Przebieg ćw5

22. listopad 2006

P

RZEBIEG

ĆW

5 - O

SOBOWOŚĆ

Historia

Freud (1856-1939) 1880-1939
Adler (1870-1937) 1907-1937
Jung (1875 – 1961) 1915-1960

Adler wprowadził wątki, które bardzo znacznie zmieniają psychoanalizę. Są to na tyle jakościowe
zmiany, że mówi się o koncepcjach neopsychoanalitycznych, a nawet psychokulturowe.

Adler, Horney i Fromm głosili raczej psychokulturowe teorie.

Psychoanaliza kreuje się jednocześnie do behawioryzmu. Są pewne wspólne cechy, takie jak np.
determinizm.
Mimo krytyki psychoanaliza jest dalej rozwijana, ale teraz jest tak daleko od źródeł, że już dawno
zmieniono nazwę na neopsychoanaliza lub raczej teorie psychodynamiczne.
Ta psychoanaliza rozwijała się w sposób bardzo praktyczny. Psychoanality rozwijają koncepcje
terapeutyczne, różne techniki i sposoby postępowania z pacjentem.
Z jednej strony psychoanaliza jest skreślana, a z drugiej storny rozwijają się praktyczne aspekty
psychoanalizy.
W latach 60' pojawiały się głosy powrotu do psychoanalizy. Jednym z głośnych nazwisk jest
J.Lackan. Zajmuje się również psychoanalizą. Jego powrót do Freuda wcale nie jest taki zupełny.
Powrót do psychoanalizy po jej znacznej krytyce.

Krytyka na podstawie Eysencka
1.Psychoanaliza jako metoda lecznia.
W założeniach miała do tego służyć. Tylko psychoanaliza ma leczyć te nerwice. Wg Freuda
jedynym lekarstwem jest wgląd – racjonalna i emocjonalna akceptacja przyczyn, czyli zgoda na to
co twierdzi terapeuta (pacjent emocjonalnie przyjmuje, że terapeuta ma racje).
Freud pod koniec wcale nie był tak entuzjastycznie nastawiony do leczniczej mocy swojej teorii, a
następcy to podłapali i pociągnęli dalej.
Jakby się okazało, że psychoanaliza nie może leczyć. Praktyczne konsekwencje są takie, że jest
kosztowna, długotrwała itp. Gdyby okazało się, że możliwości lecznicze tej metody to rządy by
niedofinansowywały tej metody, terapeuci by nie mieli za co żyć, więc wszyscy muszą
przekonywać o jej skuteczności.
Teoretyczne – jeśli terapia nie działa to teoria jest błędna.

Błędy:

1) nigdy nie pokuszono się o dobre badania pod względem metodologicznym (psychoanalitycy

nie przeprowadzali eksperymentów, nie ma też możliwości przeprowadzenia takich
eksperymentów)

2) błąd metodologiczny (metoda jest skuteczna, bo potem pacjent jest w lepszym stanie,

Eysenck mówi, że jeśli jest A a potem B to A nie musiało być przyczyną B.)

3) Efekt dzień dobry i do widzenia. Po wizycie jest fajnie, a potem się z powrotem pogarsza...
4) Nie tylko lekarz powinien stwierdzać, że pacjent jest wyleczony.
5) Niespecyficzne elementy psychoanalizy. Jedną z metod jest uważne słuchanie pacjenta.

Strona 1 z 4

Przebieg ćw5

22. listopad 2006

Samo to jako takie (choć nie jest elementem teorii Freuda) może leczyć.

Człowiek z wilkiem to jeden wielki mit, bo wcale się nie polepszyło pacjentowi.

Dlaczego się twierdzi, że psychoanaliza działa?

–

bo metody alternatywne działają (podobne do psychoanalizy). Jak człowiek zacznie od
wątpliwości to dojdzie do pewników.

Wnioski (zarzuty):
1)osoby, które nie leczyły się u Freuda tak samo im się poprawiło jak tym co się leczyli
2)psychotereapia na teorii uczeniowej (obsesyjno-kompulsywne). 2-3 miechy terapia.

3) interpretacja snów i psychopatologia życia codziennego. Objaśnianie marzeń sennych.

Jawna i utajona treść marzeń sennych oraz działanie cenzora. Marzenia senne są potrzebne
by kontrolować sen. Duże błędy: Freud nie kazał zapisywać swoich snów tylko dodatkowo
przetworzone. Freud był tego świadomy, ale nie mówił czemu tak robi. Wiele z tych teorii i
założeń było już dużo dużo wcześniej. Np. kształt koła.

Wiemy, że np. Anna O. Wcale nie została uleczona wtedy kiedy Freud ogłosił jej wylecznie –
kłamstwa.

Kim był Lacan – co to znaczy powrót do Freuda – koncepcje języka – teoria fantazmatu itp.

Był psychoanalitykiem z Francji. 1953 – rozłam u psychoanalityków
powód; raport rzymski.

