koła palcowe ze skrajnych wysięgników, umieszczając je wspólnie na wysięgniku
środkowym. W ten sposób uzyskuje się małą szerokość maszyny, zmniejszaną jeszcze
dodatkowo przez ukośne jej ustawienie w stosunku do kierunku jazdy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 11. Ustawienie przetrząsaczo-zgrabiarki przy przetrząsaniu i zgrabianiu: a) przetrząsanie, b) kierunek ruchu

obrotowego kół przy przetrząsaniu, c) zgrabianie, d) kierunek ruchu obrotowego kół przy zgrabianiu.
[7, s. 174]

Przetrząsaczo-zgrabiarka pasowa jest maszyną zawieszaną na trójpunktowym układzie
zawieszenia ciągnika i napędzaną od WOM ciągnika. Głównymi zespołami przetrząsaczo-
zgrabiarki są: rama, układ przeniesienia napędu, mechanizm przetrząsająco-zgrabiający i koła
podporowe.

Rys. 12. Przetrząsaczo-zgrabiarka pasowo-palcowa [11]

Rama maszyny stanowi konstrukcję spawaną z rur. Do głównej belki ramy mocowane są

dwie pary kół pasowych klinowych, na których znajduje się mechanizm przetrząsająco-
zgrabiający. Mechanizm ten składa się z dwóch pasów klinowych połączonych wzajemnie
wieszakami, do których mocowane są palce sprężyste. Wieszaki połączone są łącznikami
zapewniającymi prostopadłe ustawienie palców do powierzchni pola. Napęd z ciągnika do
zespołu roboczego, przenoszony jest za pomocą wału przegubowo-teleskopowego
i przekładni pasowo-klinowych.

Do przetrząsania lub zgrabiania należy maszynę odpowiednio wyregulować i ustawić.

Przy przetrząsaniu końce palców sprężystych z lewej strony maszyny powinny znajdować się
na wysokości około 16 cm, a końce palców sprężystych prawej strony na wysokości około

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2 cm nad powierzchnią pola. Natomiast przy roztrząsaniu wałów odległości te powinny
odpowiednio wynosić: około 20 cm i około 4 cm.

Podczas zgrabiania należy z lewej strony zamontować ekran, który stanowi wyposażenie

maszyny. Przy zgrabianiu końce palców sprężystych powinny być ustawione w jednakowej
odległości od powierzchni pola na całej szerokości maszyny w taki sposób, aby
przeczesywały ściernisko nie wchodząc w ziemię. Regulacji położenia zespołu roboczego
maszyny dokonuje się za pomocą kół podporowych.

Do zmiany położenia kół względem maszyny służą dzwignie regulacyjne. W czasie

transportu przetrząsaczo-zgrabiarki pasowej ekran należy maksymalnie wysunąć w kierunku
maszyny, przez co uzyskuje się zmniejszenie szerokości agregatu.

Rys. 13. Przetrząsacz karuzelowy: 1 – wał przegubowo-teleskopowy, 2 – rama zawieszenia, 3 – wysięgnik,

4 – rama maszyny, 5 – tablica ostrzegawcza, 6 – osłony, 7 – ramię wirnika, 8 – palec, 9 – płoza,
10 – wirnik, 11 – przekładnia pasowa klinowa. [6, s. 95]

Przetrząsacz karuzelowy jest maszyną zawieszaną na podnośniku hydraulicznym.
Zbudowany jest z ramy, do której mocowane są wirniki z ramionami i palcami sprężystymi.
Napęd wirników odbywa się poprzez wał przegubowo-teleskopowy i stożkowe przekładnie
zębate. Płozy kopiują nierówności terenu i zapewniają prześwit roboczy palcom sprężystym.
Płaszczyzna przechodząca przez końce palców sprężystych powinna tworzyć z powierzchnią
pola kąt około 15 stopni. Nastawienia tego dokonuje się za pomocą łącznika górnego.
Przetrząsacz po połączeniu z ciągnikiem ma dwa położenia: transportowe i robocze.
Zgrabiarka karuzelowa jest maszyną zawieszaną, napędzaną za pośrednictwem wału
przegubowo-teleskopowego i przekładni zębatej stożkowej. Maszyna wyposażona jest
w jeden zespól roboczy o średnicy 2,8 m. Składa się on z ramion z przymocowanymi do nich
palcami sprężystymi stanowiącymi belki grabiowe. Na drugim końcu ramion znajdują się
wykorbione wały z rolkami. Rolki te współpracują z torem krzywkowym, w wyniku, czego
następuje zmiana kąta pochylenia palców w stosunku do powierzchni pola.

W ciągu jednego obrotu kąt nachylenia palców zmienia się od położenia prawie

pionowego do poziomego. W położeniu pionowym palce zgrabiają siano, natomiast zbliżając
się do ekranu przechodzą do położenia poziomego. Przy poziomym ustawieniu palców tracą
one kontakt ze zgrabianym sianem, wskutek czego, formowany jest wałek.

Przetrząsanie zielonki przeznaczonej na siano może być prowadzone sposobem

zagonowym lub w okółkę. Pierwsze przetrząsanie powinno być wykonane w taki sam sposób
jak koszenie, natomiast przy drugim i dalszych przetrząsaniach kierunek przewracania roślin
powinien być przeciwny w stosunku do poprzedniego. Zgrabienie roślin w wały
przeprowadza się systemem zagonowym. Przy niewielkich plonach celowe jest zgrabienie
wałów z dwóch, a nawet z trzech przejazdów roboczych maszyny. Szerokość formowanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wałów powinna być dostosowana do szerokości roboczej podbieraczy maszyn zbierających
i powinna być ona mniejsza o około 0,25 m od szerokości podbieracza.

Rys. 14. Zgrabiarka karuzelowa Z 272: a) schemat maszyny, b) schemat pracy: 1 – ramię, 2 – belka grabiowa,

3 – ekran, 4 – pionowe położenie palców, 5 – poziome położenie palców [6, s. 96]

W celu uniknięcia nadmiernych strat podczas przetrząsania i zgrabiania zabiegi te należy

wykonywać w okresie, gdy rośliny nie są jeszcze nadmiernie kruche i łamliwe. Przetrząsaczo-
zgrabiarki trzeba tak regulować, aby zapewnić dokładne podnoszenie i obracanie skoszonych
roślin, bez obrywania liści. Jeżeli zespoły robocze są ustawione zbyt nisko, to rośliny są
zanieczyszczone ziemią, a jeżeli zbyt wysoko przetrząsanie i zgrabianie jest mało dokładne.
Przetrząsaczo-zgrabiarki pracują przy prędkości ruchu 6-7 km/ h.
Zasady obsługi przetrząsaczo- zgrabiarek

Do najważniejszych czynności z zakresu obsługi tych maszyn należy częsta kontrola

połączeń śrubowych i sprawności zębów sprężystych, które w wyniku trudnych warunków
pracy ulegają uszkodzeniom. Najczęściej przyczyną uszkodzeń są kamienie i zbyt niskie
opuszczanie zespołów roboczych w stosunku do podłoża. W przętrząsaczo-zgrabiarkach
aktywnych, należy często kontrolować i ewentualnie uzupełniać poziom oleju w skrzyniach
przekładniowych, po usunięciu przyczyn wycieku oleju. Należy przy tym pamiętać, że
wszystkie czynności regulacyjne i obsługowe przy tych maszynach mogą być wykonywane
tylko przy wyłączonym silniku ciągnika.
Przyczepy zbierające

Przyczepa zbierająca zbudowana jest z następujących zespołów: skrzyni ładunkowej

opartej na dwóch lub czterech kołach, podbieracza, podajnika, przenośnika podłogowego,
zespołów napędowych oraz układu sterowania zespołami roboczymi przyczepy. Przyczepy
zbierające ze względu na swoje przeznaczenie wyposażone są w skrzynie ładunkowe
o dużych pojemnościach, dochodzących do kilkudziesięciu metrów sześciennych. Skrzynia
ładunkowa stanowi najczęściej zamkniętą konstrukcję ażurową wykonaną z metalowych
prętów i drewnianych listew. Ściana tylna jest wykonana w postaci klapy otwieranej przy
rozładunku przyczepy. Na podłodze skrzyni ładunkowej jest umieszczony przenośnik
łańcuchowo-listwowy podobny do stosowanego w rozrzutnikach obornika. W przedniej
części przyczepy, pod skrzynią ładunkową jest zawieszany podbieracz palcowy, podnoszony
i opuszczany za pomocą siłowników hydraulicznych, sterowanych z kabiny ciągnika.
Elementami roboczymi podbieracza są obracające się sprężyste palce ustawione w kilku
rzędach. Palce sterowane są krzywką znajdującą się w obudowie podbieracza. Sterowanie
palcami ma na celu uzyskanie możliwie małej prędkości uderzania palców w podbieraną
masę roślinną, aby nie nastąpiło odrywanie delikatnych liści roślin motylkowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

stanowiących najbardziej wartościową paszę. Ponadto, po podebraniu i podniesieniu
materiału nad osłonę, palce muszą mieć możliwość wysuwania się z materiału w taki sposób,
aby nie następowało wciąganie materiału przez palce w szczeliny osłony, prowadzące do
uszkodzenia podbieracza. Zadanie to spełnia krzywka sterująca. Nad podbieraczem znajduje
się nagarniacz widłowy, którego palce wykonując ruch z dołu do góry i przesuwają materiał
z podbieracza do skrzyni ładunkowej.

Rys. 15. Przyczepa zbierająca T 214: 1 – podbieracz, 2 – koło kopiujące podbieracza, 3 – skrzynia ładunkowa,

4 – dźwignia wyłączania przenośnika, 5 – górna część skrzyni ładunkowej, 6 – pałąk, 7 – kosz tylny,
8 – dźwignia rurowa, 9 – dźwignia zabezpieczająca kosz tylny, 10 – dźwignia hamulca, 11 – dyszel,
12 – koło podporowe, 13 – koło jezdne, 14 – podpora pałąka [6, s. 97]

Napęd zespołów roboczych odbywa się od WOM ciągnika poprzez wał przegubowo-

teleskopowy i przekładnię stożkową, pozwalającą na zmianę kierunku napędu. Podbieracz
jest napędzany za pośrednictwem dwóch przekładni łańcuchowych. Nagarniacz za pomocą
przekładni zębatej. Przenośnik podłogowy przez mechanizm zapadkowy, znajdujący się z tyłu
z prawej strony maszyny. W układzie napędu podbieracza znajduje się sprzęgło kłowe,
pozwalające na wyłączanie podbieracza, co jest potrzebne podczas rozładunku przyczepy.

Zasada działania przyczepy zbierającej jest następująca. Materiał z wałka lub pokosu

podbierany przez podbieracz kierowany jest do kanału załadunkowego, w którym znajduje się
podajnik. Z kolei podajnik przemieszcza materiał do skrzyni ładunkowej, w której następuje
jego spiętrzenie. W przyczepach zbierających zasadniczą regulacją jest właściwe ustawienie
wysokości podbieracza. Regulacji tej dokonuje się za pośrednictwem kół kopiujących. Palce
podbieracza powinny być oddalone od ziemi 2 – 6 cm.

Dodatkowe wyposażenie przyczep mogą stanowić zespoły rozdrabniające zbierany

materiał na sieczkę. Zespoły te są montowane w kanale, przez który przemieszczany jest
materiał do skrzyni ładunkowej przyczepy. Ze względu na zasadę działania rozróżnia się
zespoły rozdrabniające aktywne i bierne.
Przyczepy zbierające uniwersalne wyposażone są w kosiarkę i umożliwiają koszenie
z jednoczesnym zbiorem zielonek w celu bezpośredniego skarmiania. W przedniej części
przyczepy znajduje się kosiarka rotacyjna. Rośliny ścięte przez dwubębnowy zespół rotacyjny
trafiają na nagarniacz, stanowiący łańcuch z przymocowanymi doń zabierakami. Zabierakami
materiał jest dostarczany do skrzyni ładunkowej, której podłogę stanowi przenośnik
łańcuchowo-listwowy. Zastosowanie przegubowego dyszla połączonego z ramą maszyny,
umożliwia zmianę położenia ścinacza względem ciągnika. W położeniu transportowym oś
wzdłużna ścinacza pokrywa się z osią wzdłużną ciągnika. Zmiany tej dokonuje się za pomocą
siłownika hydraulicznego sterowanego z kabiny ciągnika. Po zdemontowaniu nadwozia
objętościowego, kosiarki oraz podbieracza i założeniu burt niskich uzyskuje się przyczepę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

skrzyniową do transportu ładunków masowych. Istnieje również możliwość założenia
adaptera do roztrząsania obornika w miejsce tylnej burty skrzyni.
Urządzenia do przeładunku siana
Zasobnik dozujący zapewnia równomierne zasilanie urządzeń transportujących siano
podczas rozładunku objętościowych przyczep zbierających. Zasobnik składa się
z następujących podzespołów: podwozia, przenośnika podłogowego, skrzyni ładunkowej,
walców dozująco-rozdrabniających, komory zsypowej, przenośnika taśmowego i układu
napędowego. Materiał podawany jest z przyczepy na przenośnik podłogowy zasobnika, który
przesuwa go ku walcom dozującym zaopatrzonym na obwodzie w nożyki tnące. Te, obracając
się rozdrabniają materiał i podają na przenośnik poprzeczny, który przemieszcza go do kosza
dmuchawy. Mechanizmy zasobnika napędzane są silnikami hydraulicznymi zasilanymi
z hydrauliki zewnętrznej ciągnika lub silnikiem elektrycznym.
Dmuchawa przeznaczona jest do pneumatycznego transportu materiałów słomiastych. Składa
się z wentylatora, kosza zasypowego i rurociągu. Strumień powietrza wytwarzany przez
wentylator przepływa przez zwężkę, wskutek czego następuje znaczny wzrost prędkości
przepływu powietrza z równoczesnym spadkiem jego ciśnienia. Materiał dostarczany do
kosza zasypowego jest wciągany i tłoczony do rurociągu. W rurociągu następuje zmniejszenie
prędkości przepływu powietrza, wskutek czego wzrasta jego ciśnienie, konieczne do
wywołania ruchu materiału w rurociągu. Rurociąg jest zakończony ruchomą końcówką,
zwaną kierownicą, za pomocą, której można zmienić kierunek transportowanego materiału.
Do zmiany położenia kierownicy służy specjalne cięgno.

Rys. 16. Dmuchawa T 204: a) widok, b) schemat 1 – kosz zasypowy, 2 – zasłona, 3 – wentylator, 4 – zwężka,

5 – kierownica, 6 – rurociąg, 7 – cięgno, 8 – koło jezdne, 9 – podpora [6, s. 106]

W przypadku nierównomiernego dostarczania materiału do kosza zasypowego może nastąpić
zapchanie rurociągu dmuchawy. W momencie zapchania się rurociągu wzrasta gwałtownie
ciśnienie powietrza, wskutek czego następuje samoczynne zamknięcie zasłony i odcięcie
dopływu materiału z kosza zasypowego. W rurociągu następuje dalszy wzrost ciśnienia
powietrza, które tłoczy pracujący nadal wentylator. Na skutek zwiększonego ciśnienia
powietrza materiał zostaje przepchany na zewnątrz i dmuchawa nadal pracuje normalnie.
Wentylator jest napędzany silnikiem elektrycznym lub spalinowym za pomocą przekładni
pasowej. Wydajność dmuchawy wynosi ok. 3t/h.

