W instrukcji obs

ïugi pompy ciepïa powin-

na znale

ěÊ siÚ informacja, z jak duĝym dol-

nym

ěródïem powinna ona wspóïpracowaÊ.

Jego wielko

ĂÊ zwiÚksza siÚ wraz z mocÈ

grzewcz

È urzÈdzenia. Rozmiary kolektora

zawarte s

È w tzw. wideïkach, to znaczy po-

dana jest wielko

ĂÊ minimalna oraz maksy-

malna – zarówno dla kolektora pionowego
(tzw. ciep

ïo skalne), jak i poziomego (ciepïo

gruntowe). Dla konkretnego modelu pompy
ciep

ïa moĝna zatem rozpatrywaÊ dwa skraj-

ne przypadki – ma

ïy lub duĝy kolektor. Oba

b

ÚdÈ mieĂciïy siÚ w granicach wyznaczo-

nych przez producenta, ale nie zawsze b

ÚdÈ

spe

ïniaïy oczekiwania inwestora.

Firma instalacyjna pragn

Èca za wszel-

k

È cenÚ przebiÊ oferty konkurencji

mo

ĝe zaproponowaÊ najkrótsze, a zatem

najta

ñsze dolne ěródïo (bez wzglÚdu na

uwarunkowania gruntowe). Co wi

Úcej, bez

trudu uzasadni swoj

È decyzjÚ instrukcjÈ

do

ïÈczonÈ do urzÈdzenia. Firma dziaïajÈca

rzetelnie i dostosowuj

Èca dïugoĂÊ kolektora

do miejscowych warunków nie ma szans
w takim pojedynku, bo jej oferta b

Údzie

dro

ĝsza o kilka tysiÚcy zïotych.

Nie przesadzaÊ

z oszczÚdnoĂciÈ!

– Dla pompy Nibe o mocy 10 kW dolne

ěródïo

mo

ĝe mieÊ w przypadku kolektora poziome-

go, glikolowego d

ïugoĂÊ od 400 do 600 m

– mówi Artur Panas, w

ïaĂciciel

firmy Grasant z Wielkopolski, która
specjalizuje si

Ú w instalowaniu pomp

ciep

ïa. – PrzekïadajÈc to na pieniÈdze:

ró

ĝnica 200 m to koszt okoïo 4,5–5 tys. zï.

Wyobra

ěmy sobie teraz reakcjÚ klienta,

który w jednej firmie us

ïyszy, ĝe ïÈczne

koszty monta

ĝu pompy ciepïa to 50 tys. zï,

a w drugiej,

ĝe tylko 45 tys. zï. Teoretycznie

obie wielko

Ăci kolektora sÈ zgodne z wytycz-

nymi producenta, ale który

Ă z nich z caïÈ

pewno

ĂciÈ nie jest zgodny ze stanem oczeki-

wanym, z jakim mamy do czynienia w miej-
scu inwestycji. Faktyczna powierzchnia
kolektora poziomego zale

ĝy bowiem realnie

od rodzaju gruntu. Rozmaite jego rodzaje
maj

È róĝnÈ zdolnoĂÊ akumulowania ciepïa.

Dwa skrajne przypadki to grunt suchy oraz

REPORTA¿

Jak wybra

Ê dolne ěródïo?

Dolne

ěródïa pomp ciepïa naleĝy dobieraÊ na

podstawie wytycznych producenta danego

urz

Èdzenia. Trzeba przy tym wziÈÊ pod

uwag

Ú skïad gruntu, z którym mamy

do czynienia w miejscu inwestycji. Szczególnie

je

ĝeli planujemy wykonaÊ kolektor poziomy.