On się oparł na 4 kwestiach z Freuda;

–

nieświadomość w snach to wyparte pragnienia

–

pragnienia zostają niewypowiedziane

–

pragnienia mają szczególną genezę

–

zadaniem psychoanalizy jest przedstawienie pacjentowi analizy jego pragnień

Koncepcje języka
przedmiotem analizy są słowa i to jest podstawa. Psychoanaliza zajmuje się samym językiem i
Freud też zwracał na to uwagę.
Nieświadomość nie jest tożsama z językiem.

Podstawową jednostką języka jest symbol – znaczące (dźwięk) i znaczone (reprezentacja
tematyczna znaczącego)

Ciągle ślizganie się znaczonego po znaczącym.
Mówienie sensowne to dobieranie świadomie znaczone z nieświadomym znaczącym.
Wszelkie wypowiedzi stanowiły podstawę do analizy.
Fantazmatu i wiecznego braku
fantazmat – nieświadoma fantazja, w której w życzeniowy sposób pacjent odpowiada sobie...
która jest powielana w życiu, podejmowanych problemach itp.
Podmiot nieświadomego- innego i przedmiot pragnienia

Strona 2 z 4

Przebieg ćw5

22. listopad 2006

Pragnienie nie jest możliwe do zrealizowania.
Inny to ważna osoba z dzieciństwa.

Ważne dla koncepcji jest to: nieświadomość jest zbudowana tak jak język (struktury są takie same).
Zamiast badać bezpośrednio nieświadomość – przecież nie da się tego zrobić stosując świadome
narzędzi.

On dużej wagi do treści nie przywiązuje, ale raczej struktura! Psychoanalityka interesuje tylko i
wyłącznie świat przeżywany, a nie świat rzeczywisty!

ADLER
Co wspólne podejściu psychokulturowemu?
Podstawowe założenia dotyczące nieświadomości zostały u Jungu w większej części.
A Adler został wywalony z towarzystwa jak powiedział o roli społeczeństwa i kultury w rozwoju
człowieka. Psychologia indywidualna – koncepcja Adlera razem z K.Horney i Frommem jest
uznawany za reprezentanta psychokulturowej w psychoanalizie. Mieli oni pewne wspólne
założenia:

–

oni się nie interesowali biologicznymi popędami (nie możemy nic o tym wiedzieć, ale ważne są
popędy i potrzeby wtórne)

–

Popędy i potrzeby wtórne są nabywane na drodze procesu socjalizacji i tak też uczymy się ich
zaspokajania, mogą to być również potrzeby pierwotne przetworzone przez proces socjalizacji
Np. głód – jest instynktem, ale zaspokajamy go w procesie ukierunkowanym społecznie albo
mogą być wytworzone przez kulturę

–

sposób dawania sobie rady z lękami – czynnik kształtujący osobowość człowieka

–

istnieją konflikty między pierwotnymi a wtórnymi potrzebami : - konflikt zewnętrzny (chcę
jeść, ale nie mam pieniędzy), - konflikt wewnętrzny (różne potrzeby -> potrzeba z potrzebą),
np. bezpieczeństwa a wolności

–

Lęk odróżniają od strachu i traktują strach jako specyficzny nieprzyjemny stan, który ma swój
przedmiot, natomiast lęk jest nieuprzedmiotowiony. Lęk jest sygnałem czegoś wewnętrznego,
wiele z nich jest nieświadome. Lęk jest albo normalny – adekwatny do stopnia zagrożenia.

Lęk neurotyczny to lęk przy którym zawodzą mechanizmy obronne, a zagrożenie jest o wiele
mniejsze niż lęk, który odczuwamy. Ten jest nieuświadamialny.

Normalny rodzaj lęku jest niemożliwy do uświadomienia.

ADLER
Nasze mniemanie. W naszej percepcji rzeczywistości najważniejsze są nasze sądy o faktach, a nie
same fakty. Co kształtuje mniemanie – wychowanie, war.społeczne, dziecieńce doświadczenia +
własna twórczość – twórcze przekształcanie naszego sposoby myślenia.
Analiza Adlerowska to przede wszystkim analiza świadomości mimo, że istnieje nieświadomość.
Nie! To co człowiek wie o sobie jest najważniejsze! Adler słucha to co pacjent mówi, a nie tego
czego pacjent nie mówi.
Rozróżnienie:
inteligencja prywatna i styl życia oraz common sense
Zagadnienia życia
życie w społeczeństwie, praca i miłość

Strona 3 z 4

Przebieg ćw5

22. listopad 2006

Z każdym z tych zagadnień wiążą się różne sposoby radzenia sobie z tym.
Poczucie wspólnoty
Poczucie niższości
poczucie niewartościowości taka jest nasza natura i ponieważ to mamy to je przekraczam i dąże do
doskonałości.
Poczucie niższości (dążenie do doskonałości) od kompleksu niższości (tu jest trwanie)
czym jest idealna wspólnota – to jest nasze pojęcie BOGA – idealne poczucie wspólnoty
Podkreślał wagę naszego czynnego przystosowywania do społeczeństwa.

Strona 4 z 4