Urządzenia do dosuszania siana

Długotrwałe przechowywanie siana wymaga obniżenia wilgotności do około 15%. Tak

znaczne wysuszenie siana w pokosach na polu wymaga najczęściej kilku dni. Przy
niesprzyjającej pogodzie może nastąpić zniszczenie całego zbioru. Z tego powodu stosuje się
zbiór zielonki, której wilgotność zawiera się w granicach 35-40%. Zbiór i zwożenie zielonki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przywiędniętej, gdy jest ona jeszcze wiotka i nie kruszy się, umożliwia zmniejszenie strat
łatwo obłamujących się listków stanowiących najcenniejszą część zielonki. Dosuszenie
polega na doprowadzeniu do wilgotnego materiału zimnego lub podgrzanego powietrza.
Zielonkę można dosuszać na suszarkach podłogowych. Urządzenia te charakteryzują się
prostą konstrukcją i mogą być wykonane sposobem gospodarczym. Umieszczone są
w stodołach i na poddaszach budynków inwentarskich.
Suszarka podłogowa składa się z kanału rozprowadzającego powietrze oraz rusztów. Na
wlocie do kanału jest zainstalowany wentylator, który tłoczy doń powietrze. Kanał
rozprowadzający jest zbudowany z dwóch części: wlotowej o stałym przekroju poprzecznym
i części o przekroju malejącym w kierunku przepływu powietrza. Suszarki podłogowe są
budowane w dwóch wersjach: z kanałem rozprowadzającym powietrze usytuowanym na
powierzchni podłoża lub z kanałem zagłębionym. Na suszarkę podłogową nakłada się
warstwę materiału grubości około 2,5 m. Po jej wysuszeniu można na nią nałożyć drugą
i trzecią warstwę.

Rys.

17.

Suszarka

podłogowa:

kanałem

symetrycznym,

kanałem

bocznym

1 – wentylator, 2 - kanał, 3 – ruszt, 4 – powierzchnia użytkowa [7, s. 199]

Do tłoczenia powietrza stosuje się wentylator osiowy, napędzany przez silnik elektryczny

zainstalowany bezpośrednio na osi wirnika wentylatora. Wentylatory te charakteryzują się
niskim ciśnieniem sprężania i wysoką wydajnością tłoczonego powietrza. Podwyższenie
temperatury powietrza podczas dosuszania o 1ºC obniża wilgotność względną powietrza
ok. 5%. Do podgrzewania powietrza są stosowane podgrzewacze elektryczne, gazowe,
olejowe oraz na paliwo stałe. Podgrzewanie powietrza może być bezpośrednie lub pośrednie.
Do podgrzewania bezpośredniego służy powietrze zmieszane z gazami spalinowymi, a przy
podgrzewaniu pośrednim podgrzewacz jest wyposażony w wymiennik ciepła, od którego
nagrzewa się powietrze.

Do podgrzewania powietrza coraz częściej są stosowane kolektory słoneczne płaskie lub

cylindryczne. Kolektor płaski jest zbudowany z powłoki przezroczystej, przepuszczającej
promieniowanie słoneczne, oraz płyty, pochłaniającej promieniowanie (absorbera),
znajdującej się w pewnej odległości od powłoki przezroczystej. Absorber jest umieszczony
w obudowie stanowiącej izolację cieplną. Podgrzewanie powietrza odbywa się wskutek jego
przepływu między absorberem a powłoką przezroczystą i dnem kolektora. Kolektor
cylindryczny (rurowy) składa się z dwóch rur: pochłaniającej i przezroczystej. Przepływ
powietrza może być dwojaki: albo tylko przez rurę pochłaniającą, albo jednocześnie przez
rurę pochłaniającą i rurę przepuszczającą promieniowanie słoneczne. Sprawność kolektorów
do podgrzewania powietrza wynosi 20÷80%.

Przy zbiorze siana nie w pełni suchego, które ma być przechowywane w stercie lub brogu

wymaga się również dosuszania. Siano w stercie układa się na tunelowych kanałach
ażurowych o przekroju poprzecznym w kształcie trójkąta, trapezu lub prostokąta. Powietrze
jest tłoczone wentylatorem dostawionym do kanału. Aby zapobiec stratom powietrza, część
wlotową kanału na należy szczelnie obudować.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konstrukcję nośną brogu stanowią cztery słupy, na których wspiera się dach. Dach

można podnosić lub opuszczać za pomocą lin i bloczków. Urządzenie dosuszające siano
w brogu składa się z kanałów powietrznych: poziomego i pionowego, rynienek i tłoka
zamykającego. Kanał poziomy doprowadza powietrze do kanału pionowego, znajdującego się
w środku brogu. Z kanału pionowego powietrze jest rozprowadzane na boki za pomocą
rynienek. Tłok zamykający można podnosić lub opuszczać w zależności od wysokości
warstwy dosuszanego materiału.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie wymagania agrotechniczne stawia się maszynom do zbioru siana?
2. Jakie znasz rodzaje przetrząsaczo-zgrabiarek i przyczep zbierających?
3. Z jakich podzespołów zbudowane są przetrząsaczo-zgrabiarki?
4. Jakie podzespoły wchodzą w skład budowy przyczep zbierających?
5. Na czym polega regulacja i obsługa przetrząsaczo-zgrabiarek?
6. Jakie są zasady obsługi przyczep zbierających?
7. Jak zbudowane są przyczepy zbierające uniwersalne?
8. Jakie znasz urządzenia do przeładunku i dosuszania siana?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj do pracy prztrząsaczo-zgrabiarkę karuzelową. Przeprowadź próbę pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić budowę zespołów przetrząsaczo-zgrabiarki,
4) wyregulować podzespoły przetrząsaczo-zgrabiarki,
5) sprawdzić prawidłowość pracy po wykonanych regulacjach.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik, łącznik górny, sworznie i zawleczki, przetrząsaczo-zgrabiarka,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i przetrząsaczo-zgrabiarki,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie, smarownica,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przygotuj uniwersalną przyczepę zbierającą do zbioru siana.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zdemontować adapter do obornika,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) zamontować kosiarkę,
5) sprawdzić stan techniczny przyczepy,
6) wyregulować podbieracz i przenośnik podłogowy,
7) wykonać obsługę techniczną przyczepy,
8) przeprowadzić próbę pracy przyczepy i określić prawidłowość działania wszystkich

podzespołów

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik,

−

uniwersalna przyczepa zbierająca,

−

instrukcje obsługi przyczepy i ciągnika,

−

zestaw kluczy monterskich, smarownica,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przygotuj do pracy dmuchawę do siana.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zestawić rurociąg dmuchawy,
4) sprawdzić stan techniczny dmuchawy,
5) sprawdzić prawidłowość działania dmuchawy

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

dmuchawa do siana,

−

instrukcje montażu i obsługi dmuchawy,

−

zestaw narzędzi monterskich,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) określić wymagania stawiane maszynom do zbioru siana?



2) scharakteryzować rodzaje przetrząsaczo-zgrabiarek i przyczep?



3) scharakteryzować budowę i zasadę pracy przetrząsaczo-zgrabiarki?



4) scharakteryzować budowę i zasadę pracy przyczepy zbierającej?



5) obsługiwać przetrząsaczo-zgrabiarki?



6) obsługiwać przyczepy zbierające?



7) określić budowę uniwersalnej przyczepy zbierającej?



8) obsługiwać urządzenia do przeładunku i dosuszania siana?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Rodzaje, budowa i zasady obsługi pras zbierających

i owijarek

4.3.1. Materiał nauczania

Rodzaje i budowa pras zbierających i stawiane im wymagania agrotechniczne

Zmniejszenie objętości siana lub słomy można uzyskać przez zagęszczenie luźnych

źdźbeł, które następuje w wyniku prasowania. Pozwala to lepiej wykorzystać ładowność
środków transportowych i pojemność pomieszczeń magazynowych. Głównym wymaganiem
agrotechnicznym stawianym prasowaniu jest czystość zbioru. Przy zbiorze siana
dopuszczalne straty wynoszą 3%, natomiast maksymalne straty przy zbiorze słomy wynoszą
4%. W zależności od kształtu komory prasowania prasy dzielą się na:

−

tłokowe.

−

zwijające.
W prasach tłokowych materiał formowany jest w postaci bel prostopadłościennych

małych lub wielkich gabarytów, natomiast w prasach zwijających w postaci walców. Przy
użyciu pras uzyskuje się bele o masie objętościowej około 200 kg/m³, co pozwala na lepsze
wykorzystanie ładowności środków transportowych i pomieszczeń magazynujących. Prasy
zwijające charakteryzują się prostą konstrukcją zespołu prasującego oraz prostymi
urządzeniami do owijania beli sznurkiem. Wszystkie prasy zwijające opierają się na tej samej
zasadzie, różnią się natomiast rozwiązaniem komory prasowania. Ze względu na zastosowane
rozwiązanie komory prasowania, prasy zwijające można podzielić na dwie grupy:

−

o zmiennej komorze prasowania,

−

o stałej komorze prasowania.

Prasy mogą być wyposażone w owijarkę sprasowanych bel. Prasy zbierające są maszynami
ciągnikowymi przyczepianymi otrzymującymi napęd od wałka odbioru mocy ciągnika.
Głównymi zespołami roboczymi tłokowej prasy zbierającej wysokiego stopnia zgniotu są:
podbieracz palcowy, zespół podający, zespół prasujący i zespól wiążący.

Rys. 18. Prasa tłokowa Z 224: a) widok, b) schemat 1 – podbieracz, 2 – nagarniacz, 3 – komora prasowania,

4 – tłok, 5 – pokrętło do regulacji stopnia zgniotu, 6 – aparat wiążący, 7 – tarcza zębata, 8 – koło
zamachowe, 9 – przytrzymywacz, 10 – przenośnik ślimakowy, 11 – igła, 12 – koło jezdne, 13 – wał
przegubowo – teleskopowy [6, s. 99]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podbieracz palcowy ma sprężyste palce, przymocowane do listew, osadzonych obrotowo

w tarczach krzyżakowych, umieszczonych po obu stronach tego zespołu. Do każdej listwy
jest przymocowana dodatkowa dzwignia, zakończona rolką sterującą, która toczy się podczas
obracania się podbieracza po nieruchomej krzywce. Krzywka jest tak ukształtowana, że
powoduje wysuwanie się palców w położenie robocze w strefie, w której materiał jest
podbierany z pola i chowanie się ich pod osłonę podbieracza, w górnej strefie ruchu, w której
materiał zostaje pozostawiony na segmentach osłony i przesuwa się po nich w głąb maszyny.
Zespół podający prasy składa się z podajnika ślimakowego i nagarniacza widłowego.
Zadaniem tego zespołu jest dostarczenie materiału do komory prasowania. Nagarniacz
bezpośrednio współpracuje z tłokiem, dlatego ruch roboczy nagarniacza jest ściśle
skoordynowany z ruchem tłoka.

W skład zespołu prasującego wchodzą: komora prasowania i tłok. W komorze

prasowania są oporniki stałe i ruchome, przeciwdziałające rozprężaniu się materiału podczas
jałowego ruchu tłoka, zapewniające w ten sposób silniejsze jego sprasowanie. Tłok porusza
się na rolkach, przymocowanych do mimośrodu, co umożliwia regulację ich ustawienia
i uzyskanie płynnego ruchu tłoka podczas prasowania. Do przedniej części tłoka oraz bocznej
części ściany komory prasowania, od strony otworu zasilającego, przymocowany jest nóż
tnący, który odcina porcje materiału dostarczonego przez nagarniacz do komory prasowania.
Zmienne opory, jakie występują podczas prasowania materiału pociągają za sobą zmianę
momentu obrotowego na wale korbowym napędzającym tłok. W celu wyrównania
momentów oraz zmniejszenia niejednostajności obrotów wału stosuje się odpowiedniej masy
koło zamachowe. W prasie tłokowej występują dwa współdziałające ściśle ze sobą zespoły
wiążące. W skład zespołu wiążącego wchodzą: układ włączający, iglica i aparat wiążący.

Rys. 19. Układ włączający mechanizm wiążący: 1 – tarcza zębata, 2 – dźwignia, 3 – rolka, 4 – dźwignia kątowa,

5 – sprężyna, 6 – zapadka, 7 – rolka zapadki, 8 – koło sprzęgłowe, 9 – wał supłaczy, 10 – śruba
zderzakowa, 11 – tarcza korbowa, 12 – hamulec korby, 13 – igła, 14 – cięgło, 15 – hamulec wahacza
igieł, 16 – śruba hamulca korby, 17 – śruba zderzakowa [7, s. 179]

Włączenie napędu zespołów wiążących odbywa dźwignią opartą o rolkę połączoną

z tarczą zębatą obracającą się pod wpływem przesuwających się bel. Po uzyskaniu
odpowiedniej długości beli, co jest określone pewną ilością obrotów tarczy zębatej, dzwignia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

włączająca zsuwa się z rolki na swoją wgłębioną część. Dzwignia włączająca poprzez
dzwignię kątową i zapadkę zwalnia sprzęgło, w wyniku, czego następuje obrót wału supłaczy.
Jednocześnie następuje włączenie napędu iglicy, która opasuje belkę sznurkiem, wyciąganym
z kłębków ustawionych w skrzynce prasy i podaje go do mechanizmu wiążącego, gdzie
znajduje się zaciśnięty drugi koniec sznurka. Mechanizm wiążący stanowi korpus żeliwny,
w którym wmontowane są trzy czynnie działające elementy: chwytacz sznurka, palec
supłacza i nożyk. Chwytacz sznurka składa się z dwóch tarcz stalowych posiadających
nacięcia na obwodzie i oddzielonych od siebie pierścieniem dystansowym. Z tarczami
chwytacza współpracują dwie płytki metalowe: ugniatacz sznurka i oczyszczacz chwytacza.
Między tarczami chwytacza a ugniataczem trzymany jest drugi koniec sznurka podczas
formowania beli. Palec supłacza składa się z dwóch szczęk: dolnej i górnej, zakończonej od
góry rolką obrotową. Dolny koniec szczęki górnej jest lekko zagięty, dzięki czemu zaciśnięte
szczęki tworzą szczelinę, w której trzymane są końce sznurka podczas wiązania i zaciskania
węzła. Nożyk stanowi dzwignię dwuramienną osadzoną na krótkim ramieniu rolki,
współpracującej z krzywką tarczy napędowej. W momencie podania drugiego końca sznurka
do chwytacza iglica cofa się do swojego pierwotnego położenia i rozpoczyna się obrót palca
supłacza. Po wykonaniu pełnego obrotu palca supłacza następuje utworzenie węzła. Nożyk
obcina sznurek między chwytaczem a węzłem a następnie ściąga węzeł z palca supłacza.
Poszczególne elementy robocze wracają w swoje położenie wyjściowe i następuje
zatrzymanie wału supłaczy. Właściwe położenie iglicy zapewniają hamulce.

Rys. 20. Budowa i zasada działania mechanizmu wiążącego prasy: a) budowa, b) sposób formowania węzła

1 – chwytacz sznurka, 2 – ugniatacz sznurka, 3 – oczyszczacz sznurka, 4 – palec supłacza, 5 – szczęka
dolna, 6 – szczęka górna, 7 – rolka palca, 8 – nożyk, 9 – rolka nożyka [6, s. 100]

Zasada działania prasy zbierającej wysokiego stopnia zgniotu przebiega w następujący

sposób. Podbierany materiał ze ścierniska przez podbieracz palcowy trafia do podajnika
ślimakowego. Podajnik ślimakowy przesuwa materiał do komory prasowania. Podczas pracy
tłok wykonuje ruchy posuwisto-zwrotne w komorze prasowania. Podczas ruchu jałowego
tłoka, w momencie, gdy nastąpi odsłonięcie bocznego kanału zasilającego, do komory
prasowania dostarczona jest porcja materiału. W czasie ruchu roboczego tłoka następuje

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przemieszczanie materiału w komorze prasowania, a na skutek tarcia wewnętrznego
i zewnętrznego oraz oporu przesuwania beli uprzednio uformowanej stanowiącej ruchome
zamknięcie komory prasowania przemieszczona porcja materiału ulega zagęszczeniu.

