Krawiec_743[01].Z5.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Monika Mosionek
Mirosława Szewczyk

Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie usługowym
743[01].Z5.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Organizacja pracy w zakładzie krawieckim

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Przebieg procesu wytwarzania odzieży w krawieckim zakładzie usługowym

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Normowanie zużycia materiałów w krawieckim zakładzie usługowym

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o zasadach funkcjonowania

krawieckiego zakładu miarowo-usługowego.

Poradnik zawiera:

–

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
opanować, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

–

cele kształcenia tej jednostki modułowej,

–

materiał nauczania, który umożliwia Ci samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów,

–

ćwiczenia, które umożliwią Ci nabycie umiejętności praktycznych,

–

sprawdzian postępów.
W materiale nauczania zostały omówione zagadnienia dotyczące: zasad funkcjonowania

zakładu miarowo-usługowego, cech odzieży miarowej, procesu wytwarzania odzieży miarowej
oraz normowania zużycia materiałów w zakładzie krawieckim.

Z rozdziałem Pytania sprawdzające możesz zapoznać się przed przystąpieniem

do zgłębiania wiadomości z materiału nauczania, poznając w ten sposób wymagania
wynikające z potrzeb zawodu, a po zapoznaniu się ze wskazanymi treściami, odpowiadając na
te pytania sprawdzisz stan gotowości do wykonania ćwiczeń.

Kolejnym etapem będzie wykonanie ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie i utrwalenie

poznanego materiału.

Po wykonaniu ćwiczeń sprawdź poziom swoich postępów. Przeczytaj pytania i odpowiedz

na nie wstawiając X w odpowiednie miejsce. Odpowiedź NIE wskazuje luki w Twojej wiedzy.
Oznacza to konieczność powrotu do treści, które nie są dostatecznie opanowane.

W rozdziale 5 poradnika znajduje się przykładowe zadanie testowe, które zawiera:

–

instrukcję, w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,

–

przykładową kartę odpowiedzi.
Będzie to dla Ciebie trening przed sprawdzianem zapowiedzianym przez nauczyciela.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela

lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną
czynność. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

korzystać z maszyn i urządzeń odzieżowych zgodnie z ich przeznaczeniem,

–

wykonywać pomiary krawieckie,

–

dobrać materiały i dodatki krawieckie niezbędne do wykonania określonego wyrobu
odzieżowego,

–

stosować zasady konstrukcji i modelowania odzieży,

–

modelować formy wyrobu odzieżowego zgodnie z projektem,

–

dobrać techniki wykonania wyrobu odzieżowego,

–

wykroić elementy wyrobu odzieżowego zgodnie z projektem,

–

dobrać operacje obróbki termicznej,

–

organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymaganiami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

określić cechy odzieży miarowej,

−

zaplanować wyposażenie pracowni wytwarzania odzieży na miarę,

−

scharakteryzować przebieg procesu wytwarzania odzieży na miarę,

−

wyróżnić etapy wytwarzania odzieży miarowej,

−

zorganizować pracę w zakładzie miarowo-usługowym zgodnie w wymaganiami
ergonomii,

−

przyjąć zamówienie od klienta,

−

wykonać pomiary figury klienta w zależności od rodzaju planowanego wyrobu
odzieżowego,

−

przygotować formy wyrobu zgodnie z rysunkiem modelowym i wymaganiami klienta,

−

wykonać rysunek układu form elementów wyrobu na materiale z uwzględnieniem rodzaju
materiału zasadniczego,

−

wykroić elementy odzieży,

−

przygotować wyrób do miary,

−

dokonać korekty wyrobu po pierwszej i drugiej przymiarce,

−

zastosować znaki umowne do oznaczenia różnych rodzajów poprawek po pierwszej
i drugiej przymiarce,

−

zastosować zasady normowania materiałów,

−

obliczyć zużycie materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich,

−

sporządzić kalkulację kosztów wytwarzania odzieży,

−

zastosować konfekcyjne rozwiązania przy szyciu odzieży na miarę,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Organizacja pracy w zakładzie krawieckim

4.1.1. Materiał nauczania

Cechy odzieży miarowej

Przemysł odzieżowy jest działem gospodarki obejmującym zarówno produkcję

przemysłową,  jak  i  wytwórczość  usługowo  -  miarową.  Podziału  przemysłu  odzieżowego
można  dokonać  ze  względu  na  rodzaj  produktu  (odzież  damska,  męska,  dziecięca),  jego
zastosowania (bielizna, wyroby gorseciarskie, odzież robocza, sportowa) lub rodzaj materiału,
z  którego  został  wyprodukowany  (np.  z  tkaniny  lub  z  dzianiny).  Grupy  wyrobów
rzemieślniczych odpowiadają grupom wyrobów przemysłowych.

W odzież wytwarzaną metodami przemysłowymi mogą ubierać się ludzie o budowie

typowej,  których  wymiary  ciała mieszczą się w tabelach wymiarów odzieży i nie mają dużych
odchyleń  od  budowy  i  postawy  normalnej.  Jest  to  produkcja  dla  anonimowych  odbiorców,
w której  nie  uwzględnia  się  indywidualnych  cech  figury.  Nabywca  ma  możliwość  wyboru
między  wieloma  rodzajami  wyprodukowanej  odzieży,  nie  ma  jednak  wpływu  na  jej  fason
i rodzaj obróbki.

Ludzie bardzo szczupli i bardzo otyli oraz bardzo niscy i bardzo wysocy, o wymiarach

ciała  przekraczających  wielkości  podane  w  tabelach  wymiarów,  szyją  odzież  na  miarę
w punktach usługowych. Należą do nich i ci, którzy chcą się ubierać według własnych gustów
i  upodobań.  W  punkcie  ubiór  szyje  się dla  konkretnego  klienta, na  miarę,  uwzględniając jego
sugestie.  Podczas  tworzenia  wykroju  można  uwzględnić  i  odpowiednio  zatuszować  wady
figury klienta. Krawiec doradza fason i sposób wykonania. Dobrze wykonana odzież miarowa
jest bardziej dostosowana do figury klienta, typu urody oraz indywidualnych wymagań.

Jest ona znacznie droższa niż odzież wykonana metodą przemysłową. Duży udział prac

ręcznych,  wykonywanie  całej  sztuki  przez  jednego  pracownika  lub  grupę  kilkuosobową
wymaga  zatrudnienia  pracowników o wysokich kwalifikacjach zawodowych, co podnosi cenę
wyrobu.  Produkcję  usługową  cechuje  jednak  indywidualność,  staranne  wykonanie  i  wysoka
jakość wyrobu.

Organizacja  i  wyposażenie  pracowni  wytwarzania  odzieży  zgodnie  z  wymaganiami
ergonomii

Przez pojęcie organizacja przedsiębiorstwa rozumie się odpowiedni podział pracy

i odpowiedzialności za osiągnięcie stawianych zakładowi zadań. Organizacja przedsiębiorstwa
rozstrzyga o podziale zadań i sposobie kierowania przedsiębiorstwem. Do zadań
indywidualnych dobiera się ludzi i miejsca pracy. O podziale pracy decyduje kierownictwo lub
właściciel zakładu.

Prawidłowa organizacja, urządzenie i wyposażenie pracowni zależy od wielkości zakładu,

jego struktury organizacyjnej, a także specjalizacji asortymentowej. Struktura organizacyjna
punktu usługowego powinna zapewniać sprawne i fachowe wykonywanie odzieży,
odpowiednio do wymagań indywidualnego użytkownika.

