„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Monika Mosionek
Mirosława Szewczyk
Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie usługowym
743[01].Z5.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr Elżbieta Leszczyńska
mgr Ewa Samojlik
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Monika Mosionek
mgr Mirosława Szewczyk
Konsultacja:
mgr Ewa Figura
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[01].Z5.01
„Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie usługowym”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu krawiec.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Materiał nauczania
7
4.1. Organizacja pracy w zakładzie krawieckim
7
4.1.1. Materiał nauczania
7
4.1.2. Pytania sprawdzające
9
4.1.3. Ćwiczenia
10
4.1.4. Sprawdzian postępów
12
4.2. Przebieg procesu wytwarzania odzieży w krawieckim zakładzie usługowym
13
4.2.1. Materiał nauczania
13
4.2.2. Pytania sprawdzające
18
4.2.3. Ćwiczenia
19
4.2.4. Sprawdzian postępów
23
4.3. Normowanie zużycia materiałów w krawieckim zakładzie usługowym
24
4.3.1. Materiał nauczania
24
4.3.2. Pytania sprawdzające
25
4.3.3. Ćwiczenia
26
4.3.4. Sprawdzian postępów
28
5. Sprawdzian osiągnięć
29
6. Literatura
34
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o zasadach funkcjonowania
krawieckiego zakładu miarowo-usługowego.
Poradnik zawiera:
–
wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
opanować, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,
–
cele kształcenia tej jednostki modułowej,
–
materiał nauczania, który umożliwia Ci samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów,
–
ćwiczenia, które umożliwią Ci nabycie umiejętności praktycznych,
–
sprawdzian postępów.
W materiale nauczania zostały omówione zagadnienia dotyczące: zasad funkcjonowania
zakładu miarowo-usługowego, cech odzieży miarowej, procesu wytwarzania odzieży miarowej
oraz normowania zużycia materiałów w zakładzie krawieckim.
Z rozdziałem Pytania sprawdzające możesz zapoznać się przed przystąpieniem
do zgłębiania wiadomości z materiału nauczania, poznając w ten sposób wymagania
wynikające z potrzeb zawodu, a po zapoznaniu się ze wskazanymi treściami, odpowiadając na
te pytania sprawdzisz stan gotowości do wykonania ćwiczeń.
Kolejnym etapem będzie wykonanie ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie i utrwalenie
poznanego materiału.
Po wykonaniu ćwiczeń sprawdź poziom swoich postępów. Przeczytaj pytania i odpowiedz
na nie wstawiając X w odpowiednie miejsce. Odpowiedź NIE wskazuje luki w Twojej wiedzy.
Oznacza to konieczność powrotu do treści, które nie są dostatecznie opanowane.
W rozdziale 5 poradnika znajduje się przykładowe zadanie testowe, które zawiera:
–
instrukcję, w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,
–
przykładową kartę odpowiedzi.
Będzie to dla Ciebie trening przed sprawdzianem zapowiedzianym przez nauczyciela.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela
lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną
czynność. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
743[01].Z5
Usługi krawieckie
743[01].Z5.03
Prowadzenie działalności gospodarczej
743[01].Z5.02
Wytwarzanie odzieży miarowej
743[01].Z5.01
Organizowanie pracy w krawieckim
zakładzie usługowym
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
–
korzystać z różnych źródeł informacji,
–
korzystać z maszyn i urządzeń odzieżowych zgodnie z ich przeznaczeniem,
–
wykonywać pomiary krawieckie,
–
dobrać materiały i dodatki krawieckie niezbędne do wykonania określonego wyrobu
odzieżowego,
–
stosować zasady konstrukcji i modelowania odzieży,
–
modelować formy wyrobu odzieżowego zgodnie z projektem,
–
dobrać techniki wykonania wyrobu odzieżowego,
–
wykroić elementy wyrobu odzieżowego zgodnie z projektem,
–
dobrać operacje obróbki termicznej,
–
organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymaganiami ergonomii.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
−
określić cechy odzieży miarowej,
−
zaplanować wyposażenie pracowni wytwarzania odzieży na miarę,
−
scharakteryzować przebieg procesu wytwarzania odzieży na miarę,
−
wyróżnić etapy wytwarzania odzieży miarowej,
−
zorganizować pracę w zakładzie miarowo-usługowym zgodnie w wymaganiami
ergonomii,
−
przyjąć zamówienie od klienta,
−
wykonać pomiary figury klienta w zależności od rodzaju planowanego wyrobu
odzieżowego,
−
przygotować formy wyrobu zgodnie z rysunkiem modelowym i wymaganiami klienta,
−
wykonać rysunek układu form elementów wyrobu na materiale z uwzględnieniem rodzaju
materiału zasadniczego,
−
wykroić elementy odzieży,
−
przygotować wyrób do miary,
−
dokonać korekty wyrobu po pierwszej i drugiej przymiarce,
−
zastosować znaki umowne do oznaczenia różnych rodzajów poprawek po pierwszej
i drugiej przymiarce,
−
zastosować zasady normowania materiałów,
−
obliczyć zużycie materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich,
−
sporządzić kalkulację kosztów wytwarzania odzieży,
−
zastosować konfekcyjne rozwiązania przy szyciu odzieży na miarę,
−
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Organizacja pracy w zakładzie krawieckim
4.1.1. Materiał nauczania
Cechy odzieży miarowej
Przemysł odzieżowy jest działem gospodarki obejmującym zarówno produkcję
przemysłową, jak i wytwórczość usługowo - miarową. Podziału przemysłu odzieżowego
można dokonać ze względu na rodzaj produktu (odzież damska, męska, dziecięca), jego
zastosowania (bielizna, wyroby gorseciarskie, odzież robocza, sportowa) lub rodzaj materiału,
z którego został wyprodukowany (np. z tkaniny lub z dzianiny). Grupy wyrobów
rzemieślniczych odpowiadają grupom wyrobów przemysłowych.
W odzież wytwarzaną metodami przemysłowymi mogą ubierać się ludzie o budowie
typowej, których wymiary ciała mieszczą się w tabelach wymiarów odzieży i nie mają dużych
odchyleń od budowy i postawy normalnej. Jest to produkcja dla anonimowych odbiorców,
w której nie uwzględnia się indywidualnych cech figury. Nabywca ma możliwość wyboru
między wieloma rodzajami wyprodukowanej odzieży, nie ma jednak wpływu na jej fason
i rodzaj obróbki.
Ludzie bardzo szczupli i bardzo otyli oraz bardzo niscy i bardzo wysocy, o wymiarach
ciała przekraczających wielkości podane w tabelach wymiarów, szyją odzież na miarę
w punktach usługowych. Należą do nich i ci, którzy chcą się ubierać według własnych gustów
i upodobań. W punkcie ubiór szyje się dla konkretnego klienta, na miarę, uwzględniając jego
sugestie. Podczas tworzenia wykroju można uwzględnić i odpowiednio zatuszować wady
figury klienta. Krawiec doradza fason i sposób wykonania. Dobrze wykonana odzież miarowa
jest bardziej dostosowana do figury klienta, typu urody oraz indywidualnych wymagań.
Jest ona znacznie droższa niż odzież wykonana metodą przemysłową. Duży udział prac
ręcznych, wykonywanie całej sztuki przez jednego pracownika lub grupę kilkuosobową
wymaga zatrudnienia pracowników o wysokich kwalifikacjach zawodowych, co podnosi cenę
wyrobu. Produkcję usługową cechuje jednak indywidualność, staranne wykonanie i wysoka
jakość wyrobu.
Organizacja i wyposażenie pracowni wytwarzania odzieży zgodnie z wymaganiami
ergonomii
Przez pojęcie organizacja przedsiębiorstwa rozumie się odpowiedni podział pracy
i odpowiedzialności za osiągnięcie stawianych zakładowi zadań. Organizacja przedsiębiorstwa
rozstrzyga o podziale zadań i sposobie kierowania przedsiębiorstwem. Do zadań
indywidualnych dobiera się ludzi i miejsca pracy. O podziale pracy decyduje kierownictwo lub
właściciel zakładu.
Prawidłowa organizacja, urządzenie i wyposażenie pracowni zależy od wielkości zakładu,
jego struktury organizacyjnej, a także specjalizacji asortymentowej. Struktura organizacyjna
punktu usługowego powinna zapewniać sprawne i fachowe wykonywanie odzieży,
odpowiednio do wymagań indywidualnego użytkownika.
W zależności od specjalizacji asortymentowej zakładów usługowych oraz różnorodności
świadczonych w nich usług, struktura organizacyjna może być różna. Można wyróżnić
krawieckie zakłady usługowe, których struktura organizacyjna umożliwia:
−
pełnienie funkcji wykonawczych, organizacyjnych, administracyjnych i handlowych przez
indywidualnego rzemieślnika,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
−
podział funkcji wykonawczych, organizacyjnych, administracyjnych i handlowych
na stanowiska: kierownika, krojczego, mistrza i robotnika.
Zakłady usługowe wykonujące odzież miarową mogą również korzystać z powiązań
kooperacyjnych z innymi przedsiębiorstwami przemysłu odzieżowego i włókienniczego.
W zakładzie powinni być zatrudnieni wysoko wykwalifikowani pracownicy, którzy
powinni umieć wykonać wszystkie operacje związane z określonym asortymentem odzieży.
Dobrze zorganizowane i wyposażone stanowiska pracy są konieczne do wykonywania
wyznaczonych dla pracownika zadań. Właściwa organizacja miejsca pracy musi uwzględniać
czas trwania pracy i stopień obciążenia pracownika. Ważne jest zapewnienie wystarczającej
ilości miejsca. Ilość niezbędnej przestrzeni zależy od wykonywanego zadania i metody jego
wykonania. Powierzchnia stanowiska roboczego powinna zapewnić nie tylko miejsce
na maszyny i urządzenia, ale również wolną przestrzeń umożliwiającą swobodną pracę
i bezkolizyjne przejścia. Przewiduje się, że powierzchnia użytkowa, nie zajęta przez maszyny
i urządzenia techniczne, powinna wynosić nie mniej niż 2 m² na jedno stanowisko robocze.
Prawidłowa organizacja miejsca pracy powinna uwzględniać wymiary ludzkiego ciała. Odnosi
się to zarówno do regulacji wysokości stołów, jak i zapewnienia wystarczającej ilości miejsca.
Człowiek siedzący podczas szycia nie powinien być odchylony od pionu o wiecej niż 20 cm,
odległość oczu od stopki powinna wynosić ok. 40 cm. Wielkość niezbędnej do obróbki
powierzchni zależy od rozmiarów materiału i stosowanych metod obróbki.
Prawidłowa pod względem psychologicznym organizacja miejsca pracy polega na takim
zorganizowaniu miejsca pracy, aby było ono także przyjemne. Wpływ na to maja kolory,
muzyka, kwiaty itp. Do bezpieczeństwa pracy przyczyniają się czynności i urządzenia
zapobiegające chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy. Ergonomiczne ukształtowane
stanowiska szwalnicze zwiększają zdolność koncentracji, nie powodują szybkiego zmęczenia
i zmniejszają ryzyko chorób. Należy tu wymienić likwidację lub zmniejszenie natężenia
szkodliwych wpływów otoczenia, jak hałas czy szkodliwe substancje oraz właściwą regulację
oświetlenia i klimatyzację. Stanowiska pracy powinny być wyposażone w podstawowe
informacje techniczne.
Wyposażenie stanowiska pracy w maszyny i urządzenia jest warunkiem koniecznym
do wykonywania określonych operacji w każdym zakładzie krawieckim. Dobór środków
produkcji w zakładach usługowych zależy od stopnia ich wykorzystania oraz od specjalizacji
asortymentowej. Kształty maszyn i urządzeń powinny być przystosowane do pełnienia
określonej funkcji technologicznej, z uwzględnieniem wymiarów i budowy anatomicznej
kończyn człowieka, odpowiednio do wymagań ergonomii i estetyki. Oprócz typowego sprzętu,
takiego jak stoły, krzesła, regały, lustra zakłady usługowe należy wyposażyć w maszyny,
urządzenia i przyrządy pomocnicze pozwalające na zmniejszenie udziału prac ręcznych.
Maszyny i urządzenia powinny być prawidłowo rozmieszczone na stanowisku
z uwzględnieniem kolejności ich stosowania i w zasięgu rąk pracownika. Sprzęt pomocniczy
powinien być dobierany indywidualnie do poszczególnych stanowisk.
Przykładowo można wymienić następujące rodzaje maszyn, urządzeń i przyrządów:
stębnówka jednogłowa, overlock, podszywarka uniwersalna, ryglówka, dziurkarka odzieżowa,
dziurkarka bieliźniana, prasa elektryczna do klejenia, żelazko z wytwornicą pary
technologicznej, stół prasowalniczy z urządzeniem odsysającym i kompletem prasulców,
manekin piankowy, spinacze klamrowe, komplet przyrządów pomocniczych do posiadanych
maszyn szwalniczych z uwzględnieniem rodzaju wytwarzanych wyrobów, nożyce ręczne
zwykłe i ząbkowe, radełko, szczotka z włosia, naparstki, taśma centymetrowa, katalogi
materiałów, żurnale mody itd. Przed zakupem wyposażenia zakładu należy bardzo dokładnie
rozeznać się w potrzebach danej placówki usługowej. Potrzeby technologiczne mechanizacji
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
prac ręcznych powinno się rozważać również przez porównanie nakładów finansowych
i efektów ekonomicznych.
Typowy lokal dla produkcji usługowo-miarowej powinien składać się z kilku
pomieszczeń: do przyjęć klienta, na pracownię, do przeprowadzania miar (przymierzalnia), dla
administracji.
Podstawowym pomieszczeniem w punkcie usługowym jest pracownia krawiecka, w której
szyje się odzież, oraz przymierzalnia, w której klient mierzy odzież.
Typowa pracownia krawiecka powinna być wyposażona w stoły do prac ręcznych,
z miejscowym oświetleniem, które są stałym, indywidualnym stanowiskiem pracy
poszczególnych pracowników, maszyny stębnowe i wieloczynnościowe, maszyny specjalne,
stanowiska prasowania, stanowiska krojenia, szafy do przechowywania dokumentacji, prac
w toku oraz narzędzi i przyrządów do szycia, oraz manekiny krawieckie.
Nowoczesna technologia oferuje oprogramowania (CAD) – projektowanie i konstrukcja
za pomocą komputera, które umożliwiają szybkie i łatwe wykonywanie form na klienta
indywidualnego, precyzyjnie modelować, tworzyć układ szablonów, drukować a także
projektować wirtualne prototypy i trójwymiarowe modele odzieży. Wykorzystywanie tego
typu oprogramowania w nowoczesnych zakładach odzieżowych jest zjawiskiem normalnym,
natomiast w małych punktach usługowych wciąż jeszcze rzadko obecnym, choć na pewno
pożądanym w celu skrócenia czasu wykonywania najbardziej czasochłonnych prac.
W pracowni powinna być założona instalacja elektryczna oświetleniowa; oświetlenie
ogólne i miejscowe oraz instalacja mocy (prąd trójfazowy) do maszyn szwalniczych oraz
instalacja wodno-kanalizacyjna. Woda potrzebna jest do obróbki prasowalniczej
i do utrzymania rąk w czystości. Pracownia powinna posiadać odpowiednie urządzenia
wentylacyjne.
Przymierzalnia, która jest nieodzowna, powinna być urządzona funkcjonalnie i estetycznie.
W przymierzalni należy umieścić lustro trójdzielne oraz wieszak na ubrania klienta. Wieszak
powinien być osłonięty kotarą lub parawanem, aby nie krępować klienta podczas rozbierania
się. Część przymierzalni można przeznaczyć na poczekalnię dla klientów, ustawiając fotele
oraz stolik z czasopismami.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Dla jakich klientów wykonuje się odzież na miarę?
2. Jakie cechy posiada odzież miarowa?
3. Jaką strukturę organizacyjną może mieć krawiecki zakład usługowy?
4. Z jakich pomieszczeń powinien składać się krawiecki zakład usługowy ?
5. W jakie maszyny i urządzenia należy wyposażyć punkt usługowy?
6. Jakie warunki pracy powinien mieć spełnione pracownik zakładu krawieckiego?
7. Jaki zorganizować pracę w zakładzie, aby spełnione zostały wymagania ergonomii pracy?
8. Jakie instalacje powinny być zainstalowane się w punkcie usługowym?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaprojektuj punkt usługowy, w którym będą świadczone usługi krawieckie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) ustalić rodzaj wykonywanych asortymentów,
3) zaplanować wielkość zakładu,
4) wybrać strukturę organizacyjną zakładu,
5) zaplanować ilość potrzebnych pracowników,
6) naszkicować pomieszczenia zakładu,
7) zaplanować rodzaj i ilość maszyn,
8) zaplanować rodzaj urządzeń, narzędzi i przyborów niezbędnych w zakładzie,
9) zaplanować wyposażenie zakładu w meble biurowe,
10) zaplanować wystrój zakładu krawieckiego,
11) dokonać prezentacji projektu.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
papier,
−
flamastry,
−
katalogi maszyn szwalniczych,
−
katalogi przyrządów i przyborów krawieckich,
−
katalogi oprzyrządowania maszyn,
−
katalogi mebli biurowych,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Dobierz maszyny i urządzenia niezbędne w produkcji usługowo-miarowej odzieży
wykonywanej z różnych materiałów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) wypisać asortymenty odzieży,
3) dobrać do każdego asortymentu niezbędne maszyny,
4) wybrać maszyny z katalogu,
5) oszacować koszt zakupu wybranych maszyn,
6) dokonać prezentacji.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
papier,
−
flamastry,
−
katalogi maszyn szwalniczych,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Ćwiczenie 3
Zaplanuj jakie maszyny i urządzenia zastosujesz w zakładzie usługowym realizującym
zamówienie dla klienta indywidualnego – uszycie bluzki koszulowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) wykonać rysunek modelowy bluzki koszulowej,
3) dobrać materiały i dodatki,
4) sporządzić zestawienie operacji technologicznych,
5) sporządzić listę niezbędnych maszyn,
6) sporządzić listę urządzeń i przyborów,
7) dokonać prezentacji.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
papier,
−
flamastry,
−
katalogi maszyn szwalniczych,
−
katalogi urządzeń odzieżowych,
−
przykładowe zestawienie materiałów i dodatków wyrobu odzieżowego,
−
przykładowe zestawienie operacji technologicznych wyrobu odzieżowego,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 4
Spośród podanych cech odzieży wybierz, cechy odzieży szytej na miarę:
produkcja dla anonimowego odbiorcy, krótki czas wykonania, odzież dla konkretnego
odbiorcy, fason odzieży zgodny z zamówieniem odbiorcy, niższa cena wykonanej odzieży,
wyższa cena wykonanej odzieży, odzież produkowana według rozmiarów, możliwość
zatuszowania wad figury, indywidualność i staranne wykonanie wyrobu, duży udział prac
ręcznych, uwzględnienie wymiarów klienta, fason i sposób wykonania doradza krawiec,
wybór odzieży spośród wielu jednakowych egzemplarzy, dłuższy czas wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zapoznać się z treścią zadania,
3) podkreślić wybrane cechy odzieży miarowej,
4) wpisać wybrane cechy odzieży do tabelki,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Cechy odzieży miarowej
5) dokonać prezentacji.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
papier,
−
długopis,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1) określić, dla jakich klientów wykonuje się odzież na miarę?
2) określić, jakie cechy posiada odzież miarowa?
3) zaprojektować punkt usługowy świadczący usługi krawieckie?
4) wymienić maszyny i urządzenia niezbędne w punkcie usługowym?
5) wymienić przybory niezbędne do pracy w punkcie usługowym?
6) wymienić, z jakich pomieszczeń powinien składać się punkt
usługowy?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
4.2. Przebieg procesu wytwarzania
odzieży w krawieckim
zakładzie
usługowym
4.2.1. Materiał nauczania
Etapy wytwarzania odzieży miarowej
W zakładzie usługowym zatrudniającym kilku pracowników praca może odbywać
się metodą indywidualną lub grupową. Organizację pracy polegającą na wykonywaniu
pojedynczych sztuk odzieży przez jednego krawca uważa się za tradycyjną.
Natomiast praca grupowa polega na wydzieleniu centralnej grupy przygotowania
wykrojów i na wykonywaniu odzieży w zespołach kilkuosobowych. W zespołach obowiązuje
podział obróbki na fazy i operacje specjalistyczne. Pozwala to na ujednolicenie technologii
i zastosowanie standardowych szablonów. W obydwu metodach wystąpią etapy według
których wykonuje się odzież w zakładzie krawieckim.
W procesie wytwarzania odzieży miarowej wyróżniamy następujące etapy:
– przyjęcie zamówienia od klienta,
– przeprowadzenie pomiarów klienta,
–
przygotowanie form odzieży,
–
krojenie wyrobu,
–
przygotowanie do pierwszej miary,
–
przeprowadzenie pierwszej miary,
–
przygotowanie wyrobu do drugiej miary,
–
przeprowadzenie drugiej miary,
–
wykończanie wyrobu,
–
kontrola jakości odzieży,
–
odbiór zamówionego wyrobu przez klienta.
Przyjęcie zamówienia od klienta i przeprowadzenie pomiarów
Odzież miarową można wykonać z powierzonych materiałów lub z materiałów
magazynowych w punkcie usługowym. Przy ustalaniu fasonu odzieży należy zwrócić uwagę na
dobór fasonu do figury klienta i rodzaju materiału. Pracownik przyjmujący zamówienie
powinien umieć doradzić klientowi odpowiedni fason odzieży, podkreślający walory figury
i tuszujący wady. Na życzenie klienta można przygotować projekty plastyczne, z których
klient będzie mógł wybrać odpowiedni fason dla siebie. Ważne jest, aby pracownik zatrudniony
na tym stanowisku posiadał wysokie kwalifikacje zawodowe oraz cechował się wysoką kulturą
osobistą a także łatwością obcowania z ludźmi.
Kontrolę ilości i jakości powierzonej tkaniny, wykonuje się w obecności klienta. Kontrolę
przeprowadza się metodą organoleptyczną. Sprawdza się, czy w tkaninie nie występują błędy
tkackie, wybarwienia. Bada się chwyt tekstylny i jej układalność. Następnie mierzy się taśmą
centymetrową szerokość i długość tkaniny.
W związku z przyjęciem zamówienia należy zapisać następujące dane: imię i nazwisko,
adres, numer telefonu zamawiającego, określenie zamówienia, cenę za usługę, rodzaj i ilość
materiału, wartość szacunkową materiału powierzonego, uzgodnione daty miar i wykonania
usługi.
Następną czynnością jest zdjęcie i zapisanie wymiarów klienta. Wymiary krawieckie
uzyskane w wyniku pomiarów określonej osoby, można podzielić na dwie grupy:
wymiary podstawowe – niezbędne do wykreślenia formy odzieżowej,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
wymiary kontrolne – służące nie tylko do sprawdzenia obliczeń konstrukcyjnych, lecz również
do bezpośredniego wykreślania formy lub dostosowania opracowanej formy podstawowej do
budowy anatomicznej określonej osoby. Poza tym stosuje się także wymiary dotyczące
elementów projektowanej odzieży.
Pomiary wykonuje się w ustalonej kolejności, np. wszystkie obwody, następnie łuki
szerokości i długości, wysokości i głębokości. Wymiary należy zapisać w wielkościach
liczbowych (centymetrowych) w całości, wymieniając nazwę lub symbol wymiaru, a dalej
wielkość liczbową. Do pomiarów służy taśma z podziałką centymetrową.
Zdejmowanie miar potrzebnych do wykonania bluzki lub sukni należy przeprowadzić
na kliencie ubranym w bieliznę lub cienką odzież. Pomiary sylwetki na odzież wierzchnią
można wykonywać na kliencie ubranym w odzież lekką.
Podczas zdejmowania pomiarów należy dyskretnie obserwować klienta, zwracając uwagę
na postawę, układ ramion, symetrię sylwetki i ewentualne odchylenia od normy. Przy
znacznych odchyleniach, a w szczególności w przypadku figur ułomnych, należy pobrać
dodatkowe pomiary kontrolne. Prawidłowe wykonanie pomiarów figury wpływa na właściwe
przygotowanie form odzieży.
Przygotowanie form odzieży
Na podstawie zdjętych pomiarów opracowuje się formy odzieży. Przygotowanie form
określonego fasonu odzieży przeprowadza się różnymi metodami, mianowicie: przez
rysowanie
konstrukcji
podstawowej
i
modelowanie
konstrukcyjne,
modelowanie
na płaszczyźnie oraz modelowanie przestrzenne (na manekinie). Niekiedy stosuje
się modelowanie na figurze klienta. Konstrukcja form stanowi jeden z najważniejszych etapów
produkcji odzieży. Przy produkcji miarowej konstrukcje opiera się na wymiarach zdjętych z tej
samej osoby, dla której przeznaczony jest artykuł odzieżowy. Wartość formy otrzymanej przez
konstrukcję kroju lub przez modelowanie płaskie lub przestrzenne jest taka sama, jeśli
podstawą będzie szczegółowa analiza sylwetki. Forma przygotowana do krojenia powinna
mieć oznaczone środki (tył, przód), znaki spotkania na liniach cięć oraz kierunek nitki prostej.
Forma nie uwzględnia dodatków na szwy i założenia.
Sposoby wykonywania form podstawowych odzieży oraz modelowanie odzieży zostały
omówione w Jednostce modułowej 743[01].Z2.01: Konstruowanie i modelowanie form
podstawowych wyrobów odzieżowych oraz 743[01].Z2.03: Modelowanie form odzieży
zgodnie z projektem plastycznym. Należy przypomnieć materiał nauczania zawarty w tych
jednostkach.
Układanie form elementów wyrobu na materiale
Rozmieszczenie form na tkaninie powinno poprzedzić sprawdzenie, czy brzeg cięty
tkaniny jest równy, jeżeli nie powinno się go wyrównać, najlepiej według nitki wątku lub
wykreślając prostopadłą do brzegu fabrycznego tkaniny. Następnie należy spiąć brzegi
fabryczne, gdy tkanina jest szeroka, a w tkaninie w kratę dodatkowo zwrócić uwagę, aby krata
nakładała się w obu warstwach w szerokości i w długości. Przygotować komplet form
i rozmieścić na tkaninie, w pierwszej kolejności formy zasadnicze, układając np. dół przodu do
wyrównanego brzegu tkaniny, krawędź przodu do brzegu fabrycznego, następnie tył układając
linią środka wzdłuż złożenia tkaniny, w dalszej kolejności rękaw, a potem elementy mniejsze,
takie jak mankiety, pliski pamiętając, aby wierzch kołnierza ułożyć linią środka do złożenia
tkaniny. Przykładowy sposób rozmieszczenia form na tkaninie ilustruje układ kroju bluzki
damskiej (rys. 1).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Rys. 1. Układ form bluzki damskiej [3, s. 179]
Gdy wszystkie formy zostaną rozmieszczone prawidłowo, przypinamy je do tkaniny,
wpinając szpilki ukośnie w stosunku do krawędzi formy. Między formami pozostawiamy
zaplanowane szerokości na szwy i obręby, kontury obrysowujemy kredą lub mydełkiem
krawieckim, a następnie wykrawamy.
Oznaczenie konturów form na tkaninie odbywa się różnymi sposobami w zależności
od rodzaju tkaniny zastosowanej na wyrób. Środki oznaczamy przez wciągnięcie nitki dużym
ściegiem fastrygowym lub przez nadcięcie trójkącików na krawędzi dodatku na szwy. Kontury
form punkty montażowe w tkaninach wełnianych i wełnopodobnych oraz jedwabnych
pętelkujemy, zaś w tkaninach bawełnianych i lnianych gładkich oznaczamy radełkiem.
Krojenie odzieży
Krojenie wyrobów odzieżowych w zakładzie krawieckim miarowo– usługowym odbywa
się ręcznie, za pomocą nożyc. Jest to krojenie jednostkowe, tzn. krojone są pojedyncze sztuki
odzieży w miarę napływania zamówień od klientów.
Na podstawie opracowanych form krojczy przystępuje do rozkroju tkaniny zgodnie
z następującymi zasadami:
–
wszystkie elementy odzieży kroi się ,,po długości”, tzn. nitka osnowy tkaniny przebiega
w odzieży pionowo, zgodnie z jej długością; odstępstwem od tej zasady może być tylko
wzór w tkaninie, który chcemy wykorzystać,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
–
formy układa się na tkaninie zgodnie z kierunkiem i położeniem nitki osnowy, która,
powinna być na formach oznaczona,
–
na tkaninach o wzorze jednokierunkowym lub z włosem formy układamy w jednym
kierunku, natomiast na tkaninach gładkich lub o wzorze nieregularnym, formy możemy
ułożyć w dwóch kierunkach,
–
tkanina w kratę lub szerokie pasy wymaga układania form symetrycznie w stosunku
do podłużnej osi wzoru oraz uwzględnienia poziomego położenia kraty w elementach
wyrobu, w wyniku czego uzyska się idealne połączenia na liniach boków, wszycia
rękawów itp.,
–
rozmieszczenie elementów form można dokonywać na tkaninie rozłożonej lub na tkaninie
złożonej.
Przy krojeniu dodaje się do form dodatki na szwy i podwinięcia, których, wielkość jest
większa w produkcji miarowej niż w seryjnej, gdyż trzeba przewidzieć możliwość dokonania
poprawek w czasie miar. W zależności od rodzaju materiału, jego grubości, splotu, surowca,
faktury i wykończenia planujemy zastosowanie odpowiednich szwów, a następnie
odpowiedniej szerokości dodatków na szwy. Z zasady, dodaje się:
– do wykroju szyi i pach 1,0 cm,
– w bokach i krawędziach barkowych 2,0÷3,0 cm,
– na założenie dołu 4,0÷6,0 cm.
Przygotowanie do miar i zasady mierzenia klienta
Sposób przygotowania odzieży do miar oraz mierzenie zależą od wielu czynników, takich
jak rodzaj odzieży, fason, figura klienta.
Odzież wykonywana na figury proporcjonalne mierzy się dwukrotnie, natomiast na figury
z odchyleniami trzykrotnie, a niekiedy i więcej razy. Liczba miar zależy od stopnia trudności
fasonu odzieży i rodzaju materiału włókienniczego.
Na figurach symetrycznych poprawki przy mierzeniu przeprowadza się po prawej stronie,
zaś na figurach asymetrycznych po prawej i po lewej stronie. W czasie miary należy uważać,
aby klient stał spokojnie, w naturalnej pozycji, nie zmieniał sztucznie układu swojej figury,
gdyż może to wpłynąć na zwiększenie błędów odzieży. Spostrzeżone wady i usterki budowy
figury należy rejestrować wyłącznie dla siebie.
Przygotowanie do pierwszej miary i pierwsza miara odzieży
Do pierwszej miary fastryguje się wyrób odzieżowy, oznacza środki, przygotowuje
się prawy rękaw oraz formy: kołnierza, mankietów, kieszeni, itp.
Sfastrygowany wyrób odzieżowy wkłada się na daną osobę, dokładnie zapina według linii
środków oraz sprawdza ogólny wygląd i układalność na osobie a następnie poddaje się
szczegółowej obserwacji i ewentualnej korekcie przez upinanie poszczególnych elementów.
Zwracamy przy tym uwagę na:
– prawidłowość zaplanowanych luzów w obwodzie klatki piersiowej, talii i bioder,
– kierunek szwów barkowych i bocznych,
– proporcje odzieży i prawidłowość linii modelowych,
– miejsce, kierunek, długość i głębokość zaszewek,
– wykrój szyi i pach,
– układalność przodu i tyłu na figurze.
Kolejna czynność to:
– upięcie i ostateczne ustalenie kształtu kołnierza,
– upięcie prawego rękawa,
– ustalenie długości, przypięcie i sprawdzenie kształtu mankietu,
– oznaczenie pierwszej i ostatniej dziurki,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
– ustalenie kształtu i miejsca kieszeni,
– dokładne zaznaczenie linii talii,
– cyrklowanie linii dołu.
Klientki podczas kolejnej miary powinny być w tej samej bieliźnie.
Wykonywanie poprawek po mierze
Podczas miary wszystkie poprawki dokonywane na osobie zaznacza się szpilkami lub
kredą krawiecką zazwyczaj na prawej stronie, a następnie ściegiem fastrygowym.
Ponadto zaznacza się kształt podkroju szyi, miejsce wszycia rękawa, linię dołu,
umiejscowienie kieszeni, dziurek. W celu równomiernego wdania i utrzymywania
prawidłowego kierunku rękawa stosuje się znaki spotkania na rękawie i podkroju pachy. Znaki
spotkania stosuje się również na linii szwów w celu zabezpieczenia przed przesunięciem
poszczególnych części względem siebie lub w celu zaznaczenia odcinków przewidzianych do
wdania.
Następną czynnością jest odpięcie szpilek, wyrównanie linii szwów i podkrojów
oraz przeniesienie poprawionych konturów na drugą stronę odzieży, np. ściegiem pętelkowym.
Przeprowadzając miarę na osobie ułomnej wykonujemy poprawki na lewej i prawej połowie
mierzonej odzieży, uwzględniając asymetrię budowy danej osoby.
W celu oznaczania poprawek stosuje się następujące znaki umowne:
−
przesunięcie szwów względem siebie
−
poszerzenie boków
−
zwężenie boków
−
wdanie lub wprasowanie
−
przesunięcie rękawów
−
skrócenie
−
wydłużenie
Przygotowanie do drugiej miary
Przygotowanie wyrobu do drugiej miary polega na zeszyciu i wykończeniu
poszczególnych elementów, z uwzględnieniem poprawek z pierwszej miary. Cały wyrób jest
w zasadzie wykończony, z wyjątkiem kołnierza i rękawów, które są przyfastrygowane, a dół
zafastrygowany.
Wykończając i łącząc elementy odzieży stosujemy różne techniki szycia, które zostały
omówione w Jednostce modułowej 743[01].Z3.03: Wykonywanie połączeń elementów
odzieży. Należy przypomnieć materiał nauczania zawarty w tej jednostce.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Druga miara
Po założeniu odzieży na klienta i zapięciu sprawdza się ogólny wygląd odzieży na figurze,
układanie się kołnierza, kierunek i miejsce wszycia rękawa, miejsce naszycia kieszeni, linię
dołu, a następnie te szczegóły, które były poprawiane w czasie pierwszej miary. Zauważone
błędy zaznacza się na odzieży szpilkami lub umownymi znakami i uwzględnia w dalszej
obróbce przy wykończaniu odzieży.
W przypadku wystąpienia przy drugiej mierze poważniejszych poprawek należy
przeprowadzić dodatkowo trzecią miarę.
Wykończenie wyrobu odzieżowego
Po wykonaniu poprawek po drugiej lub trzeciej mierze należy połączyć na maszynie
elementy odzieży, wykończyć szwy i obręby, wydziergać dziurki, oczyścić z nitek, usunąć
fastrygę, starannie uprasować odzież i przyszyć guziki.
Zależnie od rodzaju i fasonu odzieży w toku przygotowania do miar, mierzenia
i wykończania może wystąpić wiele dodatkowych czynności.
Kontrola wykonywania elementów odzieży i gotowej sztuki odzieży
Elementy odzieży sprawdza się pod względem jakości wykonania i estetyki. Kontroluje
kształt poszczególnych elementów oraz zabezpieczenie przed strzępieniem poprzez
zachowanie odpowiedniej wielkości szwów i gęstości ściegów.
Kontrola gotowej sztuki odzieży to ostateczna kontrola przed oddaniem odzieży klientowi
i dlatego powinna być bardzo starannie i dokładnie przeprowadzona. Oddanie klientowi
odzieży niewłaściwie wykonanej kształtuje złą opinię punktowi usługowemu. W gotowej
sztuce odzieży sprawdza się ogólny estetyczny wygląd odzieży oraz jakość wykonania
poszczególnych elementów. Szczególną uwagę zwraca się na symetrię elementów parzystych,
rozmieszczenie dziurek oraz estetyczne i trwałe ich wykonanie, przyszycie guzików, staranne
wykończenie zarówno wierzchu jak i spodu odzieży, dokładne wyprasowanie (bez odbić na
wierzchu szwów i wyświeceń tkaniny). Przed oddaniem odzieży klientowi należy sprawdzić
czy wykonany asortyment dobrze układa się na figurze.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie wyróżniamy etapy wytwarzania odzieży miarowej?
2. Jaki jest podział pracy w metodzie indywidualnej?
3. Jaki jest podział pracy w metodzie grupowej?
4. Jakie dane zapiszesz podczas przyjmowania zamówienia od klienta?
5. Jakie zasady obowiązują podczas zdejmowania pomiarów figury klienta?
6. Jakimi metodami można opracować formy dla indywidualnego klienta?
7. Jakie oznaczenia powinny znaleźć się na formie?
8. Czym różni się forma od szablonu?
9. Jakie zasady obowiązują podczas układania form na tkaninie?
10. Jakie zasady obowiązują podczas krojenia?
11. Jakimi sposobami oznacza się kontury form na tkaninie?
12. W jaki sposób należy przygotować bluzkę do pierwszej miary?
13. W jaki sposób przeprowadza się pierwszą miarę bluzki?
14. W jaki sposób można przenieść poprawki po mierze na drugą połowę wyrobu?
15. W jaki sposób przeprowadza się drugą miarę?
16. Jakimi technikami można wykończyć odzież szytą na miarę?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przyjmij zamówienie od klienta na uszycie bluzki w krawieckim zakładzie usługowym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) dobrać się w pary,
3) określić role: klienta i przyjmującego zamówienie,
4) ustalić model bluzki z klientem,
5) wykonać rysunek modelowy oraz opis modelu,
6) obejrzeć i zmierzyć powierzony materiał,
7) zapisać dane personalne i adres klienta,
8) określić cenę usługi według cennika,
9) ustalić terminy miar,
10) ustalić termin realizacji zlecenia,
11) wykonać pomiary figury klienta,
12) zamienić się rolami.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
papier,
−
taśma centymetrowa,
−
cennik usług,
−
czasopisma branżowe, żurnale,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Wykonaj pomiary figury klienta potrzebne do uszycia bluzki oraz przygotuj formę
zgodnie z zamówieniem klientki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) dobrać się w pary,
3) określić role: klienta i przyjmującego,
4) ustalić model bluzki z klientką,
5) zamienić się rolami,
6) narysować rysunek modelowy,
7) wypisać pomiary podstawowe i szczegółowe potrzebne do uszycia bluzki,
8) wykonać pomiary figury klientki,
9) zapisać pomiary,
10) wykonać formę podstawową bluzki,
11) wykonać modelowanie płaskie lub przestrzenne,
12) zaznaczyć i podpisać nitkę osnowy i punkty montażowe na formach,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
13) podpisać wszystkie elementy formy,
14) skompletować formy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
papier biały lub półpergamin,
−
tkaniny: muślin lub surówka,
−
bibułka,
−
ołówki,
−
gumki kreślarskie,
−
klej,
−
taśma centymetrowa,
−
długopis,
−
tasiemka,
−
nożyczki,
−
szpilki,
−
manekin,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Wykonaj układ form na tkaninie oraz wykrój bluzkę damską.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3) zapoznać się z kompletem form bluzki damskiej,
4) obejrzeć i zmierzyć tkaninę,
5) ułożyć tkaninę na stole i zabezpieczyć przed przesuwaniem,
6) rozmieścić formy na tkaninie zgodnie z zasadami krojenia i oznaczeniami na formach,
7) zaplanować odpowiednie dodatki technologiczne,
8) przypiąć formy do tkaniny szpilkami,
9) obrysować kontury form,
10) zaznaczyć punkty montażowe,
11) oznaczyć środki,
12) narysować linie wykrawania uwzględniające dodatki na szwy i podwinięcia,
13) wykroić elementy odzieży,
14) skompletować wykroje.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
rysunek modelowy bluzki,
−
komplet form bluzki damskiej,
−
tkanina,
−
taśma centymetrowa,
−
mydełko,
−
szpilki,
−
nici do fastrygowania,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
−
nożyczki,
−
radełko,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 4
Przygotuj bluzkę damską do pierwszej miary.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3) sprawdzić wykroje,
4) wprowadzić potrzebne oznaczenia,
5) sfastrygować zaszewki,
6) sfastrygować szwy boczne i szwy barkowe,
7) sfastrygować prawy rękaw bluzki,
8) przygotować formę kołnierzyka, kieszeni, mankietów z papieru lub tkaniny zastępczej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
komplet form bluzki damskiej,
−
wykroje bluzki,
−
igły do szycia ręcznego,
−
taśma centymetrowa,
−
nici do fastrygowania,
−
nożyczki,
−
papier,
−
resztki tkaniny lub tkanina zastępcza,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 5
Przeprowadź pierwszą miarę bluzki damskiej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3) sprawdzić prawidłowość przygotowania bluzki do pierwszej miary,
4) założyć bluzkę na klientkę,
5) zapiąć bluzkę według linii środków,
6) przeprowadzić pierwszą miarę,
7) zdjąć bluzkę z klientki,
8) nanieść oznaczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
komplet form bluzki damskiej,
−
rysunek modelowy bluzki,
−
bluzka damska przygotowana do pierwszej miary,
−
manekin krawiecki,
−
taśma centymetrowa,
−
mydełko krawieckie,
−
szpilki,
−
nożyczki,
−
nici do fastrygowania,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 6
Przeprowadź drugą miarę bluzki damskiej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3) sprawdzić prawidłowość przygotowania bluzki do drugiej miary,
4) założyć bluzkę na klientkę,
5) zapiąć bluzkę według linii środków,
6) przeprowadzić drugą miarę,
7) zdjąć bluzkę z klientki,
8) nanieść oznaczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
komplet form bluzki damskiej,
−
rysunek modelowy bluzki,
−
bluzka damska przygotowana do pierwszej miary,
−
manekin krawiecki,
−
taśma centymetrowa,
−
mydełko krawieckie,
−
szpilki,
−
nożyczki,
−
nici do fastrygowania,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Ćwiczenie 7
Wykończ bluzkę damską stosując konfekcyjne rozwiązania szycia odzieży.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zapoznać się z rysunkiem modelowym,
3) sprawdzić oznaczenia wprowadzone po drugiej mierze,
4) uwzględnić poprawki po drugiej mierze,
5) wszyć kołnierz,
6) wszyć rękawy,
7) wykończyć dół,
8) oznaczyć i wyszyć dziurki,
9) uprasować bluzkę,
10) przyszyć guziki,
11) dokonać kontroli jakości wykonania odzieży.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
maszyna stębnowa,
−
maszyna overlok,
−
maszyna dziurkarka,
−
żelazko,
−
manekin krawiecki,
−
przybory i narzędzia do szycia,
−
nici maszynowe,
−
bluzka damska po drugiej mierze,
−
guziki,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1) przyjąć zamówienie od klienta?
2) wykonać pomiary figury klienta?
3) przygotować formy wyrobu zgodnie z rysunkiem modelowym?
4) wykonać układ form na tkaninie ?
5) zaplanować odpowiednie dodatki technologiczne?
6) wykroić elementy odzieży?
7) przeprowadzić pierwszą i drugą miarę wyrobu?
8) nanieść oznaczenia na wyrobie po wykonanych miarach?
9) zastosować konfekcyjne rozwiązania przy szyciu odzieży?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
4.3. Normowanie zużycia materiałów w krawieckim zakładzie
usługowym
4.3.1. Materiał nauczania
Normowanie zużycia materiałów w produkcji miarowej
Zapotrzebowanie materiałowe na odzież wykonywana miarowo ustala się na podstawie
danych doświadczalnych oraz wykorzystując jednostkowy układ kompletu form
dla określonych wielkości odzieży przy typowej szerokości materiału. Zużycie materiałów
w produkcji miarowej zależy od: wzrostu i obwodów klienta, fasonu odzieży, szerokości
materiału, wzoru materiału i budowy powierzchni materiału. Orientacyjnie zapotrzebowanie
materiału wierzchniego można obliczyć.
Długość odzieży zależy od wzrostu klienta. Zależnie od rodzaju odzieży mierzymy
następujące długości:
–
w płaszczu: długość tyłu i długość rękawa,
–
w garniturze: długość marynarki, długość rękawa, długość spodni oraz długość kamizelki
w garniturach 3-częściowych,
–
w kostiumach damskich: długość żakietu, długość rękawa i długość spódnicy,
–
w sukniach: długość sukni i długość rękawa,
–
w spodniach: długość zewnętrzna spodni.
Do wymiarów długości doliczamy 10% sumy tych wymiarów na szwy i podwinięcia.
Obwody klienta nie mają najczęściej decydującego wpływu na zużycie materiału, tylko
figury tęgie wymagają podwyższenia normy o ok. 20 %. Na przykład przyjmując, że długość
bluzki wynosi 65 cm, długość rękawa 30 cm a szerokość tkaniny 150 cm i sumując dane
otrzymamy wynik 95 cm + 20 %.= 114 cm.
Na zużycie materiału znaczny wpływ ma fason odzieży. Dotyczy to szczególnie odzieży
damskiej fantazyjnej, w której występują fałdy, marszczenia, draperie, klosze oraz wykroje
wykonane po skosie tkaniny. Obliczanie zużycia materiałów na fasony fantazyjne powinno być
przeprowadzone na podstawie układu form.
Szerokość materiału
W sprzedaży występują różne szerokości tkanin (od 70 cm do 150 cm). Dlatego obliczając
normę zużycia materiału należy znać szerokość tkaniny zasadniczej, podszewki, płótna i innych
materiałów odzieżowych. Na przykład przy szerokości tkaniny 0,80 m, na bluzkę z długim
rękawem potrzeba: dwie długości bluzki + długość rękawa + 0,25 m na kołnierzyk i inne
wykończenia. Przyjmując, że długość bluzki wynosi 65 cm, a długość rękawa 55 cm i sumując
dane otrzymamy wynik tj. 0,65 · 2 + 0,55 + 0,25 = 2,1 m. W podobny sposób można obliczyć
ilość materiału dla innych wyrobów.
Wzór materiału
Niektóre wzory tkanin wpływają na zwiększenie norm zużycia materiału. Do wzorów
takich należy krata i pasy oraz desenie jednokierunkowe. Krata i pasy wymagają dopasowania
wzoru do linii środka przodów, tyłu, boków w spódnicy oraz dopasowania wzoru w takich
elementach jak wyłogi, kołnierze, patki. Im większy raport kraty i szersze rozstawienie pasów,
tym większe zużycie materiału. Największe zużycie występuje przy wzorach w kratę
asymetryczną o dużym raporcie, gdyż oprócz dopasowania efektów poziomych i pionowych
należy zastosować w tym przypadku jednokierunkowy układ form. Przy wzorach w kratę
i deseniach jednokierunkowych należy zwiększyć normę zużycia tkaniny o 2–8% zależnie
od wielkości wzoru. Na przykład przyjmując, że długość bluzki wynosi 70 cm, długość rękawa
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
30 cm a szerokość tkaniny 150 cm oraz biorąc pod uwagę fakt, że tkanina ma wzór
w kratę sumując dane otrzymamy wynik 100 cm + 8%.= 108 cm.
Sporządzanie kalkulacji
Kalkulacja może być sporządzona przez zakłady usługowe na potrzeby rachunku kosztów,
obliczenia oferowanej ceny. Składa się ona z następujących pozycji (składników kalkulacji):
–
koszty bezpośrednie, czyli koszty materiałów i dodatków oraz robocizny,
–
koszty pośrednie, związane z obsługą administracyjną i zarządzaniem punktem
usługowym.
Wykonując w zakładzie usługę dla klienta jesteśmy opodatkowani w związku z tym
zapłacimy podatek od towarów i usług VAT.
VAT jest podatkiem powszechnym, co oznacza, że opodatkowane jest świadczenie usług,
które znajdują się na rynku i w ostatecznym rachunku obciąża konsumentów danego kraju.
Podstawowa stawka podatku VAT wynosi 22%. Podatek ten jest obliczany jako narzut
do ustalonej ceny, zwanej ceną netto, i wykazany w dokumencie faktura VAT. Prawo
do wystawiania faktur mają wyłącznie zarejestrowani podatnicy podatku od towarów i usług
VAT, którzy posiadają numer identyfikacji podatkowej NIP i nie korzystają z żadnych
zwolnień z tego podatku.
Jeśli przedsiębiorca przewiduje, że jego przychody roczne uzyskane ze świadczenia usług
nie przekroczą określonej w ustawie, może wybrać zwolnienie z podatku od towarów i usług.
Kwotę podatku oblicza się w następujący sposób:
Cena netto x stawka podatku VAT = kwota podatku
Cenę brutto oblicza się w następujący sposób:
Cena netto + kwota podatku = cena brutto
Na przykład jeśli cena netto za wykonanie usługi uszycia bluzki wynosi 50 zł. do podanej ceny
należy doliczyć podatek 22% tj. 50 zł x 22% otrzymamy wówczas kwotę podatku 11 zł.
Natomiast jeśli chcemy obliczyć cenę brutto wykonamy obliczenia: 50 zł + 11 zł = 61 zł.
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie długości odzieży potrzebne będą do uszycia spódnicy, bluzki, spodni, sukienki?
2. Jakie szerokości tkanin występują w sprzedaży?
3. Od czego zależy zużycie materiałów w produkcji miarowej?
4. Jaki wpływ ma wzór tkaniny na zużycie materiału?
5. O ile należy zwiększyć normę zużycia tkaniny przy wzorach w kratę i deseniach
jednokierunkowych?
6. O ile należy zwiększyć normę zużycia tkaniny biorąc pod uwagę dodatki na szwy
i podwinięcia?
7. Jak oblicza się normę zużycia tkaniny na fasony fantazyjne?
8. Jakie są składniki kalkulacji?
9. Co to są koszty bezpośrednie?
10. Co to są koszty pośrednie?
11. Jak oblicza się podatek VAT?
12. Jak oblicza się cenę brutto?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz ilość potrzebnej tkaniny jednobarwnej na następujące wyroby odzieżowe: spodnie
damskie klasyczne, spódnica damska podstawowa, sukienka damska podstawowa z długim
rękawem, spódnica damska w cztery kliny. Obliczenia wykonaj dla następujących szerokości
tkanin: 80 cm i 150 cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zdjąć z klienta niezbędne pomiary długości dla wyszczególnionych wyrobów
odzieżowych,
3) obliczyć zużycie tkaniny dla wyrobów przy szerokości 80 cm,
4) obliczyć zużycie tkaniny dla wyrobów przy szerokości 150 cm,
Wyposażenie stanowiska pracy:
–
kalkulator,
–
taśma centymetrowa,
–
poradnik dla ucznia,
–
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Sporządź kalkulację ceny bluzki damskiej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieną pracy,
2) ustalić normę zużycia tkaniny i dodatków na bluzkę damską,
3) obliczyć wartość materiałów i dodatków na podstawie podanych cen,
4) ustalić według cennika cenę wykonania usługi,
5) do ceny netto doliczyć wartość podatku VAT,
6) obliczenia umieścić w tabeli.
Tabela 2. Arkusz kalkulacji usługowej [opracowanie własne]
Ilość
×
cena
Wartość
Koszt materiałów
Koszt dodatków
Cena wykonania usługi wg cennika
Cena netto
Podatek VAT
Cena brutto
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Wyposażenie stanowiska pracy:
–
arkusz kalkulacji usługowej,
–
kalkulator,
–
cennik materiałów i dodatków,
–
normy zużycia materiałów i dodatków,
–
plansze dydaktyczne,
–
wzory dokumentów,
–
opracowana tabela,
–
poradnik dla ucznia,
–
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 3
Oblicz cenę brutto spódnicy damskiej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) obliczyć podatek VAT od ceny netto,
3) doliczyć obliczony podatek do ceny netto,
4) sprawdzić przeprowadzone obliczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
–
kalkulator,
–
cennik,
–
wzory dokumentów kalkulacji,
–
plansze,
–
poradnik dla ucznia,
–
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 4
Oblicz zużycie tkaniny o jednokierunkowym wzorze na suknię fantazyjną przy szerokości
tkaniny 150 cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zapoznać się z modelem sukni,
3) rozłożyć tkaninę zastępczą o wskazanej szerokości,
4) uwzględnić dodatki na szwy i podwinięcia,
5) wykonać układ form na tkaninie zastępczej,
6) obliczyć zużycie tkaniny.
Wyposażenie stanowiska pracy:
–
rysunek modelowy sukni,
–
komplet form,
–
taśma centymetrowa,
–
poradnik dla ucznia,
–
tkanina zastępcza o szerokości 150 cm,
–
literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1) wykonać pomiary długości wyrobów odzieżowych?
2) obliczać normy zużycia tkaniny dla różnych wyrobów odzieżowych?
3) określić, jakie wzory tkanin wpływają na zwiększenie norm zużycia ?
4) obliczyć normę zużycia tkaniny na suknie fantazyjną ?
5) sporządzić kalkulacje wyrobu odzieżowego?
6) obliczyć cenę brutto wyrobu?
7) obliczyć wartość podatku VAT?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi. Zaznacz prawidłową odpowiedź X
(w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).
6. Niezbędne obliczenia możesz wykonać na karcie odpowiedzi w wyznaczonym miejscu
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Z usług oferowanych przez punkty usługowe korzystają ludzie, których
a) budowa ciała jest typowa.
b) wymiary ciała mieszczą się w tabelach wymiarów .
c) wymiary ciała przekraczają wielkości podane w tabelach wymiarów.
d) budowa ciała jest normalna.
2. Pracownik, który opracowuje formy w zakładzie usługowym zrobi to w oparciu o
a) rozmowy z klientem.
b) projekt plastyczny.
c) pomiary zdjęte z klienta.
d) rysunek modelowy.
3. W celu prawidłowego rozkroju tkaniny należy zwrócić szczególną uwagę na
a) grubość tkaniny.
b) konfekcjonowanie tkaniny.
c) zachowanie kierunku nitki prostej.
d) kolorystykę tkaniny.
4. Pracownik ma za zadanie rozłożyć formy na tkaninie. W pierwszej kolejności na tkaninie
rozłoży
a) formy zasadnicze, a potem elementy mniejsze.
b) elementy mniejsze a potem formy zasadnicze.
c) mankiety, pliski, odszycia i kołnierz.
d) narzędzia i przybory do krojenia.
5. Kontury form na tkaninie bawełnianej i lnianej gładkiej zaznacza się
a) ściegiem pętelkowym.
b) radełkiem.
c) ściegiem fastrygowym.
d) ściegiem za igłą.
6. Do pierwszej miary bluzki należy sfastrygować
a) szwy konstrukcyjne i barkowe.
b) zaszewki, szwy konstrukcyjne i lewy rękaw.
c) zaszewki, szwy konstrukcyjne i modelowe, szwy barkowe i prawy rękaw.
d) prawy rękaw, zaszewki i kołnierz.
7. Obliczając zużycie materiału na żakiet damski i spódnicę, należy wziąć pod uwagę
a) długość spódnicy i grubość tkaniny.
b) długość spódnicy, długość żakietu.
c) długość spódnicy, długość żakietu, długość rękawa.
d) grubość i deseń tkaniny.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
8. Zużycie tkaniny o szerokości 150 cm na spódnicę damską w sześć klinów wynosi
a) 80 cm.
b) jedna długość.
c) dwie długości.
d) trzy długości.
9. Podczas przeprowadzania miary na klientce, krawiec zauważył konieczność zwężenia
boków wyrobu. Do oznaczenia tej czynności powinien zastosować znak
10. W czasie sporządzania układu form na tkaninie należy pamiętać o
a) dodatkach na szwy i założenia.
b) przyborach do szycia.
c) dodatkach na założenie dołu.
d) dodatkach do wykroju szyi.
11. Zamówienie na uszycie bluzki realizowane w krawieckim zakładzie usługowym
realizowane jest metodą
a) potokową.
b) indywidualną.
c) synchro.
d) taśmową.
12. Przed oddaniem uszytej odzieży klientce należy dokonać ostatecznej kontroli jakości
wyrobu. Obejmuje ona sprawdzenie
a) wykorzystanych form i wykrojów.
b) ogólnego wyglądu i układalności wyrobu na sylwetce.
c) wielkości szwów i gęstości ściegów.
d) ilości zużytej tkaniny.
13. Zeszycie i wykończenie poszczególnych elementów wyrobu z uwzględnieniem poprawek
po pierwszej mierze to etap
a) przygotowania wyrobu do drugiej miary.
b) drugiej miary.
c) kontroli jakości.
d) pierwszej miary.
14. W krawiectwie miarowym, do oznaczania poprawionych linii modelowych po pierwszej
mierze, linii wszycia rękawa, miejsca naszycia drobnych elementów symetrycznych stosuję
się ścieg
a) dziergany.
b) kryty.
c) fastrygowy.
d) krzyżykowy.
a)
b)
c)
d)
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
15. W punkcie usługowym wykonano spódnicę damską, na uszycie, której zużyto następujące
ilości surowców:
0,90 m tkaniny w cenie 10 zł, 500 m nici w cenie 5 zł za 1000 m, zamek błyskawiczny
w cenie 2,50 za szt.
Koszt wykorzystanych materiałów i dodatków to
a) 15 zł.
b) 14 zł.
c) 10,50 zł.
d) 12,50 zł.
16. Cena netto bluzki damskiej wynosi 50 zł. Cena brutto wyniesie
a) 61 zł.
b) 62 zł.
c) 75 zł.
d) 55 zł.
17. Kontrola gotowej sztuki odzieży uszytej w zakładzie usługowym powinna wystąpić
a) po drugiej mierze.
b) po pierwszej mierze.
c) przed oddaniem odzieży klientowi.
d) przed uprasowaniem odzieży i przyszyciem guzików.
18. Do wykrawania elementów odzieży w krawiectwie miarowym stosuje się
a) maszynę krojcza taśmową.
b) krajarkę z nożem taśmowym.
c) nożyce.
d) krajarkę z nożem pionowym.
19. Przyjmując tkaninę od klienta w krawieckim zakładzie usługowym należy
a) złożyć materiał do regału.
b) sprawdzić ilość tkaniny.
c) uprasować tkaninę.
d) zdekatyzować tkaninę.
20. W zakładzie krawieckim w czasie przyjęcia zamówienia na spodnie damskie należy zdjąć z
klienta następujące pomiary
a) ot, obt, ou, ZKo.
b) ot, obt, ou, Zuo.
c) ot, obt, ou, ZTv, ZUo,ZKo.
d) ot, obt, ou, ZUo, długośc spodni.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie usługowym
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
d
5.
a
b
c
d
6.
a
b
c
d
7.
a
b
c
d
8.
a
b
c
d
9.
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
a
b
c
d
13.
a
b
c
d
14.
a
b
c
d
15.
a
b
c
d
16.
a
b
c
d
17.
a
b
c
d
18.
a
b
c
d
19.
a
b
c
d
20.
a
b
c
d
Razem:
Miejsce na obliczenia:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
6. LITERATURA
1. Białczak B.: Maszyny i urządzenia w przemyśle odzieżowym. WSiP, Warszawa 2002.
2. Bielan K., Pokora K.: Przygotowanie do działalności usługowej. Podstawy usług. WSiP,
Warszawa 2003
3. Bily-Czopowa M., Mierowska K.: Krój i modelowanie odzieży lekkiej. Krawiectwo
miarowo-usługowe. WSiP, Warszawa 1995
4. Czyżewski H.: Krawiectwo. WSiP, Warszawa 1996
5. Hanus Z.: Krój, modelowanie, szycie. Wydawnictwa Akcydensowe, Warszawa 1987
6. Kazik R. Krawczyk J.: Technologia odzieży. WSiP, Warszawa 1998
7. Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1997
8. Samek P.: Krawiectwo – Technologia. WSiP, Warszawa 1999
9. Czasopisma: Odzież
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
krawiec 743[01] z5 03 u
krawiec 743[01] z5 02 n
krawiec 743[01] z5 01 n
krawiec 743[01] z5 03 n
krawiec 743[01] z5 02 u
krawiec 743[01] z5 03 u
krawiec 743[01] z5 02 n
krawiec 743[01] z5 03 u
krawiec 743[01] z5 01 n
krawiec 743[01] z5 03 n
krawiec 743[01] z5 02 n
krawiec 743[01] z5 02 u
krawiec 743[01] z4 01 n
krawiec 743[01] o1 04 n
krawiec 743[01] z4 02 n
krawiec 743[01] o1 02 n
krawiec 743[01] z3 01 u
krawiec 743[01]
więcej podobnych podstron