LIS - SPRAWDZIAN W SZÓSTEJ KLASIE SZKOłY PODSTAWOWEJ

TEKST I

Lis to ssak należący do rodziny psów, zaliczanej do rzędu drapieżnych. Zamieszkuje Europę,
część Azji, Amerykę Północną oraz północną Afrykę. Długość jego ciała dochodzi do 90 cm,
ogona - do 40 cm, wysokość w kłębie* - do 40 cm, a masa ciała - do 7 kg. Biega z prędkością
do 70 km/godz.

Lis ma wyjątkowo gęstą sierść. Jest ona zwarta, ubarwiona rudoczerwono, często z niewielką
domieszką włosów srebrnych lub czarnych. Tułów lisa jest wydłużony, uszy długie, pysk
wąski, ogon długi i puszysty. Spód ciała, koniec ogona i wewnętrzna strona kończyn są białe.
Na wierzchniej stronie ogona, przy nasadzie, znajduje się gruczoł wydzielający
charakterystyczną dla lisa substancję zapachową. Zamieszkuje lasy, łąki, parki oraz tereny
uprawne, w górach dochodzi powyżej granicy lasu. Mieszka w norach, które sam kopie lub
zajmuje po innych zwierzętach, np. po borsukach. Pożywienie lisa stanowią przede
wszystkim gryzonie, ptaki, ryby, padlina oraz owoce. Aktywny głównie o zmierzchu i w
nocy, rzadko poluje w dzień.

* Kłąb - punkt znajdujący się na grzbiecie zwierzęcia w miejscu przecięcia się linii kończyn
przednich z linią grzbietu. Widoczna w tym miejscu wyniosłość utworzona jest przez długie
wyrostki kolczyste kręgosłupa.

Na podstawie Wielkiej Internetowej Encyklopedii Multimedialnej, onet.pl

Zadania od 1. do 5. odnoszą się do tekstu I.

ZADANIE 1.

Lis nie występuje

A. w Afryce.

B. w Ameryce Północnej.

C. w Ameryce Południowej.

D. w Azji.

ZADANIE 2.

Długość ciała lisa wraz z ogonem dochodzi do

A. 40 cm B. 90 cm C. 130 cm D. 170 cm

ZADANIE 3.

W którym szeregu wszystkie cechy odpowiadają wyglądowi lisa?

A. gęsta sierść, długie uszy, szeroki pysk.

B. tułów wydłużony, długie uszy, długi ogon.

C. puszysty ogon, rzadka sierść, wąski pysk.

D. wąski pysk, zwarta sierść, krótkie uszy.

ZADANIE 4.

Lis poluje przede wszystkim

A. w dzień i w nocy.

B. w dzień i o zmierzchu.

C. w nocy i rano.

D. wieczorem i w nocy.

ZADANIE 5.

Oznaczony gwiazdką przypis został umieszczony pod tekstem w celu

A. objaśnienia użytego w tekście terminu.

B. rozszerzenia informacji o życiu lisa.

C. wyjaśnienia błędnie podanej informacji.

D. zaprzeczenia podanym w tekście faktom.

ZADANIE 6.

Które "lisie" nazwisko będzie pierwsze w układzie alfabetycznym?

A. Lis B. Lisek C. Lisak D. Lisiecki

ZADANIE 7.

Który schemat przedstawia prawidłową kolejność ogniw łańcucha pokarmowego?

A. trawa k lis k zając

B. trawa k zając k lis

C. zając k trawa k lis

D. lis k trawa k zając

ZADANIE 8.

Ciało pewnego lisa ma długość 75 cm, a ogon 30 cm. Stosunek długości ciała tego lisa do
długości ogona wynosi

ZADANIE 9.

Lis biega z taką szybkością, że w ciągu jednej godziny mógłby przebiec 70 kilometrów. W
jakim czasie może pokonać z taką szybkością drogę 350 m?

A. 3 min B. 50 s C. 18 s D. 5 min

ZADANIE 10.

Pewien stary lis waży 7 kg, czyli

A. 700 gramów.

B. 7000 gramów.

C. 70 dekagramów.

D. 7000 dekagramów.

TEKST II

- Ktoś ty? - spytał Mały Książę. - Jesteś bardzo ładny...

- Jestem lisem - odpowiedział lis.

- Chodź pobawić się ze mną - zaproponował Mały Książę. - Jestem taki smutny...

- Nie mogę bawić się z tobą - odparł lis. - Nie jestem oswojony.

- Ach, przepraszam - powiedział Mały Książę. Lecz po namyśle dorzucił: - Co znaczy
"oswojony"? [... ]

- Jest to pojęcie zupełnie zapomniane - powiedział lis. - "Oswoić" znaczy "stworzyć więzy".

- Stworzyć więzy?