Wiercenie kolektora pionowego g

ïÚbokiego

BD3_Reportaz_pompa.indd 188

BD3_Reportaz_pompa.indd 188

2010-02-13 15:05:16

2010-02-13 15:05:16

BUDUJEMY DOM

3/2010

189

nawodniony. W pierwszym zdolno

ĂÊ kumu-

lowania energii jest bardzo s

ïaba, a zatem

kolektor powinien by

Ê duĝy, w drugim

bardzo dobra i mo

ĝna wybraÊ najmniejszÈ

warto

ĂÊ proponowanÈ przez producenta

pompy ciep

ïa. W praktyce staram siÚ wy-

konywa

Ê maksymalne dopuszczane przez

instrukcje wielko

Ăci. Dlaczego? Inwestor

raczej niech

Útnie patrzy na dodatkowe

koszty w postaci badania gruntu. Poza tym
warunki geologiczne, wbrew pozorom nie
s

È staïe! Dla bezpieczeñstwa naleĝy zatem

przyj

ÈÊ zasadÚ, ĝe sÈ one zïe. ZetknÈïem

si

Ú juĝ z przypadkami, ĝe w ciÈgu kilku

lat warunki geologiczne w danym miejscu
radykalnie si

Ú zmieniaïy. Prosty przykïad!

W okolicach Poznania wybudowano au-
tostrad

Ú, a konsekwencjÈ byïo opadniÚcie

w wielu miejscach wód podskórnych.
Badaj

Èc kilka lat temu grunt, mógïbym

stwierdzi

Ê, ĝe poniewaĝ wody jest sporo, to

kolektor mo

ĝe byÊ mniejszy. Póěniej wilgoci

ju

ĝ by nie byïo, a kolektor pozostaïby taki

sam! Spad

ïaby sprawnoĂÊ pracy pompy

ciep

ïa, a w skrajnych wypadkach mogïoby

doj

ĂÊ do zamroĝenia dolnego ěródïa i za-

trzymania pracy urz

Èdzenia grzewczego.

W przypadku kolektora pionowego równie

ĝ

radzi

ïbym dobieraÊ wiÚkszÈ dïugoĂÊ z tych,

które rekomenduje producent pomp ciep

ïa.

Nale

ĝy jednak pamiÚtaÊ, aby z wielkoĂciÈ

kolektora nie przesadzi

Ê ponad zalecenia,

gdy

ĝ w kaĝdym urzÈdzeniu znajduje siÚ

pompa obiegowa dobrana dla podanych
parametrów. Wyd

ïuĝenie kolektora sprawi,

ĝe owa pompa, a co za tym idzie caïe urzÈ-
dzenie, nie b

ÚdÈ dziaïaïy wïaĂciwie. Moĝna

oczywi

Ăcie zainstalowaÊ pompÚ obiegowÈ

o wi

Úkszych parametrach, ale bÚdzie ona

czerpa

ïa wiÚcej prÈdu, wzrosnÈ zatem do-

datkowo koszty eksploatacyjne i inwestycja
w bilansie d

ïugoterminowym okaĝe siÚ

ekonomicznie nieuzasadniona.

BezpoĂrednie odparowanie

Je

ĝeli ktoĂ dysponuje maïÈ iloĂciÈ miejsca,

a nie chce wykonywa

Ê odwiertów do

kolektorów pionowych, mo

ĝe zastosowaÊ

urz

Èdzenie dziaïajÈce na zasadzie tzw. bez-

po

Ăredniego odparowania. Kolektor z czyn-

nikiem gazowym zajmuje bowiem mniejsz

È

powierzchni

Ú niĝ kolektor glikolowy, przy

takiej samej mocy pompy ciep

ïa.

– Dzieje si

Ú tak dlatego, gdyĝ ïatwoĂÊ

pozyskiwania energii z gruntu jest wi

Úksza

– stwierdza Artur Panas. – Czynnik ch

ïod-

niczy lepiej absorbuje ciep

ïo z otoczenia.