W zależności od specjalizacji asortymentowej zakładów usługowych oraz różnorodności

świadczonych w nich usług, struktura organizacyjna może być różna. Można wyróżnić
krawieckie zakłady usługowe, których struktura organizacyjna umożliwia:

−

pełnienie funkcji wykonawczych, organizacyjnych, administracyjnych i handlowych przez
indywidualnego rzemieślnika,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

podział funkcji wykonawczych, organizacyjnych, administracyjnych i handlowych
na stanowiska: kierownika, krojczego, mistrza i robotnika.
Zakłady usługowe wykonujące odzież miarową mogą również korzystać z powiązań

kooperacyjnych z innymi przedsiębiorstwami przemysłu odzieżowego i włókienniczego.

W zakładzie powinni być zatrudnieni wysoko wykwalifikowani pracownicy, którzy

powinni umieć wykonać wszystkie operacje związane z określonym asortymentem odzieży.

Dobrze zorganizowane i wyposażone stanowiska pracy są konieczne do wykonywania

wyznaczonych  dla  pracownika  zadań.  Właściwa  organizacja  miejsca  pracy  musi  uwzględniać
czas  trwania  pracy  i  stopień  obciążenia  pracownika.  Ważne  jest  zapewnienie  wystarczającej
ilości  miejsca.  Ilość  niezbędnej  przestrzeni  zależy  od  wykonywanego  zadania  i  metody  jego
wykonania.  Powierzchnia  stanowiska  roboczego  powinna  zapewnić  nie  tylko  miejsce
na maszyny  i  urządzenia,  ale  również  wolną  przestrzeń  umożliwiającą  swobodną  pracę
i bezkolizyjne  przejścia.  Przewiduje  się,  że  powierzchnia  użytkowa,  nie  zajęta  przez  maszyny
i urządzenia  techniczne,  powinna  wynosić  nie  mniej  niż  2  m²  na  jedno  stanowisko  robocze.
Prawidłowa  organizacja  miejsca  pracy powinna uwzględniać wymiary ludzkiego ciała. Odnosi
się to zarówno do regulacji wysokości stołów, jak i zapewnienia wystarczającej ilości miejsca.
Człowiek  siedzący  podczas  szycia  nie  powinien  być  odchylony  od  pionu o wiecej niż  20  cm,
odległość  oczu  od  stopki  powinna  wynosić  ok.  40  cm.  Wielkość  niezbędnej  do  obróbki
powierzchni zależy od rozmiarów materiału i stosowanych metod obróbki.

Prawidłowa pod względem psychologicznym organizacja miejsca pracy polega na takim

zorganizowaniu  miejsca  pracy,  aby  było  ono  także  przyjemne.  Wpływ  na  to  maja  kolory,
muzyka,  kwiaty  itp.  Do  bezpieczeństwa  pracy  przyczyniają  się  czynności  i  urządzenia
zapobiegające  chorobom  zawodowym  i  wypadkom  przy  pracy.  Ergonomiczne  ukształtowane
stanowiska  szwalnicze  zwiększają  zdolność  koncentracji,  nie  powodują  szybkiego  zmęczenia
i zmniejszają  ryzyko  chorób.  Należy  tu  wymienić  likwidację  lub  zmniejszenie  natężenia
szkodliwych  wpływów  otoczenia,  jak hałas czy  szkodliwe  substancje oraz  właściwą  regulację
oświetlenia  i  klimatyzację.  Stanowiska  pracy  powinny  być  wyposażone  w  podstawowe
informacje techniczne.

Wyposażenie stanowiska pracy w maszyny i urządzenia jest warunkiem koniecznym

do wykonywania  określonych  operacji  w  każdym  zakładzie  krawieckim.  Dobór  środków
produkcji  w  zakładach  usługowych  zależy  od  stopnia  ich  wykorzystania  oraz  od specjalizacji
asortymentowej.  Kształty  maszyn  i  urządzeń  powinny  być  przystosowane  do  pełnienia
określonej  funkcji  technologicznej,  z  uwzględnieniem  wymiarów  i  budowy  anatomicznej
kończyn człowieka, odpowiednio do wymagań ergonomii i estetyki. Oprócz typowego sprzętu,
takiego  jak  stoły,  krzesła,  regały,  lustra  zakłady  usługowe  należy  wyposażyć  w maszyny,
urządzenia  i  przyrządy  pomocnicze  pozwalające  na  zmniejszenie  udziału  prac  ręcznych.
Maszyny  i  urządzenia  powinny  być  prawidłowo  rozmieszczone  na  stanowisku
z uwzględnieniem  kolejności  ich  stosowania  i  w  zasięgu  rąk  pracownika.  Sprzęt  pomocniczy
powinien być dobierany indywidualnie do poszczególnych stanowisk.

Przykładowo można wymienić następujące rodzaje maszyn, urządzeń i przyrządów:

stębnówka jednogłowa, overlock, podszywarka uniwersalna, ryglówka, dziurkarka odzieżowa,
dziurkarka  bieliźniana,  prasa  elektryczna  do  klejenia,  żelazko  z  wytwornicą  pary
technologicznej,  stół  prasowalniczy  z  urządzeniem  odsysającym  i  kompletem  prasulców,
manekin  piankowy,  spinacze  klamrowe,  komplet  przyrządów  pomocniczych  do  posiadanych
maszyn  szwalniczych  z  uwzględnieniem  rodzaju  wytwarzanych  wyrobów,  nożyce  ręczne
zwykłe  i  ząbkowe,  radełko,  szczotka  z  włosia,  naparstki,  taśma  centymetrowa,  katalogi
materiałów,  żurnale  mody  itd.  Przed  zakupem  wyposażenia  zakładu  należy  bardzo  dokładnie
rozeznać  się  w  potrzebach  danej  placówki  usługowej.  Potrzeby  technologiczne  mechanizacji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

prac ręcznych powinno się rozważać również przez porównanie nakładów finansowych
i efektów ekonomicznych.

Typowy lokal dla produkcji usługowo-miarowej powinien składać się z kilku

pomieszczeń: do przyjęć klienta, na pracownię, do przeprowadzania miar (przymierzalnia), dla
administracji.

Podstawowym pomieszczeniem w punkcie usługowym jest pracownia krawiecka, w której

szyje się odzież, oraz przymierzalnia, w której klient mierzy odzież.

Typowa pracownia krawiecka powinna być wyposażona w stoły do prac ręcznych,

z miejscowym  oświetleniem,  które  są  stałym,  indywidualnym  stanowiskiem  pracy
poszczególnych  pracowników,  maszyny  stębnowe  i  wieloczynnościowe,  maszyny  specjalne,
stanowiska  prasowania,  stanowiska  krojenia,  szafy  do  przechowywania  dokumentacji,  prac
w toku oraz narzędzi i przyrządów do szycia, oraz manekiny krawieckie.

Nowoczesna technologia oferuje oprogramowania (CAD) – projektowanie i konstrukcja

za  pomocą  komputera,  które  umożliwiają  szybkie  i  łatwe  wykonywanie  form  na  klienta
indywidualnego,  precyzyjnie  modelować,  tworzyć  układ  szablonów,  drukować  a  także
projektować  wirtualne  prototypy  i  trójwymiarowe  modele  odzieży.  Wykorzystywanie  tego
typu  oprogramowania  w  nowoczesnych  zakładach  odzieżowych  jest  zjawiskiem  normalnym,
natomiast  w  małych  punktach  usługowych  wciąż  jeszcze  rzadko  obecnym,  choć  na  pewno
pożądanym w celu skrócenia czasu wykonywania najbardziej czasochłonnych prac.

W pracowni powinna być założona instalacja elektryczna oświetleniowa; oświetlenie

ogólne  i  miejscowe  oraz  instalacja  mocy  (prąd  trójfazowy)  do  maszyn  szwalniczych  oraz
instalacja  wodno-kanalizacyjna.  Woda  potrzebna  jest  do  obróbki  prasowalniczej
i do utrzymania  rąk  w  czystości.  Pracownia  powinna  posiadać  odpowiednie  urządzenia
wentylacyjne.

