04 9id 4791 Nieznany

BHP i ochrona środowiska

– wykład 4

Zakres tematyki

Akty prawne, regulacje dotyczące BHP c.d.

systemy ochrony pracy w Polsce

obowi

zki pracodawcy w zakresie BHP

obowi

zki pracownika w zakresie BHP

System ochrony pracy

zbiór jednostek organizacyjnych, wzajemnie powi

zanych

zale

nych i/lub współpracuj

cych, maj

cych na celu ochron

praw pracowniczych okre

lonych w prawie pracy wraz

z prawem na podstawie którego wykonuj

swoje zadania

w Polsce rozró

niamy:

system prawny – stanowi integraln

ęść

gał

zi prawa, jak

jest

prawo pracy, mówi o normach prawnych i ich usytuowaniu
w hierarchii

ródeł prawa dotycz

cych bezpiecze

stwa i ochrony

zdrowia

system organizacyjny – obrazuje system organizacji ochrony
pracy na szczeblu pa

stwa, zakładu oraz organów

uczestnicz

cych w tworzeniu, a tak

e kontrolowaniu

bezpiecze

stwa i higieny pracy w Polsce

System prawny ochrony pracy

opiera si

ródłach prawa wskazanych w Konstytucji RP i art. 9

kodeksu pracy

Konstytucja RP – art. 66 podstawowy akt prawny, gwarantuje ka

demu

prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

sposób realizacji tego prawa okre

la ustawa – kodeks pracy

podstawowe uregulowania kodeksowe w zakresie bhp znajduj

w dziale:

X – dotyczy bhp

VIII – dotyczy ochrony pracy kobiet i pracowników w czasie urlopu
macierzy

skiego

IX – dotyczy ochrony pracy młodocianych

art. 9 kodeksu pracy wskazuje na inne

ródła prawa pracy, szczególnie

porozumienia normatywne zawierane mi

dzy partnerami socjalnymi:

układy zbiorowe

inne porozumienia zbiorowe, np. akty wewn

trz zakładowe stanowione

w formie regulaminów i statutów

Konstytucja RP

ródło: Nauka o pracy – bezpiecze

stwo, higiena i ergonomia. CIOP 2006

Kodeks pracy

ródło: http://www.pip.gov.pl/

Kodeks pracy – stan prawny na dzień

26.07.2010

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Źródła prawa dotyczące bhp

akty prawne powszechnie obowi

zuj

ce, stanowione przez upowa

nione do

tego organy oraz porozumienia zawierane pomi

dzy partnerami społecznymi,

obowi

zuj

ce grupy, które takie porozumienia zawarły

zasady bhp – dodatkowo, jako

ródło praw i obowi

zków w zakresie

bezpiecze

stwa i higieny pracy

akty wykonawcze bezpo

rednio rozwijaj

ce postanowienia działu X kodeksu

pracy oraz przepisy ogólne, mi

dzybran

owe i resortowe wydane na podstawie

delegacji zawartej w art.237 k.p.

przepisy powszechnie obowi

zuj

ce:

ustawy ustanawiaj

ce nadzór i kontrol

nad warunkami pracy

przepisy dotycz

ce innych dziedzin prawa reguluj

ce sprawy z zakresu bhp, m.in.

prawo budowlane, prawo górnicze i geologiczne, prawo atomowe

niektóre normy techniczne (ustawa o normalizacji - Dz. U. nr 55, poz. 251, z pó

n. zm.)

pozostałe przepisy b

ce przepisami prawa pracy (art. 9 k.p):

przepisy stanowione w drodze porozumienia zawartego pomi

dzy partnerami

społecznymi

le okre

lonych przypadkach przepisy wewn

trzzakładowe, ustanawiane przez

samego pracodawc

Przepisy bhp w ponadzakładowych

i zakładowych układach zbiorowych pracy

przepisy działu XI kodeksu pracy – reguluj

sprawy dotycz

ce porozumie

zbiorowych – nie zostały wył

czone sprawy z zakresu bhp, co otwiera drog

do regulowania tych spraw w układach zbiorowych pracy

strony układu nie mog

wprowadzi

do układu zbiorowego pracy postanowie

mniej korzystnych od zawartych w przepisach powszechnie obowi

zuj

cych

w układach zbiorowych pracy mog

okre

lone albo dodatkowe uprawnienia

pracownicze, albo uszczegółowione uprawnienia wynikaj

ce z przepisów

powszechnie obowi

zuj

cych

uregulowania z zakresu bhp najcz

ęś

ciej wyst

puj

ce w układach zbiorowych

pracy:

dodatkowe przywileje zdrowotne

dodatkowe urlopy dla pracowników pracuj

cych w warunkach szkodliwych lub

uci

ąż

liwych oraz skrócenie dobowego wymiaru czasu pracy dla pracowników

zatrudnionych w takich warunkach

rekompensaty finansowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy
w warunkach szkodliwych dla zdrowia, uci

ąż

liwych oraz niebezpiecznych

Regulamin pracy

regulamin pracy – akt wewn

trzzakładowy reguluj

cy sprawy

z zakresu BHP

zakres przedmiotowy regulaminu – okre

lony w art. 1041

kodeksu pracy – obejmuje uregulowania w zakresie wyposa

enia

pracowników w odzie

i obuwie robocze oraz

rodki ochrony

indywidualnej i higieny osobistej, wykazy prac wzbronionych
pracownikom młodocianym i kobietom

ustalany przez pracodawc

w porozumieniu z zakładow

organizacj

zwi

zkow

, je

eli zatrudnia co najmniej 20

pracowników

nie musi by

ustalany, je

eli w zakresie przewidzianym dla

regulaminu obowi

zuj

postanowienia układu zbiorowego pracy

z tre

regulaminu pracodawca ma obowi

zek zapozna

dego pracownika

Zasady bhp

za zasady bhp uwa

a si

reguły post

powania wynikaj

z do

wiadczenia

yciowego oraz przesłanek naukowych

i technicznych

regułami pozaprawnymi na wzór klauzul generalnych – nie s

one zdefiniowanie prawnie, ani okre

lone w przepisach

zgodnie z obowi

zuj

cymi przepisami – zarówno pracodawca, jak

i osoba kieruj

ca pracownikami i sam pracownik s

obowi

zani do

ich przestrzegania, a ich naruszenie lub niestosowanie mo

spowodowa

sankcje przewidziane w kodeksie pracy

System organizacyjny ochrony pracy

wskazuje na organy i organizacje uczestnicz

ce w kształtowaniu i realizowaniu zada

w tej

dziedzinie

dzieli si

na dwa systemy:

ogólnokrajowy (parlament, rz

d, resorty i inne urz

dy pa

stwowe, pa

stwowe organy nadzoru

i kontroli)

zakładowy

zró

nicowanie zada

parlament – przede wszystkim zadania ustawodawcze, tworzenie prawa ustalaj

cego podstawowe

zasady systemu

d i resorty oraz urz

dy pa

stwowe (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwo

Zdrowia) – ustalaj

wytyczne pa

stwa w kształtowaniu polityki w dziedzinie bezpiecze

stwa i higieny

pracy oraz, na podstawie ustaw, wydaj

przepisy wykonawcze w zakresie bhp

organy nadzoru i kontroli:

stwowa Inspekcja Pracy (PIP)

Inspekcja Sanitarna (IS)