Uk

ïadanie kolektora poziomego

Ciep

ïociÈg ïÈczÈcy kolektor z pompÈ ciepïa

(wej

Ăcie do budynku)

BD3_Reportaz_pompa.indd 189

BD3_Reportaz_pompa.indd 189

2010-02-16 12:44:39

2010-02-16 12:44:39

BUDUJEMY DOM

3/2010

190

Reportaĝ

Pomijamy w tym uk

ïadzie element poĂredni

– glikol, wymiennik p

ïytowy i pracÚ pompy

obiegowej. Dzi

Úki temu moĝna uzyskaÊ

wi

ÚkszÈ sprawnoĂÊ. Nie jestem fachowcem

od ch

ïodnictwa i nie stosujÚ w swojej dzia-

ïalnoĂci tego typu rozwiÈzañ, wiÚc trudno
wypowiada

Ê mi siÚ szczegóïowo, ale na

poziomie teoretycznym zastanawia mnie
pewien problem. Otó

ĝ pojemnoĂÊ cieplna

gruntu jest

ĂciĂle okreĂlona. Dla zakïadanej

powierzchni, z której pozyskujemy energi

Ú,

jej ilo

ĂÊ jest w danym momencie staïa. Jeĝeli

zatem mam urz

Èdzenie o mocy 10 kW, to

kolektor poziomy glikolowy zajmie teren
ok. 600 m

2

, a z czynnikiem gazowym jak

ÈĂ

mniejsz

È powierzchniÚ... wg firmy Clima

Komfort dla pompy ciep

ïa o mocy 10 kW

z bezpo

Ărednim odparowaniem Ărednia po-

wierzchnia dzia

ïki wynosi 230 m

2

. Przecie

ĝ

w dalszym ci

Ègu naleĝy pobraÊ takÈ samÈ

ilo

ĂÊ ciepïa (COP jest podobne), ale z mniej-

szej powierzchni. Teoretycznie dolne

ěródïo

powinno zosta

Ê szybciej wyeksploatowane.

Ciekaw jestem, jak jest naprawd

Ú, bo nie

s

ÈdzÚ, aby tak byïo w rzeczywistoĂci, skoro

urz

Èdzenia z bezpoĂrednim odparowaniem

s

È obecne na rynku. Jestem natomiast

pewien jednego: kolektor poziomy glikolowy
jest bezpieczniejszy do u

ïoĝenia i bardziej

odporny na b

ïÈd ludzki. Wykonanie kolekto-

ra z bezpo

Ărednim odparowaniem wymaga

natomiast du

ĝej starannoĂci ze strony ekipy

zakopuj

Ècej go w gruncie. Aby kolektor

z bezpo

Ărednim odparowaniem byï zainsta-

lowany zgodnie ze sztuk

È budowlanÈ, jego

koszt inwestycyjny mo

ĝe byÊ porównywalny

z kosztem wymiennika glikolowego.

Inwestycja 1

Koszt: kolektor pionowy (dwa odwierty
po 100 metrów) – 24,4 tys. z

ï, poïÈczenie

kolektora z pomp

È ciepïa (wprowadzenie

do budynku) – 2,1 tys. z

ï, pompa ciepïa Nibe

Fighter 1150 z mo

ĝliwoĂciÈ regulacji mocy

od 4–16 KW – 34,3 tys. z

ï, zbiornik ciepïej

wody u

ĝytkowej Nibe VPA 300/200 i zawór

trójdrogowy – 8,5 tys. z

ï, usïuga instalacyjna

wraz z materia

ïami – 4,2 tys. zï, ogrzewanie

pod

ïogowe (rozstaw co 10 cm) – 32 tys. zï

= 105,5 tys. z

ï brutto (wykonanie kolektora

pionowego 22% VAT, pozosta

ïe ceny z VAT-

em 7%). W przypadku kolektora pionowego
mo

ĝna podatek VAT zmniejszyÊ, jeĂli wykona

si

Ú odwierty w obrysie budynku np. w miej-

scu planowanego gara

ĝu.

