NIEPOWODZENIA SZKOLNE MŁODZIEŻY

NIEPOWODZENIA SZKOLNE MŁODZIEŻY

Najważniejsza osoba dla Was na świecie - to Wasze Dziecko. Dokładacie wszelkich starań, by

było zdrowe, szczęśliwe, by uchronić je przed niebezpieczeństwem.

Rozwój dziecka zależy od:

• jego predyspozycji genetycznych,

• jego własnej aktywności,

• od środowiska, w którym żyje,

• od procesu wychowania, kształcenia, opieki (w którym uczestniczą różni

ludzie, dorośli, dzieci...).

Niepowodzenia szkolne naszych dzieci - możemy wskazać trzy grupy przyczyn;

1. przyczyny tkwiące w środowisku ucznia,

2. przyczyny, tkwiące w samym uczniu - jego właściwości fizyczne, psychiczne,

3.przyczyny dydaktyczne - tkwiące w treści i organizacji procesu nauczania.

Pierwszym, naturalnym środowiskiem życia ucznia - każdego dziecka -jest RODZINA. Jest to

pierwsza szkoła dla dziecka - szkoła życia rodzinnego. Tutaj dziecko uczy się:

• co ma czuć do samego siebie,

• jak wyrażać swoje obawy, nadzieje, emocje,

• jak inni reagują na moje uczucia.

Na to nauczanie emocjonalne składa się nie tylko to co rodzice mówią, ale też ich sposoby

radzenia sobie z własnymi uczuciami, wzajemne okazywanie sobie uczuć w relacjach mąż -

żona, rodzic - dziecko, są to wzory dla dziecka.

To wszystko dziecko koduje, zapisuje w pamięci.

Dziecko w miarę rozwoju zostaje włączone w różne formy opieki, wychowania, kształcenia -

przedszkole potem szkoła, która jest drugim środowiskiem mającym duży wpływ na dziecko.

Rodzina i szkoła decydują o prawidłowym funkcjonowaniu dzieci. Dlatego niezbędna jest

WSPÓŁPRACA SZKOŁA - DOM, współpraca szkoły z domem może zapobiec niepowodzeniom

szkolnym naszego dziecka.

Wzajemne uzupełnianie się w wychowaniu, kontakt z rodziną,, pomaga dziecku, bez

współpracy z rodziną nie można osiągnąć zamierzonych celów,

 

rodzice są z dzieckiem na co dzień, dlatego dużo lepiej znają dziecko, znają jego pozytywne jak

też i negatywne strony - bez tej współpracy nie będzie efektów.

Jednak należy pamiętać, iż SZKOŁA WSPIERA Was rodzice v wychowaniu - pomaga Wam

wychować dziecko. Jest to bardzo ważne, szkoła nie może przejąć funkcji całkowitego

wychowania dziecka. To zadanie należy do rodziców.

W pewnej szkole jeden z dyrektorów powiedział:

„Proszę rodziców jedynie o to by przyprowadzili dziecko do szkoły czyste i odpowiednio ubrane

-ja zrobię resztę!".

1 / 6

NIEPOWODZENIA SZKOLNE MŁODZIEŻY

Jest to nieprawda! Nie można przerzucić odpowiedzialności za opiekę wychowanie dzieci z

rodziny na jakąś instytucję (choćby na szkołę!). Szkoła Was wspiera, pomaga Wam w

wychowaniu. Współpraca umożliwia - pełną opiekę i wychowanie nad dzieckiem. W przypadku

braku współpracy występuje opieka jednostronna (tylko przez dom, lub tylko przez szkołę) -

taka opieka jest niepełna, niewystarczająca.

Kochani rodzice!

• nie ograniczajmy kontaktu ze szkołą tylko do przyjścia na wezwanie nauczyciela - by usłyszeć

o złych wynikach w nauce, o złym zachowaniu mojego dziecka;

• nie wychowujmy okazjonalnie - od okazji do okazji - karając doraźnie za różne  

przewinienia.    Karzemy   okazjonalnie   nie   wpajając   dziecku   norm postępowania,  nie

tłumacząc  dlaczego powinno zachowywać   się tak a inaczej;

• nie wszyscy rodzice chcą rozmawiać o swoich dzieciach - są zapracowani, zabiegani (taka

jest obecnie sytuacja); inni uważają, że "moje dziecko jest jak każde inne i zachowuje się jak

wszystkie inne dzieci - co ta szkoła chce ode mnie". Nie wszyscy rozumieją potrzebę

     i chęci pomocy jego dziecku, często nie chcą zgodzić się z opinią

• dziecku.