Urz

d Dozoru Technicznego (UDT)

dy i prokuratura

równie

pozostałe organy nadzoru i kontroli w zakresie swojego działania w ka

dym przypadku, je

eli

dotyczy ono zapewnienia bezpiecze

stwa i ochrony zdrowia)

organy te dysponuj

liwo

ukarania mandatem karnym, b

wydania nakazu lub decyzji;

w okre

lonych przepisami przypadkach mog

równie

żą

wstrzymania prowadzenia prac, a

Główny Inspektor Pracy, w porozumieniu z wła

ciwym ministrem, mo

e wyda

nakaz zamkni

cia

cało

ci lub cz

ęś

ci zakładu

istotne znaczenie w tym systemie maj

równie

instytuty naukowo-badawcze, powołane do

prowadzenia prac naukowo-badawczych w dziedzinie bezpiecze

stwa pracy i ochrony

zdrowia

Kodeks pracy – fragment działu I

ródło: http://www.pip.gov.pl/

Rada Ochrony Pracy

pełni istotn

rol

w systemie organizacyjnym bhp na

szczeblu pa

stwa

w skład Rady wchodz

przedstawiciele rz

przedstawiciele pracodawców i pracowników

posłowie i senatorowie

wybitni specjali

ci z dziedziny bezpiecze

stwa i higieny

pracy

zgodnie z ustaw

o Pa

stwowej Inspekcji Pracy

organ ten, umocowany przy Sejmie RP, ma
sprawowa

nadzór nad jej działaniem

Uproszczony schemat organizacji systemu

ochrony pracy

ródło: Nauka o pracy – bezpiecze

stwo, higiena i ergonomia. CIOP 2006

Organy przedstawicielskie

zwi

zki zawodowe i społeczny inspektor pracy

pełni

przede wszystkim funkcje nadzorczo-

kontrolne w zakresie przestrzegania przez
pracodawc

obowi

zku zapewnienia bezpiecznych

i higienicznych warunków pracy

społeczny inspektor pracy, jak i pa

stwowe organy

nadzoru nad warunkami pracy, maj

prawo

wymierzania mandatu karnego za nieprzestrzeganie
przepisów i zasad bhp oraz prawo wydawania,
w formie pisemnej, zalece

dotycz

cych usuni

cia

stwierdzonych uchybie

Podmioty na szczeblu zakładu pracy

do ich obowi

zków nale

y tworzenie warunków pracy lub

społeczny nadzór i kontrola nad tymi warunkami

pracodawca:

podstawowy podmiot, którego obowi

zkiem w zakładzie pracy

jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
(art.15 k.p.)

realizuje swoje obowi

zki za pomoc

wyspecjalizowanych słu

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz lekarza sprawuj

cego

opiek

zdrowotn

nad pracownikami

komisja ds. bhp – uczestniczy dodatkowo w kształtowaniu
bezpiecznych warunków pracy w zakładzie pracy oraz jako organ
opiniodawczo-doradczy

Służba bezpieczeństwa i higiena pracy

pracodawca zatrudniaj

cy wi

cej ni

100 pracowników tworzy słu

bezpiecze

stwa i higieny pracy, pełni

funkcje doradcze i kontrolne

w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy (art. 237 § 1)

wymagane kwalifikacje, zadania i uprawnienia słu

by bhp zostały

okre

lone w rozporz

dzeniu Rady Ministrów. w sprawie słu

bezpiecze

stwa i higieny pracy (Dz. U. nr 109, poz. 844)

rozporz

dzenie to jest jednym z wa

niejszych elementów polityki

krajowej w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy

słu

bhp stanowi

wyodr

bnione komórki organizacyjne,

jednoosobowe lub wieloosobowe, podległe bezpo

rednio pracodawcy

lub członkowi organu zarz

dzaj

cego (np. zarz

du), upowa

nionego

przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach bhp

słu

ba bhp nie mo

e by

obci

ąż

ana zadaniami innymi ni

wymienione

w rozporz

dzeniu (z wyj

tkiem pracowników, którym powierzono

zadania słu

by bhp obok innych obowi

zków, w podmiotach

zatrudniaj

cych nie wi

cej ni

100 pracowników)

Służba bezpieczeństwa i higiena pracy

liczb

pracowników słu

by bhp, z uwzgl

dnieniem minimalnego zatrudnienia

okre

lonego w rozporz

dzeniu, ustala pracodawca, bior

c pod uwag

stan

zatrudnienia oraz wyst

puj

ce w zakładzie warunki pracy, a tak

e zwi

zane

z nimi zagro

enia zawodowe i uci

ąż

liwo

ci pracy:

w zakładach pracy zatrudniaj

cych od 100 do 600 pracowników, tworzy si

wieloosobow

lub jednoosobow

komórk

organizacyjn

albo zatrudnia w tej komórce

pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy

pracodawcy zatrudniaj

cy ponad 600 pracowników zatrudniaj

w pełnym wymiarze

czasu pracy co najmniej 1 pracownika słu

by bhp na 600 pracowników

pracodawca zatrudniaj

cy do 50 pracowników mo

e powierzy

wykonywanie zada

słu

by bhp specjalistom spoza zakładu pracy (art. 23711 § 2)

pracodawca zatrudniaj

cy do 100 pracowników mo

e powierzy

wykonywanie zada

słu

by bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (art. 23711 § 3)

przepis art. 23711 § 4 nadaje uprawnienie wła

ciwemu inspektorowi pracy, który

w porozumieniu z wła

ciwym inspektorem sanitarnym, mo

e nakaza

zwi

kszenie liczby pracowników słu

by bhp w zakładzie pracy lub utworzenie

takiej słu

by u pracodawcy zatrudniaj

cego mniej ni

10 pracowników, je

eli jest

to uzasadnione stwierdzonymi zagro

eniami zawodowymi

Służba bezpieczeństwa i higiena pracy

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy

pracodawca zatrudniaj

cy wi

cej ni

250 pracowników powołuje komisj

bezpiecze

stwa

i higieny pracy jako swój organ doradczy i opiniodawczy

w skład komisji wchodz

pracownicy słu

by bhp, lekarz sprawuj

cy opiek

zdrowotn

nad

pracownikami, społeczny inspektor pracy oraz przedstawiciele pracowników

przewodnicz

cym komisji jest pracodawca lub osoba przez niego upowa

niona,

a wiceprzewodnicz

cym – społeczny inspektor pracy (art. 237 § 1 i 2)

zadania komisji zostały okre

lone w art. 237:

dokonywanie przegl

du warunków pracy

okresowej oceny stanu bezpiecze

stwa i higieny pracy

opiniowanie podejmowanych przez pracodawc

rodków zapobiegaj

cych wypadkom przy pracy

i chorobom zawodowym

formułowanie wniosków dotycz

cych poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawc

w realizacji jego obowi

zków w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy

posiedzenia komisji odbywaj

w godzinach pracy, nie rzadziej ni

raz w kwartale

za czas nie przepracowany w zwi

zku z udziałem w posiedzeniu komisji pracownicy

zachowuj

prawo do wynagrodzenia

udział lekarza w pracach komisji odbywa si

na koszt pracodawcy w ramach

profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w art. 229 § 6 k.p., oraz w zwi

zku

z brzmieniem § 6, pkt. 4 rozporz

dzenia ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie

przeprowadzania bada

lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej

nad pracownikami oraz orzecze

lekarskich wydawanych do celów przewidzianych

w kodeksie pracy (Dz. U. nr 69, poz. 332)

w przypadkach uzgodnionych z pracodawc

, komisja mo

e korzysta

z ekspertyz i opinii

specjalistów spoza zakładu pracy, wykonanych na koszt pracodawcy (art. 237 § 3)