Pi

Útrowy dom o powierzchni 200 m

2

zbu-

dowany jest w okolicach Poznania, w gminie
Kleszczewo. Wzniesiono go z Porothermu 25

i ocieplono 12-centymetrow

È warstwÈ

styropianu. W ca

ïym budynku zamontowane

jest ogrzewanie pod

ïogowe. Z pompÈ ciepïa

Nibe Fighter 1150 (o zmiennej regulacji mocy
4–16 kW) wspó

ïpracuje kolektor pionowy

(2 odwierty po 100 metrów) wykonany
z rury polietylenowej o

Ărednicy 40 mm (do

wykonania kolektorów pionowych stosowana
jest jeszcze rura o

Ărednicy 32 mm – ale Nibe

wymaga

φ 40).

– Rur

Ú o wiÚkszej Ărednicy stosuje siÚ

wtedy, gdy odcinki kolektora maj

È byÊ

d

ïuĝsze – podkreĂla Artur Panas. – Mniejsze

s

È bowiem opory tïoczenia. W omawianym

przypadku w najni

ĝszym miejscu odwiertu do

rury polietylenowej przy

ïÈczona jest gïowica,

z tzw. wzburzeniem, wyprodukowana w pol-
skiej firmie Aspol FV z

’odzi. W kolektorach

pionowych stosuje si

Ú róĝne typy zakoñczeñ.

Najpopularniejsz

È i najtañszÈ jest U-ksztaïtka.

Czasami inwestorzy decyduj

È siÚ jednak na

ró

ĝnego rodzaju gïowice. MajÈ one najczÚĂciej

kszta

ït puszki. Gïowice ze wzburzeniem zmie-

niaj

È przepïyw glikolu w ukïadzie. W jakim

celu? Otó

ĝ, firma Aspol przeprowadziïa bada-

nia, z których wynika,

ĝe ciecz pïynÈca w ru-

rze kolektora nagrzewa si

Ú nierównomiernie.

Najwy

ĝszÈ temperaturÚ ma na zewnÈtrz (przy

Ăciankach), najniĝszÈ wewnÈtrz. W przypadku
zwyk

ïej U-ksztaïtki glikol przepïywa przez

ni

È i wraca do pompy, a rozkïad temperatury

w cieczy jest nierównomierny. Zastosowanie
g

ïowicy likwiduje ten problem, gdyĝ glikol

zostaje wymieszany. Okazuje si

Ú, ĝe moĝna

wówczas wyci

ÈgnÈÊ wiÚcej ciepïa z tej samej

d

ïugoĂci rury. Ukïad pracuje bardziej efektyw-

nie. Na rynku oferowane s

È jeszcze gïowice

z osadnikami osadów sta

ïych. WychwytujÈ one

ewentualne zanieczyszczenia, które dosta

ïy siÚ

do uk

ïadu w czasie wykonywania instalacji.

Czasami z glikolu wytr

Èca siÚ wapñ, on

równie

ĝ trafia do osadnika. A propos wapnia!

Wytr

Èca siÚ on wtedy, kiedy wykonawcy przez

ěle pojÚtÈ oszczÚdnoĂÊ wymuszonÈ przez szu-
kaj

Ècych oszczÚdnoĂci inwestorów nie stosujÈ

si

Ú do zaleceñ producentów glikoli i dolewajÈ

do koncentratu wod

Ú kranowÈ. W przypadku

omawianej inwestycji zastosowano glikol
monoetylenowy, który jest ta

ñszy od propyle-

nowego (oba biodegradowalne). Kiedy

Ă twier-

dzono,

ĝe instalacje wykorzystujÈce pierwszy

z nich s

È mniej sprawne. Praktyka pokazaïa

jednak,

ĝe to nieprawda. Wielu wykonawców

montuje kolektory pionowe wykorzystuj

Èce

alkohole ska

ĝone. Podyktowane jest to chÚciÈ

obni

ĝenia ceny dolnego ěródïa, a wiÚc walkÈ

o klienta. Cena denaturatów jest bowiem dwa,
a nawet trzy razy ni

ĝsza niĝ glikolu. Naleĝy

Dlaczego bezpo

Ărednie odparowanie?