Podawanie i prasowanie kolejnych porcji materiału trwa do chwili włączenia zespołów

wiążących. Związana bela jest wypychana z komory prasowania przez nowe porcje materiału,
będące zaczątkiem następnej beli. Sprasowane bele pozostawione są na ściernisku lub po
zamontowaniu prowadnicy, stanowiącej specjalne wyposażenie prasy, bezpośrednio
ładowane na przyczepę. Napęd zespołów roboczych prasy poprzez wał przegubowo-
teleskopowy, sprzęgło przeciążeniowe znajdujące się przed kołem zamachowym oraz zębatą
przekładnią stożkową przenoszony jest na wał wykorbiony tłoka. Na wale wykorbionym
osadzone są dwa koła łańcuchowe, z których jedno napędza podbieracz, a drugie za
pośrednictwem zębatej przekładni stożkowej nagarniacz widłowy. Za pomocą tej przekładni
i przekładni łańcuchowej napędzany jest ślimak podający. Od wałka napędzane są zespoły
wiążące prasy.

Rys. 21. Prasy wielkogabarytowe [8, 11]

Prasy wielkogabarytowe przeznaczone są do zbierania słomy, siana i zielonki na

kiszonkę. Zespoły robocze tych pras napędzane są poprzez koła zębate i wały, które nie
wymagają codziennej konserwacji. Z kabiny ciągnika można regulować stopień sprasowania
i sterować oczyszczaczem aparatu wiążącego. Podbieracze o szerokości 2 m posiadają 5
rzędów palców i regulowaną płytę odbojową.

Regulacje i obsługa prasy tłokowej
1. W czasie przygotowania prasy do pracy należy zwrócić uwagę na sprawdzenie pewności

połączeń śrubowych, szczególnie połączenia przeciwciężaru z ramionami i korbą.

2. Wykonać smarowanie zgodnie z instrukcją smarowania prasy oraz wału przegubowo-

teleskopowego.

3. Sprawdzić stan napięcia łańcuchów i działanie sprzęgieł.
4. Ustawić prasę względem ciągnika. W celu przestawienia dyszla z położenia

transportowego w położenie robocze należy odblokować dyszel za pomocą linki.
Następnie należy skierować koło ciągnika w lewo i jechać do przodu, aż do chwili
wsunięcia się sworznia blokującego w otwór roboczy korpusu prasy. Po odblokowaniu
dyszla następuje równocześnie zablokowanie prawego koła jezdnego maszyny, co
ułatwia przestawienie dyszla. Po zakończeniu pracy, aby przestawić maszynę z położenia
roboczego w transportowe, należy przednie koła ciągnika skierować w prawo
i odblokować dyszel za pomocą linki, wówczas koło prawe maszyny zostanie
automatycznie zablokowane i ciągnikiem cofać się aż do momentu wsunięcia się
sworznia blokującego w otwór transportowy.

5. Założyć sznurek. Po nawleczeniu sznurka należy podać go do supłaczy. W tym celu

obraca się tarczę zębatą do momentu przesunięcia się dzwigni w górne położenie,
w wyniku, czego zostaje włączony napęd zespołów wiążących. Następnie należy obrócić

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ręcznie koło zamachowe (zgodnie ze strzałką zaznaczoną na nim) w celu wprowadzenia
sznurków igłami do supłaczy. Gdy sznurek zostanie zaciśnięty między tarczami
chwytaczy a ugniataczami w obu supłaczach, należy dalej obracać koło zamachowe, aż
aparat wiążący wykona pełen cykl roboczy tzn. igły i włączniki wrócą do początkowego
położenia. Odcięte kawałki sznurków z pojedynczymi węzłami zdejmuje się ręcznie
z palców supłaczy. Sznurek powinien być tak naciągnięty, aby nie tworzył pętli przy
ruchu powrotnym igieł.

6. Sprawdzić działanie prasy. Aby zapewnić właściwą pracę prasy po wykonaniu naprawy

i regulacji należy sprawdzić, stosując dane producenta, następujące ustawienia:

−

tłoka względem nagarniacza,

−

sprzęgła wału supłaczy względem wału przekładni napędowej,

−

igieł względem tłoka i supłaczy,

−

przytrzymywaczy sznurka względem igieł,

−

tłoka i noży.

7. W czasie pracy należy stosować taką prędkość roboczą, aby nie występowało zapychanie

się prasy. Prędkość robocza nie może przekraczać 8km/h. Prędkość obrotowa wału
odbioru mocy ciągnika musi wynosić 540obr/min, nie zależnie od prędkości jazdy.
Zmniejszenie prędkości obrotowej powoduje groźne zapchanie się prasy.

8. Ustawić podbieracz. Podnoszenie podbieracza odbywa się przy pomocy dźwigni przez

kilkakrotne ruchy pod tym samym kątem. Natomiast chcąc opuścić podbieracz, należy
dzwignię obracać kilkakrotnie tylko o mały kąt.

Podnoszenie i opuszczanie podbieracza

w odbywa się również za pomocą siłownika hydraulicznego sterowanego z instalacji
ciągnika

Zmiany ustawienia odległości palców od gleby wykonuje się przesuwając koło

kopiujące.

Ustawienie podbieracza w położeniu roboczym powinno być takie, aby palce

nie dotykały gruntu, lecz znajdywały się na wysokości 2-5 cm. Nacisk koła kopiującego
na glebę regulowany jest przez zmianę napięcia sprężyny odciążającej.

9. Wyregulować przytrzymywacz. Przytrzymywacz znajdujący się nad podbieraczem,

w zależności od rodzaju zbieranego materiału ustawia się w większej lub mniejszej
odległości od osłony podbieracza. Przy zbiorze siana przytrzymywacz opuszcza się
w dolne położenie, natomiast przy zbiorze słomy, unosi w położenie górne.

10. Ustawić nagarniacz. Od prawidłowego ustawienia nagarniacza zależy kształt prasowanych

bel. Jego ustawienie polega na dobraniu odpowiedniej długości drążka nastawczego, którą
reguluje się bezstopniowo, jak też na zamocowaniu palców nagarniacza w jednym
z czterech położeń. Jeśli przy określonej długości drążka nastawczego i określonym
zamocowaniu palców nagarniacza uzyskuje się nieprawidłowy kształt bel należy:

−

przy skrzywieniu bel w lewo zwiększyć długość drążka, lub opuścić palce,

−

przy skrzywieniu bel w prawo zmniejszyć długość drążka lub podnieść palce.

11. Wyregulować stopień zgniotu. Im większy jest opór w komorze prasowania, tym bardziej

zagęszcza się materiał poddawany prasowaniu i stopień zgniotu się zwiększa. Stopień
zgniotu reguluje się bezstopniowo pokrętłami. Obracając je w prawo, zwiększa się stopień
zgniotu. Po dłuższych przerwach w użytkowaniu maszyny należy przed rozpoczęciem
pracy poluzować pokrętła, a po wykonaniu pierwszych bel, ponownie je dokręcić. Jeżeli
w czasie prasowania wilgotność materiału zmienia się, wówczas należy dokonać
poprawki nastawieniu regulując pokrętłami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 22. Regulacja długości bel 1 – tarcza zębata, 2 – rolka, 3 – zderzak, 4 – dżwignia [6, s. 101]

12. Wyregulować długość bel. Długość bel reguluje się bezstopniowo zderzakiem

nastawczym. Przesunięcie zderzaka do góry powoduje zwiększenie długości beli, zaś do
dołu, zmniejszenie. Zakres regulacji pozwala na uzyskanie bel długości 0,6-1,3 m.

13. Sprawdzić i wyregulować aparaty wiążące.
14. Po zakończeniu dnia pracy należy usunąć bele znajdujące się w komorze prasowania,

gdyż w przeciwnym razie spęczniała przez noc masa utrudni uruchamianie maszyny
następnego dnia.

15. Po zakończeniu sezonu lub na okres przechowywania prasy należy:

−

oczyścić prasę od wewnątrz i na zewnątrz,

−

wykonać smarowanie mechanizmów zgodnie z tabelą smarowania,

−

wygładzoną na skutek tarcia komorę prasowania zabezpieczyć przed korozją,

−

błyszczące części supłacza oczyścić i nasmarować, na pozostałych elementach prasy
uzupełnić farbą antykorozyjną ubytki lakieru,

−

maszynę ustawić w osłoniętym pomieszczeniu na podporach.

16. Przed wykonaniem jakichkolwiek czynności konserwacyjnych należy wyłączyć silnik

ciągnika. Ciągnik przyłączony do maszyny poddawanej zabiegom konserwacji powinien
być zabezpieczony przed możliwością włączenia przez osoby postronne

Prasy zwijające

Prasa ze stałą komorą prasowania zbudowana jest z następujących głównych zespołów:

ramy przedniej, ramy tylnej, podajnika z rolkami, podbieracza, zespołu zwijającego, instalacji
hydraulicznej, zespołu napędowego i mechanizmu owijającego belę sznurkiem.

Rama przednia i zamocowana do niej zawiasowo rama tylna tworzą komorę zwijania. Od

dołu komorę zwijania zamykają rolki podajnika. Materiał zebrany przez podbieracz
podawany jest do komory zwijania z udziałem dodatkowego podajnika widłowego.
W komorze zwijania materiał jest obracany i zagęszczany przez zespół zwijający zbudowany
z łańcuchów bocznych i poprzecznie zamocowanych do nich prętów. Na końcach prętów są
zainstalowane łożyska, które prowadzą mechanizm zwijający w prowadnicach komory
zwijania. Po zagęszczeniu materiału, a następnie uformowaniu beli w komorze zwijania
i owinięciu sznurkiem następuje wyładunek beli.

Rama tylna jest podnoszona siłownikami hydraulicznymi sterowanymi z kabiny

operatora ciągnika. Po wyładunku beli rama tylna jest zamykana i utrzymywana w tym
położeniu na czas formowania następnej beli. Podczas otwierania ramy tylnej sprzęgło kłowe
wyłącza napęd zespołu zwijającego, natomiast pozostałe zespoły są napędzane. W skład
zespołu napędowego wchodzą: wał przegubowo-teleskopowy ze sprzęgłem kołnierzowym,
przekładnia kątowa, napędy łańcuchowe i sprzęgło kłowe. Z wałka wyjściowego przekładni
kątowej napęd jest dodatkowo przekazywany do przekładni zębatej i pasowej oraz do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

mechanizmu owijającego belę sznurkiem. Istnieje też możliwość owijania bel siatką, co
wymaga zamontowania specjalnego urządzenia do owijania.

Rys. 23. Prasa zwijająca stałokomorowa: 1 – rama przednia, 2 – rama tylna, 3 – podajnik z rolkami,

4 – podbieracz, 5 – zespół zwijający, 6 – zespół napędowy, 7 – instalacja hydrauliczna, 8 – mechanizm
owijający belę sznurkiem [7, s. 184]

W początkowej fazie następuje luźne wypełnienie komory zwijania materiałem, który

następnie zaczyna się obracać pod wpływem ruchu prętów zespołu zwijającego. Podawana
zielonka nawija się na obracającą się belę, powodując jej zagęszczenie, zwłaszcza w strefie
zewnętrznej. Wzrost nacisków w komorze zwijania powoduje wzrost ciśnienia w instalacji
hydraulicznej, o czym informują wskazania zamontowanego tam manometru. Podczas
formowania beli z przewiędniętej zielonki prasowanie należy wykonywać przy ciśnieniu,
poniżej 18 MPa. W prasach zwijających uzyskuje się bele o stałej średnicy, natomiast stopień
zgniotu zmienia się wraz ze średnicą beli, przy czym najniższy stopień zgniotu jest
w środku, a najwyższy w zewnętrznej warstwie beli.

Rys. 24. Etapy tworzenia beli w prasie ze stałą komorą prasowania [6, s. 103]

Po zakończeniu formowania beli operator ciągnika uruchamia, bez schodzenia z ciągnika,

mechanizm owijania beli sznurkiem przez pociągnięcie linki. Wtedy sznurek zostaje podany
do podbieracza i nawinięty na obracającą się belę. Od tej chwili proces owijania beli
i odcinania sznurka odbywa się samoczynnie. Owijanie odbywa się podczas postoju ciągnika,
przy obracającym się wałku odbioru mocy ciągnika. Gęstość nawijania sznurka na belę może

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

być regulowana bezstopniowo. Do owijania bel jest używany sznurek polipropylenowy lub
sizalowy, podobnie jak w prasie tłokowej.

Regulacja i obsługa prasy

Ustawienie podbieracza i koła kopiującego

Podbieracz jest zamontowany do ramy prasy wychylenie, z możliwością regulacji

wysokości za pomocą siłownika hydraulicznego, sterowanego z kabiny ciągnika. Wysokość
roboczą podbieracza należy ustawić na równym terenie, przed rozpoczęciem zbioru materiału.
Do zbioru słomy podbieracz powinien być ustawiony tak, aby jego palce nieznacznie
przeczesywały ściernisko. Do zbioru siana palce podbieracza należy tak ustawić, aby nie
ocierały się o podłoże. Do zbioru większego plonu ruszt podbieracza powinien być ustawiony
w wyższym położeniu i zabezpieczony z obu stron przetyczkami. Po ustawieniu podbieracza
w odpowiednim położeniu roboczym należy również uregulować położenie koła kopiującego
zamocowanego z prawej strony podbieracza. Koło kopiujące powinno być opuszczone do
poziomu terenu tak, aby zapewniało dokładne jego kopiowanie i zabezpieczało palce
podbieracza przed przeciążeniem. Po ustawieniu podbieracza i koła kopiującego należy
założyć łańcuchy zabezpieczające na zaczepy do ramy po obu stronach prasy. Łańcuchy służą
do zabezpieczenia podbieracza, szczególnie podczas jazdy po nierównym terenie. Podobnie
w czasie transportu podbieracz powinien być zawieszony na łańcuchach zabezpieczających.
Podbieracz jest dodatkowo odciążony sprężyną w celu ułatwienia jego podnoszenia
i opuszczania.
Regulacja działania sprzęgła kłowego

Po uruchomieniu prasy należy sprawdzić, czy po otwarciu ramy tylnej nastąpiło

rozłączenie sprzęgła kłowego, przenoszącego napęd na łańcuchy zwijające. Rozłączenie
sprzęgła następuje podczas hydraulicznego podnoszenia ramy tylnej.