Obowiązki pracodawcy

obowi

zek dotycz

cy zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz

prowadzenia systematycznego szkolenia pracowników w zakresie bezpiecze

stwa

i higieny pracy:

art. 94 kodeksu pracy pkt.4

pozostałe obowi

zki pracodawcy w tym zakresie zostały zamieszczone w rozdziale I działu X

kodeksu pracy

odpowiedzialno

ść

za stan bezpiecze

stwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi

pracodawca (art. 207 § 1):

odpowiedzialno

ść

za wykroczenia popełnione przeciwko prawom pracownika (dział XIII kodeksu

pracy)

odpowiedzialno

ść

za popełnione przest

pstwa (odpowiedzialno

ść

karna)

odpowiedzialno

ść

cywiln

za wyrz

dzone szkody

podstawowe obowi

zki pracodawcy w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy zostały

okre

lone w rozdziale I działu X kodeksu pracy

przepis art. 207 § 2 zobowi

zuje pracodawc

do ochrony zdrowia i

ycia pracowników

w znowelizowanym kodeksie pracy wyra

nie sprecyzowano,

e warto

podlegaj

ochronie jest

zdrowie i

ycie pracowników

obowi

zek ten powinien by

realizowany poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych

warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osi

gni

ęć

nauki i techniki

sposób wykorzystania w okre

lonych warunkach osi

gni

ęć

nauki przez pracodawc

podlega

indywidualnej ocenie wła

ciwych organów nadzoru, np. PIP i IS lub s

du w toku post

powania

dowego

Obowiązki pracodawcy

ródło: Nauka o pracy – bezpiecze

stwo, higiena i ergonomia. CIOP 2006

Obowiązki pracodawcy

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Obowiązki szczególne

ogólny obowi

zek pracodawcy jest uszczegółowiony przez wymienienie

obowi

zków szczególnych, które zobowi

zuj

pracodawc

do:

organizowania pracy w sposób zapewniaj

cy bezpieczne i higieniczne

warunki pracy

zapewnienia przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad
bezpiecze

stwa i higieny pracy, wydawania polece

usuni

cia uchybie

w tym zakresie oraz kontrolowania wykonania tych polece

zapewnienia wykonania nakazów, wyst

pie

, decyzji i zarz

dze

organów

nadzoru nad warunkami pracy

zapewnienia wykonania zalece

społecznego inspektora pracy

wydzielenie obowi

zku dotycz

cego zapewnienia wykonania zalece

społecznego inspektora pracy wynikało z faktu, i

społeczny inspektor

pracy nie jest „organem nadzoru” oraz było podyktowane potrzeb

wyra

niejszego zaakcentowania roli społecznego nadzoru nad

warunkami pracy jako trwałego elementu polskiego systemu ochrony
pracy

Obowiązki pracodawcy

do rangi obowi

zku podstawowego podniesiono obowi

zek pracodawcy

dotycz

cy znajomo

ci przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów oraz zasad

bezpiecze

stwa i higieny pracy - znajomo

ść

tych przepisów i zasad musi

odpowiada

zakresowi, jaki jest niezb

dny do wykonywania ci

ążą

cych na

pracodawcy obowi

zków (art. 207 § 3)

przez poj

cie „zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy” rozumie si

zasady

pozaprawne, wynikaj

ce z techniki i do

wiadczenia

yciowego, których

przestrzeganie, w okre

lonych warunkach, jest niezb

dne dla zapewnienia

bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

w przypadku jednoczesnego wykonywania prac w tym samym miejscu przez
ró

nych pracodawców, pracodawcy ci maj

obowi

zek współpracowa

ze sob

w sprawach bezpiecze

stwa i higieny pracy m.in. ustali

zasady współdziałania,

uwzgl

dniaj

ce sposoby post

powania w przypadku wyst

pienia zagro

dla

zdrowia lub

ycia pracowników oraz wyznaczy

koordynatora, który b

dzie

sprawował nadzór nad bezpiecze

stwem i higien

pracy (art. 208 § 1)

ustalenia dotycz

ce wyznaczenia koordynatora i zasad współdziałania powinny

dokonane przed przyst

pieniem do wykonywania wspólnych robót, najlepiej

w ramach zawieranych umów o wykonanie robót albo w aneksach do tych
umów

wyznaczenie koordynatora nie zwalnia pracodawców z obowi

zku zapewnienia

swoim pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 208 §2)

Obowiązki pracodawcy

pracodawca rozpoczynaj

cy działalno

ść

jest zobowi

zany zawiadomi

, w ci

30 dni od daty rozpocz

cia tej działalno

ci, wła

ciwego inspektora pracy

i wła

ciwego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej

działalno

ci oraz o przewidywanej liczbie pracowników

pracodawca ma obowi

zek zło

pisemn

informacj

rodkach i procedurach

przyj

tych w zakładzie pracy w celu spełnienia wymaga

wynikaj

cych

z przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy (art. 209 § 1):

obowi

zek dotyczy pracodawców rozpoczynaj

cych działalno

ść

po dniu 2 czerwca 1996 r.

dokument powinien zawiera

m.in. informacj

o wyst

puj

cych zagro

eniach i

zastosowanych

rodkach ochrony zbiorowej (zabezpieczeniach maszyn, urz

dzeniach

wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, urz

dzeniach odpylaj

cych, instalacjach sygnalizacyjnych

i alarmowych itp.) oraz

rodkach ochrony indywidualnej

informacja kierowana do organów nadzoru powinna zawiera

tak

e opis przedsi

wzi

ęć

organizacyjnych, jakie podj

to w zakładzie pracy w celu wykonania wymaga

okre

lonych

w przepisach bezpiecze

stwa i higieny pracy, np. informacje dotycz

ce obowi

zuj

cych

w zakładzie procedur w sprawach podziału obowi

zków i odpowiedzialno

ci w zakresie bhp

kierowników jednostek organizacyjnych, wewn

trznej kontroli i nadzoru, społecznego nadzoru

nad warunkami pracy, wykonywania zada

słu

by bhp, organizacji szkole

, organizacji

profilaktycznych bada

lekarskich, sposobu oceny i informowania pracowników o ryzyku

zawodowym, wewn

trznych instrukcji bhp dotycz

cych całego zakładu, poszczególnych

stanowisk pracy i wykonywania prac niebezpiecznych

w zakładach pracy, w których wprowadzono w

ycie kompleksowy system zarz

dzania

bezpiecze

stwem pracy, wystarczy przedstawienie szczegółowej informacji o tym systemie

Obowiązki pracodawcy

obowi

zek dotyczy tak

e pracodawcy, który zmienił miejsce, rodzaj i

zakres prowadzonej działalno

ci, zwłaszcza je

eli zmiana dotyczyła

technologii lub profilu produkcji (art. 209 § 2)

fakt zaprzestania działalno

ci lub likwidacji zakładu nale

y tak

zgłosi

do wła

ciwych organów inspekcji (art. 209 § 3)

w stosunku do pracodawców prowadz

cych działalno

ść

stwarzaj

szczególne zagro

enia dla

ycia i zdrowia, wła

ciwy inspektor pracy

lub wła

ciwy inspektor sanitarny mo

e za

żą

okresowej

aktualizacji przesłanej informacji (art. 209 § 4)

ustawa nie daje upowa

nienia do opracowania jednolitego wzoru

formularza takiego powiadomienia

Prawa i obowiązki pracowników

dział X znowelizowanego kodeksu pracy, gwarantuje pracownikowi
szereg uprawnie

zwi

zanych z ochron

jego

ycia i zdrowia

do stosunkowo nowych praw pracowniczych, nale

y prawo do

powstrzymania si

od wykonywania pracy wówczas, gdy warunki pracy

nie odpowiadaj

przepisom bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

stwarzaj

bezpo

rednie zagro

enie dla zdrowia lub

ycia pracownika

albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim
niebezpiecze

stwem innym osobom

pracownik ma tak

e prawo oddali

z miejsca zagro

enia, je

eli

powstrzymanie si

od pracy nie usun

ło tego zagro

enia

w obu przypadkach, tj. powstrzymania si

od wykonywania pracy oraz

oddalenia si

z miejsca zagro

enia, pracownik ma obowi

zek

niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie przeło

onego

za czas powstrzymania si

od wykonywania pracy lub oddalenia si

z miejsca zagro

enia pracownik zachowuje prawo do (pełnego)

wynagrodzenia (art. 210 § 1, 2 i 3)

zagro

enie dla

ycia lub zdrowia musi mie

charakter zagro

enia

bezpo

redniego i mo

e tak

e dotyczy

innych pracowników lub osób

pracownik ma prawo podj

ąć

decyzj

w sprawie skorzystania z tego

uprawnienia na podstawie samodzielnie dokonanej oceny sytuacji

naruszenie samych zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy, powoduj

zagro

enie dla

ycia i zdrowia, mo

e by

podstaw

do powstrzymania

od wykonywania pracy, ale nie gwarantuje prawa do pełnego

wynagrodzenia

pracownikowi, który był gotów do pracy, a doznał przeszkód z przyczyn
dotycz

cych pracodawcy, za czas niewykonywania pracy przysługuje

wynagrodzenie wynikaj

ce z jego osobistego zaszeregowania,

okre

lonego stawk

godzinow

lub miesi

czn

, a je

eli taki składnik

wynagrodzenia nie został wyodr

bniony przy okre

laniu warunków

wynagrodzenia - 60% wynagrodzenia (art. 81 § 1)