W solankowych pompach ciep

ïa ciepïo, pobrane z gruntu przez wodny roztwór glikolu propyle-

nowego lub etylowego jest przekazywane w wymienniku p

ïytowym do czynnika chïodniczego (np.

R407C). W wyniku pobierania ciep

ïa z gruntu, temperatura solanki wzrasta o ok. 3–4 K. Chïodniejszy

kolektor na wlocie ma wi

ÚkszÈ zdolnoĂÊ pobierania ciepïa z gruntu niĝ na wylocie. W czasie sezonu

grzewczego pogarszaj

È siÚ warunki pobierania ciepïa w koñcowej czÚĂci kolektora, gdyĝ zmniej-

sza si

Ú róĝnica pomiÚdzy temperaturami gruntu i solanki. W pompach ciepïa z bezpoĂrednim odpa-

rowaniem czynnik ch

ïodniczy pobierajÈc ciepïo z gruntu paruje. Przemiana fazowa czynnika R290

odbywa si

Ú praktycznie przy staïej temperaturze, stÈd caïa powierzchnia kolektora ma takÈ samÈ

temperatur

Ú.

Ni

ĝsza efektywnoĂÊ pomp solankowych wynika takĝe z koniecznoĂci zastosowania dodatkowe-

go wymiennika ciep

ïa oraz pompy obiegowej niezbÚdnej do wymuszenia ruchu roztworu glikolu.

Z uwagi na wi

ÚkszÈ przewodnoĂÊ cieplnÈ materiaïu rurek, wiÚkszÈ zdolnoĂÊ pobierania ciepïa

z gruntu przez czynnik ch

ïodniczy w procesie parowania, eliminacjÚ strat przesyïowych ciepïa (cie-

p

ïo z gruntu jest przekazywane bezpoĂrednio do czynnika chïodniczego), kolektor gruntowy pomp

o bezpo

Ărednim odparowaniu ma wiÚkszÈ zdolnoĂÊ pobierania ciepïa niĝ w przypadku pomp so-

lankowych, a zatem powierzchnia do pobrania tej samej ilo

Ăci ciepïa moĝe byÊ mniejsza.

Maj

Èc doĂwiadczenie w instalacji pomp ciepïa z bezpoĂrednim odparowaniem i pomp solanko-

wych oceniamy,

ĝe pompy z bezpoĂrednim odparowaniem sÈ zdecydowanie ïatwiejsze w montaĝu.

W przeciwie

ñstwie do kolektora solankowego, który jest ukïadany, podïÈczany do rozdzielacza obie-

gów solanki i nape

ïniany wodnym roztworem glikolu na budowie, kolektor z bezpoĂrednim odpa-

rowaniem w wykonaniu Neura Electronics jest fabrycznie pod

ïÈczony do pompy ciepïa, fabrycznie

sprawdzony na szczelno

ĂÊ i napeïniony czynnikiem chïodniczym. Tak wiÚc caïe zadanie instalatora

polega jedynie na rozwini

Úciu pÚtli kolektora w ziemi i uïoĝeniu ich z odpowiednim rozstawem!

Wies

ïaw ¥migielski – Clima Komfort

BD3_Reportaz_pompa.indd 190

BD3_Reportaz_pompa.indd 190

2010-02-13 15:05:52

2010-02-13 15:05:52

Pompy ciepïa

BUDUJEMY DOM

3/2010

191

jednak pami

ÚtaÊ, ĝe alkohol odparowuje przez

odpowietrzniki! Efekt – w pomieszczeniu, gdzie
znajduje si

Ú pompa ciepïa, nieprzyjemnie

pachnie, trzeba dosy

Ê czÚsto uzupeïniaÊ

poziom p

ïynu, a ponadto warto pamiÚtaÊ, ĝe

pary alkoholu s

È palne!