Przymierzalnia, która jest nieodzowna, powinna być urządzona funkcjonalnie i estetycznie.

W  przymierzalni  należy  umieścić  lustro  trójdzielne  oraz  wieszak  na  ubrania  klienta.  Wieszak
powinien  być  osłonięty  kotarą  lub  parawanem,  aby  nie  krępować  klienta  podczas  rozbierania
się.  Część  przymierzalni  można  przeznaczyć  na  poczekalnię  dla  klientów,  ustawiając  fotele
oraz stolik z czasopismami.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Dla jakich klientów wykonuje się odzież na miarę?
2.  Jakie cechy posiada odzież miarowa?
3.  Jaką strukturę organizacyjną może mieć krawiecki zakład usługowy?
4.  Z jakich pomieszczeń powinien składać się krawiecki zakład usługowy ?
5.  W jakie maszyny i urządzenia należy wyposażyć punkt usługowy?
6.  Jakie warunki pracy powinien mieć spełnione pracownik zakładu krawieckiego?
7.  Jaki zorganizować pracę w zakładzie, aby spełnione zostały wymagania ergonomii pracy?
8.  Jakie instalacje powinny być zainstalowane się w punkcie usługowym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj punkt usługowy, w którym będą świadczone usługi krawieckie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  ustalić rodzaj wykonywanych asortymentów,
3)  zaplanować wielkość zakładu,
4)  wybrać strukturę organizacyjną zakładu,
5)  zaplanować ilość potrzebnych pracowników,
6)  naszkicować pomieszczenia zakładu,
7)  zaplanować rodzaj i ilość maszyn,
8)  zaplanować rodzaj urządzeń, narzędzi i przyborów niezbędnych w zakładzie,
9)  zaplanować wyposażenie zakładu w meble biurowe,
10)  zaplanować wystrój zakładu krawieckiego,
11)  dokonać prezentacji projektu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier,

−

flamastry,

−

katalogi maszyn szwalniczych,

−

katalogi przyrządów i przyborów krawieckich,

−

katalogi oprzyrządowania maszyn,

−

katalogi mebli biurowych,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz maszyny i urządzenia niezbędne w produkcji usługowo-miarowej odzieży

wykonywanej z różnych materiałów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  wypisać asortymenty odzieży,
3)  dobrać do każdego asortymentu niezbędne maszyny,
4)  wybrać maszyny z katalogu,
5)  oszacować koszt zakupu wybranych maszyn,
6)  dokonać prezentacji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier,

−

flamastry,

−

katalogi maszyn szwalniczych,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Zaplanuj jakie maszyny i urządzenia zastosujesz w zakładzie usługowym realizującym

zamówienie dla klienta indywidualnego – uszycie bluzki koszulowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  wykonać rysunek modelowy bluzki koszulowej,
3)  dobrać materiały i dodatki,
4)  sporządzić zestawienie operacji technologicznych,
5)  sporządzić listę niezbędnych maszyn,
6)  sporządzić listę urządzeń i przyborów,
7)  dokonać prezentacji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier,

−

flamastry,

−

katalogi maszyn szwalniczych,

−

katalogi urządzeń odzieżowych,

−

przykładowe zestawienie materiałów i dodatków wyrobu odzieżowego,

−

przykładowe zestawienie operacji technologicznych wyrobu odzieżowego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Spośród podanych cech odzieży wybierz, cechy odzieży szytej na miarę:

produkcja  dla  anonimowego  odbiorcy,  krótki  czas  wykonania,  odzież  dla  konkretnego
odbiorcy,  fason  odzieży  zgodny  z  zamówieniem  odbiorcy,  niższa  cena  wykonanej    odzieży,
wyższa  cena  wykonanej  odzieży,  odzież  produkowana  według  rozmiarów,  możliwość
zatuszowania  wad  figury,  indywidualność  i  staranne  wykonanie  wyrobu,  duży  udział  prac
ręcznych,  uwzględnienie  wymiarów  klienta,  fason    i  sposób  wykonania  doradza  krawiec,
wybór odzieży spośród wielu jednakowych egzemplarzy, dłuższy czas wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  zapoznać się z treścią zadania,
3)  podkreślić wybrane cechy odzieży miarowej,
4)  wpisać wybrane cechy odzieży do tabelki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cechy odzieży miarowej

5) dokonać prezentacji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier,

−

długopis,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić, dla jakich klientów wykonuje się odzież na miarę?



2) określić, jakie cechy posiada odzież miarowa?



3) zaprojektować punkt usługowy świadczący usługi krawieckie?



4) wymienić maszyny i urządzenia niezbędne w punkcie usługowym?



5) wymienić przybory niezbędne do pracy w punkcie usługowym?



6) wymienić, z jakich pomieszczeń powinien składać się punkt

usługowy?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Przebieg procesu wytwarzania

odzieży w krawieckim

zakładzie

usługowym

4.2.1. Materiał nauczania

Etapy wytwarzania odzieży miarowej

W zakładzie usługowym zatrudniającym kilku pracowników praca może odbywać

się metodą indywidualną lub grupową. Organizację pracy polegającą na wykonywaniu
pojedynczych sztuk odzieży przez jednego krawca uważa się za tradycyjną.

Natomiast praca grupowa polega na wydzieleniu centralnej grupy przygotowania

wykrojów  i  na  wykonywaniu  odzieży w zespołach kilkuosobowych.  W zespołach obowiązuje
podział  obróbki  na  fazy  i  operacje  specjalistyczne.  Pozwala  to  na  ujednolicenie  technologii
i zastosowanie  standardowych  szablonów.  W  obydwu  metodach  wystąpią  etapy  według
których wykonuje się odzież w zakładzie krawieckim.

W procesie wytwarzania odzieży miarowej wyróżniamy następujące etapy:

– przyjęcie zamówienia od klienta,
– przeprowadzenie pomiarów klienta,
–

przygotowanie form odzieży,

–

krojenie wyrobu,

–

przygotowanie do pierwszej miary,

–

przeprowadzenie pierwszej miary,

–

przygotowanie wyrobu do drugiej miary,

–

przeprowadzenie drugiej miary,

–

wykończanie wyrobu,

–

kontrola jakości odzieży,

–

odbiór zamówionego wyrobu przez klienta.

Przyjęcie zamówienia od klienta i przeprowadzenie pomiarów

Odzież miarową można wykonać z powierzonych materiałów lub z materiałów

magazynowych w punkcie usługowym. Przy ustalaniu fasonu odzieży należy zwrócić uwagę na
dobór  fasonu  do  figury  klienta  i  rodzaju  materiału.  Pracownik  przyjmujący  zamówienie
powinien  umieć  doradzić  klientowi  odpowiedni  fason  odzieży,  podkreślający  walory  figury
i tuszujący  wady.  Na  życzenie  klienta  można  przygotować    projekty  plastyczne,  z  których
klient będzie mógł wybrać odpowiedni fason dla siebie. Ważne jest, aby pracownik zatrudniony
na tym stanowisku posiadał wysokie kwalifikacje zawodowe oraz cechował się wysoką kulturą
osobistą a także łatwością obcowania z ludźmi.

Kontrolę ilości i jakości powierzonej tkaniny, wykonuje się w obecności klienta. Kontrolę

przeprowadza się metodą organoleptyczną. Sprawdza się, czy w tkaninie nie występują błędy
tkackie, wybarwienia. Bada się chwyt tekstylny i jej układalność. Następnie mierzy się taśmą
centymetrową szerokość i długość tkaniny.