Rys. 25. Mechanizm owijający bele sznurkiem 1 – koło podające sznurek, 2 – podajnik sznurka, 3 – przekładnia

bezstopniowa, 4 – ogranicznik szerokości owijania, 5 – nóż, 6 – hamulec sznurka, 7 – śruba oczkowa,
8 – koło dociskowe, 9 – regulacja gęstości owinięcia, 10 – regulacja siły podawania sznurka [7, s. 187]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Regulacja mechanizmu owijającego bele sznurkiem

Mechanizm ten jest uruchamiany z kabiny kierowcy ciągnika przez pociągnięcie za linkę

tak, aby dźwignia z rolką napięła pasek klinowy przekazujący napęd na koło podające
sznurek. Sznurek, przechodząc przez oczko podajnika, zostaje wprowadzony wraz ze
zbieranym materiałem do komory zwijania i nawinięty na belę. Od tej chwili obracająca się
bela samoczynnie wyciąga sznurek, który dzięki opasaniu na kole pasowym wariatora,
z udziałem przekładni pasowej i łańcucha mechanizmu owijającego, powoduje przesuwanie
oczka podajnika sznurka na całej szerokości komory zwijania. Po uruchomieniu cyklu
owijania podajnik ze sznurkiem początkowo przesuwa się na prawą stronę prasy do
ogranicznika, a następnie sznurek jest wciągany i nawijany na całą szerokość beli z prawej na
lewą stronę, aż do ogranicznika.

Luźno zamocowany nóż przy przesuwaniu sznurka zostaje uniesiony do góry. Po

owinięciu beli na lewej stronie, podajnik przesuwając się na prawą stronę nasuwa sznurek
wyciągany przez obracającą się belę na nóż, gdzie sznurek zostaje ucięty. Jednocześnie
zostaje przerwany napęd na podajnik sznurka i cykl jest zakończony. Gęstość owinięcia beli
reguluje się pokrętłem, znajdującym się po prawej stronie prasy. Pokręcając pokrętłem
w lewo, zwiększamy gęstość owinięcia, przy pokręcaniu zaś w prawo zmniejszamy liczbę
nawinięć sznurka na beli. Regulacji szerokości owinięcia beli można dokonać przez
przestawienie ograniczników znajdujących się po obu stronach ramy mechanizm owijania
beli. Przestawianie ograniczników w kierunku do środka prasy powoduje, że skrajne sznurki
nawinięte na belę są bardziej oddalone od końca beli, i odwrotnie.
Zakładanie blokady ramy tylnej

Podczas oczyszczania prasy oraz w czasie regulacji i napraw podniesioną ramę tylną

prasy należy zabezpieczyć przed opadnięciem w jej górnym położeniu po obu stronach
maszyny. Do tego celu służą obejmy zamocowane do górnych sworzni siłowników
hydraulicznych. Przy zabezpieczaniu ramę tylną należy podnieść maksymalnie do góry,
następnie nasunąć obejmy blokad na tłoczyska rozsuniętych cylindrów i zabezpieczyć
przetyczkami, wsuwając je w otwory obejm. Po przeprowadzeniu czynności obsługowych lub
naprawczych należy pamiętać o odbezpieczeniu obejm przed opuszczeniem ramy tylnej
i zapięciem ich na sworznie ramy tylnej. W prasach zwijających tworzone są bele o średnicy
1650–1800 mm i długości 1500–1670 mm. Masa bel wynosi 300–500 kg w przypadku zbioru
słomy i 400– 800 kg przy zbiorze siana.

W prasach ze zmienną komorą prasowania zwijanie i prasowanie materiału następuje

od wnętrza w kierunku na zewnątrz beli. Konstrukcja nośna prasy składa się z ramy, do której
w dolnej części zamocowany jest podbieracz palcowy i walec prasujący z przenośnikiem
poziomym.

Rys. 26. Fazy tworzenia beli w prasie ze zmienną komorą prasowania 1 – pas, 2 – przenośnik, 3 – wałek

napędzający, 4 – podbieracz, 5 – uchylna część komory [7, s. 182]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Komorę prasowania o przekroju kołowym stanowią długie pasy usytuowane obok siebie

w liczbie 6–10 sztuk. W niektórych prasach zamiast pasów są stosowane przenośniki
łańcuchowo-drabinkowe. Zwijanie beli uzyskuje się w wyniku przeciwnych kierunków ruchu
i różnych prędkości przesuwu przenośnika poziomego i pasów.

Po osiągnięciu przez belę żądanej średnicy zapala się pierwsza lampka kontrolna

sygnalizująca konieczność włączenia przez operatora mechanizmu obwiązywania beli.
Z chwilą zapalenia się drugiej lampki kontrolnej należy agregat zatrzymać, bez wyłączania
napędu WOM ciągnika. Zakończenie owijania beli sznurkiem sygnalizuje zgaśnięcie jednej
lampki kontrolnej. Uformowana i owinięta sznurkiem bela, po uniesieniu siłownikami
hydraulicznymi tylnej części komory prasowania, przenośnikiem poziomym jest wynoszona
poza maszynę i pozostawiona na polu. Prasy ze zmienną komorą prasowania umożliwiają
zwijanie bel o różnej średnicy, a sprasowany – materiał charakteryzuje się dość
równomiernym stopniem zgniotu w całym przekroju beli. Przy użyciu opisanej prasy można
formować bele długości 1,5 m i średnicy do 1,5 m. Masa bel, w zależności od stopnia
sprasowania może wahać się od 300 do 450 kg w przypadku zbioru słomy i od 400 do 650 kg
przy zbiorze siana.
Regulacje i obsługa prasy

Podczas zbioru prasami wysokiego stopnia zgniotu liczba nie związanych bel nie

powinna przekraczać wartości 2%, natomiast odchylenie od ustalonej wielkości powinno się
zawierać w granicach 10%. Przy zbiorze prasami zwijającymi wilgotność słomy nie powinna
przekraczać 25%, zaś siana 20%. Podczas pracy należy zwracać szczególną uwagę na
równomierne wypełnianie materiałem całej szerokości komory zwijania tak, aby wszystkie
pasy zaczęły się obracać równocześnie. Dotyczy to zwłaszcza zbioru wąskich
i niejednorodnych wałków materiału. Nierównomierne dostarczenie materiału do komory
zwijania prasy jest przyczyną formowania bel o kształcie stożkowym lub beczkowatym. Aby
temu zapobiec należy podawać materiał na tę część podbieracza i komory zwijania, w której
jest mniej materiału. Jeśli natomiast nie obraca się skrajny pas prasy (lewy lub prawy), należy
natychmiast wyładować zebrany materiał bez owijania go sznurkiem. Praca prasami
zbierającymi odbywa się zazwyczaj systemem zagonowym. Dla zapewnienia prawidłowej
pracy prasy niezbędne jest przeprowadzenie przeglądu technicznego, smarowania
i odpowiedniego wyregulowania zespołów roboczych prasy.
Regulacja podbieracza

Podnoszenia i opuszczanie podbieracza dokonuje się przy użyciu dźwigni i siłownika

hydraulicznego lub z wykorzystaniem hydrauliki zewnętrznej ciągnika. Natomiast położenie
koła kopiującego ustala się za pomocą przetyczki. Po ustawieniu należy założyć łańcuchy
zabezpieczające na zaczepy ramy i nieco zwolnić podnośnik podbieracza w celu jego
odciążenia.
Regulacja wielkości bel. Do regulacji wielkości bel służy blacha sterująca, za pomocą, której
przekazywany jest sygnał o zakończeniu procesu formowania beli o nastawionej wielkości.
Regulacja walca prasującego. Szczelina między walcem prasującym a przednim walcem
podającym na całej szerokości prasy powinna być jednakowa. Do ustawienia wielkości
szczeliny służą nakrętki i sprężyny napinające, które usytuowane są z obu stron prasy.
Ustawienie skrobaka. Do ustawienia skrobaka względem walca napędzającego prasy służą
śruby ustawcze. Ostrze skrobaka powinno być ustawione tak, aby przy minimalnej szczelinie
nie następowało ocieranie skrobaka o walec.
Regulacja ramy napinającej. Po założeniu pasów i prawidłowej regulacji ich napięcia,
powierzchnie czołowe śrub regulujących napięcie sprężyn, powinny dotykać do zderzaków
ramy głównej prasy.
Regulacja rolek prowadzących pasy. W przypadku ocierania się pasów z przodu dokonuje
się regulacji zamocowania rolki prowadzącej w ramie głównej. Regulację tę, polegającą na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

odpowiednim obniżeniu położeniu rolki, przeprowadza się z tej samej strony prasy, z której
następuje ocieranie się pasów o prowadnicę ramy napinającej. Jeśli natomiast pasy zsuwają
się jedną stroną z tyłu prasy, niezbędne jest przesunięcie oprawy rolki do tyłu, po stronie
zsuwania się pasów.
Regulacja owijania układu beli sznurkiem. Sznurek z prowadnicy podajnika powinien być
wyciągany z siłą 25 - 40N. Do zmiany wielkości siły służy sprężyna naciągająca, którą można
przestawić względem łańcucha zaczepowego. W celu prawidłowego obcinania sznurka po
obwinięciu beli, szczelina między nożykiem a podstawą obcinacza nie może przekraczać
0,3 mm. Do regulacji ustawienia nożyka służą śruby mocujące nożyk. Poza tym istnieje
możliwość zmiany liczby owinięć beli sznurkiem poprzez wymianę kół łańcuchowych
stanowiących wyposażenie prasy. W zależności od zamocowanego koła łańcuchowego
uzyskuje się 12,16 lub 20 owinięć.
Regulacje sprzęgieł przeciążeniowych. Prasa zwijająca wyposażona jest w trzy sprzęgła
przeciążeniowe, które zabezpieczają napęd główny prasy podbieracz i walec prasujący.
Regulację wszystkich sprzęgieł dokonuje się poprzez odpowiednie napięcie sprężyn
dociskających tarcze sprzęgła zgodnie z zaleceniami producenta.

Zasady bhp przy pracy prasą zbierającą
1. Prasa zbierająca może być obsługiwana i eksploatowana przez osoby, które zapoznały się

z treścią instrukcji obsługi i niżej zamieszczonymi ogólnymi zasadami bezpieczeństwa
pracy.

2. Przy każdym użyciu prasy należy dokładnie sprawdzić jej stan techniczny,

a zwłaszcza stan układu zaczepowego dyszla, instalacji elektrycznej i oświetlenia.

3. Sprawdzić stan zabezpieczenia dyszla w położeniu transportowym lub pracy.
4. Praca bez osłon jest zabroniona. Nie wolno także pracować z osłonami uszkodzonymi.
5. Nie nosić odzieży rozpiętej, mającej luźno zwisające lub odstające części, które mogą

zostać pochwycone przez wirujące elementy.

6. Nigdy nie zostawiać prasy z włączonym napędem lub pracującym silnikiem ciągnika.
7. Nie dopuszczalne jest przewożenie osób na maszynie podczas transportu i w czasie

pracy.

8. Przed wykonaniem jakichkolwiek czynności przy prasie zbierającej należy najpierw

wyłączyć napęd wału odbioru mocy i silnik ciągnika oraz odczekać aż mechanizm prasy
przestaną się obracać

9. Użytkownik musi się upewnić czy przed uruchomieniem maszyny lub podczas pracy

w strefie zagrożenia nie znajdują się dzieci, osoby lub zwierzęta.

10. Pracę prasy można rozpocząć po osiągnięciu normalnej prędkości obrotowej WOM

ciągnika. Nominalna prędkość obrotowa WOM ciągnika wynosi 540 obr /min.

11. Nie wolno przekraczać 600 obr./min.
12. Na polach i łąkach nie powinny znajdować się obce przedmioty. Pola i łąki należy

oczyścić z kamieni i twardych przedmiotów.

13. Zmianę położenia prasy położenia transportowego w robocze i odwrotnie należy

wykonywać wyłącznie na poziomej i równej powierzchni.

14. Przednia oś ciągnika (dla zapewnienia warunku sterowności przednich kół ciągnika)

powinna być odpowiednio obciążona. Minimalne obciążenie osi przedniej ciągnika musi
wynosić 20% masy samego ciągnika.

15. Nie wolno pracować prasą na pochyleniach ponad 12%.
16. Transport:

−

podczas transportu nawet na krótkich odległościach maszyna musi być przestawiona
w położenie transportowe (tak, aby prasa zmniejszyła wymiary gabarytowe
agregatu),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

w czasie przejazdów agregatem po drogach należy zachować szczególną ostrożność
oraz dostosować się do obowiązujących przepisów ruchu drogowego,

−

na czas transportu należy na prasie zamontować tablicę wyróżniającą,

−

przed jazdą należy złożyć tylną prowadnicę oraz połączyć instalację oświetleniową
prasy z zewnętrznym gniazdem instalacji elektrycznej ciągnika. Sprawdzić
sprawność oraz zgodność działania świateł prasy ze światłami ciągnika.

Owijarki bel

Warunkiem niezbędnym uzyskania kiszonki jest wytworzenie środowiska beztlenowego

dla procesów zachodzących w paszy. Stosowane dotychczas technologie tradycyjne,
polegające na zakiszeniu materiału roślinnego w różnego rodzaju pryzmach i silosach, są
mało efektywne, a straty kiszonki powodowane gniciem, na skutek przedostawania się do
wnętrza pryzmy powietrza i wody oraz zanieczyszczeń mogą przekraczać nawet połowę
zawartości silosu. W mniejszych gospodarstwach osobny problem stanowi konieczność
długiego okresu utrzymania dobrego stanu kiszonki pozostającej w silosie po jego
otworzeniu. Problemy te w znacznym stopniu są rozwiązywane przez stosowanie technologii
opartej na zakiszaniu określonych porcji materiału w postaci sprasowanych bel, ściśle
owiniętych nieprzepuszczalną folią polietylenową.
Zakiszanie pasz w prasowanych cylindrycznych belach jest technologią najbardziej
popularną i cały zestaw potrzebnych maszyn produkowany jest w kraju. Zaleca się zakiszanie
roślin o zawartości suchej masy na poziomie 40-50%, co zapewnia dobrą jakość kiszonki.
Pocięte rośliny należy sprasować do uzyskania możliwie jak najtwardszej i najrówniejszej
zawartości. Bele, o masie około 300kg, do miejsca owijania i składowania mogą być
transportowane przyczepami skrzyniowymi o odpowiedniej ładowności, przyczepami
niskopodwoziowymi

lub

specjalnymi

samozaładowawczymi

wózkami.

Załadunek

i rozładunek wykonuje się przy pomocy ładowacza czołowego z chwytakiem. Owijarki
zazwyczaj są samozaładowcze i nie wymagają dodatkowych urządzeń. Owijanie folią należy
rozpocząć natychmiast. Podstawowe znaczenie ma brak w tym czasie opadów. Do owijania
bel

należy

stosować

specjalną

rozciągliwą

folię

samoprzylepną

grubości

0,025 mm, która przy owijaniu dokładnie przylega do beli. Owijanie należy przeprowadzić
w ten sposób, aby jedna warstwa folii zachodziła w połowie na drugą (50% przykrycia).
Oznacza to, że przy dwukrotnym owinięciu beli, w każdym miejscu jest 4 warstwy folii. Jest
to bardzo ważne, gdyż takie owinięcie zapewnia szczelność i brak dostępu powietrza do
zakiszonego materiału. Gotowe bele należy przechowywać na warstwie piasku o grubości
5-10 cm, maksymalnie w dwóch warstwach. Nie wolno ustawiać bel przy ścianie budynku,
ani pod drzewami. Bele należy przykryć siatką w celu ochrony przed ptakami. Jeśli w czasie
składowania zostaną zaobserwowane pęknięcia lub inne uszkodzenia, należy je zakleić.
Technologia ta może być stosowana w małych i średnich gospodarstwach.

Owijarka bel to podstawowa, oprócz prasy zwijającej, maszyna stosowana w tej

technologii. Zadanie każdej owijarki polega na całkowitym i szczelnym owinięciu beli
rozciągliwą, samoprzylepną folią o szerokości 50 cm lub 75 cm nawiniętą na szpuli. Owijana
bela wykonuje podwójny ruch obrotowy. Ruch obrotowy beli dookoła osi podłużnej uzyskuje
się od walców, a równoczesny obrót stołu wprawia belę w ruch obrotowy wokół jej osi
poprzecznej. Jednocześnie rozwija się szpula z folią, która przytrzymywana jest na swojej osi
za pomocą urządzenia napinającego.

