Opracowanie zadań egzaminacyjnych

Finanse przedsiębiorstw – wykład 2012/2013

Tab. 1. Dane do zadań

Wyszczególnienie

t

t+1

Kapitał własny

14 000

14 000

Kapitał obcy

11 000

16 000

Przychody operacyjne netto

22 400

29 000

Koszty operacyjne

18 600

24 200

koszt kapitału obcego

14%

17%

EBIT

3 800

4 800

Materiały

2 000

3 300

Należności

3 300

3 400

Stopa podatkowa

20%

20%

współczynnik „beta”

0,96

1,05

oczekiwana inflacja

12%

11%

Realna stopa zwrotu z inwestycji pozbawionych
ryzyka

6%

6%

Oczekiwana stopa zwrotu z rynku jako całości

22%

23%

1. Od czego zależy koszt kapitału?

Koszt kapitału zależy od:



Możliwości produkcyjnych – Im więcej mięsa może mieć z posiadanego przez człowieka
bydła, tym więcej będzie mógł zaoferować mięsa dla rodziny, która pożyczyła mu je w
okresie zimy



Preferencji czasowych dla konsumpcji – Jeżeli sąsiednia rodzina będzie sama w trudnej
sytuacji, wówczas nie będzie skłonna pożyczać mięsa, a zrobi to tylko, gdy otrzyma
obietnicę uzyskania znacznej nadwyżki przy zwrocie



Ryzyka – Im mniejsze będą szanse, że uda się uchronić samicę bawołu przed dzikimi
zwierzętami i rozmnożyć ją, tym więcej nadwyżki mięsa przy zwrocie zażąda pożyczająca
je rodzina



Inflacji – Jeżeli rodzina pożyczy mięso w zimie, czyli okresie, w którym bardzo trudno o
pożywienie, a uzyska zwrot latem, a więc w okresie, w którym o pożywienie dużo łatwiej,
to również będzie chciała uzyskać dodatkową nadwyżkę zwracanego mięsa

2. Wymień dwa podstawowe powody dla których koszt kapitału jest parametrem ważnym dla

podejmowania decyzji?

Koszt kapitału jest ważnym parametrem przy podejmowaniu decyzji z dwóch powodów:



odzwierciedla zwrot, jaki przeciętnie można uzyskać na rynku przy tym samym ryzyku.
Jest więc wielkością graniczną, inaczej stopą graniczną (hurdle rate), której przekroczenie
zwiększa wartość inwestorów, lub mówiąc lapidarnie – zwiększa ich bogactwo



koszt kapitału jest parametrem niezbędnym przy szacowaniu wartości przedsiębiorstwa
bo jest stopą dyskontową. A nie znając wartości naszych udziałów nie jesteśmy w stanie
podejmować właściwych decyzji

3. Co oznacza, że koszt kapitału jest stopą płotkową (graniczną stopą zwrotu)?

Koszt kapitału własnego jest dla zarządu przedsiębiorstwa graniczną stopą zwrotu, jaką
muszą zapewnić akcjonariuszom, aby utrzymać ich kapitały w przedsiębiorstwie. Tylko te
przedsiębiorstwa, które osiągną wartość wyższą niż przeciętną będą atrakcyjne dla
inwestorów

4. Dlaczego kapitał własny ryzykuje więcej od kapitału obcego?

Ponieważ:



ponosi ryzyko działalności gospodarczej (gdy firma zbankrutuje to wszelkie
zobowiązania będą pokrywane z tego kapitału). Nie wywiązywanie się ze zobowiązań
wobec dawców kapitału nie jest podstawą do złożenia wniosku o upadłość



jest ostatni w dostępie do strumieni pieniężnych (przejmuje najbardziej ryzykowną
część strumieni)

5. Podaj podstawowe cechy kapitałów.

Kapitał własny

Kapitał obcy

Uczestniczy w podziale zysku

Nie uczestniczy w podziale zysku

Ponosi ryzyko działalności gospodarczej (gdy
firma zbankrutuje to wszelkie zobowiązania będą
pokrywane z tego kapitału). Nie wywiązywanie
się ze zobowiązań wobec dawców kapitału nie
jest podstawą do złożenia wniosku o upadłość