DZIECKO JEST jak masa - JAK PLASTELINA - daje się urabiać. Każdy z nas ma wpływ na

dziecko. Ugniatamy plastelinę formujemy, naciągamy, wyciągamy, dolepiamy, odrywamy

wgniatamy... - powstaje jakiś kształt, figura. Tak samo jest też z dzieckiem - od najmłodszych lat

nasze działania zamierzone i niezamierzone   kształtują dziecko, przez wiele lat jest ono

ugniatane

formowane...   przez:  rodzinę,   szkołę,   rówieśników;  w  ten  właśnie  sposób powstaje młody

człowiek.

To rodzina jest przede wszystkim niezastąpioną grupą społeczną dla prawidłowego rozwoju

dziecka. To ona przygotowuje do późniejszego prawidłowego funkcjonowania w rodzinie, w

społeczeństwie.

Rodzina musi wypełniać wiele funkcji wobec swoich członków: socjalizacyjną, prokreacyjną,

opiekuńczą, ekonomiczną, integracyjną. rodzicielską, braterską... Aby rodzina prawidłowo

funkcjonowała wszystkie funkcje winny być realizowane.

Przejawów zaburzeń w funkcjonowaniu rodziny jest wiele, one też mogą być przyczyną

niepowodzeń szkolnych naszych dzieci. Przede wszystkim są to:

1.NIEPRAWIDŁOWE     POSTAWY     RODZICIELSKIE     (postawy

rodzicielskie mają bardzo ważny wpływ na rozwój dziecka):

• ODTRĄCENIE DZIECKA - nieokazywanie mu uczuć pozytywnych przy demonstrowaniu

uczuć negatywnych, krytyka dziecka, dezaprobata, podejście dyktatorskie, surowe kary,

brutalne postępowanie, zastraszanie,

• UNIKAJĄCA  ubogie  stosunki  emocjonalne  w  kontaktach                    z  dzieckiem,

ignorowanie dziecka, bierność w stosunkach z dzieckiem, unikanie kontaktu z dzieckiem,

beztroska o dziecko,

• NADMIERNA OCHRONA DZIECKA rodzice  uważają dziecko  za wzór doskonałości, 

bezkrytycznie je traktują, nadmierna pobłażliwość,  przesadna opiekuńczość,   niedocenianie 

możliwości dziecka, rozwiązywanie za dziecko wszelkich problemów, ograniczanie do

maksimum samodzielności, izolowanie od rówieśników,

• NADMIERNE WYMAGANIA dziecko jest zmuszane do funkcjonowania

zgodnego z wytworzonym wzorem przez rodziców (bez liczenia się              z cechami,

możliwościami    dziecka),   wygórowane   wymagania,    brak   samodzielności,

2 / 6

NIEPOWODZENIA SZKOLNE MŁODZIEŻY

odpowiedzialności dziecka w działaniach, ograniczanie swobody i aktywności dziecka, sztywne

reguły postępowania, przesadne dążenie do osiągania wysokich wyników w różnych rodzajach

aktywności podejmowanej przez dziecko.

2. ZANIEDBANIA w zakresie opieki nad dzieckiem (pozbawienie opieki ze strony rodziców i

powierzenie jej np. dziadkom, brak zainteresowania czasem wolnym dziecka...).

3. ZABURZENIA w zakresie komunikacji wewnątrzrodzinnej - całkowity

brak rozmowy między członkami rodziny bądź też sytuacje, gdzie wszystko staje się

przedmiotem rozmowy nie stwarzając żadnej sfery intymności.

4. Brak właściwej  atmosfery wychowawczej  - brak właściwych postaw,

wzorów, trwałych wartości wyniesionych z rodzin.

5. PATOLOGIA w rodzinie         w     postaci:     przestępczości,    prostytucji,

nadużywania   alkoholu,   nadużywania  środków  odurzających.   Występowanie

patologii w rodzinie głęboko odciska swe piętno na dziecku, zaburzając jego funkcjonowanie w

różnych rolach, okresach życia.

ALKOHOLIZM - zaburzenie to występuje najpowszechniej. "Być dzieckiem w rodzinie

alkoholowej oznacza mieć doświadczenia, które przerastają możliwości sprostania im". Dzieci

te żyją w atmosferze upokorzenia i nienawiści, przeżywają ciągłe lęki o życie, bezpieczeństwo

rodziców, o siebie, gdyż ich podstawowe potrzeby nie są realizowane. Często żyją w poczuciu

winy za nałóg rodziców. Konsekwencją tego są zaburzenia emocjonalne:

• rozstrojenie życia uczuciowego,

• nienormalności w przeżywaniu uczuć,

• nieumiejętność wyrażania uczuć,

• nadmierna płaczliwość, lękliwość,

• agresywność, wybuchowość, złośliwość, upór,

• wadliwe kontakty z ludźmi.