- Oczywiście - powiedział lis. - Teraz jesteś dla mnie tylko małym chłopcem, podobnym do
stu tysięcy małych chłopców. Nie potrzebuję ciebie. I ty także mnie nie potrzebujesz. Jestem
dla ciebie tylko lisem, podobnym do stu tysięcy innych lisów. Lecz jeżeli mnie oswoisz,
będziemy się nawzajem potrzebować. Będziesz dla mnie jedyny na świecie. I ja będę dla
ciebie jedyny na świecie. [...] Lecz jeślibyś mnie oswoił, moje życie nabrałoby blasku. Z
daleka będę rozpoznawał twoje kroki - tak różne od innych. Na dźwięk cudzych kroków
chowam się pod ziemię. Twoje kroki wywabią mnie z jamy jak dźwięki muzyki. Spójrz!
Widzisz tam łany zboża? Nie jem chleba. Dla mnie zboże jest nieużyteczne. Łany zboża nic
mi nie mówią. To smutne! Lecz ty masz złociste włosy. Jeśli mnie oswoisz, to będzie
cudownie. Zboże, które jest złociste, będzie mi przypominało ciebie. I będę kochać szum
wiatru w zbożu...

Lis zamilkł i długo przypatrywał się Małemu Księciu.

- Proszę cię... oswój mnie - powiedział.

- Bardzo chętnie - odpowiedział Mały Książę - lecz nie mam dużo czasu. Muszę znaleźć
przyjaciół i nauczyć się wielu rzeczy.

- Poznaje się tylko to, co się oswoi - powiedział lis. - Ludzie mają zbyt mało czasu, aby
cokolwiek poznać. Kupują w sklepach rzeczy gotowe. A ponieważ nie ma magazynów z
przyjaciółmi, więc ludzie nie mają przyjaciół. Jeśli chcesz mieć przyjaciela, oswój mnie!

A. de Saint-Exupery "Mały Książę", przeł. J. Szwykowski,

Inst. Wyd. PAX, W-wa 1990

Zadania od 11. do 16. odnoszą się do tekstu II.

ZADANIE 11.

Na samym początku spotkania z lisem Mały Książę zwrócił uwagę na jego

A. mowę. B. charakter. C. zachowanie. D. wygląd.

ZADANIE 12.

Według lisa "oswoić" to

A. porozumieć się.

B. zaprzyjaźnić się.

C. rozpoznać kogoś.

D. ujarzmić kogoś.

ZADANIE 13.

Według lisa ludzie nie mają przyjaciół, ponieważ

A. za bardzo się śpieszą.

B. kupują rzeczy gotowe.

C. nie chcą się przyjaźnić.

D. nie porozumiewają się.

ZADANIE 14.

Wypowiedzi lisa świadczą o tym, że jest on

A. chytry. B. skąpy. C. mądry. D. przebiegły.

ZADANIE 15.

Podkreślona w tekście wypowiedź pozwala sądzić, że Mały Książę

A. chciał się lisa szybko pozbyć.

B. nie rozumiał, kim jest lis.

C. nie chciał się z lisem zaprzyjaźnić.

D. nie rozumiał, czym jest przyjaźń.

ZADANIE 16.

Lis w tekście mówi jak człowiek. Nazywamy to

A. uosobieniem.

B. epitetem.

C. porównaniem.

D. wyrazem dźwiękonaśladowczym.

W jednym z ogrodów zoologicznych wybieg dla lisów jest placem w kształcie prostokąta,
którego wymiary podano na rysunku.

Na podstawie tej informacji oraz rysunku wykonaj zadania 17. i 18.

ZADANIE 17.

Ile m2 ma pole powierzchni tego wybiegu?

A. 30 m2 B. 60 m2 C. 144 m2 D. 216 m2

ZADANIE 18.

Na planie zoo ten wybieg ma wymiary 4 cm x 6 cm. W jakiej skali został wykonany ten
plan?

A. 1: 3 B. 1: 30 C. 1: 300 D. 1: 3000

Na diagramie przedstawiono szacunkowo stan lisów w Polsce w wybranych latach

Na podstawie informacji z powyższego diagramu

wykonaj zadania 19. i 21.

ZADANIE 19.

O ile więcej lisów żyło w Polsce w 2001 roku niż w roku 1990?

A. O 105. B. O 1050. C. O 10 500. D. O 105 000.

ZADANIE 20.

Od początku roku 1990 do końca roku 2001 upłynęło

A. 9 lat. B. 12 lat. C. 11 lat. D. 10 lat.

ZADANIE 21.

Oblicz, ile średnio przybywało lisów w ciągu roku w okresie od 31 marca 1990 roku do
31 marca 1995 roku. Zapisz swoje obliczenia.

ZADANIE 22.

Dwa lisy ważą łącznie 12 kilogramów. Jeden z nich jest o 1500 gramów cięższy od
drugiego. Ile waży każdy z lisów? Zapisz swoje obliczenia.

ZADANIE 23.

Twój kolega znalazł rannego liska. Proponuje ci, żebyście się nim zaopiekowali. W 2 - 3
zdaniach grzecznie odmów przyjęcia tej propozycji i poproś kolegę, aby rannego liska
nie dotykał, bo może się w ten sposób zarazić wścieklizną.

ZADANIE 24.

Przed tekstem I zamieszczono zdjęcie przedstawiające parę młodych lisów. Opisz te
lisięta oraz otoczenie, w którym je sfotografowano. (Na pracę wyznaczono jedną stronę
formatu A4.)