Nie ponosi ryzyka działalności gospodarczej
(nawet gdy firma zbankrutuje to zobowiązania
trzeba spłacić). Niewywiązywanie się ze
zobowiązań wobec dawców kapitału jest
podstawą do złożenia wniosku o upadłość w celu
zabezpieczenia własnych roszczeń

Bezterminowość

Terminowy

Droższy – kosztem KW jest przeciętna korzyść na
rynku (minimum, które możemy uzyskać w innym
przedsiębiorstwie przy tym samym ryzyku)

Tańszy – kosztem KO są odsetki, ubezpieczenie,
prowizje

Trudno obserwowalny – nie jest kategorią
księgową oraz udziałowcy nie określają jasno
oczekiwań co do zysku

Łatwo obserwowalny – jest kategorią księgową i
banki jasno formułują swoje oczekiwania co do
zysku

6. Wymień i scharakteryzuj podstawowe funkcje kapitału własnego.

Funkcje kapitału własnego:



finansowa (finansowanie aktywów)



wiarygodności (warunkuje zdolność do pozyskania kapitału obcego)



zabezpieczająca (jest zabezpieczeniem kredytu)



inicjatywna (nie są udzielane na określony cel)



inicjująca (inicjuje powstanie przedsiębiorstwa)

7. Co to jest agio?

Nadwyżka uzyskana ze sprzedaży udziałów powyżej ich wartości nominalnej księgowana na
kapitale zapasowym

8. Przeznaczenie i tworzenie kapitału podstawowego

Rodzaj

Przeznaczenie/definicja

Tworzenie

Kapitał
podstawowy

Stanowi bazę finansową dla działania
przedsiębiorstwa i jest formalną gwarancją
zaspokojenia roszczeń wierzycieli spółki

Z pierwotnie wniesionych wkładów przez
wspólników przy zakładaniu przedsiębiorstwa
oraz późniejszych wkładów podwyższających
ten kapitał

9. Przeznaczenie i tworzenie kapitału rezerwowego

Rodzaj

Przeznaczenie/definicja

Tworzenie

Kapitały
rezerwowe

Może być przeznaczony na wypłaty
dywidend jak również źródłem
finansowania inwestycji, prac
badawczo rozwojowych czy
szczególnych świadczeń na rzecz
pracowników

Tworzony jest dobrowolnie z odpisów z zysku

10. Przeznaczenie i tworzenie kapitału zapasowego.

Rodzaj

Przeznaczenie/definicja

Tworzenie

Kapitał zapasowy Jest rezerwą finansową stabilizującą

działalność przedsiębiorstwa i służy głównie do
pokrycia ewentualnych strat

Głównym źródłem tego kapitału jest tzw. agio
czyli nadwyżka uzyskana ze sprzedaży
udziałów powyżej ich wartości nominalnej.
Tworzony jest także z odpisów z zysku 18%
obligatoryjne dla spółek akcyjnych oraz z
dopłat dokonanych przez akcjonariuszy w
zamian za specjalne uprawnienia

11. Podaj złote reguły finansowania przedsiębiorstwa



Złota reguła bilansowa przyjmuje jako kryterium stopień ryzyka. Według tej reguły
majątek obarczony wysokim ryzykiem powinien być finansowany kapitałem własnym



Złota reguła bankowa przyjmuje jako kryterium z jednej strony stopień związania
majątku, z drugiej zaś terminowość kapitału. Według tej reguły długoterminowo
związany majątek powinien być finansowany z kapitału długoterminowego

12. Co to są należności?

Należności to nasze pieniądze w cudzej kieszeni. Są to wynikłe z przeszłych zdarzeń
uprawnienia podmiotu do otrzymania określonego świadczenia od innego podmiotu.
Powstają przy sprzedaży z odroczonym terminem płatności. Zwane są też kredytem
kupieckim (zwykle nie oprocentowanym). Należności są źródłem kosztów jednak mimo to
przedsiębiorstwa sprzedają z odroczonym terminem płatności ponieważ jest to zachęta dla
kupujących (dodatkowa wartość towaru).