Podstawowym zespołem maszyny jest obrotowy stół z dwoma bocznymi walcami. Stół

i walce są napędzane za pośrednictwem przekładni łańcuchowych i zębatych od silnika
hydraulicznego, zasilanego z zewnętrznej instalacji hydraulicznej ciągnika. Na rolce
w uchwycie maszyny, znajduje się taśma polietylenowa, której koniec zaczepia się za sznurek
beli. Owinięta folią bela zsuwa się na ziemię, a noże krążkowe odcinają folię uwalniając belę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po opuszczeniu owijarki do położenia roboczego i nałożeniu nowej beli cykl się powtarza.
Owijarka jest wyposażona w elektroniczny licznik nawinięć taśmy na belę.

Rys. 27. Samozaładowcza owijarka bel 1 – dyszel, 2 – stół, 3 – bela zielonki, 4 – rozdzielacz hydrauliczny,

5 – chwytak beli, 6 – szpula z folią [6, s. 104]

Zasady bhp przy pracy owijarką
1. Owijarka bel może być obsługiwana i przygotowywana do pracy tylko przez osoby

dorosłe posiadające pozwolenie na prowadzenie ciągnika i przeszkolone w zakresie
bezpieczeństwa obsługi sprzętu rolniczego. Niedopuszczalna jest obsługa owijarki przez
osoby będące pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających.

2. Niedopuszczalna jest obsługa owijarki przez dzieci.
3. Przed podjęciem jakichkolwiek czynności obsługowych, naprawczych czy regulacyjnych

przy owijarce, jeżeli jest ona podłączona do instalacji hydraulicznej ciągnika należy
wyłączyć silnik i wyjąć kluczyk ze stacyjki. Czynności te można wykonywać jedynie
w przypadku, kiedy maszyna znajduje się w najniższym położeniu podnośnika
hydraulicznego ciągnika i spoczywa na podłożu. Niedopuszczalne jest wchodzenie pod
podniesioną na podnośniku ciągnika maszynę oraz pozostawianie jej w takim położeniu.

4. Przed uruchomieniem maszyny i w czasie pracy użytkownik musi upewnić się czy

w strefach zagrożenia ( w pobliżu obracającej się ramy z owijaną belą i podczas
wyładunku beli z tyłu maszyny) nie znajdują się ludzie, a zwłaszcza dzieci. Szczególną
uwagę należy zachować przy załadunku bel na owijarkę i przy wyładunku owiniętych bel
ze względu na ich masę.

5. Szczególną uwagę należy zwrócić na ustawienie ciągnika z owijarką w czasie owijania

bel na płaskim podłożu. Przebywanie osób postronnych, a szczególnie dzieci przy
pracującej lub naprawianej maszynie jest niedopuszczalne.

6. Zabrania się pracy bez osłon. Nie wolno także pracować z osłonami uszkodzonymi.
7. Miejsca niebezpieczne zostały oznaczone na maszynie żółtymi znakami bezpieczeństwa

i piktogramami ostrzegawczymi. Użytkownik musi szczegółowo zapoznać się ze
znaczeniem wszystkich podanych znaków. W czasie eksploatacji na tak oznaczone
miejsca na owijarce należy zwrócić szczególną uwagę.

8. Przed każdym użyciem owijarki należy sprawdzić stan techniczny ze szczególnym

zwróceniem uwagi na prawidłowe zaczepienie owijarki do ciągnika, stan techniczny
instalacji hydraulicznej, kompletność osłon.

9. Nie wchodzić pomiędzy ciągnik a maszynę zanim agregat nie zostanie zabezpieczony

przed staczaniem się poprzez zaciągnięcie hamulca postojowego w ciągniku lub
podłożeniu klinów pod koła jezdne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Przed elektrycznym spawaniem należy odłączyć przewód od alternatora i akumulatora

w ciągniku.

11. Nie wolno zabierać ze sobą do ciągnika innych osób. Niedopuszczalne jest również

przebywanie osób na maszynie w czasie pracy i transportu.

12. Nie zakładaj luźnych ubrań, które mogą być wciągnięte przez pracujące elementy

maszyny.

13. Zabrania się transportu owijarki z bela.
14. Przed rozpoczęciem jazdy należy sprawdzić działanie hamulców i upewnić się, że

w miejscach niewidocznych nie znajduje się ktoś postronny (dzieci).

15. W czasie transportu owijarki po drogach publicznych należy dostosować się do

przepisów ruchu drogowego i nie przekraczać dozwolonej prędkości transportowej.

16. Podczas postoju należy zabezpieczyć zestaw ciągnik maszyna przed przypadkowym

uruchomieniem przez osoby postronne a zwłaszcza dzieci.

17. Końcówki przewodów instalacji hydraulicznej należy łączyć z ciągnikiem po

wcześniejszym wyłączeniu ciśnienia w danej sekcji instalacji. W układzie hydraulicznym
występuje bardzo wysokie ciśnienie. Sprawdzając nieszczelności należy stosować
odpowiednie środki ochronne, aby uniknąć ryzyka zranienia.

18. Szczególnie ostrożnie należy wykonać połączenie maszyny i ciągnika. Podczas cofania

zabrania się przebywania jakichkolwiek osób w przestrzeni pomiędzy cofającym
ciągnikiem a owijarką.

19. Nie należy wykonywać samemu żadnych prac przy instalacji hydraulicznej, jeśli nie

posiada się praktycznej wiedzy w tym zakresie i pewności, co do swoich umiejętności.
Należy powierzyć te czynności specjalistom.

20. Szczególnie ostrożnie należy owijać bele o nieregularnych kształtach ze względu na

możliwość upadku beli ze stołu obrotowego owijarki w trakcie owijania. Również
niedopuszczalne jest owijanie bel o średnicy większej niż przewidziana w instrukcji
obsługi. Zaleca się, aby owijarkę obsługiwał jeden przeszkolony operator.
Do transportu bel prostopadłościennych formowanych w prasach tłokowych

wykorzystywane są głównie przyczepy ciągnikowe ogólnego przeznaczenia, natomiast do
transportu bel walcowych formowanych w prasach zwijających: nośnik bel na bliskie
odległości i specjalny wózek transportowy na dalsze odległości.

Rys. 28. Nośnik widłowy [11]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nośnik bel okrągłych T367 stanowi ogniwo w procesie technologicznym zbioru materiałów
objętościowych metodą zwijania. Przeznaczony jest do transportu bel z pola do miejsca
magazynowania i do załadunku bel na środki transportowe. Nośnik jest zawieszany na
podnośniku hydraulicznym ciągnika. Składa się on ze spawanego korpusu i dwu ramion. Do
zsuwania beli z ramion służy łapa sterowana siłownikiem hydraulicznym, połączonym
z zewnętrznym układem hydraulicznym ciągnika.
Rozwijacz bel H912. Podobnie jak nośnik, stanowi jedno z ogniw procesu technologicznego
zbioru i użytkowania materiałów słomiastych metodą zwijania. Rozwijacz bel jest
urządzeniem zawieszanym na trzy punktowym układzie ciągnika. Elementem roboczym
rozwijacza są tarcze z kolcam lub uchwyty do bel, służące do manipulowania belami
owiniętymi folią. Elementy robocze są umocowane do ramion, sterowanych siłownikiem
hydraulicznym zasilanym z zewnętrznego układu hydraulicznego.

Rys. 29. Wózek samozaładowczy bel [11]

Wózek do transportu bel cylindrycznych T150. Zasadniczą część wózka stanowi rama,
w tylnej części wsparta na dwóch kołach jezdnych, a w przedniej na podporze, składanej po
sprzęgnięciu z ciągnikiem. Z prawej strony ramy w jej przedniej części, jest umieszczony
podbieracz umożliwiający podnoszenie bel z pola i załadunek ich na skrzynię. Sterowanie
podbieraczem odbywa się za pośrednictwem siłownika hydraulicznego. Umieszczony
w przedniej części skrzyni wspornik wraz z mechanizmem dzwigniowo-sprężynowym
blokuje załadowane bele, zabezpieczając je przed cofnięciem. Ruch bel w kierunku tylnym
skrzyni wywołuje połączony z siłownikiem hydraulicznym popychacz. Przy pełnym
załadunku ośmiu bel o średnicy 1,2m skrajne bele podtrzymują zamocowane w tylnej części
wsporniki. Wózek oprócz możliwości samoczynnego załadunku, zapewnia wyładunek boczny
oraz pionowe układanie sterty. Po wymontowaniu elementów załadowczych wózek może być
wykorzystany jako przyczepa niskopodwoziowa do transportu produktów w gospodarstwie
rolnym.

Prasa zwijająca może posiadać w swojej konstrukcji wbudowaną owijarkę bel, wówczas

w procesie prasowania otrzymywane są gotowe bele sianokiszonki.

Rys. 30. Prasa zwijająca z owijarką [9]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są rodzaje pras zbierających i stawia się im wymagania agrotechniczne?
2. Jaka jest budowa i zasada działania pras tłokowych?
3. Jaka jest budowa i zasada działania pras zwijających?
4. Jakie maszyny stosowane są do załadunku i transportu sprasowanych bel?
5. Jaka jest budowa i zasada działania owijarek bel?
6. Jakie są zasady bhp przy obsłudze pras zbierających i owijarek?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj do pracy tłokową prasę zbierającą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) ustawić tłok względem nagarniacza,
4) ustawić sprzęgło wału supłaczy względem wału przekładni,
5) ustawić igły wiążące,
6) ustawić igły względem tłoka,
7) ustawić igły względem supłaczy,
8) ustawić przytrzymywacze sznurka względem igieł,
9) ustawić tłok i noże docinające,
10) wstępnie wyregulować długość bel,
11) wstępnie wyregulować stopień sprasowania bel,
12) ustawić wysokość pracy palców podbieracza,
13) wykonać próbę pracy,
14) ocenić jakość swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik rolniczy,

−

tłokowa prasa zbierająca,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i prasy,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wykonaj obsługę techniczną i konserwację prasy zwijającej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać obsługę prasy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wykonać konserwację prasy,
5) wykonać próbę pracy,
6) ocenić jakość swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik rolniczy,

−

prasa zwijająca,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i prasy zwijającej,

−

materiały do konserwacji prasy,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przygotuj sianokiszonkę w cylindrycznej beli

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) sprawdzić stan techniczny i przygotować do pracy owijarkę bel,
4) określić prawidłowość sprasowania beli przeznaczonej do zakiszania,
5) dokonać prawidłowego owinięcia beli,
6) ustalić warunki przechowywania zakiszonych bel,
7) zachować przepisy BHP.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciągnik rolniczy,

−

owijarka bel,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i owijarki bel,

−

cylindryczna bela sprasowanej zielonki,

−

folia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić rodzaje pras zbierających i owijarek bel?



2) objaśnić budowę i zasadę działania pras tłokowych?



3) objaśnić budowę i zasadę działania pras zwijających?



4) dokonać regulacji i obsługi pras tłokowych?



5) dokonać regulacji i obsługi pras zwijających?



6) scharakteryzować budowę i zasady obsługi owijarek bel?



7) stosować zasady bhp przy obsłudze pras zbierających i owijarek?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Rodzaje, budowa i zasady obsługi sieczkarni polowych.

Urządzenia do zakiszania i suszenia zielonek

4.4.1.Materiał nauczania

Rodzaje sieczkarni polowych i stawiane im wymagania agrotechniczne

Maszyny do zbioru zielonek w postaci sieczki są nazywane sieczkarniami zbierającymi

lub polowymi. Praca tych maszyn polega na ścinaniu rosnących roślin lub podbieraniu
uprzednio skoszonych i zgrabionych w wałki, cięciu na sieczkę i załadunku uzyskanej sieczki
do przyczepionej z tyłu lub z boku przyczepy objętościowej samowyładowczej. Sieczkarnie
polowe budowane są jako maszyny:

−

zawieszane,

−

przyczepiane,

−

samojezdne.
Ze względu na rozwiązania konstrukcyjne zespołu rozdrabniającego, wyróżnia się

sieczkarnie bębnowe i sieczkarnie toporowe.

Maksymalne zanieczyszczenie zbieranej zielonki ziemią podczas pracy na polach

o równej powierzchni i na glebach średniozwięzłych nie powinny przekraczać wartości 3%.
W rozdrobnionej zielonce około 70% jej masy powinna stanowić sieczka długości do 15 cm.

Przy pracy sieczkarni z nożycowymi lub rotacyjnymi zespołami tnącymi straty

ścierniskowe zbieranych roślin nie powinny przekraczać wartości 3%. Ponadto maszyny te
powinny zapewnić uzyskanie odpowiedniego stopnia rozdrobnienia oraz odpowiedniej
równomierności rozdrobnienia zbieranych roślin.
Budowa sieczkarni polowej zawieszanej

Sieczkarnia polowa zawieszana jest przeznaczona do jednorzędowego zbioru

i rozdrobnienia roślin wysokołodygowych. Podstawowy zespół maszyny stanowi baza
sieczkarni, do którego można wymiennie montować adapter do ścinania roślin
wysokołodygowych lub adapter do zbioru kolb kukurydzy. Sieczkarnia mocowana jest
przesuwnie na belce zawieszenia, co pozwala na zmianę jej położenia. Umożliwia to
dostosowanie maszyny do współpracy maszyny z różnymi ciągnikami.

Sieczkarnia składa się z następujących zespołów: korpusu, walców podających, walców

zgniatających, zespołu rozdrabniającego, kanału wylotowego oraz układu napędowego.

Korpus sieczkarni stanowi konstrukcję spawaną. Od dołu sieczkarnia jest zamknięta

dnem, które wymienia się w zależności od zamontowanego adaptera, natomiast od góry
przykręcony jest kanał wylotowy. Przy połączeniu sieczkarni z adapterem do zbioru roślin
wysokołodygowych zakłada się dno gładkie, zaś z adapterem do zbioru kolb kukurydzy dno
żeberkowane.

Zespół walców podających składa się z dwóch walców zębatych, natomiast w zespole

walców zgniatających, walec górny jest zębaty, zaś dolny gładki. Za walcami zgniatającymi
znajduje się zespół rozdrabniający, składający się z bębna, na którego obwodzie
rozmieszczone są noże i stalnicy. Stalnica stanowi krawędź przeciwtnącą dla noży bębna. Nad
bębnem nożowym umieszczona jest ostrzałka, umożliwiająca ostrzenie noży w miarę ich
zużycia w czasie eksploatacji. Napęd wszystkich elementów roboczych maszyny odbywa się
od WOM ciągnika za pośrednictwem dwóch prostopadle do siebie ustawionych wałów
przegubowo-teleskopowych i umieszczonej między nimi przekładni zębatej stożkowej.

Bęben nożowy napędzany jest za pomocą przekładni pasowej klinowej, natomiast

wszystkie walce, przekładniami łańcuchowymi. W układzie napędowym na wale pośrednim
znajduje się bezpiecznik kołkowy, który zabezpiecza zespoły robocze maszyny przed
przeciążeniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kanał wylotowy zbudowany jest z dwóch części: dolnej nieruchomej i górnej mającej
możliwość obrotu. Do obrotu kanału służy dźwignia. Wylot kanału zakończony jest ruchomą
końcówką sterowaną ręcznie za pomocą linki.