Prawa i obowiązki pracowników

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Prawa i obowiązki pracowników

uprawnienie dotyczy pracowników wykonuj

cych prace

wymagaj

ce szczególnej sprawno

ci psychofizycznej, okre

lone

w zał

czniku do rozporz

dzenia ministra pracy i polityki socjalnej

z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagaj

cych

szczególnej sprawno

ci psychofizycznej (Dz. U. nr 62, poz. 287)

pracownik wykonuj

cy prac

wymienion

w tym zał

czniku

e, po uprzednim powiadomieniu przeło

onego, powstrzyma

od jej wykonywania, je

eli stwierdzi,

e jego stan

psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy
i stwarza zagro

enie dla innych osób

przyczyna powstrzymania si

od wykonywania pracy le

y po

stronie pracownika, ustawodawca nie przewidział w tym
przypadku prawa do zachowania wynagrodzenia

Rozporządzenie MPiPS w sprawie rodzajów prac

wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej

w zał

czniku do ww. rozporz

dzenia s

wymienione m.in. prace:

przy obsłudze suwnic sterowanych z kabiny i zdalnie sterowanych

przy obsłudze

urawi wie

owych i samojezdnych

operatorów pulpitów sterowniczych urz

dze

technologicznych wielofunkcyjnych i wielozadaniowych

dru

yn trakcyjnych oraz maszynistów-operatorów samojezdnych ci

ęż

kich maszyn torowych i

kierowców drezyn motorowych, nastawniczego, ustawiacza i manewrowego na kolei i na
zakładowych bocznicach kolejowych oraz prace dy

urnego ruchu na kolei

kierowców: autobusów, pojazdów przewo

żą

cych materiały niebezpieczne oraz pojazdów

o dopuszczalnej masie całkowitej powy

ej 16 ton i długo

ci powy

ej 12 m, trolejbusów i

motorniczych tramwajów

przy monta

u i remoncie sieci trakcyjnych

przy liniach napowietrznych niskich,

rednich i wysokich napi

ęć

, przy obsłudze urz

dze

nieniowych, podlegaj

cych pełnemu dozorowi technicznemu

przy obsłudze instalacji chemicznych do produkcji gazów toksycznych lub tworz

cych mieszaniny

wybuchowe z powietrzem

przy materiałach łatwo palnych,

rodkach toksycznych i materiałach biologicznie zaka

nych

wiadczalne z nowymi rodzajami uzbrojenia i amunicji

maszynisty maszyn wyci

gowych, sygnalisty szybowego, operatora samojezdnych maszyn

przodkowych, operatora pojazdów, pozaprzodkowych i samojezdnych maszyn pomocniczych

maszynisty lokomotyw pod ziemi

, rewidenta urz

dze

wyci

gowych – w podziemnych zakładach

górniczych,

pilota morskiego, na wysoko

ci, na masztach i wie

ach antenowych, pilota samolotowego,

migłowcowego i szybowcowego, balonu wolnego oraz skoczka spadochronowego zawodowego

nawigatora lotniczego i mechanika pokładowego w lotnictwie

kontrolera ruchu lotniczego

Prawa i obowiązki pracowników

wykaz zawiera 36 pozycji i po weryfikacji jego stosowania w praktyce, na
wniosek wła

ciwych ministrów, b

dzie uzupełniany

zarówno brzmienie § 4 art. 210, jak i rodzaje prac wymienionych w zał

czniku

do rozporz

dzenia

wiadcz

e intencj

ustawodawcy jest przeciwdziałanie

katastrofom i wypadkom zbiorowym powstałym w wyniku bł

du popełnionego

przez człowieka z powodu niedyspozycji psychofizycznej

w zał

czniku minister pracy i polityki socjalnej okre

lił jedynie rodzaje prac,

których wykonywanie uprawnia do powstrzymania si

od pracy na podstawie

art. 210 § 4 – przepis ten nie stanowi podstawy do okre

lenia zakresu

wst

pnych i okresowych bada

lekarskich pracowników

kwestie bada

lekarskich reguluj

odr

bne przepisy wydane na podstawie art.

229 § 8 kodeksu pracy:

przepisy rozporz

dzenia ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie przeprowadzania

bada

lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami

oraz orzecze

lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz. U. nr

69. poz. 332)

mog

mie

zastosowanie tak

e inne (pozakodeksowe) przepisy okre

laj

ce wymóg poddania

badaniom psychofizycznym warunkuj

cym dopuszczenie do okre

lonej pracy (np. pilota,

kontrolera ruchu lotniczego, maszynisty, kierowcy)

uprawnienia okre

lone w paragrafach 1, 2 i 4 art. 210 nie dotycz

pracowników,

których obowi

zkiem pracowniczym jest ratowanie

ycia ludzkiego lub mienia,

np. stra

aków, ratowników górniczych, ratowników ratownictwa chemicznego,

ratowników górskich

Prawa i obowiązki pracowników

zgodnie z brzmieniem art. 100 § 2, pkt. 3 kodeksu pracy, pracownik jest
obowi

zany w szczególno

ci przestrzega

: przepisów oraz zasad

bezpiecze

stwa i higieny pracy, a tak

e przepisów przeciwpo

arowych

obowi

zki pracownika w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy zostały

bardziej szczegółowo sprecyzowane w rozdziale II działu X kodeksu pracy

przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy nale

y do

podstawowych obowi

zków pracownika (art. 211)

w szczególno

ci pracownik jest obowi

zany:

zna

przepisy oraz zasady bezpiecze

stwa i higieny pracy, bra

udział w szkoleniu

i instrukta

u z tego zakresu oraz poddawa

wymaganym egzaminom sprawdzaj

cym

wykonywa

prac

w sposób zgodny z przepisami oraz zasadami bezpiecze

stwa i higieny

pracy oraz stosowa

do wydawanych w tym zakresie polece

i wskazówek przeło

onych

dba

o nale

yty stan maszyn, urz

dze

, narz

dzi i sprz

tu oraz porz

dek i ład w miejscu

pracy

stosowa

rodki ochrony zbiorowej, a tak

e u

ywa

przydzielonych

rodków ochrony

indywidualnej oraz odzie

y i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem

poddawa

wst

pnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim

i stosowa

do wskaza

lekarskich

niezwłocznie zawiadomi

przeło

onego o zauwa

onym w zakładzie pracy wypadku albo

zagro

eniu

ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a tak

e inne osoby

znajduj

ce si

w rejonie zagro

enia, o gro

żą

cym im niebezpiecze

stwie

współdziała

z pracodawc

i przeło

onymi w wypełnianiu obowi

zków dotycz

cych

bezpiecze

stwa i higieny pracy

Prawa i obowiązki pracowników

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000013.pdf

Obowiązki pracownika kierującego innymi

pracownikami

kodeks pracy wyró

nia pracowników, którzy kieruj

innymi pracownikami

i nazywa ich osobami kieruj

cymi pracownikami

w praktyce dotyczy to ka

dego pracownika, który kieruje co najmniej jednym

innym pracownikiem, bez wzgl

du na nazw

stanowiska, na którym został

zatrudniony, np. kierownik, mistrz, brygadzista, sztygar

osoba kieruj

ca pracownikami jest obowi

zana:

organizowa

stanowiska pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bhp

dba

o sprawno

ść

rodków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie

z przeznaczeniem

organizowa

, przygotowywa

i prowadzi

prace, uwzgl

dniaj

c zabezpieczenie pracowników

przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami zwi

zanymi

z warunkami

rodowiska pracy

dba

o bezpieczny i higieniczny stan pomieszcze

pracy i wyposa

enia technicznego, a tak

o sprawno

ść

rodków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem

egzekwowa

przestrzeganie przez pracowników przepisów oraz zasad bhp

zapewnia

wykonanie zalece

lekarza sprawuj

cego opiek

zdrowotn

nad pracownikami

w przypadku niewykonywania ww. obowi

zków, osoba kieruj

ca pracownikami

podlega odpowiedzialno

ci porz

dkowej okre

lonej w art. 108, a tak

odpowiedzialno

ci za wykroczenia okre

lonej w art. 283 k.p. i w kodeksie

wykrocze

Pomieszczenia pracy

obiekty budowlane, w których znajduj

pomieszczenia pracy, powinny

spełnia

wymagania dotycz

ce bhp (art. 213 § 2), a ka

da ich przebudowa

powinna uwzgl

dnia

popraw

warunków bhp (art. 213 § 3)