W związku z przyjęciem zamówienia należy zapisać następujące dane: imię i nazwisko,

adres, numer telefonu zamawiającego, określenie zamówienia, cenę za usługę, rodzaj i ilość
materiału, wartość szacunkową materiału powierzonego, uzgodnione daty miar i wykonania
usługi.

Następną czynnością jest zdjęcie i zapisanie wymiarów klienta. Wymiary krawieckie

uzyskane w wyniku pomiarów określonej osoby, można podzielić na dwie grupy:
wymiary podstawowe – niezbędne do wykreślenia formy odzieżowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wymiary kontrolne – służące nie tylko do sprawdzenia obliczeń konstrukcyjnych, lecz również
do bezpośredniego wykreślania formy lub dostosowania opracowanej formy podstawowej do
budowy anatomicznej określonej osoby. Poza tym stosuje się także wymiary dotyczące
elementów projektowanej odzieży.

Pomiary wykonuje się w ustalonej kolejności, np. wszystkie obwody, następnie łuki

szerokości i długości, wysokości i głębokości. Wymiary należy zapisać w wielkościach
liczbowych (centymetrowych) w całości, wymieniając nazwę lub symbol wymiaru, a dalej
wielkość liczbową. Do pomiarów służy taśma z podziałką centymetrową.

Zdejmowanie miar potrzebnych do wykonania bluzki lub sukni należy przeprowadzić

na kliencie ubranym w bieliznę lub cienką odzież. Pomiary sylwetki na odzież wierzchnią
można wykonywać na kliencie ubranym w odzież lekką.

Podczas zdejmowania pomiarów należy dyskretnie obserwować klienta, zwracając uwagę

na  postawę,  układ  ramion,  symetrię  sylwetki  i  ewentualne  odchylenia  od  normy.  Przy
znacznych  odchyleniach,  a  w  szczególności  w  przypadku  figur  ułomnych,  należy  pobrać
dodatkowe pomiary  kontrolne.  Prawidłowe wykonanie  pomiarów  figury  wpływa na  właściwe
przygotowanie form odzieży.

Przygotowanie form odzieży

Na podstawie zdjętych pomiarów opracowuje się formy odzieży. Przygotowanie form

określonego fasonu odzieży przeprowadza się różnymi metodami, mianowicie: przez
rysowanie

konstrukcji

podstawowej

modelowanie

konstrukcyjne,

modelowanie

na płaszczyźnie  oraz  modelowanie  przestrzenne  (na  manekinie).  Niekiedy  stosuje
się modelowanie na figurze klienta. Konstrukcja form stanowi jeden z najważniejszych etapów
produkcji odzieży. Przy produkcji miarowej konstrukcje opiera się na wymiarach zdjętych z tej
samej osoby, dla której przeznaczony jest artykuł odzieżowy. Wartość formy otrzymanej przez
konstrukcję  kroju  lub  przez  modelowanie  płaskie  lub  przestrzenne  jest  taka  sama,  jeśli
podstawą  będzie  szczegółowa  analiza  sylwetki.  Forma  przygotowana  do  krojenia  powinna
mieć oznaczone środki (tył, przód), znaki spotkania na liniach cięć oraz kierunek nitki prostej.
Forma nie uwzględnia dodatków na szwy i założenia.

Sposoby wykonywania form podstawowych odzieży oraz modelowanie odzieży zostały

omówione  w  Jednostce  modułowej  743[01].Z2.01:  Konstruowanie  i  modelowanie  form
podstawowych  wyrobów  odzieżowych  oraz  743[01].Z2.03:  Modelowanie  form  odzieży
zgodnie  z  projektem  plastycznym.  Należy  przypomnieć    materiał  nauczania  zawarty  w    tych
jednostkach.

Układanie form elementów wyrobu na materiale

Rozmieszczenie form na tkaninie powinno poprzedzić sprawdzenie, czy brzeg cięty

tkaniny  jest  równy,  jeżeli  nie  powinno  się  go  wyrównać,  najlepiej  według  nitki  wątku  lub
wykreślając  prostopadłą  do  brzegu  fabrycznego  tkaniny.  Następnie  należy  spiąć  brzegi
fabryczne, gdy tkanina jest szeroka, a w tkaninie w kratę dodatkowo zwrócić uwagę, aby krata
nakładała  się  w  obu  warstwach  w  szerokości  i  w  długości.  Przygotować  komplet  form
i rozmieścić na tkaninie, w pierwszej kolejności formy zasadnicze, układając np. dół przodu do
wyrównanego brzegu tkaniny, krawędź przodu do brzegu fabrycznego, następnie tył układając
linią środka wzdłuż złożenia tkaniny, w dalszej kolejności rękaw, a potem elementy mniejsze,
takie  jak  mankiety,  pliski  pamiętając,  aby  wierzch  kołnierza  ułożyć  linią  środka  do złożenia
tkaniny.  Przykładowy  sposób  rozmieszczenia  form  na  tkaninie  ilustruje  układ  kroju  bluzki
damskiej (rys. 1).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Układ form bluzki damskiej [3, s. 179]

Gdy wszystkie formy zostaną rozmieszczone prawidłowo, przypinamy je do tkaniny,

wpinając szpilki ukośnie w stosunku do krawędzi formy. Między formami pozostawiamy
zaplanowane szerokości na szwy i obręby, kontury obrysowujemy kredą lub mydełkiem
krawieckim, a następnie wykrawamy.

Oznaczenie konturów form na tkaninie odbywa się różnymi sposobami w zależności

od rodzaju tkaniny zastosowanej na wyrób. Środki oznaczamy przez wciągnięcie nitki dużym
ściegiem fastrygowym lub przez nadcięcie trójkącików na krawędzi dodatku na szwy. Kontury
form punkty montażowe w tkaninach wełnianych i wełnopodobnych oraz jedwabnych
pętelkujemy, zaś w tkaninach bawełnianych i lnianych gładkich oznaczamy radełkiem.

Krojenie odzieży

Krojenie wyrobów odzieżowych w zakładzie krawieckim miarowo– usługowym odbywa

się ręcznie, za pomocą nożyc. Jest to krojenie jednostkowe, tzn. krojone są pojedyncze sztuki
odzieży w miarę napływania zamówień od klientów.

Na podstawie opracowanych form krojczy przystępuje do rozkroju tkaniny zgodnie

z następującymi zasadami:
–

wszystkie elementy odzieży kroi się ,,po długości”, tzn. nitka osnowy tkaniny przebiega
w odzieży pionowo, zgodnie z jej długością; odstępstwem od tej zasady może być tylko
wzór w tkaninie, który chcemy wykorzystać,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

formy układa się na tkaninie zgodnie z kierunkiem i położeniem nitki osnowy, która,
powinna być na formach oznaczona,

–

na tkaninach o wzorze jednokierunkowym lub z włosem formy układamy w jednym
kierunku, natomiast na tkaninach gładkich lub o wzorze nieregularnym, formy możemy
ułożyć w dwóch kierunkach,

–

tkanina  w  kratę  lub  szerokie  pasy  wymaga  układania  form  symetrycznie  w  stosunku
do podłużnej  osi  wzoru  oraz  uwzględnienia  poziomego  położenia  kraty  w  elementach
wyrobu,  w  wyniku  czego  uzyska  się  idealne  połączenia  na  liniach  boków,  wszycia
rękawów itp.,

–

rozmieszczenie elementów form można dokonywać na tkaninie rozłożonej lub na tkaninie
złożonej.