Rys. 31. Sieczkarnia polowa zawieszana: a) widok sieczkarni z adapterem do zbioru roślin wysokołodygowych,

b) schemat, 1 – sieczkarnia, 2 – adapter, 3 – walce podające, 4 – walce zgniatające, 5 – bęben
rozdrabniający, 6 – kanał wylotowy, 7 – łańcuchy podające, 8 – nóż ścinający, 9 – końcówka wylotowa,
10 – podpora, 11 – belka zawieszenia, 12 – dźwignia, 13 – wały napędowe, 14 – ostrzałka,
15 – stalnica [7, s. 206]

Adapter do zbioru roślin wysokołodygowych składa się z podstawy, łańcuchów

podających i noża. Podstawę stanowi konstrukcja spawana mocowana do czoła sieczkarni za
pomocą śrub. Do podstawy przykręcana jest przekładnia zębata, za której pośrednictwem
następuje przeniesienie napędu z sieczkarni do zespołów roboczych adaptera. W dolnej części
podstawy zainstalowany jest wahliwy nóż ścinający z obustronną krawędzią tnącą napędzany
mechanizmem korbowym. Po lewej i prawej stronie podstawy znajdują się rozdzielacze
zakończone kłami. W rozdzielaczach tych umieszczone są dwa łańcuchy podające
z przymocowanymi doń zabierakami.

Zasada działania sieczkarni wyposażonej w adapter do zbioru roślin wysokołodygowych

jest następująca. Rośliny za pomocą łańcuchów z zabierakami są podawane do zespołu
tnącego. Ścięte rośliny w wyniku ruchu łańcuchów trafiają między walce podające.
Częściowo zgniecione rośliny kierowane są do zespołu walców zgniatających. Docisk
bębnów i wymagany stopień zgniotu podawanego materiału zapewniają sprężyny naciągowe
znajdujące się po obu stronach maszyny. Równoległość osi bębnów zapewnia zastosowany
układ dźwigniowy. Z zespołu walców zgniatających materiał dostaje się do zespołu
rozdrabniającego, w którym noże osadzone na bębnie tną rośliny na sieczkę określonej
długości i wyrzucają kanałem wylotowym na środki transportowe. Między dolnym walcem
zgniatającym a stalnicą znajduje się zgarniacz zapobiegający nawijaniu się nań materiału.

Zbiór roślin opisaną sieczkarnią umożliwia uzyskanie sieczki trzech różnych długości.

Długość sieczki uwarunkowana jest liczbą noży zamontowanych na bębnie. Bęben może
pracować z trzema sześcioma i dziewięcioma nożami, przy czym noże muszą być
równomiernie rozmieszczone na jego obwodzie. Montażu lub demontażu noży dokonuje się
razem z półkami wspornikowymi. Sterowanie kanałem wylotowym oraz jego końcówką
wylotową umożliwia równomierne wypełnienie przyczepy zbieranym materiałem. Po za tym
podczas pracy należy kontrolować stan napięcia przekładni pasowej klinowej, przekładni
łańcuchowej oraz łańcuchów podających z zabierakami.

W adapterze do obrywania kolb kukurydzy, podobnie jak w adapterze do zbioru roślin

wysokołodygowych konstrukcja nośna jest spawana, zaś elementami roboczymi są dwa
użebrowane walce, zaopatrzone od czoła w dwuzwojowe ślimaki, dwie płyty obrywające oraz
dwa łańcuchy podające z zabierakami. Łańcuchy podające są umieszczone w dwóch
rozdzielaczach zakończonych kłami. Naciąg łańcuchów odbywa się za pomocą mechanizmu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

śrubowego. Podczas pracy maszyny z adapterem do obrywania kolb kukurydzy, łodygi po
dostaniu się między płyty i walce są ściągane do dołu. Ponieważ kolby nie mieszczą się
pomiędzy płytami, są obrywane i łańcuchami podającymi transportowane do sieczkarni, gdzie
następuje ich rozdrobnienie. Wielkość szczeliny między płytami, w zależności od średnicy
kolb kukurydzy, można regulować w zakresie od 10 do 90 mm.
Budowa sieczkarni przyczepianej

Przeznaczona jest do koszenia, rozdrabniania i transportu na przyczepę zielonek,

kukurydzy oraz podbierania z wałów powiędniętych roślin. Sieczkarnia składa się z maszyny
podstawowej (bazy), opartej na dwóch kołach jezdnych, oraz wymiennych adapterów do
zbioru kukurydzy i podbieracza.

Rys. 32. Sieczkarnia przyczepiana [11]

Służy do zbioru kukurydzy zielonek i słomy. Stanowi bazę maszyny, z którą mogą być

agregowane dwa adaptery: 2- rzędowy adapter do zbioru kukurydzy i podbieracz do zbioru
zielonek oraz słomy. Zbierany materiał podawany jest do gardzieli sieczkarni, w której
umieszczono dwie pary walców wciągająco-zgniatających napędzanych silnikami
hydraulicznymi. Hydrauliczny napęd pozwala na płynną regulację długości sieczki oraz
natychmiastowe włączenie odwrotnego kierunku pracy bębnów i adapterów. Zespół tnący
typu toporowego z wymiennymi nożami oraz wymienną stalnicą z nałożonymi warstwami
węglików stanowi niezawodny i trwały element maszyny. Zmiana ilości noży z 10 na 5 lub 2,
pozwala dodatkowo na poszerzenie zakresu regulacji długości uzyskiwanej sieczki.
Zamontowana ostrzałka noży ułatwia bieżącą obsługę maszyny, a karbowane dno zespołu
tnącego zapewnia przecieranie ziaren kukurydzy.
Sieczkarnia polowa samojezdna

Sieczkarnia polowa samojezdna, nazywana również kombajnem do zbioru zielonek,

pozwala w jednej operacji technologicznej na koszenie lub podbieranie masy roślinnej,
pocięcia jej na sieczkę o odpowiedniej długości z jednoczesnym załadunkiem pociętej masy
na środki transportowe. Jest to zbiór jednoetapowy.

Kombajn do zbioru zielonek stanowi bazę maszyny, z którą mogą być łączone wymienne

różne adaptery. Rama maszyny podparta jest na czterech kołach jezdnych. Koła tylne służą do
zmiany kierunku jazdy i są one sterowane hydraulicznie za pomocą rozdzielacza i siłownika
dwustronnego działania uruchamianego z kabiny operatora.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 33. Schemat sieczkarni polowej samojezdnej: 1 – górny walec wciągający, 2 – dolny walec wciągający,

3 – walce transportujące, 4 – walec wstępnego zgniotu, 5 – górny walec zgniatający, 6 – dolny walec
zgniatający, 7 – stalnica, 8 – bęben nożowy, 9 – kanał wyrzutowy, 10 – układ wykrywania metali,
11 – układ służący do dodawania preparatów chemicznych [6, s. 110]

Koła przednie są kołami napędzanymi. Z przodu maszyny znajduje się transporter

sieczkarni podparty dwoma siłownikami hydraulicznymi. W skład zespołów roboczych
sieczkarni wchodzą: walce podające, walce zgniatające, bęben nożowy i obrotowo
zamocowana stalnica. Walce górne są dociskane za pomocą sprężyn o regulowanym nacisku,
co umożliwia zwiększenie lub zmniejszenie stopnia zgniotu materiału dostarczanego do
zespołu rozdrabniającego. W przypadku zapchania maszyny zbieranym materiałem jest
włączany mechanizm zwrotny, który powoduje odwrotny kierunek obrotów elementów
zasilających, w wyniku, czego następuje wycofanie nagromadzonego materiału. W kombajnie
zastosowano stalnicę obrotową, dzięki czemu istnieje możliwość wykorzystania wszystkich
czterech jej krawędzi roboczych. Nad bębnem rozdrabniającym znajduje się ostrzałka do
ostrzenia stępionych noży bębna. Zespół rozdrabniający sieczkarni jest zabezpieczony przed
dostaniem się do niego elementów metalowych lub innych ciał obcych, które mogą uszkodzić
sieczkarnię. W tym celu w dolnym walcu zgniatającym i górnym walcu wciągającym montuje
się wykrywacze metalu o regulowanej czułości. Rozdrobniony materiał w wyniku uderzeń
noży oraz wentylacyjnego działania bębna jest wyrzucany kanałem wylotowym na jadące
obok środki transportowe. Kanał wylotowy składa się z dwóch części: dolnej, nieruchomej
i górnej, obrotowej. Obrót kanału odbywa się za pomocą siłownika hydraulicznego
dwustronnego działania sterowanego z kabiny operatora.

W górnej części kanału znajduje się ruchoma końcówka wylotowa sterowana z kabiny

sieczkarni. Sieczkarnia może być wyposażona w urządzenie do dodawania preparatów
chemicznych, ułatwiających zakiszanie zielonek lub zwiększających ich wartość pokarmową.

Napęd zespołów roboczych kombajnu odbywa się od silnika wysokoprężnego,

umieszczonego z tyłu maszyny. Z silnika przez przekładnię zębatą kątową z jednej strony
napędzany jest bęben nożowy, a z drugiej mechanizm jazdy. Napęd bębna nożowego
przenoszony jest z koła pasowego przekładni kątowej pasem zespolonym na koło pasowe
osadzone na wale bębna nożowego. Włączanie i wyłączanie bębna nożowego odbywa się za
pomocą rolki napinającej, sprzężonej z siłownikiem hydraulicznym sterowanym przez
operatora z kabiny sieczkarni. W układzie jazdy maszyny znajduje się przekładnia
bezstopniowa również sterowana hydraulicznie z kabiny operatora. W wyniku zastosowania
przekładni bezstopniowej istnieje możliwość doboru odpowiedniej prędkości ruchu maszyny
w zależności od warunków jej pracy, czego nie zapewnia skrzynia przekładniowa zębata.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 34. Schemat napędu sieczkarni samojezdnej: 1 – silnik, 2 – przekładnia zębata kątowa, 3 – pompa,

4 – skrzynia biegów, 5 – rolka napinająca, 6 – bęben nożowy, 7 – przekładnia rozdzielająca, 8 – wał
przegubowo-teleskopowy, 9 – dolny walec zgniatający, 10 – górny walec zgniatający, 11 – dolny walec
podający, 12 – górny walec podający, 13 – wał napędu adapterów, 14 – sprzęgło, 15 – hamulec,
16 – przekładnia główna, 17 – mechanizm różnicowy, 18 – zwolnice, 19 – przekładnia bezstopniowa
[7, s. 209]

Za pomocą przekładni bezstopniowej i sprzęgła napęd przenoszony jest do trzybiegowej

skrzyni przekładniowej. Ze skrzynią przekładniową zblokowany jest most napędowy
zawierający przekładnię główną, mechanizm różnicowy i zwolnice, z którymi połączone są
półosie kół napędowych.

Z wału bębna nożowego, po drugiej stronie maszyny, za pośrednictwem skrzyni

rozdzielającej, wałów przegubowo-teleskopowych i przekładni łańcuchowych są napędzane
walce podające, walce zgniatające oraz zespoły robocze adapterów współpracujących
z sieczkarnią. Skrzynia rozdzielcza pozwala na uzyskanie kilku prędkości obrotowych
walców podających i zgniatających. Do napędu mechanizmów jezdnych sieczkarni stosowane
są również układy hydrostatyczne, złożone z pompy i silników hydraulicznych.

Z przodu sieczkarni mocuje się adaptery współpracujące z maszyną. Układ zawieszenia.

transportera pozwala na kopiowanie nierówności terenu przez adaptery na nim założone.

Z sieczkarnią mogą być łączone następujące adaptery:

−

do zbioru zielonek niskołodygowych: nożycowy i rotacyjny,

−

do zbioru zielonek wysokołodygowych: bezrzędowy i rzędowy,

−

do podbierania pokosów.

Adapter do zbioru zielonek nisko łodygowych. W skład adaptera do zbioru zielonek nisko
łodygowych wchodzą: nagarniacz, zespól tnący i podajnik ślimakowy. Nagarniacz posiada
listwy z osadzonymi nań sprężystymi palcami. Zapewnia właściwą pracę maszyny również
przy zbiorze roślin wyległych. Ścięte listwą nożową rośliny trafiają pod podajnik ślimakowy.
Podajnik przesuwa skoszone rośliny z obu stron do środka, a następnie przekazuje je do
gardzieli sieczkarni między walce podające. Do napędu zespołów roboczych adaptera
zastosowano przekładnie pasowo-klinowe i przekładnię łańcuchową. Podnoszenie adaptera
odbywa się hydraulicznie z kabiny operatora, opuszczanie zaś następuje pod własnym
ciężarem. Pod adapterem znajdują się płozy, za pomocą, których reguluje się wysokość
koszenia roślin. Wszystkie płozy muszą być ustawione na jednakową wysokość. W czasie
pracy adapter kopiuje powierzchnie pola, ślizgając się na płozach. Nacisk płóz na podłoże
reguluje się za pomocą sprężyn odciążających, przy czym nacisk ten powinien być jak
najmniejszy. Aby następowało odpowiednie ścinanie roślin końce nożyków powinny
przylegać do stalek palców, a dopuszczalny luz wynosi od 0,3 do 0,5 mm. do odpowiedniego
ustawienia nożyków względem palców służą wymienne podkładki regulacyjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 35. Adapter do zbioru roślin niskołodygowych: 1 – nagarniacz, 2 – zespół tnący, 3 – podajnik ślimakowy,

4 – obudowa [6, s. 112]

Do koszenia traw i zielonek niskołodygowych może być stosowany również przyrząd

rotacyjny. Zespół roboczy przyrządu stanowi osiem bębnów nożowych. Przyrząd rotacyjny
montuje się w przedniej części sieczkarni, a zatem ścięte rośliny pozostają na pokosach.
W jednym przejeździe maszyny uzyskuje się dwa pokosy. Jeden pokos powstaje ze
skoszonych roślin przez cztery bębny środkowe i jest układany między kołami maszyny,
natomiast z dwóch skrajnych bębnów z obu stron przyrządu układane są półpokosy. Przy
następnym przejeździe maszyny do zewnętrznego półpokosu dokładany jest drugi półpokos,
które w rezultacie dają jeden pełny pokos. Każdy bęben wyposażony jest w dwa nożyki.

Rys. 36. Adapter rzędowy do zbioru roślin wysokołodygowych: 1 – kadłub, 2 – przenośnik łańcuchowy,

3 – rozdzielacze środkowe, 5 – rozdzielacz lewy, 6 – podajnik ślimakowy, 7 – nachylacz, 8 – nożyk
[6, s. 112]

Adapter do zbioru roślin wysokołodygowych. Adapter bezrzędowy przystosowany jest do
zbioru kukurydzy, słonecznika i innych wysoko rosnących roślin paszowych. Adapter
wyposażony jest w nagarniacz listwowy unoszony za pomocą dwóch siłowników
hydraulicznych jednostronnego działania kierowanego z pomostu operatora maszyny.
Z prawej strony adaptera znajduje się rozdzielacz tnący, oddzielający pas koszonych roślin od
łanu. Skoszone rośliny przez zespół tnący trafiają na przenośnik łańcuchowo-listwowy,
którym transportowane są do podajnika ślimakowego. Podajnik ślimakowy, podobnie jak
w adapterze do zbioru roślin, niskołodygowych, przemieszcza rośliny ku środkowi i podaje je
do gardzieli sieczkarni.
Adapter trzyrzędowy. Jest przeznaczony do zbioru kukurydzy. Składa się on z kadłuba, do
którego mocowane są przenośniki łańcuchowe wyposażone w zabieraki przenoszące ścięte
rośliny w kierunku podajnika ślimakowego. Rośliny są ścinane nożykami umieszczonymi
w przedniej części przenośników łańcuchowych. Na każdy rząd kukurydzy przypada jeden
nożyk. Nożyki są mocowane do listwy nożowej wykonującej ruch posuwisto-zwrotny. Przed
przenośnikami łańcuchowymi znajdują się rozdzielacze, które jednocześnie kopiują
powierzchnie pola. Nad podajnikiem ślimakowym umieszczony jest nachylacz, który ułatwia
wciąganie przez podajnik ściętych roślin.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 37. Adapter podbierający: 1 – obudowa, 2 –podbieracz, 3 – podajnik ślimakowy, 4 – przytrzymywacz,

5 – podpory [6, s. 113]

Adapter podbierający zbudowany jest z dwóch zespołów roboczych: podbieracza ze
sterowanymi palcami oraz podajnika ślimakowego. Nad podbieraczem umieszczony jest
przytrzymywacz podbieranego materiału. Napęd obu zespołów roboczych odbywa się za
pomocą przekładni łańcuchowych. Do regulacji wysokości ustawienia podbieracza służą
płozy znajdujące się pod obudową adaptera.