pomieszczenia przeznaczone do pracy powinny by

dostosowane odpowiednio

do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników (art. 214 §1)

przez dostosowanie pomieszcze

do liczby zatrudnionych pracowników rozumie

zapewnienie odpowiedniej, zgodnej z ogólnymi przepisami bhp kubatury

oraz powierzchni pomieszcze

pracodawca obowi

zany jest utrzymywa

obiekty budowlane i znajduj

ce si

w nich pomieszczenia przeznaczone do pracy, a tak

e tereny i urz

dzenia

z nimi zwi

zane, w stanie zapewniaj

cym bezpieczne i higieniczne warunki

pracy (art. 214 § 2)

budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje si

pomieszczenia przeznaczone do wykonywania pracy, powinna by

dokonywana

na podstawie projektów uwzgl

dniaj

cych wymagania bhp, pozytywnie

zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców (uprawnienia s

nadawane i cofane na podstawie rozp. MPiPS w sprawie nadawania uprawnie

rzeczoznawców do spraw bezpiecze

stwa i higieny pracy, zasad opiniowania

projektów obiektów budowlanych, w których przewiduje si

pomieszczenia

pracy, oraz trybu powoływania członków Komisji Kwalifikacyjnej do Oceny
Kandydatów na Rzeczoznawców (Dz. U. nr 62 poz. 290)

Obiekty i pomieszczenia pracy

Kodeks pracy – fragment działu dziesiątego

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Obiekty i pomieszczenia pracy

projekty powinny by

zaopiniowane w szczególno

ci przez

rzeczoznawców do spraw:

bezpiecze

stwa i higieny pracy

sanitarno-higienicznych

zabezpiecze

przeciwpo

arowych

pod wzgl

dem wymaga

higienicznych i zdrowotnych projekty

warunków zabudowy i zagospodarowania terenu inwestycji oraz
dokumentacja projektowa dotycz

ca budowy, a tak

e zmiany sposobu

ytkowania obiektów budowlanych powinna by

uzgodniona

z Pa

stwow

Inspekcj

Sanitarn

pozwolenie na u

ytkowanie obiektu budowlanego otrzyma

e –

zgodnie z ustaw

Prawo budowlane – pracodawca b

cy inwestorem

po zawiadomieniu o zako

czeniu budowy obiektu budowlanego

i zamiarze przyst

pienia do jego u

ytkowania organów:

stwowej Inspekcji Pracy

stwowej Inspekcji Sanitarnej

stwowej Stra

y Po

arnej

Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie

powinny zapewnia

pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy

na ka

dego z pracowników jednocze

nie zatrudnionych w pomieszczeniach

stałej pracy powinno przypada

co najmniej 13 m3 wolnej obj

pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (nie zaj

tej

przez urz

dzenia techniczne, sprz

t itp.)

wysoko

ść

pomieszcze

stałej pracy – nie mog

sze ni

3 m w

wietle – je

eli w pomieszczeniu nie wyst

puj

czynniki szkodliwe dla zdrowia,

3,3 m w

wietle – je

eli w pomieszczeniu prowadzone s

prace mog

ce powodowa

wyst

powanie substancji szkodliwych dla zdrowia

wysoko

ść

pomieszcze

e by

obni

ona do:

2,5 m w

wietle:

eli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie wi

cej ni

4 pracowników, a na ka

de go z nich

przypada co najmniej po 15 m3 wolnej obj

ci pomieszczenia,

w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczo

ci mieszcz

cym si

budynku mieszkalnym, je

eli przy wykonywanych pracach nie wyst

puj

pyły lub substancje

szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych warto

ci poziomu d

ku w

budynkach mieszkalnych, okre

lonych w Polskich Normach, a na jednego pracownika przypada

co najmniej 15 m3 wolnej obj

ci pomieszczenia,

2,2 m w

wietle – w dy

urce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym, dworcowym i innym oraz w

pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do wi

kszego pomieszczenia

Pomieszczenia pracy

pomieszczenia stałej pracy – pomieszczenia, w których ł

czny czas

przebywania tego samego pracownika w ci

gu jednej doby

przekracza 4 godziny

pomieszczenia czasowej pracy – pomieszczenia, w których ł

czny

czas przebywania tego samego pracownika w ci

gu jednej doby

wynosi od 2 do 4 godzin

Maszyny i urządzenia techniczne

powinny by

konstruowane i budowane tak aby:

zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególno

ci zabezpieczały pracownika

przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, pora

eniem pr

dem

elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrz

sami, działaniem wibracji i promieniowania

oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników

rodowiska pracy

uwzgl

dniały zasady ergonomii

poj

cie ergonomia znalazło si

po raz pierwszy w polskim prawie pracy (art. 215 § 1 pkt. 2

i art. 237 kodeks pracy)

szczegółowe wymagania dotycz

ce bhp przy stosowaniu i obsłudze maszyn, narz

dzi i

innych urz

dze

technicznych, a tak

e wymagania dotycz

ce osłon i innych urz

dze

ochronnych zostały okre

lone w rozdziale 3 rozporz

dzenia ministra pracy i polityki

socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz. U. nr 129, poz. 844 z pó

n. zm.)

konstruktor oraz producent maszyn i innych urz

dze

technicznych ponosz

odpowiednio

odpowiedzialno

ść

cywiln

lub karn

za niedopełnienie wymaga

okre

lonych w art. 215

§1, je

eli niedopełnienie tych obowi

zków powoduje skutki w postaci strat lub stanowi

naruszenie prawa karnego, np. stało si

przyczyn

utraty zdrowia lub

ycia ludzkiego

w przypadku, gdy maszyny lub inne urz

dzenia techniczne nie spełniaj

wymaga

okre

lonych w art. 215 § 1, nale

y je wyposa

w odpowiednie zabezpieczenia

eli konstrukcja zabezpieczenia jest uzale

niona od warunków lokalnych, obowi

zek

wyposa

enia maszyny lub innego urz

dzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia

spoczywa na pracodawcy (art. 216 § 2)

Maszyny i urządzenia techniczne

producent, importer, dystrybutor lub inny dostawca maszyn,
innych urz

dze

technicznych lub narz

dzi pracy, które s

obj

obowi

zkow

certyfikacj

na znak bezpiecze

stwa, jest

obowi

zany dostarczy

odbiorcy (w tym przypadku pracodawcy)

certyfikat na znak bezpiecze

stwa

obowi

zek certyfikacji i oznakowania wyrobów krajowych i

importowanych, które mog

stwarza

zagro

enia lub które słu

żą

ratowaniu

ycia, zdrowia i

rodowiska, wynika z ustawy z dnia 3

kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. nr 55, poz. 250)

ustaw

o badaniach i certyfikacji zast

piła (od dnia 1 stycznia

2001 r.) ustawa z dnia 28 kwietnia 2000 roku o systemie oceny
zgodno

ci, akredytacji z pó

n. zm.

niedopuszczalne jest wyposa

anie stanowisk pracy w maszyny i

inne urz

dzenia techniczne, które nie spełniaj

wymaga

dotycz

cych oceny zgodno

ci okre

lonych w odr

bnych

przepisach (art. 217)