Rodzina z problemem alkoholowym dostarcza swemu potomstwu negatywnych wzorców

funkcjonowania w roli męża - ojca, żony - matki, pracownika...

Obecnie istnieje przekonanie, że młodzież jest zła! Gdybym poprosiła Państwa o dokończenie

zdania: "Dzisiejsza młodzież jest..." usłyszymy:

- leniwa,

- agresywna,

- złośliwa,

- arogancka,

- nerwowa,

- kłótliwa,

- niezdyscyplinowana,

- niedbała,

- niekulturalna...

Same wady! Młodzi ludzie wciąż słyszą tylko o swoich wadach a nie o zaletach, oni odczuwają

świadomość swoich wad bardzo silnie - nie są  z siebie zadowoleni. Mają świadomość, że są

daleko od ideału...

To jaka jest młodzież obecnie jest 'tylko i wyłącznie wynikiem procesu opieki, wychowania i

3 / 6

NIEPOWODZENIA SZKOLNE MŁODZIEŻY

kształcenia wcześniejszego, naszych wcześniejszych oddziaływań. TO MY JĄ TAKĄ

WYCHOWALIŚMY! Każde dziecko, każdy młody człowiek potrzebuje poczucia

bezpieczeństwa, świadomości, że jest kochane, potrzebne! Bez zaspokojenia tych potrzeb nie

może normalnie funkcjonować, żyć, rozwijać się.

Bycie rodzicem nie jest naturalną umiejętnością! Bycia rodzicem musimy się nauczyć. Czasami

będziemy tracili panowanie nad sobą, nadmiernie karali swoje dzieci, lub też zachowywali się

niekonsekwentnie... Nikt nie jest doskonały, nie oczekujmy doskonałości od siebie. Wybaczajmy

sobie i próbujmy cały czas dalej! Pamiętajmy rodzice! Iż od wychowania w rodzinie zależy

głównie czy dziecko sprosta czekającym je w życiu obowiązkom. Dlatego teraz :

• wyznaczmy dziecku obowiązki i żądajmy ich wypełniania;

• okażmy dziecku zaufanie, czułość, miłość;

• pamiętajmy, że dziecko uczy się przez obserwację;

• rozmawiajmy z dzieckiem o radościach, ale i o kłopotach, troskach;

• nauczmy zasad wedle których powinno postępować;

• mówmy, że w życiu ważne są wartości: szlachetność, odwaga, godność

szacunek, sprawiedliwość a nie posiadanie rzeczy;

• spędzajmy czas wolny z dzieckiem, pokażmy, iż źródłem radości może być

sport, przyroda, nauka, sztuka..., a także udział w życiu rodzinnym.

LOS DZIECKA JEST W WASZYCH RĘKACH RODZICE! To dom

rodzinny kształtuje cechy psychiczne dziecka, jego postawy, dążenia i zdolności. Gdy w

środowisku dziecka brak bodźców intelektualnych, gdy rodzice nie przejawiają żadnych

zainteresowań kulturalnych, a nawet tłumią jego zainteresowania poznawcze, lekceważą jego

naukę i obowiązek uczęszczania do szkoły, traktują jako narzuconą konieczność, dziecku brak

bodźców stymulujących rozwój umysłowy. Brak wtedy wzorów i zachęty do nauki. Jeśli w

rodzinie panuje atmosfera niepokoju uczuciowego, dziecko nie ma warunków do

pomyślnego wykonywania swojej pracy szkolnej. Dzieci żyjące w ustawicznej niepewności,

braku poczucia bezpieczeństwa nie koncentrują swojej uwagi na pracy szkolnej - co prowadzi

do braku sukcesów.

NIEPOWODZENIA W NAUCE, trudności szkolne mogą być spowodowane nie tylko

negatywnymi czynnikami tkwiącymi w rodzinie, ale też czynnikami       tkwiącymi      w     

samym       dziecku      -      PRZYCZYNY

BIOPSYCHICZNE. Szczególnie obniżenie poziomu inteligencji dziecka, czynniki genetyczne,

zaburzenia związane z organicznym uszkodzeniem lub schorzeniem Ośrodkowego Układu

Nerwowego; czynniki, które działają       w okresie rozwoju zarodka i płodu. Są to: skutki chorób,

urazów fizycznych, niedoborów w odżywianiu dziecka, zaburzeń hormonalnych. Te czynniki są

związane ze zdrowiem i higieną życia matki (choroby przebyte w okresie ciąży, sposób

odżywiania, spożywanie alkoholu, palenie papierosów).