13. Co to są przychody?

Przychody to wartość sprzedaży. Są to zaksięgowane zdarzenia gospodarcze skutkujące
wpływami środków pieniężnych lub powstaniem należności

14. Co to są zobowiązania?

Wynikłe z przeszłych zdarzeń obowiązki podmiotu do przekazania określonego świadczenia
do innego podmiotu. Zobowiązania są efektem zakupu z odroczonym terminem płatności

15. Co to są koszty?

Koszt jest to nakład wyrażony w jednostce pieniężnej w celu uzyskania przychodu

16. Podaj memoriałową zasadę rachunkowości oraz omów jej skutki?

Memoriałowa zasada rachunkowości mówi, że wszelkie zdarzenia gospodarcze księgowane
są w dniu, w którym powstają bez względu na to czy są skuteczne finansowo czy nie.
Jej skutkiem jest to, że przychody to nie wpływy, koszty to nie wydatki a zysk to nie pieniądze

17. Co to jest bilans?

Bilans to sprawozdanie z sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa na określony dzień
(fotografia). W bilansie musi być spełniona zasada równości bilansowej. W bilansie wyróżnia
się aktywa (majątek przedsiębiorstwa) oraz pasywa (źródła finansowania). Aktywa dzieli się
na aktywa trwałe i obrotowe a pasywa na kapitały własne i obce

18. Scharakteryzuj aktywa trwałe i obrotowe?

Aktywa trwałe to aktywa, które nie zużywają się lub nie dotyczą jednego cyklu
produkcyjnego. Wyróżniamy rzeczowe aktywa trwałe, wartości niematerialne i prawne oraz
finansowe aktywa trwałe (należności, inwestycje, rozliczenia międzyokresowe). Skłonność do
inwestowania w aktywa trwałe zależy od ryzyka. Aktywa trwałe uważane są za aktywa
wysokiego ryzyka

Aktywa obrotowe uczestniczą w jednym cyklu produkcyjnym przedsiębiorstwa, który polega
na ciągłej zmianie (obracaniu) postaci aktywów. Wszystkie elementy tego cyklu to aktywa
obrotowe. Szybko obracać pieniądzem to szybko przechodzić cykl produkcyjny. Powinno być
ich jak najmniej czyli minimum by spełniać swoje funkcje

19. Od czego zależy wielkość zapasów i należności?

Poziom zapasów zależy od:



technologii (przy budowie statków dużo zapasów)



unikalności zapasów (ogólnodostępne czy trudnodostępne)



trwałości zapasów



sezonowości

Wielkość należności zależy od:



sytuacji w branży (na rynku klienta dłuższy termin płatności, na rynku producenta
krótszy, dostosowanie do konkurencji)



rodzaju produktu (gdy jest popyt na produkt to nie trzeba dodatkowo zachęcać)

20. Co to jest rachunek zysków i strat i podaj najprostszą formę.

Rachunek zysków i strat jest sprawozdaniem o dokonaniach przedsiębiorstwa za dany okres.
Zestawia przychody i koszty

21. Według jakiej zasady sporządzane jest sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych i

jakie są konsekwencje stosowania tej reguły?
Według zasady kasowej – operacja jest księgowana gdy jest skuteczna finansowo czyli gdy
towarzyszy jej wpływ lub wydatek
Jej skutkiem jest to, że przychód to wpływ, koszt to wydatek a zysk to pieniądze

22. Wymień i scharakteryzuj główne obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz źródła

wpływów i wydatków generowane w tych obszarach uwzględnione w sprawozdaniu
środków pieniężnych.
Obszary:



działalność operacyjna – podstawowa działalność przedsiębiorstwa (wpływy ze
sprzedaży a wydatki z tytułu poniesionych kosztów)



działalność inwestycyjna – związana z inwestycjami



działalność finansowa - pozyskiwanie źródeł finansowania

Źródła wpływów i wydatków:

23. Sprowadzanie przychodów do poziomu wpływów (zadania)

W przypadku A wpływy wynoszą:

W przypadku B wpływy wynoszą:

Bilans otwarcia

należności

Bilans zamknięcia

należności

A

600

900

1100

500

300

B

300

24. Sprowadzanie kosztów do poziomu wydatków (zadania)

25. Podaj, w jaki sposób zwiększa się wartość księgowa kapitału własnego?

Wartość księgowa kapitału własnego zwiększa się w sposób:



bezpośredni (pierwotnie wniesione wkłady przez wspólników przy zakładaniu
przedsiębiorstwa)



pośredni (akumulacja zysku)



aktualizacja wyceny

26. Koszt kapitału własnego to:

a. odsetki od kredytów,

b. oprocentowanie bonów skarbowych
c. przeciętny rynkowy zwrot z inwestycji w kapitał własny o tym samym ryzyku,
d. koszt emisji akcji
e. dywidendy

27. Koszty utrzymania sklepu (stałe) wynoszą 3000,- zł miesięcznie. Ile procent marży liczonej

od wartości zakupionego towaru musi stosować sklep, aby przy sprzedaży miesięcznej 20
000,- zł zysk miesięczny wyniósł 1 000,-zł.

a) 25% b) 20% c) 18% d) 15% e) 30%

f) inne ….

28. Cykl środków pieniężnych to:

f. rotacja zobowiązań + rotacja zapasów - rotacja należnosci,
g. rotacja nalezności + rotacja zapasów - rotacja zobowiązań,
h. rotacja nalezności + rotacja zapasów + rotacja zobowiąń,
i. rotacja nalezności - rotacja zapasów - rotacja zobowiąń,

29. Który z kapitałów ponosi ryzyko działalności gospodarczej?

a) obcy b) łączny c) własny d) długoterminowy obcy e) obrotowy

Bilans otwarcia

zobowiązania

Bilans zamknięcia

zobowiązania

A

300

900

900

100

500

B

200

Koszty ogólne

- Koszty nie wydatkowe

(np. amortyzacja, rezerwy)

1200

- 300

Koszty wydatkowe

900

30. Efekt dźwigni finansowej w roku t jest

Wyszczególnienie

t

Kapitał własny

14 000

Kapitał obcy

11 000

Przychody operacyjne

22 400

Koszty operacyjne

18 600

koszt kapitału obcego

14%

EBIT

3 800

Stopa podatkowa

20%

Zysk brutto

2260

Zysk netto

1808

a) pozytywny, b) negatywny,

c) neutralny, d) nie występuje

31. Bilans przedsiębiorstwa przedstawia:

a. przychody i koszty,
b. wpływy i wydatki,
c. sytuację majątkowo finansową przedsiębiorstwa,
d. sytuację finansowo podatkową przedsiębiorstwa.

32. Częścią wspólną bilansu i sprawozdania z przepływów środków pieniężnych jest

a. zmiana zysku netto,
b. zmiana stanu zobowiązań i należności,
c. zmiana stanu środków pieniężnych,
d. zmiana stanu zobowiązań
e. zmiana przychodów

33. pozytywny efekt dźwigni finansowej oznacza, że:

a. wzrost kosztów stałych podnosi rentowność kapitałów łącznych,
b. wzrost przychodów podnosi rentowność kapitałów własnych,
c. wzrost zadłużenia podnosi rentowność kapitałów łącznych,
d. wzrost zadłużenia podnosi rentowność kapitałów własnych.

34. Gdyby przedsiębiorstwo korzystało tylko z kapitału własnego (kapitał łączny pozostaje na

tym samym poziomie) to rentowność brutto tego kapitału w roku t byłaby niższa czy
wyższa i o ile procent? (dane z tab. 1)

Wynik ten pokazuje, że w przypadku zadłużenia rentowność kapitałów własnych wzrośnie o
0,9%. Także w naszym pytaniu (bez zadłużenia) rentowność ta spadnie o 0,9%

35. Podaj jak zmieni się oddziaływania dźwigni w roku t , gdy zadłużenie wzrośnie do 60%

(kapitał łączny bez zmian). (dane z tab. 1)
Przed zmianą oddziaływanie dźwigni wynosi ok. 0,009 (z poprzedniego zadania)

Po zmianie:

Tak więc oddziaływanie dźwigni zmieni się o
W procentach zmiana wyniesie

36. Który z czynników przyczynił się do wzrostu rentowności operacyjnej kapitałów łącznych na

przestrzeni okresu od t do t+1 ? (dane z tab. 1)
Okres t:

Okres t+1:

Tak więc do wzrostu rentowności operacyjnej kapitałów łącznych przyczyniła się
produktywność (szybkość obrotu kapitałem)

37. ile procent może spaść EBIT w roku t aby efekt dźwigni finansowej pozostał pozytywny.

(dane z tab. 1)
By występował pozytywny efekt dźwigni finansowej to EBIT musi być wyższy od EBIT-u
granicznego. Tak więc EBIT może spaść o:

38. Jakich korzyści oczekują przedsiębiorstwa sięgając po zadłużenie?

Przedsiębiorstwa oczekują wzrostu rentowności kapitałów własnych wynikającej ze wzrostu
zadłużenia

39. Co to jest optymalna struktura zadłużenia?

Optymalną strukturą zadłużenia nazywamy, takie zadłużenie, przy którym cena akcji lub
wartość przedsiębiorstwa jest maksymalna. Optymalna struktura zadłużenia jest
kompromisem między ryzykiem a ceną akcji. Na prawo od optymalnej struktury zadłużenia
cena akcji spada, ponieważ inwestorzy wycofują się gdyż dalszy wzrost zadłużenia nie jest
wart podejmowania ryzyka

40. Podaj podstawowe cechy kapitału obcego i własnego.

Patrz zadanie 5

41. Zbadaj efekt dźwigni finansowej w roku t+1. (na dwa sposoby) (dane z tab. 1)
Sposób I:

Sposób II:

42. Wyjaśnij co oznacza pojęcie „efektywny koszt kredytu”.

Są to faktycznie zapłacone odsetki od kredytu czyli odsetki płacone od przeciętnego stanu
zadłużenia w okresie

43. Oblicz cykl inkasa w dniach w roku t (dane z tab. 1)

Cykl inkasa to inaczej rotacja należności
Cykl ten wynosi (w dniach):

44. Wyjaśnij w jaki sposób przejawia się wzrost ryzyka wynikający ze wzrostu zadłużenia.



rośnie wrażliwość rentowności kapitałów własnych na zmiany EBIT



rośnie prawdopodobieństwo straty na poziomie zysku brutto

45. Podaj funkcje kapitału własnego

Patrz zadanie 6

46. Jakie czynniki wpływają na rentowność kapitału łącznego.



rentowność operacyjna sprzedaży



produktywność kapitałów łącznych

47. Jakie czynniki wpływają na rentowność kapitału własnego.



efekty zadłużenia (oddziaływanie dźwigni finansowej)



te same czynniki co na rentowność operacyjną kapitałów łącznych (pytanie wyżej)



współczynnik zatrzymania zysku (wpływa tylko na rentowność netto kapitału
własnego)

48. Jakie decyzje wywołują wzrost wspomagania operacyjnego?

Decyzje w sprawie sposobu produkcji (produkujemy sami/zlecamy na zewnątrz) a więc
decyzje o tym jaką wartość dodaną wytwarzamy.

49. Jakie konsekwencje ekonomiczne wywołuje wyższe wspomaganie operacyjne.



przy dobrej koniunkturze przedsiębiorstwo z wyższym wspomaganiem operacyjnym
generuje wyższe zyski



przy złej koniunkturze przedsiębiorstwo z wyższym wspomaganiem operacyjnym
osiągają większe straty

50. Wyjaśnij w jaki sposób przejawia się wzrost ryzyka wynikający ze wzrostu wspomagania

operacyjnego.



wzrost wrażliwości zysku operacyjnego na zmiany sprzedaży



większe prawdopodobieństwo straty na poziomie zysku operacyjnego

51. Z jakich elementów się składa i czym przejawia ryzyko własne przedsiębiorstwa

Ryzyko własne przedsiębiorstwa uzależnione jest od ryzyka rynkowego, które przejawia się
niestabilnością sprzedaży. Ryzyko to wzmacniane jest ryzykiem dźwigni operacyjnej i
przejawia się nie stabilnością EBIT a to z kolei wzmacniane jest ryzykiem dźwigni finansowej i
przejawia się niestabilnością rentowności kapitałów własnych

52. Dane: Sprzedaż = 1340,- ; EBIT = 234,- ; Zysk brutto = 57,- ; R

KW

= 24%. Gdy DTL = 3, to

przy wzroście sprzedaży o 10%:

a) EBIT = 304,2 b) Zysk brutto = 74,1 c) R

KW

= 31,2 d) Obrót = 1742

53. Dane: Sprzedaż = 1340,- ; EBIT = 234,- ; Zysk brutto = 57,- ; R

KW

= 24%. Gdy DOL = 3, to przy

wzroście sprzedaży o 10%:

a) EBIT = 204,2 b) Zysk brutto = 74,1 c) R

KW

= 31,2% d) Obrót = 1742 e) EBIT = 304,2 f) inne

54. Dane: Sprzedaż = 1540,- ; EBIT = 240; Zysk brutto = 45; R

KW

= 28,6%; Kapitał łączny =

1500; R

KŁ

= 16%. Gdy DFL = 2,5 to przy wzroście EBIT o 5%:

a) EBIT =270 b) Zysk brutto=51,75 c) R

KW

=32,17% d) Kapitał łączny =1687,5 e) R

KŁ

= 31%

55. Podaj ogólną formułę wskaźników płynności i zalecane przedziały ich wartości.

Płynność natychmiastowa

10-20%

Płynność szybka

1,0 – 1,2

Płynność bieżąca

1,2 – 2,0

56. Co to jest rotacja składników poszczególnych aktywów obrotowych i jakich dostarcza

informacji ?

Rotacja, czyli obrót składników majątkowych, jest to szybkość, z jaką zmieniają one
swoją postać, określana w ilościach cykli obrotowych jakie wykonują w badanym
okresie, lub w długości trwania cyklu, wyrażonego np. w dniach, tygodniach itd.

57. Co to jest cykl środków pieniężnych i jakich dostarcza informacji?

Cykl konwersji gotówki (cykl środków pieniężnych) to okres, jaki upływa od momentu
wydania pieniędzy na sfinansowanie majątku obrotowego do ich powrotu
Determinuje on zapotrzebowanie na kapitał w obrocie

58. Kapitał własny spółki składał się z następujących pozycji:

L.p

Wyszczególnienie

Wartość

1

Kapitał zakładowy

3 000

2

Kapitał zapasowy

2500

3

Kapitał rezerwowy

1250

4.

Kapitał z aktualizacji wyceny

60

5.

Zysk strata z lat ubiegłych

100

6.

Zysk/strata netto roku obrotowego

250

Razem kapitał własny

7160

Natomiast cena nominalna akcji wynosi 1,5 zł. Spółka wyemitowała 1500 nowych
akcji, które sprzedała po cenie emisyjnej wynoszącej 17 zł za akcję. Podaj jak
zmienią się poszczególne pozycje kapitałowe po zaksięgowaniu nowej emisji.

Na kapitał podstawowy (zakładowy) idzie liczba akcji razy cena nominalna akcji:

Na kapitał zapasowy idzie liczba akcji razy różnica między ceną emisyjną a nominalną
akcji (agio):

L.p

Wyszczególnienie

Wartość

1

Kapitał zakładowy

5250

2

Kapitał zapasowy

25752

3

Kapitał rezerwowy

1250

4.

Kapitał z aktualizacji wyceny

60

5.

Zysk strata z lat ubiegłych

100

6.

Zysk/strata netto roku obrotowego

250

Razem kapitał własny

7160