Substancje chemiczne, procesy szkodliwe

wszystkie materiały i procesy technologiczne, przed ich zastosowaniem w produkcji, powinny by

sprawdzone w celu ustalenia ich szkodliwo

ci dla zdrowia pracowników i podj

cia odpowiednich

rodków

profilaktycznych (art. 220 § 1)

w przypadkach, w których dla ustalenia stopnia szkodliwo

ci materiałów i procesów technologicznych

konieczne jest przeprowadzenie bada

, badania takie wykonuj

jednostki wymienione w zał

czniku do

rozporz

dzenia ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie wykazu jednostek upowa

nionych do

przeprowadzania bada

materiałów i procesów technologicznych w celu ustalenia stopnia ich

szkodliwo

ci dla zdrowia oraz zakresu tych bada

(Dz. U. nr 101, poz. 473), wydanego na podstawie

upowa

nienia art. 220 § 2 pkt 1

niedopuszczalne jest stosowanie substancji chemicznych nie oznakowanych w sposób widoczny
i umo

liwiaj

cy ich identyfikacj

(art. 220 §1)

w kodeksie wyró

niono niebezpieczne substancje chemiczne

wykaz niebezpiecznych substancji chemicznych zawiera zał

cznik nr 2 do rozporz

dzenia ministra

zdrowia i opieki społecznej w sprawie substancji chemicznych stwarzaj

cych zagro

enie dla

ycia

i zdrowia (Dz. U. nr 105, poz. 671), wydany na podstawie upowa

nienia zawartego w art. 221§5

minister zdrowia i opieki społecznej okre

lił szczegółowe kryteria i sposób klasyfikacji substancji

chemicznych pod wzgl

dem zagro

enia dla

ycia i zdrowia oraz sposób znakowania substancji

chemicznych i niebezpiecznych substancji chemicznych, w formie zał

cznika do wymienionego wy

rozporz

dzenia

wprowadzono kategoryczny zakaz stosowania niebezpiecznych substancji chemicznych w sytuacji braku
kart charakterystyki tych substancji, opakowa

zabezpieczaj

cych przed ich szkodliwym działaniem,

arem lub wybuchem oraz niestosowania

rodków zapewniaj

cych pracownikom ochron

ycia

i zdrowia (art. 221 § 2 i 3)

Substancje chemiczne, procesy szkodliwe

Kodeks pracy – fragment działu dziesiątego

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Substancje chemiczne, procesy szkodliwe

pracodawca zatrudniaj

cy pracowników w warunkach nara

enia na działanie

substancji i czynników rakotwórczych jest obowi

zany:

zast

powa

te substancje i czynniki mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosowa

inne dost

pne

rodki ograniczaj

ce stopie

nara

enia, przy odpowiednim

wykorzystaniu osi

gni

ęć

nauki i techniki

rejestrowa

wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami i czynnikami

o działaniu rakotwórczym lub prawdopodobnym działaniu rakotwórczym

wykaz substancji o udowodnionym i prawdopodobnym działaniu rakotwórczym
okre

la minister zdrowia i opieki społecznej w porozumieniu z wła

ciwymi

ministrami (art. 222 § 2)

wykaz zawiera zał

cznik do rozporz

dzenia ministra zdrowia i opieki społecznej w

sprawie czynników rakotwórczych w

rodowisku pracy oraz nadzoru nad stanem

zdrowia pracowników zawodowo nara

onych na te czynniki (Dz. U. nr 121, poz.

571)

w kodeksie pracy wprowadzono obowi

zek ochrony pracownika przed

promieniowaniem jonizuj

cym pochodz

cym ze

ródeł sztucznych i naturalnych

dopuszczalna dawka promieniowania jonizuj

cego pochodz

cego ze

ródeł

naturalnych, otrzymywana przez pracownika, nie mo

e przekracza

dawek

ustalonych dla sztucznych

ródeł promieniowania jonizuj

cego (art. 223 §1 i 2)

przepis art. 224 wypełnia luk

, jaka zaistniała w polskim ustawodawstwie

w zwi

zku z brakiem ustawowej regulacji dotycz

cej przeciwdziałania

nadzwyczajnym zagro

eniom (katastrofom)

w celu zmniejszenia ryzyka wyst

pienia nadzwyczajnych zagro

zobowi

zano

pracodawców, którzy prowadz

działalno

ść

stwarzaj

liwo

ść

wyst

pienia

nagłego niebezpiecze

stwa dla

ycia i zdrowia pracowników, do zapewnienia:

odpowiednich do rodzaju niebezpiecze

stwa urz

dze

i sprz

tu ratowniczego

nale

ycie przeszkolonej obsługi tych urz

dze

i sprz

udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanym

prace, przy których istnieje mo

liwo

ść

wyst

pienia szczególnego zagro

enia dla

zdrowia lub

ycia ludzkiego, powinny by

wykonywane przez co najmniej dwie

osoby, w celu zapewnienia asekuracji

zostały wymienione w zał

czniku do rozporz

dzenia ministra pracy i polityki

socjalnej (Dz. U. nr 62, poz. 288)

wykaz zawiera 50 rodzajów prac

głównie prace niebezpieczne lub prace w warunkach nara

enia na czynniki

szkodliwe, np. prace wewn

trz zbiorników, w kanałach i w innych przestrzeniach

zamkni

tych, w których wydziela

mog

szkodliwe gazy lub pary

Substancje chemiczne, procesy szkodliwe cd.

Profilaktyczna ochrona zdrowia

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Profilaktyczna ochrona zdrowia

pracodawca jest obowi

zany informowa

pracowników o ryzyku zawodowym, które wi

ąż

z wykonywan

prac

, oraz o zasadach ochrony przed zagro

eniami (art. 226)

obowi

zek ten został wprowadzony do kodeksu pracy jeszcze w wyniku nowelizacji z 1991

ryzyko – w zrozumieniu potocznym – mo

liwo

ść

wyst

pienia niepo

żą

danych zdarze

powoduj

cych straty

ocena ryzyka polega na oszacowaniu prawdopodobie

stwa wyst

pienia niepo

żą

danych

zdarze

oraz wysoko

ci prawdopodobnych strat (materialnych a tak

e zwi

zanych z utrat

zdrowia czy

ycia)

poj

cie ryzyka zawodowego zostało zdefiniowane w polskim prawie w § 2 pkt. 7

rozporz

dzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie ogólnych przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy (Dz. U. nr 129, poz. 844)

poj

cie ryzyka zawodowego – prawdopodobie

stwo wyst

pienia niepo

żą

danych zdarze

zwi

zanych z wykonywan

prac

, które powoduj

straty, w szczególno

ci wyst

pienie

u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagro

zawodowych

wyst

puj

cych w

rodowisku pracy

zgodnie z brzmieniem § 39 rozporz

dzenia, pracodawca jest obowi

zany ocenia

i dokumentowa

ryzyko zawodowe wyst

puj

ce przy okre

lonych pracach oraz stosowa

niezb

dne

rodki profilaktyczne zmniejszaj

ce to ryzyko

w szczególno

ci pracodawca jest obowi

zany:

zapewni

organizacj

pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczaj

cy pracowników przed

zagro

eniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uci

ąż

liwo

zapewni

likwidacj

zagro

dla zdrowia i

ycia pracowników głównie przez stosowanie technologii,

urz

dze

, materiałów i substancji nie powoduj

cych takich zagro

zagro

enie – stan

rodowiska pracy, który mo

e spowodowa

wypadek lub chorob

Profilaktyczna ochrona zdrowia

eli ze wzgl

du na rodzaj procesu pracy likwidacja zagro

nie jest mo

liwa,

nale

y stosowa

odpowiednie rozwi

zania organizacyjne i techniczne, w tym

odpowiednie

rodki ochrony zbiorowej, które ograniczaj

wpływ tych zagro

zdrowie i bezpiecze

stwo pracowników

li ograniczenie zagro

w wyniku zastosowania rozwi

organizacyjnych

i technicznych nie jest wystarczaj

ce, pracodawca jest obowi

zany zapewni

pracownikom

rodki ochrony indywidualnej dobrane do rodzaju i poziomu zagro

po wej

ciu w

ycie przepisów ogólnych w zakresie BHP (§ 39), prawo polskie

przewiduje pierwsze

stwo stosowania ochron zbiorowych przed ochronami

indywidualnymi, co jest zgodne z priorytetami okre

lonymi w art. 6 dyrektywy

89/391/EWG

w zakładach pracy, w których nie działaj

systemy zarz

dzania bezpiecze

stwem,

obowi

zek okre

lony w art. 226 jest wykonany, gdy pracodawca przed

dopuszczeniem pracownika do pracy (w ramach szkolenia wst

pnego) poinformuje

go o:

rodzajach czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia i uci

ąż

liwych wyst

puj

cych na

stanowisku pracy oraz o ich poziomie (np. st

ęż

eniach substancji chemicznych i pyłów w powietrzu,

nat

ęż

eniu hałasu, poziomie szkodliwych drga

, warunkach mikroklimatycznych), a tak

stotliwo

ci wyst

powania tych zagro

i uci

ąż

liwo

wypadkach i chorobach zawodowych, jakie miały miejsce na tym lub podobnych stanowiskach pracy
w zakładzie, przyczynach oraz skutkach tych wypadków i chorób, a tak

e podj

tych działaniach

profilaktycznych

rodkach ochrony zbiorowej i indywidualnej, jakie b

do dyspozycji pracownika oraz sposobach

ich stosowania

Zapobieganie chorobom zawodowym

pracodawca jest obowi

zany stosowa

rodki zapobiegaj

ce chorobom

zawodowym
i innym chorobom zwi

zanym z wykonywan

prac

(art. 227 § 1)

obowi

zek ten nie ogranicza si

jedynie do chorób zawodowych (okre

lonych w

wykazie chorób zawodowych) – dotyczy tak

e innych chorób, na które mo

zachorowa

pracownik w zwi

zku z warunkami pracy

wykonanie obowi

zku okre

lonego w § 1 art. 227 odbywa si

w szczególno

przez:

utrzymywanie w stałej sprawno

ci urz

dze

ograniczaj

cych lub eliminuj

cych

szkodliwe dla zdrowia czynniki

rodowiska pracy oraz urz

dzenia słu

żą

ce do pomiarów

tych czynników

przeprowadzanie bada

i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia

rejestrowanie i przechowywanie wyników tych bada

i pomiarów

udost

pnianie ich pracownikom

sposób udost

pniania wyników bada

i pomiarów nie został okre

lony wprost w

tym przepisie - powinny by

przekazane w trakcie szkole

wst

pnych i

okresowych, o których mowa w art. 2373 oraz w ramach informowania o ryzyku
zawodowym, o którym mowa w art. 226 kodeksu pracy

Zapobieganie chorobom zawodowym

w razie stwierdzenia przekrocze

najwy

szych dopuszczalnych st

ęż

nat

ęż

czynników szkodliwych dla zdrowia, pracodawca jest obowi

zany

niezwłocznie, w sposób ustalony w danym zakładzie pracy, poinformowa

tym pracowników oraz umie

na odpowiednim stanowisku pracy

informacj

o stwierdzonym nara

eniu

tryb i cz

stotliwo

ść

bada

i pomiarów, a tak

e sposób rejestrowania,

przechowywania i udost

pniania wyników tych bada

i pomiarów okre

la w

drodze rozporz

dzenia minister zdrowia i opieki społecznej (Dz. U. nr 73,

poz. 645 z pó

n. zm.)

wykaz najwy

szych dopuszczalnych st

ęż

i nat

ęż

czynników

szkodliwych dla zdrowia okre

la w drodze rozporz

dzenia minister pracy i

polityki socjalnej w porozumieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej -
rozporz

dzenie ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie najwy

szych

dopuszczalnych st

ęż

i nat

ęż

czynników szkodliwych dla zdrowia w

rodowisku pracy (Dz.U. 2010 nr 141, poz. 950)

wykaz jest sporz

dzany na podstawie uzasadnionych wniosków

przedkładanych ministrowi pracy i polityki socjalnej przez Mi

dzyresortow

Komisj

do Spraw Najwy

szych Dopuszczalnych St

ęż

i Nat

ęż

Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w

rodowisku Pracy, powołan

przez

Prezesa Rady Ministrów w trybie art. 228 § 1

Badania lekarskie

wst

pne badania lekarskie:

podlega im osoba przyjmowana do pracy

pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska i inni pracownicy przenoszeni
na stanowiska, na których wyst

puj

czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki

uci

ąż

liwe

ponowne badanie wst

pne pracownika przenoszonego na inne stanowisko pracy

(z wyj

tkiem pracowników młodocianych) powinno wykonywa

wtedy, gdy na

nowym stanowisku jest wy

szy poziom czynników szkodliwych albo wyst

puj

czynniki

szkodliwe, które nie wyst

powały na poprzednim stanowisku pracy

okresowe badania lekarskie

kontrolne badania lekarskie - w przypadku niezdolno

ci do pracy trwaj

cej ponad 30

dni (art. 229 § 6)

wst

pne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadzane s

na koszt

pracodawcy (art. 229 § 6)

pracodawca ponosi tak

e inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej, niezb

dnej

z uwagi na warunki pracy

tryb, zakres i cz

stotliwo

ść

profilaktycznych bada

lekarskich oraz zakres czynno

rozumianych jako inne czynno

ci prowadzone w ramach profilaktycznej opieki

zdrowotnej nad pracownikami okre

lił minister zdrowia i opieki społecznej, w

porozumieniu z ministrem pracy i polityki socjalnej, w rozporz

dzeniu w sprawie

przeprowadzania bada

lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki

zdrowotnej nad pracownikami oraz orzecze

lekarskich wydawanych do celów

przewidzianych w kodeksie pracy (Dz. U. nr 69, poz. 332)

w przypadku stwierdzenia u pracownika objawów wskazuj

cych na

powstanie choroby zawodowej lub gdy pracownik stał si

niezdolny do

wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub
choroby zawodowej i nie został zaliczony do

adnego stopnia

niepełnosprawno

ci (dawniej grupy inwalidzkiej), pracodawca, na podstawie

odpowiedniego orzeczenia lekarskiego, jest obowi

zany przenie

ść

pracownika do innej odpowiedniej pracy (art. 230 § 1 i art. 231)

w razie przeniesienia pracownika do innej pracy wskutek wyst

pienia

objawów choroby zawodowej, praca do której zostanie on przeniesiony,
mo

e by

uznana za odpowiedni

pod warunkiem,

e pracownik nie b

dzie

nara

ony na czynniki, które wywołały objawy choroby zawodowej – je

eli

przeniesienie powoduje obni

enie wynagrodzenia, pracownikowi

przysługuje dodatek wyrównawczy (art. 230 § 2) przez okres nie
przekraczaj

cy 6 miesi

pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uci

ąż

liwych,

pracodawca powinien zapewni

nieodpłatnie odpowiednie posiłki i napoje,

eli jest to niezb

dne ze wzgl

dów profilaktycznych (art. 232) –

rozporz

dzenie Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków

i napojów (Dz. U. nr 60, poz. 279)

Badania lekarskie c.d.

Szkolenia w zakresie BHP

minister edukacji narodowej obowi

zany jest zapewni

uwzgl

dnianie

problematyki bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ergonomii w programach

nauczania w szkołach, po uzgodnieniu zakresu tej problematyki z ministrem
pracy i polityki socjalnej (art. 2372)

zgodnie z przepisem art. 2373 § 1, pracownik nie mo

e by

dopuszczony do

pracy, do której wykonywania nie posiada wymaganych kwalifikacji lub
potrzebnych umiej

tno

ci, a tak

e dostatecznej znajomo

ci przepisów oraz

zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy

poj

cia wyró

nione w ustawie:

kwalifikacje (wymagane na stanowisku zatrudnienia; zwi

zane z posiadaniem

uprawnie

do wykonywania okre

lonych prac, np. prac spawalniczych, kierowania

pojazdami, prac elektrycznych, prac na wysoko

ci, samodzielnych prac w

budownictwie)

umiej

tno

ci (nabyte w wyniku przyswojenia sobie wiedzy teoretycznej i treningu

praktycznego)

pracodawca powinien zapewni

przeszkolenie pracownika w zakresie

bezpiecze

stwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz

prowadzi

(organizowa

lub zleca

) okresowe szkolenia w tym zakresie (art.

