Lista łacińskich zwrotów prawniczych

1

Lista łacińskich zwrotów prawniczych

Indeks:

: Do góry - 0–9 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A

accidentalia negotii – podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej

actio negatoria – roszczenie negatoryjne

ad acta, aa – do akt

ad eventum – forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych

ad hoc – "do tego", dla tej konkretnej sytuacji

ad interim– tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim

ad probationem – forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych

ad solemnitatem – forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności

ad usum proprium – do własnego użytku

amicus curiae – przyjaciel sądu

analogia iuris

animus manendi – zamiar stałego pobytu

B

bona fides – dobra wiara

C

casus belli – powód, pretekst do wypowiedzenia wojny

causa – przyczyna

conditio iuris – warunek prawny

conditio sine qua non – warunek konieczny

confessio in iure – sądowe uznanie powództwa

contra legem – niezgodnie z prawem

corpus delicti – dowód rzeczowy

culpa – wina

culpa in contrahendo – wina w kontraktowaniu

culpa in custodiendo – wina w nadzorze

culpa in eligendo – wina w wyborze

Lista łacińskich zwrotów prawniczych

2

D

damnum emergens – rzeczywista szkoda

debellatio – zawojowanie

de facto – stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)

de iure – zgodnie z prawem

de lege artis – zgodnie z regułami sztuki

de lege ferenda (też lex ferenda) – według postulowanego prawa (zob. de lege lata)

de lege lata (też lex lata) – według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie

(zob. de lege ferenda)

desuetudo – odwyknienie

diligentia – staranność

do ut des – "daję abyś dawał"

dolus directus – zamiar bezpośredni

E

episcopalis audientia – sądownictwo biskupie

erga omnes – wobec wszystkich, prawo bezwzględne/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich

(przeciwieństwo inter partes)

essentialia negotii – przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej

ex aequo et bono – z względów słuszności i dobra

ex ante – uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo ex post)

exceptio – zarzut prawny

exceptio non adimpleti contractus – zarzut niewykonania umowy

exceptio rei venditae et traditae – zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej

ex delicto – z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa

ex gratia – z dobrej woli, np. płatność ex gratia – płatność bez uznawania odpowiedzialności prawnej lub

obowiązku

ex lege – z mocy prawa

ex nunc – od tej pory (przeciwieństwo ex tunc)

ex post – później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo ex ante)

ex tunc – od początku (przeciwieństwo ex nunc)

Lista łacińskich zwrotów prawniczych

3

F

falsus procurator – rzekomy pełnomocnik

I

in absentia – podczas nieobecności

in statu nascendi – w trakcie powstawania

inter partes – między stronami (przeciwieństwo erga omnes)

inter vivos – między żyjącymi (przeciwieństwo mortis causa)

invitatio ad offerendum – zaproszenie do zawarcia umowy

in solidum – solidarność niewłaściwa

ipso facto – z racji samego faktu

ipso iure – z racji samego prawa (por. ex lege)

ius ad bellum – prawo do prowadzenia wojny

ius albinagii – prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu

ius cogens – norma prawna bezwzględnie wiążąca

ius dispositivum – norma prawna względnie wiążąca

ius gentium – prawo narodów

ius in bello – prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych

ius legationis – prawo legacji

ius sanguinis – prawo krwi (przy nabywaniu obywatelstwa)

ius soli – prawo ziemi (przy nabywaniu obywatelstwa)

ius tractatuum – prawo do zawierania umów międzynarodowych

L

lege artis – zgodnie z regułami sztuki

lex ferenda – zob. de lege ferenda

lex generalis – prawo/norma ogólna (przeciwieństwo lex specialis)

lex imperfecta – prawo niedoskonałe

lex lata – zob. de lege lata

lex minus quam perfecta – prawo mniej niż doskonałe

lex perfecta – prawo doskonałe

lex plus quam perfecta – prawo więcej niż doskonałe

lex posterior – prawo/norma późniejsza (przeciwieństwo lex priori)

lex priori – prawo/norma wcześniejsza (przeciwieństwo lex posterior)

lex retro non agit – prawo nie działa wstecz

lex specialis – prawo/norma szczególna (przeciwieństwo lex generalis)

lucrum cessans – spodziewane korzyści

Lista łacińskich zwrotów prawniczych

4

M

modus operandi – sposób działania

mortis causa – na wypadek śmierci (przeciwieństwo inter vivos), czynność prawna na wypadek śmierci –

testament

mutatis mutandis – z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być

zmienione"

mos maiorum – prawo przodków

N

nasciturus – dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone

naturalia negotii – przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej

negligentia – niedbalstwo

non liquet – brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej

numerus clausus – liczba zamknięta

O

onus probandi – ciężar dowodowy

opinio iuris (sive necessitatis) – subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma

ma charakter prawnie wiążący

P

pactum in favorem tertii – umowa na rzecz osoby trzeciej

pactum in detrimentum tertii

persona non grata – osoba niemile widziana, niepożądana

poena constituitur in emendationem hominum - kara jest ustanowiona dla poprawy ludzi

possessio – posiadanie

preasumptio iuris tantum – domniemanie prawne wzruszalne

preasumptio iuris ac de iure – domniemanie prawne niewzruszalne

pro publico bono – dla dobra publicznego, dla dobra ogółu

per procura – przez pełnomocnika, osobę uprawnioną

Lista łacińskich zwrotów prawniczych

5

R

ratio decidendi – powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia

ratio legis – ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej

rebus sic stantibus – zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować wygaśnięcie umowy

międzynarodowej

reformatio in peius – zmiana na gorsze

rei vindicatio – roszczenie petytoryjne (windykacyjne)

res iudicata – rzecz osądzona

res nullius – rzecz niczyja

restitutio in integrum – przywrócenie stanu poprzedniego

S

sui generis – oryginalny, własnego rodzaju, unikalny

sine qua non - warunek bez którego nie,

T

terra nullius – ziemia niczyja

U

ultima ratio – ostatni, ostateczny sposób

ultra vires – poza kompetencją, bez upoważnienia

V

vacatio legis – okres spoczynku ustawy, okres przed wejściem w życie ustawy, który ma umożliwić

zapoznanie się nią przed rozpoczęciem jej stosowania

veto – weto

vindicatio – windykacja

vis maior – siła wyższa

vis legis – siła prawa

Zobacz też

• Lista paremii prawniczych

Źródła i autorzy artykułu

6

Źródła i autorzy artykułu

Lista łacińskich zwrotów prawniczych  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=24929755  Autorzy: Bluszczokrzew, Bogusław Pab, Delimata, Eteru, Framhein, Kaffeebohne, Karol
Dąbrowski, Makawity, Morg, Oktan, Patrol110, Patryk du Perel, PawełMM, Petrażyk, Rozek19, Sagi2007, Tar Lócesilion, Tommmek, Triskaidekafil, 22 anonimowych edycji

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/