Pobudzanie funkcji adaptacyjno-
obronnych
Hamowanie funkcji zbędnych w adaptacji
Skutki stresu ostrego
Skutki stresu przewlekłego

Anna Kozłowska

Artur Adamiec

Tomasz Banyś

Łukasz Otremba

Stres pełni bardzo ważną pozytywną

rolę w życiu organizmu. Powstający w
sytuacji deficytu kontroli nad własną
sytuacją przygotowuje organizm do
znalezienia nowych zachowań
adaptacyjno-obronnych

Dzięki niemu zdobywamy coraz to

sprawniejsze i lepiej przystosowane
do rzeczywistości dynamiczne
struktury poznawczo-behawioralno-
emocjonalne

Oś podwzgórzowo-przysadkowo-

korowo-nadnerczowa

Funkcją osi podwzgórzowo-

przysadkowo-korowo-nadnerczowej
jest przystosowanie organizmu do
efektów oddziaływania stresora
poprzez uruchomienie mechanizmów
zmian w układzie hormonalnym

Funkcjonalny podział osi ppkn

Oś podwzgórzowo-przysadkowa
Oś podwzgórzowo-przysadkowo-
nadnerczowa
Oś podwzgórzowo-rdzeniowo-
współczulna
Oś podwzgórzowo-rdzeniowo
nadnerczowa

Stresor

Kora mózgu

Podwzgórze Rdzeń kręgowy

Przysadka

Kora nadnerczy

Rdzeń nadnerczy

Zakończenia współczulne

Reakcja stresowa-obronna

Zespół zmian czynnościowych i

morfologicznych, które występują u
zwierząt w skutek działania stresora i
służą obronie psychofizycznej
zwierzęcia

Efekty reakcji stresowej

Pobudzenie funkcji adaptacyjno-
obronnych
Hamowanie funkcji zbędnych w
adaptacji

Pobudzanie funkcji adaptacyjno-

obronnych

Pobudzanie układów neuronalnych odpowiedzialnych za
koncentracje uwagi, zwiększenie pobudliwości
Wzrost pojemności minutowej serca i wentylacji płuc
Redystrybucja krwi z jamy brzusznej i miednicy do OUN i
mięśni
Zwiększenie glukoneogenezy, lipolizy, hydrolizy białek w
celu uzyskania substancji stanowiących źródło energii
Pobudzenie funkcji metabolicznych niezbędnych do
zachowania homeostazy

Hamowanie funkcji zbędnych w adaptacji

Zahamowanie podwzgórzowych ośrodków (pokarmowy,
seksualny)

Zmniejszenie ukrwienia jamy brzusznej i miednicy
Zahamowanie łaknienia, perystaltyki przewodu
pokarmowego i wchłaniania
Zahamowanie libido, owulacji, spermatogenezy, i
zachowań seksualnych
immunosupresja

Stres przewlekły – strategia pasywna

Przedłużenie czasu trwania reakcji stresowej
Brak możliwości zmobilizowania sił i środków
metabolicznych czynnościowych
Przedłużający się stan pobudzenia funkcji adaptacyjno-
obronnych
Przedłużenie czasu trwania hamowania funkcji zbędnych
w adaptacji

Dominacja w reakcji stresowej pobudzenia funkcji
korowo-nadnerczowych

Długotrwały stres (dystres) nie jest

już reakcją adaptacyjną. Dochodzi do
zaburzeń w funkcji osi ppkn, co
prowadzi to do szeregu
niekorzystnych zmian

Zostają wyczerpane potencjalne

możliwości czynnościowe i
metaboliczne organizmu. Dochodzi
do zaburzeń w narządach i układach
z powodu niedostatku czynników
niezbędnych do prawidłowego
funkcjonowania

Stres przewlekły - skutki organiczne

Nadciśnienie, miażdżyca
Biegunki, zaparcia, wrzodziejące zapalenie jelita
grubego, rak jelita grubego

Immunosupresja

Zmiany osteoporotyczne
Zahamowanie procesów rozrodczych
Osłabienie aktywności osi przysadkowo-tarczycowej

Stres przewlekły – skutki psychiczne

Obniżenie nastroju
Nerwice
Lęk
Gwałtowne przechodzenie od skrajnej bierności do
wybuchów gniewu
Zaburzenia snu, łaknienia
Zmiana hierarchii wartości uznawanych przez jednostkę
w systemie jej potrzeb (stosunek do pracy, świata,
człowieka, Boga)

Stres ostry

– strategia aktywna

Skrócenie czasu trwania reakcji stresowej
Zużycie zmobilizowanych sił i środków metabolicznych i
czynnościowych
Skrócenie czasu trwania pobudzenia funkcji
adaptacyjno-obronnych
Skrócenie czasu trwania hamowania funkcji zbędnych w
adaptacji
Dominacja w reakcji stresowej pobudzenia współczólno-
rdzeniowo-nadnerczowego

Stres ostry

Wrzód stresowy ostry
Zużycie tlenu, glukozy wolnych kw.
tłuszczowych
Pobudzenie rdzenia nadnerczy i układu
współczulnego
Zużycie środków i sił metabolicznych

Dziękujemy za uwagę