Przy krojeniu dodaje się do form dodatki na szwy i podwinięcia, których, wielkość jest

większa  w  produkcji  miarowej  niż  w  seryjnej, gdyż  trzeba  przewidzieć  możliwość  dokonania
poprawek  w  czasie  miar.  W  zależności  od  rodzaju  materiału,  jego  grubości,  splotu,  surowca,
faktury  i  wykończenia  planujemy  zastosowanie  odpowiednich  szwów,  a  następnie
odpowiedniej szerokości dodatków na szwy. Z zasady, dodaje się:
–  do wykroju szyi i pach 1,0 cm,
–  w bokach i krawędziach barkowych 2,0÷3,0 cm,
–  na założenie dołu 4,0÷6,0 cm.

Przygotowanie do miar i zasady mierzenia klienta

Sposób przygotowania odzieży do miar oraz mierzenie zależą od wielu czynników, takich

jak rodzaj odzieży, fason, figura klienta.

Odzież wykonywana na figury proporcjonalne mierzy się dwukrotnie, natomiast na figury

z odchyleniami trzykrotnie, a niekiedy i więcej razy. Liczba miar zależy od stopnia trudności
fasonu odzieży i rodzaju materiału włókienniczego.

Na figurach symetrycznych poprawki przy mierzeniu przeprowadza się po prawej stronie,

zaś  na  figurach  asymetrycznych  po  prawej  i po  lewej stronie.  W  czasie  miary  należy  uważać,
aby  klient  stał  spokojnie,  w  naturalnej  pozycji,  nie  zmieniał  sztucznie  układu  swojej  figury,
gdyż  może  to  wpłynąć  na  zwiększenie błędów  odzieży.  Spostrzeżone  wady  i usterki  budowy
figury należy rejestrować wyłącznie dla siebie.

Przygotowanie do pierwszej miary i pierwsza miara odzieży

Do pierwszej miary fastryguje się wyrób odzieżowy, oznacza środki, przygotowuje

się prawy rękaw oraz formy: kołnierza, mankietów, kieszeni, itp.
Sfastrygowany  wyrób  odzieżowy  wkłada  się  na  daną  osobę,  dokładnie  zapina  według  linii
środków  oraz  sprawdza  ogólny  wygląd  i  układalność  na  osobie  a  następnie  poddaje  się
szczegółowej  obserwacji  i  ewentualnej  korekcie  przez  upinanie  poszczególnych  elementów.
Zwracamy przy tym uwagę na:
–  prawidłowość zaplanowanych luzów w obwodzie klatki piersiowej, talii i bioder,
–  kierunek szwów barkowych i bocznych,
–  proporcje odzieży i prawidłowość linii modelowych,
–  miejsce, kierunek, długość i głębokość zaszewek,
–  wykrój szyi i pach,
–  układalność przodu i tyłu na figurze.
Kolejna czynność to:
–  upięcie i ostateczne ustalenie kształtu kołnierza,
–  upięcie prawego rękawa,
–  ustalenie długości, przypięcie i sprawdzenie kształtu mankietu,
–  oznaczenie pierwszej i ostatniej dziurki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–  ustalenie kształtu i miejsca kieszeni,
–  dokładne zaznaczenie linii talii,
–  cyrklowanie linii dołu.
Klientki podczas kolejnej miary powinny być w tej samej bieliźnie.

Wykonywanie poprawek po mierze

Podczas miary wszystkie poprawki dokonywane na osobie zaznacza się szpilkami lub

kredą krawiecką zazwyczaj na prawej stronie, a następnie ściegiem fastrygowym.

Ponadto zaznacza się kształt podkroju szyi, miejsce wszycia rękawa, linię dołu,

umiejscowienie  kieszeni,  dziurek.  W  celu  równomiernego  wdania  i  utrzymywania
prawidłowego kierunku rękawa stosuje się znaki spotkania na rękawie i podkroju pachy. Znaki
spotkania  stosuje  się  również  na  linii  szwów  w  celu  zabezpieczenia  przed  przesunięciem
poszczególnych  części  względem  siebie  lub  w  celu  zaznaczenia odcinków  przewidzianych  do
wdania.

Następną czynnością jest odpięcie szpilek, wyrównanie linii szwów i podkrojów

oraz przeniesienie poprawionych konturów na drugą stronę odzieży, np. ściegiem pętelkowym.
Przeprowadzając miarę na osobie ułomnej wykonujemy poprawki na lewej i prawej połowie
mierzonej odzieży, uwzględniając asymetrię budowy danej osoby.

W celu oznaczania poprawek stosuje się następujące znaki umowne:

−

przesunięcie szwów względem siebie

−

poszerzenie boków

−

zwężenie boków

−

wdanie lub wprasowanie

−

przesunięcie rękawów

−

skrócenie

−

wydłużenie

Przygotowanie do drugiej miary

Przygotowanie wyrobu do drugiej miary polega na zeszyciu i wykończeniu

poszczególnych elementów, z uwzględnieniem poprawek z pierwszej miary. Cały wyrób jest
w zasadzie wykończony, z wyjątkiem kołnierza i rękawów, które są przyfastrygowane, a dół
zafastrygowany.

Wykończając i łącząc elementy odzieży stosujemy różne techniki szycia, które zostały

omówione w Jednostce modułowej 743[01].Z3.03: Wykonywanie połączeń elementów
odzieży. Należy przypomnieć materiał nauczania zawarty w tej jednostce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Druga miara

Po założeniu odzieży na klienta i zapięciu sprawdza się ogólny wygląd odzieży na figurze,

układanie  się  kołnierza,  kierunek  i  miejsce  wszycia  rękawa,  miejsce  naszycia  kieszeni,  linię
dołu,  a  następnie  te  szczegóły,  które  były  poprawiane  w  czasie  pierwszej  miary.  Zauważone
błędy  zaznacza  się  na  odzieży  szpilkami  lub  umownymi  znakami  i  uwzględnia  w dalszej
obróbce przy wykończaniu odzieży.

W przypadku wystąpienia przy drugiej mierze poważniejszych poprawek należy

przeprowadzić dodatkowo trzecią miarę.

Wykończenie wyrobu odzieżowego

Po wykonaniu poprawek po drugiej lub trzeciej mierze należy połączyć na maszynie

elementy odzieży, wykończyć szwy i obręby, wydziergać dziurki, oczyścić z nitek, usunąć
fastrygę, starannie uprasować odzież i przyszyć guziki.

Zależnie od rodzaju i fasonu odzieży w toku przygotowania do miar, mierzenia

i wykończania może wystąpić wiele dodatkowych czynności.

Kontrola wykonywania elementów odzieży i gotowej sztuki odzieży

Elementy odzieży sprawdza się pod względem jakości wykonania i estetyki. Kontroluje

kształt poszczególnych elementów oraz zabezpieczenie przed strzępieniem poprzez
zachowanie odpowiedniej wielkości szwów i gęstości ściegów.

Kontrola gotowej sztuki odzieży to ostateczna kontrola przed oddaniem odzieży klientowi