2373 § 2)

szkolenia powinny odbywa

w czasie pracy i na koszt pracodawcy (art. 2373

§ 3) - szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpiecze

stwa i higieny

pracy okre

lone przez Ministra pracy i polityki socjalnej w rozporz

dzeniu (Dz.

U. nr 62, poz. 285)

Szkolenia w zakresie BHP

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Środki ochrony indywidualnej

pracodawca jest obowi

zany dostarczy

pracownikowi nieodpłatnie

rodki

ochrony indywidualnej zabezpieczaj

ce przed działaniem niebezpiecznych

i szkodliwych dla zdrowia czynników wyst

puj

cych w

rodowisku pracy

oraz informowa

go o sposobach posługiwania si

tymi

rodkami ( art. 2376

§ 1)

producent, importer, dystrybutor lub inny dostawca

rodków ochrony

indywidualnej jest obowi

zany wyda

deklaracj

zgodno

ci tych wyrobów

z normami wprowadzonymi do obowi

zkowego stosowania oraz

wymaganiami okre

lonymi wła

ciwymi przepisami (art. 2376 § 2)

stanowi

szczególn

grup

wyrobów

od jako

ci tych

rodków zale

y zdrowie lub

ycie u

ytkownika

wszystkie

rodki ochrony indywidualnej s

obj

te obowi

zkow

certyfikacj

na znak

bezpiecze

stwa

pracodawca jest obowi

zany dostarcza

pracownikowi

rodki ochrony

indywidualnej, które spełniaj

wymagania dotycz

ce oceny zgodno

okre

lone w odr

bnych przepisach (art. 2376 § 3)

Środki ochrony indywidualnej

ródło: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/k0000010.pdf

Środki ochrony indywidualnej

pracodawca jest obowi

zany ponadto dostarczy

pracownikowi nieodpłatnie

odzie

i obuwie robocze, spełniaj

ce wymagania okre

lone w polskich normach:

eli odzie

własna pracownika mo

e ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu

ze wzgl

du na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpiecze

stwa i higieny

pracy.

zabronione jest dopuszczenie pracownika do pracy bez

rodków ochrony

indywidualnej oraz odzie

y i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania

na danym stanowisku pracy (art. 2379 § 1)

pracodawca w porozumieniu z zakładow

organizacj

zwi

zkow

e ustali

stanowiska, na których dopuszcza si

ywanie przez pracowników, za ich

zgod

, własnej odzie

y i obuwia roboczego, spełniaj

cych wymagania

bezpiecze

stwa i higieny pracy (art. 2377 § 1 i 2)

eli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja zwi

zkowa,

pracodawca dokonuje takich ustale

w porozumieniu z przedstawicielami

pracowników, wybranymi przez załog

w trybie przyj

tym w zakładzie pracy

przepis art. 2377 § 3 wyklucza mo

liwo

ść

wykonywania pracy we własnej

odzie

y pracownika na stanowiskach, na których s

wykonywane prace

zwi

zane z bezpo

redni

obsług

maszyn i innych urz

dze

technicznych albo

prace powoduj

ce intensywne brudzenie lub ska

enie odzie

y i obuwia

roboczego

rodkami chemicznymi, promieniotwórczymi albo materiałami

biologicznie zaka

nymi - pracownikowi u

ywaj

cemu własnej odzie

y i obuwia

roboczego (art. 2377 § 2) pracodawca wypłaca ekwiwalent pieni

ęż

w wysoko

ci uwzgl

dniaj

cej ich aktualne ceny

Środki ochrony indywidualnej

rodzaje

rodków ochrony indywidualnej oraz odzie

y i obuwia roboczego, a

tak

e przewidywane okresy u

ytkowania tej odzie

i obuwia, pracodawca ustala w porozumieniu z zakładow

organizacj

zwi

zkow

, a je

eli organizacja taka nie działa w zakładzie pracy, to ustale

takich dokonuje z pracownikiem, przedstawicielem załogi wybranym w
trybie przyj

tym w zakładzie pracy (art. 2378 § 1)

zarówno

rodki ochrony indywidualnej, jak i odzie

oraz obuwie robocze

stanowi

własno

ść

pracodawcy (art. 2378 § 2)

pracodawca ma obowi

zek zapewni

, aby stosowane

rodki ochrony

indywidualnej oraz odzie

i obuwie robocze posiadały wła

ciwo

ci ochronne

i u

ytkowe oraz zapewni

odpowiednio ich pranie, konserwacj

, napraw

odpylanie i odka

anie (art. 2379 § 2 i 3)

w przypadku gdy pracodawca nie mo

e zapewni

prania odzie

y roboczej,

e powierzy

te czynno

ci pracownikowi, za jego zgod

, wypłacaj

jednocze

nie ekwiwalent pieni

ęż

ny w wysoko

ci poniesionych przez

pracownika kosztów (art. 2379 § 3)

Przepisy bhp dotyczące osób wykonujących pracę

na innej podstawie niż stosunek pracy

pracodawca jest obowi

zany zapewni

bezpieczne i higieniczne warunki

pracy, o których mowa w art. 207 § 2, tak

e osobom fizycznym

wykonuj

cym prac

na innej podstawie ni

stosunek pracy, w zakładzie

pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawc

(art. 304 § 1)

podobny obowi

zek dotyczy jednostek organizuj

cych prace wykonywane

przez osoby fizyczne w ramach prac społecznie u

ytecznych (art. 304 § 3)

pracodawca jest obowi

zany zapewni

bezpieczne i higieniczne warunki

zaj

ęć

odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów nie

cych jego pracownikami (art. 304 § 2)

w razie prowadzenia prac w miejscu, do którego maj

dost

p osoby

postronne, pracodawca jest obowi

zany zastosowa

rodki niezb

dne do

zapewnienia ochrony

ycia i zdrowia tym osobom (art. 304 § 4), np. prace

remontowo-budowlane, wykonywane nad chodnikiem ruchliwej ulicy

obowi

zki pracownika w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy, okre

lone

w art. 211, dotycz

równie

osób fizycznych wykonuj

cych prac

na innej

podstawie ni

stosunek pracy (np. umowa zlecenie), je

eli praca

wykonywana jest w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez
pracodawc

(art. 3041)

do członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i współpracuj

cych z nimi

członków ich rodzin oraz członków spółdzielni kółek rolniczych stosuje si

odpowiednio art. 208 § 1, art. 213 § 2, art. 217 § 2, art. 218, art. 220 § 1 i
art. 221 § 1,2 i 3 kodeksu pracy (art. 3042)

do osób prowadz

cych na własny rachunek działalno

ść

gospodarcz

stosuje si

odpowiednio art. 208 § 1 dotycz

cy koordynowania prac ró

nych

wykonawców w tym samym miejscu (art. 3043)

pracodawca jest obowi

zany przydzieli

niezb

odzie

robocz

rodki

ochrony indywidualnej osobom wykonuj

cym krótkotrwałe prace albo

czynno

ci inspekcyjne, w czasie których ich własna odzie

e ulec

zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a tak

e ze wzgl

du na

bezpiecze

stwo wykonywania tych prac lub czynno

ci (art. 304)

Przepisy bhp dotyczące osób wykonujących pracę

na innej podstawie niż stosunek pracy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
711[04] Z2 04 Wykonywanie konse Nieznany (2)
AG 04 id 52754 Nieznany
04 Frytkiid 5022 Nieznany (2)
43 04 id 38675 Nieznany
04 pHid 5134 Nieznany (2)
04 klimarczykid 5049 Nieznany (2)
18 9id 17619 Nieznany (2)
INF2 2009 Wykl 04 Zaoczne 4na1 Nieznany
04 Halasid 5030 Nieznany (2)
matma dyskretna 04 id 287940 Nieznany
311[10] Z1 04 Opracowywanie prz Nieznany
Fizjologia Cwiczenia 04 id 1743 Nieznany
lab 04 id 257526 Nieznany
bd lab 04 id 81967 Nieznany (2)
04 Nawiedzenieid 5109 Nieznany (2)
04 Optykaid 5124 Nieznany
B 04 x id 74797 Nieznany (2)
04 Lewandowiczid 5068 Nieznany (2)

więcej podobnych podstron