Koszt ogrzewania pod

ïogowego jest

wprost proporcjonalny do ilo

Ăci zuĝytego

materia

ïu oraz czasu pracy. Przy rozstawie

rurek co 20 cm mo

ĝe on wynosiÊ 100 zï

+ VAT za metr kwadratowy, ale efekt eks-
ploatacyjny jest daleko gorszy od rozstawu
co 10 cm za 150 z

ï + VAT.

– Mo

ĝna nawet zaryzykowaÊ twierdzenie,

ĝe ten nominalnie droĝszy jest tak naprawdÚ
o po

ïowÚ tañszy – podkreĂla Artur Panas

z firmy Grasant. – Je

ĝeli bowiem przy rozsta-

wie co 20 cm zu

ĝywamy 5 metrów rury na

ka

ĝdy metr kwadratowy, to przy rozstawie co

10 cm musimy ju

ĝ zuĝyÊ 10 metrów. WiÚksze

s

È zatem nakïady materiaïowe, wiÚksza liczba

rozdzielaczy i dwa razy wi

Úksze nakïady

pracy. Tymczasem w

ĂwiadomoĂci inwestora

bardzo cz

Ústo jest to tylko droĝszy lub tañszy

metr kwadratowy ogrzewania pod

ïogowego.

Koszty eksploatacyjne w przypadku

pierwszej inwestycji wynios

ïy 1057 zï (od

po

ïowy lipca do 31 grudnia 2009 roku).

Po naprawd

Ú duĝych styczniowych

mrozach suma ta do 31 stycznia 2010 roku
wzros

ïa do 1592 zï. W kwocie tej mieĂci siÚ

koszt ogrzania c.w.u. –

Ărednio miesiÚcznie

48 z

ï (przy 6–7 metrach szeĂciennych cie-

p

ïej wody dla czteroosobowej rodziny).

Tajemnice kolektorów

pionowych

– Na polskim rynku wykonuje si

Ú dwa rodza-

je kolektorów pionowych. Za mniejsze i za
wi

Úksze pieniÈdze – podkreĂla Artur Panas.

– Pierwsze z nich w cenie oko

ïo 75 zï + VAT

za metr wykonuj

È firmy, które wiercÈ pïytko,

maksymalnie jakie

Ă 50–60 metrów. Drugi ro-

dzaj kolektorów pionowych w cenie 95–115 z

ï

+ VAT za metr odwiertu wykonywany jest
za pomoc

È maszyn mogÈcych drÈĝyÊ bardzo

g

ïÚboko, nawet do 200 metrów. OczywiĂcie

wielu inwestorów wybiera ni

ĝszÈ cenÚ. I co

si

Ú dzieje? Zaïóĝmy, ĝe instrukcja podaje, iĝ

pompa ciep

ïa wymaga kolektora pionowego

o d

ïugoĂci 200 metrów. Trzeba pamiÚtaÊ

o tym,

ĝe górna czÚĂÊ kolektora w zasadzie

nie pracuje, ocenia si

Ú, ĝe jest to jakieĂ

10 metrów. Je

ĝeli zatem wykonamy cztery

odwierty po 50 metrów, wcale nie uzyskamy
wymaganych 200! Efektywnie pracowa

Ê

b

Údzie najwyĝej 150 metrów i naleĝaïoby siÚ

zastanowi

Ê nad wykonaniem jeszcze jednego

otworu. A zatem koszt znacz

Èco wzroĂnie,

chocia

ĝ metr odwiertu byï tani. W przy-

padku dro

ĝszego wiercenia gïÚbokiego, na

przyk

ïad dwa razy po 100 metrów, uzyskamy

efektywne 180 metrów! Wystarczy zdecydo-
wa

Ê siÚ na nieco gïÚbszy odwiert i uzyskamy

d

ïugoĂÊ wymaganÈ przez producenta pompy.

Kolejny problem, który wi

Èĝe siÚ z pïytkimi

wierceniami, to konieczno

ĂÊ wykonania

hydraulicznego uk

ïadu równowaĝÈcego.