i  dlatego  powinna  być  bardzo  starannie  i  dokładnie  przeprowadzona.  Oddanie  klientowi
odzieży  niewłaściwie  wykonanej  kształtuje  złą  opinię  punktowi  usługowemu.  W gotowej
sztuce  odzieży  sprawdza  się  ogólny  estetyczny  wygląd  odzieży  oraz  jakość  wykonania
poszczególnych elementów. Szczególną uwagę zwraca się na symetrię elementów parzystych,
rozmieszczenie  dziurek  oraz  estetyczne i  trwałe ich  wykonanie,  przyszycie  guzików,  staranne
wykończenie  zarówno  wierzchu  jak  i  spodu  odzieży,  dokładne  wyprasowanie  (bez  odbić  na
wierzchu  szwów  i  wyświeceń  tkaniny).  Przed  oddaniem  odzieży  klientowi  należy  sprawdzić
czy wykonany asortyment dobrze układa się na figurze.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie wyróżniamy etapy wytwarzania odzieży miarowej?
2.  Jaki jest podział pracy w metodzie indywidualnej?
3.  Jaki jest podział pracy w metodzie grupowej?
4.  Jakie dane zapiszesz podczas przyjmowania zamówienia od klienta?
5.  Jakie zasady obowiązują podczas zdejmowania pomiarów figury klienta?
6.  Jakimi metodami można opracować formy dla indywidualnego klienta?
7.  Jakie oznaczenia powinny znaleźć się na formie?
8.  Czym różni się forma od szablonu?
9.  Jakie zasady obowiązują podczas układania form na tkaninie?
10.  Jakie zasady obowiązują podczas krojenia?
11.  Jakimi sposobami oznacza się kontury form na tkaninie?
12.  W jaki sposób należy przygotować bluzkę do pierwszej miary?
13.  W jaki sposób przeprowadza się pierwszą miarę bluzki?
14.  W jaki sposób można przenieść poprawki po mierze na drugą połowę wyrobu?
15.  W jaki sposób przeprowadza się drugą miarę?
16.  Jakimi technikami można wykończyć odzież szytą na miarę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyjmij zamówienie od klienta na uszycie bluzki w krawieckim zakładzie usługowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  dobrać się w pary,
3)  określić role: klienta i przyjmującego zamówienie,
4)  ustalić model bluzki z klientem,
5)  wykonać rysunek modelowy oraz opis modelu,
6)  obejrzeć i zmierzyć powierzony materiał,
7)  zapisać dane personalne i adres klienta,
8)  określić cenę usługi według cennika,
9)  ustalić terminy miar,
10)  ustalić termin realizacji zlecenia,
11)  wykonać pomiary figury klienta,
12)  zamienić się rolami.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier,

−

taśma centymetrowa,

−

cennik usług,

−

czasopisma branżowe, żurnale,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wykonaj pomiary figury klienta potrzebne do uszycia bluzki oraz przygotuj formę

zgodnie z zamówieniem klientki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  dobrać się w pary,
3)  określić role: klienta i przyjmującego,
4)  ustalić model bluzki z klientką,
5)  zamienić się rolami,
6)  narysować rysunek modelowy,
7)  wypisać pomiary podstawowe i szczegółowe potrzebne do uszycia bluzki,
8)  wykonać pomiary figury klientki,
9)  zapisać pomiary,
10)  wykonać formę podstawową bluzki,
11)  wykonać modelowanie płaskie lub przestrzenne,
12)  zaznaczyć i podpisać nitkę osnowy i punkty montażowe na formach,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13) podpisać wszystkie elementy formy,
14) skompletować formy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier biały lub półpergamin,

−

tkaniny: muślin lub surówka,

−

bibułka,

−

ołówki,

−

gumki kreślarskie,

−

klej,

−

taśma centymetrowa,

−

długopis,

−

tasiemka,

−

nożyczki,

−

szpilki,

−

manekin,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Wykonaj układ form na tkaninie oraz wykrój bluzkę damską.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3)  zapoznać się z kompletem form bluzki damskiej,
4)  obejrzeć i zmierzyć tkaninę,
5)  ułożyć tkaninę na stole i zabezpieczyć przed przesuwaniem,
6)  rozmieścić formy na tkaninie zgodnie z zasadami krojenia i oznaczeniami na formach,
7)  zaplanować odpowiednie dodatki technologiczne,
8)  przypiąć formy do tkaniny szpilkami,
9)  obrysować kontury form,
10)  zaznaczyć punkty montażowe,
11)  oznaczyć środki,
12)  narysować linie wykrawania uwzględniające dodatki na szwy i podwinięcia,
13)  wykroić elementy odzieży,
14)  skompletować wykroje.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rysunek modelowy bluzki,

−

komplet form bluzki damskiej,

−

tkanina,

−

taśma centymetrowa,

−

mydełko,

−

szpilki,

−

nici do fastrygowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

nożyczki,

−

radełko,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Przygotuj bluzkę damską do pierwszej miary.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3)  sprawdzić wykroje,
4)  wprowadzić potrzebne oznaczenia,
5)  sfastrygować zaszewki,
6)  sfastrygować szwy boczne i szwy barkowe,
7)  sfastrygować prawy rękaw bluzki,
8)  przygotować formę kołnierzyka, kieszeni, mankietów z papieru lub tkaniny zastępczej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komplet form bluzki damskiej,

−

wykroje bluzki,

−

igły do szycia ręcznego,

−

taśma centymetrowa,

−

nici do fastrygowania,

−

nożyczki,

−

papier,

−

resztki tkaniny lub tkanina zastępcza,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 5

Przeprowadź pierwszą miarę bluzki damskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3)  sprawdzić prawidłowość przygotowania bluzki do pierwszej miary,
4)  założyć bluzkę na klientkę,
5)  zapiąć bluzkę według linii środków,
6)  przeprowadzić pierwszą miarę,
7)  zdjąć bluzkę z klientki,
8)  nanieść oznaczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komplet form bluzki damskiej,

−

rysunek modelowy bluzki,

−

bluzka damska przygotowana do pierwszej miary,

−

manekin krawiecki,

−

taśma centymetrowa,

−

mydełko krawieckie,

−

szpilki,

−

nożyczki,

−

nici do fastrygowania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 6

Przeprowadź drugą miarę bluzki damskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  zapoznać się z rysunkiem modelowym bluzki,
3)  sprawdzić prawidłowość przygotowania bluzki do drugiej miary,
4)  założyć bluzkę na klientkę,
5)  zapiąć bluzkę według linii środków,
6)  przeprowadzić drugą miarę,
7)  zdjąć bluzkę z klientki,
8)  nanieść oznaczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komplet form bluzki damskiej,

−

rysunek modelowy bluzki,

−

bluzka damska przygotowana do pierwszej miary,

−

manekin krawiecki,

−

taśma centymetrowa,

−

mydełko krawieckie,

−

szpilki,

−

nożyczki,

−

nici do fastrygowania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Wykończ bluzkę damską stosując konfekcyjne rozwiązania szycia odzieży.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  zapoznać się z rysunkiem modelowym,
3)  sprawdzić oznaczenia wprowadzone po drugiej mierze,
4)  uwzględnić  poprawki po drugiej mierze,
5)  wszyć kołnierz,
6)  wszyć rękawy,
7)  wykończyć dół,
8)  oznaczyć i wyszyć dziurki,
9)  uprasować bluzkę,
10)  przyszyć guziki,
11)  dokonać kontroli jakości wykonania odzieży.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

maszyna stębnowa,

−

maszyna overlok,

−

maszyna dziurkarka,

−

żelazko,

−

manekin krawiecki,

−

przybory i narzędzia do szycia,

−

nici maszynowe,

−

bluzka damska po drugiej mierze,

−

guziki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) przyjąć zamówienie od klienta?



2) wykonać pomiary figury klienta?



3) przygotować formy wyrobu zgodnie z rysunkiem modelowym?



4) wykonać układ form na tkaninie ?



5) zaplanować odpowiednie dodatki technologiczne?



6) wykroić elementy odzieży?



7) przeprowadzić pierwszą i drugą miarę wyrobu?



8) nanieść oznaczenia na wyrobie po wykonanych miarach?



9) zastosować konfekcyjne rozwiązania przy szyciu odzieży?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Normowanie zużycia materiałów w krawieckim zakładzie

usługowym

4.3.1. Materiał nauczania

Normowanie zużycia materiałów w produkcji miarowej

Zapotrzebowanie materiałowe na odzież wykonywana miarowo ustala się na podstawie

danych  doświadczalnych  oraz  wykorzystując  jednostkowy  układ  kompletu  form
dla określonych  wielkości  odzieży  przy  typowej  szerokości  materiału.  Zużycie  materiałów
w produkcji  miarowej  zależy  od:  wzrostu  i  obwodów  klienta,  fasonu  odzieży,  szerokości
materiału,  wzoru  materiału  i  budowy  powierzchni  materiału.  Orientacyjnie  zapotrzebowanie
materiału wierzchniego można obliczyć.