Konsekwencją działania tych czynników jest uszkodzenie Układu Nerwowego, co wpływa na

możliwości dziecka po urodzeniu. Wszelkie urazy okołoporodowe wpływają na osobowość

jednostki; powodują poważne konsekwencje: charakteropatie, infantylizm psychiczny,

nieharmonijny rozwój systemu nerwowego - nadpobudliwość, depresyjność autyzm, epilepsja.

4 / 6

NIEPOWODZENIA SZKOLNE MŁODZIEŻY

Nie tylko rodzina szkoła ale też GRUPA RÓWIEŚNICZA kształtuje rozwój dziecka.

Uczestnictwo w grupie zaspokaja liczne potrzeby psychiczne        i społeczne. Jeśli w domu

występują konflikty a w szkole niepowodzenia - dziecko zaczyna szukać akceptacji w grupie

rówieśniczej i jego związek z grupą jest silniejszy. Grupa rówieśnicza może mieć szkodliwy

wpływ na poszczególne jednostki.

Uczniowie z niepowodzeniami szkolnymi to mogą być uczniowie o rozwoju nieharmonijnym. Są

to uczniowie, których iloraz inteligencji wskazuje na prawidłowy rozwój umysłowy, mają jednak

opóźnienia rozwoju ruchowego, psychicznego, emocjonalnego, procesów poznawczych. Dzieci

takie mogą wykazywać np. małą precyzję ruchów, zaburzenia w zakresie analizy      i syntezy

wzrokowej, zaburzenia analizy i syntezy słuchowej, zaburzenia słuchu fonematycznego. Te

opóźnienia są przyczyną specyficznych trudności w nauce czytania i pisania, określonych jako

dysleksja, dysgrafia.

     Inną przyczyną są ZABURZENIA LATERALIZACJI - brak zdolności do   ukształtowania  

się   dominacji jednorodnej   - jednej   lub   drugiej   półkuli

mózgowej. Dominacja jednorodna to przewaga: ręki, nogi, oka po tej samej stronie ciała.

      

        Zaburzona lateralizacja powoduje trudności w nauce:

- błędy w czytaniu i pisaniu,

- odwracanie liter o podobnych kształtach (b-d, p-b, u-n, w-m),

- zmienianie kolejności liter,

- opuszczanie lub dodawanie liter,

- błędne odtwarzanie spółgłosek i samogłosek,

- przeciąganie litery poza linijki, za duże lub za małe odstępy...

Źródłem trudności wychowawczych mogą być zaburzenia emocjonalne. Wśród nich są dzieci

nadpobudliwe i zahamowane. Utrudnia im to naukę. Dzieci nadpobudliwe - trudno koncentrują

uwagę, rozpraszają się, są drażliwe, często popadają w konflikty z kolegami, nauczycielami.

Karcenie ich i krytykowanie powoduje wzrost napięcia. Nieposłuszeństwo tych dzieci wynika z

niemożności zapanowania nad własnym pobudzeniem a nie z negatywnej postawy

emocjonalnej wobec szkoły, nauczycieli...

Dzieci zahamowane są mniej ruchliwe - ich reakcje są osłabione, jedynie reagują na bardzo

silne bodźce. Zahamowanie odbija się ujemnie na postępach w nauce.

OBNIŻENIE SPRAWNOŚCI MANUALNEJ - dzieci te piszą wolno, nie łączą liter, wyciągają

kreskę poza linię, nie zdążą często zapisać co zadane, nie nadążają z pisaniem dyktanda, nie

potrafią dobrze rysować, wycinać, majsterkować.

Niepowodzenia szkolne uczniów uwarunkowane mogą być różnymi przyczynami. Ważne jest by

jak najwcześniej te przyczyny wykrywać i usuwać opóźnienia rozwojowe.

Na koniec jeszcze jedna myśl:

Kiedy miną lata, my staniemy się starsi, nasze dzieci dorosną - wówczas możemy stać się od

nich zależni. Okazywanie im więc teraz szacunku, kiedy są jeszcze młode - zwiększy szansę,

że będą nas traktować w podobny sposób, wtedy kiedy będziemy ich potrzebować.

5 / 6

NIEPOWODZENIA SZKOLNE MŁODZIEŻY

"WIĘKSZOŚĆ DZIECI NIGDY NIE ZAPOMINA: MIŁOŚCI,CZUŁOŚCI, OPIEKUŃCZOŚCI -

ODWZAJEMNIA SIĘ TYM SAMYM"

Opracowały:  mgr Wioletta Jaskólska

       mgr Barbara Smolnik

6 / 6