Wej

Ăcie do budynku, a w konsekwencji do

pompy ciep

ïa, jest jedno, natomiast odlegïoĂÊ

pomi

Údzy kolejnymi odwiertami róĝna.

Je

Ăli nawet rozmieĂcimy je w taki sposób,

ĝe pierwszy i piÈty bÚdÈ w takiej samej
odleg

ïoĂci od pompy ciepïa, to siïÈ rzeczy

drugi, trzeci, czwarty ju

ĝ nie bÚdÈ! Naleĝy

zatem wykona

Ê studzienkÚ z rozdzielaczem

na zewn

Ètrz budynku albo rozdzielacz

wewn

Ètrz – i ten koszt podniesie wartoĂÊ ta-

niego dolnego

ěródïa o kilka tysiÚcy zïotych.

Dodam jeszcze,

ĝe rozdzielacze powinny byÊ

wyposa

ĝone w regulatory przepïywu. Dwa

g

ïÚbsze kolektory moĝna natomiast poïÈczyÊ

trójnikiem i nie trzeba takiej instalacji
regulowa

Ê hydraulicznie: jeĝeli zachowamy

równe odleg

ïoĂci od siebie, to zrównowaĝy

si

Ú ona w sposób naturalny. W przypadku

trzech mo

ĝna zastosowaÊ z kolei ukïad

Tichelmana. Wówczas opory przep

ïywów

wsz

Údzie bÚdÈ zbliĝone.

Inwestycja 2

Koszty: Kolektor poziomy 900 metrów
– 23,5 tys. z

ï, pompa ciepïa Nibe

Fighter 1140 – 33 tys. z

ï razem z zasobni-

kiem ciep

ïej wody, usïuga instalacyjna

4,2 tys. z

ï = 60,7 tys. zï brutto (wykonanie

kolektora poziomego 22% VAT, pozosta

ïe

ceny z VAT-em 7%).

Stary, dwukondygnacyjny dom o po-

wierzchni 300 m

2

zosta

ï zbudowany

w okolicach Murowanej Go

Ăliny kilka-

dziesi

Èt lat temu z uĝyciem technologii

charakterystycznych dla tamtych czasów,
a wi

Úc dalekich od standardów energoosz-

cz

ÚdnoĂci. W caïym domu pozostawiono

grzejniki p

ïytowe, które zasilane byïy

poprzednio kot

ïem gazowym. Z pompÈ cie-

p

ïa Nibe Fighter 1140 17 kW wspóïpracuje

kolektor poziomy o d

ïugoĂci 900 metrów

(pi

ÚÊ pÚtli) uïoĝony metodÈ wykopów li-

niowych na g

ïÚbokoĂci 1,5 m. W instalacji

zastosowano glikol propylenowy biodegra-
dowalny.

– Moim zdaniem g

ïÚbokoĂÊ 1,5 m jest opty-

malna dla II strefy klimatycznej – stwierdza
Artur Panas. – Pozwala bowiem na maksymal-
ne odsuni

Úcie rury z glikolem od strefy prze-

marzania gruntu. Z drugiej strony umo

ĝliwia

w miar

Ú szybkÈ regeneracjÚ dolnego ěródïa

w okresie letnim. Metod

È na zintensyfikowanie

tego procesu jest u

ïoĝenie rury drenarskiej nad

kolektorem poziomym i pod

ïÈczenie do niej

rynien spustowych domu.

Koszty eksploatacyjne w przypadku

drugiej inwestycji wynios

ïy 12 950 zï

od 17 grudnia 2007 roku do 23 stycznia
2010 roku (nieca

ïe 3 sezony grzewcze)

– przy wcze

Ăniejszych kosztach na poziomie

13 800 z

ï za gaz za jeden sezon! (m.ĝ.)

Pompa ciep

ïa Nibe Fighter 1140

BD3_Reportaz_pompa.indd 191

BD3_Reportaz_pompa.indd 191

2010-02-13 15:06:08

2010-02-13 15:06:08