Długość odzieży zależy od wzrostu klienta. Zależnie od rodzaju odzieży mierzymy

następujące długości:
–

w płaszczu: długość tyłu i długość rękawa,

–

w garniturze: długość marynarki, długość rękawa, długość spodni oraz długość kamizelki
w garniturach 3-częściowych,

–

w kostiumach damskich: długość żakietu, długość rękawa i długość spódnicy,

–

w sukniach: długość sukni i długość rękawa,

–

w spodniach: długość zewnętrzna spodni.

Do wymiarów długości doliczamy 10% sumy tych wymiarów na szwy i podwinięcia.
Obwody klienta nie mają najczęściej decydującego wpływu na zużycie materiału, tylko

figury tęgie wymagają podwyższenia normy o ok. 20 %. Na przykład przyjmując, że długość
bluzki wynosi 65 cm, długość rękawa 30 cm a szerokość tkaniny 150 cm i sumując dane
otrzymamy wynik 95 cm + 20 %.= 114 cm.

Na zużycie materiału znaczny wpływ ma fason odzieży. Dotyczy to szczególnie odzieży

damskiej fantazyjnej, w której występują fałdy, marszczenia, draperie, klosze oraz wykroje
wykonane po skosie tkaniny. Obliczanie zużycia materiałów na fasony fantazyjne powinno być
przeprowadzone na podstawie układu form.

Szerokość materiału

W sprzedaży występują różne szerokości tkanin (od 70 cm do 150 cm). Dlatego obliczając

normę zużycia materiału należy znać szerokość tkaniny zasadniczej, podszewki, płótna i innych
materiałów odzieżowych. Na przykład przy szerokości tkaniny 0,80 m, na bluzkę z długim
rękawem potrzeba: dwie długości bluzki + długość rękawa + 0,25 m na kołnierzyk i inne
wykończenia. Przyjmując, że długość bluzki wynosi 65 cm, a długość rękawa 55 cm i sumując
dane otrzymamy wynik tj. 0,65 · 2 + 0,55 + 0,25 = 2,1 m. W podobny sposób można obliczyć
ilość materiału dla innych wyrobów.

Wzór materiału

Niektóre wzory tkanin wpływają na zwiększenie norm zużycia materiału. Do wzorów

takich należy krata i pasy oraz desenie jednokierunkowe. Krata i pasy wymagają dopasowania
wzoru  do  linii  środka  przodów,  tyłu,  boków  w  spódnicy  oraz  dopasowania  wzoru  w  takich
elementach jak wyłogi, kołnierze, patki. Im większy raport kraty i szersze rozstawienie pasów,
tym  większe  zużycie  materiału.  Największe  zużycie  występuje  przy  wzorach  w  kratę
asymetryczną  o  dużym  raporcie,  gdyż  oprócz  dopasowania  efektów  poziomych  i  pionowych
należy  zastosować  w  tym  przypadku  jednokierunkowy  układ  form.  Przy  wzorach  w  kratę
i deseniach  jednokierunkowych  należy  zwiększyć  normę  zużycia  tkaniny  o  2–8%  zależnie
od wielkości wzoru. Na przykład przyjmując, że długość bluzki wynosi 70 cm, długość rękawa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30 cm a szerokość tkaniny 150 cm oraz biorąc pod uwagę fakt, że tkanina ma wzór
w kratę sumując dane otrzymamy wynik 100 cm + 8%.= 108 cm.

Sporządzanie kalkulacji

Kalkulacja może być sporządzona przez zakłady usługowe na potrzeby rachunku kosztów,

obliczenia oferowanej ceny. Składa się ona z następujących pozycji (składników kalkulacji):
–

koszty bezpośrednie, czyli koszty materiałów i dodatków oraz robocizny,

–

koszty pośrednie, związane z obsługą administracyjną i zarządzaniem punktem
usługowym.

Wykonując w zakładzie usługę dla klienta jesteśmy opodatkowani w związku z tym

zapłacimy podatek od towarów i usług VAT.

VAT jest podatkiem powszechnym, co oznacza, że opodatkowane jest świadczenie usług,

które  znajdują  się  na  rynku  i  w  ostatecznym  rachunku  obciąża  konsumentów  danego  kraju.
Podstawowa  stawka  podatku  VAT  wynosi  22%.  Podatek  ten  jest  obliczany  jako  narzut
do ustalonej  ceny,  zwanej  ceną  netto,  i  wykazany  w  dokumencie  faktura  VAT.  Prawo
do wystawiania  faktur  mają  wyłącznie  zarejestrowani  podatnicy  podatku  od  towarów  i  usług
VAT,  którzy  posiadają  numer  identyfikacji  podatkowej  NIP  i  nie  korzystają  z  żadnych
zwolnień z tego podatku.

Jeśli przedsiębiorca przewiduje, że jego przychody roczne uzyskane ze świadczenia usług

nie przekroczą określonej w ustawie, może wybrać zwolnienie z podatku od towarów i usług.
Kwotę podatku oblicza się w następujący sposób:
Cena netto x stawka podatku VAT = kwota podatku
Cenę brutto oblicza się w następujący sposób:
Cena netto + kwota podatku = cena brutto
Na przykład jeśli cena netto za wykonanie usługi uszycia bluzki wynosi 50 zł. do podanej ceny
należy doliczyć podatek 22% tj. 50 zł x 22% otrzymamy wówczas kwotę podatku 11 zł.
Natomiast jeśli chcemy obliczyć cenę brutto wykonamy obliczenia: 50 zł + 11 zł = 61 zł.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie długości odzieży potrzebne będą do uszycia spódnicy, bluzki, spodni, sukienki?
2.  Jakie szerokości tkanin występują w sprzedaży?
3.  Od czego zależy zużycie materiałów w produkcji miarowej?
4.  Jaki wpływ ma wzór tkaniny na zużycie materiału?
5.  O  ile  należy  zwiększyć  normę  zużycia  tkaniny  przy  wzorach  w  kratę  i  deseniach

jednokierunkowych?

6. O ile należy zwiększyć normę zużycia tkaniny biorąc pod uwagę dodatki na szwy

i podwinięcia?

7.  Jak oblicza się normę zużycia tkaniny na fasony fantazyjne?
8.  Jakie są składniki kalkulacji?
9.  Co to są koszty bezpośrednie?
10. Co to są koszty pośrednie?
11.  Jak oblicza się podatek VAT?
12.  Jak oblicza się cenę brutto?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz ilość potrzebnej tkaniny jednobarwnej na następujące wyroby odzieżowe: spodnie

damskie klasyczne, spódnica damska podstawowa, sukienka damska podstawowa z długim
rękawem, spódnica damska w cztery kliny. Obliczenia wykonaj dla następujących szerokości
tkanin: 80 cm i 150 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2) zdjąć z klienta niezbędne pomiary długości dla wyszczególnionych wyrobów

odzieżowych,

3) obliczyć zużycie tkaniny dla wyrobów przy szerokości 80 cm,
4) obliczyć zużycie tkaniny dla wyrobów przy szerokości 150 cm,

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

taśma centymetrowa,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Sporządź kalkulację ceny bluzki damskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieną pracy,
2)  ustalić normę zużycia tkaniny i dodatków na bluzkę damską,
3)  obliczyć wartość materiałów i dodatków na podstawie podanych cen,
4)  ustalić według cennika cenę wykonania usługi,
5)  do ceny netto doliczyć wartość podatku VAT,
6)  obliczenia umieścić w tabeli.