Obsługa i regulacje sieczkarni samojezdnej

Przystępując do pracy i obsługi sieczkarni należy:

1. Sprawdzić stan osłon zespołów roboczych i dokręcenie połączeń śrubowych.
2. Sprawdzić napięcie łańcuchów i pasów napędowych.
3. Przesmarować wszystkie punkty smarowania zgodnie z harmonogramem smarowania.
4. Sprawdzić poziom oleju w silniku.
5. Sprawdzić poziom płynu w układzie chłodzenia silnika i oczyścić chłodnicę.
6. Sprawdzić poziom oleju w zbiornikach hydraulicznych.
7. Sprawdzić poziom oleju w skrzyni biegów, przekładni rozdzielającej przy silniku oraz

w przekładni napędu walców i zespołów tnących.

8. Sprawdzić szczelność układu zasilania paliwem.
9. Wyczyścić filtr powietrza kabiny.
10. Sprawdzić ciśnienie powietrza w ogumieniu.
11. Włączyć akumulatory przestawiając pokrętło odłącznika.
12. Dźwignię zmiany biegów ustawić w położeniu neutralnym i zabezpieczyć kombajn

hamulcem postojowym. Należy uprzedzić stojących obok sieczkarni, naciskając
kilkukrotnie sygnał dźwiękowy.

13. Uruchomić silnik zgodnie z wytycznymi zawartymi w instrukcji obsługi silnika i przy

obrotach biegu jałowego sprawdzić:

−

szczelność przewodów i połączeń układu chłodzenia silnika,

−

szczelność przewodów i połączeń układu zasilania paliwem,

−

szczelność połączeń układu wydechowego,

−

szczelność układu hydraulicznego.

14. Ustawić obroty silnika na poziomie nominalnym i sprawdzić:

−

wskazania ciśnienia oleju po rozgrzaniu silnika,

−

temperaturę oleju silnika,

−

temperaturę płynu chłodzenia silnika,

−

wskazania przyrządów pomiarowych kontrolnych i zabezpieczających,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wszystkie odbiorniki oświetlenia zewnętrznego,

−

szczelność układów hydraulicznych kombajnu.

15. Wykonać w pełnym zakresie obrót kanału wyrzutowego.
16. Sprawdzić podnoszenie transportera sieczkarni bez obciążenia adapterami.
17. Połączyć sieczkarnię z adapterem.
18. Przeprowadzić próbną jazdę kombajnem na wszystkich biegach z użyciem przekładni

bezstopniowej mechanizmów jezdnych. Jeśli sieczkarnia wyposażona jest w monitor
kontrolny, sprawdzić ustawienia funkcji roboczych.

19. Sprawdzić prawidłowość działania przekładni napędowych i regulacji zespołów

roboczych w pełnym zakresie obrotów.

20. Sprawdzić działanie układu hamulcowego.
21. Rozpocząć zbiór zielonki po ustaleniu sygnałów współdziałania z operatorami przyczep

objętościowych. Prawidłowa organizacja pracy przy zbiorze zielonek w postaci sieczki
wymaga zapewnienia ciągłego odbioru zielonki od pracujących maszyn. Sieczkarnia
pracuje zazwyczaj systemem zagonowym. Liczbę przyczep należy dostosować do
wydajności sieczkarni. Najbardziej prawidłową pracę uzyskuje się wtedy, gdy czas
obrotu załadowanej przyczepy jest równy czasowi ładowania. Prędkość przejazdu
agregatów z przyczepami wynosi około 12 km/h.

22. Pracę należy rozpocząć po osiągnięciu obrotów roboczych zespołów sieczkarni.
23. W miarę potrzeby dokonać regulacji sieczkarni:

−

długości sieczki przez zmianę prędkości obrotowej walców podających

i zgniatających lub zmianę liczby noży na bębnie rozdrabniającym.

−

wielkości szczeliny między nożami bębna a stalnicą po uprzednim odkręceniu śrub

mocujących i ustawieniu stalnicy. Szczelina między stalnicą a nożami bębna powinna
wynosić 0,5-1,5mm. Po około 80 godzinach pracy stalnicę obraca się, aby pracowała
nowa krawędź stalnicy.

24. Po zakończeniu pracy sieczkarnię należy oczyścić i zakonserwować.

Zasady bhp przy obsłudze sieczkarni

Żaden program zapobiegania wypadkom przy pracy nie będzie skuteczny bez pełnej

współpracy osób, które są bezpośrednio odpowiedzialne za eksploatację sprzętu. Mówi się, że
„najlepszym zabezpieczeniem jest ostrożny operator, który z rozwagą może uratować więcej
istnień i kończyn ludzkich, aniżeli jakikolwiek program zapobiegania wypadkom, którego się
nie przestrzega”.
1. Przed rozpoczęciem eksploatacji, obsługi lub wykonaniem wszelkich innych czynności

przy sieczkarni należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi. Kilka minut poświęconych
na przeczytanie jej zaoszczędzi później dużo czasu i stresów. Brak wiedzy może
doprowadzić do wypadku.

2. Należy przeczytać wszystkie tabliczki z symbolami dotyczącymi bezpieczeństwa, jakie

znajdują się na maszynie i postępować zgodnie z instrukcjami. Jeżeli okaże się, że
tabliczek brakuje lub zostały uszkodzone, należy je natychmiast uzupełnić.

3. Gaśnica przeciwpożarowa powinna znajdować się w pobliżu operatora. Po każdym użyciu

czy upływie daty ważności należy ją wymienić.

4. W pobliżu zawsze powinna znajdować się podręczna apteczka.
5. Sieczkarnię powinien obsługiwać wykwalifikowany operator, posiadający znajomość

całego układu kontrolnego i technik zbioru zielonek na glebach o nachyleniu
maksymalnym 26% (15º) ku górze i ku dołowi oraz nachyleniu bocznym maksimum 36%
(19º) pod warunkiem, że istnieje dobra, równa powierzchnia i dostateczne warunki
przyczepności opon.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Podczas obsługi sieczkarni nie należy nosić luźnej odzieży, która mogłaby zostać

wciągnięta przez ruchome części maszyny.

7. Wchodzenie i schodzenie z kabiny sieczkarni zawsze powinno odbywać się w bezpieczny

sposób Należy wchodzić po stopniach korzystając z barierek ochronnych, zachowując za
każdym razem kontakt z maszyną w trzech punktach. Ze stopni i platformy zawsze należy
usunąć ziemię i inne zanieczyszczenia.

8. Podczas pracy w kabinie sieczkarni powinien przebywać jeden operator, chyba, że

zamontowano fotel dla pasażera.

9. Nie można dopuścić, aby kiedykolwiek w pobliżu sieczkarni i innych maszyn rolniczych

znajdowały się dzieci.

10. Sieczkarnia nie może zbierać nieodpowiednich dla niej roślin i pracować

w niewłaściwych warunkach atmosferycznych. Lepiej przerwać pracę na jakiś czas, niż ją
kontynuować w takich warunkach.

11. Nie należy modyfikować, zmieniać elementów sieczkarni ani zezwalać innym wykonanie

takich zmian w jej częściach czy funkcjach, nie uzgodniwszy uprzednio tej kwestii
z dealerem.

12. Przed włączeniem silnika, należy upewnić się, że hamulec ręczny jest zaciągnięty

i dzwignia zmiany biegów znajduje się w pozycji neutralnej. Należy uprzedzić stojących
obok kombajnu, naciskając kilkukrotnie sygnał dźwiękowy.

13. Z uwagi na toksyczne spaliny, które wdychane mogą okazać się niebezpieczne dla

zdrowia nigdy nie należy uruchamiać silnika w zamkniętym pomieszczeniu, nie
zapewniwszy właściwej wentylacji.

14. Przed rozpoczęciem jazdy kombajnem, zawsze należy upewnić się czy na drodze lub

w pobliżu maszyny nie ma ludzi lub przeszkód.

15. Przed rozpoczęciem obsługi kombajnu należy upewnić się, że osłony bezpieczeństwa

i pokrywy są właściwie zainstalowane i zabezpieczone.

16. Jeżeli którakolwiek z części ulegnie zapchaniu lub zakleszczy się, przed przystąpieniem

do jakiegokolwiek działania, należy silnik zatrzymać. Nigdy nie należy posługiwać się
rękoma czy nogami, lub działać w inny sposób, aby wprowadzić zielonkę do zespołu
tnącego. Dla operatora może to skończyć się poważnymi obrażeniami, a nawet śmiercią.

17. Praca sieczkarni powinna zawsze odbywać się przy zachowaniu odpowiedniej prędkości

w stosunku do ukształtowania terenu. Tam gdzie teren jest nierówny, zawsze należy
zachować środki ostrożności, aby zapewnić odpowiednią stabilność maszyny.

18. Należy dostosować prędkość do wielkości plonów, warunków atmosferycznych

i warunków terenowych, jako że przyczepność kół może być o wiele niższa, ze względu
na warunki terenowe.

19. Nigdy nie należy pozostawiać podniesionego adaptera, gdy sieczkarnia stoi w miejscu.

Zawsze należy opuścić adapter na podłoże.

20. Unikać ryzyka pożaru, zachowując maszynę, a szczególnie obszar silnika, w idealnej

czystości. Wszelkie nagromadzone pyły, odcinki suchej zielonki, olej napędowy i olej
smarujący mogą łatwo ulec zapaleniu, jeżeli nie zostaną usunięte lub wyczyszczone.

Urządzenia do zakiszania i suszenia zielonek

Zielonki zebrane w formie sieczki przez sieczkarnie polowe konserwowane są przez:

−

zakiszanie,

−

suszenie,

−

brykietowanie lub granulowanie.
Najtańszym sposobem konserwacji pasz objętościowych soczystych jest zakiszanie.

Zapewnia zachowanie wartości odżywczych i smakowych, uniezależnia zbiór od pogody,
wymaga małych nakładów robocizny, a żywienie zwierząt kiszonką jest łatwe do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zmechanizowania. Zaleca się, aby w żywieniu krów kiszonka pokrywała około 80%
zapotrzebowania na składniki pokarmowe, resztę powinny stanowić pasze treściwe, zielonki
lub siano. W zależności od zawartości suchej masy w zakiszanym surowcu wyróżnia się
następujące typy kiszonek:

−

kiszonki świeże - sporządzone z zielonek o zawartości suchej masy 20-30%,

−

kiszonki z zielonki podsuszonej - sporządzone z zielonek o zawartości 30-40% suchej
masy,

−

sianokiszonki - sporządzone z zielonki o zawartości suchej masy 40-50%.
Zielonki o podwyższonej zawartości suchej masy (podsuszone) zakiszają się lepiej.

W miarę wzrostu suchej masy zwiększa się zawartość cukru i powstają bardziej sprzyjające
warunki dla rozwoju bakterii kwasu mlekowego. Ponadto czynnikami sprzyjającymi
bakteriom tworzącym kwas mlekowy są:

−

dokładne rozdrobnienie,

−

czystość zakiszanego surowca,

−

szybkie odcięcie dopływu powietrza,

−

staranne ugniecenie,

−

właściwe przykrycie.
Technologię przygotowania sianokiszonki w cylindrycznych belach już poznałeś.

Kiszonki i sianokiszonki mogą być przygotowywane i przechowywane również w silosach
płaskich i wieżowych. Do grupy silosów płaskich należą:

−

silosy przejazdowe składające się z płyty i dwóch ścian oporowych,

−

silosy komorowe składające się z płyty i co najmniej trzech ścian oporowych,

−

silosy w postaci płyty,
Silosy płaskie posiadają płyty tak ukształtowane, aby soki kiszonkowe spływały do

szczelnych zbiorników, które poddane neutralizacji można wykorzystać do celów rolniczych.
Ściany oporowe silosów mogą by wykonane z betonu monolitycznego, z prefabrykatów
betonowych w kształcie litery L, z drobno wymiarowych elementów (pustaków) oraz
konstrukcji drewnianej odpowiednio zaimpregnowanej.

Silosy wieżowe są rozwiązaniem droższym aniżeli silosy płaskie między innymi z uwagi

na wyposażenie technologiczne do pobierania kiszonki. Mogą być gazoszczelne, zamykane
hermetyczną kopułą i otwarte, uszczelniane od góry folią silosową i wodą. Zaletą silosów
wieżowych jest oszczędność miejsca pod zabudowę, bardzo małe straty kiszonki, bardzo
dobra jakość i możliwość pełnej mechanizacji procesu zakiszania. Silosy wieżowe budowane
są z materiałów żelbetowych, tworzyw sztucznych, elementów stalowych z powłoką
antykorozyjną, drewna impregnowanego lub aluminium. Najczęściej spotykanym
rozwiązaniem są silosy z tworzywa sztucznego - poliestru zbrojonego włóknem szklanym.
Silosy wieżowe napełniane są przenośnikami pneumatycznymi. Masa słupa zielonki
powoduje dokładne wypchnięcie powietrza z zakiszanej masy, tak, że nie zachodzi
konieczność jej ugniatania. Do mechanicznego opróżniania silosów wieżowych służą
urządzenia wybierające kiszonkę od góry lub od dołu silosu.

Suszenie ma na celu ograniczenie do minimum strat składników pokarmowych (białka,

karotenu). Wysuszony produkt ma prawie nie zmienioną ilość składników pokarmowych
w porównaniu do świeżej zielonki. Straty białka wynoszą średnio 3÷8%, a straty karotenu,
związku wyjściowego do produkcji witaminy A w organizmach zwierzęcych nie przekraczają
25%. Podczas silosowania straty białka sięgają 20%.

Suszarka bębnowa jest urządzeniem, w którym można przygotowywać susz z roślin

zawierających dużą ilość składników odżywczych: kończyny, lucerny, traw, żyta, owsa itp.
Po zainstalowaniu dodatkowych urządzeń suszarka ta może być również wykorzystana do
suszenia roślin okopowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W suszarce można wyróżnić następujące podstawowe zespoły: urządzenie do

przygotowania i podania zielonki, piec, bęben suszący, wentylator i cyklon. Piec służy do
wytwarzania czynnika suszącego, stanowiącego mieszaninę powietrza i gorących spalin
powstałych ze spalania paliwa stałego lub ciekłego. Gorące powietrze wraz ze spalinami jest
dostarczane do bębna suszarki, do którego również za pomocą dwóch przenośników:
łańcuchowego i ślimakowego, jest dostarczana zielonka. Zielonka przeznaczona na susz musi
być pocięta na sieczkę długości około 50 mm, dlatego do zbioru należy stosować sieczkarnie
polowe zbierające. W przeciwnym razie przed przenośnikami należy ustawić sieczkarnię
stacyjną.

Bęben stanowi główny zespól roboczy suszarki. W nim odbywa się suszenie w wyniku

zetknięcia się zielonej sieczki z gorącym czynnikiem suszącym. Wewnątrz bębna znajdują się
specjalnie ukształtowane łopaty, których zadaniem jest przesuwanie znajdującej się w nim
zawartości ku wylotowi. Przesuwaniu materiału sprzyja również pochylenie bębna
w kierunku wylotu. Na materiał znajdujący się w bębnie działa również strumień powietrza
wytwarzany przez wentylator główny. Bęben spoczywa na rolkach i jest on napędzany
w czasie pracy. Napęd bębna za pośrednictwem przekładni bezstopniowej, umożliwia
odpowiedni dobór jego prędkości obrotowej w zależności od parametrów suszonej zielonki.
Regulacja prędkości obrotowej bębna może się odbywać w zakresie 2,5÷23 Obr /min.
O prawidłowości suszenia informuje wilgotność suszu, która powinna wynosić 9÷12%.
Temperatura czynnika suszącego w bębnie wynosi około 800ºC na wlocie i 110ºC na wylocie
bębna. Zielonka ogrzewa się w tym czasie do temperatury około 60÷70ºC.
Wysuszona zielonka (susz) trafia następnie do cyklonu z dozownikiem, w którym następuje
oddzielenie suszu od czynnika suszącego. Susz przewodami transportu pneumatycznego jest
doprowadzany do dwóch rozdrabniaczy, które przerabiają go na mączkę. W cyklonie
transportu pneumatycznego następuje oddzielenie suszu od powietrza. Powietrze jest
odprowadzane na zewnątrz, a susz przenoszony do dozownika z workownicą. Cyklon jest
zbudowany w postaci zbiornika o części górnej cylindrycznej i części dolnej stożkowej. Gazy
wraz z suszem zostają wprowadzone do górnej części w taki sposób, że następuje ich
zawirowanie po ściankach zbiornika. Susz zsuwa się do dolnej stożkowej części i jest
odbierany z niej u dołu, natomiast gazy uchodzą u góry. Susz w postaci sieczki lub mączki
jest materiałem o małej masie objętościowej i stąd niewygodnym do transportu i składowania.
Dlatego poddaje się go brykietowaniu lub granulowaniu.

Urządzenia do brykietowania i granulowania

Susz z bębna suszarki przenośnikiem pneumatycznym jest dostarczany do rozdzielacza.

Zastosowanie rozdzielacza umożliwia skierowanie suszu do workownicy lub do zespołu
brykietującego. Przed brykieciarką materiał jest przesuwany przez zespół z płytą
magnetyczną w celu usunięcia ewentualnych zanieczyszczeń metalowych. Do brykieciarki
jest dostarczana woda potrzebna do zwilżania materiału przed jego brykietowaniem
(prasowaniem). Otrzymane brykiety przenośnikiem kubełkowym, są dostarczane do
chłodnicy. Tu następuje obniżenie temperatury brykietów w wyniku przepływu powietrza
zasysanego przez wentylator. Z chłodnicą jest połączony cyklon odpylający. Ochłodzone
brykiety są dostarczane przenośnikiem na środki transportowe lub do magazynu. Powstałe
w chłodnicy okruchy z brykietów są kierowane ponownie do zespołu brykietującego. Podczas
brykietowania mogą tez być dodawane odpowiednie środki chemiczne, podwyższające
wartość odżywczą paszy.

W skład linii do granulowania pasz sypkich wchodzą: zbiornik z dozownikiem,

kondycjoner, granulator i chłodnica. Zbiornik, do którego jest dostarczana mieszanka
paszowa, jest wyposażony w dozownik, zapewniający równomierne dostarczenie materiału
do kondycjonera. Dozownik stanowi talerz wygarniający, nad którym jest umieszczone

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

mieszadło ślimakowe. Dozowany materiał przesypuje się przez pochyły kanał, wyposażony
w płytę magnetyczną wychwytującą metalowe zanieczyszczenia. W kondycjonerze
stanowiącym przenośnik ślimakowy łopatkowy, następuje intensywne mieszanie oraz
nawilżanie materiału przegrzaną parą wodną o temperaturze 160÷180 ºC lub wodą. Przy
nawilżaniu parą wodną następuje jednocześnie podgrzewanie materiału prowadzące do jego
częściowej sterylizacji oraz rozmiękczenie składników paszy. Do kondycjonera może być
również doprowadzona melasa lub tłuszcz w postaci ciekłej. Wymieszana pasza jest
kierowana następnie do granulatora. Granulator jest zbudowany z uzębionych rolek i matrycy,
w otworach, której są formowane granule paszy. W procesie granulowania paszy wydzielają
się duże ilości ciepła, w wyniku, czego następuje nagrzewanie granulowanego materiału do
temperatury 80÷90º C. Uformowane granule trafiają do chłodnicy, w skład, której wchodzą:
ażurowy przenośnik i wentylator. Powietrze zasysane przez wentylator przepływa przez
przenośnik, powodując jednoczesne chłodzenie i suszenie granul.

Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas obsługi maszyn do zbioru i konserwacji zielonek

Podczas obsługi maszyn i urządzeń do zbioru siana i zielonek należy zachować

szczególną ostrożność przy agregatowaniu z ciągnikiem i łączeniu elementów przenoszących
napęd. Wszystkie czynności związane z regulacją, smarowaniem, naprawami i czyszczeniem
mogą być wykonywane po wyłączeniu i zatrzymaniu maszyny.

Przed uruchomieniem maszyny obsługujący powinien sprawdzić prawidłowość jej

działania, stan połączeń i stan osłon zabezpieczających. Ponadto należy bezwzględnie
sprawdzić, czy w zasięgu działania lub w zespołach roboczych maszyny nie znajdują się
jakieś przedmioty oraz czy w strefie niebezpiecznej (dotyczy to zwłaszcza maszyn
z rotacyjnymi zespołami roboczymi) nie przebywają ludzie.

Podstawowym warunkiem bezpiecznej pracy są odpowiednie kwalifikacje osoby

obsługującej oraz przestrzeganie zaleceń zawartych w instrukcji obsługi danej maszyny.

Obsługa suszarek może być powierzona tylko osobom wcześniej przeszkolonym.

Przeglądy i konserwacje suszarek należy wykonywać po ich unieruchomieniu i odłączeniu
dopływu prądu. Wszelkie naprawy i konserwacje urządzeń elektrycznych może wykonywać
tylko osoba do tego upoważniona posiadająca odpowiednie kwalifikacje.

Podczas eksploatacji suszarki powinny być bezwzględnie założone wszystkie osłony.

W pobliżu pieca nie można magazynować żadnych łatwo palnych materiałów. W razie
wystąpienia objawów pożaru (np. zapachu palonego zboża lub palonej farby) należy
natychmiast przerwać proces suszenia i przystąpić do lokalizacji i gaszenia pożaru.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są wymagania agrotechniczne stawiane są sieczkarniom polowym?
2. Jaka jest budowa i zasada działania sieczkarni zawieszanej?
3. Jaka jest budowa i zasada działania sieczkarni przyczepianej?
4. Jaka jest budowa i zasada działania sieczkarni samojezdnej?
5. Jak reguluje się zespoły sieczkarni?
6. Jakie są zasady obsługi sieczkarni?
7. Jakie są urządzenia do przygotowania suszu z zielonek?
8. Jakie są zasady bhp przy obsłudze sieczkarni polowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj obsługę techniczną zawieszanej sieczkarni polowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać obsługę techniczną sieczkarni,
4) sprawdzić prawidłowość pracy sieczkarni.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

sieczkarnia polowa zawieszana,

−

ciągnik,

−

instrukcja obsługi sieczkarni i ciągnika,

−

wyposażenie do wykonania obsługi technicznej,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przygotuj do pracy polową sieczkarnię samojezdną

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać czynności przygotowania sieczkarni do pracy,
4) przeprowadzić próbę pracy sieczkarni.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

sieczkarnia polowa,

−

instrukcja obsługi sieczkarni,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Wykonaj posezonową konserwację sieczkarni polowej

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne,
4) przygotować sieczkarnię do konserwacji,
5) przeprowadzić konserwację sieczkarni polowej,

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

sieczkarnia polowa,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie, myjka ciśnieniowa,

−

środki do mycia i konserwacji,

−

instrukcja obsługi sieczkarni polowej,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić wymagania stawiane sieczkarniom polowym?



2) scharakteryzować budowę i zasadę działania sieczkarni zawieszanych?



3) objaśnić budowę i zasadę działania sieczkarni przyczepianych?



4) objaśnić budowę i zasadę działania sieczkarni samojezdnych?



5) dokonać regulacji sieczkarni?



6) obsługiwać sieczkarnie?



7) scharakteryzować urządzenia do przygotowania suszu z zielonek?



8) zastosować zasady bhp przy obsłudze sieczkarni polowych?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 25 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Na proces technologiczny zbioru siana składają się następujące operacje

a) koszenie, przetrząsanie, prasowanie, owijanie folią.
b) koszenie i cięcie na sieczkę, transport, ugniatanie, okrywanie.
c) koszenie i cięcie na sieczkę, suszenie.
d) koszenie, kilkukrotne przetrząsanie, zbiór przyczepą zbierającą, przechowywanie.

2. Zawieszana kosiarka rotacyjna z dolnym napędem składa się z

a) ramy, kół podporowych, bębna nożowego.
b) obudowy, stalnicy, podbieracza.
c) nożyków, stalek, belki palcowej.
d) ramy zawieszenia, belki napędowej, tarcz z nożykami.

3. Rysunek obok przedstawia sposób wymiany nożyka w

a) kosiarce dyskowej.
b) kosiarce bębnowej.
c) prasie zbierającej.
d) sieczkarni.

4. Zmniejszenie wymiaru napięcia sprężyny bezpiecznika kosiarki

przedstawionego na rysunku obok spowoduje
a) zbyt częste działanie bezpiecznika.
b) zmianę wysokości koszenia.
c) zablokowanie bezpiecznika i uszkodzenie kosiarki.
d) zmianę szerokości koszenia.

5. Spulchniacze i zgniatacze stosuje się w kosiarkach w celu

a) zwiększenia wydajności.
b) zwiększenia szerokości roboczej.
c) zmniejszenia oporów koszenia.
d) przyśpieszenia procesu suszenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Rysunek obok przedstawia

a) przetrząsaczo-zgrabiarkę bierną.
b) przetrząsaczo-zgrabiarkę karuzelową.
c) przetrząsaczo-zgrabiarkę pasową.
d) zgrabiarkę kołową aktywną.

7. Ruch obrotowy kół przetrząsaczo-zgrabiarki kołowej biernej powstaje wskutek

a) napędu od WOM ciągnika.
b) oporu palców zaczepiających o siano.
c) napędu od kół podporowych,
d) napędu hydraulicznego.

8. Przystosowując przetrząsaczo-zgrabiarkę pasową do zgrabiania należy

a) zamontować ekran.
b) zmienić kierunek obrotów WOM ciągnika.
c) przestawić koła podporowe.
d) zmienić położenie listwy ustawczej.

9. Przenośnik podłogowy przyczepy zbierającej napędzany jest

a) od kół jezdnych.
b) hydraulicznie.
c) mechanizmem korbowo-zapadkowym.
d) pneumatycznie.

10. Przedstawiony na rysunku obok mechanizm służy do

a) zmiany stopnia zgniotu beli.
b) zmiany szerokości beli.
c) regulacji długości beli w prasie tłokowej.
d) regulacji prostopadłości beli.

11. Na rysunku obok przedstawiono proces formowania beli w prasie

a) tłokowej.
b) zwijającej o zmiennej komorze zwijania.
c) zwijającej o stałej komorze zwijania.
d) tłokowej wielkogabarytowej.

12. W celu prawidłowego obcinania sznurka po obwinięciu beli, szczelina między nożykiem

a podstawą obcinacza w prasie zwijającej nie może przekraczać
a) 0,3 mm.
b) 0,6 mm.
c) 0,8 mm.
d) 1 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. W technologii produkcji sianokiszonki w okrągłych belach występują maszyny

a) przyczepa zbierająca i suszarnia.
b) sieczkarnia i prasa tłokowa.
c) ścinacz zielonek i dmuchawa.
d) prasa zwijająca i owijarka bel.

14. Na rysunku aparatu wiążącego obok, nr 1 oznacza

a) nożyk.
b) palec supłacza.
c) chwytacz sznurka.
d) iglicę.

15. Na rysunku obok przedstawiony jest

a) adapter do zbioru kukurydzy.
b) podbieracz.
c) adapter do zbioru zielonek niskich.
d) adapter do zbioru słonecznika.

16. Zadaniem przenośników łańcuchowo-zabierakowych w adapterze do zbioru roślin

wysokołodygowych jest
a) dostarczenie ściętych roślin do podajnika ślimakowego.
b) ścinanie roślin i dostarczanie do podajnika.
c) wyrywanie roślin i układanie w rzędy.
d) rozdrabnianie ściętych roślin.

17. W sieczkarni samojezdnej napęd z silnika przenoszony jest kolejno na

a) sprzęgło i skrzynię biegów.
b) przekładnię kątową, przekładnię bezstopniową, sprzęgło i skrzynię biegów.
c) przekładnię bezstopniową, sprzęgło i zwolnice.
d) przekładnię bezstopniową, sprzęgło i przekładnię główną.

18. Zawieszana sieczkarnia polowa zbudowana jest z

a) zespołu tnącego, komory prasowania, przenośnika łańcuchowego.
b) ramy, bębnów nożowych, spulchniacza pokosów.
c) kół palcowych, listwy nastawczej, ekranu.
d) podbieracza, walców zgniatająco-podających, zespołu tnącego, kanału wylotowego.

19. Zielonka przeznaczona na susz musi być pocięta na sieczkę długości około

a) 10 mm.
b) 50 mm.
c) 100 mm.
d) 150 mm.

20. Rysunek obok przedstawia

a) prasę zwijającą z owijarką.
b) prasę wielkogabarytową.
c) prasę tłokową.
d) owijarkę z wózkiem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Eksploatowanie maszyn i urządzeń do zbioru zielonek

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Katalog Maszyn Rolniczych 2004, Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji

Rolnictwa, Warszawa 2004

2. Korpysz K., Roszkowski H., Zdun K.: Maszyny i urządzenia do produkcji zwierzęcej.

SGGW, Warszawa 1994

3. Kuczewski J., Waszkiewicz Cz.: Mechanizacja rolnictwa. Maszyny i urządzenia do

produkcji roślinnej i zwierzęcej. SGGW, Warszawa 1997

4. Kuczewski J., Majewski Z.: Podstawy eksploatacji maszyn rolniczych. WSiP, Warszawa

1995

5. Magazynowanie pasz. Poradnik. Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji

Rolnictwa; Duńskie Służby Doradztwa Rolniczego, Warszawa 2004

6. Waszkiewicz Cz.: Maszyny i urządzenia rolnicze. WSiP, Warszawa 1998
7. Waszkiewicz Cz., Kuczewski J.: Maszyny rolnicze. Maszyny i urządzenia do produkcji

roślinnej Cz. I. WSiP, Warszawa 1996

Materiały informacyjne firm:
8. John Deer
9. Krone
10. Kuhn
11. Sipma
12. Unia - Famarol