Tabela 2. Arkusz kalkulacji usługowej [opracowanie własne]

Ilość

cena

Wartość

Koszt materiałów

Koszt dodatków

Cena wykonania usługi wg cennika

Cena netto

Podatek VAT

Cena brutto

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusz kalkulacji usługowej,

–

kalkulator,

–

cennik materiałów i dodatków,

–

normy zużycia materiałów i dodatków,

–

plansze dydaktyczne,

–

wzory dokumentów,

–

opracowana tabela,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Oblicz cenę brutto spódnicy damskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  obliczyć podatek VAT od ceny netto,
3)  doliczyć obliczony podatek do ceny netto,
4)  sprawdzić przeprowadzone obliczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

cennik,

–

wzory dokumentów kalkulacji,

–

plansze,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Oblicz zużycie tkaniny o jednokierunkowym wzorze na suknię fantazyjną przy szerokości

tkaniny 150 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  pracować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
2)  zapoznać się z modelem sukni,
3)  rozłożyć tkaninę zastępczą o wskazanej szerokości,
4)  uwzględnić dodatki na szwy i podwinięcia,
5)  wykonać układ form na tkaninie zastępczej,
6)  obliczyć zużycie tkaniny.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

rysunek modelowy sukni,

–

komplet form,

–

taśma centymetrowa,

–

poradnik dla ucznia,

–

tkanina zastępcza o szerokości 150 cm,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wykonać pomiary długości wyrobów odzieżowych?



2) obliczać normy zużycia tkaniny dla różnych wyrobów odzieżowych?



3) określić, jakie wzory tkanin wpływają na zwiększenie norm zużycia ?



4) obliczyć normę zużycia tkaniny na suknie fantazyjną ?



5) sporządzić kalkulacje wyrobu odzieżowego?



6) obliczyć cenę brutto wyrobu?



7) obliczyć wartość podatku VAT?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 pytań.
5.  Udzielaj  odpowiedzi  na  załączonej karcie odpowiedzi. Zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X

(w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.  Niezbędne obliczenia możesz wykonać na karcie odpowiedzi w wyznaczonym miejscu
7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie Ci  sprawiało  trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Z usług oferowanych przez punkty usługowe korzystają ludzie, których

a)  budowa ciała jest typowa.
b)  wymiary ciała mieszczą się w tabelach wymiarów .
c)  wymiary ciała przekraczają wielkości podane w tabelach wymiarów.
d)  budowa ciała jest normalna.

2. Pracownik, który opracowuje formy w zakładzie usługowym zrobi to w oparciu o

a)  rozmowy z klientem.
b)  projekt plastyczny.
c)  pomiary zdjęte z klienta.
d)  rysunek modelowy.

3. W celu prawidłowego rozkroju tkaniny należy zwrócić szczególną uwagę na

a)  grubość tkaniny.
b)  konfekcjonowanie tkaniny.
c)  zachowanie kierunku nitki prostej.
d)  kolorystykę tkaniny.

4. Pracownik ma za zadanie rozłożyć formy na tkaninie. W pierwszej kolejności na tkaninie

rozłoży
a)  formy zasadnicze, a potem elementy mniejsze.
b)  elementy mniejsze a potem formy zasadnicze.
c)  mankiety, pliski, odszycia i kołnierz.
d)  narzędzia i przybory do krojenia.

5. Kontury form na tkaninie bawełnianej i lnianej gładkiej zaznacza się

a)  ściegiem pętelkowym.
b)  radełkiem.
c)  ściegiem fastrygowym.
d)  ściegiem za igłą.

6. Do pierwszej miary bluzki należy sfastrygować

a)  szwy konstrukcyjne i barkowe.
b)  zaszewki, szwy konstrukcyjne i lewy rękaw.
c)  zaszewki, szwy konstrukcyjne i modelowe, szwy barkowe i prawy rękaw.
d)  prawy rękaw, zaszewki i kołnierz.

7. Obliczając zużycie materiału na żakiet damski i spódnicę, należy wziąć pod uwagę

a)  długość spódnicy i grubość tkaniny.
b)  długość spódnicy, długość żakietu.
c)  długość spódnicy, długość żakietu, długość rękawa.
d)  grubość i deseń tkaniny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Zużycie tkaniny o szerokości 150 cm na spódnicę damską w sześć klinów wynosi

a)  80 cm.
b)  jedna długość.
c)  dwie długości.
d)  trzy długości.

9. Podczas przeprowadzania miary na klientce, krawiec zauważył konieczność zwężenia

boków wyrobu. Do oznaczenia tej czynności powinien zastosować znak

10. W czasie sporządzania układu form na tkaninie należy pamiętać o

a)  dodatkach na szwy i założenia.
b)  przyborach do szycia.
c)  dodatkach na założenie dołu.
d)  dodatkach do wykroju szyi.

11. Zamówienie na uszycie bluzki realizowane w krawieckim zakładzie usługowym

realizowane jest metodą
a)  potokową.
b)  indywidualną.
c)  synchro.
d)  taśmową.

12. Przed oddaniem uszytej odzieży klientce należy dokonać ostatecznej kontroli jakości

wyrobu. Obejmuje ona sprawdzenie
a)  wykorzystanych form i wykrojów.
b)  ogólnego wyglądu i układalności wyrobu na sylwetce.
c)  wielkości szwów i gęstości ściegów.
d)  ilości zużytej tkaniny.

13. Zeszycie i wykończenie poszczególnych elementów wyrobu z uwzględnieniem poprawek

po pierwszej mierze to etap
a)  przygotowania wyrobu do drugiej miary.
b)  drugiej miary.
c)  kontroli jakości.
d)  pierwszej miary.

14. W krawiectwie miarowym, do oznaczania poprawionych linii modelowych po pierwszej

mierze, linii wszycia rękawa, miejsca naszycia drobnych elementów symetrycznych stosuję
się ścieg
a)  dziergany.
b)  kryty.
c)  fastrygowy.
d)  krzyżykowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. W punkcie usługowym wykonano spódnicę damską, na uszycie, której zużyto następujące

ilości surowców:
0,90  m  tkaniny  w  cenie  10  zł,  500  m  nici  w  cenie  5  zł  za  1000  m,  zamek  błyskawiczny
w cenie 2,50 za szt.
Koszt wykorzystanych materiałów i dodatków to
a)  15 zł.
b)  14 zł.
c)  10,50 zł.
d)  12,50 zł.

16. Cena netto bluzki damskiej wynosi 50 zł. Cena brutto wyniesie

a)  61 zł.
b)  62 zł.
c)  75 zł.
d)  55 zł.

17. Kontrola gotowej sztuki odzieży uszytej w zakładzie usługowym powinna wystąpić

a)  po drugiej mierze.
b)  po pierwszej mierze.
c)  przed oddaniem odzieży klientowi.
d)  przed uprasowaniem odzieży i przyszyciem guzików.

18. Do wykrawania elementów odzieży w krawiectwie miarowym stosuje się

a)  maszynę krojcza taśmową.
b)  krajarkę z nożem taśmowym.
c)  nożyce.
d)  krajarkę z nożem pionowym.

19. Przyjmując tkaninę od klienta w krawieckim zakładzie usługowym należy

a)  złożyć materiał do regału.
b)  sprawdzić ilość tkaniny.
c)  uprasować tkaninę.
d)  zdekatyzować tkaninę.

20. W zakładzie krawieckim w czasie przyjęcia zamówienia na spodnie damskie należy zdjąć z

klienta następujące pomiary
a)  ot, obt, ou, ZKo.
b)  ot, obt, ou, Zuo.
c)  ot, obt, ou, ZTv, ZUo,ZKo.
d)  ot, obt, ou, ZUo, długośc spodni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie usługowym

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

Miejsce na obliczenia: